Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông

Chia sẻ: ViLijen ViLijen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Quản lý công "Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện; Thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông; Quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông

GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........./......... ........./........... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THANH BÌNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẮK MIL, TỈNH ĐẮK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG Mã số: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN MINH SẢN ĐẮK NÔNG 2020 1
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực. Thông tin trích dẫn trong luận văn được chỉ rõ nguồn gốc rõ ràng và được phép công bố. Học viên Phạm Thanh Bình 2
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi luôn nhận được sự chỉ bảo tận tình, những lời khuyên chân thành của thầy hướng dẫn là TS. Nguyễn Minh Sản. Góp phần giúp tôi hoàn thành luận văn này còn có sự giúp đỡ của các thầy cô trong khoa Quản lý đào tạo sau đại học, Thư viện của Học viện Hành chính Quốc gia cũng như tập thể lãnh đạo, các anh chị cán bộ, công chức của Phòng Tài Nguyên- Môi trường, Chi nhánh Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, Ban Quản lý dự án và Phát triển Quỹ đất huyện Đắk Mil và các phòng ban chuyên môn khác đã giúp tôi trong việc thu thập số liệu, tìm hiểu thực tế để phục vụ cho luận văn của mình. Nhân đây, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sác đến thầy Nguyễn Minh Sản, các thầy cô Học viện Hành chính Quốc gia, tập thể các anh chị cán bộ, công chức của Phòng Tài Nguyên- Môi trường, Chi nhánh Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, Ban Quản lý dự án và Phát triển Quỹ đất huyện Đắk Mil đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này./. Đắk Mil, ngày tháng năm 2020 Học viên Phạm Thanh Bình 3
MỤC LỤC MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 8 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn.................................................................8 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn.................................... 9 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................. 11 4. Đối tượng nghiện cứu.................................................................................12 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu.........................................13 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài luận văn........................................14 7. Kết cấu của luận văn...................................................................................14 Chương 1....................................................................................................... 16 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT .................................................. 16 1.1.Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện...............................................................................................................16 1.2.Thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất....17 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến chính sách về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất.............................................................................................. 40 Chương 2............................................................................................................ THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẮK MIL, TỈNH ĐẮK NÔNG....................................................................................... 43 2.1.Khái quát vè vị trí địa lý, dân số và kinh tế- xã hội của huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông.................................................................................................43 2.2.Phân tích thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông............................... 49 4
2.3. Đánh giá chung thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông............... 65 Chương 3............................................................................................................ QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THỰC HIỆN THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẮK MIL, TỈNH ĐẮK NÔNG........... 73 3.1.Quan điểm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông............................................73 3.2.Giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông............................... 76 KẾT LUẬN....................................................................................................89 5
DANH MỤC VIẾT TẮT DANH MỤC VIẾT TẮT DIỄN GIẢI UBND Ủy ban nhân dân DTTS Dân tộc thiểu số GPMB Giải phóng mặt bằng 6
DANH MỤC CÁC BẢNG THỐNG KÊ SỐ LIỆU Trang Bảng 2.1. Bảng biểu tổng hợp quyết định phê duyệt dự án thu hồi 58 toàn huyện Đắk Mil giai đoạn 2017 đến nay Bảng 2.2 Một số dự án, công trình bồi thường, hỗ trợ có quy mô 59 lớn trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông từ năm 2017 đến nay DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Trang Hình 1.1. Sơ đồ quy trình tổ chức thực hiện chính sách bồi 38 thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện Sơ đồ 2.1. Quy trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ trên 50 địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông 7
MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài luận văn Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế- xã hội và sự ổn định đời sống con người, lịch sự nhân loại hình thành đã minh chứng nền tảng cho sự sống và các hoạt động sống của con người đều bắt nguồn từ đất đai. Khai thác và sử dụng đất đai từ lâu đã được hình thành song song trong quá trình phát triển của nhân loại. Chính đất đai đã góp phần sinh ra của cải vật chất cho xã hội, là yếu tố cấu thành lãnh thổ của mỗi quốc gia, thể hiện được lịch sử và bản sắc riêng của mỗi quốc gia hay có thể khẳng định rằng: Đất đai là một tư liệu sản xuất đặc biệt, không thể thay thế, cung cấp nguồn nước, nguồn nguyên vật liệu và khoáng sản cho xã hội. Ngoài ra, đất đai còn là địa bàn phân bố dân cư, xây dựng các công trình văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng và các mục đích công cộng khác. Trong điều kiện xã hội không ngừng phát triển của xã hội thì nhu cầu sử dụng và khai thác về đất đai ngày càng tăng nhanh, việc thu hồi đất cho lợi ích Quốc gia, các lợi ích công cộng và phát triển kinh tế- xã hội, quốc phòng, an ninh và các vấn đề lợi ích kinh tế của các tổ chức, cá nhân khi nhà nước giao đất. Vì vậy, công tác thực hiện bồi thường, hỗ trợ thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất đang là một vấn đề mang tiếp cấp thiết trong thực trạng hiện nay. Trong những năm vừa qua, chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thực hiện thu hồi đất đã đi vào cuộc sống, tạo mặt bằng cho các dự án xây dựng ở Việt Nam, tạo nguồn lực sản xuất, phát triển đô thị và từng bước thay đổi diện mạo nông thôn. ..Bên cạnh những đổi mới của chính sách đất đai và sự vận động của thị trường bất động sản mà trong đó có thị trường quyền sử dụng đất, chính sách đền bù thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất đã hiện hành đã bộc lộ một số hạn chế, khó khăn ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng. 8
Thực tiễn đã khẳng định công tác giải phóng mặt bằng là điều kiện tiên quyết đề thực hiện thành công dự án. Thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng để thực hiện các công trình quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia công cộng, phát triển kinh tế là một khâu quan trọng, then chốt của quá trình phát triển trong phạm vi cả nước, từng địa phương hay từng cơ sở. Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng là điều kiện ban đầu và tiên quyết để triển khai thực hiện các dự án vậy nên có thể nói: “Giải phóng mặt bằng như là nền móng của dự án”. Nền móng trong công tác giải phóng mặt bằng là bước đi đầu tiên và có tầm quan trọng sâu sắc trong quá trình thực hiện dự án, là vấn đề thực hiện hết sức nhạy cảm vì tác động trực tiếp đền lợi ích của Nhà nước nói chung, chủ đầu tư và các hộ gia đình cá nhân tổ chức nói riêng. Trên địa bàn tỉnh Đắk Nông nói chung và trên địa bàn huyện Đắk Mil nói riêng trong những năm vừa qua đã có nhiều điểm nóng do thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi chưa tốt, nhiều người dân cùng khiếu nại, tố cáo, gây mất ổn định xã hội, việc giải quyết, khắc phục kéo dài, mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó trong thời kỳ Huyện Đắk Mil đang từng bước hoàn thiện, nâng cấp cơ sở hạ tầng phấn đấu lên thị xã thì vấn đề thu hồi đất và công tác thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi dất càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Xuất phát từ nhưng lý do nêu trên, tôi chọn chủ đề: “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông” làm đề tài luận văn cao học quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Tìm hiểu tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn: “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn 9
huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông” cho thấy các nhà khoa học tiếp cận theo nhiều cách, với những cấp độ khác nhau. Luận văn Thạc sĩ “Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất” cảu học viên Nguyễn Duy Thạch năm 2007; dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Quang Tuyến. Trong luận văn này, tác giả đi sâu nghiên cứu quá trình xây dựng cơ chế, chính sách pháp luật về bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn Thành Phố Hà Nội, chưa gắn với thực tiễn công tác thu hồi bồi thường, hỗ trợ và tái định cư . Luận văn Thạc sĩ về: “Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Hà Nội” của học viên Trịnh Hòa Bình năm 2005; dưới sự hướng dẫn của GS.TS Bùi Thế Vĩnh. Trong luận văn này, tác giả chủ yếu đi sâu nghiên cứu một số công trình giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Hà Nội, từ đó rút ra những tồn tại và đưa ra các giải pháp kiến nghị để hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Luận văn Thạc sĩ “Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh” của học viên Nguyễn Văn Hùng năm 2008, dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Đình Bồng. Luận văn đi sâu nghiên cứu đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn Huyện Tiên Du- tỉnh Bắc Ninh. Đề xuất các giải pháp góp phần thực hiện tốt chính sách bồi thường khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tiên Du- tỉnh Bắc Ninh. Luận văn Thạc sĩ “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông” của học viên Hoàng Văn Thuần năm 2014, dưới sự hướng dẫn của TS. Lương Thanh Cường. Luận văn nghiên cứu sâu về cơ sở lý luận về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư với người bị thu hồi đất và đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ 10
trợ và tái định cư với người dân bị Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Ngoài các công trình nghiên cứu khoa học của các tác giả trên, đến nay đã có nhiều bài viết liên quan đến nội dung bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất đã được đăng trên các báo, tạp chí Cộng sản, Tạp chí quản lý nhà nước, baodaknong.org... Các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án, sách chuyên khảo đều đã tiếp cận ở nhiều nội dung cụ thể khác nhau để giải quyết tốt mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề ra. Trong chừng mực nhất định, kết quả của các nghiên cứu trên đây đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng về thực hiện công tác bồi thường, chính sách hỗ trợ khi nhà nước thực hiện thu hồi đất ở từng địa phương và ở Việt Nam nói chung. Tuy vậy, đến nay chưa công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, chuyên biệt và có hệ thống về: : “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông”. Luận văn sẽ là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu một cách toàn diện, chuyên biệt và có hệ thống về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông dưới góc độ tiếp cận của khoa học quản lý công. Với kết quả nghiên cứu của luận văn, hy vọng sẽ góp phần khắc phục trình trạng nêu trên. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu của luận văn Thông qua việc xây dựng cơ sở lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện; đánh giá thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông, luận văn hướng tới việc đề xuất các quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà 11
nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn có những nhiệm vụ sau: Thứ nhất, luận văn xây dựng cơ sở lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện thông quan việc phân tích làm rõ khái niệm, đặc điểm và vai trò của chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất; khái niệm, nội dung, quy trình, trách nhiệm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất; luận giải, chỉ rõ các yếu tố bảo đảm thực hiện chính bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông. Thứ hai, luận văn phân tích thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông, đánh giá về những kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập và chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế, bất cập trong thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông. Thứ ba, luận văn đề xuất quan điềm và giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn Là hoạt động thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông. 4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn Dưới góc độ tiếp cận của khoa học quản lý công, luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông từ năm 2017 đến nay. 12
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu của luận văn Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối, nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam và chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện, đồng thời luận văn kế thừa có chọn lọc những kết quả nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cứu của luận văn Trên cơ sở phương pháp luận trên đây, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, v.v… để giải quyết những nhiệm vụ nghiên cứu. Phương pháp phân tích được sử dụng để phân tích những quan điểm, các quan niệm khác nhau để rút ra các khái niệm công cụ của đề tài luận văn và quy định của chính sách, pháp luật về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất; phương pháp tổng hợp được sử dụng trong việc xây dựng các quan điểm, các nhận xét có giá trị thực tiễn; phương pháp thống kê, so sánh được sử dụng trong thống kê số liệu thực tế để phân tích, đánh giá và làm sáng tỏ các nội dung vấn đề nghiên cứu theo lịch sử thời gian và không gian đã được xác định. Phương pháp điều tra, khảo sát bằng bảng biểu: Mục đích chính của điều tra khảo bằng biểu mẫu hỏi là thu thập thông tin sơ cấp cần thiết để phân tích, xác định chính xác và đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất. Để phù hợp với từng nội dung và nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn sẽ sử dụng linh hoạt, có hiệu quả các phương pháp nghiên cứu nhằm thực hiện mục đích nghiên cứu của luận văn. Các bảng biểu điều tra theo từng dự án riêng biệt, sẽ được thu thập, xử lý và sử dụng vào phân tích, đánh giá các nội dung 13
nghiên cứu để có được các kết quả khách quan, chính xác phục vụ cho đề tài nghiên cứu. Đây là nguồn thông tin sơ cấp rất quan trọng phục vụ phân tích trên cơ sở kết hợp các thông tin thứ cấp để có bức tranh toàn cảnh về thực trạng thực hiện các bước trong quy trình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận của luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là những bổ sung về cơ sở lý luận và thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện vào hệ thống lý thuyết quản lý công; góp phần minh chứng, làm sáng rõ quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể tham khảo cho các nhà quản lý trong xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện. Đồng thời, luận văn có thể được dùng làm tài liệu nghiên cứu, giảng dạy trong các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng về chính sách, pháp luật, quản lý công và quản lý đất đai. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện; Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông; 14
Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông. 15
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất Một số khái niệm liên quan trong công tác thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất: - Thu hồi đất: thu hồi đất là việc bằng một quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm đất quyền chấm dứt quan hệ pháp luật đai, châm dứt quyền và lợi ích của các chủ thể đang sử dụng đất nhằm phục vụ lợi ích của nhà nước, xã hội hoặc để xử lý hành vi vi phạm pháp luật đất đai. Mục đích của thu hồi đất là nhằm phục vụ lợi ích của nhà nước, xã hội hoặc để xử lý hành vi vi phạm pháp luật đất đai. Phương thức thực hiện thu hồi đất là bằng quyết định hành chính của cơ quan có thẩm quyền ban hành để chuyển giao quyền sử dụng từ các nhân hoặc tập thể sang cá nhân tập thể khác. Lý do thu hồi đất gồm: phục vụ mục đích quốc phòng an ninh, sử dung không đúng mục đích, không hiện quả, cố tình hủy hoại loại đất, đất lấn chiếm, giao đất không đúng đối tượng, không đúng thẩm quyền do vi phạm pháp luật. Theo quy định tại Khoản 11, Điều 3, Luật đất đai 2013: Nhà nước thu hồi đất là việc nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai. - Bồi thường về đất: Theo quy định tại Khoản 12, Điều 3, Luật Đất đai năm 2013: Bồi thường về đất là việc nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho người sử dụng đất. 16
- Hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất: Theo quy định tại Khoản 14, Điều 3, Luật Đất đai 2013: Hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất là việc nhà nước trợ giúp cho người có đất thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển. 1.2. Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện 1.2.1. Khái niệm chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất 1.2.1.1. Khái niệm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất - Khái niệm “Chính sách công” là một cụm từ được sử dụng phổ biến trong các tài liệu và các phương tiện truyền thông, tuy nhiên nó là một thuật ngữ khó có thể định nghĩa một cách rõ ràng. Cho đến nay, có nhiều quan niệm khác nhau về chính sách công, tuy nhiên có thể hiểu: Chính sách công là một tập hợp các quyết định liên quan với nhau do nhà nước ban hành, bao gồm các mục tiêu và giải pháp để giải quyết một vấn đề công nhằm đạt các mục tiêu phát triển. - Khái niệm về chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất Để phục vụ tốt công tác thực hiện thu hồi đất vừa đạt được lợi ích và mục tiêu của nhà nước, xã hội và đảm bảo quyền lợi của gia đình, cá nhân, tổ chức sử dụng đất vì vậy nhà nước đã ban hành các chính sách về bồi thường, hỗ trợ đối với các trường hợp thu hồi đất. Mục tiêu của các chính sách này là để bảo đảm lợi ích cho những người sử dụng đất, bao gồm bồi thường (trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho các đối tượng sử dụng đất), hỗ trợ (trợ giúp cho người có đất thu hồi để ổn định đời sống sản xuất, hỗ trợ tìm kiếm việc làm). 1.2.1.2. Vai trò chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện 17
Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất có vai trò vô vùng quan trọng trong quá trình thực thi công tác thu hồi đất nói riêng và thực hiện chính sách công nói chung, vai trò của các chính sách bồi thường, hỗ trợ được thể hiện ở những phương diện sau đây: - Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là tập hợp các quyết định do nhà nước ban hành để phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB khi nhà nước thu hồi đất, là cơ sở pháp lý cho đơn vị cơ quan có thẩm quyền tuân thủ thực thi. - Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất nhằm đảm bảo được mục tiêu, lợi ích của Nhà nước và xã hội - Đảm bảo được quyền lợi, trách nhiệm cho các đối tượng sử dụng đất khi nhà nước thục hiện thu hồi đất. 1.2.2.Khái niệm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện 1.2.2.1.Khái niệm thực hiện chính sách Thực hiện chính sách là một giai đoạn của chu trình chính sách. Nó là giai đoạn tiếp theo của giai đoạn hoạch định chính sách. Thực thi chính sách công sẽ đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của chính sách trong thực tiễn, góp phần thúc đẩy kinh tế- xã hội phát triển. Có nhiều quan niệm khác nhau về thực hiện chính sách, tuy nhiên có thể hiểu: Thực hiện chính sách là quá trình áp dụng chính sách vào thực tiễn đời sống xã hội nhằm hiện thực hóa mục tiêu chinh sách. 1.2.2.2.Khái niệm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ Để đảm bảo lợi ích cũng như quyền lợi của các đối tượng sử dụng đất(cá nhân, hộ gia đình, tổ chức, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo....) khi Nhà nước thực hiện thu hồi đất thì nhà nước đã ban hành ra các chính sách bồi thường, hỗ trợ và được áp dụng vào thực tiễn thông qua các cơ quan chức 18
năng có thẩm quyền. Việc thực hiện áp dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất không chỉ đem lại lợi ích cho quốc gia, xã hội mà bên cạnh đó còn phải đảm bảo được quyền lợi của các đối tượng sử dụng đất. Vậy có thể hiểu: Thực hiện chính sách bồi thường hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất là việc các cơ quan nhà nước có thẩm quyển thực hiện bồi thường, hỗ trợ cho các đối tượng sử dụng đất bị nhà nước thu hồi trên cơ sở tuân thủ chính sách và tiêu chí đảm bảo quyền lợi cho đối tượng sử dụng đất và lợi ích cho mục tiêu quốc gia, xã hội. 1.2.2.3 Vai trò của thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ Thực hiện Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước có vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình thực hiện chính sách công, từng bước hiện thực hóa chính sách công trong thực tiễn. Vai trò của chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thực hiện thu hồi đất thể hiện ở những phương diện sau đây: - Từng bước hiện thực hóa mục tiêu các chính sách bồi thường, hỗ trợ. Các mục tiêu của chính sách bồi thường, hỗ trợ chỉ có thể đạt được thông qua quá trình thực hiện, vì thực hiễn chính sách bồi thường, hỗ trợ bao gồm các hoạt động có tổ chức được các cơ quan nhà nước và đối tác xã hội thực hiện hướng tới đạt được các mục tiêu và mục đích đa tuyên bố trong chính sách bồi thường, hỗ trợ - Khẳng định tính đúng đắn của chính sách bồi thường, hỗ trợ Quá trình hoạch định chính sách đất đai cho ra đời một chính sách bồi thường, hỗ trợ. Tuy nhiên, chính sách bồi thường, hỗ trợ có thực sự đúng đắn và phù hợp hay không chỉ có thể đúc kết lại sau quá trình thực thi trong thực tiễn. Thực thi chính sách bồi thường, hỗ trợ cung cấp những dẫn chứng thực tế để kết luận lại mục tiêu chính sách đã và đang thực sự phù hợp hay không, từ đó đưa ra các ý kiến, giải pháp nhằm bổ sung và từng bước hoàn thiện các 19
chính sách. Về phương diễn lý thuyết, một chính sách về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thực hiện thu hồi đất đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một chính sách tốt và được các cơ quan chủ thể ban hành, thừa nhận và thực thi trong thực tiễn nhưng bên cạnh đó thì khi áp dụng vào thực tế đời sống xã hội, thì tính đúng đắn của chính sách mới được xã hội và đối tượng chính sách khẳng định lại cách chắc chắn. - Thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi giúp cho chinh sách ngày càng hoàn thiện hơn. Chính sách bồi thường, hỗ trợ sẽ được cụ thể hóa hơn trong bối cành, điều kiện thực thi trong thực tiễn đời sống xã hội, của mỗi vùng mỗi cơ quan nhà nước các cấp. Căn cứ vào mục tiêu và giải pháp mà mỗi chính sách được ban hành, tùy theo cấp cơ quan có thẩm quyền sau quá trình thực thi sẽ cụ thể hóa lại các mục tiêu, giải pháp của các chính sách sao cho phù hợp với bối cảnh cũng như điều kiện thực thi chính sách. Hơn thế nữa, thông qua thực thi chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thực hiện thu hồi đất thì người thực thi công vụ sẽ là người đóng góp ý kiến và nêu ra được những tồn tại, khó khăn và đề xuất được những hướng giải quyết để điều chỉnh các chính sách phù hợp hơn trong đời sống kinh tế xã hội và rút ra những bài học kinh nghiêm sau này. 1.2.2.4. Yêu cầu đối với thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thực hiện thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện Quá trình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ đối với các đối tượng sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất cần đáp ứng các yêu cầu dưới đây: - Đảm bảo đạt được các mục tiêu chính sách bồi thường, hỗ trợ. Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ là quá trình đưa chính sách vào thực tiễn đời sống xã hội nhằm hiện thực hóa các mục tiêu chính sách đề ra. Do đó, yêu cầu đảm bảo đạt được các mục tiêu chính sách là yêu cầu đầu tiên và quan trọng nhất, bởi vì mọi hoạt động được tiến hành trong giai đoạn thực hiện 20