Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân loại và đánh giá chi tiết các rủi ro khi đầu tư vào tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam bao gồm: rủi ro biến động giá và rủi ro khác như rủi ro hệ thống, hợp pháp, tài chính và gian lận. Từ đó, đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro cũng như các điều kiện thực hiện như: giáo dục, tư vấn và hỗ trợ cho các nhà đầu tư

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TIỀN ẢO BITCOIN Ngành: Quản trị kinh doanh ĐỖ NAM PHONG Hà Nội - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TIỀN ẢO BITCOIN Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 821038 Họ và tên học viên: Đỗ Nam Phong Người hướng dẫn: TS. Phạm Quang Hưng Hà Nội - 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi, Đỗ Nam Phong là tác giả của đề tài luận văn mang tiêu đề "Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin", xin cam đoan rằng toàn bộ nội dung trong luận văn này xuất phát từ quá trình nghiên cứu, phân tích và đánh giá của cá nhân tôi. Quá trình nghiên cứu diễn ra dưới sự hướng dẫn tận tâm của Nội dung của luận văn không chỉ phản ánh kiến thức và quan điểm cá nhân, mà còn chứa đựng sự cống hiến và đam mê nghiên cứu. Tôi khẳng định không một phần nào trong luận văn này là bản sao từ các công trình nghiên cứu đã được công bố trước đó. Mọi thông tin, dữ liệu và số liệu mà tôi trích dẫn hoặc sử dụng đều dựa trên các nguồn thông tin thực tế, được thu thập một cách nghiêm túc và chính xác từ nhiều nguồn tin cậy. Đó có thể là các báo cáo chính thống của cơ quan nhà nước, các nghiên cứu đã được công bố hợp pháp trên các trang web uy tín, tạp chí khoa học, hoặc báo chí. Tôi cam kết mỗi thông tin đều có nguồn gốc rõ ràng và đã được trích dẫn một cách đầy đủ và chính xác. Bất kỳ sự thiếu sót nào trong quá trình nghiên cứu hay viết luận văn đều là trách nhiệm của tôi. Tôi xin nhận mọi góp ý và phê phán với tinh thần học hỏi và hoàn thiện mình. Học viên thực hiện Đỗ Nam Phong
ii LỜI CẢM ƠN Trước hết, em chân thành muốn gửi lời biết ơn chân thành nhất đến quý thầy cô thuộc Khoa Quản Trị Kinh Doanh và Khoa Sau Đại Học tại Trường Đại học Ngoại Thương. Quý thầy cô đã giúp em nắm vững những kiến thức quý giá và cần thiết trong quá trình học tập và nghiên cứu. Em đặc biệt muốn gửi lời tri ân sâu sắc đến TS Phạm Quang Hưng, người đã định hướng và hỗ trợ em trong quá trình thực hiện luận văn này. Tuy nhiên, do hạn chế về thời gian và nguồn lực, luận văn vẫn có thể mắc phải một số thiếu sót. Em rất mong nhận được sự phản hồi và góp ý từ các thầy cô để luận văn của mình trở nên hoàn thiện hơn. Một lần nữa, em xin trân trọng cảm ơn! Học viên thực hiện Đỗ Nam Phong
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................v DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU ...........................................................vi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................ vii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TIỀN ẢO ..........................................................9 1.1. Khái quát về quản lý rủi ro ...........................................................................9 1.1.1. Khái niệm về quản lý rủi ro ......................................................................9 1.1.2. Quy trình và công cụ quản lý rủi ro ........................................................10 1.1.3. Vai trò của quản lý rủi ro ........................................................................11 1.2. Rủi ro trong hoạt động đầu tư ....................................................................12 1.2.1. Khái niệm về rủi ro đầu tư ......................................................................12 1.2.2. Các loại rủi ro và nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong đầu tư ...................13 1.2.3. Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong đầu tư ...................................14 1.3. Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư ...................................15 1.3.1. Khái niệm chiến lược quản lý rủi ro .......................................................15 1.3.2. Các bước trong chiến lược quản lý rủi ro ...............................................16 1.4. Tiền ảo và hoạt động đầu tư tiền ảo ...........................................................18 1.4.1. Định nghĩa và đặc điểm của tiền ảo .......................................................18 1.4.2. Quy trình đầu tư tiền ảo ..........................................................................22 1.4.3. Ứng dụng và tác động của tiền ảo đến xã hội hiện đại ...........................24 1.4.4 Tiền ảo trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ..................................................25 1.4.5. Lợi ích và các rủi ro khi đầu tư tiền ảo Bitcoin ......................................27 1.4.6. Chiến lược quản lý rủi ro tiền ảo Bitcoin ...............................................29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TIỀN ẢO BITCOIN TẠI VIỆT NAM .............................................................................30 2.1 Quá trình phát triển của tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam ..............................30 2.1.1 Tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam...................................................................30
iv 2.1.2 Các giai đoạn chính trong phát triển của tiền ảo Bitcoin ở Việt Nam ....31 2.2 Hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam ..........................................37 2.2.1 Quy mô và đặc trưng của hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam ...37 2.2.2 Các cơ hội và thách thức đối với hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam...........................................................................................................43 2.2.3 Các yếu tố tác động lên hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam .44 2.3 Chiến lược quản trị rủi ro khi đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam của quỹ Kyros Ventures....................................................................................................48 2.3.1 Hoạt động Quỹ Kyros Ventures và rủi ro khi đầu tư tại Việt Nam .........48 2.3.2 Xác định, Phân tích đánh giá các rủi ro có thể gặp phải .........................49 2.3.3 Cách xử lý rủi ro của quỹ đầu tư Kyros Ventures ...................................60 2.3.4 Theo dõi và cải tiến cách xử lý rủi ro của quỹ đầu tư Kyros Ventures ...61 CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ RỦI RO TRONG ĐẦU TƯ TIỀN ẢO BITCOIN TẠI VIỆT NAM ..................................................................63 3.1 Xu hướng phát triển của thị trường tiền ảo bitcoin tại Việt Nam ...........63 3.1.1 Đánh giá tình hình phát triển của tiền ảo Bitcoin tại thị trường Việt Nam trong 3 năm trở lại đây .....................................................................................63 3.1.2 Các nguyên nhân chính dẫn đến biến động của thị trường tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam .....................................................................................................65 3.1.3 Dự báo xu hướng phát triển của tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam trong 5 năm tới ......................................................................................................................68 3.2 Đề xuất chiến lược quản lý rủi ro đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam ...69 3.2.1 Chiến lược ứng phó và xử lý rủi ro pháp lý ............................................69 3.2.2 Chiến lược quản lý rủi ro thị trường ........................................................72 3.2.3 Chiến lược bảo mật và giảm thiểu rủi ro kỹ thuật ...................................75 3.3 Các điều kiện thực hiện ................................................................................78 3.3.1 Điều kiện pháp lý và môi trường kinh doanh ..........................................78 3.3.2 Điều kiện về nguồn lực............................................................................81 3.3.3 Điều kiện về văn hóa doanh nghiệp và tư duy chiến lược ......................83 KẾT LUẬN ..............................................................................................................86 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................89
v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT QTRR : Quản trị rủi ro ISO : Tổ chức Tiêu chuẩn quốc tế OECD : Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế IRMA : Hiệp hội Quản lý Rủi ro Quốc tế CT : Chỉ thị NHNN : Ngân hàng nhà nước MACD : Là một chỉ báo kỹ thuật sử dụng hai đường trung bình động hàm mũ (EMA) để xác định xu hướng giá. Đường MACD chính là đường trung bình động ngắn hạn (EMA 12) trừ đường trung bình động dài hạn (EMA 26). Đường tín hiệu là đường trung bình động của đường MACD chính (EMA 9). SWOT : Là phân tích Vận động, Yếu điểm, Cơ hội và Đe dọa trong kế hoạch kinh doanh hay dự án.
vi DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Số lượng người sử dụng tiền ảo bitcoin tại các quốc gia năm 2022 ......... 37 Bảng 2.2. Số lượng người dùng tiền ảo Bitcoin ở Việt Nam từ 2011 - 2022 ........... 38 Bảng 2.3. Đặc điểm demografic của những người tham gia đầu tư ......................... 40 Bảng 2.4. Số liệu cụ thể về mức độ kiến thức về tiền ảo Bitcoin ở Việt Nam ......... 41 Bảng 2.5. Khối lượng giao dịch một số sàn giao dịch lớn ........................................ 53 Bảng 2.6. Đánh giá Ưu/Nhược điểm của các loại ví ................................................ 55 Biểu đồ 2.1. Giá tiền ảo Bitcoin giai đoạn 2011-2014 .............................................. 31 Biểu đồ 2.2. Giá cao nhất của tiền ảo Bitcoin giai đoạn 2015 - 2017....................... 33 Biểu đồ 2.3. Giá cao nhất của tiền ảo Bitcoin giai đoạn 2018 - 2020....................... 34 Biểu đồ 2.4. Giá cao nhất của tiền ảo Bitcoin giai đoạn 2020 - 2023....................... 35
vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Đề tài luận văn "Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin" đã tập trung nghiên cứu về chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo, đặc biệt là tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Cụ thể, đề tài đã khám phá lý thuyết về quản lý rủi ro, phân tích thực trạng rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam và đưa ra đề xuất chiến lược quản lý rủi ro cho hoạt động này. Chương 1: Luận văn đã giới thiệu cơ sở lý luận về chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo. Nó bao gồm khái niệm, tầm quan trọng, vai trò của quản lý rủi ro, các loại rủi ro trong đầu tư và chiến lược quản lý rủi ro. Đồng thời, chương này cũng nêu rõ về tiền ảo, hoạt động đầu tư tiền ảo và ứng dụng cũng như tác động của tiền ảo đối với xã hội hiện đại và bối cảnh kinh tế toàn cầu. Chương 2: Luận văn tập trung vào thực trạng rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Đầu tiên, chương này trình bày lịch sử và quá trình phát triển của tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Tiếp theo là phân tích thực trạng hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam với quy mô, đặc trưng, cơ hội, thách thức và tác động từ các yếu tố kinh tế, xã hội và chính trị. Cuối cùng, chương này phân tích chi tiết về các loại rủi ro khi đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam, bao gồm rủi ro pháp lý, rủi ro thị trường, rủi ro kỹ thuật và rủi ro xã hội được tiếp cận qua quỹ đầu tư Kyros Ventures. Chương 3: Trên cơ sở đánh giá để đưa ra đề xuất chiến lược quản lý rủi ro trong đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Đầu tiên, chương này đánh giá xu hướng phát triển của thị trường tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam, từ đó dự báo xu hướng trong tương lai. Tiếp theo, chương này đề xuất các chiến lược quản lý rủi ro cụ thể như phòng ngừa và xử lý rủi ro pháp lý, chiến lược quản lý rủi ro thị trường và chiến lược bảo mật. Cuối cùng, chương này nêu rõ các điều kiện thực hiện chiến lược quản lý rủi ro bao gồm điều kiện môi trường kinh doanh, nguồn lực và văn hóa doanh nghiệp. Tổng kết lại, đề tài đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo và đề xuất những chiến lược hiệu quả để quản lý rủi ro này tại thị trường Việt Nam.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài Từ khi được giới thiệu vào năm 2009, tiền ảo Bitcoin đã trở nên cực kỳ nổi tiếng và trở thành đại diện tiêu biểu trong thị trường tiền ảo. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, giao dịch tiền ảo Bitcoin không chỉ giới hạn ở việc mua và bán như một loại tài sản mà còn được coi như một kênh đầu tư tiềm năng với nhiều cách thức khác nhau. Thị trường tiền ảo tại Việt Nam, dù mới chỉ bắt đầu phát triển trong vài năm gần đây nhưng nó đã thu hút một lượng lớn nhà đầu tư, từ cá nhân nhỏ lẻ cho đến các tổ chức lớn trong các lĩnh vực công nghệ, đầu tư. Một trong những lý do chính mà tiền ảo Bitcoin thu hút sự chú ý của những nhà đầu tư chính là khả năng đầu cơ mang lại lợi nhuận cao trong thời gian ngắn. So với các kênh đầu tư truyền thống như bất động sản, chứng khoán, lợi nhuận từ tiền ảo Bitcoin có thể đạt được ở mức cao và trong khoảng thời gian rất ngắn. Cũng vì vậy mà tại Việt Nam, nhiều cá nhân đã trở thành tỷ phú ảo nhờ hoạt động đầu tư này. Mặc dù tiềm năng lợi nhuận là rất lớn, song rủi ro liên quan đến tiền ảo Bitcoin cũng không nhỏ. Giá của tiền ảo Bitcoin biến động mạnh, dẫn đến việc nhà đầu tư có thể mất một lượng lớn tiền trong thời gian rất ngắn. Ngoài ra, vấn đề về an ninh mạng, sự phụ thuộc vào các sàn giao dịch và thiếu hiểu biết từ phía người dùng cũng làm tăng mức độ rủi ro. Trước sự biến động và tính không ổn định của thị trường tiền ảo như trên, việc nắm bắt, hiểu rõ và có chiến lược quản lý rủi ro là điều hết sức cần thiết. Điều này không chỉ giúp nhà đầu tư bảo vệ vốn của mình mà còn giúp họ đưa ra những quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả hơn. Tại Việt Nam, nhu cầu về kiến thức và kỹ năng quản lý rủi ro trong lĩnh vực tiền ảo đang ngày càng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh môi trường đầu tư ngày càng trở nên phức tạp và khó đoán. Do vậy, việc chọn đề tài "Chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin" không chỉ phản ánh tình hình thực tế và nhu cầu thực sự của thị trường mà còn đáp ứng yêu cầu của thực tiễn về việc cung cấp thông tin, kiến thức và giải pháp quản lý rủi ro hiệu quả cho nhà đầu tư tại Việt Nam.
2 2. Tổng quan nghiên cứu Có thể nói rằng, chiến lược quản lý rủi ro trong đầu tư tiền ảo Bitcoin đã được áp dụng khá phổ biến trên thế giới và cả ở Việt Nam nhằm tránh các rủi ro trong thị trường đầy biến động. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều tổ chức, cá nhân mới gia nhập thị trường chưa nắm được những rủi ro này và dẫn đến thua lỗ nặng nề. Các công trình nghiên cứu trên thế giới Trong số nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới về rủi ro tiền mã hoá, nghiên cứu với tiêu đề: "A Survey on Cryptocurrency Risk Management" của các tác giả Hyungwoo Kim, Jaemin Park, Daesik Kim (2018) cung cấp một cái nhìn tổng quan về lĩnh vực này. Tài liệu này thảo luận về các rủi ro liên quan đến tiền ảo, cũng như những chiến lược mà các nhà đầu tư và nhà cung cấp dịch vụ tiền ảo đã áp dụng. Ngoài ra, tài liệu cũng nêu bật những thách thức khi thực hiện quản lý rủi ro trong lĩnh vực tiền ảo. Tiếp theo đó, bài nghiên cứu "Bitcoin Risk Management: A Framework for Investors" của các tác giả Giuseppe Cocco, Matteo Magri, Alessandro Secchi (2020) đưa ra một khuôn khổ quản lý rủi ro dành riêng cho các nhà đầu tư tiền ảo Bitcoin. Thông qua việc xác định và phân tích các rủi ro chính đối với tiền ảo Bitcoin, tác giả đã đề xuất một loạt các chiến lược giảm thiểu rủi ro, giúp các nhà đầu tư lựa chọn phù hợp cho mình. Cuối cùng, Bài nghiên cứu "Risk Management in Cryptocurrency Trading: A Survey" của các tác giả Wei Xu, Yang Zhang, Hao Wang, Bo Li. (2022) là một tài liệu cung cấp cái nhìn tổng quan về rủi ro khi giao dịch tiền ảo. Tài liệu này không chỉ nêu ra các rủi ro như thị trường, thanh khoản, kỹ thuật mà còn đề cập đến rủi ro về lừa đảo, pháp lý và đạo đức. Đồng thời, tác giả cũng thảo luận về những chiến lược quản lý rủi ro mà các nhà giao dịch tiền ảo thường áp dụng. Ngoài ra các tổ chức lớn trên thế giới như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Trung ương Châu Âu và Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ đã đề cao vấn đề tiền ảo và những rủi ro liên quan.
3 Trong tài liệu "Financial Stability Implications of Crypto-Assets" phát hành năm 2022, Ngân hàng Thế giới đã cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn của tiền ảo đối với sự ổn định tài chính. Những rủi ro này bao gồm rủi ro lừa đảo, rủi ro pháp lý và rủi ro có tác động tiêu cực đến hệ thống tài chính truyền thống. Đồng thời, họ cũng khuyến nghị các cơ quan quản lý cần tăng cường giám sát và quản lý các hoạt động tiền ảo. Một tài liệu khác phát hành bởi Ngân hàng Trung ương Châu Âu trong năm 2022 với tựa đề "Report on Crypto-Assets: Regulatory and Supervisory Challenges" đã xác định các thách thức mà các cơ quan quản lý phải đối mặt. Những thách thức này bao gồm tính chất xuyên biên giới, tính chất phi tập trung của tiền ảo và sự thiếu minh bạch trong hoạt động của các sàn giao dịch. Để giải quyết các thách thức này, tài liệu khuyến nghị việc phối hợp quốc tế giữa các cơ quan quản lý. Cuối cùng, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ đã phát hành tài liệu "The Potential Impact of Virtual Currencies on Financial Stability" vào năm 2017. Uỷ ban này cũng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn của tiền ảo như rủi ro biến động giá, rủi ro lừa đảo và rủi ro thanh khoản. Tài liệu này cũng nhấn mạnh rằng nhà đầu tư cần thận trọng khi tham gia vào các hoạt động tiền ảo. Tổng kết lại, việc quản lý rủi ro trong lĩnh vực tiền mã hoá, đặc biệt là tiền ảo Bitcoin, là vô cùng quan trọng trong bối cảnh thị trường đầy biến động. Các nghiên cứu và tài liệu trên thế giới đã cung cấp nhiều chiến lược và lời khuyên cho nhà đầu tư. Tuy nhiên sự thận trọng, nắm bắt thông tin và hiểu biết sâu rộng về những rủi ro tiềm ẩn là yếu tố quyết định để tránh thua lỗ và đạt được hiệu suất đầu tư tốt. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam Nghiên cứu "Rủi ro và biện pháp quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin" của tác giả Nguyễn Thị Thảo, đăng trên Tạp chí Tài chính Kỳ 1 - Tháng 12/2020, đã phân tích các rủi ro chính trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin. Những rủi ro này bao gồm rủi ro về giá trị, rủi ro pháp lý, rủi ro kỹ thuật và rủi ro đạo đức. Dựa trên những phân tích đó nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý rủi ro,
4 trong đó có việc nâng cao nhận thức của nhà đầu tư, tăng cường quản lý của cơ quan chức năng và phát triển công nghệ hỗ trợ. Tiếp theo, bài báo "Tiền ảo Bitcoin: Rủi ro và cơ hội" của tác giả Trần Văn Bình, được đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 221 - Tháng 12/2021, đã phân tích các rủi ro và cơ hội của tiền ảo Bitcoin. Những rủi ro được đề cập bao gồm về giá trị về tính thanh khoản, về pháp lý và về an ninh mạng. Dựa trên những phân tích này, bài báo đưa ra một số khuyến nghị cho nhà đầu tư tiền ảo Bitcoin như chỉ đầu tư số tiền nhàn rỗi, phân bổ danh mục đầu tư hợp lý và lựa chọn sàn giao dịch uy tín. Đồng thời, bài báo "Các rủi ro trong đầu tư Bitcoin" của tác giả Nguyễn Văn Cường, đăng trên Báo Đầu tư số 11016 - Tháng 12/2022, cũng đã phân tích các rủi ro chính trong đầu tư tiền ảo Bitcoin. Các rủi ro này bao gồm về giá trị về pháp lý, về kỹ thuật và về tính an toàn. Trên cơ sở đó, bài báo đưa ra một số khuyến nghị cho nhà đầu tư tiền ảo Bitcoin, trong đó có việc chỉ đầu tư số tiền nhàn rỗi, tìm hiểu kỹ thông tin trước khi đầu tư và lựa chọn sàn giao dịch uy tín. Đáng chú ý là Chỉ thị số 06/CT-NHNN ngày 24/3/2022 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về tăng cường quản lý hoạt động liên quan đến tiền ảo đã nêu rõ các rủi ro trong hoạt động này. Rủi ro được đề cập gồm rủi ro về giá trị, rủi ro về pháp lý, rủi ro về kỹ thuật và rủi ro về đạo đức. Trên cơ sở đó, Chỉ thị này yêu cầu các tổ chức cá nhân tham gia hoạt động liên quan đến tiền ảo phải tuân thủ các quy định của pháp luật, nâng cao ý thức cảnh giác và tự bảo vệ mình khỏi các rủi ro. Cuối cùng, nghiên cứu "Tiền ảo Bitcoin: Cơ hội và thách thức đối với Việt Nam" của tác giả Nguyễn Thị Thanh Thủy, đăng trên Tạp chí Tài chính Kỳ 2 - Tháng 12/2022, đã phân tích các cơ hội và thách thức của tiền ảo Bitcoin đối với Việt Nam. Các cơ hội được đề cập bao gồm về đầu tư, thanh toán và công nghệ. Dựa trên những phân tích này nghiên cứu đã đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam trong việc quản lý hoạt động liên quan đến tiền ảo Bitcoin. Như vậy, có thể thấy rằng tiền ảo Bitcoin đang là chủ đề nóng và được sự quan tâm đặc biệt tại Việt Nam. Các nghiên cứu đã phân tích một cách chi tiết về các rủi ro, cơ hội và thách thức mà tiền ảo Bitcoin mang lại. Đồng thời, cơ quan quản lý như
5 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã nhận diện và đưa ra các chỉ thị nhằm kiểm soát hoạt động liên quan đến tiền ảo. Điều này cho thấy sự tiến bộ và nhận thức sâu rộng về vấn đề tiền ảo, đặc biệt là tiền ảo Bitcoin, trong bối cảnh kinh tế hiện đại của Việt Nam. 3. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chính của nghiên cứu này là phân tích, đánh giá các rủi ro và đề xuất các chiến lược quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, nghiên cứu sẽ tập trung vào các mục tiêu cụ thể như sau: Thứ nhất là phân tích thị trường tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam để đánh giá tình hình hiện tại của thị trường như cấu trúc, quy mô, số lượng người tham gia và xu hướng giao dịch. Xem xét cả lợi ích và rủi ro của tiền ảo Bitcoin, như khả năng sinh lời, tính thanh khoản, khả năng chống lạm phát cũng như biến động giá, rủi ro hệ thống và hợp pháp. Thứ hai là phân tích cách thức hoạt động của thị trường tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam bao gồm các yếu tố ảnh hưởng đến giá tiền ảo Bitcoin, chính sách của chính phủ và tác động của các sự kiện kinh tế toàn cầu. Thứ ba là đánh giá mức độ nhận thức của nhà đầu tư Việt Nam về tiền ảo Bitcoin và các rủi ro liên quan. Hiểu rõ hơn về thái độ, kiến thức và kỳ vọng của họ đối với tiền ảo Bitcoin. Việc này sẽ giúp xác định được các vùng mù trong kiến thức và nhận thức của họ, từ đó có thể đề xuất các giải pháp giáo dục và tư vấn. Thứ tư là phân loại và đánh giá chi tiết các rủi ro khi đầu tư vào tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam bao gồm: rủi ro biến động giá và rủi ro khác như rủi ro hệ thống, hợp pháp, tài chính và gian lận. Từ đó, đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro cũng như các điều kiện thực hiện như: giáo dục, tư vấn và hỗ trợ cho các nhà đầu tư 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng chính của nghiên cứu này là các rủi ro và chiến lược quản lý rủi ro khi đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Trong bối cảnh của một thị trường đa dạng với sự tham gia của nhiều cá nhân, tổ chức tài chính và các công ty đầu tư, đặc biệt
6 là những người đã và đang đầu tư vào tiền ảo Bitcoin, việc nhận diện và quản lý rủi ro tập trung vào các loại rủi ro sau: rủi ro pháp lý, rủi ro thị trường, rủi ro kỹ thuật và bảo mật và rủi ro xã hội. Phân tích và liên hệ trực tiếp đến quỹ đầu tư Kyros Ventures tại Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu về thời gian là từ 2020 đến 2023, một giai đoạn đặc biệt quan trọng khi thị trường tiền ảo Bitcoin trên toàn cầu chứng kiến nhiều biến động mạnh mẽ và ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường tại Việt Nam. Trong khoảng thời gian này, luận văn sẽ phân tích quá trình phát triển và các yếu tố tác động đến thị trường tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Đồng thời, nghiên cứu cũng tập trung vào việc đánh giá mức độ nhận thức và hiểu biết của các nhà đầu tư về rủi ro tiềm ẩn cùng với các chiến lược quản trị rủi ro mà họ đã và đang áp dụng. Cuối cùng, sẽ đánh giá tác động của các yếu tố kỹ thuật, tài chính, pháp lý và xã hội đối với việc quản lý và ứng phó với rủi ro trong quá trình đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu về không gian là thị trường đầu tư tiền ảo tại Việt Nam. Đề tài chọn Việt Nam như là không gian nghiên cứu vì sự gia tăng nhanh chóng về số lượng người tham gia đầu tư tiền ảo Bitcoin cùng với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường tiền ảo trong nước. Hơn nữa, với những biến động của thị trường tiền ảo quốc tế và những quyết định chính sách pháp lý tại Việt Nam, việc nắm bắt được bức tranh toàn cảnh về rủi ro và chiến lược quản lý rủi ro tại Việt Nam trở nên hết sức quan trọng. Số liệu trong luận văn được tổng hợp từ các nguồn có trích dẫn đầy đủ để phân tích, đánh giá các số liệu thực tế và được cập nhật đến 30/09/2023. 5. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích số liệu thống kê để thu thập dữ liệu về thị trường tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam và toàn cầu. Các thông tin như giá cả, giao dịch, số lượng người dùng và nhiều yếu tố khác sẽ được thu thập từ các sàn giao dịch, tổ chức tài chính và báo cáo nghiên cứu. Để bổ sung cho phương pháp phân tích số liệu thống kê, nghiên cứu này tiến hành phỏng vấn các chuyên gia trong lĩnh vực tiền ảo, quản lý rủi ro và tài chính để
7 thu thập ý kiến về các rủi ro tiềm ẩn khi đầu tư vào tiền ảo Bitcoin cũng như các giải pháp và chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả. Bên cạnh đó, nghiên cứu này cũng thu thập thông tin từ các cuộc khảo sát với nhiều nhà đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Mục tiêu của việc này là thu thập thông tin về kinh nghiệm, quan điểm và những rủi ro mà họ đã trải qua. Việc này không chỉ giúp nắm hiểu rõ hơn về thực tế mà còn định hình được kỳ vọng của những người đầu tư, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro phù hợp với thị trường Việt Nam. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng tiếp cận với những nghiên cứu, phân tích và tài liệu đã được công bố trên các tạp chí khoa học, sách và trang web chính thống liên quan đến tiền ảo Bitcoin và thị trường tài chính. Sự kết hợp của tất cả các phương pháp trên giúp luận văn xây dựng được một cơ sở dữ liệu đa dạng và chính xác, là nền tảng để đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro cho tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. 6. Đóng góp mới của đề tài Đề tài này mang lại nhiều đóng góp cho cộng đồng nhà đầu tư tại Việt Nam và cho những người quan tâm đến thị trường tiền ảo, đặc biệt là tiền ảo Bitcoin. Một trong những điểm nổi bật của đề tài là việc nhận diện và hiểu rõ các rủi ro. Mặc dù đã có nhiều tài liệu và báo cáo nghiên cứu đánh giá về các rủi ro khi đầu tư vào tiền ảo Bitcoin, thực tế ít nghiên cứu nào tập trung riêng cho thị trường Việt Nam. Đề tài này đã cung cấp một cái nhìn mới mẻ bằng cách đi sâu vào các rủi ro mà nhà đầu tư, tổ chức tại Việt Nam có thể gặp phải. Trên cơ sở nhận diện rủi ro, đề tài này còn đưa ra các giải pháp và chiến lược quản lý rủi ro phù hợp với thực trạng và xu hướng thị trường tiền ảo tại Việt Nam, giúp nhà đầu tư không chỉ bảo vệ tài sản mình mà còn tối ưu hoá lợi nhuận. Đề tài này có ý nghĩa không chỉ với nhà đầu tư cá nhân mà còn đối với các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư và các cơ quan quản lý tại Việt Nam, giúp họ có cái nhìn đúng đắn về thị trường, rủi ro và cơ hội. 7. Kết cấu đề tài Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục bảng, hình, chữ viết tắt, Danh mục tài liệu tham khảo thì Luận văn gồm 3 chương chính:
8 Chương 1: Cơ sở lý luận về chiến lược quản trị rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo. Chương 2: Thực trạng rủi ro trong hoạt động đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam. Chương 3: Đề xuất chiến lược quản lý rủi ro trong đầu tư tiền ảo Bitcoin tại Việt Nam.
9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TIỀN ẢO 1.1. Khái quát về quản lý rủi ro Quản lý rủi ro là một quá trình quan trọng mà mọi tổ chức, doanh nghiệp hay cá nhân cần phải thực hiện để bảo vệ tài sản và đảm bảo mục tiêu kinh doanh được đạt được một cách hiệu quả. Trước khi đi sâu vào khái niệm và các khía cạnh khác của quản lý rủi ro, đề tài sẽ giới thiệu một số khái niệm về quản lý rủi ro. 1.1.1. Khái niệm về quản lý rủi ro Quản lý rủi ro là một khái niệm có thể được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách, tùy thuộc vào ngữ cảnh và mục tiêu của người tham gia. Mặc dù có nhiều cách định nghĩa, một số định nghĩa cơ bản đã được chấp nhận rộng rãi. Tổ chức Tiêu chuẩn quốc tế (ISO) định nghĩa quản lý rủi ro là "các hoạt động được tổ chức và thực hiện để quản lý hoặc kiểm soát tổ chức về các rủi ro có thể ảnh hưởng đến việc đạt được các mục tiêu" (ISO 31000:2018). Trong khi đó, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nhìn nhận quản lý rủi ro như "một quá trình hệ thống được dựa trên quy trình, được dựa trên hiểu biết về các mối đe dọa và cơ hội và được thiết kế để định danh, đánh giá và giám sát các rủi ro" (OECD, 2009). Tương tự, Hiệp hội Quản lý Rủi ro Quốc tế (IRMA) cho rằng quản lý rủi ro được coi là "việc áp dụng các nguyên tắc, phương pháp và thực hành để giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực của rủi ro trên tài sản, nguồn lực và mục tiêu kinh doanh" (IRMA, 2002). Những định nghĩa trên đều chỉ ra rằng mục tiêu chính của quản lý rủi ro là đảm bảo các mục tiêu của tổ chức hoặc cá nhân đạt được thông qua việc xác định, đánh giá và kiểm soát rủi ro. Quản lý rủi ro đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tài sản và nguồn lực của tổ chức và được xem xét như một phần thiết yếu của quản lý tổng thể và đưa ra quyết định trong kinh doanh.
10 Rủi ro có thể xuất phát từ nhiều nguồn gốc khác nhau như rủi ro tài chính, rủi ro hoạt động, rủi ro chiến lược, rủi ro pháp lý và rủi ro hệ thống. Quản lý rủi ro không chỉ giúp tổ chức giảm bớt các ảnh hưởng tiêu cực, mà còn tận dụng được các cơ hội và tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh. Để thực hiện quản lý rủi ro hiệu quả, mỗi tổ chức thường tuân theo một số bước cơ bản bao gồm xác định rủi ro, đánh giá rủi ro, xác định và triển khai các biện pháp kiểm soát. Cùng với việc theo dõi và đánh giá hiệu suất của các biện pháp này. Như vậy qua các khía cạnh tài liệu tiếp cận về tính chất cơ bản và phương thức hoạt động của nó trong đầu tư khác nhau. Trong phạm vi của luận văn này, khái niệm về quản lý rủi ro được hiểu: “Quản lý rủi ro là quá trình hệ thống, tổ chức và thực hiện nhằm xác định, đánh giá và giám sát các rủi ro, áp dụng các biện pháp kiểm soát để giảm bớt, tránh hoặc chấp nhận ảnh hưởng tiêu cực của chúng để bảo vệ tài sản và nguồn lực, tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh, tăng cường sự tin tưởng của các bên liên quan, đảm bảo tuân thủ pháp luật và quy định và cải thiện khả năng đưa ra quyết định đầu tư. Sau đó giám sát và kiểm soát tính hiệu quả của các chiến lược quản lý rủi ro đã đưa ra.” 1.1.2. Quy trình và công cụ quản lý rủi ro Trước hết, quy trình quản lý rủi ro đóng vai trò quan trọng trong việc xác định, đánh giá và kiểm soát các yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến mục tiêu và hoạt động của tổ chức. Quy trình này thường bao gồm các bước như xác định rủi ro, đánh giá mức độ nghiêm trọng, xác định khả năng xảy ra và phân loại rủi ro theo mức độ ưu tiên. Bằng cách này, tổ chức có thể xây dựng kế hoạch quản lý rủi ro cụ thể và hiệu quả, đồng thời tăng cường khả năng ứng phó với những thách thức không mong muốn. Ngoài ra, để hỗ trợ quy trình quản lý rủi ro, các công cụ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu liên quan đến rủi ro. Các công cụ này có thể bao gồm hệ thống thông tin quản lý rủi ro, phần mềm đánh giá rủi ro và các công nghệ đo lường hiệu suất như các mô hình, biểu đồ. Việc tích hợp các công cụ này vào quá trình quản lý rủi ro giúp tăng cường khả năng dự đoán và đáp ứng nhanh chóng đối với biến động trong môi trường kinh doanh.
11 Tóm lại, cơ sở lý luận quản lý rủi ro là một phần quan trọng trong chiến lược tổ chức, giúp đảm bảo sự linh hoạt và ổn định trước những thách thức có thể xảy ra. Quy trình và công cụ trong quản lý rủi ro là những yếu tố không thể thiếu của tổ chức trong quá trình nghiên cứu, đánh giá và ứng phó với rủi ro một cách hiệu quả.. 1.1.3. Vai trò của quản lý rủi ro Quản lý rủi ro là một phần không thể thiếu của mọi hoạt động kinh doanh và đầu tư. Trong một thế giới toàn cầu hoá, đầy rẫy các biến động và không chắc chắn, việc quản lý rủi ro trở thành một yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư duy trì sự ổn định, bảo vệ tài sản và đảm bảo lợi nhuận. Chính vì vậy, vai trò của việc quản lý rủi ro trong kinh doanh và đầu tư là vô cùng quan trọng và đa chiều. 1.1.3.1. Trong kinh doanh Trong kinh doanh, việc bảo vệ tài sản là yếu tố quan trọng. Tài sản của một doanh nghiệp không chỉ bao gồm vốn, tài sản cố định, hàng tồn kho mà còn có dữ liệu và nhân lực. Rủi ro có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức như đến từ thiên tai, tai nạn, hỏa hoạn, đến trộm cắp, sự cố kỹ thuật hoặc thay đổi chính sách. Chính vì vậy, việc quản lý rủi ro trở nên cần thiết, giúp doanh nghiệp xác định và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu những tác động tiêu cực lên tài sản của mình. Bên cạnh việc bảo vệ tài sản, ổn định lợi nhuận cũng là một mục tiêu quan trọng. Biến động của thị trường, giá nguyên liệu, lãi suất và tỷ giá hối đoái đều có khả năng tác động mạnh mẽ tới lợi nhuận của doanh nghiệp. Với việc quản lý rủi ro tốt, doanh nghiệp có thể dự báo và chuẩn bị cho những biến động này giúp lợi nhuận duy trì sự ổn định qua từng giai đoạn. Ngoài ra, việc quản lý rủi ro còn góp phần cải thiện tín dụng cho doanh nghiệp. Khi cần vay vốn để mở rộng hoạt động, doanh nghiệp có chính sách quản lý rủi ro tốt thường nhận được sự đánh giá cao từ các tổ chức tín dụng. Điều này không chỉ giúp giảm lãi suất mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận vốn. Cuối cùng, quản lý rủi ro hiệu quả cũng tăng cường niềm tin từ phía cổ đông. Họ luôn quan tâm tới rủi ro mà doanh nghiệp đối diện và cách doanh nghiệp xử lý