Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận về niệm thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình, trên cơ sở đó, đi sâu nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp đem lại hiệu quả trong việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình tại Bảo hiểm xã hội huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN KHÁNH LINH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM Y TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK, NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN KHÁNH LINH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM Y TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN HẢI HỒ ĐẮK LẮK, NĂM 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu khoa học của bản thân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Phan Hải Hồ - Trưởng khoa Nhà nước và Pháp luật, Học viện Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh. Các số liệu và luận cứ đều được trích dẫn nguồn, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Đắk Lắk, ngày tháng năm 2024 Tác giả luận văn Nguyễn Khánh Linh
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia, bên cạnh sự cố gắng của bản thân tôi đã nhận được sự động viên, hướng dẫn, giảng dạy và nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo, cô giáo, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin bà y tỏ lò ng biế t ơn sâu sắ c vớ i TS. Phan Hải Hồ - người hướng dẫn khoa ho ̣c đã rấ t nhiê ̣t tình và trá ch nhiê ̣m để tôi hoà n thà nh đươc luâ ̣n văn. ̣ Tôi cũ ng xin cảm ơn Lãnh đa ̣o Bảo hiểm xã hội huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk đã ta ̣o điề u kiê ̣n thuâ ̣n lơị trong thờ i gian tôi tìm hiể u tình hình thực tế và cung cấ p tà i liê ̣u, số liê ̣u để tôi hoà n thà nh luâ ̣n văn. Xin trân trọng cám ơn! Đắk Lắk, ngày tháng năm 2024 Tác giả luận văn Nguyễn Khánh Linh
iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ...................................................... Error! Bookmark not defined. LỜI CẢM ƠN ............................................................ Error! Bookmark not defined. DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... v DANH MỤC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ........................................................................... vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. vii MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM Y TẾ HỘ GIA ĐÌNH ............................................................................................. 9 1.1. Một số khái niệm ........................................................................................ 9 1.2. Nội dung chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình ........................................ 14 1.3. Vai trò của thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình ...................... 19 1.4. Các bước thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện ................................................................................................................ 20 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình24 1.6. Kinh nghiệm thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình từ một số địa phương ............................................................................................................. 27 Tiểu kết Chương 1 ............................................................................................... 34 Chương 2. THỰC TRẠNG VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM Y TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK .. 35 2.1. Khái quát về địa bàn của huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk và ảnh hưởng của các yếu tố tự nhiên, kinh tế - xã hội đến việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk .................................... 35 2.2. Tác động của hệ thống pháp luật và cơ quan thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện ................................................................... 40 2.3. Phân tích thực trạng thực hiện chính sách bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2020-2022 ................................................... 44
iv 2.4. Đánh giá chung việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2020-2022 ................................................... 67 Tiểu kết Chương 2 ............................................................................................... 76 Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM Y TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CƯ KUIN, TỈNH ĐẮK LẮK .............................................................................. 77 3.1. Định hướng nâng cao hoàn thiện thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk ............................................... 77 3.2. Các giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk ....................................................... 78 3.3. Kiến nghị .................................................................................................. 91 Tiểu kết Chương 3 ............................................................................................... 93 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 95
v DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Một số văn bản pháp luật ban hành liên quan đến chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình ............................................................................................. 41 Bảng 2.1. Một số văn bản kế hoạch ban hành liên quan đến thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin giai đoạn 2020-2022 ............ 46 Bảng 2.2. Tổng số thu BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin giai đoạn 2020 – 2022 .................................................................................................. 56 Bảng 2.3. Kết quả khai thác BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin giai đoạn 2020 – 2022 ........................................................................................... 57 Bảng 2.4. Tổng chi phí khám chữa bệnh BHYT tự nguyện trên địa bàn huyện Cư Kuin giai đoạn 2020 – 2022 ............................................................................. 60
vi DANH MỤC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk........................ 36 Hình 2.2. Mối quan hệ giữa các cơ quan thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình tại huyện Cư Kuin ......................................................................................... 43 Hình 2.1. Biểu đồ số lượt bệnh nhân được khám chữa bệnh BHYT tự nguyện trên địa bàn huyện Cư Kuin giai đoạn 2020 – 2022 ............................................... 59
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ASXH : An sinh xã hội BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế BYT : Bộ y tế CP : Chính Phủ HĐND : Hội đồng nhân dân KCB : Khám chữa bệnh NSNN : Ngân sách nhà nước NĐ : Nghị định NQ : Nghị quyết TTLT : Thông tư liên tịch TTYT : Trung tâm y tế UBND : Ủy ban nhân dân
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn “ Việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình tại Việt Nam hiện nay là một bước tiến quan trọng trong việc bảo đảm an sinh xã hội, góp phần giảm thiểu gánh nặng kinh tế cho người dân khi ốm đau, bệnh tật.Về mặt tích cực, chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình đã giúp tăng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế (BHYT) của người dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Theo số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến hết năm 2023, tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân đạt 91,6%, trong đó tỷ lệ bao phủ BHYT hộ gia đình đạt 75,7%. Điều này có nghĩa là đã có hơn 75,7 triệu người dân Việt Nam được tham gia BHYT hộ gia đình, góp phần bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân, giảm thiểu tình trạng người nghèo phải vay mượn, bán tài sản để chữa bệnh. Bên cạnh đó, chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình cũng đã giúp giảm thiểu tình trạng lạm dụng y tế, giúp người dân sử dụng dịch vụ y tế một cách hợp lý, hiệu quả hơn. Về mặt thực hiện, chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình đã được triển khai rộng rãi, với tỷ lệ bao phủ đạt trên 90% dân số. Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần được khắc phục như: Một số người dân chưa hiểu rõ về quyền lợi, trách nhiệm khi tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình, dẫn đến việc tham gia không đầy đủ, đúng thời hạn; Việc quản lý, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế còn chưa hiệu quả, dẫn đến tình trạng chi vượt quỹ; Một số cơ sở khám chữa bệnh chưa thực hiện đúng quy định về thanh toán bảo hiểm y tế, gây khó khăn cho người tham gia bảo hiểm y tế. BHXH huyện Cư Kuin là một trong những đơn vị trực thuộc BHXH tỉnh Đắk Lắk. Trong những năm qua, việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, thể hiện qua tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế hộ gia đình (BHYTHG) ngày càng tăng. Cụ thể, năm 2022, tỷ lệ bao phủ BHYTHG trên địa bàn huyện đạt 75,65% dân số, tăng 2,244 người so với cùng kỳ năm 2021. Những kết quả đạt được trong công tác thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin đã góp phần
2 quan trọng nâng cao tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế, giảm thiểu gánh nặng chi phí khám chữa bệnh cho người dân. Song bên cạnh đó, trong công tác thực hiện BHYT hộ gia đình của BHXH huyện Cư Kuin vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như: Chưa chú trọng trong công tác ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật về chính sách BHYT hộ gia đình dẫn đến số thẻ BHYT trên toàn huyện giảm; Chất lượng dịch vụ y tế chưa đáp ứng được nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân; Chất lượng KCB BHYT trên địa bàn huyện Cư Kuin còn nhiều yếu kém dẫn đến tình trạng một bộ phận người dân không muốn tham gia BHYT hộ gia đình; Công tác theo dõi, kiểm tra thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình còn mang tính hình thức và chưa hiệu quả. Với lý do và thực trạng nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài “Thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk” để thực hiện nội dung luận văn thạc sĩ với mong muốn qua nghiên cứu có thể đóng góp một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế hộ gia đình của ngành BHXH nói chung và BHXH huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk nói riêng. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 2.1. Các nghiên cứu liên quan mật thiết đến đề tài luận văn Công tác thực hiện chính sách bảo hiểm y tế là đề tài nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong nước nói chung. Cho đến nay đã có một số đề tài nghiên cứu sau: Báo cáo “Tiến tới bao phủ BHYT toàn dân ở Việt Nam – Đánh giá và giải pháp” (Ngân hàng Thế giới, 2014), các tác giả Aparnaa Somanathan, Ajay Tandon, Đào Lan Hương, Kari L. Hurt, và Hernan L. Fuenzalida-Puelma đã tập trung đánh giá việc thực hiện chính sách BHYT của Việt Nam, phân tích hiện trạng, tiến trình thực hiện BHYT toàn dân, khả năng sẵn sàng của Việt Nam để đạt được các mục tiêu đã đề ra, các thách thức sẽ phải đối mặt trong lộ trình đạt được bao phủ toàn dân, v.v. Nhóm nghiên cứu cũng khuyến nghị giải pháp để thực hiện lộ trình bao phủ BHYT toàn dân là Nhà nước cần tập trung vào các mục tiêu chính liên quan tới các biện pháp như: (i) mở rộng bao phủ BHYT theo chiều rộng; (ii) tăng cường
3 công bằng, bảo vệ tài chính; (iii) tạo cơ chế tài chính bền vững cho bao phủ toàn dân; iv) tăng cường công tác tổ chức, quản lý và quản trị BHYT, v.v.[1] Giáo trình: “Kinh tế bảo hiểm” (2015) của TS. Phạm Thị Định đã mang đến bức tranh toàn cảnh đầy đủ nhất về các khía cạnh liên quan đến bản chất của BHYT.[16] Bộ y tế (2015), “Báo cáo kết quả nghiên cứu khả năng thực hiện BHYT toàn dân”. Bản báo cáo này đã cung cấp những lý luận về các chính sách BHYT cũng như mô tả rõ mức độ bao phủ BHYT ở từng địa phương và đưa ra một số giải pháp tăng cường khả năng thực hiện BHYT nhằm đạt mục tiêu BHYT toàn dân.[6] Bài viết “Thực trạng sử dụng thẻ BHYT của người dân” của Nguyễn Thị Kim Hoa và Mai Linh (2015) đăng trên Tạp chí Xã hội học số 2 (130). Trong bài viết này, các tác giả đã phân biệt thói quen KCB và việc sử dụng thẻ BHYT giữa hai địa bàn thành thị và nông thôn. Từ những khác biệt đó, để khuyến khích người dân mạnh dạn tham gia BHYT, bài viết đã đề xuất một số giải pháp kiến nghị giúp nâng cao chất lượng KCB BHYT nhằm tạo động lực cho người dân tham gia BHYT.[19] Nguyễn Văn Huân (2022), “Thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số (nghiên cứu thực tế tại tỉnh Lào Cai)”, Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn Lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về tổ chức thực hiện chính sách BHYT bao gồm quy trình và kết quả thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Trên cơ sở đó, đánh giá, phân tích thực trạng thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Lào Cai giai đoạn 2014 – 2021 để làm rõ các nội dung về hệ thống chủ thể, công tác triển khai, kiểm tra, tuyên truyền thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Từ đó, tác giả đã đề xuất được những định hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số trong giai đoạn tiếp theo như: Đổi mới và hoàn thiện nội dung chính sách, nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện, nâng cao chất lượng dịch vụ, đổi mới cơ chế tài chính và đẩy mạnh tuyên truyền chính sách,... [20]
4 Lê Đắc Đạt (2020), “Thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình đối với hộ nông dân trên địa bàn thị xã Phổ Yên tỉnh Thái Nguyên”, trường Đại học kinh tế và quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên đã làm sáng tỏ cơ sở lý luận về chính sách BHYT đối với hộ gia đình nông dân đồng thời đưa ra kinh nghiệm về việc thực hiện chính sách BHYT với hộ nông dân ở một số nước trên thế giới và trong nước để từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho thị xã Phổ Yên làm tiền đề cho những phân tích, đánh giá thực trạng triển khai thực hiện BHYT hộ gia đình đối với hộ nông dân tại thị xã Phổ Yên tỉnh Thái nguyên trong giai đoạn 2017-2019 ở chương 2. Dựa vào đó, luận văn đã nêu lên 2 nhóm giải pháp có tính khả thi để thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình cho hộ nông dân thị xã Phổ Yên bao gồm các nội dung về cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện có cơ sở khoa học, góp phần thực hiện BHYT toàn dân theo chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.[14] ” BH Nước Hải (2019),“Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Nam Giang, Tỉnh Quảng Nam”, Viện Hàn lâm “ khoa học xã hội Việt Nam. Trong nghiên cứu này, tác giả đã cung cấp thêm cơ sở lý luận cơ bản về chính sách BHYT. Từ đó, nghiên cứu phân tích, đánh giá chi tiết, cụ thể về thực trạng thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2015-2018. Tác giả đã sủ dụng thêm phương pháp khảo sát điều tra ý kiến đánh giá của từng người ở các độ tuổi, có trình độ, nghề nghiệp, giới tính và thành phần dân tộc khác nhau, trong đó có cả người dân và người đang thực hiện chính sách BHYT để tăng tính chính xác và khách quan khi đánh giá thực trạng. Từ đó chỉ ra những thành tựu, bất cập hạn chế của chính sách và quá trình thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương để đề xuất những giải pháp và kiến nghị phù hợp nhằm hoàn thiện công tác thực hiện chính sách BHYT đối với đồng bào DTTS trên địa bàn huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới.[18] ” “ Cùng nghiên cứu về Bảo hiểm y tế nhưng mỗi công trình nghiên cứu trên “ đều khác nhau ở mục đích, đối tượng, phạm vi và địa bàn cũng như thời điểm khác nhau. Tựu chung lại, các đề tài nghiên cứu đều đã phần nào làm rõ hệ thống cơ sở lý
5 luận chung về bảo hiểm y tế và thực hiện chính sách bảo hiểm y tế, đánh giá cũng như đề xuất các giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách BHYT nói chung và BHYT hộ gia đình nói riêng trên các địa bàn. Những tài liệu nói trên có giá trị nhất định làm cơ sở cho việc thực hiện chính sách BHYT và là nguồn tư liệu tham khảo cung cấp những thông tin cần thiết cho nghiên cứu lý thuyết của luận văn. Tuy nhiên, có thể thấy, đa số các đề tài đều chỉ đang tập trung vào BHYT nói chung hoặc việc thực hiện chính sách BHYT ở một số địa phương cụ thể và chưa có đề tài nào đi sâu vào nghiên cứu các vấn đề liên quan đến chính sách Bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2020 – 2022. Bởi vậy, tác giả quyết định lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk” dựa trên các quy định mới về chính sách BHYT hộ gia đình và các quy định khác có liên quan đến thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk để nghiên cứu, có ý nghĩa về cả mặt lý luận và thực tiễn. Trên cơ sở lý luận khoa học kết hợp với khảo sát thực trạng tại Bảo hiểm xã hội huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk nhằm đánh giá hiệu quả về thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin từ đó luận văn sẽ đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả về thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk với mục tiêu đảm bảo tốt nhất quyền lợi và chất lượng khi người dân đến khám và chữa bệnh, góp phần xây dựng niềm tin của người dân vào chính sách BHYT, trụ cột chính của hệ ” thống an sinh xã hội được Đảng và Nhà nước ta chủ trương thực hiện. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận về niệm thực “ “ hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình, trên cơ sở đó, đi sâu nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp đem lại hiệu quả trong việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình tại Bảo hiểm xã hội huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk.
6 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở khoa học về thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình. - Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2020 - 2022, tìm hiểu nguyên nhân của những thành công và tồn tại của công tác này tại địa bàn nghiên cứu. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả về thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk đến năm 2025, tầm nhìn 2030. ” 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là công tác thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Đề tài nghiên cứu về công tác thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk trên các khía cạnh: (1) Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật về chính sách BHYT hộ gia đình; (2) Phổ biến, tuyên truyền chính sách BHYT hộ gia đình; (3) Phân công, phối hợp thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình; (4) Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình; (5) Đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm. - Phạm vi thời gian: giai đoạn 2020– 2022, các giải pháp đến năm 2025, tầm nhìn 2030. - Phạm vi không gian: địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk. ” ” 5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp thu thập và xử lý thông tin: “ Luận văn thu thập thông tin từ các báo cáo các báo cáo, tài liệu, sách, giáo trình, luận án, luận văn liên quan đến thực hiện chính sách BHYT được công bố công khai trên các trang báo hoặc qua mạng internet. Ngoài ra, còn tham khảo các báo cáo của BHXH tỉnh Đắk Lắk, UBND huyện Cư Kuin, Phòng Thống kê, Phòng
7 Tài chính - KH huyện Cư Kuin, Trung tâm y tế huyện Cư Kuin, Bảo hiểm xã hội huyện Cư Kuin. - Phương pháp phân tích: + Phương pháp tổng hợp, đánh giá: Qua phương pháp này phân tích thực trạng thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk. Từ đó, có những đánh giá, nhận xét một cách toàn diện và khách quan. + Phương pháp so sánh: dùng để so sánh số thu BHYT hộ gia đình; kết quả khai thác BHYT hộ gia đình; chi phí khám chữa bệnh BHYT để đánh giá công tác thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin trong thời gian được nghiên cứu. + Phương pháp thống kê, mô tả: các dữ liệu thu thập được trình bày dưới hình thức bảng biểu, sơ đồ. + Phương pháp xử lý số liệu khảo sát: Các số liệu điều tra sau khi thu thập được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel để làm rõ hiệu quả thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư Kuin. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần hệ thống hóa những cơ sở lý luận về và thực tiễn về “ chính sách BHYT nói chung, chính sách về BHYT đối với hộ gia đình nói riêng, xây dựng luận cứ cho việc đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk, qua đó góp phần bổ sung, cụ thể hóa khoa học thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn có giá trị thực tiễn trong việc đánh giá thực trạng công tác thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk nhằm tìm ra một số giải pháp khắc phục hạn chế của BHXH huyện Cư Kuin trong việc thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin.
8 Ngoài ra, nghiên cứu có thể trở thành nguồn tham khảo cho các nhà nghiên cứu khi tìm hiểu về đề tài thực hiện chính sách BHYT hộ gia đình. 7. Kết cấu nội dung của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn gồm 03 Chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình Chương 2: Thực trạng về thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Cư kuin, tỉnh Đắk Lắk.
9 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM Y TẾ HỘ GIA ĐÌNH 1.1. Một số khái niệm Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình là một khái niệm tương đối rộng và phức tạp. Để có các luận cứ nghiên cứu chuyên sâu, tìm ra khái niệm bao quát và đúng đắn nhất về thuật ngữ này, cần thiết nghiên cứu các thuật ngữ có liên quan sau đây: 1.1.1. Khái niệm bảo hiểm y tế hộ gia đình 1.1.1.1. Khái niệm bảo hiểm Dù các nhà nghiên cứu từ xưa đã đưa ra nhiều định nghĩa về bảo hiểm nhưng chưa có sự thống nhất về khái niệm bảo hiểm giữa tất cả các quốc gia. Có quan niệm cho rằng: bảo hiểm như một quá trình lập quỹ dự phòng bằng tiền nhằm phân phối lại những chi phí mất mát không mong đợi. Hay bảo hiểm có thể hiểu bảo hiểm là hoạt động thể hiện người bảo hiểm cam kết bồi thường cho người tham gia bảo hiểm trong trường hợp có rủi ro xảy ra thuộc phạm vi bảo hiểm, với điều kiện người tham gia bảo hiểm phải nộp một khoản phí lập quỹ dự trữ cho bản thân hoặc cho người thứ ba. Khi xảy ra rủi ro dẫn đến tổn thất, người bảo hiểm sẽ lấy quỹ dự trữ này để trợ cấp hoặc bồi thường trong phạm vi bảo hiểm cho người tham gia. Phạm vi bảo hiểm có thể được hiểu là những rủi ro mà người tham gia đăng ký với người bảo hiểm. Tựu chung lại, trong khuôn khổ luận văn này, tác giả sử dụng thuật ngữ bảo hiểm với cách hiểu: Bảo hiểm là một loại hoạt động mà tại đó những người tham gia đóng góp một khoản cho mình hoặc cho người thứ 3 trong trường hợp xảy ra rủi ro ngoài ý muốn, tổ chức bảo hiểm sẽ có trách nhiệm thực hiện việc đền bù, hỗ trợ chi trả một phần nào đó cho người tham gia theo chế độ cụ thể.
10 1.1.1.2. Khái niệm bảo hiểm y tế Là một trong các bộ phận cấu thành của pháp luật về an sinh xã hội, BHYT được xem là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong chăm sóc sức khỏe. Tại công ước 102 ngày 28/06/1952 của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) về các tiêu chuẩn tối thiểu cho các loại trợ cấp BHXH đã xem BHYT là một trong 9 ” nội dung của BHXH. Tại Việt Nam, BHYT được định nghĩa trong luật số 46/2014/QH13 sửa đổi bổ sung một số điều của Luật BHYT năm 2008. Theo đó, “Hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện”. [28] Căn cứ vào chủ thể phải thanh toán tiền mua BHYT, chia ra 05 nhóm đối tượng sau tham gia BHYT như sau:[28] - (1) Do người lao động và người sử dụng lao động đóng. - (2) Do tổ chức BHXH đóng. - (3) Do ngân sách Nhà nước đóng. - (4) Do ngân sách Nhà nước hỗ trợ và người tham gia tự đóng. - (5) Tham gia theo hộ gia đình. Việc tổ chức thực hiện chính sách BHYT tại Việt Nam cần thực hiện theo nguyên tắc đảm bảo chia sẻ rủi ro khi ốm đâu, bệnh tật giữa những người tham gia BHYT. Các chi phí khám, chữa bệnh được chi trả 1 phần bởi quỹ BHYT và 1 phần từ người tham gia BHYT. Ở nước ta, Quỹ BHYT do Nhà nước quản lý tập trung, thống nhất, và được bảo hộ. BHYT ở nước gồm các hình thức: - BHYT bắt buộc: áp dụng cho đối tượng là người làm việc theo hợp đồng vô thời hạn, hoặc có xác định thời hạn từ 01 tháng trở lên và người quản lý lao động, CB,CC,VC, LLVT…theo luật định
11 - BHYT tự nguyện: đây là hình thức tham gia BHYT mà người tham gia tự bỏ ra một khoản kinh phí nhất định để được hưởng các chế độ thụ hưởng của BHYT. 1.1.1.3. Khái niệm bảo hiểm y tế hộ gia đình Để hiểu khái niệm BHYT hộ gia đình, trước hết cần làm rõ khái niệm hộ gia đình. Hộ gia đình được hiểu đơn giản là toàn bộ thành viên trong một gia đình có tên ghi trong sổ hộ khẩu thường trú hoặc sổ tạm trú. Kết hợp với khái niệm BHYT đã nêu ở trên, tác giả cho rằng: BHYT hộ gia đình là hình thức BHYT bắt buộc được Nhà nước tổ chức thực hiện đối với tất cả các thành viên có tên trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú với mục đích chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Trường hợp trong gia đình đã có thành viên tham gia BHYT do họ là người lao động được chủ sử dụng lao động đóng bảo hiểm cho hoặc nhóm được các tổ chức BHXH đóng; nhóm được ngân sách nhà nước đóng hoặc hỗ trợ đóng thì không cần tham gia BHYT hộ gia đình theo các thành viên khác. 1.1.2. Khái niệm thực hiện chính sách bảo hiểm y tế hộ gia đình 1.1.2.1. Khái niệm chính sách công Cho đến nay, có rất nhiều định nghĩa khác nhau về chính sách bởi vì, các nhà “ nghiên cứu có cách tiếp cận, cách hiểu về chính sách không giống nhau. Trên thế giới, cuộc tranh luận về định nghĩa chính sách vẫn là một chủ đề sôi động và khó đạt được sự nhất trí rộng rãi. Có thể định nghĩa chính sách chính là một quá trình hành động có mục đích được theo đuổi bởi một hoặc nhiều chủ thể trong việc giải quyết các vấn đề mà họ quan tâm. (James Andersonn 2003) Wiliam Jenkin (1978) định nghĩa: Chính sách công là một tập hợp các quyết định có liên quan lẫn nhau của một nhà chính trị hay một nhóm các nhà chính trị gắn liền với việc lựa chọn các mục tiêu và các giải pháp để đạt các mục tiêu đó.[58]