Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại khu vực Hà Nội: Thực trạng và giải pháp

Chia sẻ: Tomjerry001 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là chỉ ra những kết quả tiêu biểu, tồn tại, thách thức trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội của Doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại thành phố Hà Nội để đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại khu vực Hà Nội: Thực trạng và giải pháp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ----------------- VƢƠNG THỊ HỒNG THANH TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH KHU ĐÔ THỊ VÀ NHÀ Ở TẠI KHU VỰC HÀ NỘI: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2017
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ----------------- VƢƠNG THỊ HỒNG THANH TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH KHU ĐÔ THỊ VÀ NHÀ Ở TẠI KHU VỰC HÀ NỘI: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh Mã số: 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Đỗ Minh Cƣơng Hà Nội - 2017
LỜI CAM KẾT Tôi xin cam kết nội dung của luận văn: " h hi h i h ghi i h h h h h i h N i h g giải h " là do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS. Đỗ Minh Cƣơng thuộc Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Các nội dung đánh giá về vấn đề nghiên cứu đều dựa trên sự khách quan và nhìn nhận của tác giả. Mọi thông tin, số liệu trung thực đƣợc kế thừa từ nguồn số liệu tin cậy, niêm yết công khai và đƣợc trích dẫn cụ thể chi tiết về nguồn. Mọi sự giúp đỡ để hoàn thành luận văn đều đƣợc ghi nhận và cảm ơn. Hà Nội, ngày tháng 1 năm 2017 TÁC GIẢ Vƣơng Thị Hồng Thanh
LỜI CẢM ƠN Đƣợc sự nhất trí của Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội và PGS.TS. Đỗ Minh Cƣơng, Tôi đã tiến hành nghiên cứu, tổng hợp tài liệu và hoàn thiện luận văn: " h hi h i h ghi i h h h h h i h N i h g giải h " theo các nội dung trình bày dƣới đây. Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, cán bộ nhân viên thuộc Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội đặc biệt là PGS.TS. Đỗ Minh Cƣơng đã định hƣớng, hƣớng dẫn và góp ý cho tôi hoàn thành luận văn này. Bên cạnh đó, tôi đã nhận đƣợc sự động viên, tạo điều kiện của Ban Giám đốc và các đồng nghiệp của tôi tại Trung tâm Nghiên cứu Đô thị, Đại học Quốc gia Hà Nội và gia đình, các bạn bè, cán bộ, ngƣời dân trong khu vực nghiên cứu đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu thực tế. Do đó, trong khuôn khổ luận văn này, cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến những sự hỗ trợ giúp đỡ nêu trên để tôi có thêm động lực nghiên cứu và hoàn thành chƣơng trình thạc sĩ của mình theo quy định. Tuy nhiên, với kinh nghiệm nghiên cứu khoa học của bản thân còn nhiều hạn chế nên nội dung luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót nên tôi rất mong sẽ tiếp tục nhận đƣợc sự góp ý của quý thầy cô, đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn./. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Vƣơng Thị Hồng Thanh
TÓM TẮT Trong khuôn khổ của luận văn này, tác giả tập trung thực hiện các nội dung chính sau: Phần thứ nhất: Tác giả nhận diện và xác định vấn đề cần nghiên cứu với các mục tiêu, nhiệm vụ, đối tƣợng, phạm vi và dự kiến những đóng góp của luận văn đối với xã hội. Phần thứ hai: Giới thiệu tổng quan tình hình nghiên cứu tiêu biểu có liên quan trong nƣớc và quốc tế để khẳng định lại nội dung nghiên cứu trong luận văn này là không trùng lặp. Tiếp theo, trình bày tóm lƣợc các nội dung chính về cơ sở lý luận nhƣ: khái niệm, đối tƣợng, các nhân tố ảnh hƣởng, các công cụ thực hiện và đánh giá, tác dụng của trách nhiệm xã hội đã đƣợc kế thừa từ các số liệu tổng hợp liên quan trên thế giới và trong nƣớc. Nội dung cuối, tác giả tổng hợp, phân tích, đánh giá về trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp kinh doanh đô thị và nhà ở tại thành phố Hà Nội. Phần thứ ba: Tác giả mô tả cách tiếp cận, quy trình, các phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu để đảm bảo thu thập, định hƣớng nghiên cứu rõ ràng, hiệu quả. Phần thứ tư: Tập trung phân tích thực trạng tình hình thực hiện trách nhiệm xã hội tại Công ty HUDLAND với các nội dung cơ bản nhƣ: giới thiệu chung về công ty, phân tích thực trạng tình hình thực hiện trách nhiệm xã hội của Công ty HUDLAND. Phần thứ cuối cùng: Tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm giúp Công ty HUDLAND triển khai hiệu quả hơn nữa việc thực hiện trách nhiệm đối với cộng đồng để góp phần hoàn thành chiến lƣợc phát triển, sứ mệnh nhân văn và đảm bảo điều kiện phát triển bền vững trong tƣơng lai.
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ........................................................ i DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................. ii DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................... iii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 5 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP ................... 9 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp9 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trên thế giới..................................................................................................................... 9 1.1.2. Tình hình nghiên cứu Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp tại Việt Nam ................................................................................................................. 12 1.2. Cơ sở lý luận về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp ........................... 14 1.2.1. Khái niệm .............................................................................................. 14 1.2.2. Cách tiếp cận và đối tƣợng của CSR .................................................... 15 1.2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng tới CSR............................................................ 20 1.2.4. Các công cụ thực hiện và đánh giá hiệu quả hoạt động CSR ............... 21 1.2.5. Tác dụng của việc thực hiện CSR ......................................................... 22 1.3. Vai trò của các bên liên quan trong việc thực hiện CSR tại Việt Nam.......... 24 1.3.1. Chính phủ .............................................................................................. 24 1.3.2. Doanh nghiệp ........................................................................................ 25 1.3.3. Ngƣời tiêu dùng..................................................................................... 28 1.3.4. Ngƣời lao động và tổ chức công đoàn .................................................. 30 1.3.5. Nhà đầu tƣ ............................................................................................. 32 1.4. CSR kinh doanh đô thị và nhà ở tại khu vực Hà Nội............................... 33 1.5. Kết luận chƣơng 1 .................................................................................... 35 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU....................... 37 2.1. Quy trình nghiên cứu ............................................................................... 37 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 38
2.2.1. Nghiên cứu định tính ............................................................................. 38 2.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu........................................................... 38 2.2.3. Các phƣơng pháp khác .......................................................................... 39 2.3. Nguồn dữ liệu và phƣơng pháp thu thập dữ liệu ..................................... 39 2.3.1. Nguồn dữ liệu ........................................................................................ 39 2.3.2. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ............................................................... 39 2.4. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................. 40 2.4.1. Xác định vấn đề, hình thành mục tiêu nghiên cứu................................ 40 2.4.2. Phân tích thông tin và đƣa ra các vấn đề tồn tại .................................. 40 2.4.3. Đề xuất một số giải pháp....................................................................... 40 2.5. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ............................................ 40 2.5.1. Địa điểm và đối tƣợng nghiên cứu ........................................................ 40 2.5.2. Thời gian thực hiện nghiên cứu ............................................................ 40 2.6. Tóm tắt chƣơng ........................................................................................ 41 Chƣơng 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA CÔNG TY HUDLAND .................................................................................. 42 3.1. Tổng quan về Công ty HUDLAND ......................................................... 42 3.1.1. Tên gọi................................................................................................... 42 3.1.2. Ngành nghề kinh doanh ........................................................................ 42 3.1.3. Tóm tắt về quá trình hình thành và phát triển của Công ty HUDLAND .... 43 3.1.4. Mô hình quản trị, bộ máy quản lý và nhân sự ...................................... 43 3.1.5. Giới thiệu khái quát một số thành tựu, giải thƣởng .............................. 45 3.1.6. Khái quát kết quả kinh doanh của Công ty HUDLAND trong thời gian gần đây ............................................................................................................ 46 3.2. Đánh giá tình hình thực hiện trách nhiệm xã hội của công ty HUDLAND... 52 3.2.1. Trách nhiệm về kinh tế......................................................................... 52 3.2.2. Trách nhiệm về pháp luật ...................................................................... 53 3.2.3. Trách nhiệm về đạo đức và tính nhân văn ............................................ 55 3.2.4. Trách nhiệm với xã hội thông qua các hoạt động an sinh xã hội và từ thiện ................................................................................................................. 63
3.3. Đánh giá chung ........................................................................................ 65 3.3.1. Một số thành tích tiêu biểu .................................................................... 65 3.3.2. Một số tồn tại và nguyên nhân .............................................................. 67 3.4. Kết luận chƣơng 3 .................................................................................... 69 Chƣơng 4: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ ................ 71 4.1. Sứ mệnh, quan điểm, phƣơng hƣớng/chiến lƣợc phát triển của Công ty HUDLAND ..................................................................................................... 71 4.1.1. Sứ mệnh................................................................................................. 71 4.1.2. Chiến lƣợc phát triển trung và dài hạn .................................................. 71 4.1.3. Mục tiêu và nhiệm vụ chủ yếu .............................................................. 72 4.2. Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cƣờng, hoàn thiện trách nhiệm xã hội của Công ty HUDLAND........................................................................... 73 4.2.1. Các giải pháp chính ............................................................................... 73 4.2.2. Giải pháp khác....................................................................................... 78 4.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 79 4.3.1. Chính phủ .............................................................................................. 79 4.4. Kết luận chƣơng 4 .................................................................................... 80 PHẦN KẾT LUẬN ......................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 83
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 ATVSLĐ An toàn vệ sinh lao động 2 CSR Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 3 CoC Bộ Quy tắc ứng xử của doanh nghiệp 4 Công ty HUDLAND Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Phát triển bất động sản HUDLAND 5 SRI Quỹ đầu tƣ có trách nhiệm xã hội 6 FTA Hiệp hội Ngoại thƣơng 7 UBND Ủy ban Nhân dân 8 WWF Quỹ quốc tế bảo vệ thiên nhiên
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang Mức độ quan tâm của các bên liên quan đến 1 Bảng 1.1 14 việc thực hiện CS 2 Bảng 3.1 Tình hình lao động trong Công ty HUDLAND 42 Cơ cấu lợi nhuận và nguồn vốn chủ sở hữu của 3 Bảng 3.2 48 Công ty HUDLAND năm 2013, 2014, 2015 Một số chỉ tiêu tài chính của Công ty 4 Bảng 3.3 48 HUDLAND các năm 2013, 2014 và 2015. Tình hình nộp thuế thu nhập doanh nghiệp của 5 Bảng 3.4 50 Công ty HUDLAND năm 2013, 2014, 2015. Chi trả cho ngƣời lao động của Công ty 6 Bảng 3.5 55 HUDLAND năm 2013, 2014, 2015
DANH MỤC HÌNH VẼ STT Hình ảnh Nội dung Trang 1 Ảnh 1.1 Ảnh mô hình “Kim tự tháp‟‟ trách nhiệm xã hội 13 Sơ đồ tổ chức hoạt động của Công ty 2 Ảnh 3.1 41 HUDLAND Phối cảnh khu đô thị mới Vân Canh, huyện 3 Ảnh 3.2 43 Hoài Đức Phối cảnh Khu đô thị mới Việt Hƣng, quận 4 Ảnh 3.3 44 Long Biên, Hà Nội - Lô đất HH-05. Phối cảnh Khu đô thị mới Việt Hƣng, quận Long 5 Ảnh 3.4 45 Biên, Hà Nội - chung cƣ cao tầng CT-17 Phối cảnh Khu đô thị mới đƣờng Lê Thái Tổ, 6 Ảnh 3.5 45 thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Phối cảnh Khu đô thị mới đƣờng Lê Thái Tổ, 7 Ảnh 3.6 46 thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Phối cảnh Lô đất CT3, khu đô thị mới Tây nam 8 Ảnh 3.7 hồ Linh Đàm, quận Hoàng Mai, thành phố Hà 47 Nội. 9 Ảnh 3.8 Biểu đồ kết quả kinh doanh của HLD. 49 Lãnh đạo TP Bắc Ninh, HUD, HUDLAND 10 Ảnh 3.9 cùng các khách hàng của dự án tại thành phố 50 Bắc Ninh. Toàn cảnh dự án Green House trong buổi diễn 11 Ảnh 3.10 56 tập PCCC.
Diễn tập cấp cứu ngƣời bị nạn khỏi hiện trƣờng 12 Ảnh 3.11 56 đám cháy. Chùm hình ảnh kỳ nghỉ hè của Công ty 13 Ảnh 3.12 59 HUDLAND năm 2015. Chƣơng trình Trao hơi ấm yêu thƣơng của Công 14 Ảnh 3.13 đoàn - Đoàn TN Công ty HUDLAND tại Mộc 61 Châu, Sơn La. Ông Nguyễn Thanh Tú - Phó Giám đốc đại diện 15 Ảnh 3.14 Công ty HUDLAND lên nhận giải Nhãn hiệu 62 Nổi tiếng Việt Nam 2015.
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Về tính cấp thiết của đề tài Việt Nam là một quốc gia đang phát triển trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa, các yếu tố cấu thành nên thành quả của sự phát triển xã hội không chỉ đơn thuần đƣợc tính toán là yếu tố kinh tế, mà còn phải kể đến những yếu tố bên ngoài nhƣ: môi trƣờng, xã hội, văn hóa đặc trƣng vùng miền,... Ngoài ra, các yếu tố phi vật thể khác gián tiếp tác động đến hiệu quả hoạt động của bất kể một tổ chức đó là vấn đề trách nhiệm xã hội. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp ngày nay đang trở thành một yêu cầu khách quan, bắt buộc đối với các doanh nghiệp trong quá trình hội nhập quốc tế. Tại nƣớc ngoài, có 98% doanh nghiệp đều nhận thức CSR là yếu tố vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, theo khảo sát gần đây của Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam có 63% các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chƣa hiểu thấu đáo về quy trình phát triển bền vững, chƣa có tầm nhìn, chiến lƣợc nhất quán về phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội. Theo đó, vấn đề trách nhiệm xã hội vẫn còn khá mới mẻ và chƣa đƣợc nhiều doanh nghiệp quan tâm đúng mức. Thông qua các phƣơng tiện thông tin đại chúng, chúng ta thấy đƣợc tại Việt Nam đang ngày càng xuất hiện nhiều vụ việc liên quan đến vi phạm môi trƣờng, vi phạm quyền lợi ngƣời lao động, xâm phạm lợi ích ngƣời tiêu dùng, ... Đặc biệt, có những vụ vi phạm nghiêm trọng đã và đang khiến cộng đồng bức xúc, làm mất dần lòng tin vào doanh nghiệp. Do đó, việc thực hiện nghiêm túc trách nhiệm của mình đối với cộng đồng, Nhà nƣớc và xã hội là một điều kiện không thể thiếu của mỗi doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững. Tại Hà Nội, trƣớc nhu cầu mở rộng và phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật và sự gia tăng dân số ngày càng nhanh kéo theo nhu cầu về nhà ở ngày càng lớn. Chính điều này góp phần tạo nên tên tuổi và sự tăng trƣởng nhanh của nhiều
doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại đây. Trong đó phải nhắc tới Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Phát triển bất động sản HUDLAND (Công ty HUDLAND). Đây là một doanh nghiệp cổ phần Nhà nƣớc hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực đô thị, nhà ở tại thành phố Hà Nội và sản phẩm hƣớng tới là những dự án khu đô thị và nhà ở có tác động trực tiếp đến cộng đồng. Từ thực tế và các vấn đề cấp bách trên đây, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình là: “ h hi h i h ghi i h h h h h i h N i h g giải h " với mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam nói chung, các doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại khu vực thành phố Hà Nội nói riêng, có nhận thức sâu sắc hơn về quyền và trách nhiệm của đơn vị khi thực hiện trách nhiệm xã hội trong bối cảnh phát triển bền vững. Với tính cấp thiết của đề tài nêu trên, tác giả xác định cần làm rõ các â hỏi ghiê ứ sau: Thực trạng tình hình thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại khu vực Hà Nội hiện nay nhƣ thế nào? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mụ í h chỉ ra những kết quả tiêu biểu, tồn tại, thách thức trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội của Doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại thành phố Hà Nội để đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. - Nhi ụ Tổng quan cơ sở lý luận chung về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trên thế giới và tại Việt Nam; khảo sát, đánh giá việc thực hiện trách nhiệm xã hội của một đơn vị điển hình kinh doanh trong lĩnh vực đô thị và nhà ở tại Hà Nội và đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện trách nhiệm xã hội đối với cộng đồng.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: vấn đề thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại Hà Nội với điển hình là Công ty HUDLAND. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: vấn đề thực tiễn việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại Hà Nội. + Về thời gian: các thông tin, dữ liệu thực tế của Công ty HUDLAND từ năm 2013 đến nay. 4. Những đóng góp của luận văn Luận văn hoàn thành sẽ có những đóng góp tích cực về lý luận và thực tiễn đối với vấn đề trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp tại Việt Nam nói chung và đối với doanh nghiệp kinh doanh khu đô thị và nhà ở tại khu vực Hà Nội nói riêng. Đồng thời, là tài liệu tham khảo hữu ích cho các công trình nghiên cứu khác có liên quan và cho đơn vị nghiên cứu khi triển khai các hoạt động quản trị của mình. Cụ thể: - Về lý luận: tổng hợp ngắn gọn, cô đúc những lý luận cơ bản về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. - Về thực tiễn: những nhận xét, đánh giá của tác giả về thực trạng tình hình thực hiện trách nhiệm xã hội của Công ty HUDLAND. Bên cạnh đó, các đề xuất giải pháp nhằm góp phần giúp cho Công ty HUDLAND có thể nâng cao vị thế, uy tín của mình trong lòng cộng đồng thông qua những việc làm cụ thể, phù hợp khi doanh nghiệp thực hiện công tác trách nhiệm xã hội. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, cấu trúc của luận văn đƣợc trình bày theo kết cấu sau: Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
Chƣơng 2. Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu. Chƣơng 3. Phân tích thực trạng tình hình thực hiện trách nhiệm xã hội của Công ty HUDLAND. Chƣơng 4. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị.
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trên thế giới. Trên thế giới, đối với các nƣớc có nền kinh tế thị trƣờng phát triển, trách nhiệm xã hội không còn là vấn đề xa lạ. Các doanh nghiệp nếu thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của mình sẽ đạt đƣợc một chứng chỉ quốc tế hoặc áp dụng những bộ Qui tắc ứng xử (Code of Conduct hay gọi tắt là CoC). Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, những ngƣời tiêu dùng, nhà đầu tƣ, nhà hoạch định chính sách và các tổ chức phi chính phủ trên toàn cầu ngày càng quan tâm hơn tới ảnh hƣởng của việc toàn cầu hoá đối với quyền của ngƣời lao động, môi trƣờng và phúc lợi cộng đồng. Những doanh nghiệp không thực hiện trách nhiệm xã hội có thể sẽ không còn cơ hội tiếp cận thị trƣờng quốc tế. Thực tế trên thế giới đã chỉ ra rằng, doanh nghiệp nào thực hiện tốt trách nhiệm xã hội thì lợi ích của họ không những không giảm đi mà còn tăng thêm. Những lợi ích mà doanh nghiệp thu đƣợc khi thực hiện trách nhiệm xã hội bao gồm giảm chi phí, tăng doanh thu, tăng giá trị thƣơng hiệu, giảm tỷ lệ nhân viên thôi việc, tăng năng suất và thêm cơ hội tiếp cận những thị trƣờng mới. Chúng ta có thể dẫn ra đây một số ví dụ về lợi ích của việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Thứ nhất, thực hiện trách nhiệm xã hội góp phần giảm chi phí và tăng năng suất. Một doanh nghiệp có thể tiết kiệm đƣợc chi phí sản xuất nhờ đầu tƣ, lắp đặt các thiết bị mới. Chẳng hạn, một doanh nghiệp sản xuất bao bì lớn của Ba Lan đã tiết kiệm đƣợc 12 triệu đô la Mỹ trong vòng 5 năm nhờ việc lắp đặt thiết bị mới, nhờ đó làm giảm 7% lƣợng nƣớc sử dụng, 70% lƣợng chất thải
nƣớc và 87% chất thải khí. Chi phí sản xuất và năng suất lao động phụ thuộc chặt chẽ vào hệ thống quản lý nhân sự. Một hệ thống quản lý nhân sự hiệu quả cũng giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí và tăng năng suất lao động đáng kể. Chế độ lƣơng, thƣởng hợp lý, môi trƣờng lao động sạch sẽ và an toàn, các cơ hội đào tạo và chế độ bảo hiểm y tế và giáo dục đều góp phần giảm tỷ lệ nhân viên nghỉ, bỏ việc, do đó giảm chi phí tuyển dụng và đào tạo nhân viên mới. Tất cả cái đó góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất lao động (1). Thứ hai, thực hiện trách nhiệm xã hội góp phần tăng doanh thu. Mỗi doanh nghiệp đều đứng trên địa bàn nhất định. Do đó, việc đầu tƣ hỗ trợ phát triển kinh tế địa phƣơng có thể tạo ra một nguồn lao động tốt hơn, nguồn cung ứng rẻ và đáng tin cậy hơn và nhờ đó tăng doanh thu. Chẳng hạn, Công ty Hindustan Lever, một chi nhánh của tập đoàn Unilever tại Ấn Độ, vào đầu những năm 70 chỉ hoạt động đƣợc với 50% công suất do thiếu nguồn cung ứng sữa bò từ địa phƣơng và do vậy, đã bị lỗ trầm trọng. Để giải quyết vấn đề này, công ty đã thiết lập một chƣơng trình tổng thể giúp nông dân tăng sản lƣợng sữa bò. Chƣơng trình này bao gồm đào tạo nông dân cách chăn nuôi, cải thiện cơ sở hạ tầng cơ bản và thành lập một ủy ban điều phối những nhà cung cấp địa phƣơng. Nhờ đó, số lƣợng làng cung cấp sữa bò đã tăng từ 6 tới hơn 400, giúp cho công ty hoạt động hết công suất và đã trở thành một trong những chi nhánh kinh doanh lãi nhất tập đoàn (1). Thứ ba, thực hiện trách nhiệm xã hội góp phần nâng cao giá trị thƣơng hiệu và uy tín của công ty. Trách nhiệm xã hội có thể giúp doanh nghiệp tăng giá trị thƣơng hiệu và uy tín đáng kể. Đến lƣợt nó, uy tín giúp doanh nghiệp tăng doanh thu, hấp dẫn các đối tác, nhà đầu tƣ và ngƣời lao động. Trên thế giới, những công ty khổng lồ đang chi một khoản tiền rất lớn để trở thành hình mẫu kinh doanh lý tƣởng. Chẳng hạn, hãng điện tử dân dụng Best Buy đã có chƣơng trình tái chế sản phẩm; hãng cà phê nổi tiếng Starbucks đã và đang bắt tay vào các hoạt động cộng đồng; hãng nƣớc khoáng nổi tiếng của Pháp Evian phân phối sản phẩm của mình trong những chai nƣớc thân thiện với môi trƣờng.
Những tập đoàn đa quốc gia nhƣ The Body Shop (tập đoàn của Anh chuyên sản xuất các sản phẩm dƣỡng da và tóc) và IKEA (tập đoàn kinh doanh đồ dùng nội thất của Thụy Điển) là những ví dụ điển hình. Cả hai công ty này đều nổi tiếng không chỉ vì các sản phẩm có chất lƣợng và giá cả hợp lý của mình, mà còn nổi tiếng là các doanh nghiệp có trách nhiệm đối với môi trƣờng và xã hội (1). Thứ tư, thực hiện trách nhiệm xã hội góp phần thu hút nguồn lao động giỏi. Nguồn lao động giỏi, có năng lực là yếu tố quyết định năng suất và chất lƣợng sản phẩm của doanh nghiệp. Có một thực tế là, ở các nƣớc đang phát triển, nguồn nhân lực đƣợc đào tạo có chất lƣợng cao không nhiều. Vấn đề đặt ra đối với các doanh nghiệp là làm thế nào thu hút, giữ chân họ và phát huy hết khả năng của họ trong hoạt động quản lý, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, việc thu hút và giữ đƣợc nhân viên có chuyên môn tốt là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp. Trong điều kiện của nền kinh tế thị trƣờng, những doanh nghiệp trả lƣơng thỏa đáng và công bằng, tạo cho nhân viên cơ hội đào tạo, có chế độ bảo hiểm y tế và môi trƣờng làm việc sạch sẽ có khả năng thu hút và giữ đƣợc nguồn nhân lực có chất lƣợng cao. Trên thế giới có thể điểm qua một số công trình tiêu biểu nhƣ: Matthew J. Hirschland, “Corporate Social Responsibility and the Shaping of Global Public PolicyPolicy” (Tạm dịch Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và định hình chính sách công toàn cầu), Hardcover (Dec. 12, 2006). Tác giả bàn về tầm quan trọng của Trách nhiệm xã hội trong công ty nhƣ: Các quy định kinh doanh toàn cầu mới, sự hiểu biết của công ty về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và thực hành đáp ứng lý thuyết, quản trị toàn cầu và mạng lƣới chính sách công cộng toàn cầu. Oyvind Ihlen, Betteke Van Ruler, Magnus Fredriksson, “Public Relations and Social Theory: Key Figures and Concepts” (Tạm dịch Quan hệ công chúng và lý thuyết xã hội: Các số liệu chính và khái niệm) (Routledge Communication Series) nghiên cứu về vấn đề: Quan hệ công chúng và lý thuyết xã hội nới rộng phạm vi lý thuyết của quan hệ công chúng. Từ đó tập trung vào khái niệm nhƣ
niềm tin, tính hợp pháp, sự hiểu biết, và phản xạ, cũng nhƣ về các vấn đề về hành vi, năng lƣợng, và ngôn ngữ. Muhammad Yunus, “Building Social Business: The New Kind of Capitalism That Serves Humanity‟s Most Pressing Needs”. Tác giả muốn giúp các doanh nghiệp thấy đƣợc vai trò của hoạt động kinh doanh. Qua những gƣơng điển hình mà các doanh nghiệp quan tâm nhiều hơn tới vấn đề Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp tại Việt Nam Tại Việt Nam, có thể kể đến một số sách, bài báo tiêu biểu nghiên cứu về vấn đề trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp nhƣ: TS. Nguyễn Mạnh Quân (2004), Giáo trình “Đạo đức kinh doanh và văn hoá doanh nghiệp”, NXB Lao động Xã hội. Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp là tài sản quý giá góp phần quan trọng quyết định sự thành bại của mỗi doanh nghiệp. Đó là một hệ thống các giá trị, chuẩn mực, phƣơng pháp tƣ duy ảnh hƣởng rất lớn tới hành động của các thành viên trong doanh nghiệp. TS Lê Thanh Hà (2006) “Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp trong vấn đề tiền lƣơng”, Báo Lao động xã hội, số 290, ngày 15/05/2006. Tác giả đã đề cập tới vai trò của tiền lƣơng nhƣ: các mức lƣơng vừa thể hiện vị trí, công việc vừa thể hiện sự chia sẻ lợi ích giữa các tổ chức, các doanh nghiệp và ngƣời lao động vừa thể hiện sự phát triển nghề nghiệp của mỗi cá nhân ngƣời lao động. Hồng Minh (2007), “Trách nhiệm xã hội và đạo đức doanh nghiệp”, Báo Văn hoá và đời sống xã hội, số 2/2007. Đạo đức và trách nhiệm xã hội rõ ràng là những vấn đề không thể thiếu trong kinh doanh. Thật khó mà thuyết phục doanh nghiệp thực hiện tốt các vấn đề đạo đức và trách nhiệm bằng những luận cứ dựa trên lợi ích kinh tế trƣớc mắt. Hoàng Long (2007), “Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp - Động lực cho sự phát triển”, Báo Thƣơng Mại, số 26/2007. Tác giả chứng minh tầm quan trọng của CSR trong doanh nghiệp tới sự phát triển xã hội: chú ý phát triển cơ