BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
---------------------------------------
NGUYỄN DIỆU HUYỀN
NGHIÊN CỨU VĂN BẢN VÀ GIÁ TRỊ
THƠ CHỮ HÁN NGUYỄN BẢO
Chuyên ngành: Hán Nôm
Mã số: 62.22.01.04
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ N
Hà Nội, 2017
CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI:
KHOA NGỮ VĂN – TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
Người hướng dẫn khoa học: 1. GS. TS. Nguyễn Ngọc San
2. PGS. TS. Hà Văn Minh
Phản biện 1: PGS.TS Phạm Thị Thùy Vinh
Viện Nghiên cứu Hán Nôm
Phản biện 2: GS.TS Trần Nho Thìn
Trường Đại học KHXH & NV – ĐHQG Hà Nội
Phản biện 3: PGS.TS Vũ Thanh
Viện Văn học
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp: Trường
Họp tại: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Vào hồi…. giờ…. ngày… tháng… năm 2017
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc Gia, Hà Nội.
- Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1. Nguyn Diu Huyn (2015), ớc đu tìm hiu v Nguyn Bo và
những bài thơ trong Châu Khê thi tp, Tp chí Khoa hc, Đại hc
Hồng Đức, s 23, tr. 41 47.
2. Nguyễn Diệu Huyền (2015), Một số ý kiến về bản phiên dịch các
bài thơ của Nguyễn Bảo, Tạp chí Khoa học, Đại học Sư phạm
Nội, số 10, tr. 88 93.
3. Nguyễn Diệu Huyền (2016), Hiện tượng kỵ húy trong văn bản ghi
chép thơ của Nguyễn Bảo, Hội thảo sau đại học Ngành Ngữ văn
năm 2016, Đại học Sư phạm Hà Nội, Tuyển tập công trình nghiên
cứu Ngữ văn học, tập 2, tr. 671 675.
4. Nguyễn Diệu Huyền (2016), Tìm hiểu n bản thơ ch Hán ca
Nguyn Bo, Đề tài khoa hc và công ngh cấp sở, trường Đại
hc Tây Bắc năm 2015 – 2016, mã s TB - 2016 26.
5. Nguyễn Diệu Huyền (2016), Đặc điểm ch trong n bản
s ghi chép thơ của Nguyn Bo, Tp chí khoa học trường Đại
hc Tây bc, s 7, tr. 1 5.
1
M ĐẦU
1. TÍNH CP THIT CA ĐỀ TÀI
1.1. Bo tn, khai thác phát huy giá tr tinh hoa di sn văn hóa
thành văn ca dân tc trong qkh mt trong nhng nhim v trng
tâm ca khoa hc hi nhân văn nói chung, ca Ng văn hc nói
riêng. Nguyn Bo hiu Châu Khê , quê Phương Lai
(hay còn gi Tri Lai), huyn Vũ Tiên (nay thôn Phú Lc,
Phú Xuân, thành ph Thái Bình), tnh Thái Bình. Ông sng thế k XV,
đời Thánh Tông Hiến Tông. Ông người sm đỗ đạt, tài đc
đã nhiu cng hiến cho triu đại nhà Hu Lê. Ông tập thơ chữ
Hán Châu Khê thi tp nhưng tập thơ y hin đã tht lc.
Nhng minh chng v văn bản thơ chữ Hán ca Nguyn Bo hin ch còn
được ghi chép tp trung trong Toàn Vit thi lc ca Quý
Đôn.
1.2. Các nhà nghiên cu đã quan tâm đến ông trên nhiều phương diện
như: thời đại, thân thế, cuc đời và s nghiệp sáng tác… Tuy nhiên, các tư
liu ch mang tính gii thiu khái quát v tác gi, tác phm. Liên quan đến
cuộc đời Nguyn Bo còn nhiu vn đề còn b ng như: Nguyễn Bo
sinh mt năm nào? Quê Phương Lai hay Phương Li? Quãng thi
gian niên thiếu ca ông ra sao? Ông đỗ Tiến sĩ năm bao nhiêu tui? Ông trí
khi nào? những năm cui đời ca ông ra sao?... Nhng vn đề đó cn
đưc tiếp tc da vào các c liu tin cy đ thng nht và xác lp nhng
vn đề liên quan đến cuc đời Nguyn Bảo. Liên quan đến sáng tác ca
Nguyn Bo còn nhng vấn đề cần được xem xét đó là: ngoài nhng
bài bng ch Hán, Nguyn Bo ng tác bng ch Nôm không? Sáng
c ch Hán ca ông gm nhng ni dung gì? Hin trng ca chúng ra
sao? S ợng thơ ch n ca ông đưc ghi chép như thế o? Thc
trng văn bn ni dung được ghi chép ra sao? Chúng nhng giá tr
ni dung ngh thut ? Đó nhng vn đề cn được nghiên cu, kho
sát và tìm hiu.
Cho đến nay, vẫn chưa công trình khoa hc nào nghiên cu chi
tiết, đầy đủ v Nguyn Bo văn bản thơ ch n ca ông. vy,
chúng tôi chn đề tài Nghiên cu văn bn giá tr thơ chữ Hán Nguyn
2
Bo, vi mong mun đóng góp mt phn công sc vào vic nghiên cu,
kho sát và gii thiu tác gi, tác phm văn hc trung đại Vit Nam.
1.3. Trong công c nghiên cu, ging dy hc tp chuyên ngành
Ng văn Hán m, vn đ văn bn hc trên s văn bn Hán Nôm
hin rt được quan tâm và chú trng. vy, trong quá trình thc hin đề
tài chúng tôi s đi t thc tin x văn bn ch Hán, từng bước vn dng
và tháo g nhng vn đề văn bn hc, kho cu, minh gii văn bn, để tiến
ti dch thut công b nhng bài thơ chữ Hán ca Nguyn Bo hin
còn, t đó ng dng vào thc tin nghiên cu hc tp. Do đó, đề tài
Nghiên cu văn bn gtr thơ chữ n Nguyn Bo mt ý nghĩa
quan trng.
2. MC TIÊU, NHIM V
2.1. Cung cp mt cái nhìn đy đủ hơn v bi cnh lch s - văn hóa -
văn hc, cuc đi và s nghip sáng tác ca Nguyn Bo. Mô t, phân tích
văn bn, để nói hơn v đặc điểm ghi chép thơ chữ Hán ca Nguyn Bo
trong các văn bn (Toàn Vit thi lc Hoàng Vit thi tuyn). Khảo sát thơ
ch Hán ca Nguyn Bảo trong các văn bản, xác định văn bản s để
hiu khám và tìm ra thin bn.
2.2. Ch ra các vấn đề liên quan đến nội dung văn bn: đặc đim cu
trúc nội dung văn bản, kho sát d biệt trong nhan đề, trt t sp xếp d
văn trong các văn bản, đặc đim v văn tự (chy, ch viết lược nét, ch
viết đảo trt t, viết sai, ch tha, ch thiếu), tình hình dịch văn bản thơ
ca Nguyn Bo. T nhng kết qu đã khảo cu, tiến hành phiên âm, chú
gii, dch nghĩa công b 162 bài thơ. m hiu nhng giá tr ni dung -
ngh thut để mt ln na nhn định hơn v quan điểm sáng tác, tâm
hn, nhân cách và tài năng trong thơ Nguyn Bo.
3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CÁCH TIP CN ĐỀ
TÀI
Căn c vào mc tiêu, đối tượng đã xác định, đ hoàn thành nhng
nhim v đ ra, chúng tôi s dng các phương pháp nghiên cứu bn
sau:
- Phương pháp n bn hc: được s dng ch yếu trong quá trình
kho sát để ch ra nhng vn đ liên quan đến văn bản như: đặc đim hình
thc, đc đim v ni dung. Xác đnh nhng vn đề liên quan đến văn t