Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của sáng kiến "Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non" nhằm tạo nên lối sống có ý thức có thái độ tích cực để bảo vệ môi trường; đề tài nghiên cứu, và tìm ra 6 giải pháp để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ, với mỗi giải pháp đã nghiên cứu, tôi lồng ghép nhiều ví dụ và dẫn dắt riêng. Mỗi giải pháp đều có mục đích rõ ràng và khả năng ứng dụng cao, không chỉ ứng dụng cho trẻ 4 – 5 tuổi tại lớp chồi 1, mà còn có thể ứng dụng cho tất cả trẻ cùng độ tuổi trong nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non

MỤC LỤC Người viết: Võ Thị Kim Lựu Chức vụ: Giáo viên..............................................................................................................................................1 A – PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................................1 1.Lý do chọn đề tài......................................................................................................................1 1.2. Cơ sở thực tiễn ..........................................................................................3 2. Giới hạn đề tài.........................................................................................................................3 1.Thực trạng của vấn đề..................................................................................3 1.1. Thuận lợi....................................................................................................... 3 1.2. Khó khăn....................................................................................................4 3. Tính hiệu quả.........................................................................................................................12 3.1. Hiệu quả kinh tế......................................................................................12 3.2. Lợi ích xã hội..........................................................................................12 C – PHẦN KẾT LUẬN............................................................................................................ 14 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................................15 SÁNG KIẾN ĐỀ TÀI: Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non Người viết: Võ Thị Kim Lựu Chức vụ: Giáo viên Lớp: Chồi 1 Đơn vị: Mầm non Thạnh Phú 2 - Huyện Cờ Đỏ - TP. Cần Thơ A – PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non được xem là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trong đó, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong trường mầm
2 non là một trong những điều tích cực mà Ngành hướng tới. Việc cho trẻ làm quen với môi trường có ý nghĩa rất quan trọng, nó cung cấp cho trẻ vốn tri thức đầu tiên về xã hội, con người, thiên nhiên và là nguồn gốc để hình thành ở trẻ tâm hồn và tình cảm của con người. Đặc biệt nó tạo điều kiện cho trẻ gần gũi với môi trường xung quanh. Nên giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất, kinh tế và có tính bền vững nhất trong các biện pháp để thực hiện mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững đất nước.Trẻ sẽ được trang bị kiến thức bảo vệ môi trường, năng lực phát hiện và xử lý các vấn đề về môi trường. Góp phần hình thành nhân cách người lao động mới, chủ nhân tương lai của đất nước, người chủ có thái độ thân thiện với môi trường, phát triển kinh tế hài hòa với việc bảo vệ môi trường, đảm bảo nhu cầu của ngày nay, nhưng không ảnh hưởng đến thế hệ mai sau. Hiện nay, môi trường sống của chúng ta ngày càng bị ô nhiễm nghiêm trọng. Gây nên sự mất cân bằng sinh thái, sự can thiệp các nguồn tài nguyên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mỗi năm trên thế giới có hàng vạn người chết, vì các loại bệnh tật từ nguồn nước bị ô nhiễm và môi trường mất vệ sinh bởi ý thức của con người. Điều kiện cần và đủ là hiểu biết về môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường. Nó trở thành một vấn đề cấp bách và có tính chiến lược toàn cầu. Bảo vệ môi trường trở thành vấn đề nóng bỏng, nên tất cả các quốc gia trên thế giới đã và đang nỗ lực vào cuộc và tìm ra những giải pháp nhằm cứu lấy trái đất, ngôi nhà chung của toàn nhân loại. Đó là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”. 1.1. Cơ sở lý luận Xuất phát từ những vai trò cụ thể và nhiệm vụ trọng tâm của năm học, tôi đã xây dựng kế hoạch giáo dục cũng như biện pháp để hoạt động này mang đến hiệu quả nhất định, góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Mục đích giáo dục bảo vệ môi trường không chỉ làm cho mọi người hiểu rõ sự cần thiết phải bảo vệ môi trường mà quan trọng là phải có thói quen, hành vi ứng xử văn minh, lịch sự với môi trường, điều này phải được hình thành trong một quá trình lâu dài và phải bắt đầu ngay từ tuổi thơ ấu. - Thực hiện công văn số 222/PGDĐT Cờ Đỏ ngày 12 tháng 5 năm 2022 về hưởng ứng ngày hội môi trường “Nói không với nhựa dùng một lần” - Thực hiện công văn số 112/PGDĐT Cờ Đỏ ngày 25 tháng 3 năm 2022 về tổ chức các hoạt động hưởng ứng chiến dịch “Giờ trái đất năm 2022” - Thực hiện công văn số 264/PGDĐT Cờ Đỏ ngày 30 tháng 5 năm 2022 hưởng ứng ngày môi trường thế giới 05 tháng 6, tháng hành động vì môi trường - Thực hiện công văn số 279/PGDĐT Cờ Đỏ ngày 06 tháng 06 năm 2022 về hưởng ứng ngày quốc tế đa dạng sinh học năm 2022 - Thực hiện kế hoạch số 626/KH-BGDĐT ngày 30 tháng 6 năm 2021 về chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021 - 2025
3 - Thực hiện công văn số 42/PGDĐT Cờ Đỏ ngày 01 tháng 02 năm 2023 về thực hiện tiếp tục tổ chức phong trào trồng cây xanh trong ngành giáo dục. 1.2. Cơ sở thực tiễn Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non bao gồm những kiến thức cơ bản nhất phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Với mục đích tạo nên lối sống có ý thức có thái độ tích cực để bảo vệ môi trường. Nên tôi đã nghiên cứu, học hỏi và tìm ra 6 giải pháp để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ, với mỗi giải pháp đã nghiên cứu, tôi lồng ghép nhiều ví dụ và dẫn dắt riêng. Mỗi giải pháp đều có mục đích rõ ràng và khả năng ứng dụng cao, không chỉ ứng dụng cho trẻ 4 – 5 tuổi tại lớp chồi 1, mà còn có thể ứng dụng cho tất cả trẻ cùng độ tuổi trong nhà trường. 2. Giới hạn đề tài Đề tài này được lựa chọn nghiên cứu trong phạm vi lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi trong trường mầm non. B – PHẦN NỘI DUNG 1. Thực trạng của vấn đề Do tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng cao ảnh hưởng đến kinh tế và cuộc sống con người rất lớn. Do đó biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được xem là vấn đề cần thiết và cấp bách nhất hiện nay, không chỉ của một cá nhân, một trường học quan tâm mà vấn đề của cả nước Việt Nam nói riêng và cả thế giới nói chung. Vì vậy, ta nên giáo dục con người nhận thức việc bảo vệ môi trường ngay từ còn nhỏ và trường mầm non là nơi lý tưởng để phát huy vấn đề này. Giáo dục bảo vệ môi trường là vấn đề có tính chiến lược của mỗi quốc gia và toàn cầu. Nó là một quá trình lâu dài, và môi trường mầm non chính là sự khởi đầu hoàn hảo nhất. 1.1. Thuận lợi - Nhà trường đầu tư nhiều thùng rác có nắp đậy, đặt ở nhiều chỗ trong sân trường để thuận lợi cho cháu và phụ huynh bỏ rác đúng nơi quy định. Tôi được phân công dạy lớp 4 - 5 tuổi, trẻ của lớp được học tập theo đúng độ tuổi nên rất thuận lợi cho quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ. Bản thân có năng lực sư phạm, nhiệt tình, có trách nhiệm, yêu nghề mến trẻ. - Được sự hướng dẫn và chỉ đạo về chuyên môn của Phòng giáo dục huyện Cờ Đỏ (Hướng dẫn loại bỏ những cây chứa độc tố gây hại cho trẻ, lập danh sách để Phòng hỗ trợ cây xanh cho trường, nhắc nhở mé nhánh cây tránh bật gốc và ngã đổ). - Sự quan tâm và tạo điều kiện về mọi mặt từ phía Ban giám hiệu nhà trường (xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia, các lớp tập huấn về các chuyên đề giáo dục bảo vệ môi trường). Bên cạnh đó các bậc cha mẹ trẻ em quan tâm đến công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ thường xuyên. Trao đổi với cô giáo về tình hình học tập của con em mình. Đóng góp đồ dùng học liệu, học tập, sinh hoạt cho con đầy đủ, hỗ trợ cây hoa, kiểng cho lớp…
4 1.2. Khó khăn Phòng học, còn chật hẹp. Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc giảng dạy chưa nhiều, chưa phong phú, đa dạng. Chất lượng đồ chơi chưa cao, một số đồ chơi tự tạo chưa bền, mức độ thẩm mỹ thấp. Môi trường tự nhiên cho trẻ hoạt động còn hạn chế nhiều mặt... - Thực trạng môi trường ở địa phương, trường lớp: Do địa phương thuộc khu vực nông nghiệp sản xuất lúa và chăn nuôi là chủ yếu. Nhà trường nằm gần nhà dân nên ảnh hưởng mùi của chăn nuôi heo. Tọa lạc sát đường dân sinh mà đường bị xuống cấp, ảnh hưởng khói bụi ô nhiễm. Trường trồng nhiều cây xanh lâu năm, bị sâu đục thân không an toàn, nhà trường đã phát quang nên không đảm bảo bóng mát cho trẻ hoạt động ngoài trời. - Thực trạng của trẻ và phụ huynh lớp tôi về ý thức bảo vệ môi trường: Phụ huynh cho rằng việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là quá sớm, nghĩ trẻ còn nhỏ nhận thức và hành động tác động đến môi trường không lớn, nên không muốn ủng hộ và phối hợp cùng giáo viên. + Ý thức tiết kiệm nước, biết cất đồ dùng, đồ chơi gọn gàng đúng chỗ, chăm sóc cây cảnh, tưới góc thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường của trẻ chưa cao, chưa tạo được thói quen tốt về bảo vệ môi trường, trẻ tiếp thu kiến thức qua trực quan hình ảnh, thông qua học mà chơi. Bảng khảo sát chất lượng ý thức bảo vệ môi trường của trẻ khi chưa áp dụng biện pháp tháng 9/2022 như sau: Đạt Chưa đạt STT Tiêu chí Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ % 1 Trẻ biết chăm sóc, bảo vệ cây 15/25 60% 10/25 40% Trẻ biết cùng cô làm đồ dùng, 2 đồ chơi từ nguyên vật liệu phế 10/25 40% 15/25 60% thải Trẻ hiểu biết về môi trường sống, biết những điều nên và 3 9/25 36% 16/25 64% không nên làm hại cho môi trường 2. Những giải pháp thực hiện Bản thân tôi được phân công dạy lớp chồi 1, ý thức đầy đủ được vai trò và tầm quan trọng của công tác giảng dạy. Nên trong quá trình công tác tôi luôn tìm tòi, học hỏi, cố gắng khắc phục, rút kinh nghiệm để vượt qua khó khăn hoàn thành nhiệm vụ được giao, cải tiến công tác tìm ra những biện pháp tích cực nhất đem lại hiệu quả cao trong công tác giảng dạy, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục nhà trường và cũng như để chia sẻ cùng đồng nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề nan giải và gây khó khăn cho công tác giáo dục ý thức bảo vệ
5 môi trường cho trẻ. Chính những vấn đề khó khăn trên đã thúc đẩy tôi tìm giải pháp thực hiện một cách nhanh chóng, hiệu quả để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Biện pháp 1. Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào các hoạt động trong ngày cho trẻ. Thông qua hoạt động học Mỗi môn học đều có mục đích, yêu cầu riêng, song tôi luôn chú ý lồng ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường một cách linh hoạt sao cho phù hợp giúp trẻ dễ hiểu, dễ nhớ. Mỗi chủ đề có một nội dung khác nhau, nhưng đều giúp cho trẻ có ý thức để bảo vệ môi trường. Dựa vào từng hoạt động cụ thể để lồng ghép vào từng phần của hoạt động, hay có thể lồng ghép vào trọng tâm của hoạt động, nhưng với chương trình học của lớp tôi đa phần giáo dục bảo vệ môi trường vào phần củng cố và giáo dục trẻ. Nhằm để khắc sâu cho trẻ thói quen hành vi tốt, để cho trẻ biết được nội dung giáo dục môi trường trong bài học này là giáo dục cái gì? Trẻ phải thực hiện như thế nào? Những việc gì nên làm, những việc gì không nên làm. Để hoạt động đạt kết quả cao, thì người giáo viên phải dùng các phương pháp khác nhau, để kích thích trẻ tham gia hoạt động và ghi nhớ lâu hơn. * Về lĩnh vực phát triển nhận thức: Cho trẻ xem hình ảnh, viedeo sự phát triển cây xanh, thiên tai, xói mòn, lở, hạn hán... Sau đó cho trẻ trải nghiệm thực hành trồng và chăm sóc cây. Từ đó, trẻ cũng có kỹ năng chăm sóc bảo vệ cây và biết được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, biết tầm quan trọng của cây xanh. Ví dụ: “Hoạt động khám phá khoa học” Cho trẻ thí nghiệm: Xói mòn đất Đây có vẻ như một thí nghiệm đơn giản, nhưng nó chắc chắn sẽ thể hiện tầm quan trọng của thảm thực vật che phủ cho đất. Trẻ sẽ thích thú với thí nghiệm này: - Chúng ta chuẩn bị ba vỏ chai coca đã được cắt một lỗ hình chữ nhật ở giữa, dán chặt lên một tấm gỗ: Một chai để đất không; một chai có đất và có thêm vỏ, nhánh và lá cây phủ lên bề mặt; một chai trồng cây con vào. Tất cả ba chai được nhấn và nén chặt. Sau đó ta cắt ngang ba cái chai coca khác và dùng dây cột ở dưới đầu ba chai bỏ đất, tạo thành các cốc hứng nước. Ảnh minh họa bé thí nghiệm về xói mòn đất
6 Sau đó từ từ đổ một lượng nước bằng nhau vào mỗi chai (đổ nước vào phần xa nhất so với cổ chai). Chú ý màu sắc của nước thu được trong mỗi cốc. + Chai thứ nhất chỉ có đất: Đất bị cuốn trôi theo nước ra đục ngầu, lượng nước hầu như không giữ được và chảy ra nhiều nhất. + Chai thứ hai có đất, có lá, nhánh cây phủ lên: Khi tưới nước vào lượng nước thừa chảy ra nhiều và có màu nâu của đất. + Chai thứ ba có cây mọc: Khi tưới nước lượng nước lượng nước thừa chảy ra trong và ít. Ta thấy rằng lớp bao phủ và hệ thống rễ của thực vật là chất kết dính tự nhiên, giúp ngăn chặn xói mòn đất, không khí trong lành, không ô nhiễm. * Về lĩnh vực thẩm mỹ: Ví dụ: Hoạt động “Vẽ theo ý thích của trẻ”, tôi lồng ghép vào hội thi vẽ tranh với chủ đề “Cô sáng tạo, bé khéo tay”. Tôi gợi ý cho trẻ vẽ những tranh có nội dung về phản ánh môi trường thực tế, các hoạt động bảo vệ môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường ở trường mầm non, gia đình nơi sống của trẻ. Trẻ rất hứng thú, hăng say khi đưa ra ý tưởng và thể hiện bài vẽ của mình, đó cũng là một việc làm tốt và ý nghĩa để bảo vệ môi trường. Ví dụ: Hoạt động “Hướng dẫn trẻ làm đồ dùng đồ chơi”. Từ những những nguyên vật liệu, chúng tôi thống nhất với trẻ cùng phụ huynh mang đến lớp. Là các loại phế liệu (vỏ hộp các loại, bìa catton, chai, vải...) dễ tìm, bền đẹp, gần gũi môi trường, để làm đồ dùng tự tạo phục vụ cho hoạt động của trẻ. Trẻ rất thích thú khi được cùng cô khám phá các loại nguyên vật liệu ấy và tự tay mình làm những món đồ chơi mình thích. Từ đó, tôi giáo dục trẻ làm đâu gọn đấy, biết vứt rác vào đúng nơi quy định, biết rửa tay lau tay khi làm bài xong. Bên cạnh đó tôi thường xuyên sưu tầm các bài thơ, bài hát có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường để dạy trẻ. Ví dụ: Bài em yêu cây xanh, em vẽ môi trường màu xanh, trái đất này là của chúng mình, ngôi nhà của chúng ta.... + Thơ: Vòng quay luân chuyển, chổi ngoan, bé trồng cây, bác quét rác. Dưới đây là một trong bài vẽ của trẻ về bảo vệ môi trường và một số đồ dùng, đồ chơi tự tạo làm từ nguyên vật liệu phế thải: Bài vẽ của bé Nguyễn Gia Bảo Ảnh một số đồ dùng, đồ chơi làm từ nguyên vật liệu phế thải Thông qua hoạt động góc
7 Hoạt động góc chính là phương tiện giúp trẻ phát triển toàn diện, đặc biệt là hình thành nhân cách cho trẻ sau này. Thông qua hoạt động là cơ hội để trẻ tiếp cận được cuộc sống của người lớn qua xã hội thu nhỏ trong lớp học. Ví dụ: Cho trẻ làm album bảo vệ môi trường: Chuẩn bị nỉ để làm quyển album, sau đó sưu tầm thêm hình ảnh hoạt động bảo vệ môi trường, cây cối, con vật… từ sách báo, tranh ảnh. Ta cho trẻ tự cắt và gắn lên từng mặt của album + Mặt thứ nhất: Bé yêu cây xanh (trẻ sẽ dán hình ảnh: Trồng cây, tưới nước, bón phân, bắt sâu..) + Mặt thứ hai: Bé bảo vệ con đường bé thường đi (Nhặt rác, quét sân, lau đồ đạc…) + Mặt thứ ba: Bé yêu thiên nhiên (Hình ảnh vườn cây, động vật, thực vật, thiên nhiên…) Ảnh minh họa bé làm album về chủ đề bảo vệ môi trường Giáo dục trẻ biết yêu và bảo vệ môi trường xung quanh bé. Thông qua hoạt động ngoài trời Hoạt động ngoài trời, nó làm giàu và củng cố kiến thức cho trẻ về bảo vệ môi trường, giáo dục cho trẻ những thói quen hành vi của mình nơi công cộng. Ví dụ: Cho trẻ quan sát vườn rau ở trong vườn trường, gợi ý để trẻ nói lên những gì mà trẻ thấy. Cho trẻ tận dụng những chiếc lá vàng, cây cỏ trong vườn, tôi hướng dẫn trẻ làm ra những con vật gần gũi: con trâu, con sâu, và trang sức đồng hồ, dây chuyền… hay cho trẻ chơi bán hàng nấu ăn, làm nón, quần áo… Khi trẻ được tham gia hoạt động, kiến thức sẽ được khắc sâu, trẻ học mà không biết là mình đang học. Đó sẽ là nền tảng để trở thành một tuyên truyền viên tốt, về chăm sóc và bảo vệ cây cũng như môi trường xung quanh cho trẻ.
8 Ảnh minh họa trẻ làm đồ chơi từ lá cây và quan sát cây Ví dụ: Cho chơi trò chơi chuyền nước Trong đợt hạn hán ở miền tây kéo dài, bà con nông dân đang thiếu trầm trọng nguồn nước ngọt. Các con hay chuyền nước ngọt nhanh về đích để cung cấp nước cho họ. Luật chơi: Các con xếp thành 2 hàng sử dụng cốc, múc nước đổ vào chai. Đội nào chuyền được nhiều nước và không đổ ra ngoài trong vòng 1 bài hát đội đó sẽ chiến thắng. Nước truyền được các con sẽ tặng cho bà con và tưới cây. Cách chơi: Khi nghe hiệu lệnh của cô, bạn đầu tiên chạy múc nước chuyền vào chai, chạy về cúi hàng, thành viên khác tiếp tục thực hiện cho đến hết. Ảnh minh họa trẻ chơi chuyền nước Qua đó tôi giáo dục trẻ biết tầm quan trọng của nước trong cuộc sống, biết tiết kiệm và quý trọng nước, tắt nước khi không sử dụng, không nghịch nước. Nhà trường tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm, các buổi dạo chơi tham quan các cơ sở sản xuất, trang trại, vườn cây, di tích lịch sử... nhằm làm phong phú thêm kinh nghiệm của trẻ về môi trường và hình thành ở trẻ thái độ đối với môi trường, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ trong trường lớp như trong cộng đồng. Ảnh minh họa hoạt động tham quan của trẻ Thông qua hoạt động lao động Trẻ biết giúp cô lau dọn giá đồ dùng, đồ chơi, biết sắp xếp đồ dùng đúng nơi quy định. Từ đó, trẻ biết yêu thiên nhiên, yêu lao động.
9 Ảnh minh họa trẻ lau góc chơi, đồ chơi ngoài trời Cho trẻ trải nghiệm lao động ngoài trời như: có ý thức tự lao động quét dọn vệ sinh ngoài sân trường, vệ sinh đồ chơi ngoài trời, lau dọn, bỏ rác đúng nơi quy định, nhặt lá... giáo dục không ngắt lá bẻ cành, biết hái lá úa cho cây, tưới cây... Ảnh bé tham gia vệ sinh quét lá rụng bỏ vào thùng rác Điều quan trọng trong hoạt động của trẻ là sự vui sướng được tham gia, xuất hiện mong muốn lao động, quan tâm đến thiên nhiên, giúp đỡ con vật và cây cối, giữ gìn đồ đạc, vệ sinh môi trường. Lao động trở thành phương tiện quan trọng để giáo dục thái độ có ý thức đối với thiên nhiên. Lao động của trẻ đặc biệt có giá trị khi hướng tới việc cải thiện môi trường sống. Biện pháp 2. Dạy trẻ học và cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi đơn giản từ nguyên vật liệu có sẵn Bên cạnh những biện pháp kể trên tôi còn phối hợp với giáo viên cùng lớp, cùng khối suy nghĩ, tìm kiếm, lựa chọn những mẫu đồ dùng đồ chơi, đồ dùng dạy học. Tôi nhận thấy có rất nhiều sản phẩm được tạo ra từ nguồn nguyên vật liệu này, trẻ đã rất hào hứng chơi với đồ vật ấy. Vì những yếu tố mới lạ luôn hấp dẫn trẻ. Nhằm kích thích sự tìm tòi, khám phá của trẻ vào các hoạt động một cách tích cực. Những mẫu đồ dùng đồ chơi được khám phá trên mạng internet, của Giáo dục mầm non cũng là nguồn tài liệu quý giá để tôi tham khảo, chọn lọc và vận dụng vào trong thực tế. Tôi tận dụng những nguyên vật liệu có sẵn do cha mẹ trẻ em quyên góp, cho trẻ thực hiện rèn luyện các kỹ năng (gấp, vẽ, xé, dán...) nhằm tạo được sự
10 hứng thú khi được khám phá các nguyên vật liệu, được tự tay mình làm những món đồ chơi mình thích, được trải nghiệm nó trong tự nhiên. Ví dụ: Trẻ xé đàn cá; dùng giấy gấp thuyền để chơi trò chơi thả thuyền; trẻ gấp máy bay để chơi phóng máy bay, vẽ tranh bảo vệ môi trường.... Dưới đây là một trong bài vẽ của trẻ về bảo vệ môi trường và một số đồ dùng, đồ chơi tự tạo làm từ nguyên vật liệu phế thải: Bài vẽ của bé Đặng Ngọc Như Ý Ảnh một số đồ dùng, đồ chơi làm từ nguyên vật liệu phế thải Thông qua các hoạt động trên tôi giáo dục trẻ hiểu được việc vận dụng các nguyên vật liệu có sẵn trong gia đình, trong trường lớp cũng góp phần làm sạch môi trường, bảo vệ môi trường, tiết kiệm chi phí cho gia đình, cho lớp. Biện pháp 3. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua những khái niệm đơn giản và đàm thoại cùng với trẻ Đàm thoại thực chất là phương pháp dạy học mà ở đó giáo viên sử dụng hệ thống câu hỏi dẫn dắt, hướng dẫn trẻ em tìm hiểu và lĩnh hội các nội dung của bài học. Tôi đã chú trọng cung cấp, những hiểu biết về bảo vệ môi trường cho trẻ. Điều có thể nhận thấy rất rõ trong đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mầm non, đó là trẻ rất thích thú khi được làm quen, khám phá môi trường xung quanh. Đặc biệt, đối với trẻ ở lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo nhỡ trẻ đã có một số vốn kiến thức phong phú nhất định về môi trường xung quanh. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên dễ dàng hơn khi thực hiện nhiệm vụ giáo dục môi trường cho trẻ. Tuy nhiên, để hệ thống hóa các khái niệm mang tính trừu tượng về bảo vệ môi trường, đòi hỏi giáo viên phải nhạy bén, linh hoạt trong các phương pháp giáo dục trẻ. Sử dụng các tình huống bất ngờ, tạo điều kiện củng cố các chuẩn mực, các quy tắc hành vi ứng xử trong môi trường. Trong khi thảo luận, cần lựa chọn các câu hỏi nhằm phát huy trí tuệ trẻ bằng những câu hỏi mở, nêu vấn đề yêu cầu trẻ phải giải quyết. Ví dụ: Cô giáo tạo tình huống lớp học có nhiều rác và bừa bộn, đồ dùng đồ chơi không ngăn nắp (khái niệm trực quan về môi trường chưa chưa sạch). Cô cho trẻ quan sát và đưa ra các ý kiến nhận xét môi trường trong lớp sạch hay
11 chưa sạch. Từ đó, định hướng trẻ đưa ra cách giải quyết. Trẻ tự phân công cho từng nhóm, tổ, cá nhân trực nhật và thực hiện công việc. Sau khi lao động xong cho trẻ nhận xét, so sánh môi trường của lớp học trước và sau khi lao động (khái niệm trực quan về môi trường sạch). Với khái niệm về ô nhiễm môi trường: Tôi sẽ cho trẻ xem các hình ảnh video về sự ô nhiễm môi trường nước (nước biển, nước suối, sông, hồ bị nhiễm bẩn, rác thải...), môi trường không khí (bụi, khói, tiếng ồn..). Cho trẻ nhận xét trao đổi về các hình ảnh đó và đặt ra các tình huống và hệ thống các câu hỏi cho trẻ trả lời. Ngoài ra tôi còn cho trẻ đưa ra những nhận xét về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đôi khi chỉ là những hành động hay những việc làm thiếu suy nghĩ của con người. Ảnh minh họa trẻ xem video thiên tai Ví dụ: Vứt rác làm cho nước ở sông hồ bị ô nhiễm; trẻ vứt rác xuống sân trường; hái hoa, bẻ cành...những điều ấy chính là nguyên nhân ô nhiễm môi trường. Cuối cùng tôi trẻ thực hành thông qua các tình huống và bằng việc làm cụ thể: nhặt rác, quét dọn trường lớp, vệ sinh góc vận động, góc dân gian, góc thiên nhiên.. Biện pháp 4. Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh cùng tham gia giáo dục trẻ Phụ huynh là nguồn động viên lớn, khích lệ và luôn sát cánh bên tôi trong việc giáo dục bảo vệ môi trường. Vì thế để nhận được sự hỗ trợ đó, tôi thường xuyên tuyên truyền, vận động phụ huynh về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong cuộc sống hằng ngày. Và nhắc nhở phụ huynh cùng tham gia thực hiện bằng khẩu hiệu “Mỗi người hãy trồng thêm một cây xanh là thêm một hành động bảo vệ môi trường”, phụ huynh đã ủng hộ cho lớp tôi những chậu cảnh nhỏ, cây xanh để tạo cho khung cảnh vườn trường thêm đẹp hơn. Qua giờ đón, trả trẻ nhắc nhở phụ huynh thường xuyên nhắc trẻ cất giầy, dép, đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, khi nhìn thấy vỏ bánh kẹo nơi công cộng, ngoài sân trường phải nhặt bỏ vào thùng rác ngay… Ở nhà ba mẹ hãy cho bé làm các công việc hàng ngày cùng như tưới hoa, chăm sóc cây, quét nhà, dọn dẹp nhà cửa, sắp xếp đồ đạc... đó cũng là một việc để giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ.
12 Lồng vào các buổi họp phụ huynh, trao đổi về tầm quan trọng của việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ ở gia đình. Ba mẹ sẽ là tấm gương tốt nhất cho bé do đó phụ huynh hãy làm mẫu những việc tốt để bé bắt chước. Tập cho trẻ có thói quen biết vệ sinh cơ thể và vệ sinh môi trường. Tuyên truyền với phụ huynh về việc sử dụng nguyên vật liệu phế thải (chai, lọ nhựa, vải vụn, bìa catton...) phụ huynh cung cấp cho để làm đồ dùng đồ, chơi phục vụ cho việc học và chơi của trẻ, còn nhằm giúp cho phụ huynh biết tác dụng của việc bảo vệ môi trường. Giúp phụ huynh hiểu được tầm quan trọng, của việc bảo vệ môi trường. Từ đó phụ huynh rất nhiệt tình trao đổi với giáo viên, về tình hình học tập của trẻ ở nhà và quan tâm đến trẻ hơn. Như thường xuyên dành thời gian để dạy trẻ về kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng vệ sinh, dạy trẻ biết tránh xa những nơi nguy hiểm, biết phân biệt được hành vi đúng sai, môi trường bẩn, môi trường sạch... Nhiệt tình ủng hộ lớp những chậu cây cảnh nhỏ, cây xanh, hạt giống để tạo cho khung cảnh vườn trường thêm đẹp hơn. Cung cấp thêm cho lớp những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để làm đồ dùng đồ chơi. Từ đó mà lớp tôi đã có thêm điều kiện, thuận tiện hơn, giảm bớt khó khăn về trang thiết bị, đồ dùng sáng tạo, đặc biệt là sự chú ý của trẻ phát triển một cách rõ rệt. 3. Tính hiệu quả 3.1. Hiệu quả kinh tế Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non. Tận dụng được vật liệu, phế thải rẻ tiền, dễ kiếm để làm thành đồ dùng, đồ chơi tự tạo phục vụ việc học tập và vui chơi của trẻ. Tôi đã làm được 23 bộ đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc tổ chức cho các nội dung hoạt động, cụ thể được như sau: bình tưới, chậu hoa, con rối, cây hoa gắn chữ số, chữ cái, bông hoa, khăn múa, khăn đóng kịch các loại, thức ăn, rau củ, cây xanh, quần áo, dép, nón, bộ lắp ghép, đồ dùng âm nhạc, đồ dùng kỹ năng, album...thông qua việc ủng hộ của các bậc cha mẹ trẻ em và do chính tôi tự tạo từ các nguyên vật liệu do các bậc phụ huynh mang đến. Tổng giá trị các đồ dùng, đồ chơi trên nếu phải đi mua là 3.550.000đ (Ba triệu năm trăm năm mươi nghìn đồng). 3.2. Lợi ích xã hội Với những biện pháp tôi đã thực hiện trên, đã thu được kết quả đáng mừng. Tôi đã lồng ghép tích hợp “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường” cho trẻ trong các hoạt động trên lớp, tạo được môi trường trong và ngoài lớp học được nhà trường đánh giá cao và các bậc phụ huynh đồng tình ủng hộ. Qua đó góp phần tuyên truyền, nâng cao hiểu biết của cha mẹ trẻ em về giáo viên và bậc học mầm non. Bảo vệ môi trường là những hoạt động giữ cho môi trường lành mạnh, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái, ngăn chặn và khắc phục hậu quả mà con người hay thiên nhiên gây nên cho môi trường. Đối với trẻ: Kết quả so sánh đầu năm có sự thay đổi rõ rệt như sau:
13 Chưa đạt Đạt Tỷ Tỷ STT Tiêu chí Số Số lệ lệ trẻ trẻ % % 1 Trẻ biết chăm sóc, bảo vệ cây 2/25 8% 23/25 92% Trẻ biết cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi từ 2 2/25 8% 23/25 92% nguyên vật liệu phế thải Trẻ hiểu biết về môi trường, biết những điều 3 3/25 12% 22/25 88% nên và không nên làm hại cho môi trường So sánh kết quả trên tôi thấy tỷ lệ trẻ ngày càng có ý thức bảo vệ môi trường, hứng thú tham gia các hoạt động về giữ gìn môi trường ngày càng cao: Trẻ biết cùng cô làm đồ dùng đồ chơi từ phế thải, tham gia chăm sóc cây (tưới cây, nhặt lá vàng, bắt sâu), biết sử dụng điện nước một cách tiết kiệm và hợp lý. Điều đó chứng tỏ những biện pháp mà tôi đưa ra đạt hiệu quả tốt. Thông qua giáo dục bảo vệ môi trường, trẻ biết chăm sóc, giữ gìn sức khỏe cho bản thân. Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh lớp học, biết cất đồ dùng, đồ chơi gọn gàng đúng chỗ. Trẻ biết chăm sóc cây cảnh, tưới góc thiên nhiên, có ý thức tốt bảo vệ môi trường của lớp, của trường luôn sạch đẹp... Đối với giáo viên - Với vai trò là người giáo viên, là người hướng dẫn trẻ tôi đã được tham gia tập huấn đầy đủ, nắm chắc nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Tìm hiểu kỹ và nắm vững vai trò của môi trường trong cuộc sống của con người. Từ đó tìm ra những phương hướng, biện pháp tích cực và triệt để nhất để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. Vận dụng được các phương pháp phù hợp gắn với cuộc sống thực của trẻ. Hình thành cho trẻ những hành vi thái độ, bảo vệ môi trường thường xuyên và liên tục. Luôn luôn nhận thức được bảo vệ môi trường và hướng người khác bảo vệ môi trường. Nhận thức đúng đắn việc sử dụng các nguồn tài nguyên (điện, nước) một cách có hiệu quả hợp lý. Đồng thời xem đây là quyền và nghĩa vụ, mang lại lợi ích cho bản thân. Luôn tìm tòi và khám phá các cách sử dụng và tái chế nguyên vật liệu cũ để làm thành các công cụ dạy học, đồ dùng, đồ chơi. Cung cấp kiến thức về môi trường, giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ. Giúp giáo viên có thêm kiến thức và kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non. Đối với cha mẹ trẻ 100% cha mẹ trẻ em điều hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của bậc học mầm non. Thường xuyên quan tâm đến công tác này và hỗ trợ nhiệt tình các loại nguyên vật liệu cho giáo viên.
14 Tích cực phối kết hợp với giáo viên, trong việc nhắc nhở con em họ có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường mọi lúc mọi nơi. Có ý thức giáo dục con em mình tự giác giữ gìn vệ sinh nơi công cộng. Biết sử dụng các nhiên liệu (xăng, gas, điện) một cách hiệu quả và tiết kiệm. Nắm chắc kiến thức và hiểu biết cơ bản về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường. Biết làm tấm gương tốt để trẻ noi theo. C – PHẦN KẾT LUẬN 1. Phạm vi áp dụng của sáng kiến Với thời gian nghiên cứu, nhìn vào kết quả đạt được tôi nhận thấy đề “Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non” có khả năng tiếp tục áp dụng thực hiện trong lớp tôi phụ trách và mở rộng tới các lớp 4 tuổi trong toàn trường mầm non Thạnh Phú 2 những năm tiếp theo nếu được cho phép và tôi cũng sẽ cố gắng không ngừng học hỏi để có nhiều giải pháp hữu hiệu hơn. Đề tài này được lựa chọn nghiên cứu trong phạm vi lớp mẫu giáo bé 4 - 5 tuổi trong trường mầm non Thạnh Phú 2. Điểm mới của đề tài: Điểm mới của đề tài là lồng ghép ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ nhạy bén, linh hoạt, không trùng lặp, không quá tải, tận dụng nguồn nguyên vật liệu phế thải sẵn có, học đơn giản nhưng mang tính khoa học và sáng tạo để trẻ thực hành và trải nghiệm một cách thoải mái. 2. Điều kiện áp dụng và triển khai, nhân rộng Về trình độ chuyên môn: Giáo viên phải đạt chuẩn theo quy định. Giáo viên phải yêu nghề, yêu thương trẻ như con em mình. Có tinh thần ham học hỏi, tìm tòi, sáng tạo và chịu khó nghiên cứu tài liệu có liên quan. Thường xuyên tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn. Về cơ sở vật chất: Cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các hoạt động cho trẻ phải đáp ứng đầy đủ và kịp thời trong công tác quản lý, dạy và học. Lớp học rộng rãi, thoáng mát, sạch sẽ, trang thiết bị phục vụ công tác chăm sóc, nuôi dưỡng đầy đủ, đúng quy cách thuận lợi cho cô và trẻ. Nhà trường phải đầu tư nhiều thùng rác có nắp đậy, đặt ở nhiều chỗ trong sân trường để thuận lợi cho cháu và phụ huynh bỏ rác. Nhà trường quan tâm đến việc vệ sinh môi trường, vệ sinh cơ thể trẻ tạo điều kiện cho trẻ tham gia hoạt động. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trên là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Trên đây là sáng kiến “Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non” đề tài đã được kiểm chứng và đúc kết từ thực tiễn. Rất mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học Ngành để bản sáng kiến được hoàn thiện hơn và sự thông cảm, chia sẻ của đồng nghiệp./. Thạnh phú, ngày tháng 3 năm 2023
15 HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN Người viết CẤP TRƯỜNG Võ Thị Kim Lựu TÀI LIỆU THAM KHẢO - Tài liệu trên mạng internet. - Hướng dẫn thực hiện nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non. - Những sáng kiến kinh nghiệm chọn lọc nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ. - Bé khám phá khoa học về môi trường xung quanh theo chương trình giáo dục mầm non mới. - Bé thực hành các tình huống bảo vệ môi trường. - Tài liệu tập huấn giáo dục bảo vệ môi trường cho giáo viên mầm non.
16 - Sổ tay giáo viên mầm non hỏi đáp về giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non. - Sổ tay giáo viên mầm non những hành động giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. - Sổ tay giáo viên mầm non những kiến thức cơ bản về môi trường./.