Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng" được hoàn thành với các biện pháp như: Xây dựng nền nếp, tạo môi trường học tập thuận lợi giúp trẻ phát huy tính tích cực qua hoạt động khám phá khoa học; Một số trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho trẻ hoạt động khám phá khoa học; Biện pháp lấy trẻ làm trung tâm kết hợp sử dụng đồ dùng trực quan giúp trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động khám phá khoa học;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng

Nội dung Trang Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Phần II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 1. Thực trạng của trẻ 3-4 tuổi tại lớp 3TC4 trong hoạt động khám 3 phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng. 2. Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi lớp 3 tuổi C4 học tốt hoạt động 5 khám phá khoa học Nhân Thắng. a. Biện pháp 1: Xây dựng nền nếp, tạo môi trường học tập thuận lợi giúp 5 trẻ phát huy tính tích cực qua hoạt động khám phá khoa học. b. Biện pháp 2: Một số trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho trẻ hoạt động 7 khám phá khoa học. c. Biện pháp 3: Biện pháp lấy trẻ làm trung tâm kết hợp sử dụng đồ dùng 9 trực quan giúp trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động khám phá khoa học. d. Biện pháp 4: Lồng ghép khám phá khoa học vào các tiết học. 13 e. Biện pháp 5: Biện pháp nâng cao kỹ năng quan sát, so sánh và phân loại 14 cho trẻ thông qua khám phá khoa học bằng nhiều hình thức khác nhau. f. Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh giúp trẻ học tốt môn khám 15 phá khoa học. 3. Kết quả “ Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi lớp 3 tuổi C4 học tốt 16 hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng”. a. Kết quả đạt được. 17 b. Điều chỉnh, bổ sung sau thực nghiệm. 18 4. Kết luận. 18 5. Kiến nghị, đề xuất. 19 Đối với tổ chuyên môn. 19 Đối với Lãnh đạo nhà trường. 19 Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo. 19 Phần III : MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP. 20 Phần IV: CAM KẾT. 21 PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1
“ Trẻ em hôm nay - Thế giới ngày mai ” Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của toàn dân tộc. Việc bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em không chỉ là trách nhiệm của mỗi gia đình mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Giai đoạn trẻ lên 3 tuổi là thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất, tất cả mọi việc đều bắt đầu: bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe, nhìn và vận động bằng đôi chân, đôi tay của mình...Những nghiên cứu về đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non cho thấy: tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sang:" Học mà chơi, chơi mà học”, trẻ ngắm nhìn thế giới xung quanh qua "lăng kính chủ quan" của trẻ, tất cả đều mới lạ “với biết bao điều kỳ diệu” và luôn là những câu hỏi thắc mắc, là những điều trẻ luôn khao khát muốn biết, muốn tìm hiểu và khám phá. Như vậy, ngay từ tuổi ấu thơ trẻ mầm non đặc biệt là trẻ 3- 4 tuổi đang ở những bước phát triển về nhận thức, tư duy, ngôn ngữ, tình cảm,...Thế giới khách quan xung quanh thật bao la rộng lớn, có biết bao điều mới lạ hấp dẫn, và còn có bao lạ lẫm khó hiểu, trẻ tò mò muốn biết, muốn được khám phá, Từ khi còn rất bé tôi đã rất thích bài hát: “ Vì sao lại thế?” với những câu hát : “Xung quanh chúng ta có biết bao điều kỳ lạ, mà sao ta biết chẳng được bao nhiêu”. Thế giới xung quanh rất rộng lớn nó bao gồm cả sự vật, hiện tượng mà con người ai cũng muốn tìm hiểu, muốn khám phá. Khi chọn và học ngành sư phạm cho đến khi tôi công tác tại trường mầm non, hàng ngày tôi chăm sóc, dạy dỗ và được trò chuyện cùng trẻ, được nghe những câu nói, câu hỏi ngây thơ, hồn nhiên của các con như: “cô ơi cái gì đây ạ?”, “cái này dùng để làm gì?”... Cho thấy nhu cầu tìm hiểu, khám phá xung quanh của các con là rất lớn, nhưng các con còn quá nhỏ, chưa có vốn sống, vốn kinh nghiệm, sự trải nghiệm còn ít, chưa thể tự khám phá về thế giới xung quanh. Nên người lớn phải giúp đỡ, tổ chức, hướng dẫn trẻ khám phá khoa học. Tất cả những hoạt động diễn ra ở trường mầm non đều tạo sự hứng thú đặc biệt, nó kích thích trẻ ở sự say mê học hỏi, giúp trẻ phát triển khả năng nhận thức, hình thành phát triển nhân cách cho trẻ. Việc trẻ được khám phá khoa học là việc làm thiết thực, và được tổ chức một cách có mục đích, có kế hoạch nhằm hướng tới việc mở rộng nhận thức, phát triển 2
các quá trình tâm lý và hình thành các kỹ năng, kỹ xảo cho trẻ. Trẻ được khám phá, trải nghiệm theo phương thức: “ Học mà chơi, chơi mà học” trong đó trẻ là chủ thể của mọi hoạt động, cô giáo chỉ là người hướng dẫn. Xuất phát từ niềm say mê đó của trẻ, tôi luôn suy nghĩ mình phải làm gì? Mình nên làm như thế nào để giúp trẻ hứng thú và học thật tốt hoạt động khám phá khoa học. Nhằm giúp trẻ khắc sâu được những kiến thức đó tôi đã không ngừng suy nghĩ và tìm tòi, sáng tạo ra những hình thức, phương pháp giảng dạy hay và tạo ra môi trường học tập tốt nhất. Những phương pháp mà tôi tìm ra nhằm giúp trẻ thỏa mãn được nhu cầu khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh, cung cấp hiểu biết cho trẻ, đưa đến cho trẻ những kiến thức, những kinh nghiệm đã được chọn lọc và sắp xếp theo một hệ thống giúp trẻ dễ dàng tiếp thu những kiến thức đó. Đồng thời giúp trẻ nhận thức, phân biệt được cái đúng, cái sai, các biểu tượng, các khái niệm, giá trị thẩm mỹ. Từ đó, trẻ sẽ phát triển nhận thức, biết yêu thương giúp đỡ mọi người, thích lao động và rèn tính kiên trì độc lập. Mai đây, biết đâu đó những “Mầm non” ấy sẽ trở thành những nhà khám phá khoa học, khám phá ra những điều vi diệu hơn. Với mong muốn được góp phần và sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là lĩnh vực khám khoa học Chính vì các lý do trên nên tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 3- 4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng” làm đề tài nghiên cứu cho mình. PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3
1. Thực trạng của trẻ 3-4 tuổi tại lớp 3TC4 trong hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng. Năm học 2022 - 2023, là năm học thứ 2 Trường mầm non Nhân Thắng tiếp tục duy trì và xây dựng nhiệm vụ trọng tâm nổi trội là ‘ Xây dựng Trường học hạnh phúc – lớp học hạnh phúc’ được nhân rộng trong phong trào của trường. Chính vì vây, nhà trường luôn chú trọng đẩy mạnh công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Trẻ đến trường được học tập vui chơi trong môi trường an toàn, lành mạnh, phụ huynh luôn yên tâm, tin tưởng. Việc trẻ ngoan, có sức khỏe, thích thú được đến trường lớp là điều mà bất kì bậc làm cha, làm mẹ nào cũng mong muốn. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy ở lớp 3TC4, tôi nhận thấy thực trạng của trẻ tham gia trong hoạt động khám phá khoa học có những ưu, nhược điểm như sau: a. Ưu điểm : *Về phía nhà trường và giáo viên : - Lớp tôi luôn nhận được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, sự quan tâm của lãnh đạo địa phương và các ban nghành đoàn thể về cơ sở vật chất cũng như tinh thần. - Bản thân được trực tiếp tham gia đứng lớp hàng ngày nên cô và trẻ có nhiều thời gian gần gũi với nhau, mọi hoạt động học tập, sinh hoạt cô và trẻ cùng nhau thực hiện. * Về phía phụ huynh, phía trẻ : - Trẻ lớp tôi các cháu đều khoẻ mạnh, đi học đều, học sinh có nền nếp trong học tập và vui chơi. - Các bậc phụ huynh trong lớp luôn quan tâm, phối hợp với giáo viên, nhiệt tình ủng hộ về cơ sở vật chất, gần gũi chia sẻ các kinh nghiệm và thống nhất phương pháp cùng dạy trẻ theo khoa học. b. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế * Về phía giáo viên: - Sắp xếp đồ dùng, đồ chơi nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động còn thiếu khoa học, chưa đa dạng mang tính chắp vá. - Trang thiết bị, đồ dùng dạy học chưa phong phú, chưa thu hút trẻ. 4
- Thời gian cho trẻ trải nghiệm khám phá xã hội thực tế không nhiều, chủ yếu vẫn là lồng ghép, tích hợp vào các hoạt động khác. - Hình thức tổ chức cho trẻ hoạt động sơ sài chưa sáng tạo, phương pháp trong giảng dạy còn cứng nhắc, gò bó, giờ học không sinh động chưa phát huy được tính tích cực của trẻ. * Về phía trẻ: - Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi này rất hiếu động, khả năng tập chung chú ý chưa cao, khả năng tri giác, và trí tưởng tượng còn chưa phong phú. - Lớp có một số trẻ đến từ nhiều địa phương khác nhau, nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ lần đầu tiên đến lớp dẫn đến tình trạng trẻ thiếu tự tin, rụt rè, nhút nhát, vốn kinh nghiệm chưa phong phú. * Về phía phụ huynh: - Một số phụ huynh chỉ coi trọng đến các môn học khác chưa có nhận thức về môn khám phá khoa học đối với trẻ, cho con nghỉ tùy tiện nên ít nhiều cũng ảnh hưởng đến việc học tập của lớp. Họ chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc cho trẻ hoạt động với khám phá khoa học. - Đa số phụ huynh làm nghề lao động tự do, buôn bán, nông dân nên ít có thời gian trò chuyện với trẻ, nghe trẻ nói để trả lời thắc mắc của trẻ nên việc phát triển ngôn ngữ, làm tăng vốn từ, khám phá những điều mới là ở trẻ còn hạn chế. * Khảo sát thực trạng: Chính vì các hạn chế và nguyên nhân hạn chế trên nên tôi đã tiến hành 1 khảo sát ngay từ đầu năm học ở lớp mình với tổng số trẻ 37 trẻ và thu được kết quả như sau: Bảng khảo sát trẻ trước khi thực hiện: Trước khi thực hiện biện pháp Nội dung Số trẻ Tỷ lệ % - Trẻ có khả năng phân tích, so sánh , suy luận 15/37 40% sự vât, hiện tượng -Trẻ có kỹ năng quan sát, tìm ra đặc điểm, 18/37 49% có khả năng chú ý, ghi nhớ -Trẻ có kĩ năng, thao tác thử nghiệm 17/37 45% -Trẻ hứng thú, yêu thích tham gia các hoạt 15/37 40% động khám phá khoa học 5
2. Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi lớp 3 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng. a. Biện pháp 1: Xây dựng nền nếp, tạo môi trường học tập thuận lợi giúp trẻ phát huy tính tích cực qua hoạt động khám phá khoa học. Vào đầu năm học, đa số trẻ chưa có thói quen tập trung trong các hoạt động vì thời gian nghỉ hè của trẻ đã được tự do rong chơi với gia đình, có những trẻ chưa học qua lớp nhà trẻ nên khi tham gia vào các hoạt động trẻ cũng chưa thật sự chú ý, trẻ còn nói chuyện, tự do đi lại. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến khả năng tập trung tư duy, kỹ năng thực hiện hoạt động của trẻ.. Thời gian đầu tôi phải đưa ra những nội quy của lớp, yêu cầu trẻ phải cùng nhau nhớ nội quy của cô và thực hiện . Tôi chia lớp ra thành các tổ, các nhóm nhỏ đặt tên cho tổ và bầu ra tổ trưởng để quán xuyến, nhắc nhở thành viên của mình, đồng thời cô cũng dễ kiểm soát và có điều kiện hướng dẫn các kỹ năng tới từng trẻ. Tôi sắp xếp xen kẽ lẫn những trẻ nhanh nhẹn gần trẻ nhút nhát, chậm chạp, cháu nam xen cháu nữ, giao nhiệm vụ cho trẻ khá kèm trẻ yếu, có nhận xét động viên kịp thời những trẻ tích cực có tiến bộ. 6
Hình ảnh rèn nền nếp trẻ ở trên lớp Tôi luôn động viên trẻ trong tiết học, uốn nắn tác phong ngồi học cho trẻ, trẻ ngồi đúng tư thế, không nói chuyện, không nói leo, nói rõ ràng, mạch lạc, đủ câu, khuyến khích trẻ mạnh dạn trao đổi nhờ cô hướng dẫn. Tôi cũng tập trung quan sát gần gũi, nhẹ nhàng, nghiêm khắc rèn trẻ tạo cho trẻ nền nếp, thói quen và kỹ năng thực hiện các hoạt động. Công việc này tôi đã phối hợp đều tay thường xuyên với giáo viên cùng lớp, tích cực tổ chức lôi cuốn trẻ vào các hoạt động thường xuyên nên chỉ sau 1 tháng trẻ đã có những tiến bộ rõ nét: trẻ có nền nếp, có thói quen, bước đầu có một số kỹ năng thực hiện các yêu cầu của cô và điều này cũng khích lệ tôi tích cực tổ chức các hoạt động cho trẻ. Khi trẻ đã có những nền nếp thói quen kỹ năng thực hiện các hoạt động thì việc tổ chức các hoạt động cho trẻ không còn gặp nhiều khó khăn như trước, trẻ đã chú ý lắng nghe biết tập trung tư duy suy nghĩ và thực hiện các yêu cầu của hoạt động. Khi tôi tổ chức cho trẻ hoạt động theo nhóm trẻ đã biết cách trò chuyện, hỏi han, thảo luận với nhau cùng nhau thực hiện các yêu cầu của cô. Trẻ có nền nếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của cô trẻ đã say mê với giờ học, luôn thể hiện cảm xúc, trí tưởng tượng cho hoạt động khám phá khoa học. * Môi trường trong và ngoài lớp: Môi trường là yếu tố trực tiếp tác động hằng ngày đến trẻ. Môi trường trang trí lớp, môi trường học tập, môi trường vui chơi…có vai trò quan trọng đến giáo dục trẻ. Đối với việc trang trí môi trường lớp học tôi luôn quan tâm hàng đầu. Ở mỗi chủ đề tôi luôn dành thời gian nghiên cứu thiết kế môi trường lớp học sao cho phù hợp với chủ đề mà trẻ khám phá, tìm hiểu về các sự vật thông qua hình ảnh trang trí đó. Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề: “Thế giới thực vật’. Ở góc thiên nhiên là góc dành riêng cho trẻ để khám phá xung quanh. Ở góc này tôi trồng rất nhiều cây xanh. Tôi bố trí sẵn bình nước tưới, chăm sóc cây để khi trẻ tham gia ở hoạt động góc để trẻ vừa chăm sóc cây và khám phá các loại cây. Trong quá trình chăm sóc ở góc thiên nhiên, trẻ được hình thành kỹ 7
năng lao động, được bồi dưỡng phẩm chất yêu lao động, yêu thiên nhiên, có ý thức trách nhiệm trong công việc được giao. Trong hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ quan sát những sự thay đổi của từng ngày, từng mùa của các lá trên từng cây và cho trẻ tìm tòi sự giống nhau và khác nhau giữa các loại cây với nhau, cây ra hoa, cây ăn quả, cây cho bóng mát. Từ đó trẻ cảm nhận được vẽ đẹp của thiên nhiên và hình thành thái độ đúng đắn với môi trường, rèn luyện kỹ năng chăm sóc cho cây. b. Biện pháp 2: Một số trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho trẻ hoạt động khám phá khoa học: Đối với trẻ mầm non thì việc “Học mà chơi - chơi mà học” sẽ giúp trẻ tiếp thu những kiến thức một cách dễ dàng và sâu sắc nhất. Sau thời gian trò chuyện, đàm thoại với cô trẻ được hoạt động, được tham gia vào các trò chơi hứng thú Qua đó, trẻ không chỉ ngồi nghe cô nói và trả lời các câu hỏi của cô mà trẻ còn có cơ hội để bộc lộ các hiểu biết của mình thông qua các trò chơi. Ngoài ra trò chơi còn có tác dụng cũng cố, bổ sung và phát triển thêm các kiến thức mà trẻ vừa lĩnh hội, tái tạo lại biểu tượng đã học thông qua những hoạt động thực tiễn. Do đó trò chơi củng cố trong giờ hoạt động khám phá là rất quan trọng. Trò chơi càng phong phú đa dạng bao nhiêu thì các kiến thức trẻ lĩnh hội càng sâu sắc và trẻ càng nhớ lâu bấy nhiêu. 8
( Trò chơi theo nhóm : Trang trí bờm sư tử từ lá cây) Ví dụ 1: Khi cho trẻ làm quen với chủ đề thực vật cô có thể tổ chức cho trẻ chơi với các trò chơi sau đây: * Trò chơi 1: Tìm lá cho cây: - Chuẩn bị: 3-4 giỏ. - Cách chơi: Cô chia trẻ thành 3 tổ hoặc 4 tổ mỗi tổ nhặt một số loại là cây rụng ở sân trường theo yêu cầu của cô trongn một khoảng thời gian nhất định. Đội nào nhặt đúng yêu cầu của cô đội đó sẽ chiến thắng. * Trò chơi ai nhanh hơn: - Chuẩn bị: Một số tranh về rau hoặc hoa, quả. - Các chơi: chơi theo nhóm hoặc cá nhân. - Cách 1: Cô sắp xếp 3-4 đối tượng trong đó có 1 đối tượng không cùng nhóm với đối tượng còn lại .Trẻ phải tìm nhanh đối tượng không cùng nhóm với đối tượng còn lại. Cách 2: Cô vẽ một số loại rau ( quả) trong đó có một đối tượng không cùng nhóm . trẻ chỉ ra và gọi được tên. 9
c. Biện pháp 3: Biện pháp lấy trẻ làm trung tâm kết hợp sử dụng đồ dùng trực quan giúp trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động khám phá khoa học. Trẻ mầm non là lứa tuổi rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi, thích được nhìn, sờ, ngửi, nếm…Vì vậy, một trong những phương pháp giáo dục mang lại hiệu quả cao nhất đối với trẻ khi tổ chức hoạt động khám phá là phương pháp thực hành và trải nghiệm. Thông qua các thao tác nhìn, sờ, nếm, ngửi…trẻ dễ dàng lĩnh hội nắm bắt và khắc sâu kiến thức. Khi tổ chức hoat động khám phá khoa học thiếu những thao tác thực hành trải nghiệm thì trẻ không tập trung, chú ý và sẽ không khắc sâu được kiến thức hoặc mau quên. Vì trẻ mẫu giáo có sự tưởng tượng chưa phong phú, kinh nghiệm sống của trẻ còn ít nên tôi thường xuyên tận dụng các vật thật để dạy trẻ. Khi cho trẻ được tiếp xúc với vật thật thì tôi nhận thấy trẻ hứng thú và nắm bắt kiến thức một cách rõ ràng nhất. (Khám phá khoa học: Quả cam) - Tạo điều kiện cho trẻ thực hành trải nghiệm với sự vật hiện tượng chính là cho trẻ luôn luôn làm quen với sự vật hiện tượng xung quanh một cách trực 10
tiếp như nhìn, sờ, nếm, ngửi. Trong qua đó trẻ được bộc lộ tính cách và được hình thành phát triển tâm lý và phát triển thêm vốn từ cho trẻ. * Nếm: Ví dụ: Khi tìm hiểu về quả cam tôi dùng quả cam thật cho trẻ quan sát và trải nghiệm, cho trẻ nhìn, sờ, nếm, ngửi. Đây là quả gì? nhìn xem quả cam có dạng hình gì? Màu gì? Hãy sờ xem vỏ của chúng có đặc điểm gì? Muốn biết cam có mùi gì hãy đưa lên mũi ngửi xem nào… Tôi bổ cam và cho trẻ nếm thử vị của cam sau đó hỏi trẻ về vị của cam (có trẻ nói chua, trẻ nói ngọt) từ đó tôi giải thích “ Quả cam chưa chín có vị chua, còn quả cam chín có vị ngọt” khi được trải nghiệm thực tế thì trẻ đã nắm vững những kiến thức tôi muốn truyền đạt. * Ngửi: Ví dụ: Khi dạy về các loại hoa. Cô cho trẻ quan sát hoa hồng, hoa cúc và nhận xét được đặc điểm của mỗi loại hoa. Sau đó cô lần lượt cho trẻ ngửi hoa và nhận xét mùi hương của mỗi loại hoa. * Sử dụng đồ dùng trực quan Nhận thức rõ tầm quan trọng của đồ dùng trực quan đối với tiết khám phá khoa học cho nên ngay từ đầu năm học nhà trường đã trang bị cho các lớp các thiết bị đồ dùng dạy học như ti vi, bảng, tranh ảnh lô tô, và một số các mô hình mô phỏng để phục vụ dạy học. Ở lớp 3 tuổi C4, khi lập kế hoạch cho mỗi tiết học tôi đã rất chú ý tới cách thức truyền tải kiến thức với trẻ đặc biệt đồ dùng trực quan vừa phải mang tính thẩm mỹ, tính chính xác và sự sáng tạo từ đó kich thích được sự hứng thú, ham hiểu biết ở trẻ Phương tiện trực quan trong các hoạt động dạy và học rất đa dạng như: Đồ dùng trực quan bằng vật thật: cốc, chén, con cá, các loại rau- quả, …Các loại mô hình: Mô hình máy bay, tàu hỏa...Các loại tranh ảnh, lô tô. Tôi luôn lưu ý tới việc sử dụng đồ đùng trực quan phải phù hợp với nội dung từng tiết dạy ngay từ khi lập kế hoạch cho mỗi tiết khám phá khoa học, tôi 11
luôn suy nghĩ và lựa chọn những đồ dùng trực quan sao cho trẻ dễ hiểu và thích thú. Từ những đồ dung trực quan giống như thật đó đưa vào trong các tiết dạy sẽ giúp trẻ chú ý quan sát, tập trung hơn và tiếp thu được những kiến thức mới. ( Một số đồ dùng trực quan khi thực hiện chủ đề thực vật ) Việc sử dụng đồ dùng trực quan phải được sử dụng một cách linh hoạt và sáng tạo. Trong tiết dạy tôi không sử dụng một loại đồ dùng từ đầu đến cuối cũng không sử dụng quá nhiều loại ôm đồm để trẻ khó hiểu mà tôi phối hợp các loại đồ dùng trực quan sao cho phù hợp, linh hoạt từng phần sao cho trẻ không nhàm chán. Ví dụ: Trong tiết dạy cho trẻ làm quen với một số loại rau tôi có thể sử dụng một số loại đồ dùng như: Tranh lô tô, vật thật, đồ chơi, màn hình, mô hình kết hợp với nhau sao cho linh hoạt và phù hợp như phần đầu giới thiệu bài cho trẻ đi thăm mô hình vườn rau với nhiều loại rau, phần cung cấp kiến thức cho trẻ quan sát các loại rau thật, phần mở rộng cho trẻ xem trên màn hình một số loại rau khác và các món ăn từ rau, phần luyện tập cho trẻ chơi trò chơi qua tranh lô tô * Ứng dụng CNTT vào các tiết dạy khám phá khoa học: 12
Việc sử dụng màn hình, máy chiếu cũng là một hình thức sử dụng trực quan, ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết học vì vậy tôi thường xuyên sử dụng để tạo điều kiện để cho trẻ nắm kiến thức.Thông qua những cảnh quay, đoạn băng được đưa lên màn hình sẽ tạo ra sự thay đổi, sự mới lạ cho trẻ vì tất cả những sự vật hiện tượng đều có thể chụp lại, quay lại để đưa lên màn hình cơ hội để trẻ khám phá những sự vật- hiện tượng, con vật… mà trẻ khó có cơ hội tiếp xúc như: tìm hiểu động vật sống trong rừng, động vật sống dưới biển… Chính vì vậy để trẻ được tìm hiểu thế giới xung quanh một cách bao quát nhất thì ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt dộng khám phá khoa học là một việc cần thiết. Tôi sử dụng các phần mềm được thiết kế sẵn dưới dạng trò chơi, các bài tập nhận thức hoặc tự thiết kế các bài tập với mục đích cụ thể trên Powerpoint giúp bổ sung tri thức cho trẻ và tạo cơ hội cho trẻ tiếp cận với các phương tiện hiện đại. Công nghệ thông tin được đưa vào hoạt động khám phá khoa học nhằm giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về các đối tượng một cách sinh động mà trẻ không thể quan sát trực tiếp. ( Ứng dụng CNTT trong tiết học ) 13
d. Biện pháp 4: Lồng ghép khám phá khoa học vào các tiết học. Việc sử dụng các hoạt động khác để cho trẻ khám phá khoa học cũng mang lại nhiều kết quả cao. Nó kính thích sự hào hứng của trẻ khi trẻ được tìm hiểu về các đối tượng hoặc giúp củng cố, khắc sâu ở trẻ những kiến thức mà trẻ đã lĩnh hội được. Cô giáo có thể đưa việc tích hợp âm nhạc vào phần đầu hoặc phần cuối của hoạt động khám phá khoa học để tạo hứng thú và thoải mái cho trẻ. Hoạt động tạo hình thường được tích hợp vào cuối hoạt động nhằm củng cố, chính xác hóa, khái quát hóa tri thức cho trẻ về đối tượng. VD: Trước khi vào bài, tôi cho trẻ hát bài " Cá vàng bơi" và cho trẻ nghe truyện về con cá vàng. + Các con vừa hát bài hát gì? + Bài hát nói về con gì? Đàm thoại với trẻ về bài hát Sau khi cho trẻ tìm hiểu về con cá vàng tôi cho trẻ tô màu về con cá đó. Như vậy trẻ được câu đố rất vui vẻ hào hứng, kích thích tư duy, làm phong phú vốn từ và ngôn ngữ mạch lạc... 14
( Tích hợp âm nhạc vào phần đầu của hoạt động khám phá khoa học ) ( Tích hợp tạo hình vào phần cuối của hoạt động khám phá ) e, Biện pháp 5: Biện pháp nâng cao kỹ năng quan sát, so sánh và phân loại cho trẻ thông qua khám phá khoa học bằng nhiều hình thức khác nhau. Một trong những phương pháp quan trọng và không thể thiếu đối với khám phá khoa học là quan sát, so sánh và phân loại. Qua các buổi dạo chơi, thăm quan, hoạt động ngoài trời, dã ngoại … khi trẻ quan sát tôi hướng trẻ sử dụng mọi giác quan để trẻ có thể chỉ ra trọn vẹn đối tượng đó. Qua hoạt động cho trẻ quan sát cô đưa ra các câu hỏi đàm thoại để cho trẻ so sánh và phân loại từ đó sẽ phát huy khả năng sáng tạo và tư duy cho trẻ. Với mỗi bài tuỳ thuộc vào đối tượng cho trẻ làm quen, tôi tìm những cách vào bài khác nhau để gây sự chú ý, tò mò của trẻ, có thể dùng câu đố, bài hát… Để trẻ nhận biết đối tượng bằng tranh ảnh và đồ vật, vật thật và mô hình. Trẻ được quan sát kỹ, có được đầy đủ các đặc điểm của đối tượng nên trẻ so sánh rất tốt và phân loại rất nhanh . Với đặc điểm tâm lý “Học mà chơi - chơi mà học” trẻ tri giác dưới đồ vật, sự vật qua các hình ảnh, vật thật và nếu tổ chức cho trẻ tri giác quan sát các sự 15
vật dưới nhiều hình thức khác nhau thì trẻ hứng thú học tập và tiếp thu bài học tốt hơn, bằng kinh nghiệm giảng dạy của bản thân tôi thấy nếu một tiết học đơn thuần cô chỉ cung cấp kiến thức cô đưa tranh ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và cung cấp kiến thức cho trẻ thì tiết học trẻ học buồn chán, trẻ không tập trung, nhưng cũng tiết học đó mà thay đổi hình thức dạy dưới các dạng trò chơi hay các hình thức thi đua trẻ học tốt hơn nhất là môn khám phá khoa học thì yêu cầu cần phải chuẩn bị tốt các điều kiện như đồ dùng dạy học và các không gian để trẻ được thực hành và trải nghiệm nhiều. Xuất phát từ tình hình trên tôi luôn luôn đặt ra cho mình là phải luôn đổi mới các hình thức tổ chức và các phương pháp khác nhau khi cho trẻ làm quen với khám phá khoa học. Tuỳ vào mỗi yêu cầu bài dạy tôi tổ chức các dạy tiết học dưới các hình thức khác nhau. Như với bài cho trẻ quan sát các con vật, các cây, các loại hoa quả thì tôi có thể chuẩn bị bằng vật thật hoặc tranh ảnh và tổ chức dưới các dạng trò chơi để trẻ vừa chơi vừa quan sát tri giác các sự vật hiện tượng một cách tôt nhất. Hay tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm thì tôi chia trẻ về các nhóm để trẻ cùng nhau làm và khi tiến hành làm thí nghiệm tôi cho trẻ dự đoán hiện tượng gì sẽ xảy ra trước, trong và sau khi làm thí nghiệm. Như thế sẽ phát huy được tính mò, chủ động, khả năng tích cực hoạt động và lòng ham hiểu biết của trẻ. 16
( Thí nghiệm : Trứng chìm – trứng nổi ) f. Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh giúp trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học Để nâng cao chất lượng hoạt động khám phá khoa học của trẻ trong trường mầm non, tôi thấy rằng không thể thiếu vai trò của phụ huynh. Vì thế, ngay từ đầu năm học trong buổi họp phụ huynh của lớp mình, tôi đã tuyên truyền với các bậc phụ huynh, trao đổi về tình hình học tập của trẻ, những điều kiện mà trường đã quan tâm đầu tư và những điều kiện còn khó khăn của lớp, vận động phụ huynh cùng tham gia đóng góp, ủng hộ đồ dùng, nguyên vật liệu, cây cảnh để trồng ở góc thiên nhiên. Lúc này, trẻ là sợi dây liên hệ quan trọng giữ giáo viên và gia đình. Cô giao nhiệm vụ cho trẻ về nhà tìm hiểu trước vấn đề sẽ khám phá đó bằng cách hỏi bố mẹ, xem video,.. tạo cho trẻ hứng thú nhất định và tạo thói quen hàng ngày chia sẻ với bố mẹ những điều vừa học ở lớp. Lặp lại nhiều lần bằng cách này sẽ tạo một thói quen 17
và sự kết hợp tuyệt vời giữa gia đình, nhà trường và bản thân trẻ. Làm trẻ luôn háo hức mỗi khi trở về nhà và kể với bố mẹ những gì vừa được khám phá. Vì thế, hàng ngày tôi thường trao đổi với các bậc phụ huynh về bài học để phụ huynh trao đổi, cung cấp những kiến thức giúp trẻ học tập tốt hơn. Tôi đã giúp phụ huynh thấy được tầm quan trọng của hoạt động khám phá khoa học và từ đó khuyến khích phụ huynh động viên trẻ kịp thời khi có sự cố gắng. ( Phối kết hợp với phụ huynh học sinh ) 3. Kết quả “Một số biện pháp giúp trẻ 3- 4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng” a. Kết quả đạt được. 18
Nhờ việc áp dụng thực hiện “Một số biện pháp giúp trẻ 3- 4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng” như đã nêu ở trên, tôi đã đạt được những kết quả sau: * Về phía trẻ: Qua thời gian áp dụng các biện pháp trên, tôi đã đạt kết quả như sau: Bảng khảo sát trẻ sau khi thực hiện: Sau khi thực hiện biện pháp Nội dung Số trẻ Tỷ lệ % - Trẻ có khả năng phân tích, so sánh sự vât, 30/37 81% hiện tượng -Trẻ có kỹ năng quan sát, tìm ra đặc điểm, 76% 28/37 có khả năng chú ý, ghi nhớ 78% -Trẻ có kỹ năng thao tác thực nghiệm 29/37 - Trẻ hứng thú, yêu thích tham gia các hoạt 81% 30/37 động khám phá khoa học Từ bảng khảo sát trên tôi cảm thấy mình đã có một kết quả đáng khích lệ về việc giúp trẻ tích cực hoạt động, trẻ tham gia các hoạt động một cách tự tin hơn, tự chủ hơn và tích cực hơn và chất lượng giáo dục của trẻ được nâng lên rõ rệt. * Về phía giáo viên: Giúp giáo viên linh hoạt tạo ra môi trường cho trẻ hoạt động sáng tạo, cung cấp kiến thức, kỹ năng khoa học cho trẻ làm quen, khám phá có hiệu quả. Tạo ra khuôn viên trường lớp với môi trường học tập xanh, sạch, đẹp, thoáng mát. Bản thân tôi thấy tự tin khi tiến hành các hoạt động khám phá khoa học, phát triển tính linh hoạt, sáng tạo cho trẻ. Bên cạnh đó, bản thân tôi còn trau dồi kiến thức, kỹ năng trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. * Về phía phụ huynh: Phụ huynh thấy được tầm quan trọng của hoạt động khám phá khoa học với trẻ 3-4 tuổi C4. Thường xuyên trao đổi với cô giáo để cùng có biện pháp rèn 19
luyện nền nếp cho con em mình. Từ đó có biện pháp chăm sóc, giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Ngoài ra, phụ huynh còn hiểu rõ hơn nội dung, cách thức cô giáo dạy trẻ học nên yên tâm hơn khi cho các cháu đến lớp và quan tâm đến việc học của các con hơn. b. Điều chỉnh bổ sung sau thực nghiệm. - Thông qua việc nghiên cứu đề tài “ Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi C4 học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non Nhân Thắng”, tôi nhận thấy rằng : + Trong công tác chăm sóc và giảng dạy, người giáo viên phải yêu nghề mến trẻ luôn tìm tòi các biện pháp áp dụng phù hợp mới để tạo hứng thú cho trẻ thực hiện các hoạt động. + Giáo viên phải nghiên cứu kỹ nội dung cần cung cấp cho trẻ phù hợp và chính xác nhất là các hình thức sáng tạo, nâng cao kiến thức cho trẻ vì trẻ rất thích cái mới. + Các tiết học phải được trang bị đầy đủ dụng cụ học tập đẹp, sinh động. Sân bãi tập sạch sẽ và đảm bảo tính an toàn cao. + Cần chú trọng tuyên truyền công tác chăm sóc và giáo dục trẻ cho các bậc cha mẹ và cộng đồng. 4. Kết luận: Có thể nói trẻ 3-4 tuổi ở lứa tuổi này trẻ rất hiếu động, thích làm và khám phá các sự vật hiện tượng xung quanh mình. Nhưng mặt khác đây lại là lứa tuổi bị "khủng hoảng". Chính vì vậy trẻ rất thích làm theo ý của mình. nếu giáo viên không nắm được đặc điểm của từng trẻ và biết gây hứng thú, lôi cuốn trẻ vào các hoạt động thì sẽ không thể thu được kết quả như mong muốn. Như vậy hoạt động khám phá khoa học đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển về: Đức - Trí - Thể - Mỹ - Lao cho trẻ. Nó góp phần giúp trẻ trở thành con người toàn diện. Thông qua hoạt động này đã tạo được môi trường: Trường học thân thiện - học sinh tích cực trong trường mầm non. 20