Phân tích thị trường cạnh
tranh hoàn hảo như một mô
hình kinh tế
Thị trường là nơi người mua và người bán gặp nhau, nói cách
khác, thị trường bao gồm các công ty và cá nhân để mua bán trao đổi các hàng hóa và dịch vụ.
Kinh tế học chia thị trường thành 4 loại chính: cạnh tranh hoàn hảo ở một đầu, độc quyền ở phía
đối diện, bán độc quyền và độc quyền một số ít ở giữa.
Tất cả các loại cấu trúc thị trường được xác định và phân biệt dựa trên số người mua và người
bán, sản phẩm được mua và bán, mức độ di động nguồn tài nguyên cùng sự hiểu biết của công ty
và cá nhân tham gia thị trường.
Các nhà kinh tế cho rằng thị trường cạnh tranh hoàn hảo có khả năng mang lại lợi ích lớn nhất
cho cộng đồng, ngoại trừ các trường hợp đặc biệt (thường nhằm mang lại sự phát triển và công
bằng xã hội, như kéo điện về miền núi chẳng hạn) bởi trong đó có rất nhiều người mua, người
bán và họ không đủ lớn để ảnh hưởng đến giá cả của sản phẩm; Còn sản phẩm là đồng nhất,
nguồn tài nguyên có khả năng di động hoàn hảo và các tổ chức kinh tế có kiến thức tốt về điều
kiện thị trường. Do đó các nhân tố tham gia thị trường sẽ sản xuất và mua bán dựa trên giá cả cân
bằng giữa tổng nguồn cung ứng và tổng nhu cầu. Thị trường từ đó có thể phục vụ tổng số lượng
cao nhất với chi phí thấp nhất; Có thể tự điều chỉnh, mang lại lợi ích công bằng giữa các ngành
nghề và nhân tố tham gia.
Vậy thị trường canh tranh hoàn hảo có thể thấy trong thực tế hay không? Lý thuyết này được áp
dụng thực tiễn qua việc xây dựng thị trường cạnh tranh tự do với sự can thiệp hợp lý của chính
phủ. Chính phủ hướng tới sự hoàn hảo bằng cách tìm ra các biện pháp can thiệp phù hợp. Họ
cung cấp nguồn thông tin thị trường đầy đủ, đặt ra các chế tài để ngăn chặn sự phá hoại bất công,
hỗ trợ mang lại sự dịch chuyển cân bằng về tài nguyên giữa các khu vực, xác định các kế hoạch
khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới… nhằm liên tục nâng cấp thị trường và tránh những thiếu
sót mà thị trường này mang lại.
Trong bài viết này, chúng ta xem xét các khía cạnh cơ bản của thị trường cạnh tranh hoàn hảo có
thể được sử dụng như một mô hình kinh tế, tiệm cận với việc áp dụng trong kinh tế thị trường
thực tiễn tạm gọi là "thị trường tự do cạnh tranh" và sự tham gia của chính phủ nhằm đảm bảo
các yếu tố cơ bản cho sự phát triển của thị trường này, cũng như một số vấn đề mà các doanh
nghiệp cần chú ý.
Đặc tính của thị trường cạnh tranh hoàn hảo
Theo thị trường cạnh tranh hoàn hảo, các công ty không kiểm soát được giá cả. Họ sản xuất sản
phẩm tiêu chuẩn hóa giống nhau. Những rào cản để gia nhập ngành rất thấp nên khá dễ dàng,
không có bản quyền hoặc các khoản tiền lớn vốn cần thiết để nhập vào thị trường. Trong cạnh
tranh hoàn hảo, không có cạnh tranh giá. Người bán đưa sản phẩm của họ vào thị trường theo giá
thị trường. Người mua không thể phân biệt rõ ràng sự khác biệt các sản phẩm đầu ra.
Trong cạnh tranh hoàn hảo, giá thị trường được xác định bởi nhu cầu và nguồn cung cấp. Trong
biểu đồ 1a, đường cong nhu cầu cho thấy những gì người tiêu dùng muốn mua với giá khác nhau
và đường cong cung cấp cho thấy sự kết nối giữa giá cả và số lượng sản phẩm, những gì các nhà
sản xuất muốn bán. Trạng thái cân bằng giá cả và số lượng được xác định bởi các giao điểm của
đường cong cung và cầu (điểm E).
Bởi các sản phẩm đồng nhất nên các công ty có thể bán sản phẩm của họ cao hơn giá Pe tại điểm
cân bằng E, nếu không, họ sẽ mất khách hàng. Bán ở mức giá thấp hơn Pe, công ty sẽ mất lợi
nhuận. Tương tự cho người mua, họ sẽ không trả mức giá cao hơn Pe và không thể mua các sản
phẩm ở mức thấp hơn.
Hình 1a
Hình 1b
Sự tương tác của thị trường cung cấp, S, và nhu cầu, D, xác định giá cả thị trường hiện hành và
đầu ra. Một hộ nông dân cung cấp chỉ một phần quá nhỏ so với thị trường nên chỉ có thể bán một
giá bằng giá thị trường dù sản xuất có tăng hay giảm. Đường nhu cầu “D” là hoàn toàn đàn hồi.
Điều này giải thích vì sao nông dân luôn chỉ có thể lấy công làm lời nếu không có sự can thiệp
hiệu quả bằng chính sách của chính phủ.
Trong cạnh tranh hoàn hảo, bên cạnh giá tốt, ảnh hưởng khác chẳng hạn như thu nhập, lãi, sở
thích của người tiêu dùng, giá của hàng hóa có liên quan... có thể làm thay đổi đường cong theo
yêu cầu. Ví dụ sự gia tăng thu nhập của khách hàng có thể làm cho các đường cong nhu cầu D
sang D' (hình 2a).
Hình 2a
Hình 2b
Trong tình huống tương tự, đường cung cấp có thể được chuyển bởi những thay đổi trong công
nghệ và đầu vào. Trong hình 2b, các giả định của sự thay đổi trong công nghệ cung cấp đường
cong S chuyển sang S'. Sự gia tăng nhu cầu từ D thành D' với nguồn cung không thay đổi sẽ cho
một mức giá và sản lượng cân bằng cao hơn (2a). Sự gia tăng trong cung cấp S thành S' với nhu
cầu không thay đổi, dẫn đến một trạng thái cân bằng mức giá thấp hơn và sản lượng đầu ra cao
hơn (2b).
Thị trường cạnh tranh hoàn hảo hoạt động như là một mô hình kinh tế:
Xem xét thị trường cạnh tranh hoàn toàn trong trạng thái cân bằng hiệu quả kinh tế. Trước hết,
chúng ta thảo luận về những hiệu quả. Giả định là một ngành công nghiệp gồm nhiều công ty
tham gia giống hệt nhau. Họ bán sản phẩm của mình đến người tiêu dùng ở mức giá P, mua đầu
vào từ các yếu tố sản xuất: công nhân, chủ đất và vốn nhà tư bản. Tất cả những công ty tham gia,
người tiêu dùng theo giá thị trường. Giả định rằng thị trường hiệu quả khi nó tối đa thặng dư tiêu
dùng và sản lượng sản xuất.
