Luận văn Thạc sĩ Quản trị nhân lực: Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị thông qua việc phân tích các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ; Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị nhân lực: Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN NGUYỄN TIẾN ĐẠT NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ BÁC SĨ TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ NHÂN LỰC MÃ SỐ: 8.34.04.04 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS.PHÙNG THẾ HÙNG HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ: “Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Phùng Thế Hùng. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả Nguyễn Tiến Đạt
LỜI CẢM ƠN Trước tiên học viên xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, các thầy cô giáo trường Đại học Công Đoàn đã trang bị cho học viên nhiều kiến thức và đã tạo điều kiện tốt nhất cho học viên thực hiện đề tài này. Học viên xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đối với Tiến sĩ Phùng Thế Hùng – người hướng dẫn trực tiếp đã chỉ bảo tận tình và giúp đỡ học viên trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Học viên cũng xin gửi lời cảm ơn tới Ban Giám đốc Bệnh viện Hữu Nghị cùng các trưởng, phó khoa, phòng của bệnh viện đã tạo điều kiện giúp đỡ tận tình trong việc thu thập số liệu, tư liệu và tham gia những ý kiến quý báu trong quá trình nghiên cứu thực tế. Cuối cùng học viên xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và người thân đã luôn ủng hộ, động viên và tạo điều kiện để học viên có thể hoàn thành tốt luận văn. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục bảng, biểu, sơ đồ MỞ ĐẦU............................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1 2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu liên quan đến đề tài ......................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài ......................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................. 5 6. Đóng góp của luận văn ..................................................................................... 6 7. Bố cục của luận văn ......................................................................................... 7 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO ĐỘI NGŨ BÁC SĨ TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP ................................................................................................ 8 1.1. Một số khái niệm cơ bản............................................................................. 8 1.1.1. Bác sĩ .......................................................................................................... 8 1.1.2. Bệnh viện công lập ..................................................................................... 8 1.1.3. Chất lượng đội ngũ bác sĩ ........................................................................ 10 1.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập .......... 11 1.2.1. Tiêu chí đánh giá thể lực .......................................................................... 11 1.2.2. Tiêu chí đánh giá trí lực ........................................................................... 12 1.2.3. Tiêu chí đánh gia tâm lực ......................................................................... 14 1.2.4. Hợp lý hóa cơ cấu .................................................................................... 15 1.3. Các hoạt động nâng cao chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập....................................................................................................................... 16 1.3.1. Quy hoạch đội ngũ bác sĩ ......................................................................... 16 1.3.2. Tuyển dụng và thu hút bác sĩ ................................................................... 17 1.3.3. Đào tạo và phát triển đội ngũ bác sĩ ......................................................... 18
1.3.4. Xây dựng và thực hiện chính sách đối với đội ngũ bác sĩ ....................... 21 1.3.5. Sử dụng và đánh giá đội ngũ bác sĩ ......................................................... 23 1.3.6. Xây dựng văn hóa tổ chức trong Bệnh viện............................................. 25 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập.............................................................................................................. 26 1.4.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 26 1.4.2. Yếu tố khách quan .................................................................................... 28 1.5. Kinh nghiệm về nâng cao chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại một số Bệnh viện công lập trên cả nƣớc ............................................................................... 31 1.5.1. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại một số Bệnh viện công lập trên cả nước ................................................................................. 31 1.5.2. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Bệnh viện Hữu Nghị ........................ 33 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................. 35 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ BÁC SĨ TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ ........................................................................... 36 2.1. Khái quát về Bệnh viện Hữu Nghị ........................................................... 36 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................... 36 2.1.2. Một số đặc điểm cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị .............................................................. 38 2.2. Phân tích thực trạng chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị .................................................................................................................... 41 2.2.1. Thực trạng nâng cao thể lực ..................................................................... 41 2.2.2. Thực trạng nâng cao trí lực ...................................................................... 43 2.2.3. Thực trạng nâng cao tâm lực .................................................................... 47 2.2.4. Thực trạng hợp lý cơ cấu đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị .......... 49 2.3. Phân tích thực trạng các hoạt động nâng cao chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị................................................................................ 53 2.3.1. Quy hoạch đội ngũ bác sĩ ......................................................................... 53 2.3.2. Tuyển dụng và thu hút bác sĩ ................................................................... 53
2.3.3. Đào tạo và phát triển đội ngũ bác sĩ ......................................................... 55 2.3.4. Xây dựng và thực hiện chính sách đối với đội ngũ bác sĩ ....................... 57 2.3.5. Sử dụng và đánh giá đội ngũ bác sĩ ......................................................... 62 2.3.6. Xây dựng văn hóa tổ chức trong Bệnh viện Hữu Nghị ........................... 63 2.4. Đánh giá thực trạng nâng cao chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị ........................................................................................................... 64 2.4.1. Ưu điểm .................................................................................................... 64 2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 65 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................. 69 Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ BÁC SĨ TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ ................................................................................... 70 3.1. Mục tiêu, phƣơng hƣớng về nâng cao chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị ......................................................................................... 70 3.1.1. Mục tiêu.................................................................................................... 70 3.1.2. Phương hướng .......................................................................................... 71 3.2. Đề xuất các giải pháp về nâng cao chất lƣợng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị ................................................................................................... 71 3.2.1. Các giải pháp nâng cao thể lực ................................................................ 71 3.2.2. Các giải pháp nâng cao trí lực .................................................................. 74 3.2.3. Các giải pháp nâng cao tâm lực ............................................................... 78 3.2.4. Các giải pháp hợp lý cơ cấu ..................................................................... 81 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................. 85 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................... 86 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................. 90
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 2.1: Kết quả hoạt động của Bệnh viện Hữu Nghị giai đoạn 2018-2020......... 39 Bảng 2.2: Cơ cấu đội ngũ bác sĩ theo giới tính, độ tuổi giai đoạn 2018-2020 .......... 40 Bảng 2.3: Cơ cấu đội ngũ bác sĩ theo trình độ chuyên môn năm 2020 ..................... 41 Bảng 2.4: Cơ cấu đội ngũ bác sĩ Bệnh viện Hữu Nghị theo phân loại sức khỏe giai đoạn 2018 – 2020 ..................................................................................... 42 Bảng 2.5: Đánh giá thể lực của đội ngũ bác sĩ ............................................................. 43 Bảng 2.6: Cơ cấu đội ngũ bác sĩ theo trình độ học vấn tại Bệnh viện Hữu Nghị giai đoạn 2018-2020 ................................................................................. 43 Bảng 2.7: Cơ cấu đội ngũ bác sĩ theo thâm niên công tác tại Bệnh viện Hữu Nghị giai đoạn 2018 – 2020 .............................................................................. 44 Bảng 2.8. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ bác sĩ giai đoạn 2018 – 2020 ................. 46 Bảng 2.9. Trình độ tin học của đội ngũ bác sĩ giai đoạn 2018 – 2020 ....................... 46 Bảng 2.10. Các lớp đào tạo ngắn cho đội ngũ bác sĩ giai đoạn 2018 – 2020 ............ 47 Bảng 2.11: Đánh giá hài lòng về tinh thần, thái độ giao tiếp, ứng xử đội ngũ bác sĩ Bệnh viện Hữu Nghị ................................................................................ 48 Bảng 2.12: Mức độ phù hợp cơ cấu tuổi đội ngũ bác sĩ năm 2020 ............................ 49 Bảng 2.13: Hợp lý cơ cấu đội ngũ bác sĩ theo trình độ tại Bệnh viện Hữu Nghị ..... 51 Bảng 2.14: Đánh giá về kiến thức chuyên môn đội ngũ bác sĩ................................... 52 Bảng 2.15: Kết quả tuyển dụng của Bệnh viện Hữu Nghị giai đoạn 2018-2020 .... 54 Bảng 2.16: Đánh giá công tác tuyển dụng đội ngũ bác sĩ ........................................... 54 Bảng 2.17: Đánh giá về tiền lương, phụ cấp lương dành cho bác sĩ .......................... 60 Bảng 2.18: Đánh giá về chế độ, chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ bác sĩ .............. 61 Bảng 2.19: Kết quả đánh giá đội ngũ bác sĩ Bệnh viện Hữu Nghị giai đoạn 2018- 2020............................................................................................................ 63 Biểu đồ Biểu đồ 2.1: Cơ cấu giới tính của đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị năm 2020............................................................................................................ 50 Sơ đồ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức tại Bệnh viện Hữu Nghị .................................................... 38
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình toàn cầu hóa hiện nay, nguồn nhân lực là nhân tố đặc biệt, có vai trò quan trọng quyết định đối với sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế. Từ những kinh nghiệm và thực tiễn cho thấy, sự tồn tại và phát triển của mỗi quốc gia hay mỗi tổ chức, đơn vị đều phụ thuộc chặt chẽ vào chính sách phát triển nguồn nhân lực của quốc gia hay tổ chức, đơn vị đó. Tuy nhiên, nguồn nhân lực phát huy được vai trò của mình không phải ở ưu thế về số lượng mà nằm ở chất lượng. Đặc biệt là đối với nguồn nhân lực y tế, khi mà yếu tố chất lượng của đội ngũ nhân lực y tế có ảnh hưởng và tác động liên quan trực tiếp đến sức khoẻ, tính mạng của người bệnh thì vấn đề đặt ra là phải thường xuyên nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng lại yêu cầu khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân. Những năm qua Ngành Y tế nước ta đã có những bước tiến vượt bậc trong nhiều lĩnh vực đặc biệt là hoạt động khám chữa bệnh nhằm nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân. Đóng góp không nhỏ vào thành tựu đó là hoạt động của hệ thống Bệnh viện trên cả nước. Bệnh viện công lập Nhà nước là đơn vị sự nghiệp được Đảng, Nhà nước xây dựng hệ thống từ trung ương đến địa phương nhằm đảm bảo cho mọi người dân tiếp cận được các dịch vụ y tế dễ dàng, thuận lợi. Cùng với quá trình toàn cầu hóa, sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ ảnh hưởng tác động tích cực đến Ngành Y tế nói chung và Y tế Thành phố Hà Nội nói riêng. Đó là sự đa dạng về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nhiều loại hình dịch vụ y tế khám chữa bệnh hơn, sự chuyên nghiệp trong công tác khám chữa bệnh. Bên cạnh những mặt thuận lợi thì khó khăn thách thức đặt ra đối với các Bệnh viện công lập trên địa bàn Thành phố Hà Nội hiện nay là nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ để đáp ứng với nhu cầu khám chữa bệnh của người dân, yêu cầu khám chữa bệnh kĩ thuật cao, quan tâm khám chữa bệnh cho người dân nghèo, dân tộc thiểu số, vùng khó khăn…
2 Bệnh viện Hữu Nghị là Bệnh viện Đa khoa công lập loại I, đây là tuyến đầu tiên tiếp xúc với người dân, giúp cho người dân có thể tiếp cận với các dịch vụ y tế đơn giản nhất, thuận tiện nhất. Tuy nhiên trên thực tế, số lượng người dân đến khám tại Bệnh viện Hữu Nghị chưa cao, số lượng bệnh nhân chuyển sang Bệnh viện khác còn cao. Một trong những lí do cơ bản là do cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, dịch vụ y tế chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là trình độ đội ngũ bác sĩ, thái độ phục vụ người bệnh chưa cao. Để từng bước cùng với Ngành Y tế cả nước vượt qua khó khăn thách thức đặt ra trong thời gian tới thì Bệnh viện Hữu Nghị cần từng bước nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho hơn 110.000 người dân và cán bộ các tỉnh phía Bắc. Để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của Bệnh viện Hữu Nghị thì yếu tố nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố then chốt, quyết định. Xuất phát từ những lý do đó tác giả đã lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị ” để làm chủ đề nghiên cứu của mình. 2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu liên quan đến đề tài Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ ở Bệnh viện công lập đã được các nhà nghiên cứu khoa học xã hội và các nhà hoạt động chính trị quan tâm nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau, có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau: Luận án tiến sỹ: “Hoàn thiện việc xây dựng đội ngũ công chức hành chính nhà nước chuyên nghiệp ở Việt Nam” do Chu Xuân Khánh thực hiện năm 2010. Nội dung luận án tác giả chủ yếu đề cập đến những quan niệm về công chức nhà nước của một số quốc gia khác nhau làm cơ sở để phân tích so sánh với thực tiễn công chức ở Việt Nam, từ đó hệ thống hóa cơ sở lý luận về đội ngũ công chức hành chính nhà nước và tính chuyên nghiệp của đội ngũ công chức hành chính nhà nước. Tác giả đã phân tích đánh giá thực trạng về xây dựng và phát triển đội ngũ công chức hành chính nhà nước Việt Nam trên cơ sở đó rút ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ công chức
3 hành chính nhà nước và đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ công chức hành chính chuyên nghiệp ở Việt Nam. Tuy nhiên, tác giả đã không tiếp cận theo hướng về khoa học quản trị nhân lực mà tiếp cận dựa trên quan điểm quản lý hành chính. Tác giả Phạm Văn Sơn (2015) với bài “7 giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực Việt Nam”, trên Báo Giáo dục thời đại. Tác giả đã đưa ra các nhóm giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực gồm: “Nâng cao trình độ học học vấn và kĩ năng lao động, khuyến khích lao động tự học, gắn chiến lược phát triển nhân lực với chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, trọng nhân tài và xây dựng xã hội học tập, cải thiện thông tin về thị trường lao động, mở rộng hợp tác quốc tế”. Tác giả Vũ Đình Dũng (2019) với đề tài: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cán bộ, công chức trong các cơ quan hành chính cấp tỉnh tại Bắc Kạn”, luận án tiến sĩ, tác giả đã bổ sung và làm r một số vấn đề lý luận khoa học về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực như: tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn nhân lực (trí lực, tâm lực và thể lực) và nội dung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là: về tuyển dụng; về bố trí, sử dụng, đề bạt và bổ nhiệm; về đào tạo, bồi dưỡng; về thực hiện chế độ chính sách và môi trường làm việc, tạo động lực. Tác giả Trần Thị Kiều Nga (2019) với đề tài: “Phát triển nguồn nhân lực khoa học ở học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh”, luận án tiến sĩ, tác giả đã luận giải làm r cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực khoa học trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, từ đó rút ra những kinh nghiệm tham chiếu. Tác giả Phan Quốc Hội (2014) với luận án tiến sĩ: “Thực trạng và hiệu quả can thiệp nâng cao năng lực đội ngũ bác sỹ tại tỉnh Nghệ An”. Tác giả đã làm rõ những vấn đề có liên quan đến đội ngũ bác sĩ, làm rõ mô hình quản lý đội ngũ bác sĩ, năng lực quản lý đội ngũ bác sĩ. Qua đó, tác giả đã đánh giá hiệu quả can thiệp nâng cao năng lực của đội ngũ bác sĩ tại một Bệnh viện
4 nghiên cứu năm 2011-2013. Kết quả nghiên cứu cho thấy, năng lực quản lý của đội ngũ bác sĩ tại các Bệnh viện còn nhiều thiếu hụt so với yêu cầu chức năng, nhiệm vụ; phần lớn đội ngũ bác sĩ chưa được đào tạo bài bản các kiến thức, kỹ năng quản lý; làm việc theo kinh nghiệm, học hỏi người đi trước. Vì vậy, cần có giải pháp can thiệp việc nâng cao năng lực quản lý đội ngũ bác sĩ góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc người bệnh. Như vậy, các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến các khía cạnh khác nhau về chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức và có những đóng góp nhất định trong việc hoạch định chủ trương, chính sách và tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên tập trung chủ yếu về mặt phương pháp luận, hoặc nghiên cứu ở phạm vi rộng (toàn bộ đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước) chưa chuyên sâu về đội ngũ bác sĩ ở Bệnh viện công lập. Đến nay, ở Bệnh viện Hữu Nghị chưa có công trình nghiên cứu nào cụ thể và toàn diện về nâng cao chất lượng đội đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện dưới góc độ khoa học quản trị nhân lực. Do vậy, tác giả nghiên cứu đề tài: “Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị” là rất cần thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn. Dưới góc độ khoa học, các công trình nghiên cứu nói trên rất có giá trị đối với những người quan tâm đến vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập nói chung và đối với tác giả nói riêng. Tác giả sẽ chỉ ra khoảng trống về lý thuyết và thực tiễn, đồng thời có sự chắt lọc và kế thừa những kết quả nghiên cứu trước đó về vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 3.1 Mục đích nghiên cứu Mục đích của luận văn là đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích nêu trên, luận văn có những nhiệm vụ cụ
5 thể sau đây: - Hệ thống hoá cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ trong Bệnh viện công lập; - Nghiên cứu thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị thông qua việc phân tích các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ; - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị, Thành phố Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Không gian: Tại Bệnh viện Hữu Nghị, Thành phố Hà Nội. Thời gian: Đánh giá thực trạng thời kỳ 2018 đến 2020; giải pháp đến 2025. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Đề tài áp dụng chủ nghĩa duy vật lịch sử và duy vật biện chứng để tiếp cận và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng đội ngũ bác sĩ với tư cách là một hiện tượng kinh tế xã hội ra đời và vận hành trong một bối cảnh lịch sử cụ thể, có tính hệ thống, và tác động biện chứng với nhau. 5.2. Phương pháp thu thập thông tin * Phương pháp thu thập thông tin, các số liệu thống kê trong Bệnh viện: Tác giả tiến hành thu thập số liệu có liên quan đến chất lượng đội ngũ bác sĩ và các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ của Bệnh viện Hữu Nghị qua các năm. Luận văn chủ yếu sử dụng nguồn số liệu được cung cấp từ phòng Tổ chức - Hành chính, Phòng Kế hoạch tổng hợp, Phòng Tài chính – Kế toán của Bệnh viện Hữu Nghị. Ngoài những tài liệu được cung cấp trực tiếp từ Bệnh viện Hữu Nghị, còn có các tài liệu, văn bản khác từ các
6 cơ quan quản lý cấp trên Sở Y tế Thành phố Hà Nội, sách báo, mạng internet và ý kiến trong các cuộc hội thảo. Tất cả các tài liệu đều được tổng hợp, phân tích nhằm tìm ra điểm mạnh, điểm yếu về chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị. * Phương pháp thống kê, phân tích: Phân tích những mặt đạt được, hạn chế trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị thông qua thu thập số liệu về các chỉ tiêu chất lượng nguồn nhân lực. * Phương pháp so sánh đánh giá: Tác giả so sánh các chỉ số liên quan qua các năm để thấy rõ sự thay đổi, tính hiệu quả của các hoạt động, chính sách của Bệnh viện trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ. * Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Được sử dụng bằng bảng hỏi dành cho các nhóm đối tượng: Các cán bộ y, bác sỹ, nhân viên đang làm việc tại Bệnh viện và bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại Bệnh viện Hữu Nghị có liên quan đến đối tượng nghiên cứu của luận văn thạc sỹ. * Quy mô mẫu điều tra: Luận văn đã tiến hành điều tra 120 phiếu khảo sát cho nhóm bác sỹ trực tiếp khám chữa bệnh, thu về 120 phiếu hợp lệ, và 50 mẫu khảo sát cho bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại Bệnh viện Hữu Nghị, thu về 50 phiếu hợp lệ. Các phiếu điều tra được thu thập, tổng hợp, xử lý và phân tích trên máy tính. 6. Đóng góp của luận văn 6.1. Về lý luận Đề tài góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tổ chức, đơn vị. 6.2. Về thực tiễn Luận văn khảo sát và đánh giá thực trạng, xác định được nguyên nhân khó khăn, hạn chế về chất lượng đội ngũ bác sĩ của Bệnh viện Hữu Nghị, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ của Bệnh viện Hữu Nghị, trong quá trình thực thi công vụ. Kết quả nghiên cứu này của luận văn có thể được các cơ quan có thẩm quyền sử dụng trong xây dựng các chính
7 sách, kế hoạch nhằm nâng cao chất đội ngũ bác sĩ của Bệnh viện Hữu Nghị phù hợp với yêu cầu trước mắt và lâu dài. Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các Bệnh viện công lập trong cả nước; cán bộ, giảng viên, sinh viên, học viên của Đại học Công đoàn. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung chính của luận văn được chia làm 3 chương, bao gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập. Chương 2: Thực trạng về nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị. Chương 3: Đề xuất một số giải pháp về nâng cao chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị.
8 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO ĐỘI NGŨ BÁC SĨ TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Bác sĩ Bác sĩ là người duy trì, phục hồi sức khỏe con người bằng cách nghiên cứu, chẩn đoán và chữa trị bệnh tật và thương tật dựa trên kiến thức về cơ thể con người [13]. Việc làm của các bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh tật và chấn thương. Họ lấy lịch sử sức khỏe của bệnh nhân, kiểm tra các vùng cơ thể cảm thấy không khỏe hoặc đau đớn, và giải thích các xét nghiệm chẩn đoán, và lên kế hoạch và thực hiện các khóa điều trị. Họ thường cho những lời khuyên về chế độ ăn uống, vệ sinh cho bệnh nhân và thay đổi lối sống có thể cải thiện phúc lợi. Họ có thể tự thiết lập các hoạt động hoặc làm việc cho các tập đoàn y tế, chẳng hạn như Bệnh viện. Dù trong bất cứ yêu cầu gì của công việc, họ hoàn thành nhiệm vụ của mình bằng cách dựa vào các dịch vụ của các chuyên gia y tế khác, chẳng hạn như y tá và kỹ thuật chẩn đoán, và nhân viên hành chính, quản lý dịch vụ y tế hoặc lập trình y khoa [13]. 1.1.2. Bệnh viện công lập Hiện nay, Bệnh viện được hiểu là cơ sở y tế trong khu vực dân cư bao gồm giường bệnh, đội ngũ cán bộ có trình độ kỹ thuật được tổ chức thành các khoa, phòng với các trang thiết bị, cơ sở hạ tầng thích hợp để thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng cung cấp các dịch vụ y tế cho người bệnh. Bệnh viện là nơi thực hiện các chẩn đoán và điều trị các bệnh, nơi thực hiện các hoạt động chăm sóc sức khỏe, nơi đào tạo và tiến hành nghiên cứu y học [13]. Theo các tài liệu của Tổ chức Y tế Thế giới năm 1957, Bệnh viện được hiểu theo nghĩa rộng hơn “Bệnh viện là một bộ phận không thể tách rời của một tổ chức xã hội và y tế, chức năng của nó là chăm sóc sức khỏe toàn diện cho nhân dân, cả phòng bệnh và chữa bệnh, dịch vụ ngoại trú của
9 Bệnh viện phải vươn tới cả gia đình và môi trường cư trú. Bệnh viện còn là trung tâm đào tạo cán bộ y tế và nghiên cứu y học”. Hệ thống Bệnh viện gồm một số loại hình Bệnh viện trong có Bệnh viện công lập đóng vai trò quan trọng. Chữ “công” trong thuật ngữ Bệnh viện công lập, theo Từ điển tiếng Việt có nghĩa là “công cộng”, “của cộng đồng”. Vậy có thể được hiểu Bệnh viện công lập là những Bệnh viện của chung, của toàn dân, của cộng đồng. Nói cách khác đây là Bệnh viện của nhà nước và do nhà nước quản lý. “Bệnh viện công lập là cơ sở y tế do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thành lập, hoạt động chủ yếu bằng nguồn Ngân sách Nhà nước, có chức năng khám chữa bệnh, cung cấp các dịch vụ y tế nhằm mục tiêu bảo đảm bảo sức khỏe cho nhân dân” [13]. “Bệnh viện công lập là những Bệnh viện do Nhà nước sở hữu, quản lý và kiểm soát. “Bệnh viện công lập là Bệnh viện thuộc quyền sở hữu của Nhà nước nhằm để phục vụ cho lợi ích cộng đồng là chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, nguồn kinh phí hoạt động do nhà nước cấp theo kế hoạch hàng năm và được phép thu một phần viện phí theo quy định của Nhà nước” [13]. Theo quan điểm của tác giả, xuất phát từ việc nhà nước thực hiện chức năng cung ứng dịch vụ công- việc cung ứng này thông qua các Đơn vị sự nghiệp công. Đơn vị sự nghiệp công là những đơn vị do Nhà nước thành lập thực hiện cung cấp các dịch vụ xã hội công cộng và các dịch vụ nhằm duy trì sự hoạt động bình thường của các ngành kinh tế quốc dân. Các đơn vị này hoạt động trong các lĩnh vực: Y tế, Giáo dục & Đào tạo, Khoa học…”. Khi đó với chức năng cung cấp các loại hình dịch vụ y tế, đơn vị sự nghiệp công đây xác định là các Bệnh viện công lập. Như vậy, Bệnh viện công lập là những đơn vị sự nghiệp công thực hiện cung cấp dịch vụ y tế cho xã hội và thực hiện các nghiệp vụ chuyên môn về y tế theo quy định và hoạt động dưới sự quản lý kiểm soát của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Những đặc điểm hoạt động Bệnh viện công lập giống những đặc điểm của
10 đơn vị sự nghiệp công và gắn với đặc thù của Bệnh viện, nơi cung cấp dịch vụ y tế cho xã hội. 1.1.3. Chất lượng đội ngũ bác sĩ Chất lượng xét theo nghĩa rộng là mức độ đáp ứng yêu cầu đặt ra của đối tượng quan tâm. Chất lượng nguồn nhân lực nói chung và chất lượng bác sĩ, được hiểu là trạng thái nhất định của nguồn nhân lực thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành nên bản chất bên trong của nguồn nhân lực. Đó là các yếu tố phản ánh trình độ, kiến thức, kỹ năng và thái độ của người lao động trong quá trình làm việc [6, tr.13]. Đề cập về chất lượng nguồn nhân lực người ta thường xem xét dưới 2 góc độ chất lượng nguồn nhân lực cá nhân và chất lượng nguồn nhân lực tập thể hay tổng thể đội ngũ nhân lực: Chất lượng nguồn nhân lực tập thể/tổng thể: thể hiện thông chất lượng nguồn nhân lực cá nhân được cấu trúc trong môi liên kết gắn bó, tác động lẫn nhau trong một tổ chức nhất định hay cơ cấu tổ chức. Thường được phản ánh trên 3 phương diện: Số lượng nhân lực, chất lượng nhân lực và cơ cấu đội ngũ nhân lực đáp ứng yêu cầu đặt ra, cụ thể: Chất lượng nhân lực là trạng thái nhất định của nguồn nhân lực thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành lên bản chất bên trong liên quan đến nhân lực bao gồm: thể lực - trí lực – tâm lực hay kiến thức – kỹ năng và thái độ của cá nhân người lao động. Theo các tác giả Vũ Thị Ngọc Phùng, Mai Quốc Chánh, Nguyễn Ngọc Quân thì: Chất lượng nguồn nhân lực được đánh giá qua trình độ học vấn, chuyên môn và kỹ năng của người lao động cũng như sức khỏe của họ”. Theo Trung tâm phát triển nguồn nhân lực thì “Chất lượng nguồn nhân lực là khái niệm tổng hợp bao gồm những nét đặc trưng về trạng thái, thể lực, trí lực, kỹ năng, phong cách đạo đức, lối sống và tinh thần của nguồn nhân lực. Nói cách khác là trình độ học vấn, trạng thái sức khỏe, trình độ chuyên
11 môn kỹ thuật, cơ cấu nghề nghiệp, thành phần xã hội … của nguồn nhân lực, trong đó trình độ học vấn, kỹ năng nghề nghiệp là tiêu chí quan trọng để đánh giá phân loại chất lượng nguồn nhân lực” [2, tr.35]. Từ một số định nghĩa, khái niệm nêu trên, theo tác giả luận văn: Chất lượng đội ngũ bác sĩ được hiểu là tổng hợp tất cả các yếu tố cấu thành chất lượng nhân lực của bác sĩ như: Thể lực – Trí lực – Tâm lực được thể hiện qua những kiến thức, kỹ năng, thái độ của bác sĩ tạo thành năng lực của bác sĩ bảo đảm giúp họ hoàn thành tốt các nhiệm vụ mà Bệnh viện phân công. Theo đó một bác sĩ cần phải có đủ các tố chất, tiêu chuẩn cần thiết như: thể lực, kiến thức, kỹ năng, trình độ chuyên môn, kỹ thuật, phẩm chất chính trị, đạo đức,…theo yêu cầu của Bệnh viện đảm bảo theo vị trí, chức danh nhất định, cũng như hoàn thành tốt tại vị trí, chức danh mà họ được giao, ngoài ra, xét theo khía cạnh tổ chức đội ngũ bác sĩ phải đảm bảo về quy mô, chất lượng và cơ cấu theo yêu cầu, tiêu chuẩn chung mà Bệnh viện đặt ra, bảo đảm cân đối giữa lượng người, lượng việc, đảm bảo sự tương thích giữa trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ và yêu cầu chất lượng công việc, bảo đảm tính kế thừa, sự đồng bộ, hiệu quả giữa đội ngũ bác sĩ với nhiệm vụ được phân công. 1.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện công lập 1.2.1. Tiêu chí đánh giá thể lực Nâng cao thể lực chính là nâng cao sức khỏe, trạng thái thải mái về thể chất cũng như tinh thần của đội ngũ bác sĩ. Không có sức khỏe thì bất cứ ai cũng khó có thể hoàn thành được công việc. Sức khỏe không chỉ biểu hiện chất lượng đội ngũ bác sĩ mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng công việc. Thể lực tốt thể hiện nhanh nhẹn tháo vát, bền bỉ trong công việc, thể lực là điều kiện quan trọng để phát triển trí lực. Bởi vậy thể lực là mục đích của sự phát triển. Thể lực của đội ngũ bác sĩ được hình thành, duy trì và phát triển bởi chế độ dinh dưỡng, chế độ chăm sóc sức khỏe. Theo tổ chức y tế thế giới WHO: “Sức khỏe là một trạng thái hoàn toàn
12 thoải mái về thể chất, tinh thần và xã hội chứ không phải chỉ là không có bệnh hay thương tật”. Thể lực là sự phát triển hài hòa của con người về sức khỏe cơ thể và sức khỏe tinh thần. Sức khỏe cơ thể là sự cường tráng, khả năng mang vác, lao động tay chân. Sức khỏe tinh thần là sự dẻo dai của hoạt động thần kinh, khả năng vận động của trí tuệ, biến tư duy thành hành động. Thể lực của đội ngũ bác sĩ được đánh giá theo Quyết định số 1266/QĐ- BYT ngày 21 tháng 3 năm 2020 của Bộ Y tế về việc ban hành quy định tiêu chuẩn phân loại sức khỏe cán bộ và mẫu phiếu khám sức khỏe cán bộ, cụ thể như sau: Loại A: Khỏe mạnh, không có bệnh, hoặc có mắc một số bệnh thông thường nhưng không ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt và sức khỏe cá nhân, tuổi đời không quá 60. Loại B1: Đủ sức khỏe công tác, mắc một hay một số bệnh mãn tính cần phải theo d i, điều trị nhưng không hoặc ít ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt và sức khỏe cá nhân, tuổi đời không quá 70. Loại B2: Đủ sức khỏe công tác, mắc một số bệnh mạn tính cần phải theo d i, điều trị thường xuyên nhưng đang trong thời kỳ ổn định, ít ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt, sức khỏe cá nhân, tuổi đời không quá 80. Loại C: Không đủ sức khỏe công tác tại thời điểm khám sức khỏe, mắc một số bệnh mạn tính nặng, bệnh đã có các biến chứng, phải nghỉ việc để điều trị bệnh từ 01 đến 03 tháng. Loại D: Không đủ sức khỏe để tiếp tục công tác, bệnh nặng ở giai đoạn cuối, biến chứng nặng, khó hồi phục, sức khỏe sút kém, phải nghỉ hẳn để chữa bệnh và phục hồi chức năng [3]. 1.2.2. Tiêu chí đánh giá trí lực Nếu chỉ tiêu về thể lực là yếu tố nền tảng phản ánh chất lượng đội ngũ bác sĩ thì chỉ tiêu về trí lực là chỉ tiêu phản ánh mức độ phát triển đội ngũ bác sĩ của Bệnh viện. Để nâng cao năng lực bản thân, cùng với sự tự hoàn thiện kiến thức chuyên môn, mỗi bác sĩ hiện nay cần quan tâm ngày càng nhiều đến
13 khả năng tiếp thu khoa học công nghệ, bởi Công nghệ thông tin, các kỹ thuật mới hiện đại ngày càng được ứng dụng sâu rộng trong ngành Y tế. Để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tạo điều kiện quản lý tốt trong các Bệnh viện, việc ứng dụng Công nghệ thông tin là rất cần thiết, phải thực hiện sao cho đồng bộ, cho hiệu quả ở các cấp Bệnh viện để nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe của người dân có bước phát triển và cộng đồng được hưởng lợi từ việc tích hợp ứng dụng Công nghệ thông tin trong ngành Y tế. Để phát huy vai trò to lớn của Công nghệ thông tin mỗi cán bộ Y tế nói chung và mỗi bác sĩ khám, điều trị và chăm sóc bệnh nhân phải tích cực hơn nữa trong việc tiếp thu công nghệ và ứng dụng trong công việc hàng ngày. Tuy đã được áp dụng Công nghệ thông tin vào hoạt động của mình nhưng đa phần các Bệnh viện công lập còn chưa có phòng chuyên về Công nghệ thông tin, chính vì vậy việc áp dụng Công nghệ thông tin còn manh mún, không gắn kết với nhau. Mỗi bác sĩ trình độ cao là nền tảng để một Bệnh viện công lập được phát triển, tuy nhiên việc phối hợp, hỗ, bố trí, sắp xếp theo tỷ lệ giữa bác sỹ để ra y lệnh và bác sĩ để thực hiện y lệnh, bố trí các y, bác sỹ thuộc các chuyên ngành khác nhau, thâm niên công tác khác nhau và giới tính khác nhau sao cho họ có thể hỗ trợ nhau trong công việc, cùng nhau trao đổi kiến thức, năng lực sở trường của mình và dần khắc phục những mặt hạn chế giúp mỗi Bệnh viện công lập giải quyết phần nào được khó khăn trong vấn đề nhân lực. Căn cứ thông tư số 10/2015/TTLT-BYT-BNV ngày 27/5/2015 thông tư liên tịch của Bộ Y tế, Bộ Nội vụ Quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, y sĩ, cụ thể như sau: