Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non" được hoàn thành với mục tiêu nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện theo 5 mặt, đặc biệt là giúp trẻ phát triển khả năng nhận thức, phát triển các quá trình tư duy đặc biệt là quá trình tư duy logic.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non

MỤC LỤC STT Tên đề mục. Trang Mục lục. I ĐẶT VẤN ĐỀ. 1 1 Lý do chọn đề tài. 1 2 Mục đích nghiên cứu. 2 3 Đối tượng nghiên cứu. 2 4 Đối tượng khảo sát thực nghiệm. 3 5 Phương pháp nghiên cứu. 3 6 Phạm vi và thời gian nghiên cứu. 3 II NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT 4 VẤN ĐỀ 1 Cơ sở lý luận. 4 2 Khảo sát thực trạng. 4 a Thuận lợi. 4 b Khó khăn. 5 3 Số liệu điều tra trước khi thực hiện của trẻ. 5 4 Những biện pháp thực hiện. 6 5 Những biện pháp thực hiện cụ thể. 6 5.1 Biện pháp 1: Ứng dụng phương pháp giáo dục Steam trong 6 trường lớp mầm non ở mọi lúc mọi nơi. 5.2 Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động 7 làm quen với toán. 5.3 Biện pháp 3: Nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy để làm ra đồ 8 dùng đồ chơi học tập của cô và trẻ phù hợp với đề tài. 5.4 Biện pháp 4: Sử dụng hệ thống câu hỏi mang tính gợi mở, 10 kích thích trẻ phải quan sát suy nghĩ. 5.5 Biện pháp 5: Lồng ghép, tích hợp hoạt động làm quen với 11 toán vào các hoạt động khác. 5.6 Biện pháp 6: Kết hợp với phụ huynh. 12 6 Kết quả thực hiện. 12 III KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ. 14 1 Kết luận. 14
2 Khuyến nghị. 14 IV TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1/15 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1.Lí do chọn đề tài. “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” Đúng vậy, trẻ em mầm non hôm nay là những tương lai ngày mai của đất nước. Vì vậy, việc chăm sóc giáo dục trẻ là vô cùng quan trọng. Trong chương trình chăm sóc giáo dục mầm non, hoạt động làm quen với toán có vai trò quan trọng trong giáo dục toàn diện (trí dục, đức dục, thể dục, mỹ dục, giáo dục lao động) cho trẻ. Cụ thể: Làm quen với các biểu tượng sơ đẳng về toán góp phần phát triển trí tuệ cho trẻ: việc hình thành các biểu tượng toán học góp phần hình thành và phát triển hoạt động nhận thức cho trẻ, hình thành khả năng nhận thức về thế giới xung quanh và giúp trẻ tìm được sự liên hệ giữa các biểu tượng toán về thế giới xung quanh. Qua đó hình thành và rèn luyện các thao tác tư duy, phát triển ngôn ngữ cho trẻ, phát triển và thúc đẩy các quá trình tâm lý … Hoạt động làm quen với toán còn góp phần giáo dục đạo đức, thẩm mỹ: các biểu tượng toán học được hình thành cho trẻ thông qua quá trình tổ chức cho trẻ hoạt động dưới nhiều hình thức như: cá nhân, tổ, nhóm, tập thể với nhiều phương tiện khác nhau vẽ, cắt, nặn, xé dán, xếp hình, phân chia nhóm, phân loại các đồ vật … Những hình thức và phương tiện hoạt động đó góp phần giáo dục cho trẻ ý thức tổ chức kỷ luật, tính kiên trì, lòng ham hiểu biết, sáng tạo, biết đoàn kết giúp đỡ nhau … hình thành ý thức tập thể trong cộng đồng. Các biểu tượng toán học được hình thành cho trẻ không chỉ giúp trẻ biết thưởng thức cái đẹp mà còn biết tạo ra cái đẹp. Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian, … để sau này trẻ sẽ vững vàng, tự tin hơn khi tiếp nhận những kiến thức của môn toán ở gian đoạn tiếp theo. Xã hội càng ngày càng phát triển đòi hỏi con người phải có nhân cách và tri thức tốt. Với tôi trẻ cần phải có tri thức ngay từ lúc ban đầu. Vì vậy tôi thấy “hoạt động làm quen với toán” ở lứa tuổi mầm non vô cùng quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ. Nhưng đối với trẻ mầm non đặc biệt là trẻ 3 – 4 tuổi việc tiếp thu, lĩnh hội những kiến thức còn hạn chế, các quá trình phát triển, tư duy, trí tuệ, nhân cách đang từng bước được hình thành, trẻ rất dễ
2/15 nhớ nhưng cũng rất mau quên. Nhận thức được tầm quan trọng đó thời gian vừa qua tôi đã dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, tìm tòi học hỏi qua sách, báo, tạp chí giáo dục để chuẩn bị cho việc tổ chức các hoạt động làm quen với toán ở lớp mình đạt hiệu quả cao nhất với tôi khi tổ chức hoạt động trẻ được học mà như chơi tự nhiên tiếp thu kiến thức thì đó mới là thành công của giáo viên. Trong quy trình dạy trẻ làm quen với toán để giúp trẻ nhận thức sâu sắc, từ các biểu tượng trên việc đầu tiên không thể thiếu được đó là truyền thụ kiến thức của giáo viên đến trẻ. Giáo viên cần phải nghiên cứu, tìm tòi để truyền tải những nội dung phù hợp với mức độ nhận thức của trẻ sao cho trẻ cảm thấy đơn giản, gần gũi mà lại dễ hiểu. Như vậy giờ học mới có hiệu quả. Song trên thực tế trong quá trình thực hiện ở lớp mình tôi thấy số trẻ thật sự hào hứng tham gia hoạt động không nhiều phần lớn trẻ chỉ ngồi ngoan chú ý làm theo cô nhưng rất thụ động và chưa biết cách tư duy giải quyết các tình huống cô tạo ra trong hoạt động. Một số trẻ còn không chú ý … Do đó gây cho tôi rất nhiều khó khăn khi tổ chức hoạt động làm quen với toán. Bản thân luôn nhận thức được việc hình thành cho trẻ những kiến thức sơ đẳng về hoạt động làm quen với toán là rất cần thiết, nhưng làm thế nào để giúp trẻ 3 – 4 tuổi tham gia hoạt động làm quen với toán một cách hiệu quả nhất, lôi cuốn, hứng thú trẻ nhất mới là điều mà tôi phải suy nghĩ, băn khoăn, trăn trở. Chính vì vậy nên tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non” để viết sáng kiến kinh nghiệm này. 2. Mục đích nghiên cứu. Việc giúp trẻ 3 – 4 tuổi tham gia hoạt động làm quen với toán nhằm mục đích đó là: + Xây dựng được những hoạt động làm quen với toán thật sôi động, không nhàm chán và được trẻ tham gia tích cực nhất. + Giúp trẻ phát triển toàn diện theo 5 mặt, đặc biệt là giúp trẻ phát triển khả năng nhận thức, phát triển các quá trình tư duy đặc biệt là quá trình tư duy logic. + Lựa chọn những giải pháp thích hợp cho “hoạt động làm quen với toán” phù hợp với độ tuổi của trẻ với hoàn cảnh và điều kiện của địa phương nơi tôi đang công tác và từ đó triển khai áp dụng rộng rãi tới các bạn đồng nghiệp đang công tác cùng khối 3 tuổi với tôi. Từ đó trẻ đạt được kết quả mong đợi ở các mục tiêu như:
3/15 a. Nhận biết số đếm, số lượng. - MT 26: Quan tâm đến số lượng và đếm như hay hỏi về số lượng, đếm vẹt, biết sử dụng ngón tay để biểu thị số lượng. - MT 27: Đếm trên các đối tượng giống nhau và đếm đến 5. - MT 28: So sánh số lượng hai nhóm đối tượng trong phạm vi 5 bằng các cách khác nhau và nói được các từ: bằng nhau, nhiều hơn, ít hơn. - MT 29: Biết gộp và đếm hai nhóm đối tượng cùng loại có tổng trong phạm vi 5. - MT 30: Tách một nhóm đối tượng có số lượng trong phạm vi 5 thành hai nhóm. b. Sắp xếp theo qui tắc. - MT 31: Nhận ra qui tắc sắp xếp đơn giản (mẫu) và sao chép lại. c. So sánh hai đối tượng. - MT 32: So sánh hai đối tượng về kích thước và nói được các từ: to hơn/ nhỏ hơn; dài hơn/ ngắn hơn; cao hơn/ thấp hơn; bằng nhau. d. Nhận biết hình dạng. - MT 33: Nhận dạng và gọi tên các hình: tròn, vuông, tam giác, chữ nhật. e. Nhận biết vị trí trong không gian và định hướng thời gian. - MT 34: Sử dụng lời nói và hành động để chỉ vị trí của đối tượng trong không gian so với bản thân. 3. Đối tượng nghiên cứu. Trẻ 3- 4 tuổi trong trường mầm non. 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm. Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non. 5. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp quan sát. - Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp. - Phương pháp trải nghiệm thực hành. 6. Phạm vi thời gian nghiên cứu: - Phạm vi thời gian nghiên cứu: Đề tài được tiến hành trong một năm học, từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023 tại lớp mẫu giáo bé 3 – 4 tuổi C3 trường Mầm non nơi tôi công tác.
4/15 PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận. Căn cứ Điều 22- Luật giáo dục, 2005 về mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, ngôn ngữ, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Căn cứ Quyết định số 2865/QĐ-UBND ngày 12/8/2022 của UBND Thành phố Hà Nội ban hành khung kế hoạch thời gian năm học 2022- 2023 đối với GDMN, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên trên địa bàn thành phố Hà Nội. Căn cứ chỉ thị số 05/CT-UBND ngày 29/8/2022 của UBND huyện Ba Vì về nhiệm vụ trọng tâm năm học 2022- 2023. Căn cứ kế hoạch số 51/2020/TT- BGDĐT ngày 31/12/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung nội dung của Chương trình Giáo dục mầm non ban hành kèm theo Thông tư số 17/2009/TT- BGDĐT ngày 25/7/2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đã được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 28/2016/TT- BGDĐT ngày 30/12/2016. Thực hiện kế hoạch số 1115/KH-GD&ĐT-MN ngày 08/9/2022 của Phòng Giáo dục và Đào tạo Ba Vì về kế hoạch tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học 2022- 2023 cấp học mầm non huyện Ba Vì. Căn cứ hướng dẫn số 1116/KH- GD&ĐT- GDMN ngày 09/09/2022 của Phòng GD$ĐT Ba Vì về việc hướng dẫn thực hiện quy chế chuyên môn cấp học mầm non năm học 2022- 2023. Căn cứ kế hoạch số 20/KH- MNMQB ngày 12/09/2022 về việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học 2022- 2023 của trường mầm non Minh Quang B. Căn cứ kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học 2022- 2023 của trường mầm non nơi tôi công tác. Với mục tiêu đầu năm học đề ra về lĩnh vực phát triển nhận thức đạt: 94%. Căn cứ vào tình hình thực tế về hoạt động làm quen với toán của trẻ lớp mẫu giáo bé 3 tuổi C3. Từ đặc điểm tâm, sinh lý của lứa tuổi mầm non là luôn tò mò, hiếu động, ham học hỏi và tìm tòi khám phá những gì mới lạ và thể hiện chúng với con người sự vật xung quanh. Mặt khác trẻ em ở lứa tuổi này “chơi mà học, học mà chơi”
5/15 không thể áp đặt trẻ vào một khuân khổ hay hình thức mang tính áp đặt nào. Mà trong khi học và chơi trẻ thực sự lĩnh hội được các khái niệm ban đầu. Đó là phương tiện giáo dục quan trọng trong giáo dục phát triển ngôn ngữ và có tác dụng to lớn trong việc hình thành nhân cách cho trẻ. 2. Khảo sát thực trạng. Bản thân tôi được phân công giảng dạy lớp mẫu giáo bé 3- 4 tuổi với 24 trẻ. Trong đó trẻ tuyển mới là 13 trẻ, chiếm tỷ lệ: 54,1%, trẻ được làm quen với hoạt động nhận biết ở lớp nhà trẻ còn ít, nên trẻ chưa có nề nếp, kỹ năng ngồi học có khoa học, trẻ không tập trung, hứng thú với hoạt động của cô. Vì vậy, sau thời gian nghiên cứu, tìm hiểu, suy nghĩ tôi đã quyết định chọn đề tài sáng kiến là: Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non. Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã gặp những thuận lợi, khó khăn sau: a. Thuận lợi: Trong năm học 2022- 2023 bản thân tôi được ban giám hiệu phân công chăm sóc và giảng dạy lớp 3- 4 tuổi với số trẻ là: 24 trẻ. Bản thân tôi được trực tiếp tham gia học tập các buổi chuyên đề do phòng Giáo dục và nhà trường tổ chức. Đặc biệt tôi được tập huấn về chuyên đề toán và phương pháp dạy học tiên tiến như: Montessori, Steam. Lớp học đã có đồ dùng đồ chơi, tranh ảnh, sách tham khảo, giáo viên có máy tính sách tay nên thuận tiện trong việc soạn giảng chuẩn bị giáo án điện tử để truyền đạt kiến thức phong phú, đẹp, thu hút trẻ. Lớp tôi có 24 trẻ, số lượng trẻ không nhiều nên điều kiện chăm sóc giáo dục trẻ tốt. Trẻ được tham gia hoạt động trên lớp rất hứng thú và hăng say. b. Khó khăn: * Về phía cô: Mặc dù việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động học đã được thường xuyên nhưng hiệu quả chưa cao, vì thời gian ứng dụng phương pháp dạy học tiên tiến còn ít, cơ sở vật chất vẫn chưa đầy đủ. Đặc biệt là việc áp dụng một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non còn hạn chế. * Về phía trẻ: - Do trẻ ở nông thôn nhận thức chưa đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát, chưa diễn đạt lưu loát nên cô giáo chưa hiểu ý diễn đạt của trẻ. - Trẻ tuyển mới: 13 trẻ, chiếm: 54,1%.
6/15 - Những ngày đầu đến lớp trẻ giao tiếp với cô qua lắc gật, nhìn hoặc im lặng, rụt rè trong giao tiếp với cô. Trẻ thuộc dân tộc thiểu số như: Mường, dao, ít giao tiếp nên trẻ chưa nhanh nhẹn hoạt bát khi đến trường. * Về phía phụ huynh: - Đời sống của phụ huynh còn gặp nhiều khó khăn khi vừa chải qua đại dịch covid- 19 vẫn chưa được phục hồi kinh tế, mặc dù vậy phụ huynh vẫn quan tâm đến giáo dục con em mình nhưng vẫn chưa hiệu quả. Bố mẹ trẻ thường đi làm sớm, chiều về muộn nên thời gian bên trẻ ít, trình độ dân trí của phụ huynh còn hạn chế. * Về đồ dùng đồ chơi: - Đồ dùng, đồ chơi đủ theo TT 02 để phục vụ cho hoạt động tuy nhiên chưa phong phú, chưa sáng tạo để lôi cuốn hấp dẫn trẻ. 3. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài: Năm học 2022 - 2023, tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo bé 3 – 4 tuổi. Tổng số cháu: 24 cháu - Số trẻ trai: 11 cháu - Số trẻ gái: 13 cháu * Kết quả khảo sát thực tế. Khi chưa thực hiện đề tài thì kết quả khảo sát các cháu như sau: Bảng 1: Kết quả khảo sát sự hứng thú, tích cực tham gia hoạt động làm quen với toán của trẻ đầu năm: Kết quả STT Nội dung khảo sát Số trẻ Số trẻ chưa đạt/tỷ lệ đạt/tỷ lệ 1 Số trẻ chưa học qua nhà trẻ 13/24 54,1% 2 Số trẻ đã học qua nhà trẻ 11/24 45,8% 3 Số trẻ hào hứng tham gia hoạt động 8/24 33,3% Số trẻ chưa hứng thú học và chưa 4 10/24 41,6% chú ý tham gia hoạt động. Số trẻ chú ý nhưng thụ động tiếp 5 6/24 25,1% nhận kiến thức. 4. Những biện pháp thực hiện (Biện pháp chính).
7/15 * Biện pháp 1: Ứng dụng phương pháp giáo dục Steam trong trường lớp mầm non ở mọi lúc mọi nơi. * Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với toán. * Biện pháp 3: Nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy để làm ra đồ dùng đồ chơi học tập của cô và trẻ phù hợp với đề tài. * Biện pháp 4: Sử dụng hệ thống câu hỏi mang tính gợi mở, kích thích trẻ phải quan sát suy nghĩ. * Biện pháp 5: Lồng ghép, tích hợp hoạt động làm quen với toán vào các hoạt động khác. * Biện pháp 6: Kết hợp với phụ huynh. 5. Những biện pháp thực hiện (Biện pháp từng phần): 5.1. Biện pháp 1: Ứng dụng phương pháp giáo dục Steam trong trường lớp mầm non ở mọi lúc mọi nơi. Steam là phương pháp giáo dục hiện đại nhằm khuyến khích khả năng sáng tạo nhiều kỹ năng của học sinh. Đối với các trường mầm non giáo dục Steam đang dần trở nên quen thuộc và phát huy được hiệu quả giúp trẻ có cơ hội trải nghiệm và tiếp thu kiến thức một cách gần gũi tự nhiên và dễ hiểu nhất. Từ những nguyên vật liệu gần gũi, ở trường mầm non đã sáng tạo ra nhiều bức tranh sinh động và nhiều sắc màu, những bài học vì thế mà trở nên hấp dẫn hơn bởi sự hào hứng của trẻ, trẻ được sử dùng chính những sản phẩm từ sức sáng tạo của mình. Khác với việc truyền đạt kiến thức một chiều theo cách truyền thống. Phương pháp giáo dục Steam trẻ được thoả sức chơi, học và thể hiện những kỹ năng, ý tưởng của mình, được tương tác nhiều hơn qua các hoạt động nhóm. Xây dựng môi trường học tập theo lối mở nhà trường chú trọng hơn trong việc tạo không gian trải nghiệm, khám phá chia sẻ gần gũi với thiên nhiên “Học mà chơi, chơi mà học” năng động tự tin khám phá thiên nhiên, học hỏi thêm nhiều kiến thức kỹ năng từ chính những trải nghiệm thực tế, đó là những gì mà trẻ nhận được theo phương pháp giáo dục mới này. Ở hoạt động góc, hoạt động ngoài trời khi sử dụng phương pháp này mang lại cho trẻ nhiều lợi ích to lớn, trẻ không chỉ được quan sát trừu tượng, hay chỉ quan sát trên hình ảnh, trên máy tính hay trên ti vi mà trẻ được trải nghiệm thực tế ở chính xung quanh trường lớp, trẻ được ra ngoài khám phá hít thở không khí
8/15 trong lành, được tìm tòi, trẻ đặt những câu hỏi mà trẻ tò mò về thế giới xung quanh. Hình ảnh 1: Góc Steam. Hình ảnh 2: Trẻ tham gia hoạt động góc. Hình ảnh 3: Trẻ tham gia hoạt động ngoài trời. Cô giáo không phải là người truyền đạt kiến thức một chiều mà đã trở thành người đồng hành hướng dẫn để trẻ tự xây dựng kiến thức cho chính mình, những đổi mới căn bản này là nền tảng để hướng tới nên giáo dục mầm non hiện đại tiên tiến hơn. Đây cũng là mục tiêu để nhà trường và tôi luôn nỗ lực thực hiện. 5.2. Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với toán. Trước đây việc áp dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động nói chung và hoạt động làm quen với toán nói riêng còn gặp rất nhiều hạn chế chưa có tình khoa học và sáng tạo: Chỉ chụp một số hình ảnh đưa lên màn hình ti vi do vậy hình ảnh chưa sinh động, chưa thuận tiện và vẫn phải chuẩn bị rất nhiều đồ dùng cống kềnh sử dụng chưa hiệu quả. PGD Ba Vì thường xuyên tổ chức các lớp tin học powerpoint, soạn bài giảng điện tử cho chị em giáo viên toàn huyện tham gia học tập. Sau khi được tiếp cận với các lớp học này tôi cũng đã biết sử dụng 1 số phần mềm để vẽ, cắt, copy hình ảnh, tạo cử động và hành động cho một số đối tượng để đưa vào bài dạy của mình thêm sinh động. * Sử dụng các phần mềm tin học tạo ra các hành động xuất hiện và biến mất đưa vào bài giảng điện tử của mình thêm sinh động cuốn hút sự chú ý của trẻ. Ví dụ: Hoạt động “Đếm đến 3, nhận biết số lượng trong phạm vi 3”. Chủ đề: Gia đình. Tôi trọn đối tượng là những bông hoa hồng và quả táo: Hình ảnh 4: Trẻ đếm và so sánh Đầu tiên tôi quay một clip các loại hoa và đưa lên slides cho trẻ quan sát, nói tên các loại hoa đó. Ở slide tiếp theo tôi cho trẻ tìm những loại hoa có 1 và có nhiều hơn 1 trên màn hình. Sau đó ở những slides tiếp theo tôi tạo hiệu ứng để bông hoa từ từ xuất hiện và cho trẻ đếm, mỗi bông hoa có một quả táo. Tạo hiệu ứng cho quả táo xuất hiện. Tạo tình huống để 1 bông hoa không có quả sau đó cho trẻ đếm và so sánh. Mỗi lần trên màn hình xuất hiện những hình ảnh động và biến mất tôi thấy trẻ rất thích thú.
9/15 * Bằng cách sử dụng CNTT liên hệ kiến thức trẻ được học với những gì trẻ nhìn thấy ở trong cuộc sống hàng ngày từ đó giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ví dụ 1: Khi cho trẻ “xếp theo quy tắc” chủ đề thế giới thực vật xếp 1 bông hoa, 1 chiếc lá, rồi lại 1 bông hoa,1 chiếc lá. Tôi chụp các hình ảnh “1 chiếc khăn, 1 chiếc cốc.” Có hình ảnh giống mẫu mà trẻ vừa sắp xếp rồi đưa vào giáo án điện tử của mình cho trẻ xem. Qua đó trẻ được củng cố kĩ năng xếp theo mẫu và liên hệ thực tế mẫu có ở khắp nơi. Hình ảnh 5: Sắp xếp theo quy tắc. Hình ảnh 6: Màu áo của trẻ được cô sắp xếp theo quy tắc. Ví dụ 2: Dạy trẻ “Nhận biết hình” chủ đề giao thông bằng cách đưa các hình ảnh PTGT vào bài giảng của mình tôi cho trẻ liên hệ với các bộ phận của các PTGT giống hình gì mà các con vừa được học? (Như chiếc xe ô tô tải bánh xe có dạng hình tròn, đầu có dạng hình vuông, thùng xe có dạng hình chữ nhật….) từ đó trẻ tự rút ra kết luận bánh xe lăn được vì có dạng hình tròn và hình tròn lăn được….. đó là những kỹ năng cần thiết với trẻ. Hình ảnh 7: Ô tô tải. Việc ứng dụng CNTT vào hoạt động làm quen với toán cũng giúp tôi thu được rất nhiều thành công. Khi tổ chức với những bài giảng điện tử có các hình ảnh trên máy tôi không phải cầu kỳ chuẩn bị nhiều đồ dùng hay sưu tầm nhiều tranh ảnh mà trẻ lại rất thích thú tôi đã tiết kiệm được nhiều thời gian và kinh phí khi tổ chức hoạt động. 5.3. Biện pháp 3: Nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy để làm ra đồ dùng đồ chơi học tập của cô và trẻ phù hợp với đề tài. Như chúng ta đó biết, đặc trưng của môn toán là tính chính xác và khoa học. Mỗi tiết học cung cấp cho trẻ một kiến thức khác nhau và đòi hỏi phải có những đồ dùng đồ chơi khác nhau, phù hợp với nội dung và hình thức tổ chức tiết học. Ví dụ: Chủ đề thế giới thực vật: Với nội dung dạy trẻ về kích thước “so sánh to hơn - nhỏ hơn” Tôi đã lựa chọn đồ dùng là vật thật là các loại quả tròn (quả bưởi, quả cam) cho trẻ so sánh. Thông qua hoạt động này trẻ không chỉ được so sánh về kích thước mà còn nhận biết được một số đặc điểm của đối tượng (tên gọi, hình dáng, đặc điểm: quả bưởi thường to hơn quả cam) Hình ảnh 8: Quả cam và quả bưởi.
10/15 * Khi làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ LQVT phục vụ cho một nội dung dạy, T«i suy nghĩ, tìm tòi để làm ra các cặp đồ dùng đồ chơi có mối quan hệ lôgíc, hợp lý. Như vậy, mới cụ thể cung cấp được kiến thức chính xác phù hợp với chủ đề: Ví dụ 1: Khi dạy bài “Tạo nhóm 4 đối tượng” trong chủ đề “Thế giới động vật”, tôi đó chọn cặp đối tượng mèo và cá để dạy trẻ nhận biết. Tôi chọn cặp đối tượng trên với những lí do sau: Đúng chủ đề đang thực hiện. Mèo và cá có quan hệ lôgic với nhau: Cá là thức ăn mà mèo rất ưa thích. Hình ảnh 9: Mèo và cá. * Tận dụng các nguyên liệu dễ kiếm, rẻ tiền để làm các đồ dùng học tập. Việc tận dụng các nguyên liệu dễ kiếm, rẻ tiền để làm các đồ dùng giúp giáo viên vừa có điều kiện tiết kiệm chi phí làm đồ dùng đồ chơi vừa có thể phối hợp cùng phụ huynh trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. Ví dụ: Tôi dùng lịch cũ để cho trẻ làm quen với các khái niệm về thời gian và các số tự nhiên; dùng bìa, cốc nhựa, giấy màu, bút màu, vải vụn để làm búp bê các loại cho trẻ học về số lượng, chiều cao, kích thước… Và tôi thấy rất hiệu quả trẻ rất có hứng thú với các đồ dùng đồ chơi được Tôi sử dụng và khai thác trên các hoạt động của mình. * Sử dụng các đồ dùng đồ chơi LQVT do cô và trẻ làm để trang trí lớp và tạo môi trường cho trẻ “học” toán. Các đồ dùng đồ chơi LQVT do cô và trẻ làm không chỉ được sử dụng trong giờ học toán mà còn được tôi sử dụng để trang trí lớp, làm đồ dùng đồ chơi trong góc toán. Như vậy trẻ sẽ được ôn luyện, củng cố kiến thức vế toán ở mọi lúc, mọi nơi, trong các thời điểm khác nhau như: giờ đón, giờ trả, giờ hoạt động góc. Ví dụ: Tôi đã dùng bìa làm bảng gài cho trẻ chơi trong các thời điểm trong ngày như: - Trò chơi “Đếm hình”: Trẻ đếm các hình và đặt chấm tròn tương ứng. - Trò chơi đặt chấm tròn tương ứng cũng rất đơn giản và dễ chơi: Tôi dùng bìa, giấy màu cắt thành các hình theo chủ đề và sắp xếp theo nhóm để trẻ đặt các thẻ chấm tròn tương ứng.
11/15 - Trò chơi ghép tranh, tập đếm cũng là những trò chơi trẻ rất thích. 5.4. Biện pháp 4: Sử dụng hệ thống câu hỏi mang tính gợi mở, kích thích trẻ phải quan sát suy nghĩ. Trước khi tổ chức hoạt động tôi thường chuẩn bị một hệ thống các câu hỏi gồm nhiều cấp độ khác nhau phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ: * Câu hỏi khai thác kinh nghiệm của trẻ. Chuẩn bị những câu hỏi ngắn gọn dễ hiểu và mang tính gợi mở, dẫn dắt trẻ đi từ dễ đến khó, tứ gần đến xa, kích thích sự tò mò suy nghĩ và khả năng phỏng đoán của trẻ “câu hỏi khai thác kinh nghiệm của trẻ” Ví dụ 1: Khi cho trẻ nhận biết “hình vuông, hình tròn” đầu tiên tôi cho trẻ nhận biết từ những đặc điểm bên ngoài như (tên gọi, màu sắc) tới đặc điểm bản chất bên trong (hình vuông thì có 4 cạnh bằng nhau, hình tròn có đường bao cong tròn khép kín và lăn được) đồng thời dẫn dắt trẻ tri giác đối tượng, phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát và giúp trẻ đi đến kết luận. Lúc đầu tôi đưa ra những câu hỏi đơn giản như “Đây là hình gì? Nó có đặc điểm gì hoặc những câu hỏi dựa trên trí nhớ của trẻ như “ Hãy kể tên các hình mà con biết? Hãy nói cho cô những đặc điểm của hình vuông?” Sau đó tôi đưa ra những câu hỏi có tính sáng tạo mà trẻ phải tư duy và dựa vào kinh nghiệm, vốn hiểu biết của mình mới trả lời được “vì sao hình tròn lại lăn được”? “Vì sao lăn hình vuông lại bị đổ?, ngã”? Hình ảnh 10: Hình vuông, hình tròn. * Sử dụng câu hỏi mở, những câu hỏi với nhiều cách trả lời Ví dụ 2: Khi tổ chức hoạt động nhận biết số lượng “một và nhiều” “Làm quen với số đếm” chủ đề bản thân tôi dẫn dắt trẻ (hôm nay là sinh nhật bạn búp bê, bạn búp bê mời các bé ăn kẹo và tổ chức cho trẻ chơi chia kẹo, tôi cho trẻ xem rổ kẹo và hỏi trẻ “bạn búp bê có nhiều kẹo hay ít kẹo?”, “vì sao các con biết?” và cho trẻ suy nghĩ để tìm cách trả lời. Sau đó tôi lấy 2 cái kẹo cho cả lớp quan sát và hỏi trẻ “cô có mấy cái kẹo?”, “muốn biết phải làm thế nào?”. Sau đó tôi tiếp tục gợi mở để trẻ tìm ra cách trả lời “Sau khi đếm cô tìm thẻ mấy chấm tròn ….?” * Sử dụng những câu hỏi cho trẻ liên hệ thực tế. Sau khi tổ chức hoạt động cho trẻ cần cho trẻ liên hệ thực tế giữa những gì trẻ vừa được học với thực tế cuộc sống hàng ngày. Ví dụ: Chủ đề “Gia đình” tôi sử dụng các câu hỏi về đồ dùng gia đình như: bé biết đồ dùng gì giống hình tròn? (đồng hồ giống hình tròn, cái đĩa giống hình tròn), ti vi hình gì? cái ghế cao hơn hay cái bàn cao hơn? ....
12/15 Sau khi sử dụng những câu hỏi theo hệ thống đã chuẩn bị trước ở các hoạt động của mình tôi thấy trẻ đã bước đầu biết cách tư duy, suy đoán và tìm cách trả lời. Tôi khuyến khích để những trẻ nhút nhát chưa biết cách trả lời nhắc lại câu trả lời của bạn và thấy những trẻ đó đã tiến bộ hơn ở những câu hỏi sau. 5.5. Biện pháp 5: Lồng ghép, tích hợp hoạt động làm quen với toán vào các hoạt động khác. Như chúng ta đã biết trẻ ở lứa tuổi mầm non, đặc biệt tâm sinh lý “học mà chơi, chơi mà học”. Vậy muốn trẻ có hứng thú trong các hoạt động làm quen với toán tôi luôn cố gắng tạo điều kiện củng cố các kiến thức về các biểu tượng toán vào các hoạt động khác. Ví dụ 1: Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời cô cho trẻ chơi trò chơi “Bắt bướm” Các cháu rất thích chơi trò chơi này vì nó phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là ưa hoạt động. Hơn thế nữa tôi muốn dùng trò chơi này để ôn lại cho trẻ kiến thức về định hướng không gian, cụ thể là trẻ cần phải nhìn xem bướm đang bay ở đâu? Bướm bay ở phía trên thì trẻ muốn bắt được nó thì trẻ phải ngẩng đầu lên và nhảy lên để bắt con bướm đó. Vậy là lại thêm một lần nữa những kiến thức toán đã học và ôn luyện củng cố lại, như vậy trẻ sẽ nhớ kiến đó lâu hơn. Ví dụ 2: Trong giờ ăn tôi cho trẻ đếm số thìa và số bát trên bàn ăn. Liên kết giữa tác động qua lại của hoạt động làm quen với toán với các hoạt động khác như hoạt động khám phá khoa học, khám phá xã hội, tạo hình, hoạt động phát triển ngôn ngữ một cách thích hợp nhằm tạo ra những ảnh hưởng bổ sung lẫn nhau. Có thể hình thành các biểu tượng về toán thông qua việc tổ chức các hoạt động phù hợp như: tổ chức hoạt động khám phá khoa học, quan sát đồ dùng đồ chơi, phương tiện giao thông, cây, hoa, lá, quả. Trong quá trình quan sát khuyến khích trẻ suy nghĩ, nêu ý kiến nhận xét của mình về hình dạng, kích thước số lượng của các đối tượng quan sát được. Hình ảnh 11: Giờ ăn của trẻ. Ví dụ 3: Cho trẻ khám phá khoa học “nhận biết phương tiện giao thông” Tôi tổ chức cho trẻ quan sát phương tiện giao thông, trò chuyện về các loại phương tiện giao thông, phân loại các phương tiện giao thông, đếm, so sánh. Hình ảnh 12: Đếm bánh xe. Tận dụng tạo cơ hội ở mọi lúc mọi nơi cho trẻ được củng cố biểu tượng về toán như trong lúc đi dạo chơi, đi tham quan tôi tạo cơ hội để trẻ được củng cố
13/15 biểu tượng về kích thước: “cây hoa hồng thấp hơn hay cây bàng thấp hơn?”; “con cao hơn hay cây hoa hồng cao hơn?”. Như vậy trẻ được hình thành các biểu tượng ban đầu về toán một cách tự nhiên. 5.6. Biện pháp 6: Kết hợp với phụ huynh. Tuyên truyền đến phụ huynh để phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của hoạt động làm quen với toán đối với phát triển nhận thức của trẻ để phụ huynh có thể hiểu được cách thức cho trẻ học toán ở mọi lúc, mọi nơi, vừa chơi vừa học từ những điều đơn giản nhất trong cuộc sống. Kết hợp với phụ huynh để tìm kiếm thêm những nguyên vật liệu làm đồ dùng thích hợp với từng hoạt động làm quen với toán. Hình ảnh 13: Trao đổi với phụ huynh. 6. Kết quả thực hiện. Sau một thời gian thực hiện đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non” tôi thấy trẻ lớp tôi đã có những chuyển biến rõ rệt, phần lớn số trẻ trong lớp đã có kỹ năng diễn đạt, nhận thức nhanh, các cháu nói năng mạch lạc, rõ ràng, mạnh dạn, tự tin, năng động trong các hoạt động và đạt được mục tiêu làm quen với một số khái niệm sơ đẳng về toán. Điều đó làm cho tôi có thêm động lực phấn đấu đưa trẻ lớp tôi phát triển toàn diện về nhận thức và nhân cách. Kết quả trên được thể hiện rất rõ qua bảng đánh giá sau: * Bảng đánh giá trước khi thực hiện đề tài: STT Kết quả Nội dung khảo sát Số trẻ Tỷ lệ % 1 Số trẻ chưa học qua nhà trẻ 13/24 54,1% 2 Số trẻ đã học qua nhà trẻ 11/24 45,8% 3 Số trẻ hào hứng tham gia hoạt động 8/24 33,3% Số trẻ chưa hứng thú học và chưa 4 10/24 41,6% chú ý tham gia hoạt động Số trẻ chú ý nhưng thụ động tiếp 5 6/24 25,1% nhận kiến thức.
14/15 * Bảng đánh giá sau khi thực hiện đề tài: Kết quả STT Nội dung khảo sát Số trẻ Tỷ lệ % 1 Số trẻ chưa học qua nhà trẻ 13/24 54,1% 2 Số trẻ đã học qua nhà trẻ 11/24 45,8% 3 Số trẻ hào hứng tham gia hoạt động 18/24 75 % Số trẻ chưa hứng thú học và chưa 4 4/24 16,6% chú ý tham gia hoạt động Số trẻ chú ý nhưng thụ động tiếp 5 2/24 0,8 % nhận kiến thức. Qua hai bảng đánh giá ta thấy: - Số trẻ hào hứng tham gia hoạt động tăng 41,7% so với đầu năm. - Số trẻ chưa hứng thú học và chưa chú ý tham gia hoạt động giảm 25% so với đầu năm. - Số trẻ chú ý nhưng thụ động tiếp nhận kiến thức giảm 24,3% so với đầu năm. PHẦN III KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. KÕt luËn: Qua việc đi sâu vào nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi” và tìm hiểu lĩnh vực phát triển nhận thức tôi thấy tự tin hơn khi tổ chức các hoạt động không chỉ hoạt động làm quen với toán mà với các hoạt động khác tôi cũng đã tìm được cho mình những cách gây hứng thú cho trẻ để trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và thật sự hào hứng. Sau một năm thực hiện đề tài tôi nhận thấy trẻ đã tiến bộ hơn rất nhiều. Những cháu vốn hiếu động thích tìm tòi khám phá khi được tham gia vào các trò chơi, các tình huống cô tạo ra trong hoạt động tỏ ra rất thích thú và biết hoạt động theo sự chỉ đạo của cô. Những cháu trước đây chỉ ngồi ngoan thụ động nghe cô không hưởng ứng theo cô và các bạn, sau khi quen với cách tổ chức của cô cũng tham gia hào hứng hơn.
15/15 Điều đặc biệt là trẻ lớp tôi đến lớp đều hơn, thích đi học hơn tỉ lệ chuyên cần của lớp tôi cao hơn đầu năm rất nhiều. 2. Khuyến nghị. Ở lứa tuổi mầm non, việc tạo môi trường tích cực, thân thiện cho trẻ hoạt động là rất cần thiết. Từ cơ sở nghiên cứu các phương pháp, biện pháp trên tôi xin có những khuyến nghị đến nhà trường, các cấp, các ban ngành như sau: Ban giám hiệu cần có kế hoạch bồi dưỡng thêm cho giáo viên về kiến thức chăm sóc giáo dục trẻ trong quá trình giáo dục toàn diện và có những biện pháp hữu hiệu đề giáo viên thực hiện được tốt hơn. Bồi dưỡng cho giáo viên mầm non những cơ sở lý luận và kỹ năng tổ chức tiết học thông qua hội thảo, chuyên đề, bồi dưỡng chuyên môn. Đầu tư trang thiết bị và đồ dùng, tài liệu tham khảo phục vụ trong công tác giảng dạy đạt hiệu quả hơn. Giáo viên cần nâng cao ý thức về tầm quan trọng của việc phát triển toàn diện trẻ đối với quá trình hình thành nhân cách trẻ sau này. Đối với người giáo viên cần tạo cảm xúc tích cực, đảm bảo sự sảng khoái, trạng thái vui tươi, để trẻ dễ dàng vượt qua những trạng thái tâm lý tiêu cực. Về phía giáo viên rất cần sự phối hợp của phụ huynh và người lớn xung quanh trẻ phải thật sự chú ý đến việc rèn luyện cho trẻ thói quen sinh hoạt lành mạnh vì nó có ý nghĩa rất lớn đối với sức khoẻ và tâm lý của trẻ. Tuy kinh nghiệm còn khiêm tốn nhưng tôi đã được đúc rút từ thực tiễn giảng dạy, tôi muốn tổng hợp lại để cùng trao đổi với các bạn đồng nghiệp. Tôi kính mong được sự góp ý của ban giám hiệu nhà trường, của lãnh đạo phòng giáo dục đào tạo, để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. Góp phần mang lại hiệu quả từng bước nâng cao chất lượng giáo dục. Lời cam đoan: Tôi xin cam đoan các nội dung trong sáng kiến kinh nghiệm là bản thân tôi tự nghiên cứu, không sao chép của ai. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Xin trân trọng cảm ơn!
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH CHỨNG Hình ảnh minh chứng biện pháp 1: Hình ảnh: Góc Steam. Hình ảnh: Hoạt động góc.
Hình ảnh: Hoạt động ngoài trời. Hình ảnh minh chứng biện pháp 2: Hình ảnh: Trẻ đếm và so sánh.
Hình ảnh: Sắp xếp theo quy tắc. Hình ảnh: Màu áo của trẻ được cô sắp xếp theo quy tắc.