ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGUYỄN THÙY TRANG
QUÂN ĐỘI THỰC HIỆN NHIỆM VỤ KINH TẾ
GẮN VỚI QUỐC PHÒNG - AN NINH
Ở TÂY NGUYÊN
(1985 - 2013)
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC
HUẾ, 2020
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGUYỄN THÙY TRANG
QUÂN ĐỘI THỰC HIỆN NHIỆM VỤ
KINH TẾ GẮN VỚI QUỐC PHÒNG – AN NINH
Ở TÂY NGUYÊN
(1985 - 2013)
Ngành: Lịch Sử Việt Nam
Mã số: 92 29 013
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC
Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS. TRẦN NGỌC LONG
TS. NGUYỄN VĂN HOA
HUẾ, 2020
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 3
4. Nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu ....................................................... 4
5. Đóng góp của luận án ........................................................................................ 5
6. Bố cục của luận án ............................................................................................. 5
Chương 1 .............................................................................................................. 6
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU .................................................... 6
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ........................... 6
1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về quân đội tham gia xây dựng kinh tế
nói chung ............................................................................................................... 6
1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về các đơn vị Kinh tế - Quốc phòng của
quân đội ............................................................................................................... 12
1.1.3. Nhóm các công trình nghiên cứu về các đơn vị quân đội thực hiện kết hợp
kinh tế với quốc phòng ở Tây Nguyên ................................................................ 19
1.2. NHẬN XÉT VỀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................... 24
1.2.1. Những nội dung đã được các công trình nghiên cứu, giải quyết mà luận án
kế thừa ................................................................................................................. 24
1.2.2. Những vấn đề luận án tiếp tục giải quyết .................................................. 26
Chương 2 ............................................................................................................ 28
QUÂN ĐỘI THỰC HIỆN PHÁT TRIỂN KINH TẾ GẮN VỚI CỦNG CỐ
QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN (1985 - 1998) ...................... 28
2.1. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUÁ TRÌNH QUÂN ĐỘI THỰC
HIỆN PHÁT TRIỂN KINH TẾ GẮN VỚI CỦNG CỐ QUỐC PHÒNG - AN
NINH Ở TÂY NGUYÊN .................................................................................... 28
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội Tây Nguyên .................................. 28
2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................. 28
2.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội........................................................................ 30
2.1.2. Tình hình an ninh - chính trị ...................................................................... 34
2.1.3. Chủ trương của Đảng về quân đội xây dựng kinh tế gắn với củng cố quốc
phòng - an ninh .................................................................................................... 37
2.1.3.1. Giai đoạn trước năm 1985 ..................................................................... 37
2.1.3.2. Giai đoạn 1985 - 2013............................................................................ 42
2.1.4. Kết qủa bước đầu của các đơn vị quân đội xây dựng kinh tế kết hợp quốc
phòng ở Tây Nguyên (1973 - 1985) .................................................................... 49
2.1.4.1. Tiếp quản vùng giải phóng; vừa sản xuất, vừa chiến đấu ..................... 49
2.1.4.2. Bước đầu xây dựng kinh tế kết hợp với củng cố, giữ vững quốc phòng -
an ninh ................................................................................................................. 52
2.2. BINH ĐOÀN 15 RA ĐỜI, BƯỚC ĐỘT PHÁ TRONG XÂY DỰNG KINH
TẾ KẾT HỢP QUỐC PHÒNG - AN NINH (1985 - 1998) ................................ 59
2.2.1. Sự thành lập Binh đoàn 15 ........................................................................ 59
2.2.2. Khắc phục khó khăn, ổn định bộ máy tổ chức, nhanh chóng đi vào sản
xuất kết hợp củng cố quốc phòng - an ninh ........................................................ 61
Chương 3 ............................................................................................................ 73
QUÂN ĐỘI ĐẨY MẠNH THỰC HIỆN NHIỆM VỤ PHÁT TRIỂN KINH
TẾ GẮN VỚI QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN (1998 - 2013)
............................................................................................................................. 73
3.1. CÁC ĐƠN VỊ KINH TẾ - QUỐC PHÒNG PHÁT TRIỂN TỔ CHỨC, MỞ
RỘNG ĐỊA BÀN THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (1998 - 2005) ............................. 73
3.1.1. Các khu Kinh tế - Quốc phòng hình thành ................................................ 73
3.1.2. Các đơn vị tăng cường phát triển kinh tế, ổn định địa bàn trong các khu
Kinh tế - Quốc phòng .......................................................................................... 75
3.2. CÁC ĐƠN VỊ KINH TẾ - QUỐC PHÒNG ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC
DÂN VẬN, ỔN ĐỊNH VÀ PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT (2005 - 2013)............. 85
3.2.1. Sự thay đổi về cơ chế quản lý và tổ chức của các đơn vị quân đội kết hợp
kinh tế với quốc phòng ở Tây Nguyên ................................................................ 85
3.2.2. Tháo gỡ những vướng mắc để phát triển kinh tế, tiếp tục giữ vững quốc
phòng - an ninh trên địa bàn ................................................................................ 87
3.3. MỘT SỐ MÔ HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG KINH TẾ GẮN VỚI
QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN ................................................ 97
3.3.1. Mô hình Binh đoàn - Tổng Công ty .......................................................... 97
3.3.2. Mô hình khu Kinh tế - Quốc phòng Tây Nguyên ................................... 104
3.3.3. Mô hình “Gắn kết” .................................................................................. 110
3.3.3.1. “Gắn kết đơn vị và chính quyền địa phương” ..................................... 110
3.3.3.2. “Gắn kết tổ, đội sản xuất với thôn, buôn” ........................................... 112
3.3.3.3. “Gắn kết hộ gia đình” .......................................................................... 113
Chương 4 .......................................................................................................... 118
NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM .............................. 118
4.1. NHẬN XÉT ................................................................................................ 118
4.1.1. Kết quả ..................................................................................................... 118
4.1.2. Hạn chế .................................................................................................... 132
4.2. MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ........................................................ 137
4.2.1. Nhận thức đúng đắn về nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc
phòng của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong thời kì mới ............................. 137
4.2.2. Tăng cường công tác dân vận, gắn bó với cấp ủy, chính quyền và nhân dân
địa phương; phát huy vai trò của già làng, trưởng bản trong phát triển kinh tế gắn
với củng cố hệ thống chính trị trên địa bàn. ...................................................... 139
4.2.3. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức quần chúng trên địa bàn để cùng
thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao .............................................................. 140
4.2.4. Chủ động, linh hoạt trong sản xuất, kinh doanh để nâng cao hiệu quả tổng
hợp kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội và quốc phòng an ninh. .................... 142
KẾT LUẬN ...................................................................................................... 145
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 149
PHỤ LỤC
