Quá trình hình thành và phương pháp sử dụng tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Chia sẻ: 951847623 951847623 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:51

Thêm vào BST

Báo xấu

176
lượt xem 52
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'quá trình hình thành và phương pháp sử dụng tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quá trình hình thành và phương pháp sử dụng tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Đề tài: Quá trình hình thành và phương pháp sử dụng tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Quá trình hình thành và phương pháp sử dụng tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Lêi nãi ®Çu -TÝn dông ®îc hiÓu theo nghÜa ®¬n gi¶n ®ã lµ mèi quan hÖ vay mîn, nhng nã l¹i cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nãi chung vµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam nãi riªng. - Môc ®Ých cña bµi viÕt lµ mong mét phÇn lµm s¸ng tá, nªu bËt nªn ®îc tÇm quan träng cña quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam nãi riªng th«ng qua viÖc ph©n tÝch b¶n chÊt , chøc n¨ng, vai trß còng nh c¸c h×nh thøc tån t¹i cña quan hÖ tÝn dông , ®ång thêi cã ®Æt nã trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc ta -mét níc ®ang ë trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. §Ò tµi: TÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam 1
Néi dung chÝnh I, B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña quan hÖ tÝn dông: 1,B¶n chÊt cña quan hÖ tÝn dông: TÝn dông lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lu th«ng hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng cã ai chØ mua hµng ho¸ hoÆc ngîc l¹i. C¸c doanh nghiÖp khi th× hä ®ãng vai trß ngêi mua mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo tõ c¸c hé gia ®×nh vµ khi th× hä l¹i ®ãng vai trß ngêi b¸n b¸n hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô. Hé gia ®×nh th× mua hµng ho¸, dÞch vô tõ c¸c doanh nghiÖp vµ b¸n c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh søc lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Cßn ë ®Þa vÞ cña chÝnh phñ th× khi hä ®ãng vai trß ngêi mua hµng ho¸, khi th× hä lµ ngêi ®Çu t hay ngêi b¸n. Nh vËy sÏ n¶y sinh t×nh huèng sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ¨n khíp víi nhau vÒ thêi gian vµ kh«ng gian n¶y sinh ra t×nh h×nh sau: Cã nh÷ng doanh nghiÖp ®· tiªu thô ®îc hµng ho¸ nhng cha ®Õn kú tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng, cha ph¶i mua nguyªn vËt liÖu, hoÆc c¸c kho¶n chi cha ph¶i thanh to¸n..v.v..tøc lµ doanh nghiÖp cã tån t¹i kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi, kh«ng sinh lêi. Ngîc l¹i, cã doanh ngiÖp cha tiªu thô ®îc hµng ho¸,nhng l¹i cã nhu cÇu tiÒn mua s¾m trang thiÕt bÞ..v.v..MÆt kh¸c, trong c¸c tÇng líp d©n c cã bé phËn kh«ng tiªu hÕt ngay sè tiÒn hä kiÕm ®îc mµ ®Ó giµnh sö dông vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau cña ®êi sèng, tøc lµ cã kho¶n tiÒn nhµn rçi nhng bé phËn d©n c kh¸c l¹i ®ang cÇn tiÒn cho c¸c nhu cÇu chi phÝ cho c¸c kho¶n lín h¬n. T×nh h×nh nµy còng t¬ng tù víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, vµ ngay c¶ Nhµ Níc còng cÇn tiÒn ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt ng©n s¸ch. Nh vËy, xÐt trªn ph¹m vi toµn x· héi, c¸c tæ chøc kinh doanh, bé phËn d©n c cã sè tiÒn nhµn rçi trong lu th«ng, víi t c¸ch lµ nh÷ng ngêi chñ së h÷u tiÒn tÖ ai còng muèn sao cho ®ång tiÒn cua m×nh sinh lêi. Ngîc l¹i, cã bé
phËn doanh ngiÖp, bé phËn d©n c cÇn sö dông sè tiÒn ®ã trong thêi gian nhÊt ®Þnh vµ hä chÊp nhËn tr¶ mét kho¶n tiÒn lêi nhÊt ®Þnh. M©u thuÉn nµy ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua h×nh thøc tÝn dông. VËy tÝn dông lµ quan hÖ kinh tÕ díi h×nh thøc quan hÖ tiÒn tÖ mµ ngêi chñ së h÷u tiÒn tÖ cho ngêi kh¸c vay trong thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó thu mãn tiÒn lêi gäi lµ lîi tøc. TÝn dông lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸, lµ h×nh thøc vËn ®éng cña vèn cho vay. Sù cÇn thiÕt cña quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®îc quyÕt ®Þnh bëi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt hµng ho¸, bëi sù ph¸t triÓn cña chøc n¨ng tiÒn tÖ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n. Nh vËy sù ra ®êi cña quan hÖ tÝn dông lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 2,C¸c chøc n¨ng cña tÝn dông: Lµ mét bé phËn cña hÖ thèng tµi chÝnh, quan hÖ tÝn dông còng cã chøc n¨ng ph©n phèi vµ gi¸m ®èc. Chøc n¨ng ph©n phèi cña tÝn dông ®îc thùc hiÖn th«ng qua ph©n phèi l¹i vèn.Ph©n phèi cña tÝn dông dùa trªn c¬ së tù nguyÖn theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ cã hiÖu qu¶. Néi dung cña chøc n¨ng nµy biÓu hiÖn ë c¬ chÕ "hót"(hay huy ®éng) c¸c nguån vèn tiÒn tÖ nhµn rçi, ph©n t¸n trong x· héi ®Ó "®Èy" ( hay cho vay) nã vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng, "thu håi" vèn cho vay theo kú h¹n vµ "tham dù ph©n phèi" ë c¸c c¬ së ®i vay theo sè lîng cho vay víi tû suÊt lîi tøc ®· ghi trong hîp ®ång. Chøc n¨ng gi¸m ®èc, thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m ®èc tøc lµ th«ng qua nghiÖp vô nhËn göi vµ cho vay ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh nãi chung.
Ngêi cã vèn cho vay lu«n quan t©m ®Õn sù an toµn cña vèn; kh«ng nh÷ng thÕ , hä cßn mong muèn vèn cña hä khi sö dông cã kh¶ n¨ng sinh lîi ®Ó hä cã thÓ thu vÒ thªm mét kho¶n lîi tøc. Muèn vËy, ngêi cho vay ph¶i am hiÓu vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña ngêi ®i vay, tõ kh©u xem xÐt t c¸ch ph¸p nh©n cña ngêi ®i vay, t×nh h×nh vèn liÕng, mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng, kh¶ n¨ng tr¶ nî nãi riªng vµ t×nh h×nh tµi chÝnh nãi chung,quan hÖ víi c¸c chñ nî kh¸c..v.v.. Sau khi xem xÐt t c¸ch ph¸p nh©n ®Ó cho vay, ngêi cho vay cßn ph¶i kiÓm so¸t viÖc sö dông vèn cho vay cã ®óng môc ®Ých kh«ng, cã hiÖu qu¶ kh«ng ®Ó ®iÒu chØnh liÒu lîng vèn vay vµ ®Ó thu håi vèn ®óng h¹n, cã kÌm lîi tøc. II,Vai trß vµ c¸c h×nh thøc cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þng híng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam: 1,Vai trß cña tÝn dông: Thùc hiÖn tèt hai chøc n¨ng trªn, tÝn dông cã vai trß sau ®©y: _ Víi t c¸ch lµ c«ng cô tËp trung vèn vµ tÝch luü ,tÝn dông gãp phÇn gi¶m hÖ sè tiÒn nhµn rçi, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, gãp phÇn t¨ng vßng quay cña vèn, tiÕt kiÖm tiÒn mÆt trong lu th«ng vµ gãp phÇn kh¾c phôc l¹m ph¸t tiÒn tÖ. _TÝn dông gãp phÇn cung cÊp khèi lîng vèn cho c¸c doanh nghiÖp, tõ ®ã t¨ng qui m« s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi thiÕt bÞ, ¸p dông tiÕn bé khoa häc- kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n xuÊt, t¹o kh¶ n¨ng vµ khuyÕn khÝch ®Çu t vµo c¸c c«ng tr×nh lín, c¸c ngµnh, lÜnh vùc cã ý nghÜa quan träng ®èi víi quèc kÕ d©n sinh, thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. _TÝn dông gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng mèi quan hÖ giao lu tiÒn tÖ gi÷a níc ta vµ c¸c níc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
_TÝn dông gãp phÇn vµo viÖc h×nh thµnh, ®iÒu chØnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. _TÝn dông t¹m thêi hç trî vèn tiªu dïng cho c d©n c¶i thiÖn ®êi sèng. 2, C¸c h×nh thøc cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa: ë níc ta viÖc chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ Níc, c¸c ho¹t ®éng tÝn dông còng ph¶i ®îc ®æi míi c¶ vÒ néi dung, h×nh thøc lÉn ph¹m vi tÝnh chÊt cña nã. Kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra kh¶ n¨ng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña tÝn dông; ®Õn lît m×nh, tÝn dông l¹i thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt. Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông ®a ®Õn viÖc thu hót vµ huy ®éng mét lîng vèn trong thêi gian nhanh nhÊt vµ víi l·i suÊt thÊp nhÊt, kÞp thêi ®¸p øng mäi nhu cÇu cña doanh nghiÖp. Thõa nhËn ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ th× lîi tøc ph¶i ®îc xem nh lµ gi¸ c¶ cña lo¹i hµng ho¸-tiÒn tÖ vµ nã thay ®æi theo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng tiÒn tÖ. ChÝnh sù thay ®æi cña lîi tøc trong tõng thêi kú gãp phÇn vµo viÖc ®iÒu hoµ cung cÇu vÒ vèn tiÒn tÖ trong toµn nÒn kinh tÕ. Víi t¸c dông ®ã, quan hÖ tÝn dông ®îc sö dông nh lµ mét c«ng cô kinh tÕ vÜ m«, cïng víi quan hÖ tµi chÝnh, ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Do ®ã khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng th× quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam tån t¹i díi c¸c h×nh thøc sau: _TÝn dông ng©n hµng §©y lµ h×nh thøc tÝn dông rÊt quan träng vµ lµ quan hÖ tÝn dông chñ yÕu gi÷a ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp. Nã lµ h×nh thøc mµ c¸c quan hÖ tÝn dông ®îc thùc hiÖn th«ng qua vai trß trung t©m cña ng©n hµng. Nã ®¸p øng phÇn lín nhu cÇu tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. Theo ®µ ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ, h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng ngµy cµng trë thµnh h×nh thøc chñ yÕu kh«ng chØ ë trong níc mµ cßn trªn trêng quèc tÕ. Tuú theo c¸ch ph©n chia kh¸c nhau, tÝn dông ng©n hµng cã c¸c lo¹i kh¸c nhau. NÕu ph©n chia theo thêi gian: +TÝn dông ng¾n h¹n + TÝn dông trung h¹n ( trªn 1 n¨m vµ díi 5 n¨m) + TÝn dông dµi h¹n (trªn 5 n¨m). NÕu ph©n chia theo ®èi tîng ®Çu t cña tÝn dông: + TÝn dông vèn lu ®éng + TÝn dông vèn cè ®Þnh... _TÝn dông Nhµ Níc TÝn dông nhµ níc lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶ vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh gi÷a Nhµ níc víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong níc, gi÷a Nhµ níc víi c¸c tÇng líp d©n c, gi÷a Nhµ níc víi chÝnh phñ c¸c níc kh¸c... H×nh thøc nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc Nhµ níc ph¸t hµnh c«ng tr¸i b»ng thãc, b»ng vµng, b»ng tiÒn ®Ó vay d©n khi ng©n s¸ch Nhµ níc thiÕu hôt. TÝnh hiÖu qu¶ cña h×nh thøc tÝn dông Nhµ níc phô thuéc vµo viÖc thùc hiÖn ®óng ®¾n nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ cïng cã lîi gi÷a Nhµ níc vµ ngêi ®i mua c«ng tr¸i. Muèn vËy ph¶i ®¶m b¶o l·i suÊt tÝn dông Nhµ níc phï hîp víi l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng, thêi gian tr¶ ph¶i ®¶m b¶o ®óng thêi gian ghi
trªn c«ng tr¸i, ph¬ng thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn cho ngêi mua c«ng tr¸i. _TÝn dông tËp thÓ (hay tÝn dông nh©n d©n): TÝn dông tËp thÓ lµ h×nh thøc tù nguyÖn gãp vèn cña c¸c thµnh viªn cho nhau vay hoÆc ®Ó cïng nhau kinh doanh tÝn dông. Nã tån t¹i díi h×nh thøc tæ chøc nh c¸c hiÖp héi tÝn dông, hîp t¸c x· tÝn dông... TÝn dông tËp thÓ lµ h×nh thøc cã vai trß bæ sung cho tÝn dông ng©n hµng vÒ huy ®éng vµ cho vay chñ yÕu ë n«ng th«n. ë níc ta, hîp t¸c x· tÝn dông ®îc thµnh lËp tõ n¨m 1956 vµ trë thµnh phæ biÕn vµo nh÷ng n¨m 1960, cã t¸c dông mét thêi trong phong trµo hîp t¸c ho¸. Song, do ho¹t ®éng theo c¬ chÕ hµnh chÝnh bao cÊp, nã chØ lµ "ch©n rÕt" cña ng©n hµng, nªn ®· bÞ h¹n chÕ t¸c dông vµ tan r·. Tõ khi cã chØ thÞ 100 cña Ban BÝ th trung ¬ng vÒ kho¸n s¶n phÈm trong hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, trong n«ng th«n ®· xuÊt hiÖn m¹nh mÏ nhu cÇu tÝn dông. N¨m 1982, c¸c hîp t¸c x· tÝn dông ®îc kh«i phôc l¹i. C¸c quü tÝn dông nh©n d©n vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c, kÓ c¶ tÝn dông nÆng l·i xuÊt hiÖn ngoµi ng©n hµng, mµ ®Ønh cao lµ n¨m 1988 vµ ®Çu n¨m 1989. Ch¼ng bao l©u, hµng lo¹t nh÷ng tæ chøc tÝn dông ®ã bÞ ®æ vì, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ chi tr¶, ®· g©y rèi lo¹n vÒ kinh tÕ - x· héi, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông. HËu qu¶ trªn do nhiÒu nguyªn nh©n, song tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn sù thiÕu thÓ chÕ ph¸p lý hoµn chØnh, thiÕu hÖ thèng kiÓm tra, thanh to¸n cã hiÖu lùc ®Ó ho¹t ®éng tÝn dông ®îc an toµn vµ n»m trong khu«n khæ cña luËt ph¸p thèng nhÊt. TÝn dông tËp thÓ lµ h×nh thøc tån t¹i tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, cã vai trß cùc kú quan träng ®èi víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp, n«ng th«n khi hé gia ®×nh lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ vµ khi ng©n hµng cha v¬n tíi tõng hé n«ng d©n. Tuy nhiªn ®iÒu ®ã chØ trë thµnh hiÖn thùc khi c¸c tæ chøc tÝn dông tËp thÓ cã c¬ chÕ kinh doanh phï hîp, tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn
c¬ së t«n träng ph¸p luËt, nhÊt lµ ph¸p luËt trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông, cã sù gióp ®ì cña Nhµ níc. Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi , ngoµi c¸c h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu trªn cßn cã mét sè h×nh thøc tÝn dông kh¸c nh tÝn dông tiªu dïng, tÝn dông häc ®êng... III, Thùc tr¹ng ,quan ®iÓm vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam: Ta cã thÓ lÊy mét vÝ dô minh ho¹ nh sau : nÕu coi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tríc kia lµ mét ng«i nhµ ba tÇng vµ quan hÖ tÝn dông lµ cÇu thang trong ng«i nhµ ®ã, th× khi ViÖt Nam chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc vÝ nh mét toµ nhµ chäc trêi vµ quan hÖ tÝn dông lµ chiÕc cÇu thang m¸y gióp viÖc ®i l¹i, lu th«ng trong toµ nhµ ®îc dÔ dµng, thuËn tiÖn. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i ®Æt vÞ trÝ cña cÇu thang ë chç nµo ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ sö dông tèt nhÊt. T¹i ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m qua quan hÖ tÝn dông ®· ®îc c¶i c¸ch rÊt nhiÒu vµ ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh, còng nh vÉn cßn tån t¹i mét sè mÆt cßn yÕu kÐm. §Ó hiÓu ®îc c¹n kÏ chóng ta cïng ®i t×m hiÓu vÒ quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam: thùc tr¹ng, nh÷ng thµnh tùu ,nh÷ng h¹n chÕ vµ ph¬ng híng kh¾c phôc, ®æi míi. 1,TÝn dông ng©n hµng: a,Thùc tr¹ng: _T¹i ViÖt Nam ng©n hµng Nhµ Níc ®ãng vai trß lµ ng©n hµng trung ¬ng , lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ Níc gi¸m s¸t ho¹t ®éng khu vùc tiÒn tÖ vµ kiÓm so¸t khèi lîng tiÒn trong nÒn kinh tÕ . Ng©n hµng Nhµ Níc lµ c¬ quan duy nhÊt cã kh¶ n¨ng ph¸t hµnh tiÒn. Vµ ng©n hµng Nhµ Níc cã ba chøc n¨ng sau: kiÓm so¸t c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ho¹t ®éng ®óng luËt; lµ ngêi cho vay cuèi cïng, hay lµ ng©n hµng cña c¸ ng©n hµng vµ cuèi cïng lµ chøc n¨ng kiÓm
so¸t møc cung tiÒn. Trong khi ®ã th× ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ng©n hµng nhËn tiÒn göi vµ cho vay víi l·i suÊt, th«ng qua ®ã thu ®îc mét kho¶n tiÒn lêi tõ sù chªnh lÖch l·i suÊt. Nh vËy cã thÓ nãi quan hÖ tÝn dông ng©n hµng ë ViÖt Nam chñ yÕu lµ do c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®¶m tr¸ch. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cña ViÖt Nam nh×n chung vÉn lµ c¸c chñ thÓ gi÷ vÞ trÝ chñ chèt trong hÖ thèng nµy. Tõ n¨m 1990, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®îc s¾p xÕp l¹i thµnh 6 ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, bao gåm: Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Ng©n hµng C«ng th¬ng, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng, Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn, Ng©n hµng Phôc vô ngêi nghÌo vµ Ng©n hµng Ph¸t triÓn nhµ ë vµ c¬ së h¹ tÇng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. HÖ thèng ng©n hµng quèc doanh ho¹t ®éng réng kh¾p trªn c¶ níc víi 238 chi nh¸nh t¹i c¸c tØnh, thµnh phè vµ h¬n 1000 chi nh¸nh cÊp 3 trùc thuéc t¹i kh¾p c¸c vïng d©n c. Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh thùc sù trë thµnh chç dùa quan träng, chñ yÕu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, qua ®ã ®ãng gãp quan träng vµo t¨ng tráng æn ®Þnh kinh tÕ trong thêi k× ®æi míi. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn còng lµ nh÷ng thµnh phÇn ®ang lín m¹nh. Vµo thêi ®iÓm ®Çu thËp kØ 1990, c¶ níc cã 15 ng©n hµng cæ phÇn, cho ®Õn nay, c¸c ng©n hµng cæ phÇn ®· vµ ®ang ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng. VÒ sè lîng ®· cã 48 ng©n hµng cæ phÇn (trong ®ã cã 32 ng©n hµng cæ phÇn ®« thÞ, 16 ng©n hµng cæ phÇn n«ng th«n). Thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa trong lÜnh vùc ng©n hµng, Nhµ níc còng ®· cho phÐp ng©n hµng níc ngoµi ®îc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay trªn l·nh thæ ViÖt Nam cã h¬n 5 ng©n hµng liªn doanh víi níc ngoµi. Bªn c¹nh c¸c tæ chøc mang tÝnh chÝnh thøc, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam còng ph¶i kÓ ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông nh©n d©n. HiÖn nay hÖ thèng nµy vÉn ®ang ®îc triÓn khai vµ ph¸t triÓn réng kh¾p trªn ph¹m vi c¶ níc. Ngoµi ra ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kh«ng chuyªn ngµnh ng©n hµng, trong qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÉn cã nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh ng©n hµng, ®ã lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ thuéc c¸c bé c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ, x· héi vÝ dô nh : hÖ thèng kho b¹c nhµ níc,Tæng côc §Çu t vµ Ph¸t triÓn, Bé lao ®éng Th¬ng binh vµ X· héi, Tæng côc Bu ®iÖn, Hîp t¸c x·, Héi phô n÷, Héi n«ng d©n.... Víi mét c¬ cÊu tæ chøc ®a d¹ng vµ vÉn ®ang më réng nh vËy, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ang tõng bíc thÓ hiÖn sù lín m¹nh vÒ sè lîng, phÇn nµo chøng tá vai trß quan träng cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. Tuy vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ vµ nhËn dÞnh ®óng ®¾n, chóng ta cÇn xem xÐt c¸c mÆt vÒ chÊt lîng ho¹t ®éng cña hÖ thèng nµy. - VÒ quy m« vèn tù cã: Vèn cña ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn tÝnh c¹nh tranh cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Víi mét kho¶n vèn lín, ng©n hµng cã kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dông lín h¬n, lµm gi¶m bít rñi ro vµ lµ mét yÕu tè ®Ó ng©n hµng cã thÓ c¶i tiÕn c«ng nghÖ, më réng ho¹t ®éng vµ t¨ng kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô trªn thÞ trêng. Tuy vËy lîng vèn tù cã cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖtNam còng hÇu hÕt kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®îc Nhµ níc cÊp vèn ®iÒu lÖ tõ ng©n s¸ch: trong ®ã Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng (NHNT), Ng©n hµng C«ng th¬ng ( NHCT), Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn (NH§T&PT), mçi ng©n hµng ®îc cÊp 1100 tû ®ång; riªng Ng©n hµng NN&PTNT ®îc cÊp vèn lín nhÊt nhng còng chØ cã 2200 tû ®ång. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, vèn tù cã ®· bæ sung cña c¸c NHTMQD còng míi chØ lªn tíi 2063 tû ®ång ë NHNT, 1637 tû ®ång ë NHCT, 1892 tû ®ång ë NH§T&PT vµ 2755 tû ®ång ë NHNN&PTNT. Thö so s¸nh víi sè tµi s¶n cña mét sè ng©n hµng trªn thÕ giíi vµo thêi ®iÓm n¨m 1995: Deutsche Bank (§øc) 502.3 tû USD; Sumitomo Bank (NhËt) 498.9 tû USD ; Credit Lyonnais (Ph¸p) 337.6 tû
USD; hay Chase Manhattan Bank (Mü) 333.8 tû USD... th× míi thÊy sù nhá bÐ vµ kho¶ng c¸ch rÊt xa cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam. Ngay c¶ so s¸nh víi khu vùc th× ng©n hµng th¬ng m¹i lín nhÊt cña ViÖt Nam (kho¶ng 170 triÖu USD) chØ cã vèn ®¹t kho¶ng 1/5 møc cña c¸c ng©n hµng cña c¸c níc trong khu vùc. XÐt vÒ khu vùc ng©n hµng cæ phÇn ViÖt Nam th× t×nh h×nh cßn thiÕu kh¶ quan h¬n. Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay th× cã kho¶ng 11 ng©n hµng cæ phÇn cha cã ®ñ kh¶ n¨ng t¨ng vèn ®iÒu lÖ theo yªu cÇu. Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng cæ phÇn cha thÓ hiÖn hiÖu qu¶ cao, do vËy viÖc t¨ng vèn rÊt khã kh¨n. Víi quy m« vèn thÊp vµ tû lÖ an toµn vèn díi møc th«ng lÖ quèc tÕ nh hiÖn nay cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam, chóng ta ®· bÞ h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng tÝn dông, tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh còng gÆp nhiÒu c¶n trë, khã më réng ph¹m vi ho¹t ®éng vµ ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng, vµ cµng khã h¬n trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng níc ngoµi trªn l·nh thæ ViÖt Nam. - VÒ vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng th¬ng m¹i, lµ nguån chñ yÕu ®em l¹i lîi nhuËn. NghiÖp vô nµy lu«n ph¶i g¾n víi rñi ro tÝn dông, cã thÓ ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn an toµn cña ng©n hµng. Trong hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam, tû lÖ nî qu¸ h¹n lµ mét vÊn ®Ò kh¸ nghiªm träng. Theo tÝnh to¸n cña WB, nî khã ®ßi ph¶i xö lý theo tiªu chuÈn kÕ to¸n ViÖt Nam cña hÖ thèng ng©n hµng ®¹t trªn 1 tû USD. NÕu c¨n cø theo tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ th× sè nî khã ®ßi lªn tíi 3-4 tû USD. Sè liÖu tõ nguån kh¸c cho thÊy tû lÖ nî xÊu trong tæng d nî trong toµn bé hÖ thèng ng©n hµng lªn tíi 12.7% (møc an toµn lµ díi 5%).
C¸c nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng tû lÖ nî qu¸ h¹n ngµy cµng gia t¨ng trong hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam cã thÓ tãm lîc lµ: mét sè kho¶n nî tõ thêi bao cÊp kh«ng chi tr¶ ®îc; hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®i vay vÉn cha c¶i thiÖn ®îc n hiÒu; nhiÒu doanh nghiÖp vÉn ®îc cho vay theo chØ thÞ chØ ®¹o ... mµ kh«ng tÝnh to¸n ®Õn rñi ro tÝn dông, ®Õn ®iÒu kiÖn hoµn vèn vµ cã l·i, c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i chiÕm mét tû lÖ vèn vay rÊt lín; b¶n th©n ho¹t ®éng cña ng©n hµng cßn nhiÒu yÕu kÐm, bÊt cËp, mét sè c¸n bé ng©n hµng tr×nh ®é cha ®¸p øng yªu cÇu, mét sè kh¸c bÞ biÕn chÊt, g©y c¸c vô thiÖt h¹i lín. - VÒ hiÖu qu¶ huy ®éng vèn vµ tÝn dông Víi c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña m×nh, huy ®éng vèn vµ ho¹t ®éng tÝn dông lµ nh÷ng nghiÖp vô nÒn t¶ng cña mét ng©n hµng th¬ng m¹i. Qua ®ã, ng©n hµng huy ®éng vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, ®em cho vay c¸c ®èi t¸c kh¸c cã nhu cÇu vÒ vèn. Víi ho¹t ®éng nµy, c¸c nguån vèn d thõa sÏ ®îc tËn dông vµ sö dông hiÖu qu¶ h¬n, nh÷ng n¬i cÇn ®Çu t còng cã ®îc nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®Õn sù ph¸t triÓn tèi u. N¨m 1995, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh huy ®éng ®îc 31700 tû VN§ (kÓ c¶ ngo¹i tÖ quy ®æi). Tíi n¨m 1999 th× sè vèn huy ®éng ®îc lªn tíi 115508 tû VN§, t¨ng 3.46 lÇn. §èi víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi vµ ng©n hµng liªn doanh, n¨m 1995, huy ®éng ®îc 2085 tû VN§ (kÓ c¶ ngo¹i tÖ quy ®æi ), n¨m 1999 lªn tíi 14413 tû VN§, t¨ng 7 lÇn. N¨m 2000, sè d tiÒn göi t¹i c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông (TCTD) ®· t¨ng thªm 30%, mét tèc ®é rÊt cao cã ®îc lµ nhê mét sè gi¶i ph¸p nh: l·i suÊt huy déng linh ho¹t, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ng©n hµng... Nh×n chung, sè vèn huy ®éng ®îc tõ nÒn kinh tÕ v½n t¨ng ®Òu ®Æn trong c¸c n¨m gÇn ®©y, rÊt cã ý nghÜa ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong bèi c¶nh vèn ®Çu t tõ níc ngoµi vµo níc ta cã xu híng gi¶m sót. Tuy vËy, viÖc huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng vÉn cßn gÆp nhiÒu h¹n chÕ. Møc huy déng vèn so s¸nh víi c¸c níc trong khu vùc th×
ViÖt Nam v½n cßn ë møc thÊp. Do vËy, nh×n chung, vÉn cßn t×nh tr¹ng d thõa vèn trong d©n c, trong khi toµn bé nÒn kinh tÕ l¹i ®ang trong giai ®o¹n rÊt cÇn vèn ®Ó ph¸t triÓn. b, Nh÷ng h¹n chÕ: Sau c¸c bíc ®æi míi kh¸ toµn diÖn, chuyÓn sang chuyªn doanh, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· huy ®éng ®îc mét khèi lîng ®¸ng kÓ vèn trong níc vµ quèc tÕ, thóc ®Èy ®Çu t cho s¶n xuÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, coi träng ®Çu t tÝn dông u ®·i ®Ó phôc vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch x· héi. C¸c dÞch vô mµ hÖ thèng ng©n hµng cung cÊp ngµy cµng ®a d¹ng vµ tiÖn dông, tiÕn dÇn ®Õn c¸c dÞch vô hiÖn ®¹i cña thÕ giíi vµ khu vùc. Tuy nhiªn hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cßn nhiÒu yÕu kÐm, thÓ hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh sau: Thø nhÊt, kÕt qu¶ ®¹t ®îc vÉn cßn h¹n chÕ so víi hÖ thèng ng©n hµng cña c¸c níc trong khu vùc. Thø hai, phÇn lín c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cßn thiÕu mét chiÕn lîc kinh doanh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®óng nguån lùc hiÖn cã vµ dù b¸o m«i trêng kinh tÕ, chÝnh s¸ch kinh doanh, chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, kÕ ho¹ch vµ c¸ biÖn ph¸p qu¶n lý dµi h¹n. Thø ba, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i (nhÊt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn) ®Òu cã chØ sè tµi chÝnh yÕu kÐm, hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp, vèn nhá; ngoµi ra søc c¹nh tranh thÊp, chÊt lîng tÝn dông kh«ng cao, chi phÝ nghiÖp vô lín, kh¶ n¨ng sinh lêi thÊp. Thø t, hÖ thèng kÕ to¸n cha phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ, kinh nghiÖm vµ nghiÖp vô ng©n hµng quèc tÕ còng nh c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng quèc tÕ cßn h¹n chÕ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cha ®îc øng dông nhiÒu...
Thø n¨m, bé m¸y tæ chøc vµ qu¶n lý nguån nh©n lùc cña c¸c ng©n hµng cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ c¶ tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, kiÕn thøc thÞ trêng vµ kinh doanh, m« h×nh cång kÒnh vµ do ®ã chi phÝ cao. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh nãi nªn nh÷ng h¹n chÕ cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ã lµ sù trao ®¶o cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng vµo n¨m 2003. Do ®Æc ®iÓm lµ trung gian tµi chÝnh, lµ "chiÕc vÝ" ®ùng tiÒn cho nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng ng©n hµng t¸c ®éng tíi tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ x· héi víi tÝnh chÊt d©y chuyÒn. Ho¹t ®éng ng©n hµng thêng xuyªn chÞu nh÷ng ¶nh hëng kh¸ch quan rÊt khã kiÓm so¸t do "th«ng tin kh«ng ®èi xøng". Trong ®ã, nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt ®îc xem nh mét hiÓm ho¹. Nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt thêng xuÊt hiÖn kh«ng cã c¨n cø víi môc ®Ých ph¸ ho¹i râ rÖt. Nh÷ng ngµy gi÷a th¸ng 10-2003, kh«ng hiÓu tõ ®©u xuÊt hiÖn nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt nh»m vµo Ng©n hµng TMCP A Ch©u (ACB). Nh÷ng tin ®ån ®îc tung ra rÊt " th©m ®éc" r»ng Tæng gi¸m ®èc ng©n hµng nµy bá trèn, bÞ b¾t; ACB cã vÊn ®Ò ... ®Õn nçi ng©n hµng ACB - ng©n hµng m¹nh nhÊt trong c¸c ng©n hµng cæ phÇn ë ViÖt Nam ph¶i mét phen ®iªu ®øng. Tæng gi¸m ®èc ACB -«ng Ph¹m V¨n ThiÖt, thËm chÝ c¶ Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ Níc- «ng Lª §øc Thuý vµ Phã chñ tÞch UBND TP.Hå ChÝ Minh - «ng NguyÔn ThiÖn Nh©n ®· ph¶i trùc tiÕp ®Õn c¸c ®iÓm giao dÞch cña Ng©n hµng ®Ó gi¶i thÝch vµ minh chøng cho sù thÊt thiÖt cña tin ®ån trªn lµ môc ®Ých ph¸ ho¹i ho¹t ®éng cña ACB nãi riªng vµ hÖ thèng ng©n hµng nãi chung. Nh©n viªn cña ng©n hµng nµy ph¶i lµm viÖc trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i khi kh«ng Ýt kh¸ch hµng c¶ tin rót vèn. Cuèi cïng råi ho¹t ®éng cña ACB còng trë l¹i b×nh thêng, tin ®ån trªn còng ®îc x¸c ®Þnh lµ tin ®ån nh¶m nhÝ... §©y lµ sù cè ®iÓn h×nh cho thÊy t¸c h¹i cña nh÷ng lêi ®ån thæi. Sù kiÖn ACB võa kÞp "nguéi",mét thêi gian ng¾n sau ®ã l¹i xuÊt hiÖn mét tin liªn quan tíi lÜnh vùc ng©n hµng. Sè lµ ngµy 9 vµ 10-11 võa qua,trªn mét tê b¸o xuÊt hiÖn mét tin lµ "HÖ thèng thanh to¸n ATM cña Vietcombank bÞ sù
cè lµm nhiÒu giao dÞch ph¶i ®×nh trÖ, nhiÒu thÎ ATM (thÎ ghi nî néi ®Þa connect 24) bÞ hÖ thèng xo¸ bá ra khái m¹ng giao dÞch". Nhng ngay sau ®ã, bµ NguyÔn ThÞ Hµ, phã tæng gi¸m ®èc Vietcombank ®· chÝnh thøc b¸c bá tin nµy.Theo bµ Hµ th× trong hai ngµy 9 vµ 10- 11, hÖ th«ng sm¸y ATM cña Vietcombank ®· xö lý kho¶ng trªn 30.000 giao dÞch kh¸c nhau cho kh¸ch hµng trªn toµn quèc, vµ ®©y lµ minh chøng râ rÖt nhÊt vÒ viÖc kh«ng cã chuyÖn g× x¶y ra ®èi víi hÖ thèng ATM cña Vietcombank. §ã lµ cha nãi ®Õn viÖc, trong ho¹t ®éng ng©n hµng rñi ro lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái, do vËy sù trôc trÆc cña hÖ thèng, kiÓu nh hÖ thèng ATM nÕu cã còng lµ b×nh thêng. Còng ph¶i nãi thªm r»ng, rót tiÒn t¹i m¸y ATM ng¬× ta chØ rót mét Ýt ®Ó tiªu dïng, nhng t¹i níc ta cã nh÷ng ngêi rót rÊt nhiÒu , rót mét lóc hµng chôc triÖu hoÆc h¬n, nªn lîng tiÒn trong khay cña m¸y ATM hÕt cha kÞp tiÕp quü , céng víi ®«i lóc ®êng truyÒn viÔn th«ng trôc trÆc ( hiÖn tîng nµy còng thêng x¶y ra ) thÕ lµ lËp tøc cã d luËn ®êng truyÒn trôc trÆc, cã vÊn ®Ò vµ kh¸ch hµng cã thÓ bÞ ...mÊt tiÒn. Qu¶ lµ nh÷ng lêi ®ån hÕt søc thiÕu c¨n cø. Nh÷ng ngµy cuèi n¨m 2003, d luËn l¹i xuÊt hiÖn mét tin ®ån " cay ®éc" r»ng níc ta s¾p thùc hiÖn ®æi tiÒn. ChuyÖn b¾t ®Çu tõ viÖc ng©n hµng Nhµ Níc häp b¸o th«ng b¸o ph¸t hµnh thªm mét sè tiÒn giÊy vµ tiÒn xu míi. XÐt vÒ b¶n chÊt , viÖc ph¸t hµnh thªm tiÒn cã mÖnh gi¸ míi chØ nh»m môc ®Ých thay ®æi c¬ cÊu theo híng t¨ng c«ng cô thanh to¸n, chø kh«ng lµm t¨ng lîng cung tiÒn trong nÒn kinh tÕ . ThÕ nhng ,c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng ®· kh«ng chõa mét thñ ®o¹n nµo ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ph¸ ho¹i. Lîi dông vµo sù c¶ tin vµ sù thiÕu th«ng tin cña mét bé phËn nhá ngêi d©n, tin vµo viÖc ®æi tiÒn ®îc c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng tung ra. ChÝnh tõ c¸c tin ®ån nµy céng víi mét vµi nguyªn nh©n kh¸c nªn chØ vµi ngµy sau thêi ®iÓm c«ng bè ph¸t hµnh c¸c mÖnh gi¸ tiÒn míi, ®©y ®ã ®· cã hiÖn tîng tÝch tr÷, g¨m gi÷ vµng vµ USD v× lo ng¹i tiÒn ViÖt Nam sÏ mÊt gi¸. Gi¸ vµng vµ USD t¹i thÞ trêng tù do t¨ng lªn rÊt nhanh. ChØ trong vßng cã mÊy ngµy , gi¸ vµng tõ kho¶ng 735.000 ®ång/chØ t¨ng lªn xÊp xØ 800.000 ®ång/chØ ,cßn gi¸ USD thÞ trêng chî ®en
còng t¨ng lªn gÇn 500 dång/USD chØ trong mét thêi gian rÊt ng¾n. Tuy nhiªn, mäi viÖc cuèi cïng ®· râ ,c¶ Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc dÕn c¸c quan chøc cao cÊp kh¸c cña Ng©n hµng nhµ níc cho biÕt tØ gi¸ USD/VN§ sÏ t¨ng kh«ng qu¸ 1,6% trong n¨m nay vµ VN§ sÏ ®¶m b¶o gi¸ trÞ. Ngoµi ra, Ng©n hµng Nhµ Níc còng hç trî c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu vµng ®Ó b×nh æn thÞ trêng trong níc. Nhê vËy tØ gi¸ VN§/USD ®· h¹ xuèng . Nhng nµo ®· hÕt, trong nh÷ng ngµy nghØ cña tuÇn lÔ cuèi cïng n¨m 2003, d luËn l¹i x«n xao víi tin ®ån : Ng©n hµng ViÖt Nam sÏ thu håi hai lo¹i tiÒn nhùa míi ph¸t hµnh do chóng kh«ng ®îc in n¨m s¶n xuÊt. Phã gi¸m ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam- NguyÔn ThÞ Kim Phông ph¶i tøc tèc më cuéc häp b¸o ngay trong tèi ngµy 27-12 ®Ó kh¼ng ®Þnh: ®©y lµ tin ®ån thÊt thiÖt nh»m g©y mÊt æn ®Þnh t×nh h×nh an ninh tiÒn tÖ . C¨n nguyªn cña tin ®ån nµy xuÊt ph¸t hiÖn : c¶ mÆt tríc vµ mÆt sau cña hai tê b¹c 50.000 vµ 500.000 kh«ng ®îc in n¨m s¶n xuÊt . Chóng ta cÇn biÕt r»ng, t¹i ViÖt Nam hiÖn nay cha cã luËt nµo qui ®Þnh b¾t buéc ph¶i in n¨m s¶n xuÊt trªn mÆt ®ång tiÒn. Mét sè ®ång tiÒn giÊy tríc ®©y còng kh«ng in n¨m s¶n xuÊt . Tuy nhiªn,ë nh÷ng giÊy b¹c míi, yÕu tè n¨m s¶n xuÊt ®· ®îc m· ho¸ vµo d·y sè xªri ë gãc díi bªn ph¶i ®ßng tiÒn. Sù c¬ng quyÕt vµ kÞp thêi cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam trong viÖc xö lý c¸c t×nh huèng ®· t¸c ®éng hiªô qu¶ tíi viÖc b×nh æn thÞ trêng vµ ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng. §èi víi hÖ thèng Ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam dêng nh n¨m 2003 lµ n¨m chÞu nhiÒu hËu qu¶ ®Çu tiªn vÒ nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt. §¨c biÖt, cã mét sè tin ®ån cã biÓu hiÖn cho thÊy cã chñ ý víi môc ®Ých ph¸ ho¹i. MÆc dï mäi viÖc ®îc gi¶i quyÕt nhanh chãng vµ kÞp thêi, nhng t¸c ®éng cña nã còng kh«ng khái lµm nhiÒu ngêi giËt m×nh . Theo l«gÝc th× sù ph¸t trÓn thêng tû lÖ thuËn víi c¸c thñ ®o¹n cña bän téi ph¹m. LÜnh vùc Ng©n hµng cµng ph¸t triÓn th× thñ ®o¹n cña chóng còng cµng tinh vi h¬n. Do ®ã, ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p m¹nh mÏ ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng nµy tõ khi cßn " trøng níc". Cô thÓ lµ ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i quan t©m x¸c ®¸ng tíi vÊn
®Ò thanh kho¶n, an toµn vµ phßng ngõa rñi ro trong m«i trêng c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ trêng víi kh¸ch hµng lµ thîng ®Õ. Ph¶i cã sù ®¶m b¶o phôc vô tèt kh¸ch hµng nhng còng ph¶i t¹o ra sù an toµn trong ho¹t ®éng, tr¸nh trêng hîp ho¹t ®éng cã biÓu hiÖn thiÕu lµnh m¹nh ,t¹o ®iÒu kiÖn cho bän xÊu lîi dông v× môc ®Ých ph¸ ho¹i. Nh÷ng kÎ cã ý ®å xÊu ®· vµ sÏ t×m c¸ch lµm chao ®¶o mét ng©n hµng nµo ®ã nãi riªng vµ c¶ mét hÖ thèng ng©n hµng nãi chung , nÕu kÝch ®éng ®îc d luËn vµ g©y t©m lý hoang mang víi môc ®Ých lµm cho ngêi d©n tin r»ng ng©n hµng cã vÊn ®Ò nªn rñ nhau ®i rót vèn tríc thêi h¹n dÉn ®Õn ng©n hµng cã thÓ sôp ®æ. Cã thÓ nãi, tõ tríc ®Õn nay ngµnh ng©n hµng chØ xö lý c¸c lo¹i rñi ro ®îc dù b¸o vµ ph©n tÝch ®îc, cßn nh÷ng rñi ro vÒ thÞ trêng, nh tin ®ån thÊt thiÖt ch¼ng h¹n ng©n hµng khã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, s¾p tíi c¸c ng©n hµng ph¶i chó träng c«ng t¸c dÞch vô kh¸ch hµng nh»m t¨ng cêng sù gÇn gòi gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng .C¸c ng©n hµng nªn thêng xuyªn thùc hiÖn tiÕp xóc víi kh¸ch hµng, th«ng b¸o kÞp thêi vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña m×nh cã thÓ kiÓm to¸n. C¸c ng©n hµng còng cÇn tËn dông nhiÒu kªnh truyÒn th«ng ®Ó ®a tin vÒ s¶n phÈm, dÞch vô cña m×nh ®Õn kh¸ch hµng qua ®ã còng lµ dïng th«ng tin chÝnh thèng ®Ó ®Ëp l¹i nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt. Ho¹t ®éng kinh doanh lµnh m¹nh cïng víi c«ng t¸c ch¨m sãc kh¸ch hµng vµ mét sè biÖn ph¸p hîp lý kh¸c sÏ lµ mét gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó nÕu c¸c tin ®ån thÊt thiÖt xuÊt hiÖn còng sÏ khã g©y ra nh÷ng t¸c ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh. c, Gi¶i ph¸p: - §èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh: + CÇn tiÕn hµnh lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña m×nh trªn c¬ së c¬ cÊu l¹i nî, lµm s¹ch b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh»m ng¨n ngõa ph¸t sinh nî xÊu.
+ CÇn bæ sung vèn ®iÒu lÖ cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh b»ng c¸c nguån thu tõ ng©n s¸ch, t¸i cÊp vèn, t¸i ®Çu t vµ cæ phÇn ho¸. + T¸ch b¹ch ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh s¸ch ra khái c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, trªn c¬ së thµnh lËp ng©n hµng phôc vô c¸c ®èi tîng chÝnh s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh thùc sù ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ - tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng theo nguyªn t¾c thÞ trêng. + Thµnh lËp c«ng ty qu¶n lý nî quy m« quèc gia nh»m gióp c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nãi chung vµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh nãi riªng gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c kho¶n nî tån ®äng, tr¸nh khái c¸c t¸c ®éng xÊu ®Õn c¸c giai ®o¹n sau. + X©y dùng thÝ ®iÓm vµ ®a vµo ¸p dông m« h×nh tæ chøc ng©n hµng th¬ng m¹i theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Theo ®ã, c¬ cÊu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lµ qu¶n lý theo nhãm kh¸ch hµng vµ lo¹i dÞch vô cña mét ng©n hµng ®a n¨ng, thay thÕ cho viÖc qu¶n lý theo chøc n¨ng vµ nghiÖp vô hiÖn nay, ®ång thêi tæ chøc vµ c¬ cÊu l¹i c¸c ®Þnh chÕ néi bé c¸c c¬ quan qu¶n lý rñi ro, qu¶n lý tµi s¶n nî, tµi s¶n cã, thanh tra kiÓm so¸t néi bé. + C¬ cÊu l¹i tæ chøc bé m¸y ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh nh»m lµm râ vµ t¨ng cêng mèi quan hÖ gi÷a c¬ quan qu¶n lý vµ c¬ quan ®iÒu hµnh theo híng n©ng cao n¨ng lùc cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ ®Æc biÖt lµ qu¶n lý chiÕn lîc vµ qu¶n lý rñi ro, n©ng cao n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña ban gi¸m ®èc trªn c¬ së c¬ cÊu l¹i c¸c ban, phßng nghiÖp vô ë héi së chÝnh vµ c¸c chi nh¸nh theo m« h×nh lÊy nhãm kh¸ch hµng vµ lo¹i dÞch vô lµm c¬ së. + Nhµ níc nªn chñ ®éng më réng quyÒn tù chñ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cïng víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc kh¸c; t¨ng cêng c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t tõ xa vµ c«ng t¸c kiÓm to¸n néi bé trªn c¬ së hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng th«ng tin, chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª.
+ HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng trªn c¬ së thùc hiÖn chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghÖ cña toµn hÖ thèng ng©n hµng. C«ng viÖc hiÖn ®¹i ho¸ sÏ ®i cïng víi viÖc x©y dùng chuyÓn ®æi hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn nay ®Ó tiÕn hµnh ¸p dông c¸c tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ vµ kiÓm to¸n quèc tÕ võa lµm c¬ së ®Ó chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i võa t¹o ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc quèc tÕ. + §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò qu¶n lý vµ c¸c viªn chøc ng©n hµng cã tr×nh ®é cao thÝch øng víi yªu cÇu ngµy cµng t¨ng cña thÞ trêng. - §èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn Trong chñ tr¬ng vµ ch¬ng tr×nh cñng cè, lµnh m¹nh ho¸ c¸c ng©n hµng giai ®o¹n s¾p tíi, sè lîng c¸c ng©n hµng nµy sÏ gi¶m xuèng chØ cßn mét nöa. Ng©n hµng Nhµ níc sÏ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hµnh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn trªn c¬ së c¬ cÊu l¹i nî qu¸ h¹n, tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p gi¸m s¸t ®Æc biÖt ®èi c¸c ng©n hµng cã t×nh tr¹ng nî xÊu nghiªm träng. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn bao gåm: + Yªu cÇu t¨ng vèn ®iÒu lÖ nh»m t¨ng quy m« ho¹t ®éng vµ chÊt lîng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng nµy. Bªn c¹nh ®ã, ®Æc biÖt coi träng vÊn ®Ò t¸i c¬ cÊu tæ chøc vµ c¸c chuÈn mùc qu¶n lý ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ quan qu¶n lý rñi ro, qu¶n lý tµi s¶n nî - tµi s¶n cã, gi¸m s¸t vµ kiÓm toµn néi bé, qu¶n lý vèn vµ ®Çu t. + TiÕn hµnh gi¶i thÓ vµ s¸t nhËp c¸c ng©n hµng yÕu kÐm, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, chÊt lîng tÝn dông thÊp, kh¶ n¨ng sinh lêi thÊp vµ tr×nh ®é qu¶n lý kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu an toµn vµ ph¸t triÓn.