Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Một số biện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng" nghiên cứu vấn này nhằm giúp trẻ có kỹ năng sống, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập, cũng như bớt một phần gánh nặng cho phụ huynh khi chăm sóc giáo dục trẻ tại nhà.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng

A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Giáo dục mầm non là điểm khởi đầu của nền giáo dục quốc dân, là nền tảng đầu tiên trong quá trình giáo dục đào tạo “Con người tương lai - Con người mới của thế kỷ XXI”. Để thực hiện được nhiệm vụ này, gia đình và nhà trường có vai trò hết sức quan trọng, mà trước hết cha mẹ phải thực sự là người thầy đầu tiên và quan trọng nhất đối với con trẻ. Mỗi cô giáo là người mẹ thứ hai giúp trẻ bước đầu hình thành đức tính tốt, để sau này trẻ trở thành công dân có ích cho gia đình và xã hội. Vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là việc làm vô cùng quan trọng đối với các bậc làm cha, làm mẹ và đối với mỗi người giáo viên. Kỹ năng sống là gì? Có thể nói kỹ năng sống là hành vi lành mạnh cho phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hằng ngày. Cho dù bạn có tài giỏi, thông minh đến đâu nhưng thiếu kỹ năng sống, bạn cũng không thể tiếp cận với môi trường xung quanh, hòa nhập cũng như khẳng định mình. Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, Giúp trẻ phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách, giúp trẻ nhanh chóng hoà nhập và khẳng định vị trí của mình trong tập thể, mà xa hơn là một cộng đồng, xã hội. Cung cấp cho trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để trẻ ứng phó trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Từ những thực tế đó, tôi nhận thấy tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, đó là nhiệm vụ trong năm học được đặt lên hàng đầu. Đối với trẻ 24 - 36 tháng việc hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ không phải là vấn đề đơn giản, ở giai đoạn này ý thức của trẻ chưa ổn định, thích thì trẻ làm, không thích thì trẻ không làm. Nhưng các hành động của trẻ hầu như là bắt chiếc người lớn hoặc mọi người xung quanh, trẻ có khả năng bắt chước rất nhanh đây cũng là một điều kiện thuận lợi để dạy trẻ một số kỹ năng sống đơn giản. Nhận thức được vấn đề trên năm học 2021 - 2022 tôi đã mạnh dạn chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng” 2. Mục đích nghiên cứu
Tôi chọn đề tài nghiên cứu vấn này nhằm giúp trẻ có kỹ năng sống, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập, cũng như bớt một phần gánh nặng cho phụ huynh khi chăm sóc giáo dục trẻ tại nhà. 3. Đối tượng nghiên cứu “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng” 4. Thời gian nghiên cứu Từ tháng 9 năm 2021 đến tháng 4 năm 2022. 5. Phạm vi nghiên cứu Lớp nhà trẻ D4 - 18 trẻ 6. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp điều tra khảo sát thực tế. Phương pháp thu thập thông tin Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. Phương pháp thống kê xử lý số liệu Phương pháp trao đổi, trò chuyện. Phương pháp phối hợp. 7. Thực trạng Khi chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng” tôi gặp những thuận lợi và khó khăn như sau: 7.1. Thuận lợi * Về phía nhà trường: - Luôn động viên khuyến khích tạo mọi điều kiện giúp đỡ và giải quyết những khó khăn, cũng như bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên, đặc biệt là trong giai đoạn dịch bệnh trẻ phải nghỉ học ở nhà. * Về phía giáo viên: - Bản thân tôi, là một giáo viên đã nhiều năm công tác trong nghề và thường được dạy ở lớp nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi. Điều đó thuận lợi giúp tôi nắm vững kiến thức, tâm lý ở lứa tuổi này rất vững vàng. Bên cạnh đó tôi luôn tâm huyết với nghề, mến trẻ, có ý thức tự học hỏi trau dồi kiến thức, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Ngoài ra với ưu thế là giáo viên sống và công tác tại
3 trường thuộc địa phương nên nắm rõ về mức độ nhận thức và tâm lý của nhiều phụ huynh, đồng thời nắm bắt được hoàn cảnh của nhiều gia đình nên thuận lợi cho việc chăm sóc giáo dục trẻ.. * Về phía trẻ: - 100% trẻ đúng độ tuổi, sức khỏe bình thường * Về phía phụ huynh: - Được sự quan tâm và ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh trong việc chăm sóc - giáo dục mầm non. - Một số phụ huynh thường xuyên trao đổi với giáo viên qua tin nhắn zalo, facebook,... để trao đổi về các kỹ năng của trẻ. 7.2. Khó khăn * Về phía nhà trường: - Công tác xã hội hóa giáo dục chưa thực sự phát huy hiệu quả. * Về phía giáo viên: - Bản thân chưa nhiều kinh nghiệm trong việc chọn lựa nội dung giáo dục. - Công tác phối hợp với phụ huynh còn sơ sài, đôi khi thiếu tính thực tế, chưa cập nhật thông tin kịp thời dẫn đến hiệu quả chưa cao, chưa thu hút được sự quan tâm và đáp ứng thông tin của các bậc cha mẹ và cộng đồng. * Về phía trẻ: - Trẻ phần lớn là con em nông thôn nên điều kiện tiếp với xúc máy tính, mạng còn gặp nhiều khó khăn khi học trực tuyến, - Trẻ ở độ tuổi này tâm lý còn chưa ổn định. Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, một số trẻ phát âm còn ngọng chưa đủ từ, đủ câu, chưa diễn tả được ý hiểu của mình đối với người khác, do đó việc đưa vào nề nếp cũng như giúp trẻ có kỹ năng sống cơ bản mất nhiều thời gian. * Về phía phụ huynh: - Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm, coi trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho con. Chưa có sự phối hợp với giáo viên thường xuyên. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Tên đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng” 2. Cơ sở lí luận Trong thời đại hiện nay, sự phát triển của kinh tế - xã hội đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với hệ thống giáo dục, đòi hỏi nền giáo dục phải đào tạo ra những con người “phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”. Trong đó giáo dục kỹ năng sống là bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục, là một bộ phận có tính cốt lõi, nền tảng của công tác giáo dục trẻ. Hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động của những yếu tố tích cực và tiêu cực. Nếu thiếu kỹ năng sống, trẻ dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, và lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Giáo viên và cha mẹ dạy trẻ biết một số kỹ năng sống, điều này sẽ góp phần vào việc hình thành khả năng tự lập cho trẻ, giúp trẻ sẽ có được nhiều cơ hội thành công trong cuộc sống sau này. Nhiều người đặt ra câu hỏi “giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở độ tuổi 24 - 36 tháng có quá sớm, liệu bản thân trẻ có thực hiện được không”? Chẳng có gì là sớm vì xung quanh trẻ có rất rất nhiều kỹ năng cần thiết. Quan trọng là tùy theo lứa tuổi của trẻ mà giáo viên cần có nhiệm vụ lựa chọn xác định được kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi của trẻ 3. Mô tả biện pháp cũ, nhược điểm. Số liệu khảo sát trước khi thực nghiệm Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống, bản thân tôi đã áp dụng một số biện pháp nhưng chưa phù hợp và chưa đạt được kết quả cao trên trẻ. Cụ thể: - Đã tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ tuy nhiên chưa có sự giao lưu cảm xúc với trẻ nên trẻ thực hành chưa tốt. - Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua video nhưng chưa có sự sáng tạo, và sức lôi cuốn hấp dẫn. - Phương pháp dạy học online chưa tích cực, giáo viên, phụ huynh chưa tạo được nhiều cơ hội cho trẻ hoạt động, tải nghiệm .
5 - Giáo viên dạy trẻ chưa sử dụng nghệ thuật trong lời nói, để động viên khích lệ trẻ. - Trao đổi thông tin hai chiều với phụ huynh nhưng chưa đạt hiệu quả cao trong việc giáo dục kỹ năng sống, chưa giúp phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho các con. Do vậy, việc áp dụng các biện pháp mới là vô cùng cần thiết. Để có cơ sở đề ra một số biện pháp “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng” tôi đã khảo sát 100% số trẻ trong lớp. Tôi đã đưa bình chọn trên zalo nhóm lớp để phụ huynh bình chọn sau đó tổng hợp lập bảng khảo sát kết quả trước khi thực hiện. Minh chứng 1: Hình ảnh về việc khảo sát phụ huynh bình chọn các kỹ năng của trẻ trên zalo nhóm lớp Bảng khảo sát đầu năm về kỹ năng sống của trẻ Minh chứng 2: Bảng khảo sát kết quả trước khi thực hiện đề tài. Qua khảo sát ban đầu và từ những nhược điểm của các biện pháp cũ, từ thực tế đã áp dụng tại nhóm lớp của mình để hoàn thành mục tiêu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng, dưới đây là một số biện pháp mới mà tôi thực hiện trong thời gian vừa qua: 4. Các biện pháp thực hiện Xuất phát từ tình hình thực tế tôi đã đi sâu nghiên cứu, tìm tòi, tham khảo những tài liệu có nội dung về đề tài, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp. Xác định rõ những khó khăn và điều kiện thuận lợi của nhà trường, của lớp, của bản thân… Để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng tôi đã đề ra 7 biện pháp, các biện pháp tôi lựa chọn sau đây đều đảm bảo thực hiện theo mục tiêu giáo dục kỹ năng cho trẻ, đảm bảo sự an toàn và mang lại hiệu quả cao: Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nội dung dạy trẻ. Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Biện pháp 3: Phong thái của giáo viên Biện pháp 4: Tìm hiểu đặc điểm tâm lý trẻ để có biện pháp phù hợp
Biện pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua việc động viên, khích lệ, nêu gương. Biện pháp 6: Giáo dục kỹ năng sống lồng ghép tích hợp vào tiết học Biện pháp 7: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở các hoạt động trong ngày và mọi lúc mọi nơi. 5. Các biện pháp thực hiện cụ thể: 5.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nội dung dạy trẻ Vào đầu năm học tôi xây dựng kế hoạch, nội dung các kỹ năng sống, gửi lên zalo nhóm lớp để phối hợp với phụ huynh cùng dạy trẻ. Minh chứng 3: Hình ảnh “bảng xây dựng kế hoạch nội dung các kỹ năng sống”gửi trên zalo nhóm lớp * Mục đích: Việc xây dựng kế hoạch, nội dung các kỹ năng sống cho trẻ nhằm phù hợp với độ tuổi không bị chồng chéo và lặp lại, đảm bảo được yếu tố theo chương trình khung của bộ giáo dục, có tính khoa học thực tiễn, tính giáo dục cao. * Cách thực hiện: Tháng Các kỹ năng Kỹ năng cần đạt -Trẻ biết tự phục vụ cất dép gọn gàng đúng nơi quy định. Kỹ năng tự - Biết tự xúc ăn, không làm rơi vãi, nếu làm Tháng 9 phục vụ rơi biết nhặt cơm vào đĩa. - Biết lấy đồ chơi và cất đồ chơi đúng nơi quy định. - Biết đi vệ sinh đúng nơi quy định... - Hình thành ý thức thói quen vệ sinh rửa tay, lau mặt trước và sau khi ăn, và những lúc tay Kỹ năng vệ chân bẩn.Tập các thao tác lau mặt, rửa tay Tháng 10 sinh cá nhân đơn giản. - Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân: súc miệng, đánh răng sau khi ngủ dậy, khi ăn xong (dưới sự giúp đỡ của người lớn)
7 - Biết chào, tạm biệt, cảm ơn, vâng ạ…, có cách xưng hô phù hợp. Kỹ năng Tháng 11 - Nghe hiểu lời nói (lắng nghe, trả lời câu hỏi) giao tiếp - Trẻ mạnh dạn tự tin khi giao tiếp với mọi người. - Chơi thân thiện cùng bạn Kỹ năng - Trẻ có thái độ cư xử đúng mực với bạn và Tháng 12 hợp tác mọi người xung quanh (không tranh giành đồ chơi, đánh nhau với bạn…) Vệ sinh môi - Vứt rác đúng nơi quy định… Tháng 1 trường - Biết chăm sóc cây: không ngắt lá, bẻ cành.. - Trẻ thích tò mò và ham hiểu biết, thích khám phá thế giới xung quanh Tháng 2 Tự nhận thức - Trẻ nhận biết được tên, tuổi của mình, người thân - Trẻ dần ý thức được việc làm đúng, sai - Không đi theo người lạ - Không trêu chọc các con vật để tránh bị Bảo vệ bản Tháng 3 thương. thân - Biết một số trường hợp khẩn cấp và gọi người giúp đỡ. * Kết quả: Với biện pháp trên trẻ được thực hành phù hợp với độ tuổi, không gây nhàm chán. 5.2. Biện pháp 2: Ứng dụng công nghệ thông tin để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Trước tình hình dịch bệnh COVID 19 đang diễn biến phức tạp, thực hiện chỉ thị 17/UBND của UBND thành phố Hà nội về việc giãn cách xã hội, điều này đã gây ra rất nhiều khó khăn cho cô và trò trường Mầm non Tản Hồng khi đang thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Trong thời điểm khó khăn ấy, hình thức xây dựng video để truyền tải những nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, trở thành giải pháp hữu hiệu nhất cũng như để duy trì việc dạy học của nhà
trường. Đồng thời thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, hội nhập với xu hướng chung của xã hội. Mục đích: Giải quyết vấn đề cấp bách cuả xã hội, Nhằm cuốn hút trẻ vào bài học, thu hút tính tò mò, ham hiểu biết của trẻ. * Cách thực hiện: Tôi đã xây dựng các video dạy trẻ các kỹ năng sống gửi lên nhóm zalo lớp và phối hợp với phụ huynh để cùng đồng hành dạy trẻ. Muốn tạo được một video có độ dài 7 đến 10 phút để gửi vào zalo nhóm lớp, facbook, youtobe ... để phối hợp phụ huynh dạy các con học thì trước tiên tôi phải soạn giáo án, lên ý tưởng, chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ, hình thức quay, chỉnh sửa, cắt ghép đến khi hoàn thiện video gửi lên ban giám hiệu xét duyệt sau đó mới gửi vào nhóm zalo lớp, để phối hợp với phụ huynh dạy trẻ. Trong mỗi video giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi đều hướng tới các tiêu chí dễ hiểu, phù hợp với độ tuổi để trẻ dễ tiếp thu và có thể tự làm hoặc dưới sự hướng dẫn của bố mẹ. Thời gian qua, dù chưa được đào tạo bài bản cách làm video chủ yếu là do tôi tự tìm tòi sáng tạo những cũng đã quay được khá nhiều video bài giảng phối hợp với phụ huynh dạy trẻ thực hiện các kỹ năng tại nhà. Minh chứng 4: Minh chứng 4a: Hình ảnh tin nhắn của phụ huynh phản hồi về video. Minh chứng 4b: Hình ảnh trong các video cô dạy trẻ các kỹ năng Bên cạnh đó tôi còn hướng dẫn phụ phụ huynh, truy cập vào các mạng website của nhà trường và lớp, qua nhiều kênh trên truyền hình, kênh VTV7, youtobe…, để cho trẻ học các kỹ năng cơ bản.. * Kết quả: Trẻ rất hứng thú xem video bài học của cô và thực hiện rất tốt các nội dung trong bài dạy. Kiến thức về công thông tin của giáo viên cũng được tăng nên rõ rệt 5.3. Biện pháp 3: Phong thái của giáo viên * Mục đích: Nhằm cuốn hút trẻ vào bài học.
9 * Cách thực hiện: Không chỉ trên lớp, ở trước mặt trẻ mà ngay cả khi cô xuất hiện trên màn hình tôi cũng luôn có tác phong, phong thái để cuốn hút trẻ. Bởi lẽ mọi hành vi của cô bao gờ cũng được trẻ lưu tâm nhất. Tác phong quần áo tôi luôn chú ý ăn mặc đẹp, lịch sự, cô tươi vui trẻ sẽ rất thích. Khi giảng dạy tôi sử sụng kỹ năng giao tiếp, nghệ lời nói để cuốn hút trẻ vào bài: Cô nói lời nói nhẹ nhàng mềm mỏng, nét mặt, cử chỉ, ánh mắt tươi vui, bao giờ cũng mang lại bầu không khí vui tươi, tạo tâm lý tốt và cảm giác an toàn cho các con. Tác phong của cô, hành động cử chỉ của cô cần phải ân cần dịu dàng thương yêu trẻ, luôn tạo mối thân thiện giữa cô và trẻ, kỹ năng hoạt náo, bên cạnh đó khi cô dạy cũng cần tạo không khí sôi nổi, lôi cuốn để thu hút trẻ tha gia vào hoạt động. Kỹ năng “hoạt náo” càng tốt thì sẽ giúp trẻ học càng nhanh, càng hứng thú và nhanh tiến bộ. Từ chỗ lần đầu “lên hình” bỡ ngỡ, tôi đã thuần thục hơn ở những lần sau, và đã tạo cảm hứng thu hút rất nhiều ở trẻ. Minh chứng 5: Hình ảnh trẻ học bài qua video * Kết quả: Với phương pháp trên trẻ hưởng ứng tích cực vào bài học của cô và thực rất tốt yêu cầu đạt được của bài học. 5.4. Biện pháp 4: Tìm hiểu đặc điểm tâm lý trẻ để có biện pháp phù hợp * Mục đích: Để nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ từ đó có giải pháp phù hợp. * Cách thực hiện: Ngay từ đầu năm học tôi đã làm 1 video giới thiệu bản thân về cô và trò. Nghe các con tự giới thiệu về bản thân mình qua đó một phần nào cũng giúp tôi biết một số tính cách của các con. Minh chứng 6: Hình ảnh trong video giới thiểu bản thân của cô và trò Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh qua phần mềm zoom, để tìm hiểu về đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, xem tính cách của con thế nào? Con đã có những kỹ năng nào rồi, hay chưa có, có thành thạo không? Bên cạnh đó tôi cũng luôn trao đổi với phụ huynh qua zalo, facebook để nắm bắt được thói quen, đặc
điểm của trẻ, từ đó sẽ đưa ra những phương hướng và biện pháp thích hợp giáo dục trẻ. Minh chứng 7: Hình ảnh giáo viên và phụ huynh trao đổi trực tuyến qua zoom Với những trẻ có tính cách, cá tính và nhút nhát tôi quan tâm chú ý hơn. Tôi sẽ phải thường xuyên giao lưu kết nối, tương tác với các con nhiều hơn nữa, để phối hợp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Một số trẻ có cá tính, suy nghĩ riêng của mình thường sẽ không hoàn toàn nghe theo sự áp đặt của cha mẹ, cô giáo. Sự áp đặt lên suy nghĩ và hành động một cách vô điều kiện cho trẻ có thể gây ra tác dụng ngược. Tâm lý trẻ không sẵn sàng tiếp thu kỹ năng và sẽ có những hành động phản kháng. Do đó với những trẻ có tính cách như vậy, giáo viên phối hợp với cha mẹ cần giải thích tầm quan trọng của các kỹ năng sống cho trẻ hiểu. Trẻ cần được hiểu mình sẽ hưởng lợi gì từ mỗi kỹ năng để có thiện chí và thực hành theo. Ví dụ: Khi giáo dục trẻ kỹ năng đi dép với trẻ có cá tính tôi trao đổi với phụ huynh phải đưa ra phương pháp giải thích và lý lẽ thuyết phục cho trẻ hiểu vì sao các con phải đi dép: “Vì khi đi dép chân con sẽ được bảo vệ, nếu chẳng may có dẵm vào đất bùn sẽ bị bẩn, k bị đau chân”…, với phương pháp giải thích như vậy chắc chắn trẻ sẽ hiểu được và thực hiện tốt kỹ năng. *Kết quả: Việc tìm hiểu đặc điểm tâm lý trẻ đã giúp tôi đưa ra các biện pháp dạy trẻ rất hữu hiệu, qua đó là sự tiến bộ rõ rệt của các con, các kỹ năng được hoàn thiện hơn qua từng giai đoạn. Minh chứng 8: Hình ảnh trẻ thực hiện các kỹ năng 5.5. Biện pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua việc động viên, khích lệ, nêu gương. * Mục đích: Kích thích khả năng ghi nhớ, giúp trẻ có kỹ năng thông qua lời động viên khích lệ. * Cách thực hiện: Trong việc dạy trẻ kỹ năng sống, người lớn cần biết khen ngợi và động viên trẻ kịp thời. Khi trẻ làm được một việc gì đó, cần khen ngay bằng những lời biểu
11 dương ngọt ngào, những phần thưởng mang ý nghĩa tinh thần hơn là vật chất để khuyến khích, động viên trẻ. Chúng ta cần động viên, khuyến khích và khen ngợi trẻ, tuy nhiên chúng ta cũng cần phải chú ý rằng không phải khi trẻ làm được thì chúng ta mới khen trẻ, mà khi trẻ chưa làm được chúng ta cũng nên động viên trẻ, khuyến khích trẻ để lần sau trẻ làm tốt hơn. Bởi trẻ nhỏ rất thích được khen ngợi, không muốn bị chê, nên cần biết khen ngợi và nhắc nhở động viên trẻ sao cho trẻ không bị cảm thấy mặc cảm, thiếu tự tin, từ đó sẽ giúp trẻ sớm rèn được những kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Khi giáo viên và phụ huynh thường xuyên đưa ra những gương về những việc làm tốt của các bạn cũng giúp kích thích sự ham muốn giống được khen ngợi bạn ở trẻ và từ đó trẻ cũng sẽ có nhu cầu làm những việc giống như bạn để được người lớn khen. Ví dụ: Khi dạy trẻ kỹ năng đi tất, tôi phối hợp với phụ huynh, gửi hình ảnh video các con đã thực hiện được kỹ năng lên nhóm lớp cho trẻ xem, phối hợp với phụ huynh sẽ trò chuyện với con nói về việc thực hiện kỹ năng của các bạn như: “bạn Hưng đã đi tất rất giỏi đấy. Con cũng rất giỏi như các bạn, con sẽ làm được giống như các bạn, bây giờ con làm giống như bạn nhé… Với một vài trẻ đôi khi bố mẹ nói không nghe, khen không thích nhưng giáo viên thì lại rất nghe lời, rất thích, nên tôi có thể gọi điện qua zalo cho phụ huynh vừa kết hợp dạy được trẻ cách thực hiện, cùng lời động viên khích lệ trực tiếp, khen gợi kịp thời của cô trẻ đã rất hứng thú và thực hiện được rất tốt. Mong muốn được khen ngợi đã trở thành một nhu cầu thực sự của trẻ, và trẻ cố gắng hết sức để đạt được điều đó. Nhờ đó mà trẻ có thể bỏ được một số thói quen xấu, học được những tính tốt. Do đó tôi đã thường xuyên phối hợp với phụ huynh và các con đưa ra những lời khen ngợi, động viên trẻ khi trẻ làm được những việc tốt. Trong năm học vừa qua từ khi thực hiện đề tài tôi còn áp dụng biện pháp là hàng ngày tôi sẽ tập hợp những video, hình ảnh trẻ đã thực hiện được kỹ năng, sau đó cuối tuần tôi sẽ mở phòng zoom, “giao lưu gắn kết” với các con, phụ huynh và chia sẽ hình ảnh video các con thực hiện kỹ năng lên để cho trẻ xem
lại hình ảnh về các việc làm của từng cá nhân trẻ, cũng như các bạn trong lớp, nhìn thấy được những việc mà mình và các bạn làm được. Tôi kết hợp động viên, khen ngợi và tuyên dương trẻ. Từ đó trẻ nào chưa làm được cũng muốn làm được giống bạn, vì ở tuổi này trẻ rất thích bắt chước mọi người xung quanh. Minh chứng 9: Hình ảnh giao lưu kết nối qua zoom giữa giáo viên, phụ huynh và các con Trẻ được giáo dục tốt luôn luôn có nguyện vọng được trở thành “bé ngoan” để được người lớn khen. Nhu cầu đó dẫn đến sự phát triển tinh thần tự trọng và có tác dụng làm cho hành vi của trẻ trở lên tốt đẹp. Dựa vào đặc điểm tâm lý này mà tôi đã làm tốt biện pháp trên giúp trẻ sớm có được những kỹ năng sống phù hợp với mình. * Kết quả: Với biện pháp trên trẻ cảm nhận được nguồn hạnh phúc, thấy mình được chấp nhận, được yêu mến và là thành viên trong cộng đồng mà trẻ đang hoà nhập. Quan hệ của cô với trẻ giàu cảm xúc thân thiết, tạo niềm vui và sự tự tin khi trẻ thực hiện yêu cầu cũng như nhiệm vụ của bài học. 5.6. Biện pháp 6: Giáo dục kỹ năng sống lồng ghép tích hợp vào tiết học * Mục đích: Qua các tiết học nhằm hình thành cho trẻ cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hóa. * Cách thực hiện: Tôi giáo dục kỹ năng sống lồng ghép tích hợp vào tiết học (video) gửi qua zalo nhóm lớp. Theo từng chủ đề, bài học để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ví dụ: Tiết học làm quen văn học: Qua truyện “đôi bạn tốt”, tôi giáo dục trẻ tình đoàn kết, yêu thương giúp đỡ bạn bè, biết nói lời cảm ơn khi được người khác giúp đỡ. Tiết học nhận biết tập nói:“Một số loại hoa bé thích”. Qua lợi ích của cây hoa, cô giáo dục cháu không ngắt ngọn bẻ cành, mà phải biết bảo vệ chăm sóc cây để cây cho ta nhiều lợi ích. Như vậy tôi đã lồng ghép và rèn cho trẻ thói quen hành vi văn minh là bảo vệ môi trường. Tiết học âm nhạc: Dạy bài hát rửa mặt như mèo, qua bài hát tôi giáo dục trẻ thói quen giữ gìn vệ sinh thân thể, không bôi bẩn lên mặt mũi…
13 Tóm lại tùy từng bài dạy tôi sẽ lồng ghép tích hợp giáo dục kỹ sống cho trẻ. * Kết quả: Trẻ hưởng ứng tích cực vào bài học và thực rất tốt yêu cầu đạt. 5.7. Biện pháp 7: Tuyên truyền, kết hợp với phụ huynh giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở các hoạt động trong ngày và mọi lúc mọi nơi: Với phương châm “ Trường học là nhà, nhà là trường học” thì việc tuyên truyền phối kết hợp với các bậc phụ huynh là một trong những biện pháp rất cần thiết để giáo dục trẻ. Nhất là trong giai đoạn dịch bệnh covid như hiện nay. Gia đình giáo dục tốt, trẻ sẽ có điểm xuất phát tốt và nề nếp kỹ năng tốt. * Mục đích: Để rèn kỹ năng sống cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa gia đình và nhà trường là 1 việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết khó khăn của phụ huynh. * Cách thực hiện: Trong buổi họp phụ huynh đầu năm tôi trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, để phụ huynh nhận thức rõ ý nghĩa vấn đề và cùng nhà trường giáo dục trẻ. Minh chứng 10: Hình ảnh trao đổi giữa giáo viên và phụ huynh qua zoom Tôi động viên phụ huynh hàng ngày phải dành nhiều thời gian thường xuyên trò chuyện cùng trẻ. Cho trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với các sự vật hiện tượng xung quanh, lắng nghe và trả lời các câu hỏi của trẻ và để việc dạy trẻ có hiệu quả, cha mẹ nên áp dụng phương pháp kỷ luật tích cực. Đó là những biện pháp không dùng vũ lực, không đánh mắng mà vẫn có hiệu quả. Thái độ mềm mỏng, kiên trì, biết tự kiềm chế cảm xúc, tích cực động viên trẻ khi dạy, bao giờ cũng có hiệu quả hơn việc trừng phạt trẻ. Đồng thời tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh hằng ngày qua zalo, facebook..., giúp phụ huynh biết được tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho trẻ hàng ngày và mọi lúc mọi nơi, khi phụ huynh hiểu được điều đó đã cùng đồng nhất lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở các hoạt động trong ngày và mọi lúc mọi nơi. Thông qua hoạt động học của trẻ khi học tại nhà: Tôi đề
nghị phụ huynh giáo dục kỹ năng cho trẻ có thói quen học tập. Vào giờ học trẻ phải giữ trật tự, chú ý vào bài giảng của cô, không nghịch phá đồ dùng học tập,.. Thông qua hoạt động vui chơi của trẻ ở nhà: Tôi phối hợp với phụ huynh cần giáo dục trẻ không được tranh giành đồ chơi để chơi một mình, mà phải chia sẻ cho các bạn, anh em của mình cùng chơi, khi chơi xong phải biết cất gọn đồ dùng đồ chơi. * Rèn kỹ năng cho trẻ qua hoạt động vệ sinh, ăn uống: Đây là một nhiệm vụ đặt nên hàng đầu trong quá trình nuôi dạy trẻ tại gia đình cũng như trong trường mầm non mà các cô giáo và phụ huynh cần phải chú trọng: Tôi thống nhất với phụ huynh dạy trẻ khi đến giờ ăn cần quan sát nhắc nhở trẻ biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, khi ăn phải mời ông bà bố mẹ anh chị…, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn: Biết cách cầm thìa bằng tay phải, tay trái giữ bát. Khi xúc gọn gàng không rơi đồ ăn, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn…, biết ngồi ngay ngắn, không vừa ăn vừa chơi vừa nói chuyện, đi lại lung tung, biết nhặt cơm rơi vào đĩa, ăn hết suất, ăn xong phải lau miệng, uống nước... Khi uống nước biết cầm cốc bằng hai tay, một tay vào quai, một tay đỡ đế cốc, phải uống từ từ, không làm đổ, không rót nước đầy quá, … *Rèn kỹ năng qua giờ ngủ: Tôi với phụ huynh cùng đồng nhất rèn cho trẻ làm những việc vừa sức của mình và rèn cho trẻ có các thói quen tốt. Đó là cho trẻ đi lấy gối, xếp gối và cất gối đúng nơi quy định, phụ huynh nên giáo dục trẻ phải biết đi ngủ đúng giờ để đảm bảo sức khoẻ, nằm ngủ đúng tư thế, không cười đùa, nói chuyện trong giờ ngủ. …Thời gian đầu, trẻ chưa quen, phu huynh sẽ hỗ trợ và hướng dẫn trẻ làm dưới sự giúp đỡ của phụ huynh, dần dần có thể để trẻ tự làm như 1 thói quen hàng ngày. Khi trẻ đã nằm lên giường, phụ huynh cũng lên cùng trẻ đọc các bài thơ nói về “Giờ ngủ”. Vừa hình thành được kỹ năng cho trẻ qua nội dung bài thơ bên cạnh đó lại phát triển được ngôn ngữ cho trẻ. * Giáo dục kỹ năng sống mọi lúc mọi nơi:
15 Ở bất cứ giờ nào, dù trẻ đi chơi hay ở nhà, khi thấy trẻ có hành vi không chuẩn mực hay trẻ thực hiện chưa đúng phụ huynh phải lập tức sửa sai ngay cho trẻ. Hay khi có cơ hội để cho trẻ quan sát một hành vi đúng thì phụ huynh cũng giúp trẻ ý thức được về hành vi đúng đúng mực đó. Ví dụ: Khi ở trong nhà thấy vỏ kẹo vỏ sữa phụ huynh liền cho trẻ quan sát và hỏi: "con thấy vỏ kẹo vứt như thế đã đúng chưa? nếu vỏ kẹo cứ vứt lung tung như thế thì nhà mình sẽ như thế nào? Qua đó giáo dục trẻ không vứt rác dưới bừa bãi mà phải bỏ rác vào thùng rác đúng nơi quy định, sau đó phụ huynh hãy hướng dẫn trẻ đi nhặt vỏ kẹo bỏ vào thùng rác, đây là hành động thực tế giúp trẻ ý thức được hành vi của mình. Bên cạnh đó tôi cũng khuyến khích phụ huynh sưu tầm những quyển thơ, truyện các hình ảnh to, rõ nét về việc rèn kỹ năng cho trẻ để cho trẻ làm quen và học theo. Minh chứng 11: Hình ảnh phụ huynh cho trẻ xem tranh, ảnh các kỹ năng Trong cuộc sống hàng ngày tôi còn phối hợp với phụ huynh dạy các con cách phòng tránh các tai nạn có thể gặp phải, dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp trẻ tìm ra cách giải quyết. Không áp đặt, cấm đoán trẻ.Thay vì “Con không được làm thế này, thế kia” thì ta nên đưa ra các tình huống cụ thể thông qua thực tế giúp trẻ hiểu tại sao không được làm như thế, nếu xảy ra thì sẽ phải làm như thế nào? Chính từ những suy nghĩ tìm cách xử lý ở các tình huống cụ thể đó giúp trẻ dần có kỹ năng suy đoán, biết áp dụng những kiến thức kinh nghiệm mình đã có để tìm cách giải quyết. Từ đó trẻ có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực tế hàng ngày mà trẻ gặp. Dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kỹ năng biết bảo vệ mình trong cuộc sống sau này. Tóm lại sự kết hợp giữa tôi với cha mẹ trẻ trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ có thể tiến hành ở nhiều lúc, nhiều thời điểm, bất kể thời gian nào khi hứng thú của trẻ cao tôi và phụ huynh sẽ sẵn chủ động thời gian để dạy trẻ. * Kết quả: Sau một thời gian thực hiện tôi nhận thấy kỹ năng sống của trẻ tốt nên rõ rệt, bên cạnh đó còn rèn luyện cho trẻ cả về thể lực giúp trẻ khỏe mạnh và nhanh nhẹn. Phụ huynh ngày càng tin tưởng và có ý thức và trách nhiệm cao hơn khi phối hợp cùng cô để dạy những kỹ năng phù hợp cho trẻ.
* Tính mới, tính sáng tạo của sáng kiến - Lý do mà tôi lựa chọn nội dung “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng” vì đây là một lĩnh vực giáo dục quan trọng tới việc giáo dục tính tự lập và phát triển toàn diện cho trẻ. Vì hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thỏa mãn nhu cầu “được làm người lớn” cũng như nhu cầu thực hành kỹ năng sống trong sự phát triển của trẻ. - Các biện pháp mà tôi đưa ra đều đảm bảo tính mới, tính sáng tạo: Trên thực tế một số giáo viên đã đưa giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động dạy trẻ nhưng chưa thường xuyên, nội dung chưa sâu sắc, hiệu quả phát triển chưa cao nên tôi đã dành thời gian lựa chọn, xác định nội dung, biện pháp rèn kỹ năng sống, từ đó xây dựng kế hoạch, kết hợp kế hoạch nhà trường, và bám vào mục tiêu cuối độ tuổi (kết quả mong đợi) để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ sao cho phù hợp không có sự trùng lặp trong việc rèn kỹ năng cho trẻ. * Khả năng áp dụng sáng kiến - Tôi xin khẳng định những biện pháp này có khả năng áp dụng và triển khai khi trẻ học tại nhà, cũng như khi trẻ đi học. Với tùy từng điều kiện của gia đình và khả năng của giáo viên, học sinh mà mức độ có thể áp dụng. - Giáo viên áp dụng tốt các biện pháp trên kết hợp với kinh nghiệm của bản thân, tôi chắc rằng sẽ đạt được kết quả tốt. C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận:
17 1.1. Kết quả thực hiện Dựa trên những nghiên cứu và các biện pháp tôi đã thu lại được kết quả: * Đối với giáo viên: - Tạo được sự tin yêu, tín nhiệm từ phía nhà trường, phụ huynh… - Có tinh thần hăng hái khi thực hiện các hoạt động giáo dục trẻ trong thời điểm dịch bệnh, không còn ỷ lại, tâm lý nặng nề khi thực hiện hoạt động. - Có được sự kết nối thường xuyên với trẻ và cha mẹ trẻ. - Tìm tòi, khám phá, học hỏi và áp dụng được hiệu quả những phương pháp mới để đưa vào giảng dạy và thực hiện video chuyên nghiệp hơn. - Tạo được nhiều kiến thức và nghệ thuật dạy trẻ. * Đối với phụ huynh: - Phụ huynh quan tâm chu đáo hơn đến con trẻ, cùng làm bạn với con qua các hoạt động giáo dục, qua đó cha, mẹ cũng hiểu tâm tư, suy nghĩ của con cái hơn, biết con cần gì, mong muốn điều gì ở cha, mẹ, gia đình và cuộc sống xung quanh trẻ hàng ngày. - Đặc biệt phụ huynh cảm thấy rất hài lòng với kết quả mà con đạt được, cảm thấy rất vui vì con mình đã làm được những việc mà trước đây các bậc cha mẹ cho là con mình chưa thể làm được việc này. Từ đó thấy tầm quan trọng của việc dạy cho con mình, một số kỹ năng sống. - Phụ huynh hưởng ứng, thường xuyên trao đổi và cùng phối kết hợp với giáo viên để cùng chăm sóc giáo dục cho trẻ tại nhà và rất tin tưởng cô giáo bởi họ tự nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của con mình. * Đối với trẻ: - Hứng thú tham gia vào các bài học, tự tin thực hiện các yêu cầu của cô giáo và cha mẹ. - Biết tự làm một số công việc tự phục vụ. Nhận thức giao tiếp của trẻ với mọi người tốt hơn, tự tin mạnh dạn, linh hoạt nhanh nhẹn hơn rất nhiều, thích tìm tòi và khám phá thế giới xung quanh.
- Có sự chuyển biến rõ nét về việc hình thành các kỹ năng: 90% số trẻ thực hiên được các kỹ năng. (Số % trẻ thực hiện được kỹ năng do phụ huynh đã gửi hình ảnh lên zalo nhóm lớp cho giáo viên thống kê) Qua thực hiện một số biện pháp nghiên cứu về rèn kỹ năng cho trẻ 24 - 36 tháng ở lớp tôi từ đầu năm đến nay đã đã thu lại được những kết quả nất định. Cụ thể ở bảng kết quả khảo sát cuối năm chứng minh cho điều đó: Minh chứng 12: Bảng khảo sát sau khi thực hiện đề tài có so sánh đối chứng Nhìn vào bảng thống kê tôi thấy rất phấn khởi, đây là niềm động viên khích lệ tôi, cố gắng hơn nữa trong năm học tiếp theo. 1.2 Kết luận Khi vận dụng một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, tôi nhận thấy các cháu rất hứng thú, hăng say tích cực vào hoạt động và đã thu được kết quả tốt đẹp. Điều đó chứng minh rằng thực nghiệm của tôi đã thành công, áp dụng các biện pháp tôi đề ra rất phù hợp và đã thu được kết quả cao trong giảng dạy. Có được kết quả như vậy đó là sự nỗ lực phấn đấu của bản thân tôi cùng với sự giúp đỡ, phối hợp của phụ huynh, đồng nghiệp trong trường lớp tôi, đăc biệt là Ban Giám Hiệu nhà trường luôn sát sao quan tâm đến các hoạt động của lớp để đưa ra những biện pháp phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. 1.3. Bài học kinh nghiệm Với các hình thức tôi thực hiện trong năm học vừa qua đã thu được kết quả đáng mừng. Từ đó bản thân tôi rút ra một số kinh nghiệm về việc giáo dục kỹ sống cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi: - Nghiên cứu tham khảo tài liệu, không ngừng bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn. Bản thân giáo viên luôn là tấm gương tốt, mẫu mực trong mọi hoạt động. - Cô yêu nghề mến trẻ tận tâm với công việc của mình. Luôn tìm tòi nghiên cứu các phương pháp, hình thức để dạy trẻ phù hợp và đạt kết quả cao. - Giáo viên trao đổi thường xuyên với phụ huynh những gì trẻ làm được và chưa làm được để cùng tìm ra nguyên nhân và cách dạy trẻ tốt nhất.
19 2. Khuyến nghị * Đối với Phòng Giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho các giáo viên mầm non chuyên đề rèn kỹ năng cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi, phương pháp giáo dục sớm giúp giáo viên nắm bắt tiếp cận những vấn đề đổi mới. * Đối với nhà trường: Ban Giám Hiệu tạo điều kiện về cơ sở vật chất, mở các buổi thảo luận về chuyên đề kỹ năng, làm đồ dùng để giáo viên trau dồi thêm kiến thức. Trên đây là những kinh nghiệm trong quá trình dạy trẻ và thực hiện sáng kiến “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng”. Tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp mong được sự đóng góp của các đồng chí trong Ban giám hiệu và các bạn. Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của tôi viết, không sao chép của người khác. Xin trân trọng cảm ơn!