Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại" nhằm giúp trẻ trang bị những tri thức và kỹ năng cần thiết nhằm hình thành năng lực cho trẻ để trở thành công dân có đủ tự tin, trách nhiệm, tự lập, chủ động, thành công và hạnh phúc trong thế kỷ 21.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại

1 THÔNG TIN CHUNG VỀ BIỆN PHÁP 1. Tên biện pháp: Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại. 2. Lĩnh vực (mã)/cấp học: Giáo dục (03)/Mầm non 3. Thời gian áp dụng biện pháp: Từ ngày 05 tháng 9 năm 2021 đến ngày 10 tháng 5 năm 2022. 4. Tác giả: Họ và tên: Phạm Thị Thoa Năm sinh: 1987 Nơi thường trú: Xã Trực Đại - Huyện Trực Ninh - Tỉnh Nam Định. Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm mầm non. Chức vụ công tác: Giáo viên. Nơi làm việc: Trường mầm non Trực Đại. Điện thoại: 0947303489 Tỷ lệ đóng góp tạo ra biện pháp: 100% 5. Đơn vị áp dụng biện pháp: Tên đơn vị: Trường mầm non Trực Đại. Địa chỉ: Xã Trực Đại - Huyện Trực Ninh - Tỉnh Nam Định. Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
2 BÁO CÁO BIỆN PHÁP GIÁO DỤC VÀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 -5 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON TRỰC ĐẠI. 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói : “Cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có xanh thì lá mới tươi, quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng, giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập”. Thấm nhuần lời Bác chỉ dạy, Đảng và Nhà nước ta đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với hệ thống Giáo dục, đòi hỏi nền Giáo dục phải đào tạo ra những thế hệ trẻ em “Phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”. Chính vì vậy song song với việc dạy học theo hướng lấy trẻ làm trung tâm, phát huy tính tích cực thì việc đổi mới giáo dục hướng tới sự phát diện toàn diện của mỗi đứa trẻ đang là vấn đề được quan tâm bậc nhất hiện nay. Theo UNESSCO năng lực phát triển toàn diện của trẻ bao gồm ba thành tố: Kiến thức, kỹ năng và thái độ. Hai yếu tố kỹ năng và thái độ thuộc về kỹ năng sống, trong đó kiến thức chiếm 4%, kỹ năng chiếm 26 %, thái độ chiếm 70%. Như vậy kỹ năng sống là yếu tố quyết định tới sự phát triển toàn diện của trẻ. Vậy kỹ năng sống là gì? Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân cần có để tương tác với những người khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay những thách thức của cuộc sống hàng ngày. Đối với trẻ mầm non, kỹ năng sống là những thao tác hành động hằng ngày, những nhận thức tình cảm của trẻ đáp ứng nhu cầu của bản thân và xử lý các tình huống gặp phải trong cuộc sống. Theo số liệu thống kê từ một nghiên cứu được tổ chức với 2.200 bà mẹ trên thế giới có con 4-5 tuổi, có tới 44% trẻ biết chơi Game trong khi số trẻ biết đi xe đạp chỉ có 43%, 22% trẻ biết mở một ứng dụng trên điện thoại thông minh, trong khi đó việc buộc dây giày thì chỉ có 14% trẻ biết thực hiện. Tai nạn thương tích là nguyên nhân hàng đầu gây nên tử vong ở trẻ em, trong Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
3 đó đuối nước chiếm tỉ lệ tử vong cao nhất. Theo thống kê của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, mỗi năm Việt Nam có hơn 2000 trẻ em tử vong do đuối nước. Tỉ lệ trẻ em đuối nước tại Việt Nam hiện nay cao nhất Đông Nam Á và cao gấp 10 lần so với các nước đang phát triển. Trẻ em dưới 5T chiếm tỉ lệ tử vong do đuối nước cao nhất. Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNFPA), mỗi năm việt nam ghi nhận hơn 1.000 trẻ em bị xâm hại, trong đó xâm hại tình dục chiếm 60%. Chúng ta có bao giờ đặt ra một câu hỏi rằng: Xã hội ngày càng hiện đại, ngày càng phát triển nhưng tại sao trẻ em lại phải đối mặt với những mối nguy hiểm đến từ việc thiếu hụt kỹ năng sống? Cha mẹ luôn yêu thương và mong muốn trẻ em được đủ đầy, chính vì vậy tình yêu thương ấy biến thành sự bao bọc nuông chiều quá mức, khiến trẻ sống thu mình và dựa dẫm hoàn toàn vào người lớn và thiếu hụt các kỹ năng sống cơ bản. Với mục tiêu giúp trẻ trang bị những tri thức và kỹ năng cần thiết nhằm hình thành năng lực cho trẻ để trở thành công dân có đủ tự tin, trách nhiệm, tự lập, chủ động, thành công và hạnh phúc trong thế kỷ 21. Tôi đã tiến hành nghiên cứu biện pháp: “Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4 -5 tuổi tại trường mầm non Trực Đại”. II. THỰC TRẠNG CỦA BIỆN PHÁP: 1. Thuận lợi : - Được sự chỉ đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Trực Ninh, Nhà trường đã ký hợp đồng với công ty CPGD và ĐT ATB triển khai chương trình giáo dục kỹ năng sống Poky cho 100% trẻ độ tuổi mẫu giáo. - Giáo viên có năng lực chuyên môn vững vàng, luôn nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tâm huyết, ham học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Hiểu được tâm sinh lý của trẻ, hoàn cảnh và điều kiện sống của trẻ ở gia đình để xây dựng biện pháp giáo dục phù hợp. 2. Khó khăn: - Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại như: Internet, điện thoại, Tivi, các trò chơi điện tử... Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
4 - Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm, không có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh. - Bên cạnh đó một số cha mẹ trẻ chưa quan tâm đúng mức đến việc giáo dục kỹ năng sống cho con em mình. Nhận thức chưa đầy đủ sự cần thiết của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở độ tuổi mầm non. Qua khảo sát thực tế về vốn kỹ năng sống của 30 trẻ trong lớp, tôi thu được kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài như sau: Bảng khảo sát trẻ trước khi áp dụng đề tài Tổng số trẻ: 30 trẻ Lĩnh vực khảo sát Đạt Chưa đạt Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ % 1.Kỹ năng tự tin 10 33% 20 67% 2.Giáo dục giới tính 8 27% 22 73% 3.Kỹ năng lao động tự phục vụ 13 43% 17 57% 4.Kỹ năng tự bảo vệ bản thân 11 37% 19 63% III. NỘI DUNG CÁC BIỆN PHÁP: 1.Biện pháp 1: Xây dựng môi trường giáo dục. Nhà quản lí giáo dục Mary Beth Blegan đã nói “Một môi trường tích cực luôn tạo ra những đứa trẻ tích cực”, đó chính là môi trường mà nền giáo dục không chỉ ở Việt Nam mà toàn thế giới đều hướng đến. Quan điểm của cá nhân tôi thì môi trường tích cực ở trường mầm non đó chính là xây dựng "Trường học hạnh phúc" đúng nghĩa nhằm hướng đến một môi trường học tập tốt, trẻ muốn đến trường và về nhà với sự hứng khởi, vui tươi. Một ngôi trường hạnh phúc phải luôn đảm bảo 2 yếu tố tinh thần và vật chất: + Môi trường tinh thần: Với phương châm đấy tôi luôn tạo dựng một môi trường thân thiện tích cực, an toàn, gần gũi với trẻ, tôn trọng, đối xử công bằng với Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
5 tất cả trẻ trong lớp. + Môi trường vật chất: Bố trí, sắp xếp các khu vực chơi, hoạt động trong lớp và ngoài trời phù hợp với chủ đề, thuận tiện cho việc sử dụng của giáo viên và trẻ. Quy hoạch không gian hiện có của nhà trường để phân bố diện tích cho các hoạt động phù hợp với độ tuổi, sở thích, khả năng... của trẻ và phù hợp hoạt động chung của lớp, hoạt động nhóm, cá nhân. Đảm bảo đủ và đa dạng các loại vật liệu, thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phù hợp với từng chủ đề, thể hiện được rõ nét văn hóa của từng vùng miền tạo cơ hội cho trẻ tham gia, vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học vào việc xây dựng môi trường và kích thích sự phát triển toàn diện cho trẻ.( Hình 1 – Phụ lục) Xây dựng môi trường lớp học đẹp mắt, sinh động, phù hợp với mục tiêu giáo dục theo độ tuổi, đồ dùng, đồ chơi được sắp xếp ngăn nắp, an toàn thuận tiện cho việc trẻ hoạt động. Khi trẻ được hoạt động trong môi trường hạnh phúc, tích cực trẻ cũng sẽ được hình thành, rèn luyện thói quen ngăn nắp gọn gàng, kỹ năng biết yêu thương chia sẻ. 2.Biện pháp 2: Xây dựng nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi. Nội dung giáo dục kỹ năng sống rất đa dạng và phong phú với các nhóm kỹ năng khác nhau, tuy nhiên tôi dựa vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và độ tuổi 4-5 tuổi nói riêng, để lựa chọn những nội dung giáo dục phù hợp với khả năng nhận thức và tiếp thu của trẻ cũng như tìm kiếm những kỹ năng sống đang còn thiếu hụt ở trẻ tại lớp mình. Việc lựa chọn và xây dựng nội dung giáo dục kỹ năng sống có vai trò đặc biệt quan trọng, nếu lựa chọn đúng nội dung thì mới có tiền đề, căn cứ chính xác để lồng ghép việc giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động giáo dục và mang lại kết quả cao. Các nội dung giáo dục kỹ năng sống mà tôi xây dựng bao gồm: a. Kỹ năng mạnh dạn tự tin: Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
6 Tự tin là một trong những yếu tố quan trọng giúp mang lại thành công và kết quả tốt nhất trong mọi việc. Tự tin không phải là tất cả nhưng nếu thiếu điều này, không chỉ trẻ em mà cả người lớn đều khó đạt được những thành công trong trường học và trong cuộc sống. Vậy làm thế nào để hình thành kỹ năng tự tin cho trẻ? + Thường xuyên trò chuyện cùng trẻ. Trò chuyện nhiều với trẻ, lắng nghe những câu chuyện của trẻ, hỏi han trẻ thật nhiều, tạo điều kiện cho trẻ được nói lên suy nghĩ và mong muốn của mình. Điều đó sẽ khiến cho trẻ hiểu rằng trẻ đang nhận được sự quan tâm, từ đó trẻ sẽ cởi mở hơn, thoải mái hơn khi giãi bày ý kiến, quan điểm của mình.( Hình 2 – Phụ lục) + Luôn là cổ động viên nhiệt thành của trẻ. Con người chúng ta không ai là hoàn hảo, người lớn và cả trẻ em đều có lúc mắc những thất bại, sai lầm. Hãy dành cho trẻ một lời động viên, khích lệ hay một lời khen, cổ vũ khi trẻ cố gắng thực hiện nhiệm vụ cô giao. Sự cổ vũ trên mọi “Mặt trận” của cha mẹ và giáo viên chính là phương thức giúp trẻ tự tin hơn trong cuộc sống. + Tạo cơ hội cho trẻ thể hiện sự tự tin, sự mạnh dạn khi đứng trước đám đông. Hãy cho trẻ cơ hội để thể hiện chính mình, cho trẻ tham gia nhiều vào các hoạt động tập thể, văn hóa văn nghệ như múa hát, kể chuyện, đóng kịch, tham gia các hội thi để bé có cơ hội được chia sẻ ý tưởng của bản thân, của nhóm. Trẻ lên sân khấu hoặc biểu diễn thể hiện sự mạnh dạn trước đông người. .( Hình 3 –Phụ lục) b. Kỹ năng lao động tự phục vụ: Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã dạy: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình”. Đúng vậy, chúng ta cần phải rèn kỹ năng sống cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ và bắt đầu từ việc nhỏ nhất như: Sinh ra không phải trẻ đã có kỹ năng tự phục vụ mà đó là kết quả của quá Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
7 trình giáo dục. Vì thế tôi đã nghiên cứu rất kỹ khi lựa chọn các kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Trẻ có thể tự làm được những việc phù hợp với khả năng của trẻ: biết tự cất đồ dùng cá nhân khi đến lớp, tự biết lấy và cất đồ dùng đồ chơi khi muốn chơi; biết giúp đỡ người lớn những công việc vừa sức (chuẩn bị bàn ăn, chuẩn bị khăn lau, ăn xong biết lau, dọn bàn ăn, để bát thìa đúng quy định, cùng cô chuẩn bị sạp ngủ, tự lấy và cất gối khi ngủ); biết giữ gìn vệ sinh trong khi ăn (không nói chuyện trong khi ăn, ăn không rơi vãi, không vứt bỏ thức ăn), biết vệ sinh cá nhân (tự rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn, tự súc miệng, đánh răng, rửa mặt, biết khi nào thì quần áo của mình bị bẩn cần phải giặt. Đối với các bé gái, tôi dạy trẻ thói quen chải tóc gọn gàng)… lúc đầu có thể trẻ chưa quen sau dần dần trẻ thành thục trong việc tự phục vụ cho mình.( Hình 4 – Phụ lục) Dạy trẻ cách rửa tay trước mỗi bữa ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn. Nhận biết khi nào thì quần áo của mình bị bẩn cần phải giặt. Đối với các bé gái, tôi dạy trẻ thói quen chải tóc gọn gàng, biết giúp đỡ người lớn những công việc vừa sức. Biết cùng cô chuẩn bị sạp ngủ, biết tự cất gối khi ngủ dậy,…tự cầm thìa xúc cơm ăn, tự mặc quần áo ... lúc đầu có thể trẻ chưa quen sau dần dần trẻ thành thục trong việc tự phục vụ cho mình. Khi trẻ đã quen với công việc, tôi tổ chức và khuyến khích trẻ cùng tham gia các công việc ở lớp theo từng nhóm: Hai bạn hoặc bốn bạn cùng khiêng một bàn để kê bàn ăn, hợp tác cùng cô giáo và bạn khiêng sạp ngủ, gấp và xếp lại tủ quần áo, thu dọn bàn ăn,…Việc hợp tác trong công việc này, giúp hình thành ở trẻ tinh thần đồng đội cao, trẻ đoàn kết với nhau để thực hiện tốt công việc. .( Hình 5 – Phụ lục) c. Kỹ năng tự bảo vệ bản thân. + Phòng chống tai nạn thương tích: Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tử vong hoặc những di chứng tàn tật kéo dài suốt cuộc đời của trẻ chính là tai nạn gây thương tích. Tai nạn là hiện tượng mang yếu tố bất ngờ, khó lường trước và có thể gây ra những tổn thương trên cơ thể mà di chứng mang theo cả đời. Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
8 Đặc biệt ở lứa tuổi mầm non, trẻ thường hiếu động, nghịch ngợm, luôn tò mò muốn khám phá các sự vật hiện tượng xung quanh mà lại chưa có đủ kiến thức và kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích. Vì vậy chỉ cần người lớn chúng ta lơ là, bất cẩn thì nguy cơ xảy ra tai nạn là rất cao. -Môi trường trong lớp: Tôi thường xuyên giáo dục ý thức cho trẻ rằng không được xô đẩy, làm cho bạn khác bị đau, dạy các con biết đoàn kết, yêu thương nhau. Khi áp dụng phương pháp giáo dục Montessori và phương pháp giáo dục Steam, tôi cung cấp cho trẻ kiến thức dạy trẻ biết cách sử dụng an toàn các đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị gây nguy hiểm có khả năng gây thương tích như dao, kéo, tránh xa các loại súng cao su, và các loại hung khí khác. Cho trẻ xem tranh ảnh, các Video về sử dụng an toàn tiết kiệm các thiết bị điện tránh gây cháy nổ, điện giật...Dạy trẻ hiểu được đâu là đồ chơi, đâu là đồ dùng trong gia đình, đâu là đồ vật an toàn và đồ vật không an toàn… -Môi trường ngoài lớp học: Dạy cho trẻ về luật an toàn giao thông cơ bản khi trẻ tham gia giao thông: Không sang đường một mình, khi ngồi trên xe không được đùa nghịch, đội mũ bảo hiểm đúng cách. Địa bàn nơi tôi đang công tác có rất nhiều ao, hồ, sông, suối… vì vậy tôi luôn dặn dò trẻ không được một mình đi tới khu vực đó, cung cấp cho trẻ những kỹ năng bảo vệ cơ thể khi tiếp xúc với nguồn nước như khi đi bơi, tắm biển phải mặc áo phao, ngồi ngay ngắn trên thuyền và nghe theo sự chỉ dẫn của người lớn bên cạnh đó tôi khuyến khích các bậc cha mẹ cho trẻ đi học bơi để trẻ rèn luyện sức khỏe và tăng cường phòng tránh đuối nước. Giáo dục trẻ không ăn các món quà vặt lạ, xuất xứ không rõ nguồn gốc, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm ở các hàng rong gần khu vực trường. + Kỹ năng đối phó với người lạ: Tôi đưa tình huống (Phụ lục 1) để trẻ suy nghĩ, thảo luận và chia sẻ về cách giải quyết của mình. Sau đó cô giúp trẻ đưa phương án tối ưu nhất trong trường hợp này. .( Hình 5 – phụ lục) + Kỹ năng ứng xử khi bị lạc: Vào đầu mỗi năm học tôi nhắc nhở các bậc phụ huynh dạy trẻ ghi nhớ số điện thoại của cha mẹ, địa chỉ gia đình, cẩn thận hơn tôi Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
9 còn dặn dò cha mẹ trẻ ghi các thông tin liên hệ của gia đình vào sau ba lô trẻ để phòng trường hợp liên lạc khi cần thiết. Khi bị lạc các con có thể nhờ sự trợ giúp của người có uy tín xung quanh đó như chú Bảo vệ, chú Công an gần đó để nhờ gọi điện thoại, hoặc thông báo lên loa để tìm bố mẹ. Tuyệt đối không đi theo người lạ dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ. Vì có thể đó sẽ là kẻ xấu lợi dụng cơ hội bắt cóc hoặc làm hại trẻ. .( Hình 6 – Phụ lục) + Giáo dục giới tính cho trẻ: Tò mò về giới tính của trẻ 4-5T thực ra bắt đầu khá sớm: Đó là khi bạn nghe bé gái hỏi “Cô ơi sao bạn nữ lại để tóc dài , còn bạn nam thì lại để tóc ngắn ạ?”, “Cô ơi sao bạn Đạt đứng tè được mà con lại phải ngồi?” Một số bé gái sẽ “Đứng” như bé trai và có khi bé trai lại thực hiện “Ngồi” như bé gái. Nhưng các cô và bố mẹ ơi, hãy khoan trách mắng trẻ bởi vì hầu hết trẻ mầm non thường bắt chước hành vi của cả hai giới. Đó chỉ là một trong những điều rất tự nhiên trong quá trình phát triển của trẻ. Trẻ đang tuổi khám phá xung quanh và khám phá chính mình kia mà. Để giúp trẻ hiểu hơn về giới tính của mình, tôi dạy trẻ quy tắc đồ lót, chỉ cho trẻ những vùng “Bất khả xâm phạm”, nói cho trẻ hiểu được rằng không ai được chạm vào khu vực mặc đồ lót của trẻ chỉ trừ mẹ, kể cả bác sĩ khi thăm khám cũng cần phải có sự đồng ý của cha mẹ và của trẻ mới được chạm vào cơ thể trẻ. 3. Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động học và mọi lúc mọi nơi. Trong những năm gần đây, trường mầm non Trực Đại đã triển khai đồng bộ chương trình giáo dục kỹ năng sống Poki cho 100% các lớp mẫu giáo. Bên cạnh việc xây dựng các bài tập rèn luyện, trải nghiệm các kỹ năng Poki vào hoạt động chiều, tôi còn chú trọng việc lồng ghép các nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động học: - Tôi đã xây dựng lồng ghép phương pháp giáo dục Montessori, phương pháp giáo dục Steam vào các hoạt động. Đây là những phương pháp giáo dục hướng đến sự phát triển toàn diện các kỹ năng của trẻ. Trẻ được học, trải nghiệm, hình thành và phát triển các kỹ năng quan trọng như giao tiếp, hợp tác, quan sát hay kỹ năng đặt vấn đề, kỹ năng giải quyết các tình huống, phát hiện được nhiều điều mới lạ trong cuộc sống. ( Hình 7– Phụ lục) - Lĩnh vực khám phá khoa học: Như hoạt động KPKH “Đồ dùng trong gia đình” giáo dục nhận diện các thiết bị đồ dùng gây nguy hiểm, phòng tránh kẻ lạ mặt Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
10 đến thăm nhà, phòng tránh hỏa hoạn( Hoạt động: cẩn thận với lửa) (Phụ lục 2) hoặc hoạt động KPKH “Tôi là ai” giáo dục trẻ về giới tính, về các bộ phận trên cơ thể, cách chăm sóc các bộ phận, phòng, chống xâm hại … - Tại góc “Trải nghiệm kỹ năng sống” trẻ được trải nghiệm các kỹ năng như chải, buộc, tết tóc, cài khuy áo, kéo khóa áo, buộc dây giày, đan nong mốt….( Hình 8 – Phụ lục) - Lĩnh vực làm quen văn học: Thông qua câu truyện “Dê con nhanh trí”, “Cô bé quàng khăn đỏ” giáo dục trẻ ứng phó với người lạ, “Chú Vịt xám”, “Cái đuôi của Sóc nâu” giáo dục trẻ xử lý khi bị lạc, truyện “Qua đường” giáo dục trẻ tham gia giao thông an toàn….( Hình 9 – phụ lục) - Thông qua hoạt động vui chơi: Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, tạo cho trẻ nhiều hứng thú, cho trẻ cơ hội được vận dụng nhiều kiến thức kĩ năng khác nhau trong quá trình chơi. Trẻ được thử nghiệm nhiều vai trò khác nhau qua các vai chơi, phát huy sự tự tin, sáng tạo, học hỏi và hợp tác với các bạn cùng chơi… Với trò chơi đóng vai, trẻ “nhập vai” và giải quyết tình huống giả định, giúp trẻ luyện tập các kĩ năng sống một cách nhẹ nhàng, thú vị. Ví dụ: Đi siêu thị mà bị lạc thì trẻ làm gì? Làm hỏng đồ chơi của bạn trẻ sẽ làm thế nào?, với việc thực hiện nhiệm vụ ở các góc chơi còn rèn luyện sự tự tin cho trẻ khi thể hiện vai chơi của mình hoặc điều hành nhóm chơi. Thông qua các hoạt động dạo chơi khám phá ngoài trời giúp trẻ có thêm nhiều kỹ năng giải quyết tình huống, ứng xử như môi trường, ứng phó với các hiện tượng thiên nhiên. .( Hình 10 – Phụ lục) - Thông qua sinh hoạt hàng ngày: Sinh hoạt hàng ngày của trẻ đa phần là những hoạt động lặp đi lặp lại vì vậy trẻ được rèn luyện nhiều và thực hiện các công việc đó một cách dễ dàng vì đã thành nếp sinh hoạt. Ngoài ra, trong sinh hoạt trẻ cũng gặp phải những vấn đề mới nảy sinh, đó chính là cơ hội quý để hình thành những kĩ năng sống mới. - Thông qua giờ đón trẻ, tôi lồng ghép giáo dục những kỹ năng giao tiếp ứng xử như biết lễ phép chào cô, chào bố mẹ, hỏi han bạn hoặc dạy trẻ biết cất ba lô vào tủ, biết xếp dép lên giá, đi vệ sinh đúng nơi quy định….( Hình 11 – Phụ lục) Biện pháp 4 : Phối hợp với cha mẹ trẻ trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
11 Nền giáo dục được đặt trên chiếc “Kiềng ba chân” đó là nhà trường, gia đình và xã hội. Do cha mẹ trẻ nuông chiều con, làm hết việc hộ con từ khi còn bé, không muốn con phải phải lao động dẫn đến trẻ không có tính tự giác, không có kỹ năng, ý thức tự phục vụ. Bởi vậy nếu gia đình không tham gia vào dạy trẻ mà cứ trăm sự nhờ thầy, cô thì con trẻ chúng ta sẽ không phát triển và trưởng thành được. Như tôi đã nói, 60% thời gian trẻ sinh hoạt tại nhà trường còn lại 40% trẻ sinh hoạt tại gia đình, chính vì vậy sự phối hợp với cha mẹ để rèn luyện cho trẻ là vô cùng cần thiết. Lập kế hoạch tuyên truyền với cha mẹ trẻ trong việc giáo dục kỹ năng sống tại các cuộc họp cha mẹ trẻ trong năm học. Tuyên truyền đến các bậc cha mẹ trẻ những nội dung giáo dục kỹ năng sống và gắn những nội dung, kế hoạch rèn luyện, các bài tập kỹ năng sống lên bảng tuyên truyền trước cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi nắm bắt. Thông qua giờ đón và trả trẻ tôi đã trao đổi với phụ huynh về tình hình sức khoẻ, vệ sinh cá nhân, những phản ứng kém linh hoạt cũng như những kỹ năng của trẻ để cùng phụ huynh giáo dục trẻ, giúp trẻ chủ động trong các hoạt động. Lập nhóm riêng của các bậc cha mẹ trong lớp trên các trang facebook, zalo để thuận tiện chia sẻ, trao đổi công việc, phối hợp với cha mẹ công tác chăm sóc giáo dục trẻ và đẩy những tài liệu, bài viết có liên quan đến nội dung giáo dục kỹ năng sống cho cha mẹ trẻ nghiên cứu tham khảo và là nơi cha mẹ trẻ thảo luận, tương tác với nhau để tìm ra biện pháp giáo dục chung hiệu quả nhất. Tôi thường xuyên đăng các hình ảnh trẻ vui sướng, hạnh phúc khi được thực hiện những công việc vừa sức của mình. Ngoài ra tôi còn tổ chức cho phụ huynh tham gia vào các hoạt động giáo dục kỹ năng sống ở lớp cùng con. Khi cha mẹ nhìn thấy những hình ảnh đó hay được tham gia hoạt động cùng con các bậc cha mẹ đã không còn có những định kiến sai lệch về vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và ủng hộ việc làm của cô giáo. Khi cha mẹ đã hiểu về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống, thì cha mẹ trẻ cũng sẽ chú trọng hơn đến việc cung cấp các kỹ năng sống cho con khi ở nhà. Họ sẽ Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
12 không còn suy nghĩ nuông chiều hay làm hộ mọi việc giúp con mà sẽ ở cạnh động viên và khi đó cha mẹ trẻ sẽ là những hình mẫu về hành vi văn hoá, những hành vi đúng, đẹp, văn minh. .( Hình 12 – Phụ lục) IV.HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP: + Đối với trẻ: Trẻ tự tin trong giao tiếp, có kỹ năng giải quyết các vấn đề, có khả năng xử lý các mối nguy hiểm, biết tự phục vụ và hợp tác với bạn bè, mọi người xung quanh. tâm lý thoải mái, thích đi học, thích đến trường, thích hoạt động, thích giao tiếp. Bảng khảo sát kết quả sau khi đã ứng dụng các biện pháp: Tổng số trẻ: 30 trẻ Lĩnh vực khảo sát Đạt Chưa đạt Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ % 1.Kỹ năng tự tin 23 76% 7 24% 2.Giáo dục giới tính 25 83% 5 17% 3.Kỹ năng lao động tự phục vụ 30 100% 4.Kỹ năng tự bảo vệ bản thân 22 73% 8 22% + Đối với giáo viên: Có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động giáo dục. Kỹ năng sống được lồng ghép vào các hoạt động, mọi lúc, mọi nơi, rút ra được nhiều kinh nghiệm xử lý các tình huống trong giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Được cha mẹ trẻ ủng hộ và tạo mọi điều kiện, cùng phối hợp để rèn kỹ năng sống cho trẻ đạt kết quả cao. Qua việc tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ bản thân giáo viên cũng được rèn luyện các kỹ năng sống cho chính mình và tự tin hơn khi tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ trong đó có hoạt động giáo dục kỹ năng sống. Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
13 + Đối với cha mẹ trẻ: Hiểu được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho trẻ, phân công công việc cho trẻ, không nuông chiều trẻ, không còn hình ảnh cha mẹ xúc cơm cho con ăn mà thay vào đó là hình ảnh trẻ tự đeo ba lô, tự đi vào phòng, tự xúc cơm ăn. Cha mẹ tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, thông cảm, chia sẻ những khó khăn của giáo viên. V.KẾT LUẬN: Trên đây là những kinh nghiệm đúc kết của bản thân tôi về một số biện pháp “giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại”. Tuy nhiên đây chỉ là những kinh nghiệm thực tế của bản thân, quá trình thực hiện ghi chép lại còn nhiều thiếu sót, chưa thực sự đầy đủ và khoa học. Kính mong Ban giám khảo góp ý để biện pháp của tôi được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Trực Đại, ngày 20 tháng 10 năm 2022 TÁC GIẢ BIỆN PHÁP Phạm Thị Thoa CƠ QUAN ĐƠN VI ÁP DỤNG BIỆN PHÁP ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
14 ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYÊN TRỰC NINH ( Xác nhận, đánh giá, xếp loại) ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
15 ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... PHỤ LỤC Ảnh minh họa các hoạt động: Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
16 Hình 1: Xây dựng môi trường tinh thần tích cực đối với trẻ) Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
17 (Hình 2: Thường xuyên trò chuyện gần gũi với trẻ) Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
18 (Hình 3: Trẻ tham gia biểu diễn trước đám đông) Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
19 Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa
20 (Hình 4: Trẻ và các công việc tự phục vụ hàng ngày) (Hình 5: Giáo dục kỹ năng đối phó với người lạ) Giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường mầm non Trực Đại Người thực hiện: Phạm Thị Thoa