Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non

Chia sẻ: Canhvatxanhbaola | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

69
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá môi trường xung quanh là không thể thiếu. Môi trường xung quanh có tác dụng giáo dục về mọi mặt đối với trẻ như là: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể lực…Hoạt động khám phá khoa học chính là phương tiện để giao tiếp, giao lưu, bày tỏ nguyện vọng của trẻ và đồng thời là công cụ để tư duy. Vì vậy, các nhà giáo dục đã sử dụng nhiều phương pháp để cho trẻ tiếp cận với môi trường xung quanh. Nhằm nâng cao chất lượng cho hoạt động này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non

PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU 1 I. Lý do chọn đề tài 1 II. Mục đích nghiên cứu 2 III. Đối tượng nghiên cứu 3 IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm 3 V. Phương pháp nghiên cứu 3 VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 3 PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI 3 I. Những lý luận 3 II. Khảo sát thực trạng 4 1. Thuận lợi 4 2. Khó khăn 4 3. Khảo sát đầu năm 4 III. Các biện pháp thực hiện 6 1. Xây dựng môi trường trong, ngoài nhóm lớp. 6 2. Xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học 10 3. Làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ các nguyên phế liệu 11 4. Tố chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ thông qua các họat động 15 5. Ứng dụng công nghệ thông tin 21 6. Làm công tác tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh 22 PHẦN III: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 23 PHẦN IV: KẾT LUẬN 24 1. Bài học kinh nghiệm 24 2. Khuyến nghị 25
SKKN: “Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non” PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài Tâm lý học và giáo dục học đã chứng minh rằng quá trình phát triển nhận thức của trẻ em là hình ảnh thu nhỏ của quá trình nhận thức loài người. Muốn trẻ em trở thành những con người có ích, những con người mới thì nhất định phải có sự tác động giáo dục của người lớn ngay từ khi đứa trẻ cất tiếng khóc chào đời mà nội dung giáo dục chủ yếu được rút ra từ môi trường tự nhiên và môi trường xã hội gần gũi với trẻ. Từ những cái mà trẻ có thể cảm nhận, sờ thấy, trông thấy, nghe thấy…nhằm kích thích sự phát triển cao độ những tiềm năng tiềm ẩn trong đứa trẻ và làm hạn chế sự phát triển của những yếu tố bất lợi. Giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân chiếm vị trí quan trọng trong giáo dục mầm non, có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của gia đình, nhà trường mà là của toàn xã hội, của cả nhân loại. Trẻ em vốn thích tò mò ham hiểu biết và luôn có nhu cầu tìm tòi, khám phá các sự vật. hiện tượng xung quanh mình với chương trình giáo dục mầm non ngày một đổi mới thì phương pháp dạy học rất quan trọng. Hoạt động khám phá khoa học giúp trẻ hình thành thao tác tư duy và năng lực trí tuệ. Thông qua hoạt động khám phá khoa học trẻ được trau dồi kĩ năng quan sát, khả năng phân loại, phán đoán, suy luận và chú ý. Từ đó trẻ hiểu và có biểu tượng sâu sắc về các sự vật, hiện tượng xung quanh mình. Đây là điều kiện quan trọng để trẻ tham gia vào mọi hoạt động hình thành nhân cách trẻ em. Trẻ ở lứa tuổi 3 – 4 tuổi là giai đoạn trẻ bước sang một bước ngoặt mới đó là “ Sự khủng hoảng của tuổi lên 3” ở giai đoạn này nhu cầu tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh của trẻ được mở rộng. Ở lứa tuổi này trẻ bắt đầu hình thành ý thức bản ngã nên ý thức của trẻ còn mang tính duy kỉ. Tư duy của trẻ đang ở ranh giới giữa trực quan hành động và bắt đầu chuyển sang trực quan hình tượng. Trẻ đã có khả năng phân tích, tổng hợp, chúng nhìn nhận sự vật hiện tượng theo lối trực giác tổng thể (Trẻ nhìn sự vật như muốn chụp lấy nó với một đặc điểm rõ nét nhất
của đối tượng). Khi tiếp xúc với các sự vật, hiện tượng trẻ đã có thể phân biệt được các sự vật, hiện tượng bằng những dấu hiệu bên ngoài tiêu biểu và hấp dẫn. Trẻ đã nhận ra cái này, cái kia, ở chỗ nào. Trẻ đã có ý thức trong cuộc sống, có nề nếp và tổ chức. Trẻ tỏ ra rất thích thú khi được quan sát, tìm hiểu các sự vật, hiện tượng xung quanh, thích bắt chước những vận động, hoạt động ngộ nghĩnh, mới lạ. Dấu hiệu này thể hiện một bước phát triển quan trọng trong nhận thức của trẻ. Muốn trẻ có được sự nhận biết về những đối tượng xung quanh trẻ thì người giáo viên cần phải dạy và giáo dục trẻ thật tốt, đặc biệt qua hoạt động khám phá khoa học trẻ sẽ được phát triển về mọi mặt, trẻ có thể nhận thức được vật thể một cách chính xác và hiệu quả nhất. Trên thực tế tôi thấy các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ còn mang tính chất thụ động, dập khuôn theo gợi ý hướng dẫn của chương trình nên hoạt động còn tẻ nhạt, trẻ chưa hứng thú học tập. Đứng trước thực tế ở lớp tôi, tôi thấy nhiều trẻ vẫn chưa gọi đúng tên một số sự vật hiện tượng, chưa phân biệt được rõ nét đặc điểm, hình dáng, công dụng của đồ vật, con vật…Nhiều trẻ vẫn chưa tìm tòi và quan sát được sự giống và khác nhau của một số sự vật hiện tượng, cách phát âm chưa rõ ràng, chưa thể hiện được tình cảm với môi trường tự nhiên, chưa biết yêu quý và bảo vệ thiên nhiên, kĩ năng hoạt động còn nhiều hạn chế. Là một người giáo viên mầm non, người khởi đầu cho những thế hệ tương lai của đất nước, tôi luôn mong muốn những đứa con của mình sẽ có một vốn kiến thức nhất định về môi trường xung quanh chúng để khi lớn lên chúng sẽ là những người công dân có ích cho xã hội. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài này: “ Đề tài: Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non”. Bởi thế giới xung quanh ta là những vạn vật gần gũi, quen thuộc với mỗi chúng ta. II. Mục đích nghiên cứu Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá môi trường xung quanh là không thể thiếu. Môi trường xung quanh có tác dụng giáo dục về mọi mặt đối với trẻ như là: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể lực…Hoạt động khám phá khoa học chính là phương tiện để giao tiếp, giao lưu, bày tỏ nguyện vọng của trẻ và đồng thời là công cụ để tư duy. Vì vậy, các nhà giáo dục đã sử dụng nhiều phương pháp để cho trẻ tiếp cận với môi trường xung quanh. Nhằm nâng cao chất lượng cho hoạt động này.
Tôi nghiên cứu đề tài này để tìm ra một số biện pháp mới giúp trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá cái mới, cái lạ ở trẻ. Từ đó, có tác dụng giáo dục về mọi mặt cho trẻ: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực...Qua đề tài nghiên cứu giúp giáo viên có những định hướng phù hợp trong công tác chăm sóc, giáo dục cho trẻ mầm non ở lứa tuổi 3 - 4 tuổi. Sau khi vận dụng đề tài sẽ góp phần đắc lực cho quá trình hình thành nhân cách cho trẻ. III. Đối tượng nghiên cứu Đề tài này được nghiên cứu đối với trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm Đề tài áp dụng với trẻ 3 - 4 tuổi, áp dụng đối với lĩnh vực phát triển nhận thức, thông qua hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non. V. Phương pháp nghiên cứu Qua quá trình thực hiện đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp đàm thoại Phương pháp quan sát Phương pháp sử dụng trò chơi Phương pháp sử dụng tranh ảnh, video, đèn chiếu, mô hình, vật thật Phương pháp trải nghiệm, thực hành VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu từ tháng 09 năm 2018 đến tháng 05 năm 2019 PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI I. Những lý luận Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá môi trường xung quanh là không thể thiếu. Môi trường xung quanh trẻ có tác dụng giáo dục về mọi mặt cho trẻ, giúp trẻ có được sự hiểu biết sơ đẳng về tất cả những sự vật, sự việc, hiện tượng xung quanh trẻ. Hình thành ở trẻ những biểu tượng đúng đắn về các sự vật hiện tượng đó, cung cấp cho trẻ những tri thức đơn giản về môi trường xung quanh. Bên cạnh đó, môi trường xung quanh trẻ góp phần quan trọng trong việc phát triển và hoàn thiện các quá trình tâm lý, nhận thức, tình cảm đạo đức đặc biệt là phát triển ngôn ngữ, cảm giác, tri giác cho trẻ. Đây chính là cơ sở để trẻ dễ dàng lĩnh hội các nội dung giáo dục của các hoạt động khác như vui chơi, lao động, học tập…Chính vì vậy sự hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh chúng càng phát triển bao nhiêu thì sự nhận thức cũng như ngôn ngữ càng phát triển bếnh nhiêu.
Thế giới xung quanh trẻ biết bao điều kì diệu, mới lạ, hấp dẫn và đó cũng là phương tiện để giao tiếp, giao lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ đồng thời cũng là công cụ của tư duy. Nhưng trên thực tế tôi thấy khi cho trẻ 3 – 4 tuổi tiếp xúc, khám phá thế giới xung quanh chúng còn rất mơ hồ, thiếu chính xác, kiến thức mà trẻ nhận được thông qua các hoạt động của giáo viên còn chưa cao. Bởi các hoạt động còn rất tẻ nhạt, hình thức tổ chức nội dung khám phá đơn điệu, kém hấp dẫn, cách thức tổ chức khám phá chưa thực sự phát huy tính tích cực của trẻ nên trẻ không tập chung chú ý vào bài học dẫn đến sự hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh còn mơ hồ, thiếu chính xác là vậy. Vì vậy, tôi nhận thấy để cho những thế hệ tương lai của đất nước được phát triển một cách toàn diện nhất thì việc cho trẻ được tiếp xúc, khám phá thế giới xung quanh chúng là vô cùng cấp thiết và quan trọng. II. Khảo sát thực trạng 1. Thuận lợi - Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, trường lớp khang trang, lớp học rộng rãi, thoáng mát, đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ thuận lợi cho quá trình thực hiện các hoạt động - Nhận được sự quan tâm và ủng hộ nhiệt tình của Ban giám hiệu, đồng nghiệp và các bậc phụ huynh để tôi hoàn thành tốt được nhiệm vụ - Trong lớp bố trí đủ giáo viên - Trẻ rất thích đến lớp - Bản thân tôi luôn cố gắng học tập để trau dồi kiến thức nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Luôn tận dụng những nguồn nguyên liệu phế thải để có thể biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp trẻ được học, được khám phá và khắc sâu kiến thức. - Phụ huynh rất quan tâm đến trẻ, phần lớn trẻ là con em nông dân nên trẻ cũng đã có một vốn hiểu biết về vạn vật thế giới xung quanh gần gũi, quen thuộc với trẻ nhưng vẫn còn hạn chế 2. Khó khăn - Đồ dùng, đồ chơi chưa phong phú, đa dạng - Trẻ còn nhút nhát, trong giờ học còn hay làm nũng, quấy khóc - Khả năng tiếp thu của trẻ còn chậm - Sự nhận thức của trẻ về môi trường xung quanh còn hạn chế
- Góc thiên nhiên của bé còn nghèo nàn, đồ dùng đồ chơi cho trẻ khám phá chưa phong phú - Kinh phí mua vật thật cho trẻ quan sát trải nghiệm không có 3. Khảo sát đầu năm Trước khi thực hiện đề tài tôi đã cho trẻ tham gia một số hoạt động khám phá khoa học. Tôi thấy vốn biểu tượng về môi trường xung quanh của trẻ còn ít, mơ hồ, thiếu chính xác đặc biệt trẻ rất hay nhầm lẫn giữa vật nọ và vật kia khi chúng có dấu hiệu cơ bản giống nhau như quả cam – quả quýt, con gà con – con vịt con hay mặt trời – mặt trăng…Bên cạnh đó trẻ còn gọi tên vật đó chưa chính xác như hoa hồng có màu đỏ, trẻ hay gọi là hoa đỏ. Vì vậy, tôi đã tổng hợp được một số số liệu như sau: * Về trẻ. Số lượng trẻ ra lớp đầu năm là: 19 trẻ Trong đó số lượng trẻ nam là 11 cháu, trẻ nữ là 8 cháu. Trẻ phát triển bình thường là 17 cháu đạt 89,5%, trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân là 2 cháu đạt 10,5% *Về đồ dùng đồ chơi Có đầy đủ các loại rau củ quả, ô tô, xe máy, máy bay, tàu hỏa... Phương tiện hiện đại được nhà trường mua sắm đảm bảo cho trẻ đầy đủ điều kiện học tập tốt như tivi, đầu đĩa…. Tuy nhiên đồ dùng sáng tạo còn ít, chưa phong phú * Về giáo viên + Khảo sát đầu năm 5 hoạt động khám phá khoa học được nhà trường đánh giá xếp loại như sau: Đầu năm STT Đánh giá xếp loại của BGH (dự 5 hoạt động) 01 Tốt 1 tiết = 20% 02 Khá 3 tiết = 60% 03 Đạt yêu cầu 1 tiết = 20%
* Khảo sát kĩ năng, nhận thức của trẻ Số lượng 19 trẻ Phân loại kĩ Mức độ xếp loại năng Tốt Khá Trung bình Yếu SL % SL % SL % SL % Kĩ năng gọi tên, nhận biết 3 16 5 26 8 42 3 16 đối tượng Kĩ năng quan sát và trải 3 16 4 21 10 52.5 2 10.5 nghiệm Kĩ năng thực 2 10.5 3 16 10 52.5 4 21 hành Từ kết quả trên, tôi luôn băn khoăn, suy nghĩ làm sao để cho trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học đạt hiệu quả cao hơn. Từ đó cung cấp vốn từ, phát triển ngôn ngữ cho trẻ và làm phong phú biểu tượng về môi trường xung quanh trong mỗi trẻ. Dựa vào vốn kiến thức đã học và được bồi dưỡng chuyên môn, đặc điểm tình hình của lớp học, đặc điểm tâm lý nhận thức của lứa tuổi, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi đạt kết quả cao. III. Những biện pháp thực hiện 1. Xây dựng môi trường trong, ngoài nhóm lớp. Môi trường giáo dục có ảnh hưởng đến sự thành công trong học tập của trẻ và có ảnh hưởng đến việc nội dung và kết quả mong đợi có đạt được hay không. Môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học đều rất quan trọng, chúng cung cấp nhiều cơ hội học tập và vui chơi khác nhau cho trẻ. Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Bởi nó có vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, tình cảm – kĩ năng xã hội, khả năng thẩm mĩ, sáng tạo của trẻ. Chính vì vậy, tôi luôn cố gắng để tạo ra một môi trường sáng, xanh sạch, đẹp, một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp, ngoài trời phù hợp, thuận tiện, có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ mà còn thỏa mãn nhu
cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Với phương châm “Lấy trẻ làm trung tâm” trong mọi hoạt động, tôi luôn tạo cho trẻ một không gian ấm áp, thoải mái, luôn tạo điều kiện để cho trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “Chơi mà học học mà chơi” Vì vậy, tôi đã xây dựng góc “ Bé vui khám phá” trong lớp để trẻ được thường xuyên tham gia vào hoạt động khám phá khoa học. Mỗi tháng, tôi lại trang trí môi trường góc lớp theo đúng chủ đề sự kiện của tháng như với tháng khám phá về thực vật, tôi trang trí góc lớp, chuẩn bị đồ dùng đồ chơi với chủ đề sự kiện thế giới thực vật. Hay với tháng khám phá về động vật, tôi lại tìm tòi tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi về các loại động vật và trang trí theo chủ đề sự kiện thế giới động vật, tôi luôn thay đổi không gian trong lớp, tạo góc mở cho trẻ tự khám phá dưới sự hướng dẫn của cô, tăng cường thêm nhiều đồ dùng đồ chơi mới lạ, hấp dẫn, Cho trẻ tham gia vào các hoạt động một cách thoải mái, tự nguyện, không gò ép trẻ. Tôi thấy trẻ rất tích cực đến lớp, tham gia vào các hoạt động rất tích cực, tôi cảm nhận được trẻ mỗi ngày đến trường là một niềm vui, bởi chúng cảm nhận được ở trường cũng giống như ở nhà vậy an toàn, ấm áp.
Hình ảnh góc khám phá Để tạo cho trẻ có môi trường và không gian tiếp xúc với các sự vật hiện tượng một cách tốt nhất. Tôi đã chú trọng đến việc xây dựng góc thiên nhiên cho trẻ. Góc thiên nhiên là nơi dành cho các hoạt động chăm sóc cây cối như nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước cho cây. Đây là nơi mà khi cho trẻ khám phá về các loại cây cối, trẻ có thể nắm rõ được các biểu tượng về các loại cây cối đó. Nếu chúng ta thường xuyên cho trẻ hoạt động trẻ sẽ được mở rộng tầm hiểu biết về thiên nhiên. Khi tiếp xúc với các đối tượng sinh động của thiên nhiên, trẻ được mở rộng kĩ năng quan sát và hứng thú với thiên nhiên. Trong khi chăm sóc các giống loài nuôi trồng ở góc thiên nhiên thì trẻ hình thành các kĩ năng lao động, được bồi dưỡng các phẩm chất như lòng yêu lao động, thái độ giữ gìn góc thiên nhiên, có ý thức, trách nhiệm với công việc được giao Trước đây, góc thiên nhiên chỉ được trồng các loại cây nhỏ như cây hoa cây bụi… để cho trẻ trực tiếp chăm sóc như nhặt cỏ, tưới cây nhưng tôi thấy như vậy kiến thức của trẻ sẽ bị bó hẹp lại, trẻ chỉ biết chăm sóc các loại cây đó. Để mở rộng kiến thức cho trẻ tôi đã sưu tầm thêm nhiều các loại cây hoa, cây cảnh… để làm cho góc thiên nhiên thêm phong phú, đa dạng.
Ngoài các loại cây hoa, rau củ ra tôi còn cho trẻ khám phá về cát, nước các loại động vật…Tôi thấy trẻ rất thích thú khi được tham gia vào các hoạt động này. VD: Khi cho trẻ khám phá về cát, tôi chuẩn bị một số hộp nhựa kích thước khác nhau, vỏ sữa chua, xẻng… cho trẻ chơi đong cát: Trẻ xúc cát vào các hộp nhỏ san cho bằng phẳng sau đó đổ vào hộp to. Cứ làm như vậy cho đến khi hộp to đầy. Trẻ vừa đổ vừa đếm số lượng và nhận xét xem “Có bao nhiêu hộp nhỏ thì mới đầy hộp to” Hay cho trẻ vẽ tranh trên cát. Đối với nguyên liệu này, tùy vào sự nhận thức của trẻ mà chúng ta có thể cho khám phá với nhiều đặc điểm khác nhau của cát như cảm nhận cát ướt, cát khô, bước chân in trên cát. 2. Xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học Nắm bắt được tâm sinh lý lứa tuổi, trẻ mẫu giáo bé rất thích được tìm tòi khám phá môi trường xung quanh chúng. Mà khám phá môi trường xung quanh chính là tiền đề hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Vì vậy, ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học cho trẻ Dựa vào kế hoạch giáo dục năm học của khối xây dựng và căn cứ vào nội dung trong chương trình theo độ tuổi, căn cứ vào mức độ phát triển kĩ năng thực tế của trẻ tôi xác định ngân hàng nội dung hoạt động khám phá khoa học cho trẻ, xác định độ khó của từng hoạt động và sắp xếp theo trình tự để đưa vào kế hoạch dạy trẻ cho phù hợp với nhận thức của trẻ, đi từ dễ đến khó, đảm bảo củng cố phát triển những kĩ năng nhận thức trẻ đã biết, đồng thời chuẩn bị cho trẻ những kĩ năng nhận thức cao hơn. Nội dung trong chương trình đã được trình bày theo mức độ tăng dần từ dễ đến khó, đồng thời cũng phù hợp với trẻ, phù hợp với các hoạt động khác và các chủ đề, sự kiện trong tháng. Khi đã lập được kế hoạch tổ chức các hoạt động, tôi rất yên tâm và thực hiện rất hiệu quả: VD: Tháng 10: Chủ đề sự kiện “Bản thân” Tuần 1: Khám phá về khuôn mặt của bé Tuần 2: Khám phá về trang phục bạn trai, bạn gái Tuần 3: Khám phá về bé cần gì để lớn lên và khỏe mạnh VD: Tháng 12: Chủ đề, sự kiện “Thế giới động vật” Tuần 1: Khám phá con gà trống – Con mèo Tuần 2: Khám phá con cá – Con cua Tuần 3: Khám phá con voi – Con khỉ Tuần 4: Khám phá con ong – Con bướm
Đầu năm trẻ mới bắt đầu bước lên tuổi mẫu giáo, nhận thức của trẻ vẫn còn nhiều hạn chế nên để chọn các đối tượng cho trẻ khám phá, tôi thường chọn các đối tượng gần gũi, quen thuộc với trẻ trước. Sau đó sẽ đưa trẻ đến khám phá các đối tượng khó hơn với những chủ đề, sự kiện xa hơn đối với cuộc sống của trẻ. Như vậy sẽ phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Để trẻ tham gia hoạt động đạt kết quả cao, tôi không chỉ chọn bài dạy phù hợp với trẻ mà tôi còn cùng với giáo viên trong lớp chuẩn bị tốt đồ dùng đồ chơi, luôn xem trước những yêu cầu mà trẻ cần đạt được sau hoạt động là gì. Để xây dựng kế hoạch cho hoạt động, tạo bầu không khí vui tươi, hứng thú cho trẻ tham gia tích cực trong mọi hoạt động. Nhằm đạt kết quả cao trên trẻ. Sau mỗi hoạt động tôi thường ghi chép, rút kinh nghiệm để tìm ra những ưu điểm và tồn tại của hoạt động. Từ đó, tìm ra các phương pháp, hình thức mới nhằm phát huy tính sáng tạo của trẻ, phát huy những ưu điểm trong các hoạt động và hạn chế các khuyết điểm còn tồn tại, để trẻ tham gia hoạt động đạt kết quả cao. 3. Làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ các nguyên phế liệu Trẻ ở lứa tuổi 3 – 4 tuổi, hoạt động chủ đạo của trẻ là hoạt động vui chơi. Đồ dùng đồ chơi góp phần rất quan trọng trong các hoạt động của trẻ. Vì vậy, trước và trong khi thực hiện đề tài này tôi đã làm một số đồ dùng, đồ chơi sáng tạo để trẻ tham gia vào các hoạt động đạt hiệu quả cao. Tuy chỉ là những đồ dùng, đồ chơi mô phỏng nhưng phần nào tôi cũng đã cung cấp được cho trẻ một số kiến thức căn bản về sự vật, hiện tượng đó nhằm giúp trẻ kích thích tư duy, phát triển ngôn ngữ từ đó nhận thức của trẻ về môi trường xung quanh đạt hiệu quả cao nhất. Hình ảnh mô hình giao thông
Hình ảnh mô hình hồ gươm
Với nguyên liệu là vỏ hộp cát tông, vỏ thạch, xốp, vỏ sữa, vỏ sò, giấy màu, xốp màu tôi đã làm nên mô hình giao thông và mô hình hồ gươm. Với hai mô hình này tôi có thể dùng trong rất nhiều hoạt động như trò chuyện, trong hoạt động học, hoạt động góc, dạo chơi ngoài trời, điều đặc biệt tôi có thể dùng những mô hình này để thay đổi cho các chủ đề sự kiến khác. Hình ảnh nhóm đồ dùng trong gia đình
Hình ảnh nhóm đồ dùng động vật Hình ảnh nhóm đồ dùng thực vật Hình ảnh nhóm đồ dùng giao thông
Với các nguyên liệu là phế thải như chai nhựa, can nhựa, quả bóng cũ, bông, lõi vệ sinh, đĩa CD, gỗ loại, vỏ hộp cát tông, lá cọ kết hợp với giấy màu, xốp màu, một số loại hột hạt trang trí tôi đã làm nên rất nhiều đồ dùng đồ chơi cho trẻ. Đây là những sự vật rất gần gũi, quen thuộc với trẻ. Với các đồ dùng đồ chơi này tôi có thể dùng các hoạt động học, trò chơi, trò chuyện, hoạt động góc, …Tuy chỉ là những đồ dùng đồ chơi mô phỏng nhưng phần nào tôi cũng đã cung cấp được cho trẻ một số kiến thức căn bản về sự vật hiện tượng đó nhằm giúp trẻ kích thích tư duy, phát triển ngôn ngữ, sáng tạo, từ đó nhận thức của trẻ về môi trường xung quanh đạt hiệu quả cao nhất 4. Tố chức hoạt động khám phá khoa học thông qua các hoạt động a) Lồng ghép hoạt động khám phá khoa học với các hoạt động khác Cho trẻ tìm hiểu, khám phá môi trường xung quanh là tạo điều kiện dẫn dắt trẻ hòa nhập cuộc sống, có cơ hội cho trẻ gần gũi với môi trường xung quanh nhằm tích lũy cho trẻ những tri thức, những ấn tượng tốt đẹp về thiên nhiên, về cuộc sống xã hội phong phú, đa dạng. Nhằm hình thành ở trẻ phương pháp suy nghĩ, thái độ, quan hệ tích cực, cách ứng xử đúng đắn với xung quanh, qua đó mà trẻ học làm người. Thông qua hoạt động khám phá khoa học trẻ được tìm hiểu về các sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ. Ở đó trẻ không chỉ được rèn luyện về mặt ngôn ngữ mà trẻ còn được tìm hiểu về những vạn vật ở thế giới xung quanh. Nhưng tôi thấy nếu chỉ cho trẻ tìm hiểu ở hoạt động khám phá khoa học thì kiến thức mà trẻ nhận được sẽ không ghi nhớ được lâu, trẻ sẽ không lưu giữ được những biểu tượng sâu sắc trong đầu. Vì thế, tôi thường kết hợp, lồng ghép với các hoạt động học khác như thế sẽ giúp trẻ có được biểu tượng sâu sắc hơn về môi trường xung quanh chúng VD: Thông qua hoạt động tạo hình “ Dán hình tàu hỏa” Trẻ sẽ được quan sát, tìm hiểu về đặc điểm của tàu hỏa. Trẻ sẽ dùng trí tưởng tượng của mình hình dung lại chiếc tàu hỏa sau đó dán thành một bức tranh tàu hỏa theo ý tưởng của trẻ. Ngoài ra trẻ còn bắt chước tiếng còi tàu. Như vậy là, trẻ đã có biểu tượng về chiếc tàu hỏa. Hay ở hoạt động tạo hình các con vật, tôi dùng nhiều nguyên liệu khác nhau như lá cây, màu nước… Với các nguyên vật liệu đó trẻ sẽ làm nên những bức tranh các con vật rất ngộ nghĩnh, đáng yêu theo trí tưởng tượng của trẻ mà vốn biểu tượng về các con vật đó đã được trẻ tìm hiểu, khám phá trước đó. b) Tổ chức các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi
Thế giới xung quanh trẻ luôn phong phú và đa dạng. Vì thế, tôi không chỉ cho trẻ khám phá trong các hoạt động học mà tôi còn cho trẻ khám phá ở mọi lúc mọi nơi. Tôi luôn tạo đồ dùng đồ chơi ở mọi lúc mọi nơi để cho trẻ được làm quen, khám phá như ở góc nấu ăn, ngoài việc hướng dẫn trẻ nấu các món ăn, trẻ còn được tìm hiểu, khám phá các loại thực phẩm đó. Hay trong giờ ăn, trẻ không chỉ được thưởng thức các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng mà tôi còn cùng trẻ tìm hiểu về tên gọi, đặc điểm, công dụng của các loại thực phẩm này, vừa để trẻ được khám phá vừa cung cấp ngôn ngữ, giáo dục dinh dưỡng cho trẻ VD: Trong giờ hoạt động góc, ở góc kĩ năng thực hành cuộc sống trẻ được tham gia vào các công việc của người lớn được trải nghiệm với các đồ vật thật như tôi cho trẻ vắt nước cam, pha nước cam, nhặt rau, làm bánh. Ngoài rèn các kĩ năng trong cuộc sống cho trẻ, trẻ còn có được vốn biểu tượng đúng đắn về các đối tượng đó. 6. Làm công tác tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên đối với trẻ em. Khi đứa trẻ mới ra đời thì tiếng gọi, tiếng ru của người mẹ và những người ruột thịt xung quanh là tiếng nói, tiếng gọi đầu tiên của xã hội. Gia đình được xem như “ Một tế bào của xã hội” trong đó đứa trẻ sinh ra và lớn lên. Do đó cần tổ chức cuộc sống vật chất và tinh thần trong gia đình làm sao để nó trở thành một môi trường giáo dục tốt đối với trẻ em. Đối với trẻ 3 – 4 tuổi, sự ghi nhớ của trẻ về những sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ còn nhiều hạn chế. Trẻ rất dễ nhớ nhưng lại dễ quên, nếu không được luyện tập thường xuyên thì chỉ sau những ngày nghỉ trẻ sẽ quên lời cô dạy. Vì vậy, tôi thường trao đổi với phụ huynh vào giờ đón, trả trẻ để tôi hiểu được về tính cách cũng như đặc điểm riêng của từng trẻ. Từ đó tôi cùng với phụ huynh đưa ra những biện pháp giáo dục giúp trẻ lĩnh hội được những tri thức về môi trường xung quanh một cách tốt nhất. VD: Hôm nay, ở trên lớp tôi cho trẻ khám phá quả cam – quả chuối. Sau những kiến thức tôi đã truyền đạt cho trẻ thì đến giờ trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh về hoạt động và yêu cầu phụ huynh về nhà cần củng cố lại kiến thức cho trẻ bằng các câu hỏi như: Hôm nay con học bài gì?, quả cam có màu gì?, quả chuối có màu gì?, hình dạng của hai loại quả?
Hay trao đổi với phụ huynh cần cung cấp kiến thức cho trẻ thông qua các sinh hoạt hang ngày như vậy sẽ đạt hiệu quả rất cao bởi ở đó chứa đựng rất nhiều các sự vật, hiện tượng xung quanh ta mà trẻ muốn tìm tòi khám phá như khi về nhà thấy tôi nhặt rau, con tôi thường đến gần và hỏi “ Mẹ làm gì đấy?, rau gì thế mẹ?...” Từ những câu hỏi đó tôi có thể cho con tôi được tìm hiểu ngay về các loại rau đó, từ tên gọi đến đặc điểm. Bên cạnh đó tôi có thể giáo dục cho con về dinh dưỡng cũng như cách chăm sóc, bảo vệ cây rau. Trẻ ở lứa tuổi này rất thích xem tranh ảnh nên tôi đã trao đổi với phụ huynh mua cho trẻ những quyển sách tranh về các con vật, cỏ cây hoa lá, kĩ năng sống…để trẻ được làm quen với các hình ảnh đó nhằm cung cấp cho trẻ kiến thức cơ bản về sự vật hiện tượng xung quanh trẻ. Ngoài ra, tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ các phế liệu để tôi làm thêm đồ dùng đồ chơi cho trẻ. Việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là không thể thiếu, đặc biệt là sự phối kết hợp giữa cha mẹ trẻ và cô giáo giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ thơ. Như vậy sẽ giúp trẻ luyện tập nhiều hơn, từ đó trẻ có được vốn kiến thức về thiên nhiên phong phú và đa dạng. Vì trẻ sống ở nông thôn nên trẻ được tiếp xúc nhiều với thiên nhiên, con vật, cỏ cây hoa lá, được bố mẹ thường xuyên cung cấp và củng cố những gì đã có thì hiệu quả của việc cho trẻ khám phá môi trường xung quanh là rất cao. PHẦN III: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 1. Đối với trẻ - Trẻ thích đến lớp, tỷ lệ chuyên cần đạt 95% - Đã có tính tích cực tự giác tham gia các hoạt động khám phá khoa học do giáo viên tổ chức, có kĩ năng thực hiện một số thao tác đơn giản. - Tích cực tham gia các hoạt động khám phá khoa học 2. Số lượng đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động. - Đến cuối năm học tôi đã làm được rất nhiều đồ dùng đồ chơi phong phú và đa dạng cho trẻ như: Vườn hoa, rau củ quả, các loại phương tiện giao thông, một số đồ dùng cho góc kĩ năng,… phục vụ vào hoạt động khám phá khoa học để giúp cho hoạt động đạt hiệu quả cao. 3. Đối với giáo viên Đánh giá xếp loại Đầu năm Cuối năm Tăng, giảm của BGH (dự 5 hoạt động) (dự 5 hoạt động)
Tốt 1 tiết = 20% 3 tiết = 60% Tăng 40% Khá 3 tiết = 60% 2 tiết = 40% Giảm 20% Đạt yêu cầu 1 tiết = 20% 0 Giảm 20% - 100% các hoạt động của tôi đều được BGH nhà Trường đánh giá cao về tính sáng tạo, khoa học và đã tạo được hứng thú học tập cho trẻ. Nghệ thuật giảng dạy ngày càng được nâng cao, đạt hiệu quả rõ rệt. 4. Kĩ năng nhận thức của trẻ BẢNG SO SÁNH ĐỐI CHỨNG Mức độ xếp loại Phân loại kĩ Tốt Khá Trung bình Yếu năng Đầu Cuối Đầu Cuối Đầu Cuối Đầu Cuối năm năm năm năm năm năm năm năm Kĩ năng gọi tên, nhận biết 3 8 5 9 8 2 3 0 (16%) (42%) (26%) (47.5%) (42%) (10.5%) (16%) đối tượng Kĩ năng quan sát và trải 3 7 4 9 10 3 2 0 (16%) (36.5%) (21%) (47.5%) (52.5%) (16%) (10.5%) nghiệm Kĩ năng thực 2 6 3 8 10 5 4 0 hành (10.5%) (32%) (16%) (42%) (52.5%) (26%) (21%) Tăng/ giảm Tăng Tăng Giảm Không còn PHẦN IV: KẾT LUẬN 1. Bài học kinh nghiệm Để giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non, trẻ nhận thức đúng về môi trường xung quanh, tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm như sau: - Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ để có biện pháp giáo dục phù hợp. Vận dụng các biện pháp giáo dục mọi lúc mọi nơi, chú ý đến những trẻ cá biệt, trẻ yếu, luôn tạo ra niềm tin, sự hứng thú cho trẻ
- Sáng tạo làm nhiều đồ dùng đồ chơi, đồ dùng đồ chơi tự tạo phải đẹp, đảm bảo an toàn khi cho trẻ tiếp xúc, đảm bảo tính trực quan thẩm mĩ khi cho trẻ quan sát - Cô phải yêu nghề mến trẻ, có tâm huyết và tận tụy, sáng tạo và làm tốt công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh. - Chú ý rèn trẻ ít nói, chậm hiểu mà cô có phương pháp hướng dẫn phù hợp, động viên giúp trẻ và giúp trẻ tập luyện thường xuyên. - Cần phát huy tính tích cực, thu hút sự chú ý và tạo hứng thú cho trẻ bằng các thủ thuật như câu đố, trò chơi…. Trên đây là những bài học mà tôi đã rút ra được trong quá trình nghiên cứu. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, bạn bè, đồng nghiệp để tôi có thể giúp trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học đạt kết quả cao. 2. Khuyến nghị a) Đối với Phòng giáo dục - Đề nghị phòng Giáo dục và đào tạo bồi dưỡng mở các lớp chuyên đề tạo điều kiện cho giáo viên học tập b) Đối với BGH nhà trường - Để có điều kiện hơn nữa trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ, tôi đề nghị nhà trường bổ sung mua sắm thêm một số trang thiết bị để giúp giáo viên thuận lợi hơn trong việc soạn giảng, tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ đạt được hiệu quả tốt hơn nữa như: máy vi tính, đèn chiếu, đồ dùng đồ chơi trong lớp, bổ sung đồ chơi ngoài trời cho trẻ. - Đề nghị ban giám hiệu nhà trường tham mưu với các cấp, các ngành, lãnh đạo địa phương để trong tương lai gần nhất trường mần non mà tôi đang công tác sẽ đạt trường chuẩn quốc gia để trẻ có điều kiện học tập và vui chơi tốt hơn, xây dựng khuôn viên vườn cây ăn quả, vườn rau của bé để giúp trẻ hoạt động đạt hiệu quả cao hơn. Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non”. Trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong Hội đồng khoa học đóng góp ý kiến bổ xung để bản Sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn!
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HĐKH CƠ SỞ ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………