Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non" được hoàn thành với các biện pháp như: Xác định nội dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp độ tuổi để dạy trẻ ngay từ đầu năm học; Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động và ở mọi lúc mọi nơi; Sưu tầm, thiết kế một số trò chơi rèn luyện kỹ năng sống; Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh dạy kỹ năng sống cho trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ TRƯỜNG MẦM NON C XÃ TỨ HIỆP SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ NHÀ TRẺ 24-36 THÁNG TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON Lĩnh vực : Giáo dục nhà trẻ Cấp học : Mầm non Tên Tác giả : Bùi Thị Kết Đơn vị công tác : Trường Mầm non C xã Tứ Hiệp Chức vụ : Giáo viên
2 NĂM HỌC 2022-2023
Mẫu 1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng Khoa học và công nghệ huyện Thanh Trì Trình Ngày Nơi công Chức độ Họ và tên tháng Tên sáng kiến tác danh chuyên năm sinh môn Một số biện pháp Trường Đại học dạy kỹ năng sống Mầm non Giáo Bùi Thị Kết 18/02/1987 Sư phạm cho trẻ nhà trẻ 24 C xã Tứ Viên Mầm non - 36 tháng tuổi tại Hiệp trường mầm non - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục trẻ nhà trẻ - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Bắt đầu từ tháng 8 năm 2022 - Mô tả bản chất của sáng kiến: + Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục kỹ năng sống là một tiến trình, giáo viên trang bị cho trẻ kiến thức giúp trẻ có ý thức và niềm tin để thay đổi. Trẻ phải được thực hành để có kỹ năng sống, trẻ cần được hướng dẫn vận dụng kỹ năng sống vào các sinh hoạt thường ngày của trẻ. Điều quan trọng nhất là những kỹ năng này trở thành một thói quen tốt. + Về nội dung của sáng kiến: * Phần A: Đặt vấn đề * Phần B: Giải quyết vấn đề Nội dung và giải pháp nhằm thực hiện "Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non". 1. Xác định nội dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp độ tuổi để dạy trẻ ngay từ đầu năm học.
2 2. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động và ở mọi lúc mọi nơi.
3. Sưu tầm, thiết kế một số trò chơi rèn luyện kỹ năng sống 4. Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh dạy kỹ năng sống cho trẻ. * Phần C: Kết luận và khuyến nghị. + Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Sáng kiến có khả năng áp dụng rộng rãi trong nhà trường, với bạn bè đồng nghiệp tại các đơn vị. - Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không - Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Giáo viên phải tận tâm yêu nghề mến trẻ, có những hiểu biết và kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục nói chung và việc dạy trẻ kỹ năng sống nói riêng. Lồng ghép linh hoạt sáng tạo các hoạt động, trẻ nhận ra rằng học vừa vui vừa có ý nghĩa, đồng thời khi trẻ tham gia vào trò chơi, trẻ cần biết hợp tác với bạn, sáng tạo với các cách chơi và cố gắng đạt mục đích đây chính là những kỹ năng cơ bản để sống và làm việc sau này. Phụ huynh ủng hộ và tạo mọi điều kiện, cùng phối hợp để rèn kỹ năng sống cho trẻ đạt kết quả cao. - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Với sự nỗ lực và cố gắng của bản thân để thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi, bước đầu đã mang lại những kết quả như sau: * Hiệu quả kinh tế: Nhờ áp dụng có hiệu quả các giải pháp, tận dụng các đồ dụng các đồ dùng, đồ chơi tự làm kết hợp lồng ghép ứng dụng công nghệ thông tin, không phải mua nhiều đồ dùng nên tiết kiệm chi phí. Phụ huynh đã hỗ trợ giáo viên, ủng hộ các nguyên vật liệu cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi để tổ chức các hoạt động học, hoạt động trải nghiệm vui chơi, cho trẻ. * Hiệu quả về xã hội: + Đối với giáo viên: Bản thân tôi là một giáo viên được trau dồi kiến thức, phương pháp, có thêm những kinh nghiệm trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ để áp dụng trong cuộc sống.
2 Kỹ năng sống được lồng ghép vào các hoạt động, ở mọi lúc, mọi nơi, rút ra được nhiều kinh nghiệm xử lý các tình huống trong giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Được phụ huynh ủng hộ và tạo mọi điều kiện, cùng phối hợp để rèn kỹ năng sống cho trẻ đạt kết quả cao. Qua việc tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ bản thân giáo viên cũng đươc rèn luyện các kỹ năng sống của mình, và tự tin hơn khi tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ trong đó có hoạt động giáo dục kỹ năng sống. + Đối với trẻ: Trẻ mạnh dạn, tự tin hơn, tích cực tham gia vào các hoạt động trong và ngoài lớp. Kỹ năng ghi nhớ tư duy của trẻ cũng phát triển, trẻ biết hợp tác cùng nhau, thích tìm tòi, khám phá học hỏi, giao tiếp lễ phép hơn, biết ứng xử phù hợp với mọi người xung quanh. Trẻ được cô giáo và cha mẹ tạo điều kiện khuyến khích khơi dậy tính tò mò, phát triển trí tưởng tượng, năng động, mạnh dạn, tự tin. Trẻ được giáo dục chăm sóc nuôi dưỡng tốt, được bảo vệ sức khỏe, được đảm bảo an toàn, phòng bệnh, được theo dõi cân đo bằng biểu đồ phát triển và khám sức khỏe 2 lần/năm. Trẻ đi học đều hơn, đạt tỉ lệ chuyên cần từ 90% và ít gặp khó khăn khi đến lớp. Cuối năm học trẻ ra lớp nhiều hơn so với đầu năm. Trẻ có thói quen lao động tự phục vụ, được rèn luyện kỹ năng tự lập, kỹ năng nhận thức, kết quả tỷ lệ trẻ đạt ở các lĩnh vực giáo dục tăng lên đáng kể theo các nội dung giáo dục kỹ năng sống cơ bản cụ thể: + Đối với phụ huynh: Phụ huynh cảm thấy vui mừng, phấn khởi, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường. Cha mẹ học sinh luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ ở nhà trường, ở lớp Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc dạy trẻ kỹ năng sống ở lớp cũng như ở nhà, trao đổi với phụ huynh về các hoạt động hàng ngày của con và phụ huynh cũng trao đổi tình hình của con ở nhà để các cô có thể nắm bắt được. Cha mẹ cảm thấy mãn nguyện với những thành công của trẻ, tin tưởng vào nhà trường. - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu hoặc áp dụng thử nếu có:
2 Những biện pháp trong đề tài được BGH đánh giá có hiệu quả cao trong quá trình dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi.
Được bạn bè đồng nghiệp tích cực tham khảo và ứng dụng vào quá trình giảng dạy cho trẻ, đáp ứng hiệu quả việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Thanh Trì, ngày 24 tháng 04 năm 2023 Người viết đơn Bùi Thị Kết
Mẫu 2 TRƯỜNG MẦM NON C XÃ TỨ HIỆP CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN Độc lập – Tự do – Hạnh phúc PHIẾU NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ Họ tên tác giả: Bùi Thị Kết Tên đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi tại trường mầm non Lĩnh vực: Giáo dục nhà trẻ Điểm Điểm STT Tiêu chuẩn tối đa chấm 1 Sáng kiến có tính mới 1.1 Hoàn toàn mới, được áp dụng đầu tiên 30 25 Có cải tiến so với giải pháp trước đây với mức độ 1.2 20 khá Có cải tiến so với giải pháp trước đây với mức độ trung 1.3 10 bình Không có tính mới hoặc sao chép từ các giải pháp đã có 1.4. 0 trước đây Nhận xét: - Sáng kiến của đồng chí Bùi Thị Kết là sáng kiến mới được áp dụng lần đầu tiên. Nội dung phương pháp có tính đột phá và nâng cao được hiệu quả, chất lượng trong quá trình thực hiện - Sáng kiến đã được hội đồng xét duyệt sáng kiến cấp trường đánh giá cao góp phần nâng cao chất lượng của nhà trường trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. 2 Sáng kiến có tính áp dụng Có khả năng áp dụng trong phạm vi toàn ngành hoặc 2.1 30 27 rộng hơn Có khả năng áp dụng trong đơn vị và có thể nhân 2.2 20 ra một số đơn vị có cùng điều kiện 2.3 Có khả năng áp dụng trong đơn vị 10 2.4 Không có khả năng áp dụng trong đơn vị 0 Nhận xét: Sáng kiến có tính ứng dụng, lan tỏa đến các bạn bè đồng nghiệp và có thể áp dụng được ở nhiều đơn vị. 3 Sáng kiến có tính hiệu quả Có hiệu quả, đem lại lợi ích kinh tế - xã hội, có tính lan 3.1 30 27 tỏa 3.2 Có hiệu quả, đem lại lợi ích kinh tế - xã hội 20 Có hiệu quả, lợi ích phù hợp với mức độ phù hợp tại 3.3 10 đơn vị
2 3.4 Không có hiệu quả cụ thể 0 Nhận xét: - Sáng kiến có hiệu quả không tốn kém và đem lại lợi ích kinh tế - xã hội cao. - + Hiệu quả kinh tế: Tiết kiệm chi phí trong việc thực hiện các hoạt động. + Hiệu quả xã hội: Phụ huynh ủng hộ, tạo mọi điều kiện và phối hợp để rèn kỹ năng sống cho trẻ. Trẻ có thói quen tự phục vụ. - Sáng kiến với những biện pháp dễ thực hiện vì vậy có thể lan tỏa tại các đơn vị khác. 4 Điểm trình bày 4.1 Trình bày khoa học, hợp lý 10 9 4.2 Trình bày chưa khoa học, chưa hợp lý 5 Nhận xét: - Sáng kiến kinh nghiệm trình bày đúng quy định về thể thức văn bản (kiểu chữ, cỡ chữ, dãn dòng, căn lề...) - Trình bày khoa học và kết cấu hợp lý: Gồm 3 phần chính (Đặt vấn đề, giải quyết vấn đề, kết luận và khuyến nghị) - Có minh chứng, phụ lục kèm theo minh chứng cụ thể cho sáng kiến. TỔNG ĐIỂM: 88 Điểm Đánh giá:  Đạt (≥70 điểm)  Không đạt CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CƠ SỞ
MỤC LỤC MỤC LỤC................................................................................................. 1 A. ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................ 1 I. Lý do chọn đề tài................................................................................... 1 II. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu............................................2 1. Phạm vi nghiên cứu và ứng dụng:........................................................ 2 2. Mục đích nghiên cứu:........................................................................... 2 3. Đối tượng, khảo sát, thực nghiệm:....................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu: ................................................................... 2 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.......................................................................... 3 I. Cơ sở lý luận:........................................................................................ 3 + Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là gì? ................................................... 3 II. Cơ sở thực tiễn:.................................................................................... 5 1. Đặc điểm tình hình chung..................................................................... 5 2. Thuận lợi:.............................................................................................. 5 2. Khó khăn:.............................................................................................. 6 III. Các biện pháp tiến hành...................................................................... 8 1. Biện pháp 1: Xác định nội dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp độ tuổi để dạy trẻ ngay từ đầu năm học........................................................ 8 2. Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động và ở mọi lúc mọi nơi........................................................................................ 10 3. Biện pháp 3: Sưu tầm, thiết kế một số trò chơi rèn luyện kỹ năng sống........................................................................................................ 14 4. Biện pháp 4: Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh dạy kỹ năng sống cho trẻ..................................................................................................... 19 IV . Kết quả đạt được:............................................................................. 23 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.......................................................... 26 1. Kết luận............................................................................................... 26 2. Khuyến nghị........................................................................................ 27
A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài Ngành học mầm non giữ vai trò quan trọng bởi nó là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho các bậc học sau. Vì vậy các em phải được chăm sóc, phải được giáo dục khi còn ở lứa tuổi nhà trẻ mẫu giáo. Ngay từ lứa tuổi này, các em phải được giáo dục tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất được trang bị đầy đủ những tri thức của chủ nhân tương lai đất nước. Trong thời gian gần đây, vấn đề dạy kỹ năng sống cho trẻ được rất nhiều các bậc phụ huynh quan tâm. Nhằm đáp ứng về kỹ năng sống cho trẻ, nhiều trung tâm dạy kỹ năng sống cho trẻ cũng lần lượt ra đời. Tuy nhiên dạy kỹ năng sống cho trẻ như thế nào lại là vấn đề cần đặt ra những câu hỏi. Có thể từ kỹ năng sống còn rất mới mẻ nên chúng ta còn quan trọng hóa vấn đề mà không để ý rằng ở nhà, ở trường lớp trẻ vẫn được rèn luyện "Kỹ năng sống" cơ bản những kỹ năng sống rất quan trọng ảnh hưởng tới quá trình hình thành nhân cách cho trẻ. Là giáo viên đứng lớp, tôi luôn băn khoăn, suy nghĩ làm thế nào để giáo dục, uốn nắn cho trẻ những hành vi đúng, cách cư xử lịch sự, văn minh. Vì thực tế tôi thấy được một số khó khăn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ: Ở lứa tuổi mầm non đặc biệt là trẻ nhà trẻ, trẻ còn thực hiện theo ý thích, chưa tự ý thức được hành động, hành vi của mình, chưa có nề nếp thói quen tốt trong sinh hoạt. Trẻ chưa nhận biết và thể hiện được một số trạng thái cảm xúc của bản thân và những người xung quanh để trẻ có những hành động đúng. Các bậc cha mẹ trẻ, số đông các gia đình còn chiều chuộng, khiến trẻ không có kỹ năng tự phục vụ, chưa có nề nếp trong sinh hoạt hàng ngày. Cha mẹ không chú ý đến con mình ăn uống như thế nào, trẻ có biết sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống hay không? Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó? Những đồ dùng đó để làm gì? Một số cha mẹ thì quan tâm đến con cái nhưng chưa chú ý dạy con cách cư xử, nhiều lúc vô tình còn hùa theo cái sai của con cái. Tôi nhận ra rằng, tất cả những kỹ năng đó phải bắt đầu từ việc chúng ta muốn trẻ lớn lên trở thành những người như thế nào, bản thân chúng ta cần gì, thiếu gì, dựa vào cái gì để thành công thì hãy dạy cho con cái chúng ta những điều y như thế. Việc xây dưng kỹ năng sống cho trẻ là cho trẻ cơ hội để trải nghiệm, thích nghi và tự thể hiện mình. Trẻ em là giai đoạn học, tiếp thu, lĩnh hội những giá trị sống để phát triển nhân cách, do đó cần giáo dục “Kỹ năng
2 sống” cho trẻ để trẻ có nhận thức đúng và có hành vi ứng xử phù hợp ngay từ khi còn nhỏ. Với khả năng tiếp thu, nhận thức của trẻ mầm non còn kém trẻ dễ nhớ mau quên đặc biệt là lứa tuổi trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi. Để bước đầu trang bị những hành trang, kiến thức về cuộc sống, những kỹ năng sống sao cho phù hợp với nhân cách con người, với cuộc sống thế giới xung quanh cho trẻ thì cô giáo chính là người giữ vai trò và nhiệm vụ quan trọng cũng như bước đầu giúp trẻ có kỹ năng: Tự nhận thức, tự phục vụ, biết đoàn kết với bạn bè... Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và lựa chọn đề tài "Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non" Tôi đã áp dụng nghiên cứu đề tài từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023, tại lớp nhà trẻ D1 với sĩ số 30 cháu, tại trường mầm non nơi tôi công tác. Để giúp trẻ có những kỹ năng ban đầu về cuộc sống, có những kinh nghiệm sống, sao cho phù hợp với cuộc sống đang biến đổi không ngừng. II. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu 1. Phạm vi nghiên cứu và ứng dụng: Để nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi đã thực nghiệm trên trẻ lớp nhà trẻ 24- 36 tháng tuổi – D1 trường mầm non nơi tôi công tác. Thời gian nghiên cứu (bắt đầu từ tháng 9/2022 đến cuối tháng 4/2023). 2. Mục đích nghiên cứu: Với đề tài này tôi muốn giúp trẻ có những kỹ năng ban đầu về cuộc sống, có những kinh nghiệm sống, sao cho phù hợp với cuộc sống đang biến đổi không ngừng. Sau một năm thực hiện, tôi nhận thấy trẻ lớp tôi rất thích thú khi trẻ được học về những kỹ năng sống cơ bản qua các hoạt động, giờ ăn, hoạt động trò chơi và các kỹ năng tự phục vụ của trẻ. Việc tìm ra các biện pháp phù hợp giúp cho trẻ tiếp thu tốt hơn, trẻ có nề nếp hơn và mạnh dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động. 3. Đối tượng, khảo sát, thực nghiệm: Các biện pháp giúp phát triển kỹ năng sống cơ bản cho trẻ, hình thành các kỹ năng như: Tự phục vụ, giao tiếp, tự nhận thức, hợp tác. Từ đó trẻ có ý thức về bản thân, suy nghĩ sáng tạo và có phán đoán và giải quyết vấn đề phù hợp với độ tuổi. 4. Phương pháp nghiên cứu: – Phương pháp nghiên cứu lý luận – Phương pháp tham khảo tài liệu – Phương pháp điều tra thực trạng – Phương pháp nghiên cứu thực tiễn – Phương pháp quan sát
3 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận: Từ năm học trước Bộ GD - ĐT đã phát động phong trào "Xây dựng trường học thân thiên, học sinh tích cực" trong nội dung thực hiện có nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ, với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục với thái độ tự giác, chủ động, ý thức, sáng tạo. Giống như thầy Nguyễn Phú Cường, hiệu trưởng trường phổ thông Quốc tế Việt Nam đã từng nói "Chúng ta nên học hỏi những tiến bộ của nền giáo dục tiên tiến trên thế giới, bởi giáo dục toàn diện chính là mô hình giáo dục hướng về học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, trước hết học sinh cần được dạy để biết làm chủ bản thân, để giao tiếp tốt với mọi người và có khả năng giải quyết khi gặp những vấn đề rắc rối khó khăn". Thực tế nhiều trường hiện nay dường như chỉ quan niệm dạy kiến thức chứ chưa dạy trẻ thái độ ứng xử các mối quan hệ (quan hệ với con người, với thiên nhiên), vì vậy rất nhiều điều trong cuộc sống mà trẻ không được học. Trẻ chỉ biết ăn, ngủ, học và vui chơi, trong khi đó kỹ năng tự chủ và kỹ năng giao tiếp không được chú ý và thực hiện còn kém. Trẻ chưa có những kiến thức, kinh nghiệm về kỹ năng giao tiếp và kỹ năng sống phù hợp. Như vậy, có thể thấy hành trang vào đời của trẻ còn nhiều thiếu hụt, trong đó có sự thiếu hụt về kỹ năng sống, ngay từ lứa tuổi mầm non trẻ cần được các cô giáo dạy cung cấp cho trẻ những kỹ năng sống, những kỹ năng đơn giản qua các hoạt động hàng ngày của trẻ ở lớp. Đặc biệt là lứa tuổi nhà trẻ 24 -36 tháng tuổi, khả năng nhận thức của trẻ còn kém, trẻ dễ nhớ dễ quên và hay hành động theo ý muốn . Vì vậy để dạy những kỹ năng sống cho trẻ chỉ là những bước đầu giúp trẻ các kỹ năng như: biết về bản thân mình, mạnh dạn tự tin, kỹ năng giao tiếp, tự phục vụ bản thân, biết hợp tác chơi với các bạn, kỹ năng thích nghi với môi trường,... Để trẻ có được những kỹ năng ở lứa tuổi này, cô giáo cần nhẹ nhàng, linh hoạt, sáng tạo, lồng ghép các hoạt động để truyền thụ các kỹ năng cho trẻ. + Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là gì? Giáo dục kỹ năng sống là một tiến trình. Giáo viên trang bị cho trẻ kiến thức giúp trẻ có ý thức và niềm tin để thay đổi. Trẻ phải được thực hành để có kỹ năng. Trẻ cần được hướng dẫn vận dụng kỹ năng vào các sinh hoạt thường ngày của trẻ. Điều quan trọng nhất là những kỹ năng này trở thành một thói quen tốt. Ngày xưa trong giáo dục truyền thông, trẻ chỉ việc nghe lời cha mẹ. Những gì học ở gia đình và xã hội lại giống nhau. Một hành vi sai trái thường bị xã hội đồng
4 loạt lên án, nên ít ai dám hành động tiêu cực. Ngày nay thì khác, những gì học trong gia đình và tác động của xã hội rất khác nhau qua bạn bè, tuyền thông đại chúng, phim ảnh … trong nhiều trường hợp, trẻ phải tự ứng phó một mình. Có khi cha mẹ có đó, nhưng theo không kịp những biến động xã hội ngày càng dồn dập. Với sự bùng nổ thông tin, trẻ tiếp cận với đủ thứ loại tác động, tốt có, xấu có. Một số không nhỏ phải rời bỏ gia đình, hoặc phải bươn chải kiếm sống, thậm chí gánh vác trách nhiệm của người lớn. Do ngày càng có nhiều việc phải quyết định một mình nên trẻ không chỉ cần được biết thế nào là điều hay lẽ phải mà còn phải có khả năng hành động theo nhận thức. Trước tình hình này, các nhà giáo dục thế giới đã cùng tìm cách giáo dục đề tạo cho trẻ năng lực tâm lý xã hội, nhằm ứng phó với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày, đó là giáo dục kỹ năng sống nhằm giúp trẻ biến nhận thức thành hành động, nghĩa là trẻ không chỉ hiểu biết mà còn phải làm được điều mình hiểu. Cách dạy cũ theo kiểu giảng suông, dạy vẹt học vẹt không đạt được sự thay đổi hành vi này. Trong cách giáo dục mới, trẻ được giúp đỡ để biết mình là ai, mình muốn gì, có mục đích gì trong cuộc sống, biết dung hòa giữa cái tôi, cái chúng ta và có những chọn lựa quyết định đúng trước những biến cố do cuộc sống đưa đến. Để có năng lực tâm lý xã hội này, trẻ được dạy các kỹ năng như: ý thức về bản thân, thấu cảm với người khác, suy nghĩ sáng tạo và có phán đoán, truyền thông và giao tiếp có hiệu quả, giải quyết vấn đề, phương pháp giáo dục là đặt trẻ trước những tình huống khó giải quyết để trẻ giải quyết theo nhóm thông qua thảo luận, trò chơi, sắm vai, vẽ tranh hay hành động cụ thể. Qua đó, trẻ học bằng hành động và tự quyết định với sự góp ý của nhóm bạn. Tác động của nhóm bạn rất mạnh mẽ theo hướng tích cực hay tiêu cực. Nếu sức ép của nhóm bạn xấu có thể khiến trẻ chấp nhận làm chuyện sai trái, thì giáo viên cũng có thể biến sức ép này thành tích cực để giúp cá nhân có những quyết định lành mạnh. Tuy nhiên, Giáo dục kỹ năng sống không dễ chút nào, vì nó nằm ngoài cách suy nghĩ và thói quen của ta từ trước đến nay. Việc đầu tiên là tin vào khả năng của trẻ để suy nghĩ và có hành động đúng. Người lớn không nên áp đặt ý kiến của mình mà cần khơi dậy tiềm năng của trẻ, nên hỗ trợ sự phát triển tiềm năng này bằng thái độ thông cảm và tôn trọng. Lòng tự tin của trẻ sẽ lớn rất nhanh nếu người lớn nhìn chúng bằng con mắt mới và sáng tạo, đồng thời với thái độ kiên nhẫn. Trẻ phải chủ động mới biến được nhận thức thành hành động. Giáo dục kỹ năng sống cũng không thể thành công nếu xã hội, nhất là gia đình, không đổi cách nhìn về đứa trẻ, xem nó như: “con nít, chẳng biết gì”, giáo dục theo kiểu nhục mạ, hạ thấp vv… Nền tảng của Giáo dục kỹ
5 năng sống là ý thức về giá trị bản thân nơi trẻ… mà đây là một điều mà xã hội ta chưa quen lắm. II. Cơ sở thực tiễn: 1. Đặc điểm tình hình chung Là một giáo viên đang công tác tại một trường mầm non công lập. Ngôi trường đã có nhiều thành tích với sự nỗ lực cố gắng của cô và trò, cùng với sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh. Năm học 2022 - 2023, tôi được Ban giám hiệu phân công dạy lớp nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi. Lớp có 2 cô phụ trách, bản thân tôi đã học xong lớp ĐHSP. Lớp nhà trẻ D1 gồm có 30 cháu trong đó có 12 học sinh nam, 18 học sinh nữ. Từ những đặc điểm trên, khi vận dụng "Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non" tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau. 2. Thuận lợi: * Về cơ sở vật chất. - Là trường chuẩn quốc gia cấp độ 2, kiểm định chất lượng giáo dục cấp độ 3, có đầy đủ tiện nghi và điều kiện để chăm sóc giáo dục trẻ. - Ban giám hiệu tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất và kiến thức cho giáo viên.Trường khang trang, sạch đẹp với đầy đủ các phòng ban chức năng, có khu vui chơi cho trẻ. - Nhà trường đã trang bị tivi, đầu đĩa và kết nối mạng internet đến tận lớp học. - Trường có đầy đủ cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ cho việc chăm sóc giáo dục trẻ. Lớp rộng rãi, thoáng mát, có đủ các phương tiện nghe nhìn giúp trẻ tiếp thu một cách tốt nhất. * Về đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên. - Ban giám hiệu nhà trường luôn đi sâu, đi sát, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên có đủ phương tiện để chăm sóc và dạy trẻ như mở các lớp bồi dưỡng công nghệ thông tin cho giáo viên, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ… để giúp cho việc tổ chức, thực hiện các hoạt động trên lớp luôn đạt hiệu quả, trẻ luôn hứng thú, say mê, tham gia các hoạt động tích cực, sôi nổi. Bên cạnh đó, Ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao về chuyên môn nghiệp vụ, có nhiều ý kiến đóng góp hay nên tôi cũng đã từng bước khẳng định được mình, có nhiều kiến thức bổ ích, cũng như vốn kinh nghiệm vững vàng trong chăm sóc và giáo dục trẻ.
6 - Bản thân tôi là giáo viên đã có nhiều năm đứng lớp nhà trẻ nên hiểu được tâm sinh lý của trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi. Có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có kinh nghiệm trong việc chăm sóc nuôi dạy trẻ, luôn có tinh thần học hỏi, rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. - Luôn nắm được phương hướng chương trình giáo dục mầm non mới được phụ huynh tin tưởng, nhiệt tình trong công việc, hết lòng yêu thương trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, hiểu từng tâm, sinh lý của trẻ lứa tuổi mầm non và nhiều năm liền được phân công dạy trẻ lứa tuổi 24 – 36 tháng tuổi. - Khi lồng ghép để truyền dạy về kỹ năng sống cho trẻ, tôi nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ của phụ huynh cũng như của Ban Giám Hiệu, cùng các chị em trong trường lớp * Về phụ huynh - Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ sách, truyện, nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo. - Lớp rộng rãi, thoáng mát, có đủ các phương tiện nghe nhìn giúp trẻ tiếp thu một cách tốt nhất và được các bậc phụ huynh quan tâm, tin tưởng gửi con. Phụ huynh luôn cố gắng kết hợp với giáo viên trong việc giáo dục trẻ, để cùng hướng dẫn trẻ những kỹ năng sống cần thiết cho cuộc sống. *Về học sinh - Trẻ hứng thú tích cực tham gia hoạt động. - Trẻ ngoan, đồng đều về độ tuổi. 2. Khó khăn: *Về giáo viên - Tư liệu để giáo viên tham khảo, đồ dùng dạy học lồng ghép các kỹ năng sống còn hạn chế. - Đây là giai đoạn đầu tiên trẻ đến lớp nên đa số trẻ tính tình còn nhút nhát, có một số trẻ chậm nói nên quá trình thực hiện đề tài còn khó khăn. - Việc truyền dạy "kỹ năng sống" cho trẻ nhà trẻ từ 24 - 36 tháng tuổi còn mới mẻ và khó khăn với giáo viên, trẻ chưa hiểu nhiều kỹ năng sống cơ bản. *Về phụ huynh - Một số phụ huynh ít trò chuyện, giao tiếp với trẻ, ít hướng dẫn cho trẻ những kỹ năng sống cơ bản nên những kỹ năng sống của trẻ hạn chế. - Trình độ phụ huynh không đồng đều, bận công việc nên chưa quan tâm đến việc học hành của trẻ nói chung, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nói riêng.
7 - Thông tin về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đã có nhưng chưa đồng bộ, chưa đến được một số phụ huynh. Nên trẻ nhỏ chưa có ý thức tự rèn luyện và học hỏi được nhiều về các kỹ năng sống hàng ngày. - Sự thay đổi về cách hiểu, cách nghĩ không chỉ ngày một ngày hai đối với lứa tuổi nhà trẻ mà là cả một quá trình lâu dài. - Một số phụ huynh còn chưa hiểu hết tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống đối với trẻ. - Ở nhiều gia đình trẻ được nuông chiều, cung phụng con khiến cho trẻ không có kỹ năng tự phục vụ. Nhiều phụ huynh chỉ biết phối hợp với cô giáo về chương trình học của con và chăm sóc cho con thế nào cho tốt chứ phụ huynh chưa biết đến dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ ngay từ bé. *Về học sinh - Vì các cháu bắt đầu đi học nên còn khóc nhiều chưa thích nghi với điều kiện sinh hoạt của lớp còn bỡ ngỡ. Mỗi cháu lại có những sở thích và cá tính khác nhau. - Khả năng tâm sinh lý của trẻ không đồng đều, có cháu sức khoẻ yếu nên phần nào ảnh hưởng đến quá trình nhận thức cũng như củng cố kiến thức, nề nếp thói quen trong sinh hoạt và học tập cho trẻ. - Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu trẻ không còn hứng thú. - Trí nhớ của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ chưa nhớ hết trật tự, và các kỹ năng sống khi được dạy. Từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu tài liệu để đưa ra "Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24 - 36 tháng tuổi tại trường mầm non". Tôi tiến hành khảo sát thực trạng mức độ nhận thức của trẻ về kỹ năng sống trong một số hoạt động tại lớp. Việc khảo sát kỹ năng sống của trẻ là một việc làm vô cùng cần thiết giúp trẻ hứng thú tham gia các hoạt động hàng ngày. Việc nắm rõ được khả năng thực hiện kỹ năng của trẻ sẽ giúp giáo viên có kế hoạch thực hiện chính xác, phù hợp với khả năng của trẻ để kết quả thực hiện cao hơn. Chính vì vậy, tôi nhận thấy để thực hiện đề tài đạt được kết quả cao cần khảo sát khả năng của trẻ cụ thể. Như vậy hiệu quả của việc gây hứng thú trong các hoạt động dạy kỹ năng sống cho trẻ sẽ đạt kết quả cao hơn. Với điều kiện cơ sở vật chất của lớp và kỹ năng, năng lực của trẻ, tôi đã lập một bản khảo sát cụ thể trẻ đầu năm như sau: + Bảng khảo sát đầu năm thực trạng kỹ năng sống của trẻ khi tới lớp (Bảng 1: Bảng khảo sát trẻ đầu năm học – Phụ lục 1)
8 Qua cuộc khảo sát tôi nhận thấy rằng trẻ có kiến thức về kỹ năng sống chưa đồng đều, còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy việc giáo dục trẻ có ý thức rèn luyện kỹ năng sống là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ . III. Các biện pháp tiến hành 1. Biện pháp 1: Xác định nội dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp độ tuổi để dạy trẻ ngay từ đầu năm học. Là một giáo viên mầm non, hàng ngày trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ. Ngoài việc cung cấp dạy kiến thức cho các con ở các môn học, các hoạt động trong ngày, các cô còn giúp trẻ hình thành nhân cách, ứng xử với con người, với thiên nhiên. Đặc biệt là những cô giáo lớp nhà trẻ từ 24 - 36 tháng sẽ giúp trẻ những kiến thức ban đầu về kỹ năng sống, giúp trẻ phát triển hài hòa cân đối giữa các mặt để khi lớn tuổi hơn trẻ không bỡ ngỡ, xa lạ trước những cuộc sống khác lạ xung quanh. Trẻ sẽ học tốt nhất khi có được một cách tiếp cận cân bằng về các mặt , các kỹ năng nhận thức, tình cảm quan hệ xã hội, các hành vi ứng xử cơ bản với bạn bè, cô giáo. Trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng vào việc tập trung tiếp thu các kiến thức ở từng môn học một cách tốt nhất. Nhiều người đặt ra câu hỏi “Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở độ tuổi 24-36 tháng có quá sớm, liệu bản thân trẻ có thực hiện được không?” chẳng có gì là sớm vì xung quanh trẻ có rất nhiều kỹ năng cần thiết. Quan trọng là tùy theo lứa tuổi của trẻ mà giáo viên cần có nhiệm vụ lựa chọn xác định được kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi của 24-36 tháng tuổi, cụ thể như sau: *Về mặt kỹ năng của trẻ tôi xác định một số kỹ năng: + Kỹ năng tự phục vụ cho bản thân: Trẻ biết cất đồ dùng gọn gàng đúng nơi quy định như: Cặp, dép, ghế ngồi...biết lấy cốc, khăn để dùng. Một trong những kỹ năng quan trọng cần rèn luyện cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi đó chính là tự phục vụ bản thân. Kỹ năng này có thể dạy cho trẻ từ khi bé bắt đầu bước vào lớp nhà trẻ 24-36 tháng tuổi. Khi tập cho trẻ thói quen tham gia lao động sớm với những công việc phù hợp như: Cho trẻ tự sắp xếp cất đồ chơi sau khi chơi xong, tự biết đi vệ sinh khi có nhu cầu…nên để trẻ tự chủ động với công việc của mình, người lớn chỉ đứng giám sát bên cạnh mà thôi. Việc xây dựng kỹ năng sống tự phục vụ này có phần khó khăn và đòi hỏi sự kiên nhẫn từ người giáo dục trẻ. Khi trẻ tự phục vụ bản thân mình, trẻ sẽ hiểu thêm về giá trị của lao động. Đồng thời, giúp trẻ hình thành kỹ năng tự phục vụ và vận động tay chân linh hoạt khỏe mạnh hơn. + Kỹ năng ăn uống, vệ sinh cá nhân: Biết tự xúc cơm ăn, ăn hết xuất khi ăn cơm không làm rơi vãi, biết đi vệ sinh đúng nơi quy định.