Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:166

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá tác động của từng nhân tố độc lập đến phát triển các hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử. Đưa ra các kiến nghị mang hàm ý chính sách nhằm nâng cao vai trò của logistics trong ngành thương mại điện tử đối với các doanh nghiệp logistics cũng cho các sàn thương mại điện tử.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT HUỲNH THỊ THU HÀ NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG LOGISTICS TRONG NGÀNH THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VIỆT NAM – TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU TẠI ĐÔNG NAM BỘ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 8340101 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2022
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT HUỲNH THỊ THU HÀ NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG LOGISTICS TRONG NGÀNH THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VIỆT NAM – TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU TẠI ĐÔNG NAM BỘ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 8340101 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. VŨ ĐỨC BÌNH BÌNH DƯƠNG – 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan luận văn “Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tất cả nội dung được kế thừa, tham khảo từ nguồn tài liệu khác đều được trích dẫn đầy đủ và ghi nguồn cụ thể trong danh mục tài liệu tham khảo. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thủ Dầu Một, ngày 20 tháng 9 năm 2022 Học viên thực hiện luận văn Huỳnh Thị Thu Hà i
LỜI CẢM ƠN Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh với đề tài “Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ” là kết quả của quá trình cố gắng không ngừng của bản thân và được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy, bạn bè đồng nghiệp và người thân. Nhân đây tác giả xin gửi lời cảm ơn tới những người đã giúp đỡ tôi trong thời gian học tập - nghiên cứu khoa học vừa qua. Tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc của mình đối với thầy giáo TS. Vũ Đức Bình đã trực tiếp tận tình hướng dẫn cũng như cung cấp tài liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này. Những đánh giá, nhận xét của thầy thực sự vô cùng quý giá đối với tác giả. Đặc biệt, những lời động viên, khuyến khích của thầy trong những giai đoạn khó khăn thật sự vô cùng quý giá và trân quý. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tận tình giảng dạy và truyền đạt rất nhiều kiến thức bổ ích và quý báu cho bản thân tác giả và các bạn đồng học cao học niên khóa 2020-2022. Tác giả gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo nhà trường, lãnh đạo Viện đào tạo sau đại học, các thầy cô chuyên môn, phụ trách đã tạo mọi điều kiện tốt nhất trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu, thực hiện và bảo vệ luận văn. Tác giả gửi lời cảm ơn chân thành đến quý công ty đối tác, quý công ty logistics và các cá nhân đã giành thời gian quý báu giúp tác giả thực hiện khảo sát cũng như góp ý cho tác giả các ý kiến chuyên môn, giúp tác giả có định hướng đúng đắn. Cuối cùng, tác giả xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn ở bên động viên, khích lệ và tạo điều kiện để tác giả hoàn thành luận văn này. Thủ Dầu Một, ngày 20 tháng 9 năm 2022 Học viên thực hiện luận văn Huỳnh Thị Thu Hà ii
TÓM TẮT Cùng với tốc độ phát triển của thương mại điện tử như vũ bão tại Việt Nam thì logistics được coi là xương sống của thương mại điện tử vẫn chưa phát triển song hành cùng nhau. Đề tài: “Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ” với mục tiêu là tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động logistics trong thương mại điện tử, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố. Căn cứ vào cơ sở lý thuyết, các nghiên cứu trước, sử dụng phương pháp chuyên gia tác giả đã xây dựng mô hình nghiên cứu gồm 6 nhân tố: vốn đầu tư, chi phí, chất lượng, công nghệ, quản trị, cơ sở hạ tầng. Sau khi tiến hành điều tra thực tế thông qua các phiếu khảo sát tác giả thu về 268 mẫu nghiên cứu, sau đó tác giả đã tiến hành phân tích xử lý số liệu qua phần mềm SPSS, bằng việc kiểm định độ tin cậy của thang đo Cronbachs’ Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích hồi quy và kiểm định các giả thuyết, có 06 nhân tố đạt được độ tin cậy và có ý nghĩa thống kê, qua đó cho thấy mức độ ảnh hưởng các nhân tố đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ được sắp xếp theo thứ tự mức độ ảnh hưởng giảm dần như sau: (1) cơ sở hạ tầng; (2) vốn đầu tư; (3) chi phí logistics; (4) quản trị logistics; (5) công nghệ và (6) chất lượng logistics. Từ đó , tác giả đã đưa ra các kết luận và kiến nghị mang hàm ý chính sách bao gồm: (1) phát triển và cải thiện cơ sở hạ tầng, (2) sử dụng vốn đầu tư hợp lý, (3) biện pháp giảm chi phí logistics, (4) gia tăng hiệu quả quản trị logistics, (5) áp dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động logistics, (6) nâng cao chất lượng logistics, cũng như phân tích các lỗ hổng để định hướng cho các nghiên cứu trong tương lai. Từ khóa: Logistics, thương mại điện tử, logistics trong thương mại điện tử. iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii TÓM TẮT ............................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... viii DANH MỤC BẢNG, BIỂU .................................................................................. x DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ ...................................................................... xii CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .......................................... 1 1.1. Lý do thực hiện đề tài...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu/câu hỏi nghiên cứu ........................................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu chung ............................................................................................. 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................. 2 1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................... 3 1.3. Đối tượng/ phạm vi nghiên cứu, khảo sát ....................................................... 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 4 1.5. Đóng góp của nghiên cứu ............................................................................... 4 1.5.1. Đóng góp về mặt thực tiễn ........................................................................... 4 1.5.2. Đóng góp về mặt khoa học........................................................................... 5 1.6. Kết cấu của luận văn nghiên cứu .................................................................... 5 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ......................................................................................... 7 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ................... 8 2.1. Thương mại điện tử ......................................................................................... 8 2.1.1. Khái niệm thương mại điện tử ..................................................................... 8 2.1.2. Đặc điểm của thương mại điện tử .............................................................. 10 2.1.3. Lợi ích của thương mại điện tử .................................................................. 11 2.1.3.1. Đối với các tổ chức doanh nghiệp ........................................................... 11 2.1.3.2. Đối với người tiêu dùng .......................................................................... 13 2.1.3.3. Đối với xã hội .......................................................................................... 13 iv
2.1.4. Các mô hình thương mại điện tử ................................................................ 14 2.1.4.1. Mô hình thương mại điện tử B2B ........................................................... 14 2.1.4.2. Mô hình thương mại điện tử B2C ........................................................... 15 2.1.4.3. Mô hình thương mại điện tử C2C ........................................................... 15 2.2. Logistics ........................................................................................................ 16 2.2.1. Khái niệm logistics ..................................................................................... 16 2.2.2. Vai trò của logistics .................................................................................... 17 2.2.3. Lợi ích của dịch vụ logistics ...................................................................... 18 2.3. Sự phát triển hoạt động logistics trong thương mại điện tử .......................... 19 2.3.1. Khái niệm sự phát triển hoạt động logistics trong thương mại điện tử...... 19 2.3.2. Sự quan trọng của logistics trong thương mại điện tử khu vực Đông Nam Bộ ......................................................................................................................... 20 2.3.3. Các hình thức logistics phổ biến trong TMĐT .......................................... 24 2.3.4. Tiềm năng thị trường logistics của thương mại điện tử tại Đông Nam Bộ 25 2.3.5. Các nhân tố tác động đến hoạt động logistics ............................................ 26 2.3.5.1. Cơ sở hạ tầng ........................................................................................... 26 2.3.5.2. Vốn đầu tư cho logistics .......................................................................... 26 2.3.5.3. Chi phí logistics....................................................................................... 27 2.3.5.4. Quản trị logistics ..................................................................................... 28 2.3.5.5. Công nghệ ............................................................................................... 29 2.3.5.6. Chất lượng logistics ................................................................................ 29 2.4. Lược khảo các nghiên cứu trước ................................................................... 30 2.4.1. Nghiên cứu ngoài nước .............................................................................. 30 2.4.2. Nghiên cứu trong nước............................................................................... 32 2.4.3. Nhận xét, đánh giá...................................................................................... 36 2.4.4. Điểm mới của nghiên cứu .......................................................................... 36 2.5. Các giả thuyết và mô hình nghiên cứu .......................................................... 37 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ....................................................................................... 42 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................. 43 v
3.1. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 43 3.2. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................................ 47 3.3. Xây dựng thang đo ........................................................................................ 48 3.3.1. Cơ sở hạ tầng .............................................................................................. 48 3.3.2. Vốn đầu tư .................................................................................................. 49 3.3.3. Chi phí logistics.......................................................................................... 49 3.3.4. Quản trị logistics ........................................................................................ 50 3.3.5. Công nghệ .................................................................................................. 51 3.3.6. Chất lượng logistics ................................................................................... 52 3.3.7. Hoạt động logistics trong thương mại điện tử............................................ 53 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ....................................................................................... 55 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 56 4.1. Thực trạng hoạt động thương mại điện tử và logistics tại khu vực Đông Nam Bộ ......................................................................................................................... 56 4.1.1. Thực trạng hoạt động thương mại điện tử tại Đông Nam Bộ .................... 56 4.1.2. Thực trạng hoạt động Logistics và logistics trong thương mại điện tử tại khu vực Đông Nam Bộ ........................................................................................ 60 4.2. Kết quả nghiên cứu ....................................................................................... 65 4.2.1 Thống kê mô tả mẫu khảo sát ..................................................................... 65 4.2.2 Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha ............. 66 4.2.3 Phân tích khám phá nhân tố EFA................................................................ 71 4.2.3.1. Phân tích nhân tố EFA cho biến độc lập ................................................. 71 4.2.3.2 Phân tích nhân tố khám phá cho biến phụ thuộc...................................... 73 4.2.4 Phân tích hồi quy đa biến ............................................................................ 74 4.2.4.1 Phân tích Pearson ..................................................................................... 74 4.2.4.2 Phân tích hồi quy đa biến ......................................................................... 76 4.2.5. Dò tìm các vi phạm giả định cần thiết ....................................................... 78 4.2.6. Kiểm định các giả thuyết của mô hình nghiên cứu .................................... 81 vi
4.2.7. Kiểm định sự khác biệt giữa các biến kiểm soát với sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ. ..................................................................................................... 84 4.2.7.1 Kiểm định khác biệt theo giới tính ........................................................... 84 4.2.7.2. Kiểm định khác biệt theo công việc hiện tại ........................................... 85 4.2.7.3. Kiểm định khác biệt theo tần suất mua sắm............................................ 86 4.2.7.4. Kiểm định khác biệt theo nơi cư trú........................................................ 87 4.2.8. Thảo luận kết quả nghiên cứu .................................................................... 87 4.3. Nhận xét đánh giá.......................................................................................... 89 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ....................................................................................... 91 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ .......................................... 92 5.1. Kết luận ......................................................................................................... 92 5.2. Kiến nghị và hàm ý chính sách .................................................................... 93 5.2.1. Phát triển và cải thiện cơ sở hạ tầng........................................................... 93 5.2.2. Sử dụng vốn đầu tư hợp lý ......................................................................... 94 5.2.3. Giảm chi phí logistics................................................................................. 94 5.2.4. Gia tăng hiệu quả quản trị logistics ............................................................ 95 5.2.5. Áp dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động logistics .............................. 96 5.2.6. Nâng cao chất lượng logistics .................................................................... 96 5.3. Định hướng nghiên cứu trong tương lai ........................................................ 97 TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ....................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 99 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 101 vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT AOL Dịch vụ thông tin trực tuyến APEC Asia-Pacific Economic Ủy ban Thương mại điện tử của Cooperation Tổ chức Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương AS/RS Automated Storage and Hệ thống lưu trữ và lấy hàng tự Retrieval Systems động B2B Business to Business Hình thức kinh doanh giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp B2C Business to Customer Bán lẻ trực tiếp từ doanh nghiệp đến khách hàng C2C Consumer to Consumer Thương mại điện tử giữa các cá nhân và người tiêu dùng với nhau CIEM Central Institute for Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Economic Management Trung ương CLM The Council of Logistics Hội đồng quản lý Logistics Management in the USA COD Cash on delivery Dịch vụ giao hàng - thu tiền CSCMP Council of Supply Chain Hội đồng chuyên nghiệp ưu việt Management Professionals của các chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng trên toàn thế giới FMS Flexible Manufacturing Phần mềm quản lý giao nhận Systems GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội GVC Global Value Chain Chuỗi giá trị toàn cầu OECD Organization for economic Tổ chức hợp tác và phát triển kinh cooperation and tế development OMS Order Management System Phần mềm quản lý đơn hàng viii
QĐ-TTg Quyết định - Thủ tướng Chính phủ TMĐT Thương mại điện tử TMS Transport Management Phần mềm quản lý vận tải System USAID United States Agency for Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa International Development Kỳ VLA Vietnam Logistics Business Hiệp hội Logisctis Việt Nam Association WMS Warehouse Management Phần mềm quản lý kho hàng System ix
DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1. Phân tích các nhân tố tác động đến các hoạt động logistics ................ 37 Bảng 3.1. Nội dung điều chỉnh bảng hỏi sau khi tham khảo ý kiến chuyên gia .. 46 Bảng 3.2. Các biến đo lường nhân tố cơ sở hạ tầng............................................. 48 Bảng 3.3. Các biến đo lường nhân tố vốn đầu tư ................................................. 49 Bảng 3.4. Các biến đo lường nhân tố chi phí logistics ........................................ 50 Bảng 3.5. Các biến đo lường nhân tố quản trị logistics ....................................... 51 Bảng 3.6. Các biến đo lường nhân tố công nghệ ................................................. 52 Bảng 3.7. Các biến đo lường nhân tố chất lượng logistics .................................. 53 Bảng 3.8. Các biến đo lường hoạt động logistics trong TMĐT ........................... 54 Bảng 4.1. Thống kê mô tả mẫu khảo sát .............................................................. 65 Bảng 4.2. Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha ................................................. 67 Bảng 4.3. Phân tích nhân tố với các biến độc lập ............................................... 71 Bảng 4.4. Phân tích nhân tố với biến phụ thuộc .................................................. 73 Bảng 4.5. Kết quả kiểm định Pearson’s mối tương quan giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập .................................................................................................... 74 Bảng 4.6. Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình theo R2 hiệu chỉnh ............... 76 Bảng 4.7. Kết quả kiểm định ANOVA ................................................................ 76 Bảng 4.8. Kết quả phân tích hồi quy đa biến ....................................................... 77 Bảng 4.9. Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến .................................................. 81 Bảng 4.10. Tóm tắt kiểm định các Giả thuyết nghiên cứu................................... 82 Bảng 4.11. Kiểm định sự khác biệt theo giới tính............................................. 84 Bảng 4.12. Sự khác biệt về sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ theo công việc hiện tại .................................................................................................................. 85 Bảng 4.13. Sự khác biệt về sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ theo tần suất mua sắm................................................................................................................ 86 x
Bảng 4.14. Sự khác biệt về sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ theo nơi cư trú .................................................................................................................. 87 Biểu đồ 4.1. Biểu đồ tần số Histogram ................................................................ 78 Biểu đồ 4.2. Biểu đồ P-P plot. .............................................................................. 79 Biểu đồ 4.3. Biểu đồ phân tán giữa các giá trị dự đoán và phần dư từ hồi quy ... 80 xi
DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 2.1. Xếp hạng chỉ số thương mại điện tử Việt Nam năm 2022................... 24 Hình 2.2. Mô hình nghiên cứu ............................................................................. 40 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu ........................................................................... 43 Hình 4.1 Sự phát triển của thị trường thương mại điện tử Việt Nam .................. 59 Hình 4.2 Những trở ngại khi mua sắm trực tuyến ............................................... 60 Hình 4.3 Những xu hướng mới trên thị trường dịch vụ logistics đã hình thành qua đại dịch Covid 19 ................................................................................................. 62 Hình 4.4 Phân bố doanh nghiệp và nhân lực logistics theo vùng địa lý .............. 63 xii
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1. Lý do thực hiện đề tài Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, với sự phát triển của công nghệ thông tin, sự bùng nổ của thương mại điện tử tại các quốc gia trong đó có Việt Nam là rất lớn. Cứ mỗi giao dịch thương mại điện tử được thực hiện, đồng nghĩa với việc sẽ có một khoảng chi phí vận chuyển phát sinh. Với hàng triệu đơn hàng được thực hiện trong vòng một ngày thì lúc này phí vận chuyển hay các hoạt động logistics đang trở thành một phần không hề nhỏ trong thanh toán điện tử. Có thể nói hoạt động logistics đóng vai trò như “xương sống” trong hoạt động vận hành của doanh nghiệp, tác động trực tiếp đến doanh thu của doanh nghiệp. Quan trọng hơn, quy trình logistics hiệu quả đóng góp một phần lớn vào việc gia tăng sự hài lòng của khách hàng. Đặc biệt năm 2020-2021 khi tình hình dịch bệnh Covid-19 bùng phát ở một số tỉnh, thành phố đã đặt ra không ít thách thức cho việc phát triển kinh tế và công tác bảo đảm an sinh xã hội. Đồng hành với những thách thức, khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh, giai đoạn này Việt Nam chứng kiến nhiều chuyển biến tích cực từ thói quen mua sắm, kinh doanh trực tuyến của cộng đồng người tiêu dùng và doanh nghiệp trong cả nước, tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử bán lẻ năm 2020 ổn định ở mức 18%, với doanh thu bán lẻ đạt 11,8 tỷ USD (Tổng cục thống kê, 2021). Song song đó, theo báo cáo của hiệp hội logistics Việt Nam (Vietnam Logistics Business Association – VLA), tính đến hết năm 2017, các nhà bán lẻ thương mại điện tử của Ấn Độ chi từ 5-15% doanh thu cho logistics trong khi đó ở Singapore tỷ lệ này là 8,5%, Mỹ là khoảng 10%, Thái Lan là 15%, riêng chi phí này ở Việt Nam chiếm 16,8 – 20% tổng doanh thu của thương mại điện tử. Đây được coi là một chi phí đắt đỏ, vậy để thương mại điện tử Việt Nam phát triển mạnh mẽ, logistics cần phải được vận hành hiệu quả, tiết kiệm và cạnh tranh hơn nữa. Doanh số thương mại điện tử ở Việt Nam hiện nay ở mức từ 6 -8 tỷ đô la Mỹ một năm, điều này đồng nghĩa với việc logistics phục vụ thương mại điện tử 1
cũng đang có những bước phát triển rất mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng cao. Đặc biệt với chỉ số thương mại điện tử của các tỉnh Đông Nam Bộ gồm Hồ Chí Minh 90.6 điểm đang dẫn đầu cả nước, Bình Dương đứng thứ tư với 36.4 điểm, Đồng Nai ở vị trí thứ 5 với 33 điểm, Bà Rịa Vũng Tàu giữ vị trí thứ 9 với 25.3 điểm, Tây Ninh với 14.6 điểm, Bình Phước với 13.2 điểm. Như vậy trong vị trí top 10 tỉnh thành phát triển về thương mại điện tử thì có đến 4 tỉnh đến từ khu vực Đông Nam Bộ. Như vậy, có thể thấy rằng tốc độ phát triển thương mại điện tử ở các tỉnh Đông Nam Bộ là khá cao, cùng với đó vùng Đông Nam Bộ đang dẫn đầu cả nước với 13.026 doanh nghiệp logistics, cho thấy rằng thực trạng phát triển logistics ở vùng Đông Nam Bộ đang rất mạnh mẽ, với tốc độ phát triển nhanh, nhu cầu lớn với tiềm năng phát triển cao của toàn vùng. Và để cho mối quan hệ giữa thương mại điện tử với logistics trở nên chất lượng và hiệu quả hơn, thì việc nhìn nhận các nhân tố tác động đến hoạt động logistics trong thương mại điện tử là cần thiết Do đó, tác giả thực hiện đề tài mang tên: “Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam – Trường hợp nghiên cứu tại Đông Nam Bộ” để phân tích các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất, kiến nghị các giải pháp mang hàm ý chính sách để nâng cao hoạt động logistics nói riêng và phát triển thương mại điện tử hay kinh tế đất nước nói chung. 1.2. Mục tiêu/câu hỏi nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử tại Việt Nam. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam. Đánh giá tác động của từng nhân tố độc lập đến phát triển các hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử. Đưa ra các kiến nghị mang hàm ý chính sách nhằm nâng cao vai trò của logistics trong ngành thương mại điện tử đối với các doanh nghiệp logistics cũng cho các sàn thương mại điện tử. 2
1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu Đề tài tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau: Những nhân tố nào ảnh hưởng đến phát triển các hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam? Tác động của các nhân tố vốn đầu tư, chí phí logistics, chất lượng logistics, công nghệ, quản trị logistics, cơ sở hạ tầng đến phát triển các hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử tại Việt Nam như thế nào? Các doanh nghiệp logistics Việt Nam rút ra được bài học gì về các nhân tố vốn đầu tư, chí phí logistics, chất lượng logistics, công nghệ, quản trị logistics, cơ sở hạ tầng đến phát triển các hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử tại Việt Nam? Các sàn thương mại điện tử cần có phương án đầu tư như thế nào để cải thiện hoạt động logistics. 1.3. Đối tượng/ phạm vi nghiên cứu, khảo sát Đối tượng nghiên cứu: các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam khu vực Đông Nam Bộ và các nhân tố cơ sở hạ tầng, vốn đầu tư, chi phí logistics, quản trị logistics, công nghệ và chất lượng logistics. Đối tượng khảo sát: cá nhân, doanh nghiệp đã từng mua hàng trên các trang thương mại điện tử và các cá nhân làm việc trong doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics. Phạm vi nghiên cứu: sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam. Phạm vi nội dung: đề tài tập trung phân tích tương quan giữa các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử Việt Nam. Phạm vi thời gian: dữ liệu sơ cấp được tác giả tiến hành khảo sát và thu thập từ tháng 2/2022 đến tháng 5/2022. Dữ liệu thứ cấp thu thập từ năm quý 1 năm 2020 đến quý 2 năm 2022. 3
Phạm vi không gian: nghiên cứu thực nghiệm chủ yếu cho cá nhân, doanh nghiệp đang sinh sống và hoạt động tại các tỉnh thuộc Đông Nam Bộ như Bình Dương, Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh, Bà Rịa Vũng Tàu, Bình Phước. Phạm vi nguồn dữ liệu: dữ liệu sơ cấp từ thu thập kết quả khảo sát. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng kết hợp phương pháp phân tích định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính: khám phá các nhân tố tác động đến sự phát triển hoạt động logistics trong ngành thương mại điện tử tại Việt Nam, thông qua các nghiên cứu trước và phương pháp chuyên gia Dephy. Sau đó hình thành bảng câu hỏi khảo sát. Nghiên cứu định lượng: nghiên cứu với công cụ là bảng câu hỏi khảo sát và câu trả lời thu được. Sau khi mã hóa, làm sạch, tiến hành xử lý trên công cụ SPSS nhằm thực hiện phân tích: Kiểm định độ tin cậy của thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha cho các nhân tố. Phân tích nhân tố khám phá EFA để kiểm định độ hội tụ của thang đo. Phân tích hệ số tương quan Pearson để kiểm định sự tương quan giữa các nhân tố đại diện cho biến độc lập với biến phụ thuộc. Phân tích hồi quy tuyến tính bội (hồi quy đa biến) để kiểm tra sự tác động đồng thời của các nhân tố đại diện biến độc lập lên biến phụ thuộc. Phân tích n-way ANOVA để kiểm định mức độ tác động của từng nhân tố đại diện cho biến độc lập lên biến phụ thuộc. 1.5. Đóng góp của nghiên cứu 1.5.1. Đóng góp về mặt thực tiễn Đề tài sẽ đi sâu nghiên cứu các nhân tố tác động đến sự phát triển các hoạt động logistics trong TMĐT ở Việt Nam. Từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị để ngành logistics phục vụ cho TMĐT phát triển song hành cùng với sự phát triển của TMĐT. 4
Ngoài ra, nghiên cứu giúp làm rõ nhận thức của người tham gia khảo sát và nghiên cứu về nhân tố tác động đến sự phát triển các hoạt động logistics trong TMĐT ở Việt Nam để có thể có cải tiến, đầu tư xứng tầm. Cuối cùng, việc khảo sát nhân tố tác động đến sự phát triển các hoạt động logistics trong TMĐT ở Việt Nam nhằm cung cấp cái nhìn tổng thể cho các nhà quản lý trong các công ty logistics cũng như các công ty hoạt động TMĐT có chính sách phù hợp trong việc phát triển mảng logistics cho TMĐT. Các nghiên cứu cũng đưa ra được một số kiến nghị để các nhà lãnh đạo xem xét và áp dụng phù hợp tình hình đơn vị mình. 1.5.2. Đóng góp về mặt khoa học Nghiên cứu sẽ phân tích và góp phần khám phá những nhân tố đại diện cho sự phát triển logistics cho TMĐT. Ngoài ra còn củng cố cho lý thuyết về nhân tố tác động đến sự phát triển các hoạt động logistics trong TMĐT ở Việt Nam. 1.6. Kết cấu của luận văn nghiên cứu Ngoài phần mở đầu, kết luận chung, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày trong 5 chương Chương 1. Tổng quan về đề tài nghiên cứu gồm lý do thực hiện đề tài, mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và những đóng góp cũng như kết cấu của luận văn. Chương 2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu: chương này nêu lên các khái niệm, đặc điểm vai trò và lợi ích của thương mại điện tử, logistics, khái niệm, sự quan trọng, các hình thức phổ biến và tiềm năng của thị trường logistics của thương mại điện tử khu vực Đông Nam Bộ. Bên cạnh đó cũng nêu lên các khái niệm các nhân tố tác động đến logistics như vốn đầu tư, chi phí, chất lượng, công nghệ, quản trị, cơ sở hạ tầng.Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài: trình bày các nghiên cứu trước ở trong nước và ngoài nước, sau đó nhận xét và đánh giá vể lỗ hổng các nghiên cứu trước, để tác giá tiếp tục kế thừa và phát triển. Đồng thời, tác giả cũng nêu lên điểm mới trong bài nghiên cứu của tác giả trong chương này. Các giả thuyết và mô hình nghiên cứu cũng được đề cập trong chương 2. 5
Chương 3. Phương pháp nghiên cứu: nêu lên phương pháp nghiên cứu, phương pháp thu thập số liệu, xây dựng thang đo cho các biến trong mô hình. Chương 4. Kết quả nghiên cứu: tác giả nêu lên thực trạng hoạt động thương mại điện tử và logistics cũng như logistics trong thương mại điện tử khu vực Đông Nam Bộ. Bên cạnh đó, với những kết quả nghiên cứu thông qua xử lý số liệu bằng SPSS tác giả tiến hành đọc kết quả và nhận xét đánh giá kết quả nghiên cứu trong chương này. Chương 5. Kết luận và kiến nghị: chương này là những kết luận đúc kết được trong bài nghiên cứu, qua đó tác giả đưa ra các kiến nghị như: (1) phát triển và cải thiện cơ sở hạ tầng, (2) sử dụng vốn đầu tư hợp lý, (3) biện pháp giảm chi phí logistics, (4) gia tăng hiệu quả quản trị logistics, (5) áp dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động logistics, (6) nâng cao chất lượng logistics. Đồng thời, chương này cũng phân tích các lỗ hổng để định hướng cho các nghiên cứu trong tương lai. 6