Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng chào hỏi lễ phép trong giao tiếp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng chào hỏi lễ phép trong giao tiếp" được hoàn thiện với một số biện pháp chính như tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi và thuộc tính riêng của từng trẻ; Chủ động chào hỏi để làm gương cho trẻ; Động viên khích lệ, nêu gương trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng chào hỏi lễ phép trong giao tiếp

Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 24-36 THÁNG CHÀO HỎI LỄ PHÉP TRONG GIAO TIẾP” (LĨNH VỰC: PHÁT TRIỂN TC – KN – XH - TM) Năm học 2022 – 2023 1
SỞ GD & ĐT NGHỆ AN TRƯỜNG MẦM NON HOA SEN --------------- -------------- Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 24-36 THÁNG CHÀO HỎI LỄ PHÉP TRONG GIAO TIẾP” (LĨNH VỰC: PHÁT TRIỂN TC – KN – XH - TM) Tên tác giả : Trần Thị Thúy Trình độ : Đại học Số điện thoại : 0944599595 Năm học 2022 – 2023 2
MỤC LỤC PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................. 4 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................ 5 1. Cơ sở khoa học:............................................................................................ 5 1.1.Cơ sở lí luận của việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ: ............ 5 1.2. Cơ sở thực tiễn của việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ: ....... 5 2. Điều tra khảo sát thực trạng. ......................................................................... 8 II. Một số biện pháp giáo dục thói quen chào hỏi cho trẻ em 24-36 tháng……. 8 1. Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí và thuộc tính riêng của từng trẻ 8 2. Biện pháp 2. Chủ động chào hỏi để làm gương cho trẻ………………………11 3. Biện pháp 3: Động viên khích lệ, nêu gương trẻ……………………………..13. 4. Biện pháp 4: Giáo dục chào hỏi lễ phép mọi lúc mọi nơi………………….. 14 5. Biện pháp 5: Phối hợp với phụ huynh giáo dục thói quen chào hỏi cho trẻ.....18 6. Biện pháp 6: Giáo dục thói quen chào hỏi qua góc tuyên truyền của lớp….. 21 IV. Kết quả đạt được: ....................................................................................... 22 1.1. Đối với trẻ: ............................................................................................... 23 1.2. Đối với phụ huynh: ................................................................................... 24 1.3. Đối với giáo viên ....................................................................................... 24 PHẦN III. KẾT LUẬN .................................................................................... 25 I. Những kết luận trong quá trình nghiên cứu, triển khai SKKN. ................. 25 II. Những kiến nghị, đề xuất ............................................................................. 25 3
PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU Như chúng ta đã biết, giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc giáo dục trẻ từ 0-6 tuổi. Đây là giai đoạn đầu tiên đặt nền móng của nhân cách con người, nếu không làm tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ trong những năm này thì việc giáo dục sau này hết sức khó khăn. Đất nước ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nền kinh tế phát triển mạnh. Tất cả vì dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ, văn minh. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc, của cộng đồng. Thực hiện câu nói “Trẻ em hôm nay – thế giới ngày mai”. Chúng ta đều có trách nhiệm góp phần đào tạo thế hệ trẻ thành những con người phát triển toàn diện. Nhưng trong giai đoạn hiện nay, cùng với sự tăng trưởng nhanh của nền kinh tế thị trường, đạo đức truyền thống của dân tộc đang bị xoáy mòn một cách nghiêm trọng tác động không nhỏ đến việc hình thành nhân cách của trẻ thơ. Đó là trách nhiệm của nhà nước, của toàn xã hội và của mỗi gia đình. Giúp trẻ chào hỏi lễ phép trong giao tiếp có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ sau này là nền tảng vững chắc giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Việc giáo dục trẻ thói quen chào hỏi lễ phép ngay từ những năm đầu đời là một việc làm vô cùng cần thiết đối với trẻ nhỏ. Trẻ biết cách chào hỏi lễ phép sẽ nhận được sự yêu mến của mọi người và hòa nhập tốt với môi trường xung quanh. Hơn thế, các con sẽ phát triển toàn diện từ nhân cách đến kĩ năng, tạo nền tảng để trở thành một người có phẩm chất tốt đẹp trong tương lai. Là một giáo viên dạy trẻ 24-36 tháng, tôi rất lo lắng cho những học trò của mình. Vì các cháu ở độ tuổi này được bố mẹ bảo bọc, nâng niu chiều chuộng. Nhiều phụ huynh với suy nghĩ, trẻ con chưa biết gì nên thường thờ ơ khi con có thái độ chưa đúng mục với người khác. Qua thực tế và nghiên cứu tôi thấy việc rèn cho trẻ thói quen chào hỏi lễ phép trong giao tiếp là rất quan trọng bởi nếu không giáo dục trẻ lễ phép, lịch sự và ứng xử không đúng mực với người khác thì sẽ dễ tạo nên thói quen hỗn láo mà chính trẻ cũng không nhận ra. Nhận thức được tầm 4
quan trọng của việc rèn thói quen lễ phép cho trẻ, tôi xin mạnh dạn đưa ra: “Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng chào hỏi lễ phép trong giao tiếp” PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở khoa học: 1.1.Cơ sở lí luận của việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ Từ ngàn xưa kinh nghiệm của ông cha ta đã đúc kết nhiệm vụ học đầu tiên của mỗi con người là “Tiên học lễ, hậu học văn” lễ phép là nét đẹp văn hóa đượcc đặt lên hàng đầu khi nhìn nhận và đánh giá về một ai đó, lễ nghĩa luôn là điều mà cha ông ta muốn con cháu có được. Cha mẹ vẫn khuyên chúng ta trước khi học những kiến thức văn hóa thì cần phải rèn luyện kiến thức đạo đức, rèn luyện lễ nghĩa, cách ứng xử đối với người khác làm sao cho đúng mực, cho được lòng và cho phù hợp với thuần phong mĩ tục của xã hội trước sau đó mới đến các kiến thức mà chúng ta học được từ bên ngoài xã hội. Giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép được xem là giáo dục cơ bản đầu tiên trong quá trình học làm người. Đó là điều trẻ phải làm trong giao tiếp từ khi còn bé đến trưởng thành và tồn tại xuyên suốt trong cuộc sống. Việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ không đơn giản như nhiều người chúng ta vẫn nghĩ. Chào hỏi lễ phép là sự tôn trọng của trẻ đối với người khác và cũng là tự tôn trọng mình. Bài học lễ phép cũng như mọi bài học khác, cần được rèn ngay cho trẻ khi còn nhỏ bởi đây là giai đoạn định hình tính cách trẻ. Người lớn vẫn thường “cho qua” những cư xử thiếu lễ phép của trẻ khi còn nhỏ, tuy nhiên chính những cư xử thiếu lễ phép đó sẽ dần dần góp phần làm nên tính cách trẻ. 1.2. Cơ sở thực tiễn của việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ Trong quá trình chăm sóc nuôi dưỡng trẻ ở trường mầm non 1 nhiệm vụ cần được coi là quan trọng trong việc thực hiện chủ chương giải pháp của giáo dục hiện nay để tăng cường giáo dục truyền thống của dân tộc. Giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình giáo dục con 5
người mới. Trẻ 24-36 tháng tuổi ở thời kỳ này phát triển về ngôn ngữ rất mạnh, dễ nhớ và mau quên, chưa phân biệt tốt xấu. Nếu trẻ được giáo dục trong một môi trường lành mạnh thì trẻ sẽ phát triển tốt và ngược lại nếu gia đình không chú trọng vào việc giáo dục lễ giáo, thói quen chào hỏi cho trẻ thì sẽ hình thành hành vi nhân cách xấu cho trẻ sau này. Bên cạnh đó, nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế, có phụ huynh thương chiều con quá mức thích gì chiều đấy. Cũng có phụ huynh do công việc bộn bề kiếm sống, có điều kiện về kinh tế nên giao hết việc chăm sóc cho người giúp việc, cho nhà trường không còn chú trọng con em để mặc trẻ tự do tiếp xúc với môi trường chưa lành mạnh, trẻ chưa biết kính trọng, chào hỏi lễ phép với người lớn. Từ thực trạng trên đây, rõ ràng chúng ta thấy việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ nói chung và trẻ độ tuổi 24-36 tháng nói riêng đang là vấn đề cần được quan tâm, là việc làm cần thiết có vai trò to lớn trong giáo dục trẻ. Đó là vấn đề lôi cuốn toàn xã hội bởi giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép không chỉ “gieo” cho trẻ một thói quen ý nghĩa, hình thành thói quen tích cực trong tương lai mà còn giúp trẻ hòa nhập tốt hơn bởi vì lễ phép hiển nhiên luôn được mọi người xung quanh yêu mến. a. Thuận lợi - Trường Mầm non nơi tôi dạy là một ngôi trường khang trang sạch đẹp, có khuôn viên rộng rãi, môi trường gần gũi, thân thiện với trẻ. Có đầy đủ các phòng học chức năng. Các lớp học được bố trí thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông, đảm bảo diện tích cho trẻ hoạt động. - Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn cũng như sự quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất của nhà trường nên lớp có đầy đủ đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị phục vụ các hoạt động chăm sóc giáo dục cũng như hoạt động vui chơi của trẻ tạo cho trẻ có môi trường tốt hứng thú hơn mỗi khi trẻ đến lớp. - Nhà trường luôn bổ sung đồ dùng đồ chơi cho lớp kịp thời, đầy đủ. Lớp học được xây dựng, thiết kế khoa học, đẹp mắt, phù hợp chủ đề, chủ điểm. Các cô luôn sáng tạo, làm thêm nhiều đồ chơi mới tạo sự hấp dẫn đối với trẻ. 6
- Bản thân tôi cũng là một giáo viên có nhiều năm công tác, đầy lòng nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, luôn cố gắng trong quá trình chăm sóc trẻ nhất là quá trình dạy trẻ kỹ năng chào hỏi lễ phép. - Hai giáo viên trong lớp có đồng quan điểm trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nhất là việc rèn cho trẻ thói quen chào hỏi lễ phép. Nhờ sự đồng thuận về quan điểm và sự phối hợp ăn ý của 2 cô nên trong quá trình dạy trẻ và áp dụng những phương pháp mới tuy gặp một số khó khăn nhưng đã thu được kết quả khá cao. 2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi bản thân còn gặp một số khó khăn trong quá trình rèn cho trẻ thói quen chào hỏi lễ phép trong giao tiếp: *Về phía trẻ: Là giáo viên 4 năm liền đứng ở độ tuổi 24-36 tháng, tôi nhận thấy ở độ tuổi mình phụ trách đa số lần đầu đi học rời xa vòng tay bao bọc chiều chuộng của bố mẹ nên trẻ hay khóc nhè, có những thói quen tự do như ở nhà, có những hành vi- cử chỉ chưa thật lễ phép. Hơn nữa, các cháu độ tuổi nhà trẻ chưa hiểu hết việc kính trọng, thưa gửi lễ phép, còn ứng xử theo cách riêng của bản thân mình với người lớn tuổi, với bạn bè và cô giáo. Nhiều trẻ chưa có thói quen chào hỏi khi gặp người lớn. Có trẻ khi được nhắc thì lơ đi hoặc rụt rè nép vào sau bố mẹ thậm chí có những trẻ còn khóc toáng lên. - Trẻ ở độ tuổi này rất bướng bỉnh, có khi rất ngoan ngoãn và làm theo hướng dẫn của cô nhưng lại có lúc không chịu hợp tác khiến cô giáo mất rất nhiều thời gian. *Về phía các bậc cha mẹ: Ngày nay, mỗi gia đình chỉ có 1- 2 con cho nên việc chăm sóc con quá đầy đủ đồng thời lại chiều chuộng con cái. Nhiều bậc phụ huynh quan niệm rằng: Trẻ con thường không biết gì nên khi trẻ có thái độ không đúng mực với người khác thì phụ huynh thường bỏ qua và không có thái độ uốn nắn. Bố mẹ đôi lúc nghĩ con còn nhỏ nên chưa cần phải thực hiện việc chào hỏi lễ phép trong giao tiếp. Nhưng cũng có những bậc phụ huynh khi thấy con không 7
chào hỏi thì lớn tiếng quát mắng, ép trẻ phải chào cho bằng được mặc dù trẻ có vẻ không chịu và đã khóc. Điều này càng khiến trẻ cảm thấy sợ hãi và có cảm xúc tiêu cực với việc chào hỏi. 2. Điều tra khảo sát thực trạng. Qua điều tra khảo sát từ những ngày đầu đón trẻ tôi đã thu được kết quả về số trẻ biết chủ động chào cô, số trẻ biết chào cô khi được người lớn nhắc nhở, kết quả thu được thể hiện qua bảng sau: Trước khi thực hiện Tổng số trẻ Lĩnh vực khảo sát Tỷ lệ Chưa Tỷ lệ trong lớp Đạt % đạt % 1. Trẻ biết chủ động chào cô 25 2 32,2 23 67,8 2. Trẻ chào khi được người lớn 25 10 38,7 15 61,3 nhắc nhở. Qua kết quả khảo sát ở bảng trên thì năm học này các chỉ số chưa đạt chiếm tỷ lệ cao Tôi lo nghĩ, không biết thời gian bao lâu các cháu mới có được thói quen chào hỏi lễ phép với mọi người xung quanh là lý do để tôi chọn biện pháp “Giúp trẻ 24-36 tháng chào hỏi lễ phép trong giao tiếp” nhằm sớm khắc phục những tình trạng trên. II. Một số biện pháp để rèn thói quen chào hỏi lễ phép trong giao tiếp cho trẻ 24-36 tháng. 1. Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi và thuộc tính riêng của từng trẻ. Để có được những biện pháp giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ 24 – 36 tháng có kết quả cao thì việc đầu tiên mà giáo viên cần làm là phải nắm bắt 8
được đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi nói chung và cụ thể với từng trẻ nói riêng để có các phương pháp dạy trẻ đúng đắn. Có thể thấy rằng, trẻ lên 3 là độ tuổi trẻ đang học nói, là thời điểm vàng để rèn tính lễ phép cho trẻ. Thế nhưng, ở độ tuổi này trẻ lại thường có một thói quen khiến bố mẹ “mất mặt” đó là không chủ động chào hỏi khi gặp người lạ, người lớn tuổi. Ở độ tuổi này chúng ta không khó để bắt gặp tình trạng nhiều trẻ mặc dù đã được cô giáo và bố mẹ dạy bảo, rèn luyện phép lịch sự chào hỏi nhưng đôi khi lại trở nên ương bướng, khó bảo và nhất quyết không mở lời chào. Nhiều bậc phụ huynh khi đứng trước những tình huống như thế đã gắt gỏng và thúc ép con chào hỏi như “Sao con lại không chào?”, “Con chào cô/chú nhanh lên”...hay thậm chí trách móc quát mắng con trước mặt người lớn. Điều này sẽ vô tình gây áp lực cho con và khiến con cảm thấy khó chịu hay thậm chí khiến bé bị tổn thương. Bé sẽ bị ảnh hưởng tâm lý và không muốn chào hỏi người lớn, dần trở nên rụt rè, căng thẳng và không muốn giao tiếp khi gặp người lạ. Theo các nhà tâm lí học, việc trẻ không chủ động chào người lớn có thể được xem là một trạng thái tâm lí bình thường của trẻ. Có nhiều nguyên nhân cho việc này là: + Do trẻ cảm thấy lạ lẫm với người đối diện hoặc có cảm giác sợ hãi khi gặp người đó. + Trẻ không cảm thấy quý mến và không muốn gần gũi với người đối diện. + Tâm trạng trẻ đang bất ổn, các con có thể đang không vui, mệt hoặc cáu kỉnh + Trẻ muốn thể hiện rằng mình không thích làm điều đó. Sau khi nắm được đặc điểm tâm sinh lí đặc trưng của lứa tuổi thì tôi tiếp tục tìm hiểu cá tính riêng của từng trẻ để lựa chọn hình thức phù hợp để áp dụng với cá nhân trẻ đó hiệu quả hơn Ví dụ: Với những trẻ mang tính cách rụt rè nhút nhát hơn so với các bạn cùng trang lứa, từ đó có tâm lí lo lắng thể hiện rõ trên khuôn mặt mỗi khi gặp gỡ người 9
khác thì mỗi khi được bố mẹ đưa đến lớp tôi thường tạo không khí thật cởi mở, lại gần tươi cười khen cháu hôm nay xinh đẹp, ngoan nữa lại đây cô cháu mình chào nhau cái nào, vậy là trẻ chạy lại vui vẻ vỗ vào tay cô, chào cô vào lớp… Với những trẻ cá tính, bướng bỉnh, muốn thể hiện quyền của bản thân qua việc quyết định chỉ chào hỏi khi mình muốn thì tôi cũng không thúc ép, tạo áp lực lên trẻ khiến trẻ tổn thương dễ xuất hiện tâm lí không còn muốn giao tiếp hay chống đối khi mất bình tĩnh. Tôi luôn kiên nhẫn nhẹ nhàng hướng dẫn, để con tập làm quen và thích nghi, Ví dụ: A, cô chào bạn Mía ạ (Chờ đợi và không thấy chào lại), Cô chào bạn Mía, bạn Mía có muốn chào lại cô không? (Chờ đơi và vẫn không thấy chào lại) - Được rồi, vậy lần sau bạn Mía chào cô nhé (hết sức vui vẻ, bình thường và khoan dung) Việc nắm bắt đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi cũng như cá tính riêng của từng trẻ giúp bản thân tôi kiên nhẫn, bình tĩnh hơn và có các phương pháp dạy trẻ đúng đắn. Qua một thời gian được quan sát và chỉ dẫn, bé sẽ có thói quen tốt biết cách chào hỏi lễ phép với người lớn đồng thời tự tin hơn và chủ động hơn trong giao tiếp. Khi tâm lí thoải mái, trẻ sẽ chào hỏi một cách tự nhiên mà không cần ai nhắc nhở. 10
2. Biện pháp 2: Chủ động chào hỏi để làm gương cho trẻ Trẻ em là một “cỗ máy coppy hoàn hảo”. Trẻ sẽ học theo tất cả thói quen, hành động của người lớn. Do vậy, làm gương cho trẻ noi theo là cách làm đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả để dạy trẻ thói quen chào hỏi lễ phép. Tôi luôn chủ động chào hỏi trong giao tiếp hàng ngày với mọi người xung quanh để là tấm gương cho trẻ noi theo. Mỗi khi bố mẹ đưa trẻ đến lớp hay khi ra về thay vì gặp trẻ chờ đợi trẻ chào, hay “ép” trẻ phải chào hỏi người lớn trước. Tôi thường chủ động vui vẻ mở lời với trẻ để trẻ bắt chước. Ví dụ: Trong giờ đón trả trẻ tôi sẽ nở một nụ cười thật tươi và chào trẻ trước một cách thật vui vẻ, hào hứng, tràn đầy năng lượng: “Cô chào Bố/ mẹ, Cô chào con”. Đáp lại, đã có nhiều bé đã chào tôi lại với âm lượng, sự vui vẻ, hào hứng y như cách tôi đã thực hiện. Với một số trẻ ban đầu không chào lại cô thì tôi lại càng kiên trì và tỏ ra hào hứng và thường xuyên chào trẻ hơn. Ảnh: Cô chủ động chào trẻ Nhiều khi người lớn chúng ta thường có suy nghĩ rằng: Trẻ nhỏ phải chào người lớn trước mới là lễ phép. Điều đó đúng, nhưng với trẻ đang tập nói thì không. Bởi lẽ trẻ chưa hiểu được thế nào là lễ nghi và phép lịch sự. Trẻ chào vì đó là thói quen, vì bố mẹ nhắc chứ chưa thể hiểu được lời chào là để thể hiện lễ phép 11
và tôn trọng người khác. Chính vì vậy, chúng ta nên chào trẻ trước để trẻ bắt chước, dần dần sẽ hình thành cho trẻ thói quen chào hỏi khi gặp người khác. Nhưng nếu điều đó chỉ diễn ra ở trên lớp thôi thì chưa đủ, qua kênh zalo của lớp qua trao đổi hàng ngày, tôi thường xuyên trò chuyện giúp phụ huynh hiểu được đặc điểm của trẻ lứa tuổi này thường hay học hỏi và bắt chước theo người lớn rất nhanh, nhất là các lời nói và hành động của bố mẹ. Nhiều khi bố mẹ không để ý đến việc làm của mình mà vô tình để trẻ học theo những thói quen xấu hay bắt chước. Chính vì vậy bố mẹ phải luôn chủ động chào hỏi trong giao tiếp hàng ngày với mọi người xung quanh để là tấm gương cho trẻ noi theo. Khuyến khích các thành viên trong gia đình trẻ tích cực, chủ động với các con trong việc chào hỏi: Khi các bé đi học, khi con đi học về, khi đến nhà ai đó chơi, khi có khách đến nhà hay thậm chí là cả những lúc bố/ mẹ đi đâu đó về để từ đó kích thích bản năng “học theo” của các bé. Ví dụ: Khi đi làm về bố mẹ chào con trước với âm lượng thật vui vẻ, hào hứng: “Con yêu ơi, bố mẹ đi làm về rồi đây, Bố mẹ chào con”. Còn gì hạnh phúc hơn với mỗi đứa trẻ khi mỗi sáng mỗi chiều được nghe thấy tiếng nói hạnh phúc của bố mẹ. Ảnh: Mẹ chủ động chào con khi đi làm về 12
Ví dụ: Khi có khách đến chơi nhà, thay vì áp đặt và thúc ép con "Sao không chào" hay “Con chào cô, chú chưa?”, thì bố mẹ nên cười thật tươi và niềm nở chủ động chào mọi người để trẻ học hỏi theo điều đó. Ảnh: Bố mẹ chủ động chào khách để trẻ bắt chước 3. Biện pháp 3: Động viên khích lệ, nêu gương trẻ. Bất kì ai cũng thích được khen, trẻ con lại càng thích. Những lời động viên, khen ngợi của người lớn sẽ làm cho trẻ vui sướng và khích lệ trẻ có cố gắng hơn nữa để lại được khen. Vì vậy, tôi thường đưa ra lời khen sau khi trẻ cất tiếng chào như: "Bạn Vinh chào cô giỏi quá"; “ Cô rất vui và tự hào khi thấy hôm nay lớp mình có khách, các con đã chào các cô rất lễ phép. Cô khen cả lớp mình nào” hay những lời khích lệ như: "Khi biết chào hỏi thì mọi người sẽ rất yêu quý con đấy". Đây là một trong những bước đầu giúp trẻ hiểu được giá trị của lời chào là như thế nào. Cô giáo và bố mẹ là những người rất quan trọng trong mắt các bé, vì vậy khi được khen trước lớp bởi 1 tiến bộ dù rất nhỏ thì trẻ sẽ thay đổi thái độ một cách rõ 13
rệt. Chính vì vậy, sau một ngày học tập vui chơi, tôi thường tổ chức cho trẻ nêu gương để khen trước lớp những trẻ ngoan, tiến bộ. Ví dụ: Bạn Huy hôm nay đã ngoan hơn hôm qua rất nhiều. Bạn đã biết chào cô và chào tạm biệt bố mẹ khi đến lớp rồi đấy. Các con cho bạn Huy một tràng pháo tay thật to nào. Điều này không chỉ giúp các bé tiếp tục phát huy mà còn kích thích tính hiếu thắng của rất nhiều bé, thúc đẩy những bạn chưa được tuyên dương cố gắng thực hiện để được cô khen giống với các bạn cùng lớp. Và trong thực tế, các bé yêu thương cô giáo và bố mẹ rất nhiều. Vì vậy, nếu chúng ta vui vẻ và tự hào về trẻ thì sẽ khích lệ các con rất nhiều trong giai đoạn phát triển quan trọng này. Ảnh: Cô tuyên dương trẻ trước lớp 4. Biện pháp 4: Giáo dục chào hỏi lễ phép mọi lúc mọi nơi. Thói quen chào hỏi tưởng như đơn giản nhưng nếu không được rèn luyện thì trẻ sẽ không cảm thấy đó là điều cần thiết. Vì vậy, người lớn cần biến nó thành thói quen để khi thực hiện trẻ cảm thấy tự nhiên và tự tin nhất. Để việc chào hỏi tạo thành một thói quen cho trẻ thì ở mọi lúc mọi nơi, bất cứ khi nào và lúc nào tôi cũng lồng ghép được nội dung giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ. 4.1. Trong giờ đón, trả trẻ: 14
Trẻ đến lớp nếu trẻ chưa chủ động chào cô thì cô sẽ chủ động chào trẻ để trẻ bắt chước. Khi chào chúng ta nên quan sát từng cử chỉ, thái độ của trẻ. Chúng ta nên hướng dẫn nhắc nhở trẻ từng thái độ như: vòng tay trước ngực, nhìn về phía cô, đầu hơi cúi, giọng nói nhẹ hơi hạ giọng về từ cuối câu như: Cháu chào cô ạ! rồi nhắc nhở trẻ chào tạm biệt bố mẹ để vào lớp học. 4.2. Trong giờ hoạt động góc: Đối với trẻ mầm non vui chơi là hoạt động chủ đạo. Trong quá trình chơi, trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống người lớn. Trong giờ hoạt động góc tôi nhập vai chơi cùng trẻ, quan sát và lắng nghe những lời đối thoại của các cháu để kịp thời uốn nắn khi có những biểu hiện chưa chuẩn mực, từ đó hình thành cho trẻ những hành vi văn minh trong giao tiếp. Qua hoạt động vui chơi cháu mạnh dạn dần, thành thạo dần trong giao tiếp, trong ứng xử, chào hỏi đối với mọi người xung quanh mình. Ví dụ: Khi vào vai người bán hàng tôi thể hiện sự vui tươi chào khách, thái độ ân cần vui vẻ với khách hàng, biết cảm ơn khi nhận được hàng, nhận tiền những hành động của mình dần dần sẽ ảnh hưởng tích cực tới trẻ để trẻ vận dụng chào hỏi, lễ phép trong giao tiếp hàng ngày. Ảnh: Cô vào vai cô bán hàng chào khách để trẻ bắt chước 15
4.3.Đối với hoạt động ngoài trời: Khi cho trẻ ra sân chơi, khi gặp cô lao công, bác bảo vệ hay khách đến tham quan trường, tôi giáo dục trẻ biết khoanh tay chào hỏi lễ phép. Ảnh: Trẻ chào bác bảo vệ Ảnh: Trẻ chào khách đến thăm trường 16
4.4.Giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép còn được tôi lồng ghép, tích hợp vào các hoạt động học như: Kể chuyện, đọc thơ, hát múa... Ví dụ: Qua bài hát "Lời chào buổi sáng" cô hỏi trẻ - Buổi sáng trước khi đi học bạn nhỏ chào ai? - Bạn chào bố như thế nào? (Con chào bố ạ) Ví dụ: Qua tiết kể chuyện : Cháu chào ông ạ, cô hỏi trẻ: - Khi gặp ông trên đường gà con đã làm gì? (Chào ông) - Gà con chào ông như thế nào? (Cháu chào ông ạ) - Ông khen bạn gà con như thế nào? (Gà con ngoan quá) Ảnh: Giúp trẻ biết chào hỏi qua hoạt động kể chuyện 4.5.Giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép qua hoat động chiều: Vào các buổi sinh hoạt chiều tôi cho trẻ chơi các trò chơi, các tình huống giả định để trẻ lĩnh hội kiến thức, kĩ năng một cách nhẹ nhàng, hứng thú, hiệu quả. Ví dụ: Tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi: “Cánh cửa thần kỳ” để vừa luyện tập kỹ năng chào hỏi cho trẻ bằng việc tạo dựng các tình huống: Đằng sau cánh cửa 17
thần kì có những điều bí mật và để biết những điều bí mật đó là gì chúng mình hãy cùng nói to với cô câu “Cánh cửa ơi mở ra” Mở lần 1: Cô công an Mở lần 2: Chú bộ đội Mở lần 3: Cô giáo Sau mỗi lần cánh cửa mở ra, ai xuất hiện thì cô sẽ hỏi trẻ: Khi gặp cô công an (chú bộ đội, cô giáo…) thì con nên chào như thế nào? Sau đó cô cho cả lớp thực hiện Ngoài ra tôi còn cho trẻ xem các hình ảnh, các đoạn phim về các hành vi ứng xử chào hỏi lễ phép... giúp trẻ hướng tới những cảm xúc, tình cảm từ đó hình thành cho trẻ những thói quen đi thưa về gửi, gặp ai cũng chào. Ảnh: Trẻ xem tranh các hành vi chào hỏi lễ phép 5. Biện pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh cùng giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ Việc phối kết hợp với phụ huynh là biện pháp không thể thiếu trong quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ nói chung và giáo dục thói quen chào hỏi lễ 18
phép cho trẻ nói riêng . Chính vì vậy, vào những giờ đón trẻ, trả trẻ và những buổi họp phụ huynh tôi luôn trò chuyện cởi mở với phụ huynh về tình hình của các cháu, nêu lên vai trò quan trọng của việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép trong giao tiếp cho trẻ đối với cuộc sống hiện tại và cuộc sống tương lai của các cháu. Để rèn cho trẻ thói quen chào hỏi đạt hiệu quả tôi đã trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp, để khi phụ huynh đưa con đến trường cần nhắc con chào bố mẹ và cô giáo. Những lúc đón bé về những lúc ở nhà cũng thế. đừng vì vội quá mà quên đi “nghi thức” này, trẻ sẽ nghĩ rằng làm cũng được không làm cũng được, chẳng sao. Việc dạy trẻ biết chào hỏi mọi người khi gặp sẽ tạo thành thói quen tốt cho trẻ trong cuộc sống hàng ngày, sẽ giúp cho người khác cảm thấy vui khi gặp một đứa trẻ ngoan. Ảnh: Cô trao đổi với phụ huynh trong giờ đón trả trẻ Để việc giáo dục thói quen chào hỏi lễ phép cho trẻ đạt hiệu quả cao, tôi thường xuyên chia sẻ tới phụ huynh cách dạy trẻ chào hỏi hiệu quả mà tôi sưu tầm được để phụ huynh áp dụng khi trẻ ở nhà. Thay vì giáo dục trẻ một cách cứng 19
nhắc, tôi khuyến khích bố mẹ các bé dạy con bằng cách vừa học kết hợp vừa chơi để gia tăng tính hiệu quả, biến giờ học giao tiếp thành khoảng thời gian vui vẻ và kết nối giữa trẻ và các thành viên trong gia đình. Ví dụ: Để trẻ chủ động chào bố mẹ trước thì tôi chia sẻ cho các bậc phụ huynh tạo ra một cuộc thi nho nhỏ để kích thích tính hiếu thắng của trẻ. Bố (mẹ) hãy nói với con rằng: “Bây giờ chúng ta thi nhé, Bố (mẹ) sẽ đếm từ một đến ba, thi xem ai nhanh miệng chào trước thì sẽ thắng được không? Vậy là mỗi lần gặp con, bố (mẹ) chỉ việc đếm: “một, hai, ba” là ngay lập tức trẻ sẽ nhớ ra cuộc thi ngầm của hai mẹ con và nhanh chóng chào bố (mẹ) trước. Ban đầu bố (mẹ) đếm chậm để con có thời gian nhớ ra cuộc thi ngầm. Bố (mẹ) càng đếm với âm lượng lớn, sự háo hức và vui vẻ trẻ sẽ càng thích thú khi chào hỏi và sẽ rất tự hào vì mình là người chiến thắng. Khi đã rèn cho trẻ biết chủ động chào bố mẹ thành công rồi thì phụ huynh có thể áp dụng cách này đối với tất cả những người lớn khác như với người nhà. Khi chuẩn bị đưa con đến nhà người quen chơi, bố mẹ nói trước với con là bố (mẹ) sẽ chào họ như thế nào, con nên chào họ như thế nào và ngầm đưa ra một cuộc thi nho nhỏ với con. Và trong cuộc thi này tôi khuyến khích phụ huynh lúc nào cũng phải tỏ ra hào hứng và rất mong muốn chiến thắng trong cuộc thi để khích lệ, kích thích trẻ. Khi trẻ đã thường xuyên chào hỏi một số người quen và người nhà là thời điểm các bậc phụ huynh có thể nói với con về lễ nghĩa: “Trẻ con mà lễ phép chào người lớn trước, bất kể là ai, sẽ là trẻ ngoan”. Và đưa ra một số ví dụ về trẻ không ngoan bằng cách nghĩ ra một câu chuyện: “Hôm nay mẹ gặp bạn A nhưng bạn A không chào mẹ, con nghĩ như vậy là ngoan hay chưa ngoan? Ví dụ: Để biến lời chào thành phản xạ của trẻ, tôi khuyến khích bố mẹ và các thành viên trong gia đình bé có thể giáo dục trẻ bằng cách chơi nhập vai. Hãy thử nhiều vai diễn khác nhau như: Bác sĩ, cảnh sát, lính cứu hỏa hay thậm chí là các con vật dễ thương. Mọi thứ sẽ trở nên dễ dàng hơn khi trẻ thực hành kĩ năng chào hỏi nhiều lần. Càng có nhiều cơ hội luyện tập, chào hỏi sẽ trở thành phản xạ của trẻ. 20