Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Biện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình

Chia sẻ: Canhvatxanhbaola | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm mầm non được hoàn thành với một số biện pháp như sau: Các biện pháp tốt chức hoạt động tạo hình trong giờ học và ngoài giờ học; Phương pháp tổ chức giờ học tạo hình theo hướng dẫn lấy trẻ làm trung tâm; Tạo môi trường nghệ thuật trong lớp học;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Biện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN HOÀNG MAI TRƯỜNG MẦM NON THỊNH LIỆT ------ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO LỚN TÍCH CỰC THAM GIA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH Lĩnh vực/ Môn : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non. Tên tác giả : Nguyễn Thị Tuyến Đơn vị công tác: Trường mầm non Thịnh Liệt. Chức vụ : Giáo viên. Năm học 2019-2020 1/16
A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài: Trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, nguồn lực con người quyết định sự thành công của công cuộc phát triển đất nước. Giáo dục ngày càng có vai trò và nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng một thế hệ con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của đất nước. Ngành GDMN là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân,là khâu đầu tiên trong quá trình giáo dục nhằm hình thành những cơ sở đầu tiên cho nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để thực hiện được mục tiêu đó phải tổ chức hướng dẫn cho trẻ tham gia vào các loại hình hoạt động phong phú, đa dạng, trong đó phải kể đến hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Hoạt động tạo hình là một hoạt động nhận thức đặc biệt mang tính sáng tạo, nó phản ánh hiện thực cuộc sống bằng những hình tượng nghệ thuật, trong đó con người không chỉ khám phá và lĩnh hội thế giới, mà còn cải tạo nó theo quy luật của cái đẹp, gửi gắm vào đó là tình cảm, tâm hồn của người nghệ sĩ. Trong trường mầm non, hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động học tập của trẻ. Ở hoạt động tạo hình trẻ được thử sức mình thể hiện và sáng tạo thế giới xung quanh bằng tư duy của mình. Những ý tưởng, sự độc đáo, sáng tạo thể hiện qua đường nét, màu sắc, hình khối… Trẻ tự tay mình làm ra một cái gì đó, dù là sản phẩm đơn giản nhưng mang lại được cảm xúc thật sự cho trẻ. Hoạt động tạo hình là hoạt động nghệ thuật hấp dẫn nhất đối với trẻ, giúp trẻ hiểu và cảm nhận một cách sinh động nhất, từ đó trẻ rung động và có những tình cảm tích cực. Nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và môn tạo hình nói riêng là việc cần thiết để phát huy mọi tài năng, năng khiếu của trẻ một cách tự nhiên nhất. Để thực hiện được mục tiêu đó phải tổ chức hướng dẫn cho trẻ tham gia vào các loại hình hoạt động phong phú, đa dạng,việc đó giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Môi trường giáo dục được tổ chức tốt về cơ sở vật chất, phong phú hấp dẫn sẽ tạo điều kiện giúp trẻ củng cố các khái niệm và các kỹ năng, khám phá thế giới xung quanh một cách tích cực và sáng tạo. Việc tổ chức môi trường giáo dục cho hoạt động tạo hình là điều kiện quan trọng để trẻ lĩnh hội các tri thức cũng như hình thành và phát triển khả năng sáng tạo của trẻ . 2/16
Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài “ Biện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình II. Cơ sở lý luận: Hoạt động tạo hình là một hoạt động có điều kiện đầy đủ để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ về đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ và các kỹ năng ban đầu khi biết sáng tạo, tích cực. Hoạt động tạo hình với các quá trình tìm hiểu, đánh giá đối tượng miêu tả và hoạt động tạo hình sẽ tạo điều kiện phát triển ở trẻ vốn từ, lời nói hình tượng truyền cảm và ngôn ngữ mạch lạc. Hoạt động tạo hình chính là môi trường thuận lợi làm hình thành ở trẻ những phẩm chất trí tuệ: tính tự giác, tính ham hiểu biết, tính tích cực nhận thức và óc sáng tạo. Hoạt động tạo hình giúp trẻ tiếp thu, mở rộng và hệ thống hóa các chuẩn cảm giác để tìm hiểu, khám phá những điều trẻ chưa biết về các sự vật hiện tượng. Thông qua hoạt động này, trẻ tích lũy được một lượng lớn những thông tin hình ảnh cùng sự hiểu biết về các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống xung quanh. Từ đó trẻ có dịp nắm bắt về các mối quan hệ mang tính chất quy luật của mọi vật trong thế giới xung quanh dựa trên cơ sở là sự hiểu biết sâu sắc về đặc điểm, tính chất của sự vật hiện tượng. Bên cạnh đó trong quá trình thể hiện các sản phẩm tạo hình và giáo dục mầm non nói riêng thể hiện các sản phẩm tạo hình ( vẽ, nặn, xé dán, xếp hình…) là điều kiện thuận lợi cho trẻ tích cực xây dựng hình tượng mới làm cho các sản phẩm tạo hình của trẻ ngày càng trở nên sinh động, đầy sức hấp dẫn và mang màu sắc nghệ thuật. Khác với mọi hoạt động khác trong trường mầm non, tham gia hoạt động tạo hình, trẻ được làm quen không chỉ với cái đẹp trong đời sống mà cả trong nghệ thuật ( qua các tranh, ảnh, tượng…). Khả năng tạo hình của trẻ 5-6 tuổi: Trẻ mẫu giáo lớn đã có sự phát triển mạnh về thể lực cũng như sự khéo léo của đôi bàn tay, vì vậy trẻ miêu tả tốt được đặc điểm về hình dáng, đường nét, bố cục, và các mối quan hệ của các sự vật hiện tượng thông các các hoạt động vẽ, nặn, cắt, xé, dán. Đồng thời trẻ tiếp thu được những điều mới lạ, giúp trẻ hình thành thói quen học tập một cách có mục đích, rèn kỹ năng tạo hình, tăng sự khéo léo của đôi tay, giúp cho việc học viết ở các lớp trên đạt kết quả tốt. Từ những lợi ích to lớn mà tạo hình mang lại nên tôi đã suy nghĩ iện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình ” mà vẫn phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là vừa học vừa chơi đó chính là tích hợp tạo hình trong các hoạt động cho trẻ ở trường 3/16
mầm non. Thực tế đã thấy việc tích hợp đó rất hay và cần thiết, giúp cho các hoạt động khác đạt hiểu quả cao hơn, trẻ thấy hấp dẫn, hứng thú hơn kể cả trong những giờ học tưởng chừng rất khô khan. III. Cơ sở thực tiễn Năm học 2019- 2020, tôi được ban giám hiệu nhà trường phân công dạy lớp Mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi tổng số 48 trẻ. Giáo viên: 2 cô/ lớp, trình độ: Đại học thực hiện giảng dạy theo chương trình giáo dục mầm non mới. 1. Thuận lợi: + Giáo viên : Các giáo viên trong trường có trình độ chuyên môn cao, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, tinh thần học hỏi cao, hăng hái tham gia học tập nâng cao kiến thức được ban giám hiệu luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện cho giáo viên trong trường được học tập, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, tham gia các lớp học bồi dưỡng của Phòng, Sở về đổi mới phương pháp, hình thức trong chương trình giáo dục mầm non. + Học sinh: Trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình biết tự tay mình tạo ra sản phẩm. + Cơ sở vật chất: Các lớp đều được tạo điều kiện về cơ sở vật chất cũng như trang bị đầy đủ đồ dùng học tập trong lớp thoáng mát, đủ ánh sáng, đầy đủ đồ dùng cho trẻ tham gia vào môn hoạt động tạo hình. + Phụ huynh: Nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của ban phụ huynh trong lớp. 2. Khó khăn: + Giáo viên: Một số trẻ từ lớp nhỡ B3 lên còn 1 số trẻ mới được tuyển vào lên rất khó khăn cho các cô trong việc hướng dẫn trẻ. +Học sinh: Nhiều trẻ kỹ năng tạo hình còn kém, trẻ còn nhút nhát, kỹ năng chưa đồng đều nhiều sản phẩm chưa có sự sáng tạo.Đa số trẻ còn chưa tích cực, chủ động, chưa tập trung chú ý, đặc biệt còn lúng túng khi thực hiện các kỹ năng tạo hình .Trong quá trình hoạt động trẻ còn thụ động, phần lớn trẻ không vận dụng vốn kinh nghiệm để tưởng tượng nên hình ảnh sáng tạo,phát triển các hình ảnh tưởng tượng sáng tạo còn hạn chế. + Cơ sở vật chất: Diện tích lớp học còn chật hẹp, chưa có phòng cho trẻ hoạt động tạo hình riêng + Phụ huynh: Nhiều phụ huynh còn quá chú trọng đến việc làm ăn mà ít quan tâm đến việc học tập, nhất là không coi trọng môn học tạo hình trong 4/16
trường mầm non, nghĩ rằng nó không cần thiết. Việc phối hợp giữa phụ huynh và giáo viên còn gặp khó khăn 3. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài : Qua thực tế khảo sát 48 cháu ở lớp mẫu giáo lớn (5-6 tuổi) tôi nhận xét thấy trẻ chưa tích cực trong hoạt động tạo hình, phần lớn trẻ còn thụ động, đợi cô hướng dẫn, gợi ý. Nhiều trẻ chưa hứng thú với tiết học, cũng có nhiều trẻ kỹ năng tạo hình còn kém. Mặt khác, còn do nguyên nhân giáo viên chưa thường xuyên rèn kỹ năng hoạt động tạo hình, chưa nhắc nhở trẻ hoàn thành bài tập tạo hình. Từ đó trẻ chưa có được sáng tạo và hứng thú hơn trong hoạt động tạo hình. Tôi nhận thức được tầm quan trọng khi giúp trẻ tích cực hoạt động tạo hình, không đơn giản là cho trẻ tạo ra một sản phẩm gì đó theo mẫu mà phải làm cách nào cho trẻ hứng thú tạo ra sản phẩm có ý nghĩa nhất. Tôi luôn suy nghĩ tìm ra các biện pháp tác động phù hợp giúp trẻ phát huy được khả năng tưởng tượng, tính sáng tạo mà vẫn phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Để nhận định rõ kết quả trên trẻ tôi đã tiến hành điều tra trẻ trong các giờ tạo hình: (Các minh chứng mục I Phiếu điều tra trước khi thực hiện, giải pháp, sáng kiến) Nhìn vào bảng ta nhận thấy rằng: Trẻ chưa tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình là vì kỹ năng của trẻ còn yếu, trẻ còn lúng túng chưa biết tạo ra sản phẩm, nhiều trẻ chưa biết sắp xếp bố cục cân đối, còn sắp xếp lộn xộn, không theo quan hệ sự vật, không theo luật gần xa. Còn nhiều trẻ tạo ra sản phẩm chưa đẹp, chưa thẩm mỹ, và sản phẩm thể hiện chưa rõ mục đích mà trẻ muốn làm. Điều này chứng tỏ, giáo viên phải là người tạo ra cơ hội cho trẻ hoạt động, để rèn và nâng cao hơn kỹ năng tạo hình cho trẻ, phát huy tính tích cực của trẻ, để trẻ tạo ra sản phẩm có thẩm mỹ và có mục đích. Một số yếu tố nữa mà trẻ chưa tích cực là vốn kinh nghiệm và khả năng tạo hình của trẻ có hạn, do vậy cô giáo cần phải rèn luyện thường xuyên cho trẻ ở mọi hoạt động ngay từ khi còn nhỏ. Qua kết quả khảo sát trên, tôi thấy kết quả trên trẻ chưa cao. Vì thế tôi nghĩ mình phải làm cách nào để đem lại hiệu quả hơn đối với trẻ, mà trẻ cảm thấy thích thú việc học trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, không bị gò bó nặng nề vì thế trong bài viết này tôi xin trình bày: iện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình” mà tôi đã áp 5/16
dụng trong năm học vừa qua tại trường mầm non, tôi thấy trẻ có sự chuyền biến về kết quả trẻ đạt được. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Qua kết quả khảo sát tôi đã nghiên cứu và lựa chọn xây dựng 1 bố biện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình I. Biện pháp1: Các biện pháp tôt chức hoạt động tạo hình trong giờ học và ngoài giờ học 1.Tổ chức trong giờ học: * Hoạt động tạo hình theo mẫu: Trẻ quan sát mẫu (sự vật, hiện tượng) và thể hiện lại bằng ngôn ngữ và chất liệu của tạo hình trong quá trình quan sát. Sản phẩm thể hiện sự hiểu biết, tình cảm của trẻ về đối tượng, không phải sự dập khuôn máy móc mẫu giáo viên cung cấp. - Mục đích: rèn kỹ năng cũ, hình thành kỹ năng mới (nếu có) và trình tự thể hiện sự vật. - Các bước tiến hành: ( 3 bước, 5 hoạt động). HĐ 1: Ổn định, gây hứng thú, giới thiệu bài. HĐ 2: Quan sát, nhân xét mẫu vật. HĐ 3: Làm mẫu toàn bộ vật( hoặc từng phần) kết hợp giải thích. HĐ 4: Trẻ thực hiện. HĐ 5: Nhận xét sản phẩm. Tổ chức hoạt động tạo hình rất cần giáo viên tư duy đổi mới, linh hoạt trong từng hoạt động từ HĐ 1( ổn đinh, gây hứng thú) đến HĐ 5( nhận xét sản phẩm) nhằm đạt mục đích giúp trẻ có cơ hội bộc lộ các ý tưởng và cảm xúc về bản thân và về thế giới mà trẻ nhìn thấy, trẻ tự tin khi nói ý tưởng, mong muốn được thử nghiệm. Giáo viên có thể sử dụng hệ thống câu hỏi để cảm nhận, dự đoán, kích thích trẻ bộc lộ cảm xúc, ý tưởng sáng tạo nghệ thuật của bản thân, trẻ tự quyết định mình muốn gì và thực hiện chúng như thế nào? * Hoạt động tạo hình theo đề tài: Dạy trẻ thể hiện mối quan hệ của các sự vật hiện tượng khác nhau tạo thành các nội dung phản ánh về đề tài. Dạy trẻ các cách thức khác nhau về sự vật hiện tượng. - Mục đích: Rèn kỹ năng cũ, hình thành các kiến thức kỹ năng tạo hình chuyên biệt. - Các bước tiến hành: 6/16
HĐ 1: Ổn định, gây hứng thú, giới thiệu bài. HĐ 2: Khảo sát đồ dùng gợi ý, giúp trẻ hiểu chủ đề,kỹ năng, mối quan hệ, bố cục(tỉ lệ, vị trí sắp xếp các đối tượng...)Cách phối hợp các yếu tố tạo hình và hướng dẫn trẻ các kỹ năng cần thiết. HĐ3: Gợi hỏi ý tưởng của trẻ: HĐ4 : Trẻ thực hiện HĐ5: Nhận xét sản phẩm Giáo viên lắng nghe ,tôn trọng và chấp nhận ý tưởng ,cách sáng tạo ra sản phẩm của trẻ .Chủ yếu khuyến khích để trẻ tiếp tục sáng tạo và đưa ra ý tưởng mới.Khơi gợi,khích lệ, dành thời gian để trẻ quan sát, để trẻ cảm nhận và bộc lộ cảm xúc của bản thân về cái đẹp bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với độ tuổi như: Chăm chú, ngắm nhìn, biểu cảm bàng nét mặt, cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, muốn thử nghiệm. * Hoạt động tạo hình theo ý thích: Trẻ tự do lựa chọn sự vật, nội dung và đề tài…thể hiện theo nhu cầu và sở thích của cá nhân. - Mục đích: củng cố các kiến thức, kĩ năng tạo hình cơ bản. Mở rộng các kiến thức mới, kĩ năng sâu tùy theo nhu cầu và khả năng của trẻ. - Các bước tiến hành: HĐ1: Ổn định, gây hứng thú, giới thiệu bài. HĐ 2: Quan sát nhận xét sản phẩm gợi ý, mở rộng giúp trẻ hiểu nội dung hoạt động, kĩ năng, mối quan hệ, bố cục( tỉ lệ, vị trí sắp xếp các đối tượng…). HĐ 3: Gợi hỏi ý tưởng của trẻ. HĐ 4: Trẻ thực hiện. HĐ 5: Nhận xét sản phẩm. -Nhận xét kết quả, quá trình, biện pháp trong giờ học : Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, cớ nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động. *Trải nghiệm: trẻ được thực hiện qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi. 7/16
*Giao tiếp: chia sẻ với bạn và học từ mọi người. *Suy ngẫm: suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội được vào việc giải quyết các tình huống. *Trao đổi: diễn đạt chia sẻ suy nghĩ và mong muốn. Đánh giá sản phẩm tạo hình: + Trẻ tự đánh giá. + Trẻ nhận xét lẫn nhau. + Giáo viên tổng kết. Hình ảnh 1: Cô giáo đàm thoại với trẻ( Các minh chứng). Hình ảnh 2: Nguyên liệu để trẻ thực hiện( Các minh chứng). Hình ảnh 3: Trẻ quan sát cô thực hiện( Các minh chứng). Hình ảnh 4: Cô hướng dẫn trẻ( Các minh chứng). Hình ảnh 5: Trẻ tạo ra sản phẩm( Các minh chứng). 2.Tổ chức ngoài giờ học: + Hoạt động ngoài trời: - Mục đích: Để đảm bảo cho việc tổ chức hoạt động tạo hình của trẻ đạt kết quả, việc cung cấp tạo môi trường cơ sở vật chất là rất quan trọng. Chúng ta không chỉ cho trẻ làm quen và sử dụng các đồ chơi công nghiệp mà còn sử dụng các đồ chơi có nguồn gốc từ thiên nhiên. Điều đó góp phần phong phú thêm các hoạt động tạo hình trong trường mầm non phát huy tốt tính tích cực của trẻ. - Cách tiến hành: Tôi thường xuyên cho trẻ dạo chơi ngoài trời để trẻ được quan sát, trò chuyện về thế giới xung quanh (Bầu trời, cây cối, hoa lá, vườn hoa, vườn rau, cảnh vật, con vật…) VD: Tôi cho trẻ ra sân trường quan sát vườn hoa trong sân trường.Trẻ được quan sát 1 vườn hoa thật rất đẹp, có nhiều loại hoa khác nhau với nhiều màu sắc rực rỡ mùi hương thơm ngát. Ngoài ra còn 1 số thứ tác động như gió thỏi nhè nhẹ làm hoa rung rinh trong gió, những con chuồn chuồn, bươm bướm bay lượn quanh hoa làm cho vườn hoa hiện lên trong mắt trẻ rất sinh động. Kết hợp với những câu hỏi gợi mở: “các con có nhận xét gì về vườn hoa? ” “Các con thấy vườn hoa đẹp như thế nào?” 8/16
( về màu sắc, hình dáng, các bộ phận đặc trưng…)Vẽ vườn hoa có bông cao, bông thấp, bông cánh tròn, bông cánh nhọn, hoa màu vàng, hoa màu hồng… Hình ảnh minh họa 6: Vườn hoa trong trường( Các minh chứng) Việc cho trẻ quan sát như vậy sẽ giúp trẻ cảm nhận vẻ đẹp tự nhiên, có sự rung động trước cảnh đẹp, hình thành nên những tình cảm tích cực. Để lại trong trẻ những ấn tượng sâu sắc từ đó trẻ nhớ rất lâu và dần dần sẽ tích lũy được biểu tượng về bông hoa, vườn hoa , biết sử dụng phối hợp các kỹ nằng vẽ nét cong trong khép kín tạo thành nhụy, các nét cong hở liên tiếp tạo thành cánh, nét thẳng, nét xiên... và tô hoa nhiều màu để bài vẽ sinh động hơn Ngoài ra tôi còn tận dụng những nguyên liệu như lá khô, cỏ khô đó là cho trẻ nhặt lá khô rồi tạo nên những con vật rất đáng yêu và ngộ nghĩnh.Qua đó tôi lồng ghép giáo dục vào, giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ sinh môi trường. Hoặc tôi có thể phát phấn trắng cho trẻ ra sân vẽ như in cánh hoa, lá hoa, vẽ phương tiện giao thông, vẽ con vật mà trẻ yêu thích - Kết quả: Qua đó trẻ đã nắm bắt và thể hiện được sản phẩm của mình qua các bài tạo hình Hình 7: Trẻ chơi trò chơi chắp ghép( Các minh chứng) + Hoạt động góc: - Mục đích: Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non nhằm giúp trẻ thỏa mãn các nhu cầu vui chơi và nhận thức đồng thời giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ ở lứa tuổi này. Hoạt động vui chơi là phương tiện giúp trẻ hoàn thành nhân cách đồng thời là phương tiện phát triển nhân cách, hướng trẻ phát triển theo chuẩn mực xã hội quy định. Tăng cường yếu tố vui chơi trong môn học tạo hình nhằm giúp trẻ tạo sự ham muốn được khám phá kiến thức về thế giới xung quanh trẻ để kích thích trẻ tạo nên sản phẩm nghệ thuật của riêng mình. Thực hiện hoạt động vui chơi không phải để cho trẻ chơi không mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện trong các lĩnh vực ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội. Giúp trẻ chủ động tham gia các hoạt động để phát triển khả năng, năng lực của mình được hoạt động thoải mái để thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ. Giúp trẻ phát huy tính tích cực khi tham gia hoạt động. Kích thích trẻ suy nghĩ nhiều hơn và kích thích tính sáng tạo của trẻ thông qua hoạt động vui chơi. Biết sử dụng các 9/16
loại đồ dùng có sáng tạo khi tạo ra sản phẩm. Thông qua trò chơi trẻ rèn luyện và phát triển trí tưởng tượng, ý thức, tình cảm, tính tò mò, tính ham hiểu biết. - Cách tiến hành: Sắp xếp riêng góc tạo hình cũng rất quan trọng như: + Phải sắp xếp bàn + Để vở tạo hình, sắp xếp các nguyên vật liệu, đồ dùng học tạo hình ở chỗ thuận lợi để trẻ thực hiện hoạt động tạo hình 1 cách dễ dàng + Các bài tạo hình có ký hiệu dán trển để trẻ dễ nhận ra + Nơi trưng bày sản phẩm dễ nhìn, dễ ngắm, phụ huynh dễ quan sát thấy Ví dụ: Hoạt động “ chắp ghép con cá từ các nguyên vật liệu khác nhau” Giáo viên lồng ghép giờ học bằng các yếu tố vui chơi như: cho trẻ chơi chắp ghép con cá, cho trẻ vừa chơi vừa thi đua giữa các bạn xem ai chắp ghép con cá sáng tạo và đẹp nhất.Sau khi tạo ra sản phẩm cho trẻ chơi trò chơi “thả cá vào bể”. Qua trò chơi này trẻ rất hứng thú, say sưa tạo nên các sản phẩm đẹp và độc đáo sau đó lên trưng bày sản phẩm của mình một cách thích thú. Giờ học được lồng ghép nhẹ nhàng không hề nặng nề.Cho trẻ vừa chơi vừa học để tạo ra sản phẩm - Kết quả: Biện pháp này giúp trẻ giải tỏa ức chế về tâm lý, trẻ tạo sản phẩm trong tâm thế vui vẻ, trò chơi giúp trẻ phát huy trí tưởng tượng bay bổng cũng như khéo léo của đôi bàn tay, giúp trẻ có thể hình dung các hoạt động trong xã hội thông qua rất nhiều trò chơi. II. Biện pháp 2: Phương pháp tổ chức giờ học tạo hình theo hướng dẫn lấy trẻ làm trung tâm Để giúp trẻ nhanh chóng thích ứng người ta thấy chăm lo phát triển tiềm năng của mỗi cá nhân cũng chưa đủ mà còn phải tổ chức cho trẻ hoạt động trong môi trường tập thể trên cơ sở tôn trọng tính cách của mỗi cá nhân trẻ. Theo hướng đó phương pháp học tập hợp tác và hướng dẫn phải dựa vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm là rất cần thiết và đúng đắn Hình ảnh minh họa 8 Trẻ tham gia hoạt động (Các minh chứng) Việc phát triển các phương pháp hướng dẫn tích cực, hợp tác không chỉ còn có ý nghĩa ngay trong quá trình học tập ở nhà trường mà còn chuẩn bị cho tiền đồ của chính các em. Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động: 10/16
*Trải nghiệm: trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi * Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người * Suy ngẫm: suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội được vào việc giải quyết các tình huống. * Trao đổi: diễn đạt chia sẻ suy nghĩ và mong muốn Giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ được chiếm lĩnh kiến thức Đặt ít câu hỏi hơn, nhưng câu hỏi phải khiến trẻ suy nghĩ, không hỏi tràn lan. Dành thời gian để trẻ suy nghĩ trả lời. Không nên vội đánh giá, hãy động viên, khuyến khích để nhận được câu trả lời tốt hơn từ trẻ. Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi. Trân trọng câu hỏi và câu trả lời của trẻ. Trong giờ học nói chung và giờ hoạt động tạo hình nói riêng, giáo viên hãy để trẻ tự thể hiện, tạo cơ hội và động viên trẻ phát biểu, nhận xét, đặt câu hỏi, trả lời câu hỏi, thắc mắc, tranh luận. Cô giáo luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo, là “ thang đỡ ” giúp đỡ trẻ khi cần thiết. Trẻ cần được động viên để thể hiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc, và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật + Cái trẻ muốn làm (nội dung), làm thế nào để được sản phẩm (Quá trình), sản phẩm hoàn thành sẽ như thế nào (kết quả, sản phẩm) Ví dụ 1 số câu hỏi mở kích thích trẻ suy nghĩ: * Con nghĩ thể nào? * Làm sao con biết? * Tại sao con lại nghĩ như vậy? * Nếu.. thì sao? Nếu không… thì sao? *Theo con thì điều gì/cái gì sẽ xảy ra tiếp theo? Câu hỏi tốt thường là câu hỏi mở và có câu trả lời mở, đòi hỏi sự tư duy, tạo được một điều mới mẻ Nên dành thời gian suy nghĩ cho mỗi câu hỏi và sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ (ánh mắt, cười, gật đầu, vỗ tay…) để khuyến khích, khen ngợi trẻ. Tổ chức hoạt động tạo hình đa dạng, phong phú phối hợp nhiều phương pháp dạy học (Quan sát, giảng giải, đàm thoại..) các kiểu đặt câu hỏi (kỹ thuật đặt câu hỏi, sử dụng đồ dùng dạy học…) và cách thức dạy học linh hoạt (học cá nhân, học nhóm…).Đối với trẻ 5-6 tuổi, không nên quá lạm 11/16
dụng làm mẫu và các sản phẩm mẫu, vì sẽ giảm sự kích thích tư duy và cách thể hiện sản phẩm ở trẻ. Sản phẩm mẫu khiến trẻ ít có cảm xúc có ở trẻ, giảm tính tích cực và hoạt động trí tuệ của trẻ vì các mẫu đã có sẵn. Nếu có các hoạt động làm mẫu thì cũng không nên làm ngay mà phải gợi ý cho trẻ Ví dụ: Hoạt động vẽ thì phải hỏi trẻ vẽ cái gì? Vẽ từ đâu? Vẽ gì trước? Vẽ gì sau? Vẽ như thế nào?.. Cô nên tạo tình huống để trẻ nghĩ cách làm giúp. Ví dụ như: Để cắt được bông hoa chúng ta phải làm thế nào? Hay để đất mềm ra chúng mình phải làm gì?... Trong khi làm mẫu luôn coi trọng ý kiến, quan điểm của trẻ, giúp trẻ phát triển khả năng so sánh, suy nghĩ, phân tích nhiệm vụ. Động viên trẻ tự tìm, tự sáng tạo cách thể hiện sản phẩm. Kết quả: Trẻ lớp tôi được tự do sáng tạo, cô giáo đóng vai trò là người định hướng nhưng không gò ép.Trẻ tự tin đưa ra ý tưởng, thực hiện tác phẩm tạo hình theo cách mình muốn và đó cũng là mục đích mà tôi hướng đến. III. Biện pháp 3: Tạo môi trường nghệ thuật trong lớp học a. Mục đích: Tạo môi trường nghệ thuật trong lớp học sạch sẽ và đẹp mắt, trong phòng có nhiều đồ chơi đẹp có màu sắc sặc sỡ được bố trí gọn gàng, phù hợp và đẹp mắt. Trẻ thấy được vẻ đẹp của các phòng được trang trí rất đẹp bởi các mảng tranh được vẽ trên tường hay là các mảng màu sơn trên tường và những vật dụng trang trí. Đây cũng là một trong những biện pháp quan trọng bởi vì xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là trực quan sinh động thì thu hút và hấp dẫn trẻ, thúc đẩy trẻ hoạt động tích cực tốt hơn, để đạt được điều đó tôi cho trẻ xem nhiều tranh, nhiều tác phẩm tạo hình có giá trị như tranh vẽ, hay xem băng đĩa có các cảnh quan đẹp rõ nét. Đồng thời hướng dẫn trẻ quan sát để nhận thấy cái đẹp đơn giản nhất trong những tác phẩm đó. b.Cách tiến hành: Các đồ dùng đồ chơi đó cũng phải được sắp xếp, bố trí gọn gàng, dễ nhìn. Đồ chơi ở ngăn nào để gọn vào ngăn đấy. Trước mỗi ngăn tôi thường vẽ các ký hiệu để trẻ biết ngăn này đựng gì, cất gì vào ngăn này, hình thành thói quen cho trẻ cất đúng vào nơi quy định, giá đồ chơi sẽ gọn gàng không lộn xộn 12/16
Các mảng tường trong lớp được trang trí đẹp, bắt mắt, phù hợp với nội dung ở mầm non, phù hợp với nội dung từng góc, từng mảng chủ đề, trang trí với nhiều chất liệu, và hình thức phong phú Việc tạo 1 môi trường tạo hình đẹp trong lớp cũng là 1 biện pháp quan trọng vì cũng xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là trực quan sinh động nên môi trường đẹp sẽ hấp dẫn thúc đẩy trẻ hoạt động tạo hình tích cực c. Kết quả đạt được: Việc sắp xếp môi trường gọn gàng giúp trẻ dễ lấy và cất khi trẻ chơi xong Hình ảnh minh họa 9: Các góc trong lớp học (Các minh chứng) IV.Biện pháp 4: Tuyên truyền phối hợp với phụ huynh a. Mục đích: Thường xuyên trao đổi với phụ huynh vào giờ đón trả trẻ hay qua các cuộc họp phụ huynh để có những biện pháp kèm trẻ sao cho phù hợp b.Cách tiến hành: Tuyên truyền phụ huynh cho con tham gia học lớp năng khiếu.Với những trẻ khá có kế hoạch bồi dưỡng riêng giao bài tập về nhà cho trẻ làm.Với trẻ yếu kém cô chú ý nhiều hơn đến kỹ năng của trẻ, có thể xếp trẻ khá ngồi gần trẻ yếu để trẻ học tập bạn, và có sự cố gắng nhiều hơn. c. Kết quả: Phụ huynh thấy được tầm quan trọng của việc phối hợp cùng các cô giáo để trẻ có được những sự tiến bộ rõ rệt. Hình ảnh minh họa 10: Tuyên truyền phối hợp với phụ huynh (Các minh chứng) C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết quả: Sau khi áp dụng một số biện pháp nhằm kích thích trẻ hoạt động tích cực trong giờ tạo hình, qua khảo sát cuối năm thu được trên 48 trẻ có kết quả như sau:(Các minh chứng mục I Phiếu điều tra thực trạng sau thực hiện, giải pháp,sáng kiến) Bảng số liệu cho thấy: Với những biện pháp như trên tôi đã vận dụng vào tình hình thực tế một cách hợp lí và kết quả mang lại cho trẻ trong giờ hoạt động tạo hình đạt được nhiều thành quả đáng khích lệ: + Đối với trẻ: Trẻ đã tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình, trẻ biết tự tay mình tạo ra sản phẩm, nhiều trẻ đã biết sắp xếp bố cục cân đối, không còn xếp lộn xộn nữa. Nhiều trẻ tạo ra sản phẩm đẹp mắt, có thẩm mỹ, và 13/16
sản phẩm thể hiện rõ mục đích mà trẻ muốn làm, trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động tăng lên đáng kể.Tỷ lệ các trẻ không hoàn thành sản phẩm, các trẻ còn lúng túng, trẻ kỹ năng tạo hình yếu giảm đáng kể, Điều này chứng tỏ việc áp dụng các biện pháp trên khả thi, đã phần nào phát huy tính tích cực của trẻ và kết quả đạt được gần cuối năm học trẻ lớp tôi có những chuyển biến rõ nét, hầu hết các tiết tạo hình thì 100% trẻ đều hoàn thành sản phẩm.Tôi đã chọn ra những cháu có năng khiếu để bồi dưỡng thêm và kết hợp với phụ huynh có hướng bồi dưỡng năng khiếu của trẻ.Một số cháu tuy chuyển từ nơi khác đến đã theo kịp các bạn trong lớp và thậm chí có khả năng tạo hình tốt hơn trẻ thì yêu trường, yêu lớp rất thích đi học vì đến lớp được tham gia vào các hoạt động ở trường, ở lớp; đặc biệt là tham gia vào các hoạt động tạo hình mới mẻ và phong phú.Góc tạo hình đã có nhiều tranh của nhiều cháu và các sản phẩm bằng đất nặn làm cho phụ huynh phấn khởi và yên tâm hơn. + Đối với phụ huynh :Vì thế mà phụ huynh đã có những cách nhìn nhận tốt hơn về năng lực của con em mình.Từ đó có những đóng góp tích cực đối với các hoạt động của lớp, sưu tầm đồ dùng, đồ chơi giúp đỡ và phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để giúp trẻ ngày càng tiến bộ hơn.Phụ huynh, cha mẹ học sinh cũng có nhận thức khác khi nhìn thấy sự tiến bộ của các con qua các sản phẩm mà trẻ tự làm ở trên góc, ở giá treo sản phẩm. Bố mẹ ủng hộ cô và các con, tin tưởng vào cô, và luôn động viên các con và sẵn sàng tạo mọi điều kiện cho các con tham gia các hoạt động ở trường, ở lớp do các cô tổ chức. + Đối với giáo viên: -Tích cực cập nhật nắm vững các nội dung, phương pháp và hình thức tạo hình biết cách vận dụng sáng tạo - Thực hành tiết kiệm tiêu dùng trong trường mầm non, trong gia đình, nơi công cộng. - Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi từ các vật liệu thiên nhiên,nguyên liệu tái sử dụng. II. Bài học kinh nghiệm: Qua việc áp dụng một số biện pháp và có được những kết quả trên, bản thân tôi rút ra được bài học kinh nghiệm như sau: Giáo viên phải cố gắng tìm tòi, sáng tạo ra những cái mới để tạo ra những sản phẩm đẹp mắt mang tính thẩm mĩ cao và phù hợp với nhận thức của trẻ, qua đó thu hút sự chú ý của trẻ và tạo nguồn cảm hứng cho trẻ làm theo. 14/16
Giáo viên cần chuẩn bị tri thức cần truyền đạt cho trẻ phong phú, gần gũi với trẻ, soạn bài sáng tạo với thủ thuật lên lớp để dẫn dắt, gợi mở, lôi cuốn trẻ Chuẩn bị đồ dùng giảng dạy đẹp, hấp dẫn, sáng tạo, có bố cục. Môi trường học tập cũng rất quan trọng. Cần cho trẻ hoạt động trong môi trường nghệ thuật phong phú có kế hoạch tìm kiếm, sưu tầm nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng đồ chơi. Phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường.Lồng ghép giữa tạo hình với các hoạt động và các môn học khác Cô giáo phải nhiệt tình, kiên trì, yêu nghề mến trẻ. Chịu khó tìm tòi học hỏi, những kiến thức mới lạ. Cố gắng trau dồi kinh nghiệm của đồng nghiệp Tham khảo tài liệu sách báo,tập san, thông tin đài, các phương tiện nghe nhìn, internet…. Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động ở mọi lúc mọi nơi. Luôn động viên khích lệ trẻ. Giúp trẻ tự tin, nhanh nhẹn, hoạt bát, khéo léo hơn. Cô giáo sưu tầm và tìm kiếm nhiều nguyên vật liệu phong phú dễ kiếm, dễ tìm để kích thích trẻ hoạt động tạo hình, để tạo ra sản phẩm Luôn tự học hỏi để nâng cao trình độ chuyên đề thông qua dự giờ đồng nghiệp và việc tiếp thu chuyên đề do nhà trường tổ chức. Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tổng hợp mang tính nghệ thuật: ngày hội noel, ngày 8/3, ngày 20/10, lễ ( lễ hội hóa trang,…), hoạt động sân khấu. Ngoài ra, tổ chức các cuộc dạo chơi trong thiên nhiên, tạo điều kiện phát triển ở trẻ óc thẩm mỹ, sáng tạo. Sử dụng các đồ dùng hằng ngày có các yếu tố trang trí, có chất lượng thẩm mĩ cao: màu sắc tươi sáng, hình dáng sinh động, bắt mắt và gây hứng thú cho trẻ lĩnh hội một tri thức đầy đủ và toàn diện thì đòi hỏi ở trẻ có một trạng thái tâm lý thoải mái và an toàn. Vì vậy, là một cô giáo Mầm non chúng ta cần phải biết yêu thương, đùm bọc, che chở và tôn trọng trẻ, từ đó trẻ thấy mình thực sự được an toàn và nó tích cực tham gia vào hoạt động và lĩnh hội tri thức một cách trọn vẹn. Nhờ đó mà trẻ rèn luyện kỹ năng tạo hình và phát huy được tính sáng tạo, chủ động tích cực theo cách riêng của mình. Trong tất cả các lĩnh vực hoạt động ở trường mầm non lĩnh vực nào cũng quan trọng, đó là yếu tố giúp trẻ phát triển nhân cách một cách hài hoà và toàn diện giúp trẻ bước vào đời. Vì vậy chúng ta phải hết sức quan tâm để nâng cao chất lượng giáo dục ở bậc học, tạo một môi trường lành 15/16
mạnh, một tâm thế tốt cho trẻ có những hứng thú khi đến trường và thực sự mang tính chất là một trường học thân thiện. Trên đây là những biện pháp giúp trẻ học tốt bộ môn tạo hình mà bản thân tôi tự đúc rút ra. Tuy nhiên vẫn không tránh khỏi sự thiếu sót, rất mong sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo để sáng kiến của tôi được hoàn thành tốt hơn. Tôi trân trọng cảm ơn sự đóng góp của các cấp lãnh đạo ngành, ban giám hiệu nhà trường, hội đồng giáo viên. III.Đề xuất - kiến nghị : * Về phía phòng giáo dục: Rất mong phòng giáo dục sẽ mở thêm các lớp hướng dẫn chuyên môn chuyên đề phát triển thẩm mỹ, tổ chức thêm các buổi kiến tập để chúng tôi được học hỏi và mở rộng thêm về đề tài, kỹ năng tổ chức hoạt động cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình. Cung cấp thêm sách, tài liệu tham khảo để giáo viên được học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn. Tổ chức các hội thi, triển lãm các tác phẩm nghệ thuật của trẻ giáo viên và học sinh có điều kiện tham quan học hỏi. * Về phía nhà trường : Trang bị thêm nhiều nguyên vật liệu và đồ dùng mới mẻ phong phú như : Hoa đá, pha lê và các đồ dùng trang trí như: hạt ngọc, hạt kim sa, dây kim tuyến, vải dạ Bồi dưỡng cho giáo viên những kiến thức cơ bản về chuyên môn, nghiệp vụ trong việc tổ chức hoạt động học cho trẻ mầm non. Tổ chức những tiết học mẫu chuẩn về phương pháp, tổ chức kiến tập các lớp có môi trường giáo dục tốt . Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia nhiều lớp bồi dưỡng chuyên môn cho các môn học để giáo viên có thêm điều kiện học hỏi kinh nghiệm Vì thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên không thể tránh khỏi những sai sót. Rất mong có sự đóng góp ý kiến của ban giám hiệu nhà trường cùng các chị em đồng nghiệp để tài liệu nghiên cứu này của tôi ngày càng hoàn thiện. 16/16