3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hoạt động xây dựng văn hóa luôn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đối với
bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, bởi VH giúp cho quốc gia đó phát triển có hiệu
quả và bền vững. Điều này được khẳng định trong các văn kiện của Đảng và Nhà
nước: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (2021) đã xác định: “Xây dựng con
người Việt Nam phát triển toàn diện, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyền
thống và giá trị hiện đại. Phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực VH, môi
trường VH, đời sống VH phong phú, đa dạng, văn minh, lành mạnh; vừa phát huy
những giá trị tốt đẹp của dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa VH của nhân loại để VH
thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho phát
triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế”. Hội nghị Trung ương 9 khóa XI đã ra
Nghị quyết số 33-NQ/TW đã chỉ rõ đối với ngành GD cần phải GD văn hoá tạo ra
những con người vừa có đức vừa có tài để phục vụ đất nước:“Xây dựng nền
văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ,
thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự
trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan
trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”[37]. Quản lý HĐXD VHNT
là tiến hành nâng cao các hoạt động giảng dạy, GD; xây dựng VH ứng xử văn
minh, lịch sự, thân thiện trong nhà trường; đầu tư cơ sở vật chất của nhà trường
hiện đại, tiện dụng, đảm bảo môi trường không bị ô nhiễm, không gian và cảnh
quan sạch đẹp.
Ở Việt Nam đang tiến hành CHN - HĐH đất nước, những năm gần đây sự
hội nhập quốc tế diễn ra sâu rộng đem lại nhiều tác động to lớn đến đời sống,
kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ
thông tin, truyền thông phần nào tác động tiêu cực đến các hoạt động GD – đào
tạo của nhà trường. Các biểu hiện như chất lượng GD còn hạn chế; cơ sở vật
chất của nhiều nhà trường còn nghèo nàn, lạc hậu; đạo đức của một bộ phận HS
và GV xuống cấp (như các hành vi chơi cờ bạc, nghiện hút, vi phạm nội quy học
tập của nhà trường, bạo lực học đường như học trò tấn công thầy giáo, hiện
tượng phụ huynh đánh GV ngay trong trường học; GV thô bạo với HS bằng lời
nói, hành động; hành vi công kích, tẩy chay, gây áp lực tâm lý trong môi trường
hiện thực và cả không gian mạng xã hội,…) phần nào đã thể hiện VHNT còn
nhiều bất cập cần được giải quyết.
Hội thảo quốc gia “Xây dựng môi trường văn hóa học đường góp phần nâng
cao chất lượng GD trên địa bàn tỉnh Nghệ An”, tổ chức đã chỉ ra thực trạng khi
khảo sát sơ bộ và thống kê trên địa bàn tỉnh Nghệ An với 22 trường, 43 lớp, trực
tiếp lấy ý kiến qua phiếu khảo sát đối với 295 GV và 1.494 HS từ lớp 3 đến lớp
12 cho thấy: Đang có sự suy giảm về đạo đức trong HS phổ thông theo thời gian,
cấp học. Càng lên cấp học trên, tỉ lệ HS hạnh kiểm tốt giảm xuống, thay vào đó là
tỉ lệ hạnh kiểm trung bình và yếu tăng. Nhận thức của GV về vấn đề học đường
cũng chưa được đầy đủ. Nhiều GV khi được hỏi về VH học đường tỏ ra lúng
túng, chưa nhận thức sâu sắc về vấn đề này, điều đó làm ảnh hưởng đến việc
