i
MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... vi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .......................................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH VẼ ........................................................................................ viii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VÀ KINH NGHIỆM
THỰC TIỄN VỀ CHUỖI CUNG ỨNG VÀ TÍNH CỘNG TÁC
(COLLABORATION) TRONG CHUỖI CUNG ỨNG ....................................... 20
1.1Tổng quan về chuỗi cung ứng ........................................................................ 20
1.1.1 Khái niệm chuỗi cung ứng ....................................................................... 20
1.1.2 Mục tiêu của quản lý chuỗi cung ứng ..................................................... 21
1.1.3. Các yếu tố cơ bản của chuỗi cung ứng ................................................... 23
1.1.4 Các thành phần cơ bản tham gia vào chuỗi cung ứng ........................... 26
1.2 Tính cộng tác (collaboration) trong chuỗi cung ứng.................................... 28
1.2.1 Định nghĩa ................................................................................................ 28
1.2.2 Phân loại ................................................................................................... 31
1.2.3 Các tiêu chí đánh giá tính cộng tác trong chuỗi cung ứng .................... 34
1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả
xuất khẩu và mô hình nghiên cứu ban đầu. ....................................................... 37
1.3.1 Đặc điểm của tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu . 37
1.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau
quả xuất khẩu ..................................................................................................... 39
1.3.3 Mô hình nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tính cộng tác trong
chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu..............................................................47
1.4 Kinh nghiệm phát triển tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả xuất
khẩu của Ấn Độ và Thái Lan ............................................................................... 49
1.4.1 Kinh nghiệm của Ấn Độ ........................................................................... 49
1.4.2 Kinh nghiệm của Thái Lan ...................................................................... 58
CHƢƠNG 2: TIẾN TRÌNH VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 71
2.1 Tiến trình nghiên cứu ..................................................................................... 71
2.1.1 Khái quát sơ đồ tiến trình nghiên cứu ..................................................... 71
ii
2.1.2 Các bước trong tiến trình nghiên cứu của luận án ................................ 72
2.2Phương pháp nghiên cứu dữ liệu thứ cấp ..................................................... 73
2.3 Phương pháp nghiên cứu dữ liệu sơ cấp ...................................................... 74
2.3.1 Phương pháp nghiên cứu định tính ........................................................... 74
2.3.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng ........................................................ 75
Xử lý thông tin ...................................................................................................... 77
CHƢƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG
ĐẾN TÍNH CỘNG TÁC TRONG CHUỖI CUNG ỨNG RAU QUẢ XUẤT
KHẨU VIỆT NAM .................................................................................................. 82
3.1 Tổng quan sản xuất và xuất khẩu rau quả Việt Nam ................................... 82
3.1.1 Tình hình sản xuất rau quả Việt Nam ..................................................... 82
3.1.2 Tình hình xuất khẩu rau quả Việt Nam .................................................. 85
3.2 Các thành phần trong chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam ......... 91
3.2.1 Người nông dân/nông dân hợp đồng ....................................................... 91
3.2.2 Thương nhân thu mua .............................................................................. 94
3.2.3 Tiểu thương ............................................................................................... 95
3.2.4 Doanh nghiệp chế biến ............................................................................. 95
3.2.5 Doanh nghiệp xuất khẩu .......................................................................... 96
3.2.6 Doanh nghiệp nhập khẩu nước ngoài ..................................................... 98
3.3. Phân tích tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam
............................................................................................................................... 98
3.3.1 Thực trạng chung ..................................................................................... 100
3.3.2 Đánh giá thực trạng tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả xuất
khẩu Việt Nam .................................................................................................. 106
3.3.3 Thuận lợi và khó khăn đối với tăng cường tính cộng tác trong chuỗi
cung ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam .......................................................... 108
3.4 Phân tích kết quả kiểm định thang đo và mô hình nghiên cứu về các nhân
tố ảnh hưởng đến tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu Việt
Nam. .................................................................................................................... 111
3.4.1 Kết quả đánh giá thang đo Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố
EFA ........................................................................................................... 111
iii
3.4.2 Kiểm tra giả thuyết mô hình nghiên cứu với phân tích tương quan
Pearson và hồi quy tuyến tính đa biến ............................................................ 115
3.5 Thảo luận kết quả nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tính cộng tác
trong chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam. ........................................ 118
3.5.1 Về các nhân tố ảnh hưởng đến tính cộng tác trong chuỗi cung ứng rau
quả xuất khẩu Việt Nam .................................................................................. 118
3.5.2 Về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tính cộng tác trong chuỗi
cung ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam. ......................................................... 126
CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TÁC ĐỘNG VÀO CÁC NHÂN TỐ
NHẰM TĂNG CƢỜNG TÍNH CỘNG TÁC TRONG CHUỖI CUNG ỨNG
RAU QUẢ XUẤT KHẨU VIỆT NAM ............................................................... 129
4.1 Định hướng phát triển của ngành hàng..................................................... 129
4.2 ... Các giải pháp tác động vào các nhân tố ảnh hưởng nhằm tăng cường tính
cộng tác trong chuỗi cung ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam. ......................... 132
4.2.1. Nhóm giải pháp liên quan đến cải thiện quyền lực ................................. 132
4.2.2 Nhóm giải pháp liên quan đến cải thiện tín nhiệm .................................. 135
4.2.3 Nhóm giải pháp liên quan đến chiến lược kinh doanh ........................ 140
4.2.4 Nhóm giải pháp liên quan đến thỏa thuận hợp tác ............................... 142
4.2.5 Nhóm giải pháp liên quan đến văn hóa ................................................. 146
4.2.6 Nhóm giải pháp liên quan đến sự hỗ trợ của chỉnh phủ ...................... 147
4.3 Một số kiến nghị nhằm tăng cường tính cộng tác, hoàn thiện chuỗi cung
ứng rau quả xuất khẩu Việt Nam ...................................................................... 150
4.3.1 Kiến nghị đối với các cơ quan nhà nước ............................................... 150
4.3.2 Kiến nghị đối với Hiệp hội Rau quả Việt Nam Vinafruit ...................... 152
4.3.3 Kiến nghị đối với người trồng rau quả .................................................. 153
4.3.4 Kiến nghị đối với nhà xuất khẩu ............................................................ 154
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 156
TÀI LIỆU THAM KHẢO
iv
Danh mục từ viết tắt
TỪ VIẾT TẮT
TIẾNG ANH
TIẾNG VIỆT
APEDA
Agricultural and Processed Food
Products Export Development
Authority
Cơ quan Phát triển Xuất khẩu
Nông sản và Thực phẩm Chế biến
Ấn Độ
APICS
American Production and Inventory
Control Society
Hiệp Hội Sản xuất và Kiểm soát
hàng dự trữ Mỹ
ASEAN
Association of Southeast Asian
Nations
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam
Á
BS
Business Strategy
Chiến lược kinh doanh
CAT
Communication Authority
of Thailand
Cơ quan truyền thông Thái Lan
COL
Collaboration
Cộng tác
CPFR
Collaborative, Planning,
Forecasting, and Replenishment)
Hoạch định, dự báo và bổ sung
dựa trên cộng tác
CMM
Commitment
Thỏa thuận hợp tác
CUL
Culture
Văn hóa
CR
Continuous Replishment
Bổ sung liên tục
DOAE
Thailand‟s Department of
Agricultural Extension
Cục khuyến nông Thái Lan
ECR
Efficient Consumer Response
Đáp ứng có hiệu quả cho khách
hàng
EU
European Union
Liên minh Châu Âu
FAO
Food and Agriculture Organization
Tổ chức Lương thực và Nông
nghiệp Liên hợp quốc
GAP
Good Agriculture Practice
Thực hành nông nghiệp tốt
GLOBALGAP
Global Good Agricultural Practice
Thực hành nông nghiệp tốt toàn
cầu
GMP
Good Manufacturing Practices
Thực hành sản xuất tốt
GS
Government Support
Sự hỗ trợ của chính phủ
HACCP
Hazard Analysis and Critical
Control Points
Phân tích mối nguy và điểm kiểm
soát tới hạn
v
HTX
Hợp tác xã
HUB
Trung tâm trung chuyển tập trung
IBM
International Business Machines
tập đoàn công nghệ máy tính đa
quốc gia Mỹ
ISO
International Organization for
Standardization
Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế
JIT
Just In Time
Kịp thời, đúng lúc
KMITT
King Monghut Institute of
Technology Thonburi
Trường Đại học Công nghệ King
Mongkut Thái Lan
MOAC
The Ministry of Agriculture and
Cooperatives
Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã
Thái Lan
MRL
Maximum Residue Limits
Mức giới hạn dư lượng tối đa của
thuốc bảo vệ thực vật
OECD
Organization for Economic Co-
operation and Development
Tổ chức Hợp tác và Phát triển
Kinh tế
POW
Power
Quyền lực
UNESCAP
Economic and Social Commission
for Asia and the Pacific
Ủy ban Kinh tế Xã hội châu Á
Thái Bình Dương của Liên Hiệp
Quốc.
USD
United States Dollar
Đô la Mỹ
THB
Thái Baht
Bạt thái lan
TRU
Trust
Tín nhiệm
QR
Quick Response
Đáp ứng nhanh
SCOR
Supply Chain Operation Reference
Mô hình tham chiếu hoạt động
chuỗi cung ứng
VHT
Vapour Heat Treatment
Xử lý nhiệt bằng hơi nước nóng
VICS
Voluntary Inter-Industry
Commerce Standards
Tiêu chuẩn thương mại liên
ngành tự nguyện
VINAFRUIT
Vietnam fruit and vegetables
Association
Hiệp Hội Rau Quả Việt Nam
VietGAP
Vietnamese Good Agriculture
Practice
Thực hành nông nghiệp tốt ở Việt
Nam