Ôn thi cao hoc đại số tuyến tính bài 13 - PGS TS Vinh Quang

Chia sẻ: Trần Bá Trung4 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

675
lượt xem 472
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Ôn thi cao hoc đại số tuyến tính bài 13 - PGS TS Vinh Quang " Trong các kỳ thi tuyển sinh sau đại học, đại số tuyến tính là môn cơ bản là môn bắc buộc đối với các thí sinh thi vào sau đại học vào cách ngành toán, cụ thể là chuyên ngành đại số, hình học, giải tích. Các bài viết nhằm cung cấp cho bạn đọc một cách hệ thống và chọn lọc những kiến thức và kỹ năng cơ bản với mục đích giúp người đọc chủ động và tích cực hơn trong...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ôn thi cao hoc đại số tuyến tính bài 13 - PGS TS Vinh Quang

Đ I S CƠ B N (ÔN THI TH C SĨ TOÁN H C) Bài 13. Bài t p v không gian véctơ PGS TS M Vinh Quang Ngày 10 tháng 3 năm 2006 1. Xét xem R2 có là không gian véctơ hay không v i phép c ng và phép nhân vô hư ng sau: (a1 , a2 ) + (b1 , b2 ) = (a1 + b1 , a2 + b2 ) a∗ (a1 , a2 ) = (aa1 , 0) Gi i. B n đ c có th ki m tra tr c ti p r ng 7 đi u ki n đ u c a không gian véctơ đ u th a mãn, riêng đi u ki n th 8 không th a mãn vì v i α = (1, 1), khi đó: 1∗ α = 1∗ (1, 1) = (1, 0) = α. V y R2 v i các phép toán trên không là không gian véctơ vì không th a mãn đi u ki n 8. 2. Ch ng minh r ng m t không gian véctơ ho c ch có m t véctơ, ho c có vô s véctơ. Gi i. Gi s V là không gian véctơ và V có nhi u hơn 1 véctơ, ta ch ng minh V ch a vô s véctơ. Th t v y, vì V có nhi u hơn m t véctơ nên t n t i véctơ α ∈ V , α = 0. Khi đó, V ch a các véctơ aα v i a ∈ R. M t khác: ∀a, b ∈ R, aα = bα ⇔ (a − b)α = 0 ⇔ a − b = 0 ( vì α = 0) ⇔ a=b B i v y có vô s các véctơ d ng aα, a ∈ R, do đó V ch a vô s véctơ. 3. Xét s ĐLTT, PTTT. Tìm h ng và h con ĐLTT t i đ i c a các h véctơ sau: a α1 = (1, 0, −1, 0), α2 = (1, 2, 1, 1), α3 = (3, 2, 3, 2), α4 = (1, 1, 2, 1) b α1 = (1, 0, 0, −1), α2 = (2, 1, 1, 0), α3 = (1, 1, 1, 1), α4 = (1, 2, 3, 4), α5 = (0, 1, 2, 3). Gi i. a. L p ma tr n A tương ng và tìm h ng c a ma tr n A: 1
      1 0 −1 0 1 0 −1 0 1 0 −1 0  1 2 1 1  −→  0 2 2 1   −→  0 1 3 1    A=  3 2  3 2   0 2 6 2   0 2 2 1  1 1 2 1 0 1 3 1 0 2 6 2   1 0 −1 0  0 1 3 1  −→   0 0 −4 −1   0 0 0 0 V y rankA = 3, ít hơn s véctơ, nên h trên là h PTTT. Vì 3 dòng khác không c a ma tr n ng v i các véctơ α1 , α4 , α2 , nên h con ĐLTT t i đ i c a α1 , α2 , α3 , α4 là α1 , α4 , α2 và rank{α1 , α2 , α3 , α4 } = 3. b. Gi i tương t câu a., b n đ c t gi i. 4. Cho h véctơ α1 , α2 , . . . , αm ĐLTT trong không gian véctơ V . Ch ng minh a. H véctơ β1 = α1 , β2 = α1 + α2 , . . ., βm = α1 + α2 + . . . + αm cũng ĐLTT. b. H véctơ: γ1 = a11 α1 + . . . +a1m αm γ2 = a21 α1 + . . . +a2m αm . . . . .. . . . . . . γm = am1 α1 + . . . +amm αm ĐLTT khi và ch khi detA = 0, trong đó   a11 a12 . . . a1m  a21 a22 . . . a2m  A= .   . .. .  . . .  . . . .  am1 am2 . . . amm Gi i. a. Gi s b1 β1 + b2 β2 + . . . + bm βm = 0 v i bi ∈ R ⇔ b1 α1 + b2 (α1 + α2 ) + . . . + bm (α1 + . . . + αm ) = 0 ⇔ (b1 + . . . + bm )α1 + (b2 + . . . + bm )α2 + . . . + bm αm =0 Vì α1 , . . . , αm ĐLTT nên ta có:   b1 + b2 + . . . +bm−1 +bm  = 0 b2 + . . . +bm−1 +bm = 0     .. . . . . . . . . . .      bm−1 +bm = 0  bm = 0 Suy ngư c t dư i lên, ta có: bm = bm−1 = . . . = b1 = 0. V y β1 , . . . , βm ĐLTT. b Gi s c1 γ1 + c2 γ2 + . . . + cm γm = 0 v i cj ∈ R ⇔ (a11 c1 + a21c2 + . . . + am1 cm )α1 + (a12 c1 + a22 c2 + . . . + am2 cm )α2 + . . . + (a1m c1 + a2m c2 + . . . + amm cm )αm = 0 2
  a11 c1 + a21 c2 + . . . + am1 cm = 0   a12 c1 + a22 c2 + . . . + am2 cm = 0  ⇔ . . .. . . (∗) H véctơ γ1 , γ2 , . . . , γm  .  . . . . . . . .   a c + a c + ... + a c 1m 1 2m 2 mm m = 0 ĐLTT khi và ch khi h phương trình tuy n tính (∗) có nghi m duy nh t (0, 0, . . . , 0) khi và ch khi ma tr n các h s c a h (∗) không suy bi n khi và ch khi detA = 0. 5. H véctơ α1 , α2 , . . . , αm bi u th tuy n tính đư c qua h véctơ β1 , β2 , . . . , βn . Ch ng minh rank{α1 , . . . , αm } rank{β1 , . . . , βn }. Gi i. Gi s αi1 , . . . , αik và βj1 , . . . , βjl l n lư t là h con ĐLTT t i đ i c a các h véctơ α1 , . . . , αm và β1 , . . . , βn . Vì h α1 , . . . , αm bi u th tuy n tính đư c qua h β1 , . . . , βn nên h αi1 , . . . , αik bi u th tuy n tính đư c qua h βj1 , . . . , βjl , m t khác h αi1 , . . . , αik đ c l p tuy n tính nên theo B đ cơ b n ta có k l t c là rank{α1 , . . . , αm } rank{β1 , . . . , βn }. 6. Cho 2 h véctơ cùng h ng, h đ u bi u th tuy n tính đư c qua h sau. Ch ng minh 2 h véctơ tương đương. Gi i. Gi s α1 , . . . , αm (α), β1 , . . . , βn (β) th a mãn đ ra. Vì hai h véctơ cùng h ng nên ta có th gi s rank(α) = rank(β) = k, đ ng th i αi1 , . . . , αik và βj1 , . . . , βjk l n lư t là h con ĐLTT t i đ i c a các h véctơ (α) và (β). Vì h (α) bi u th tuy n tính đư c qua h (β) nên h αi1 , . . . , αik bi u th tuy n tính đư c qua h βj1 , . . . , βjk , l i do h αi1 , . . . , αik ĐLTT nên theo B đ cơ b n, ta có th thay k véctơ αi1 , . . . , αik , cho k véctơ βj1 , . . . , βjk đ đư c h véctơ m i αi1 , . . . , αik tương đương v i h véctơ βj1 , . . . , βjk , t c là αi1 , . . . , αik tương đương v i βj1 , . . . , βjk . M t khác, αi1 , . . . , αik tương đương v i h (α), βj1 , . . . , βjk tương đương v i h (β), do đó ta có h (α) tương đương v i h (β). 7. Trong R4 cho h véctơ u1 = (1, 1, 1, 1), u2 = (2, 3, −1, 0), u3 = (−1, −1, 1, 1) Tìm đi u ki n c n và đ đ h véctơ u = (x1 , x2 , x3 , x4 ) bi u th tuy n tính đư c qua h u1 , u2 , u3 . Gi i. Véctơ u bi u th tuy n tính đư c qua h u1 , u2 , u3 khi và ch khi phương trình u = y1 u1 + y2 u2 + y3 u3 có nghi m khi và ch khi h sau có nghi m:    1 2 −1 x1 1 2 −1 x1  1 3 −1 x2    0 1 0 −x1 + x2    1 −1 −→   0 −3  1 x3  2 −x1 + x3  1 0 1 x4 0 −3 2 −x1 + x4     1 2 −1 x1 1 2 −1 x1  0 1 0 −x1 + x2  −→  0 1   0 −x1 + x2  −→    0 0 2 −4x1 + 3x2 + x3   0 0 2 −4x1 + 3x2 + x3  0 0 2 −3x1 + 2x2 + x4 0 0 0 x1 − x2 − x3 + x4 Do đó h có nghi m khi và ch khi x1 − x2 − x3 + x4 = 0. B i v y véctơ u = (x1 , x2 , x3 , x4 ) bi u th tuy n tính đư c qua u1 , u2 , u3 khi và ch khi x1 − x2 − x3 + x4 = 0. 3
8. Trong R3 [x] cho các h véctơ: u1 = x3 + 2x2 + x + 1 u2 = 2x3 + x2 − x + 1 u3 = 3x3 + 3x2 − x + 2 Tìm đi u ki n đ véctơ u = ax3 + bx2 + cx + d bi u th tuy n tính đư c qua h u1 , u2 , u3 . Gi i. Cách gi i bài này tương t như bài t p 7. Chi ti t cách gi i xin dành cho b n đ c. 9. Trong R3 cho các h véctơ: u1 = (1, 2, 1), u2 = (2, −2, 1), u3 = (3, 2, 2) (U ) v1 = (1, 1, 1), u2 = (1, 1, 0), v3 = (1, 0, 0) (V ) a. Ch ng minh (U ), (V ) là cơ s c a R3 b. Tìm các ma tr n đ i cơ s t (U ) sang (V ) và t (V ) sang (U ). Gi i. a. L p ma tr n  mà các dòng c a U là các véctơ u1 , u2 , u3  U 1 2 1 U =  2 −2 1 , ta có detU = 2 = 0. 3 2 2 Do đó h véctơ u1 , u2 , u3 đ c l p tuy n tính vì dimR3 = 3 nên u1 , u2 , u3 là cơ s c a R3 . Tương t v1 , v2 , v3 là cơ s c a R3 . b. Gi i tương t như ví d 1, bài 11, sau đây là chi ti t cách gi i:  tìm ma tr n TU V ta gi i  h sau: Đ  3  1 2 3 1 1 1 1 2 3 1 1 1  2 −2 2 1 1 0  −→  0 −6 −4 −1 −1 −2   1 1 2 1 0 0  0 −1 −1  0 −1 −1  1 2 3 1 1 1 1 2 3 1 1 1  0 −1 −1 0 −1 −1  −→  0 −1 −1 0 −1 −1  0 −6 −4 −1 −1 −2 0 0 2 −1 5 4 1 1 3 H 1: a3 = − , a2 = −a3 = , a1 = 1 − 2a2 − 3a3 = 2 2 2 5 3 7 H 2: b3 = , b2 = 1 − a3 = − , b1 = 1 − 2b2 − 3b3 = − 2 2 2 H 3: c3 = 2, c2 = 1 − c3 = −1, c1 = 1 − 2c2 − c3 = −3    3 7  a1 b 1 c 1 2 2 −3 V y TU V =  a2 b2 c2  =  1 3 −1  2 2 1 5 a3 b 3 c 3 2 2 2 Vi c tìm ma tr n TV U xin dành cho b n đ c. 1 1 3 1 10. Trong R2 cho các cơ s (α), (β), (γ). Bi t Tαβ = , Tγβ = và cơ s 2 1 2 1 (γ) : γ1 = (1, 1), γ2 = (1, 0). Tìm cơ s (α). 4
Gi i. Đ u tiên ta tìm cơ s (β): 3 1 Do Tγβ = nên β1 = 3γ1 + 2γ2 = (5, 3), β2 = γ1 + γ2 = (2, 1). M t khác ta có 2 1 1 1 −1 1 Tαβ = nên Tβα = T−1 = αβ do đó: 2 1 2 −1 α1 = −β1 + 2β2 = (−1, −1) α2 = β1 − β2 = (3, 2) V y cơ s (α) = α1 = (−1, −1), α2 = (3, 2). 11. Cho R+ là t p các s th c dương. Trong R+ ta đ nh nghĩa 2 phép toán (a) ∀x, y ∈ R+ : x ⊕ y = xy (b) ∀a ∈ R, x ∈ R+ : a ∗ x = xa Bi t r ng, (R+ , ⊕, ∗) là KGVT. Tìm cơ s , s chi u c a KGVT R+ . Gi i. V i m i véctơ x ∈ R+ ta có: x ⊕ 1 = x.1 = x do đó véctơ không trong KGVT R+ là 1. V i m i véc tơ α ∈ R+ , α khác véctơ không (t c là α = 1) ta ch ng minh {α} là h sinh c a R+ . Th t v y ∀x ∈ R+ ta có: x = αlogα x = (logα x) ∗ α = a ∗ α trong đó a = logα x ∈ R. V y x luôn bi u th tuy n tính đư c qua h g m 1 véctơ {α}. M t khác vì α khác véctơ không nên h {α} là h véctơ đ c l p tuy n tính. V y dim R+ = 1 và cơ s c a R+ là h g m 1 véctơ {α} v i α là s th c dương, khác 1. a −b 12. Cho V = , a, b ∈ R b a bi t r ng V cùng v i phép c ng 2 ma tr n và phép nhân 1 s v i ma tr n là KGVT. Tìm cơ s , s chi u c a V . Gi i. Xét 2 véctơ trong V : 1 0 0 −1 A1 = , A2 = 0 1 1 0 a −b Khi đó, v i m i véctơ X = ∈ V ta luôn có X = a.A1 + b.A2 . V y {A1 , A2 } là b a 1 h sinh c a V . M t khác, v i m i a, b ∈ R ta có 0 0 a −b 0 0 a.A1 + b.A2 = 0 ⇔ a.A1 + b.A2 = ⇔ = ⇔ a = 0, b = 0 0 0 b a 0 0 do h véctơ {A1 , A2 } đ c l p tuy n tính. V y {A1 , A2 } là cơ s c a V và dim V = 2 1 1 Đánh máy: LÂM H U PHƯ C, Ngày: 15/02/2006 5