Luận văn Thạc sĩ Thông tin - Thư viện: Phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu: Qua việc khảo sát thực tiễn trong quá trình công tác phát triển năng lực thông tin trong Học viện An ninh nhân dân, tác giả sẽ làm rõ thực trạng công tác phát triển năng lực thông tin, các khái niệm năng lực thông tin, các tiêu chuẩn đánh giá năng lực thông tin, những đánh giá, đánh giá khả năng năng lực thông tin của sinh viên Học viện An ninh nhân dân. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Thông tin - Thư viện: Phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân

LÊ VĂN TRUNG ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN -------------------------------------------------- LÊ VĂN TRUNG * LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN – THƢ VIỆN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THÔNG TIN CHO SINH VIÊN HỌC VIỆN AN NINH NHÂN DÂN LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN – THƯ VIỆN * 2016 Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN -------------------------------------------------- LÊ VĂN TRUNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THÔNG TIN CHO SINH VIÊN HỌC VIỆN AN NINH NHÂN DÂN LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN – THƢ VIỆN Chuyên ngành: Khoa học Thông tin – Thư viện Mã số: 60 32 02 03 Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Huy Chương XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO GÓP Ý CỦA HỘI DỒNG Giáo viên hƣớng dẫn Chủ tịch hội đồng chấm Luận văn Thạc sĩ TS. Nguyễn Huy Chƣơng PGS.TS. Trần Thị Quý Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác. Tác giả uận văn Lê Văn Trung
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được luận văn này, tôi xin bày t l ng biết ơn sâu s c nhất đến TS. Nguyễn Huy Chương đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và gi p đ để tôi c thể hoàn thành công trình nghiên cứu này. Tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Khoa học xã h i Nhân văn – Đại học Quốc Gia Hà N i, Ph ng Đào tạo Sau đại học, Ban chủ nhiệm Khoa Thông tin – thư viện, Trung tâm Thông tin Khoa học Tư liệu giáo khoa đã tạo mọi điều kiện để tôi thực hiện luận văn này. Tôi cũng xin bày t sự biết ơn sâu s c đến gia đình, người thân, đồng nghiệp, những người luôn đ ng viên, khuyến khích và gi p đ về mọi mặt để tôi c thể hoàn thành công việc nghiên cứu của mình. Đề tài t tr ct t c s v cv ninh nhân dâ ” được hoàn thành trong thời gian ng n, với khả năng kiến thức c n hạn chế nên không tránh kh i những thiếu s t. Tôi rất mong nhận được các kiến đ ng g p của th y cô, đồng nghiệp và các đ c giả để tôi tiếp t c hoàn thiện nghiên cứu của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn Tác giả uận văn Lê Văn Trung
MỤC LỤC MỤC LỤC ....................................................................................................... 1 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 7 MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài ............................................................... 4 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................ 7 4. Giả thuyết nghiên cứu................................................................................ 8 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 8 6. Cơ sở ý uận và phƣơng pháp nghiên cứu .............................................. 9 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................. 9 8. Dự kiến kết quả nghiên cứu .................................................................... 10 9. Cấu trúc uận văn ..................................................................................... 10 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THÔNG TIN CHO SINH VIÊN HỌC VIỆN AN NINH NHÂN DÂN .................................................................................................. 11 1.1. Những ý uận chung về năng ực thông tin ........................................ 11 1.1.1. Khái niệm phát triển năng lực thông tin .............................................. 11 1.1.2. N i dung năng lực thông tin ................................................................ 17 1.1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác phát triển năng lực thông tin .. 21 1.2. Khái quát Học viện An ninh nhân dân và Trung tâm Thông tin khoa học và Tƣ iệu giáo khoa .............................................................................. 26 1.2.1. Khái quát về Học viện An ninh nhân dân ............................................ 26 1.2.2. Khái quát về Trung tâm Thông tin Khoa học Tư liệu giáo khoa ..... 31 1.2.3. Vai tr của Trung tâm trong việc đáp ứng yêu c u phát triển năng lực thông tin cho sinh viên ................................................................................... 40 1.3. Vai tr năng ực thông tin đối với sinh viên Học viện An ninh nhân dân ................................................................................................................. 43
Tiểu kết .......................................................................................................... 48 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THÔNG TIN CỦA SINH VIÊN HỌC VIỆN AN NINH NHÂN DÂN ........................... 50 2.1. Một số hoạt động h trợ công tác phát triển năng ực thông tin cấp Học viện ......................................................................................................... 50 2.1.1. Các hoạt đ ng h trợ phát triển năng lực thông tin của lãnh đạo Học viện An ninh nhân dân ................................................................................... 50 2.1.2. Các hoạt đ ng h trợ công tác phát triển năng lực thông tin của giảng viên ................................................................................................................. 53 2.1.3. Các hoạt đ ng h trợ phát triển năng lực thông tin của các tổ chức Đoàn, h i ........................................................................................................ 57 2.2. Các hoạt động phát triển năng ực thông tin của Trung tâm Thông tin khoa học và tƣ iệu giáo khoa ................................................................ 58 2.3. Các yếu tố tác động đến công tác phát triển năng ực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân ........................................................ 62 2.4. Đánh giá năng ực thông tin của sinh viên Học viện An ninh nhân dân ................................................................................................................. 69 Tiểu kết .......................................................................................................... 93 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THÔNG TIN CHO HỌC VIÊN HỌC VIỆN AN NINH NHÂN DÂN ..................................................................... 95 3.1. Giải pháp chung của Học viện An ninh nhân dân ............................. 95 3.1.1. Đ u tư trang thiết bị, cơ sở vật chất ph c v công tác phát triển năng lực thông tin cho sinh viên ............................................................................. 95 3.1.2. Tăng cường hợp tác, trao đổi với các đơn vị thư viện trong và ngoài lực lượng vũ trang. ......................................................................................... 96 3.1.3. Xây dựng, lồng ghép n i dung chuyên đề năng lực thông tin vào các chương trình đào tạo dành cho sinh viên ....................................................... 97
3.2. Các giải pháp của Trung tâm Thông tin khoa học Tƣ iệu giáo khoa ............................................................................................................... 99 3.2.1. Tạo điều kiện để cán b thư viện học các lớp bồi dư ng chuyên môn thư viện, đặc biệt là số cán b an ninh chưa được qua đào tạo ...................... 99 3.2.2. Tham mưu cho Ban Giám đốc Học viện trong công tác tổ chức và phát triển năng lực thông tin cho sinh viên .......................................................... 100 3.2.3. Nâng cao nhận thức cho đ i ngũ cán b làm công tác thư viện trong việc phát triển năng lực thông tin cho sinh viên .......................................... 103 3.2.4. Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch v Thông tin thư viện ......... 104 3.2.5. Đa dạng h a hình thức đào tạo người dùng tin .................................. 105 3.3. Giải pháp cho giảng viên, sinh viên .................................................. 109 3.3.1. Đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao năng lực thông tin cho sinh viên ................................................................................................ 109 3.3.2. Chủ đ ng phối hợp với Trung tâm thông tin khoa học Tư liệu giáo khoa xây dựng, triển khai các chương trình đào tạo năng lực thông tin cho sinh viên ....................................................................................................... 110 3.3.3. Tích cực khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học ..... 113 Tiểu kết ........................................................................................................ 114 KẾT LUẬN ................................................................................................. 115 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa của từ 1 ALA American Libarary Association 2 ANND An ninh nhân dân 3 CSDL Cơ sở dữ liệu 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 HTSĐ Học tập suốt đời 6 NCKH Nghiên cứu khoa học 7 NCT Nhu c u tin 8 NDT Người dùng tin 9 NLTT Năng lực thông tin 10 TT – TV Thông tin - thư viện 11 TTKH&TLGK Thông tin khoa học tư liệu giáo khoa
DANH MỤC ẢNG STT Nội dung Trang Bảng 2.1 Tỷ lệ giảng viên áp d ng các phương pháp dạy học 54 Bảng 2.2 Tỷ lệ giảng viên áp d ng phương pháp kiểm tra đánh giá 56 Đánh giá hiểu biết của cán b lãnh đạo đối với công tác đào tạo Bảng 2.3 63 năng lực thông tin Bảng 2.4 Ý kiến đánh giá của cán b lãnh đạo về NLTT của học viên 64 Bảng 2.5 Đánh giá nhu c u học năng lực thông tin cho học viên 65 Đánh giá tính hữu ích của chương trình đào tạo và Bảng 2.6 70 thời điểm đào tạo NLTT cho học viên năm thứ nhất Bảng đánh giá mức đ tìm kiếm thông tin và các nguồn tìm Bảng 2.7 73 kiếm thông tin của học viên Bảng 2.8 Khảo sát nhu c u n i dung thông tin của học viên 77 Bảng 2.9 Tiêu chí đánh giá thông tin của học viên 79 Bảng 2.10 Mức đ trích dẫn tài liệu tham khảo 82 Bảng 2.11 Mức đ hiểu biết và thực hiện bản quyền – Luật sở hữu trí tuệ 85
DANH MỤC H NH V STT Nội dung Trang Hình 1.1 Cơ cấu tổ chức cán b Học viện An ninh nhân dân 30 Hình 1.2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức Trung tâm TTKH TLGK 32 Hình 1.3 Công c tra cứu trực tuyến Opac 36 Hình 2.1 Website n i b Học viện ANND 52 Hình 2.2 Chức năng tìm kiếm nâng cao kết hợp toán tử AND 76
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong “xã h i thông tin” và nền “kinh tế tri thức”, thông tin thực sự trở thành m c tiêu, đ ng lực phát triển kinh tế xã h i, là yếu tố đảm bảo quốc ph ng an ninh của m i quốc gia, dân t c trên thế giới.Trước đây nguồn tri thức cung cấp cho con người đơn thu n là những tài liệu dưới dạng in ấn như sách, báo, tạp chí,.. Ngày nay, với sự tấn công như vũ bão của mạng truyền thông Internet, lượng thông tin khổng lồ với tốc đ tăng trưởng phi mã, c mặt ở mọi l c mọi nơi, với loại hình đa dạng mà bạn đọc c thể đọc, nghe, nhìn, xem.. Theo kết quả của m t nghiên cứu do Công ty IBM thực hiện năm 2010 cho thấy, lượng thông tin số trên mạng toàn c u tăng gấp hai l n chỉ sau 11 tiếng. Tuy nhiên vấn đề ở đây không nằm ở ch thông tin c được cung cấp đ y đủ hay không mà nằm ở ch thông tin hiện đang cung cấp quá nhiều, quá ồ ạt và h n tạp. Việc kiểm định chất lượng và đ tin cậy của thông tin dường như bị ph mặc cho người sử d ng. Điều này đ i h i m i người dùng tin phải c năng lực sàng lọc và phản hồi thích hợp đối với các nguồn thông tin không phù hợp, c chất lượng kém và không đáng tin cậy. Khả năng tiếp cận và sử d ng thông tin hay gọi đ là năng lực thông tin của m i người trong việc đáp ứng nhu c u thông tin là khác nhau, năng lực thông tin c nghĩa rất quan trọng đối với việc nâng cao trình đ chuyên môn và gi p con người phát triển năng lực tư duy đ c lập và sáng tạo (Rockman, 2004). Từ cuối những năm 1990 đến đ u những năm 2000, năng lực thông tin đã trở thành m t chủ thể quan tâm đối với đông đảo các nhà nghiên cứu, giảng dạy, cũng như đ i ngũ cán b làm công tác TTTV n i chung trên các phạm vi, vấn đề này quan trọng đến mức mà trong cơ cấu tổ chức của mình, IFLA đã thành lập hẳn m t b phận chuyên theo dõi vấn đề này ( Information Literacy Section). Học tập mô hình này, nhiều tổ chức trên thế giới đã nghiên cứu, xây 1
dựng và phổ biến các tiêu chuẩn và mô hình về năng lực thông tin như; Các trường đại học ở Mỹ đều xây dựng các tiểu chuẩn năng lực thông tin cho các sinh viên đại học dựa trên các tiêu chuẩn mà Hiệp h i các thư viện Đại học và thư viện nghiên cứu Mỹ (ACRL) đưa ra; 9 tiêu chuẩn về năng lực thông tin do Hiệp h i cán b thư viện trường học Mỹ ( AASL) và Hiệp h i Truyền thông và công nghệ giáo d c Mỹ (AECT) xây dựng và phổ biến năm 2004. Ở Anh c mô hình năng lực thông tin 7 tr c t ( 7 Pillars Model for Information Literacy) do Hiệp h i thư viện đại học, quốc gia và cao đẳng Anh (SCONUL) phổ biến năm 2004 và ở m t số nước khác như: Ausxtralia, New Zeland và ở Thái Lan,... đã đề ra những tiêu chuẩn năng lực thông tin riêng để đào tạo cho sinh viên của mình. Nhìn chung việc đào tạo và phát triển năng lực thông tin ngày càng được ch trọng và phát triển trên thế giới, n không chỉ là công việc của cán b thư viện hay của các thư viện đại học. Đây là công việc đ i h i phải c sự quan tâm đ ng mực của các b , ngành, các nhà lãnh đạo c liên quan trực tiếp đến công tác giáo d c. Từ đ u những năm 2013 m t số nghiên cứu định nghĩa lại kiến thức thông tin theo m t cách hiểu mới đ là “năng lực thông tin” (NLTT), n i hàm khái niệm NLTT bao quát được những vấn đề cơ bản về thông tin và khả năng thông tin của người dùng tin trước sự bùng nổ thông tin trong xã h i hiện nay, tác giả thấy khái niệm này phù hợp nên tác giả lựa chọn khái niệm NLTT theo cách hiểu mới này. Hiện nay, nền giáo d c Việt Nam đang từng bước c những thay đổi phù hợp với yêu c u phát triển, đáp ứng được yêu c u dạy và học trong các trường đại học, như Nghị quyết H i nghị l n thứ II, Ban Chấp hành Trung ương Đảng kh a VIII đã khẳng định “ Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo d c đào tạo... bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, nhất là sinh viên đại học; phát triển mạnh mẽ phong trào tự học, tự đào tạo thường 2
xuyên và r ng kh p trong toàn dân, nhất là thanh niên”[2 ]. C nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, m t sinh viên được trang bị kỹ năng và năng lực thông tin tốt sẽ đọc được nhiều hơn, biết tranh luận bằng cách sử d ng thông tin từ nhiều nguồn và ở nhiều g c đ khác nhau, biết sử d ng dẫn chứng để bảo vệ kiến của mình, c thể nối các tưởng, các khái niệm, biết phân tích và tổng hợp thông tin, c thể trích dẫn thông tin m t cách thống nhất và chính xác, đánh giá được mức đ tin cậy và giá trị của thông tin, quản l và tổ chức thông tin.. Chính vì vậy, trong môi trường đại học, sinh viên phải luôn biết biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Nhưng làm thế nào để biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo? Rất nhiều vấn đề được đặt ra, mà cốt lõi của n chính là việc trang bị cho sinh viên và sinh viên cũng tự trang bị cho mình năng lực thông tin để n m b t tri thức. Vấn đề này càng nghĩa và phù hợp cho hình thức đào tạo theo tín chỉ được Học viện an ninh thực hiện từ năm học 2012, với hình thức đào tạo này, đ i h i sinh viên phải chủ đ ng hơn trong việc tự học, tự nghiên cứu, cho nên việc trang bị năng lực thông tin sẽ gi p sinh viên dễ dàng, chủ đ ng trong việc tìm kiếm, n m b t những thông tin mà mình nghiên cứu. Học viện An ninh nhân dân là m t trong những cơ sở đào tạo hàng đ u của lực lượng công an nhân dân, hàng năm c hàng ngàn sinh viên, chiến sĩ được tốt nghiệp và trở về công tác trong lực lượng công an nhân dân. Hiện nay, Học viện An ninh nhân dân đào tạo cả ba cấp học: Cử nhân, Thạc sỹ, Tiến sỹ và nhiều loại hình đào tạo, bồi dư ng khác cho toàn ngành Công an và cán b của B An ninh nước C ng h a dân chủ Nhân dân Lào, B n i v Vương quốc Campuchia, các lớp hệ dân sự thu c chuyên ngành công nghệ thông tin và ngành luật. Thực tiễn hoạt đ ng phát triển năng lực thông tin cho sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam n i chung và ở Học viện An ninh nhân 3
dân n i riêng c n kém, các cấp lãnh đạo chưa hiểu rõ được t m quan trọng, chưa quan tâm đ ng mức trong việc trang bị năng lực thông tin cho sinh viên. Nhiều sinh viên vẫn c n b ng , mơ hồ trong việc tiếp cận nguồn tri thức mà mình c n, hay chưa rõ các loại hình, dịch v hoạt đ ng của thư viện để khai thác và sử d ng hiệu quả nguồn lực thông tin. Sinh viên Học viện ANND chưa trang bị cho mình các kỹ năng trong việc chủ đ ng nhận dạng nhu c u tin, tìm kiếm thông tin, đánh giá thông tin và hiểu biết về mặt pháp l khi sử d ng thông tin trong học tập và nghiên cứu khoa học. Để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng được yêu c u công tác đ i h i Học viện ANND c n tập trung vào việc nâng cao chất lượng đào tạo trong đ phải tr trọng đến việc phát triển năng lực năng lực thông tin cho sinh viên, cán b , giáo viên. Xuất phát từ vai tr , t m quan trọng và yêu c u thực tiễn trong việc phát triển năng lực thông tin cho hinh viên Học viện An ninh nhân dân, tác giả quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài "Phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân” làm luận văn tốt nghiệp của mình, đây là đề tài cấp thiết, mang nghĩa quan trọng cả về phương diện l luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài Nghiên cứu vấn đề năng lực thông tin cho sinh viên và các vấn đề liên quan đã được nhiều tác giả, nhà nghiên cứu, các h i thảo khoa học ngành Thông tin – thư viện đưa ra qua m t số công trình nghiên cứu: Khái niệm “Kiến thức thông tin”, “Thông thạo thông tin” hay “Kỹ năng thông tin”... Định nghĩa về thuật ngữ này được trình bày trong các tác phẩm như: “ K ế t ức t t vớ dục đạ c” (Nghiêm Xuân Huy); “N ữ t u c uẩ k ế t ức t t tr dục đạ c Mỹ và c c c ươ trì đà tạ kĩ t t c s v tạ Tru tâm T t T ưv Đạ c Quốc a à Nộ ” (Nguyễn Huy Chương, Nguyễn Thanh L ); “T t ạ t t ” (Nguyễn Hữu Viêm )… Các tác giả c những 4
cách dịch và định nghĩa khác nhau nhưng ph n lớn các kiến đều thống nhất n i hàm của thuật ngữ này được hiểu rằng: “ ct t àk ả và kỹ tìm k ếm, t u t ập, đ và sử dụ t t một c c u quả, đú u cầu và ợp p p của m ườ tr m ĩ v c của ” Bên cạnh sự tranh luận về mặt khái niệm thì việc bàn luận về sự cấp thiết phải phát triển năng lực thông tin cho c ng đồng người dùng tin n i chung, đặc biệt là sinh viên n i riêng là vấn đề cấp thiết trong bối cảnh đổi mới giáo d c hiện nay và được đề cập trong các bài viết: Va trò của k ế t ức t t tr dục- đà tạ từ c độ t ư v ” của t c ả Nguyễn Thị Việt B c (2006), “T cườ k ế t ức t t c s v – ả p p â ca c ất ượ đà tạ tr c c trườ đạ c” (Tô Thị Hiền); “K ế t ức t t – ượ k ế t ức cầ t ết c ườ dù t tr t ố dục đạ c ở V t Nam ay” (Tr n Thị Qu ); “Đẩy mạ c t c cứu và đà tạ k ế t ức t t ở V t Nam” (Lê Văn Viết), “ Đổ mớ c t c dà tạ k ế t ức t t tạ Đạ cT Nguyên” của tác giả Hà Tố Lâm, 2014... Trong h u hết các tác phẩm này đều nêu bật vai tr và t m quan trọng của năng lực thông tin trong thời đại ngày nay và sự c n thiết phải đẩy mạnh đào tạo năng lực thông tin ở các trường đại học. Để phát triển năng lực thông tin cho sinh viên, đa ph n các kiến đều cho rằng c n phải đáp ứng các yêu c u sau: Đổi mới n i dung, phương pháp và chương trình đào tạo; Đưa năng lực thông tin thành môn học b t bu c trong chương trình giảng dạy cho sinh viên; Thiết kế chương trình năng lực thông tin phù hợp đồng thời nâng cao trình đ đ i ngũ cán b giảng dạy về năng lực thông tin… Theo hướng nghiên cứu của đề tài, ở trong nước đã c m t số công trình nghiên cứu mang tính ứng d ng, điều tra nghiên cứu thực tiễn tại m t số các cơ quan thông tin - thư viện như; Luận án tiến sĩ, “ Phát tr k ế t ức 5
t t c s v đạ c ở V t Nam” của tác giả Trương Đại Lượng (2015), Luận văn thạc sỹ: “ t tr k ế t ức t t c s v trườ Đạ c à Nộ ” của tác giả Nguyễn Thị Ngà, năm 2010 và đề tài: “ t tr k ế t ức t t c s v tạ trườ Đạ cB c k a à Nộ ” của tác giả Nguyễn Ngọc Sơn (2011). Các đề tài này đều tập trung nghiên cứu n i dung và vai tr của năng lực thông tin với giáo d c đại học; tiêu chuẩn của năng lực thông tin đối với sinh viên và các giải pháp nhằm phát triển năng lực thông tin cho sinh viên; trên cơ sở đ xây dựng n i dung phát triển năng lực thông tin phù hợp với đặc điểm riêng của sinh viên m i trường. Những giải pháp đ cho đến nay vẫn c n nguyên giá trị và c thể áp d ng trong việc phát triển NLTT cho Sinh viên Học viện ANND. Trên thực tế, NLTT đã trở thành môn học chính trong chương trình đào tạo của trường Đại học Hà N i từ năm học 2012-2013. Các khía cạnh tiếp cận nghiên cứu liên quan đến đơn vị khảo sát là Trung tâm TTKH&TLGK đã c m t số đề tài nghiên cứu như: Luận văn “T cườ ạt độ t t t ưv tạ Tru tâm T t k a c và tư u k a cv â dâ ” của tác giả Hoàng Thị Dung, năm 2011 Luận văn thạc sĩ “Tổ c ức và bả quả vố tà u tạ Tru tâm T t k a c và tư u k a– cv â dâ ” của tác giả Nguyễn Minh Hoàng, năm 2013. Luận văn thạc sĩ “ N uồ ct t tạ Tru tâm T t k a c & tư u k a” của tác giả Vũ Thị Hiền Lương, năm 2015 Các luận văn này đã nghiên cứu được những vấn đề cơ bản về tình hình hoạt đ ng của Trung tâm Thông tin khoa học và Tư liệu giáo khoa, thực trạng công tác tổ chức bảo quản vốn tài liệu tại trung tâm, những ưu điểm nhược điểm trong công tác tổ chức và đưa ra những giải pháp trong công tác bảo 6
quản tài liệu, các luận văn trên cũng nêu được thực trạng nguồn lực thông tin của Trung tâm và nhu c u tin trong quá trình học tập của sinh viên Học viện ANND . Trên g c đ nào đ , kết quả nghiên cứu của các đề tài này được sử d ng làm căn cứ cho việc phát triển năng lực thông tin phù hợp với sinh viên Học viện An ninh nhân dân. Tuy nhiên về g c đ đánh giá năng lực thông tin, các kỹ năng thông tin của sinh viên các tác giả chưa đề cập đến. Hơn nữa, ở Học viện An ninh nhân dân chưa c m t công trình nghiên cứu nào nghiên cứu chuyên sâu đến công tác phát triển năng lực thông tin cho sinh viên. Vì vậy, việc tác giả lựa chọn đề tài này làm luận văn tốt nghiệp là yêu c u cấp thiết và không trùng lặp với các công trình khoa học nghiên cứu trước đ . Để giải quyết các nhiệm v nghiên cứu của đề tài, tác giả luận văn đã kế thừa những thành quả nghiên cứu của các tác giả đi trước kết hợp những kinh nghiệm của bản thân để làm rõ thực trạng phát triển năng lực thông tin của sinh viên Học viện ANND , trên cơ sở đ đề xuất các giải pháp phát triển NLTT cho sinh viên Học viện ANND. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đíc cứu Qua việc khảo sát thực tiễn trong quá trình công tác phát triển năng lực thông tin trong Học viện An ninh nhân dân, tác giả sẽ làm rõ thực trạng công tác phát triển năng lực thông tin, các khái niệm năng lực thông tin, các tiêu chuẩn đánh giá năng lực thông tin, những đánh giá, đánh giá khả năng năng lực thông tin của sinh viên Học viện An ninh nhân dân, từ đ xác định m t số mặt c n hạn chế để đưa ra những giải pháp, đề xuất nhằm nâng cao năng lực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân. -N m vụ cứu Đề tài tập trung làm rõ những vấn đề sau: 7
- Nghiên cứu những cở sở l luận về năng lực thông tin. - Nghiên cứu n i dung năng lực thông tin, các tiêu chuẩn năng lực thông tin và m t số khái niệm liên quan - Khảo sát thực trạng nhu c u về năng lực thông tin của sinh viên Học viện ANND - Đưa ra những giải pháp và đề xuất nhằm nâng cao hiểu biết về năng lực thông tin cho sinh viên. 4. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, công tác phát triển năng lực thông tin ở Học viện ANND vẫn c n yếu, chưa đáp ứng được yêu c u học và tự học theo hình thức đào tạo theo tín chỉ, chưa c sự quan tâm đ ng mức của các cấp lãnh đạo đối với vấn đề này. Nhiều sinh viên vẫn c n mơ hồ trong việc tiếp cận và khai thác thông tin, hay các em chưa được trang bị đ y đủ những kỹ năng để đáp ứng nhu c u tin cho bản thân. Những hạn chế này do những yếu tố chủ quan và khách quan gây ra, nếu như c sự nhìn nhận đ ng về t m quan trọng trong việc phát triển năng lực thông tin, hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị cho việc dạy và học thì việc phát triển năng lực thông tin sẽ được đảm bảo và hiệu quả hơn. 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. - Đố tượ cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện an ninh nhân dân - ạm v cứu: + Phạm vi không gian: Luận văn được tác giả giới hạn nghiên cứu công tác phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện ANND + Phạm vi n i dung: Công tác phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện ANND 8
+ Phạm vi thời gian: Công tác phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện ANND từ năm 2012 đến nay (Từ năm 2012 Học viện An ninh nhân dân b t đ u áp d ng hình thức đào tạo theo tín chỉ) 6. Cơ sở ý uận và phƣơng pháp nghiên cứu - Cơ sở ý uậ Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm của Đảng, Nhà nước, các chỉ thị, nghị quyết của các b , ngành về công tác giáo d c- đào tạo và công tác thư viện. - ươ p p cứu Để nghiên cứu hiệu quả đề tài luận văn tác giả sử d ng các phương pháp nghiên cứu c thể sau đây: + Phương pháp tổng hợp, phân tích nghiên cứu tài liệu + Phương pháp điều tra qua bảng h i, (đối với đối tượng là sinh viên hệ chính quy được áp d ng hình thức đào tạo theo tín chỉ). + Phương pháp tổng kết thực tiễn công tác + Phương pháp quan sát + Phương pháp thống kê + Phương pháp so sánh 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài -Ý ĩa về mặt ý uậ Đề tài g p ph n hoàn thiện l luận phát triển năng lực thông tin trong các trường đại học, cao đẳng n i chung và Học viện An ninh nhân dân n i riêng. Luận văn c thể sử d ng làm tài liệu tham khảo cho các sinh viên cao học, nghiên cứu sinh và sinh viên chuyên ngành Thông tin – thư viện trong việc nghiên cứu các vấn đề liên quan đến phát năng lực thông tin trong các trường đại học hiện nay. 9
-Ý ĩa về mặt t ctễ Qua việc nghiên cứu, luận văn đưa ra m t số kiến nghị, đề xuất giải pháp đối với công tác phát triển năng lực thông tin tại Học viện ANND. Qua đ ứng d ng m t số phương pháp dạy và học mới nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác giáo d c của Học viện An ninh nhân dân. 8. Dự kiến kết quả nghiên cứu - Đề tài sẽ phản ánh được thực trạng công tác phát triển năng lực thông tin tại Học viện An ninh nhân dân - Luận văn sẽ đưa ra m t số giải pháp và đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát triển năng lực thông tin và th a mãn nhu c u tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân. 9. Cấu trúc uận văn Ngoài ph n mở đ u, kết luận và danh m c tài liệu tham khảo luận văn gồm 3 chương. Chƣơng 1: Cơ sở l luận và thực tiễn về năng lực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân Chƣơng 2: Thực trạng phát triển năng lực thông tin của sinh viên Học viện An ninh nhân dân Chƣơng 3: M t số giải pháp nhằm phát triển năng lực thông tin cho sinh viên Học viện An ninh nhân dân 10