ii
TÓM TẮT
Đất phèn có pH thấp, đã dẫn đến hàm lượng dưỡng chất thấp. Đề tài
“Phân lập, tuyển chọn và định danh vi khuẩn liên kết với thực vật (plant
associated bacteria) ở lúa, khoai trồng trên đất phèn vùng đồng bằng sông Cửu
Long” được thực hiện nhằm mục tiêu (i) Phân lập và tuyển chọn các chủng vi
khuẩn cố định đạm, hòa tan lân hiện diện trong đất và nội sinh trong cây lúa,
khoai lang trên đất phèn (ii) Xác định ảnh hưởng của các chủng vi khuẩn cố
định đạm, hòa tan lân đến sinh trưởng và năng suất lúa và khoai lang. Mẫu đất
phèn, khoai lang và lúa được thu thập tại bốn vùng đất phèn Tứ giác Long
Xuyên (TGLX), Đồng Tháp Mười (ĐTM), Trũng sông Hậu (TSH) và Bán đảo
cà Mau (BĐCM). Bốn trăm ba mươi mốt chủng vi khuẩn liên kết với cây lúa,
trong đó có 272 chủng vi khuẩn được phân lập từ đất vùng rễ và 159 chủng vi
khuẩn nội sinh. Đặc điểm khuẩn lạc của các chủng vi khuẩn phân lập được có
màu sắc khác nhau: trắng đục, trắng trong, vàng nhạt và vàng đậm. Hình dạng
khuẩn lạc chủ yếu là tròn, bìa nguyên, hầu hết các chủng vi khuẩn có tế bào
dạng hình que, Gram âm. Bốn trăm hai mươi bốn chủng vi khuẩn liên kết với
cây khoai lang, trong đó có 271 chủng vi khuẩn được phân lập từ đất vùng rễ
và 153 chủng vi khuẩn nội sinh. Đặc điểm khuẩn lạc của các chủng vi khuẩn
phân lập được có màu sắc khác nhau: trắng đục, trắng trong vàng nhạt và vàng
đậm. Hình dạng khuẩn lạc chủ yếu là tròn, bìa nguyên, một số lượng nhỏ các
dòng vi khuẩn có tế bào dạng hình cầu. Các chủng vi khuẩn có khả năng cố
định đạm và có khả năng hòa tan lân khó tan. Hai mươi chín chủng vi khuẩn
liên kết với cây lúa có khả năng tổng hợp đạm cao, hòa tan lân khó tan đã
được định danh đến mức độ loài bằng kỹ thuật PCR và giải trình tự đoạn 16S
rDNA. Các chủng vi khuẩn này đa dạng về loài thuộc 3 nhóm vi khuẩn:
Bacilli, Gammaproteobacteria và Betaproteobacteria. Mười hai chủng vi
khuẩn liên kết với cây khoai lang mà có khả năng tổng hợp đạm cao, hòa tan
lân khó tan đã được định danh đến mức độ loài bằng kỹ thuật PCR và giải
trình tự đoạn 16S rDNA. Các dòng vi khuẩn này đa dạng về loài chỉ thuộc 2
nhóm vi khuẩn: Bacilli và Gammaproteobacteria. Kết quả thí nghiệm đồng
ruộng cho thấy nghiệm thức không bón đạm đã làm giảm năng suất lúa trên
đất phèn, Long Mỹ - Hậu Giang, Hòn Đất - Kiên Giang và Hồng Dân, Bạc
Liêu, nhưng nghiệm thức bón 60 kg N ha-1 kết hợp với vi khuẩn Burkholderia
vietnamiensis X1 đã đạt năng suất cao hơn so với đối chứng 90N-60P2O5-
30K2O trên đất phèn Hòn Đất - Kiên Giang. Tương tự, nghiệm thức bổ sung vi
khuẩn B. vietnamiensis X3 đã làm tăng năng suất cao hơn so với đối chứng
90N-60P2O5-30K2O trên đất phèn Long Mỹ - Hậu Giang và Hồng Dân - Bạc
Liêu. Tuy nhiên, nghiệm thức không bón lân chưa thể hiện sự thiếu lân trên ba
vùng phèn trên nên chưa đưa đến sự khác biệt về năng suất của sử dụng vi
