intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Nghiên cứu nồng độ homocystein huyết tương ở bệnh nhân xơ gan do rượu

Chia sẻ: ViApollo11 ViApollo11 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

70
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày việc xác định nồng độ homocystein huyết tương ở bệnh nhân xơ gan do rượu và mối liên quan với mức độ xơ gan. Kết luận cho thấy homocystein huyết tương tăng cao ở bệnh nhân xơ gan do rượu, mức tăng liên quan đến mức độ xơ gan theo thang điểm Child-Pugh.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu nồng độ homocystein huyết tương ở bệnh nhân xơ gan do rượu

t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2018<br /> <br /> NGHIÊN CỨU NỒNG ĐỘ HOMOCYSTEIN<br /> HUYẾT TƯƠNG Ở BỆNH NHÂN XƠ GAN DO RƯỢU<br /> Phạm Thị Dung1; Dương Quang Huy2<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: xác định nồng độ homocystein huyết tương ở bệnh nhân xơ gan do rượu và mối<br /> liên quan với mức độ xơ gan. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang<br /> 60 bệnh nhân xơ gan do rượu và 20 người khỏe mạnh được xét nghiệm homocystein máu lúc đói<br /> theo phương pháp miễn dịch vi hạt hóa phát quang tại Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Quân y 103.<br /> Kết quả: nồng độ homocystein huyết tương ở bệnh nhân xơ gan do rượu (17,13 ± 15,31 µmol/l)<br /> cao hơn có ý nghĩa so với chỉ số tương ứng ở nhóm chứng (10,16 ± 2,04 µmol/l) (p = 0,046),<br /> mức tăng cao nhất thấy ở nhóm xơ gan Child-Pugh C và 35,5% bệnh nhân tăng homocystein<br /> > 15 µmol/l. Nồng độ homocystein huyết tương có tương quan thuận ít chặt chẽ với điểm<br /> Child-Pugh (hệ số tương quan r = 0,23, p < 0,05). Kết luận: homocystein huyết tương tăng cao<br /> ở bệnh nhân xơ gan do rượu, mức tăng liên quan đến mức độ xơ gan theo thang điểm<br /> Child-Pugh.<br /> * Từ khóa: Xơ gan do rượu; Homocystein.<br /> <br /> Changes of Serum Homocysteine Level in Patients with<br /> Alcoholic Cirrhosis<br /> Summary<br /> Objectives: To evaluate plasma homocysteine level in patients with alcoholic cirrhosis and<br /> the relationship with the degree of cirrhosis. Subjects and method: Prospective, cross-sectional<br /> descriptive study was carried out on 60 patients with alcoholic cirrhosis and 20 control subjects<br /> in Digestive Department, 103 Military Hospital. Homocysteine concentration in plasma was determined<br /> by Chemiluminescent Microparticle Immuno Assay (CMIA). Results: Plasma homocysteine<br /> levels in patients with alcoholic cirrhosis was 17.13 ± 15.31 µmol/L, significantly higher than that<br /> in control group (10.16 ± 2.04 µmol/L), p = 0.046 and increase in homocysteine more than<br /> 15 µmol/L, accounted for 35.0%. homocysteine levels were significantly positive correlated to<br /> Child-Pugh score (correlation coefficient r = 0.25, p < 0.05). Conclusion: Homocysteine concentration<br /> increased in alcoholic cirrhotic patients, the level of change related with the degree of cirrhosis<br /> according to Child-Pugh classification.<br /> * Keywords: Alcoholic cirrhosis; Homocysteine.<br /> 1. Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình<br /> 2. Bệnh viện Quân y 103<br /> Người phản hồi (Corresponding): Dương Quang Huy (huyduonghvqy@yahoo.com)<br /> Ngày nhận bài: 20/06/2018; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 20/09/2018<br /> Ngày bài báo được đăng: 25/09/2018<br /> <br /> 27<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2018<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Xơ gan là một bệnh lý đặc trưng do<br /> thay đổi cấu trúc các tiểu thùy gan bằng<br /> tổ chức xơ, cục tân tạo, là hậu quả của<br /> tổn thương gan mạn tính, lan tỏa, không<br /> hồi phục, cuối cùng dẫn đến nhiều biến<br /> chứng như xuất huyết tiêu hóa do tăng<br /> áp cửa, hội chứng gan thận, hội chứng<br /> gan phổi, ung thư gan… [1], trong đó có<br /> biến chứng rối loạn quá trình chuyển hóa<br /> homocystein (Hcy). Rối loạn chuyển hóa<br /> Hcy thường gặp ở bệnh nhân (BN) xơ gan<br /> do rượu, là một yếu tố góp phần làm gia<br /> tăng tình trạng nhiễm mỡ tại gan, kích<br /> thích có hiệu quả hình thành tổ chức xơ,<br /> làm tăng quá trình tiến triển của bệnh gan<br /> do rượu [3]. Bên cạnh đó, tăng Hcy máu<br /> còn ảnh hưởng đến chức năng thận, là<br /> một trong các yếu tố nguy cơ xuất hiện<br /> hội chứng gan thận cũng như tình trạng<br /> huyết khối tĩnh mạch cửa (TMC)... [5, 7].<br /> Vì vậy, đánh giá nồng độ Hcy máu và<br /> điều trị giảm nồng độ Hcy máu đang là<br /> một hướng đi mới, nhiều triển vọng, có ý<br /> nghĩa trong theo dõi, dự phòng các biến<br /> chứng và làm chậm tiến triển của bệnh<br /> gan nói chung, trong đó có xơ gan do rượu.<br /> Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay chưa có<br /> nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy,<br /> chúng tôi tiến hành đề tài với mục tiêu:<br /> Xác định nồng độ Hcy huyết tương và mối<br /> liên quan với mức độ suy gan ở BN xơ<br /> gan do rượu.<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tượng nghiên cứu.<br /> 60 BN xơ gan do rượu điều trị nội trú tại<br /> Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện Quân y 103<br /> từ tháng 10 - 2017 đến 5 - 2018.<br /> 28<br /> <br /> Chẩn đoán xơ gan khi lâm sàng và xét<br /> nghiệm có đẩy đủ 2 hội chứng kinh điển<br /> là suy chức năng gan và tăng áp lực TMC<br /> cùng với những thay đổi hình thái gan trên<br /> siêu âm gan.<br /> Loại khỏi nhóm nghiên cứu những<br /> trường hợp xơ gan do căn nguyên virut,<br /> do thuốc...., xơ gan kèm theo ung thư<br /> biểu mô tế bào gan; đang có biến chứng<br /> nặng như xuất huyết tiêu hóa hoặc có các<br /> bệnh lý tim mạch, hô hấp, nội tiết kèm theo;<br /> đang sử dụng một số thuốc ảnh hưởng<br /> xét nghiệm nồng độ Hcy…<br /> * Nhóm chứng: 20 người khỏe mạnh,<br /> nam giới, không có bệnh lý gan mật, nội tiết,<br /> tim mạch... có phân bố tuổi tương đương<br /> với nhóm bệnh.<br /> 2. Phương pháp nghiên cứu.<br /> - Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang<br /> có so sánh với nhóm chứng.<br /> - Tất cả BN chọn vào nghiên cứu được<br /> khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm<br /> cận lâm sàng cần thiết để xác định hội<br /> chứng suy chức năng gan và tăng áp lực<br /> TMC. Phân loại mức độ xơ gan theo<br /> thang điểm Child-Pugh (1973).<br /> - Phương pháp định lượng Hcy huyết<br /> tương: định lượng nồng độ Hcy huyết<br /> tương cho tất cả BN nghiên cứu bằng<br /> phương pháp miễn dịch vi hạt hóa phát<br /> quang Chemiluminescent Microparticle<br /> Immuno Assay (CMIA) trên máy Architect<br /> ci16200 tự động (Hãng Roche Diagnostic)<br /> tại Khoa Hóa sinh, Bệnh viện Quân y 103.<br /> - Xử lý và phân tích số liệu: bằng phần<br /> mềm thống kê y học SPSS 18.0 và Excel<br /> 2010.<br /> <br /> t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2018<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN<br /> Bảng 1: Đặc điểm tuổi, giới của nhóm nghiên cứu và nhóm chứng<br /> Nhóm chứng (n = 20)<br /> Tuổi, giới<br /> <br /> Giới<br /> <br /> Nhóm nghiên cứu (n = 60)<br /> <br /> n<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> n<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 18<br /> <br /> 90,0<br /> <br /> 60<br /> <br /> 100,0<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 2<br /> <br /> 10,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,0<br /> <br /> Tuổi trung bình<br /> <br /> 52,7 ± 8,4<br /> <br /> p<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> 52,3 ± 8,4<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> 100% BN xơ gan trong nghiên cứu là nam giới, vì đối tượng lựa chọn là BN lạm dụng<br /> rượu và nghiện rượu, phù hợp với hầu hết nghiên cứu về bệnh lý gan do rượu ở Việt Nam.<br /> Tuổi trung bình của nhóm xơ gan 52,3 ± 8,4, cho thấy xơ gan thường gặp ở lứa tuổi<br /> trung niên, Không có sự khác biệt về tuổi trung bình giữa nhóm BN và nhóm chứng<br /> (p > 0,05).<br /> Bảng 2: Đặc điểm mức độ xơ gan ở nhóm BN xơ gan.<br /> Mức độ xơ gan<br /> Mức độ xơ gan<br /> <br /> n<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Child-Pugh A<br /> <br /> 8<br /> <br /> 13,3<br /> <br /> Child-Pugh B<br /> <br /> 27<br /> <br /> 45,0<br /> <br /> Child-Pugh C<br /> <br /> 25<br /> <br /> 41,7<br /> <br /> Điểm Child-Pugh trung bình<br /> <br /> 9,2 ± 2,2<br /> <br /> Mức độ suy chức năng gan chiếm đa số là Child-Pugh B và C (68,3%) với điểm<br /> Child-Pugh trung bình 9,2 ± 2,2, cho thấy BN xơ gan nhập viện điều trị thường có biến<br /> chứng với suy giảm chức năng gan nặng.<br /> Bảng 3: Biến đổi nồng độ Hcy huyết tương ở BN xơ gan so với nhóm chứng.<br /> Hcy huyết tương<br /> <br /> Nhóm chứng (n = 20)<br /> <br /> Nhóm xơ gan (n = 60)<br /> <br /> p<br /> <br /> Nồng độ Hcy huyết tương trung bình (µmol/l)<br /> <br /> 10,16 ± 2,04<br /> <br /> 17,13 ± 15,31<br /> <br /> 0,046<br /> <br /> Hcy ≤ 15 µmol/l<br /> <br /> 20 (100%)<br /> <br /> 39 (65,0%)<br /> <br /> Hcy > 15 µmol/l<br /> <br /> 0 (0%)<br /> <br /> 21 (35,0%)<br /> <br /> < 0,05<br /> <br /> Nồng độ Hcy trung bình ở nhóm BN xơ gan trong nghiên cứu (17,13 ± 15,31 µmol/l)<br /> cao hơn so với nồng độ Hcy ở nhóm chứng (10,16 ± 2,04 µmol/l), khác biệt có ý nghĩa<br /> với p = 0,046, trong đó 35,0% BN có nồng độ Hcy tăng > 15 µmol/l. Nghiên cứu của<br /> Culafic D.M và CS (2013) trên 35 BN xơ gan, đối chứng với 30 người khỏe mạnh cùng<br /> tuổi và giới cũng cho kết quả tương tự, đó là nồng độ Hcy huyết tương ở nhóm BN<br /> xơ gan cao hơn rõ so với nhóm chứng (14,85 ± 5,40 so với 9,17 ± 1,994 µmol/l,<br /> p < 0,001) [4].<br /> 29<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2018<br /> Cơ chế xơ gan do rượu gây tăng nồng<br /> độ Hcy máu, là tổng hợp của nhiều yếu<br /> tố. Trước hết, BN lạm dụng rượu thường<br /> có tình trạng giảm axít folic trong máu, do<br /> ăn uống và tiêu hóa kém, quá trình hấp<br /> thu bị ức chế bởi rượu cũng như khả<br /> năng lưu giữ vitamin B12, axít folic trong<br /> tế bào gan giảm do tổn thương tế bào<br /> (axít folic và vitamin B12 là cơ chất quan<br /> trọng trong quá trình chuyển hóa Hcy).<br /> Đồng thời, rượu và chất chuyển hóa<br /> rượu là acetaldehyde còn ức chế trực tiếp<br /> hoạt tính của enzym methionin synthetase<br /> (dẫn đến giảm chuyển hóa Hcy thành<br /> methionin) cùng với đáp ứng bù đắp<br /> tăng hoạt tính của enzym betain/Hcy<br /> methyltransferase, từ đó thúc đẩy quá<br /> trình tổng hợp Hcy [3, 5].<br /> Bảng 4: Mối liên quan giữa nồng độ<br /> Hcy huyết tương với mức độ xơ gan theo<br /> thang điểm Child-Pugh.<br /> Mức độ<br /> xơ gan<br /> <br /> Nồng độ Hcy<br /> huyết tương<br /> (µmol/l)<br /> <br /> p<br /> <br /> Child-Pugh A<br /> <br /> 10,74 ± 3,02<br /> <br /> pa-b = 0,31<br /> <br /> 13,21 ± 6,53<br /> <br /> pb-c = 0,02<br /> <br /> 23,04 ± 21,35<br /> <br /> pc-a = 0,046<br /> <br /> Child-Pugh B<br /> Child-Pugh C<br /> <br /> Nồng độ Hcy huyết tương ở BN xơ<br /> gan tăng dần theo mức độ xơ gan, từ<br /> 10,74 ± 3,02 µmol/l ở nhóm BN xơ gan<br /> Child-Pugh A lên 23,04 ± 21,35 µmol/l ở<br /> nhóm BN xơ gan Child-Pugh C, sự khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05.<br /> Bosy-Westphall A và CS nghiên cứu trên<br /> 168 BN xơ gan (2003) cũng ghi nhận<br /> nồng độ Hcy tăng dần theo mức độ xơ<br /> gan từ 16,4 ± 9,64 µmol/l ở nhóm xơ gan<br /> Child-Pugh A lên 17,6 ± 8,74 µmol/l ở<br /> nhóm xơ gan Child-Pugh B và 21,3 ±<br /> 12,64 µmol/l ở nhóm xơ gan Child-Pugh C<br /> 30<br /> <br /> [2]. Kết quả cho thấy xơ gan với tình<br /> trạng suy chức năng gan càng nặng sẽ<br /> song hành với giảm khả năng lưu giữ và<br /> chuyển hóa các vitamin nhóm B, trong đó<br /> có vitamin B12, vitamin B6 và axítd folic<br /> (vitamin B9) dẫn đến thiếu hụt những<br /> vitamin này trong tế bào gan, từ đó ảnh<br /> hưởng đến chuyển hóa Hcy (Hcy không<br /> chuyển được thành methionin - con đường<br /> tái methyl hóa) cũng như không tạo ra<br /> cystein (con đường chuyển nhóm sulfur),<br /> dẫn đến ứ Hcy trong tế bào gan, trào vào<br /> máu, hậu quả là tăng cao nồng độ Hcy<br /> trong máu [3].<br /> Bảng 5: Mối tương quan giữa nồng độ<br /> Hcy huyết tương với một số thông số đánh<br /> giá chức năng gan và điểm Child-Pugh.<br /> Các biến<br /> tương quan<br /> Albumin (g/l)<br /> Nồng độ Bilirubin toàn phần<br /> Hcy<br /> (µmol/l)<br /> (µmol/l)<br /> Tỷ lệ prothrombin (%)<br /> Điểm Child-Pugh<br /> <br /> Hệ số<br /> tương<br /> quan (r)<br /> <br /> p<br /> <br /> -0,25<br /> <br /> < 0,05<br /> <br /> 0,10<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> 0,10<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> 0,23<br /> <br /> < 0,05<br /> <br /> Nồng độ Hcy huyết tương có tương<br /> quan nghịch ít chặt với nồng độ albumin<br /> máu (hệ số tương quan r = -0,25, p < 0,05),<br /> tương quan thuận ít chặt với điểm ChildPugh (hệ số tương quan r = 0,23, p < 0,05),<br /> phù hợp với kết quả nghiên cứu của<br /> Ferre N và CS (2002): nồng độ Hcy huyết<br /> tương liên quan với mức độ suy giảm<br /> chức năng gan (mối tương quan nghịch<br /> với hệ số tương quan r = -0,35, p < 0,05)<br /> [6]. Kết quả này một lần nữa khẳng định<br /> mối liên quan giữa nồng độ Hcy huyết<br /> tương với mức độ suy chức năng gan ở<br /> BN xơ gan rượu.<br /> <br /> t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2018<br /> KẾT LUẬN<br /> Nghiên cứu nồng độ Hcy huyết tương<br /> ở 60 BN xơ gan do rượu có so sánh với<br /> nhóm 20 người khỏe mạnh cùng tuổi,<br /> chúng tôi nhận thấy:<br /> - Nồng độ Hcy huyết tương ở BN xơ<br /> gan do rượu (17,13 ± 15,31 µmol/) cao<br /> hơn có ý nghĩa so với chỉ số tương ứng ở<br /> nhóm chứng (10,16 ± 2,04 µmol/), p = 0,046,<br /> mức tăng cao nhất thấy ở nhóm xơ gan<br /> Child-Pugh C và 35,5% BN tăng Hcy<br /> > 15 µmol/l.<br /> - Nồng độ Hcy huyết tương ở BN xơ<br /> gan do rượu có tương quan thuận ít chặt<br /> chẽ với điểm Child-Pugh (hệ số tương<br /> quan r = 0,23, p < 0,05).<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Đào Văn Long. Xơ gan. Bệnh học Nội khoa,<br /> tập 2. Nhà xuất bản Y học. 2012, tr.9-16.<br /> 2. Bosy-Westphal A, Ruschmeyer M, Czech N.<br /> Determinants of hyperhomocysteinemia in<br /> <br /> patients with chronic liver disease and after<br /> orthotopic liver transplantation. Am J Clin Nutr.<br /> 2003, 77 (5), pp.1269-1277.<br /> 3. Chien Y, Chen Y, Peng H et al. Impaired<br /> homocysteine metabolism in patients with<br /> alcoholic liver disease in Taiwan. Alcohol.<br /> 2016, 34, pp.33-37.<br /> 4. Culafic M.D, Markovic M.L, Obrenovic<br /> R.Z et al. Plasma homocysteine levels in<br /> patients with liver cirrhosis. Vojnosanit Pregl.<br /> 2013, 70 (1), pp.57-60.<br /> 5. García-Tevijano E.R, Berasain C,<br /> Rodríguez J.A et al. Hyperhomocysteinemia<br /> in liver cirrhosis, mechanisms and role in<br /> vascular and hepatic fibrosis. Hypertension.<br /> 2001, 38 (5), pp.1217-1221.<br /> 6. Ferré N, Gómez F, Camps J et al.<br /> Plasma homocystein concentrations in patients<br /> with liver cirrhosis. Clin Chem. 2002, 48 (1),<br /> pp.183-185.<br /> 7. Woitas R.P, Stoffel-Wagner B, Poege U<br /> et al. Increased Hcy in liver cirrhosis: A result<br /> of renal impairment?. Clin Chem. 2002, 48 (5),<br /> pp.796-797.<br /> <br /> 31<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2