Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo" nhằm củng cố, rèn luyện cho trẻ những kỹ năng kỹ xảo thông qua các hoạt động làm đồ dùng đồ chơi từ một số nguyên vật liệu đơn giản nhằm thúc đẩy nâng cao hiệu quả giáo dục trong hoạt động tạo hình nói riêng và nâng cao chất lượng đổi mới chất lượng nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tên đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo”. 1.Lý do chọn đề tài. a. Cơ sở lý luận: Tuổi ấu thơ, ai trong chúng ta cũng phải trải qua những tháng ngày chơi các đồ chơi từ lá cây, làm dây cuốn từ các cây leo, từ những cọng rơm để làm những em búp bê, những viên đá làm bàn ghế...đó là những kỉ niệm tuyệt vời của tuổi thơ mà chúng ta mãi không quên. Đúng vậy, ở thời nào thì đồ chơi đối với trẻ nhỏ là một nhu cầu thiết yếu không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của trẻ. Và trong giáo dục cũng vậy, đặc biệt là giáo dục mầm non thì hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ và đồ chơi là phương tiện cần thiết để trẻ hoạt động tích cực nhất. Vì vậy đồ chơi không thể thiếu đối với trẻ đặc biệt là trong sự phát triển trí tụê, nhân cách, thể chất và thẩm mỹ cho trẻ. Với trẻ nhỏ hoạt động vui chơi đem lại cho trẻ nhiều niềm vui! Đồ chơi khiến trẻ nhập vào hành động chơi giống như thực, đáp ứng nhu cầu bắt chước hành động của người lớn và làm quen thế giới xung quanh. Những loại đồ chơi phù hợp để phát triển trí tuệ cho trẻ mang tính giáo dục thì càng được bổ sung phong phú đa dang bao nhiêu thì kích thích được tính tò mò ham hiểu biết của trẻ bấy nhiêu. Đồ dùng dạy học, đồ chơi trẻ em mầm non có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học . Đối với trẻ thơ thì đồ dùng đồ chơi là cầu nối giữa trẻ với môi trường xung quanh, nơi mà trẻ thơ thả tâm hồn vào đó, bộc bạch những tình cảm của mình và chỉ có đồ dùng đồ chơi mới lôi cuốn trẻ, tạo hứng thú cho trẻ vào các hoạt động học tập. Đổi mới phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm, thì đồ dùng đồ chơi là nhu cầu không thể thiếu. Không thể có một tiết dạy tốt khi không có đồ dùng đồ chơi mầm non đồ chơi phục vụ tiết dạy, trẻ không thể phát huy tính tích cực, tự lực học tập khi không có đồ dùng đồ chơi mầm non đồ chơi để trẻ nhận thức nhiệm vụ học tập. b.Cơ sở thực tiễn: Hiện nay, đồ dùng đồ chơi cho trẻ em có nhiều trên thị trường rất đa dạng, phong phú về màu sắc và chủng loại, nhưng nếu xét về phương diện giáo dục thì chúng không thể để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường Mầm non. Hơn nữa việc mua quá nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ làm ảnh hưởng đến kinh tế rất nhiều. Bên cạnh đó cuộc sống hiện đại của chúng ta còn có rất nhiêu những phế phẩm từ gia đình vô cùng phong phú : lõi
2 giấy vệ sinh, các hộp bánh kẹo, các túi, lon, hũ đựng đồ, đựng thức ăn, báo cũ, tạp chí, vỏ hộp sữa…là một kho nguyên liệu vô cùng phong phú để cho trẻ có thể tự làm được đồ chơi cho mình. Làm như vậy chúng ta sẽ bảo vệ được môi trường và tiết kiệm được tiền mua sắm vật liệu, tạo ra nhiều đồ chơi mang tính sáng tạo phong phú cho lớp học của mình. Những đồ chơi này vừa dễ làm vừa dễ sử dụng trong các giờ học và trong các hoạt động vui chơi của trẻ. Và hoạt động làm đồ chơi cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc giáo dục trẻ. Đồ chơi do tự tay mình làm ra, trẻ sẽ cảm thấy yêu quý, trân trọng, giữ gìn đồ chơi và hứng thú hơn khi tham gia các hoạt động học. Đây cũng chính là một hình thức dạy trẻ biết yêu quý sức lao động ngay từ khi còn bé. Xuất phát tư những ý tưởng trên mà tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo” để nghiên cứu. 2.Mục đích nghiên cứu. - Mục đích nghiên cứu “Các biện pháp hướng dẫn trẻ 3-4 tuổi làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương nhằm phát huy nâng cao tính tích cực, sáng tạo của trẻ” Củng cố, rèn luyện cho trẻ những kỹ năng kỹ xảo thông qua các hoạt động làm đồ dùng đồ chơi từ một số nguyên vật liệu đơn giản nhằm thúc đẩy nâng cao hiệu quả giáo dục trong hoạt động tạo hình nói riêng và nâng cao chất lượng đổi mới chất lượng nói chung. 3. Đối tượng nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu là: “Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo” . 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm: Tại lớp mẫu giáo bé 3 tuổi C3, Trường mầm non nơi tôi đang công tác. Số trẻ là 27 cháu. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp dùng lời - Phương pháp quan sát - Phương pháp thực hành, trải nghiệm - Phương pháp kiểm tra, đánh giá, nhận xét. - Phương pháp động viên, khuyến khích. 6. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi: Đề tài được thực hiện trên 27 trẻ tại lớp 3 Tuổi C3, Trường mầm non nơi tôi đang công tác. - Kế hoạch nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 5 năm 2023. Được củng cố và thực hiện trong những năm học tiếp theo.
3 PHẦN II. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Những nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu. Ở lứa tuổi mầm non, hoạt động học tập và vui chơi là một “ Học mà chơi, chơi mà học”. Vui chơi giúp trẻ học tập, và đồ chơi là những dạng đồ vật không thể thiếu trong các cuộc vui chơi của trẻ. Đồ dùng đồ chơi có tác dụng lớn lao đến việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Chính những đồ chơi này giúp trẻ được thao tác, được hoạt động, trải nghiệm, được thể hiện những nhu cầu cá nhân, được phát triển cân đối hài hòa, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện . Đối với trẻ đồ chơi là người bạn đồng hành không thể thiếu trong một trò chơi, là một trong nhiều phương tiện để trẻ thực hiện các trò chơi, chính trò chơi đã giúp trẻ tự tạo ra hoàn cảnh chơi, hình thức chơi, không gian chơi theo đúng ý tưởng của mình. Đồ chơi hết sức cần thiết đối với trẻ, nó có tác dụng và ý nghĩa thật to lớn và sâu sắc đối với trẻ độ tuổi mầm non. Hoạt động với đồ chơi vừa làm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa làm cho đôi bàn tay khéo léo, rèn trí tưởng tượng, sáng tạo, đoàn kết tạo ra sản phẩm. Như vậy, đồ chơi có ý nghĩa hết sức to lớn, là phương tiện tổ chức để chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non. Trong thực tế, qua nhiều năm giảng dạy tôi được tiếp xúc với trẻ, được quan sát trẻ chơi và tôi nhận thấy rằng trẻ nhỏ rất thích được chơivới nhứng đồ chơi mới lạ, đặc biệt là những đồ chơi do tự tay trẻ làm ra. Trong kho đó, những đồ chơi hiện có ở lớp lại mang tính phổ biến, hạn chế về số lượng và ít được thay đổi. Vì vậy, trẻ sẽ không phát huy được tính tích cực sáng tạo trong các hoạt động phát triển nhận thức. 2. Khảo sát thực trạng : Qua thực tế giảng dạy ở trường nơi tôi đang công tác, tôi nhận thấy việc giáo dục kỹ năng tạo hình của trẻ còn hạn chế, trong khi tham gia các hoạt động trẻ chưa biết đoàn kết, hợp tác trong khi học và chơi. Trẻ cũng chưa biết giữ gìn các sản phẩm của mình làm ra. Trong quá trình rèn kỹ năng làm đồ chơi tự tạo cho trẻ tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: a.Thuận lợi: Lớp học rộng rãi, thoáng mát, tạo điều kiện tốt cho trẻ hoạt động. Lớp được trang bị đầy đủ đầu đĩa, ti vi, máy tính để ứng dụng và phục vụ các hoạt động. Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy cho giáo viên.
4 Là một giáo viên trẻ, nhiệt tình, năng động có tinh thần nhiệt tình với công việc, yêu nghề mến trẻ. Bản thân là một giáo viên có chuyên môn, luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, làm một số đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động. b. Khó khăn: *Đối với nhà trường: Trên thực tế các lớp học đã được trang bị nhiều đồ dùng, đồ chơi hiện đại, song để phục vụ các hoạt động của trẻ ở trường theo kế hoạch của chương trình giáo dục mầm non mới thì vẫn chưa đáp ứng đủ. Đồ dùng, đồ chơi tự tạo, chưa phong phú về chủng loại, phù hợp với độ tuổi. *Đối với giáo viên: Bản thân còn lúng túng trong việc vận dụng nội dung làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo cho trẻ Chưa thực sự quan tâm xây dựng và tạo cơ hội cho trẻ hoạt động môi trường ngoài lớp học. Phương pháp tổ chức các hoạt động trong chương trình còn dựa vào bài soạn mẫu chưa sáng tạo. Chưa chuẩn bị nhiều nguyên vật liệu cho trẻ sử dụng trong khi làm đồ dùng đồ chơi, số lượng chưa phong phú về chủng loại và màu sắc. Nguyên vật liệu từ thiên nhiên hay các phế liệu đã qua sử dụng tại địa phương rất nhiều như: các loại hột hạt, rơm, cành cây khô, lá cây khô, chai nhựa, hộp bánh, vỏ chai dầu gội đầu… chưa được tận dụng. *Đối với trẻ: - Kỹ năng tạo hình của trẻ còn yếu, trẻ chưa khéo léo khi tô, vẽ, dán, xếp, chưa hoạt động tích cực. *Đối với phụ huynh: Một số phụ huynh còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này, cho con nghỉ học tùy tiện. Sau khi lựa chọn đề tài tôi đã tiến hành khảo sát học sinh lớp tôi với tổng số trẻ là 27 và được đánh giá theo các tiêu chí sau.
5 c. Khảo sát thực tế lớp. Kết quả khảo sát đầu năm: Bảng khảo sát đầu năm Kết quả STT Nội dung Số Tốt Khá TB Yếu trẻ SL % SL % SL % SL % Trẻ tích cực hứng thú 1 tham gia các hoạt 27 6 22,2% 7 25,9% 10 37,1% 4 14,8% động Trẻ có kĩ năng quan 2 sát và tạo ra sản 27 5 18,5% 7 25,9% 11 40,8% 4 14,8% phẩm. Trẻ có kĩ năng in, vẽ, 3 27 6 22,2% 7 25,9% 9 33,4% 5 18,5% tô màu Trẻ có kĩ năng cắt 4 27 3 11,1% 7 25,9% 10 37,1% 7 26,0% xếp, xé dán Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức độ chưa hứng còn ở mức rất cao, số trẻ kỹ năng quan sát tạo hình còn xếp loại trung bình và yếu nhiều. Vì vậy tôi đã suy nghĩ trăn trở làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi có kỹ năng kết hợp vẽ, tô màu, xếp dán đạt hiệu quả cao 3. Những biện pháp chủ yếu của đề tài. Trong qua trình thực hiện tồi đã thực hiện các biện pháp sau: * Biện pháp 1: Tích cực tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi tự bồi dưỡng bản thân * Biện pháp 2: Sưu tầm nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phải đảm bảo vệ sinh, an toàn và có tính thẩm mỹ . * Biện pháp 3: Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi tự tạo trên tiết học. * Biện pháp 4: Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi tự tạo ngoài tiết học. * Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh trong việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi khi ở nhà 4. Những biện pháp thực hiện từng phần. * Biện pháp 1: Tích cực tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi tự bồi dưỡng bản thân. Để có thể thực hiện tốt hoạt động “Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi tự tạo” đạt hiệu quả cao, thì việc tích cực tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, học hỏi tự bồi dưỡng
6 chuyên môn là rất cần thiết, đây là biện pháp quan trọng trong việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi tự tạo. Để thực hiện chương trình giáo dục có hiệu quả thì đòi hỏi giáo viên phải trang bị cho mình hệ thống kiến thức phong phú chính xác, và trải nghiệm các kỹ năng giáo dục thực tế, giáo viên phải có trình độ chuyên môn, nắm được phương pháp giảng dạy và tâm lý lứa tuổi thật vững chắc. Vì thế việc tự bồi dưỡng, tích lũy kiến thức cho mình lại càng quan trọng. Tôi đi sâu vào nghiên cứu, tìm tòi, tham khảo những tài liệu có nội dung ề đề tài, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, của bản thân. Tôi sưu tầm các tài liệu liên quan đến chương trình giáo dục 3 tuổi để tự nghiên cứu và tự bồi dưỡng để nâng cao kiến thức cho mình. Đi đôi với tự nghiên cứu tài liệu là học hỏi bạn bè, đồng nghiệp. Tôi cũng thường xuyên trao đổi với Ban giám hiệu, đồng nghiệp về cách tổ chức các hoạt động giúp trẻ hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo trong các hoạt động ở trường mầm non. Thường xuyên tìm tòi sách báo, nghiên cứu và tìm hiểu thêm về lợi ích của đồ chơi tự tạo. Tham gia tốt các đợt thao giảng, dự giờ bạn đồng nghiệp để học hỏi thêm kinh nghiệm làm đồ chơi cho bản thân. Ngoài ra, tôi còn tham gia các đợt kiến tập chuyên đề do phòng tổ chức về cách làm đồ dùng đồ chơi của các trường điểm, tôi cũng nhiệt tình tham gia hội thi làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo cấp trường đề ra. Bên canh đó tôi còn tìm đọc tham khảo những cách làm đồ dùng đồ chơi đơn giản trên sách báo, mạng điện tử để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng làm đồ chơi tự tạo cho bản thân. Thông qua việc tự học tự bồi dưỡng tôi hiểu rằng: Để dạy trẻ hứng thú tham gia hoạt động làm đồ dùng đồ chơi tự tạo bằng các nguyên vật liệu phế phẩm thì tôi phải luôn luôn lắng nghe và thấu hiểu và gần gũi trẻ. Từ đó đưa ra các phương pháp phù hợp và hình thức tổ chức linh hoạt sáng tạo nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không bị gò bó, áp đặt. Từ đó, giúp trẻ hiểu và biết được các đồ dùng đã qua sử dụng không phải là đã bỏ đi tất cả, từ chúng có thể làm ra được các sản phẩm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi ở trường mầm non. Biết quy trình tạo ra các đồ dùng từ các nguyên liệu đã qua sử dụng như: Cách làm hoa từ giấy, cách làm hộp bút từ hộp giấy, chai nhựa, cách tạo ra các con vật ngộ nghĩnh, bông hoa đẹp từ các đĩa CD và tôi đã thực hiện và thu lại được nhiều kinh nghiệm và kĩ năng tạo ra sản phẩm đơn giản và đẹp mắt. Như vậy, qua việc tự nghiên cứu, học hỏi đồng nghiệp bồi dưỡng bản thân và tìm hiểu qua các phương tiện thông tin hiện đại, tôi cũng đã bước đầu có kiến thức, kỹ năng và cũng nắm được các phương pháp, hình thức để dạy trẻ làm
7 được một số đồ dùng đồ đồ chơi tự tạo đơn giản. Chính vì vậy, mà trẻ lớp tôi có hứng thú học hơn, học có nề nếp hơn và tích cực giao lưu với cô giáo và bạn bè. Ngoài việc, tự học tự nghiên cứu để bồi dưỡng kiến thức chuyên môn cho bản thân, thì tôi cũng quân tâm đến vấn đề nữa đó là: * Biện pháp 2: Sưu tầm nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phải đảm bảo vệ sinh, an toàn và có tính thẩm mỹ . Bên cạnh nhiệm vụ học tập nghiên cứu để bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân, thì việc lựa chọn và chuẩn bị các nguyên liệu để phục vụ cho việc làm đồ dùng đồ chơi tự tạo cũng rất đáng để quan tâm, đây là biện pháp quan trọng giúp trẻ phát huy được tính tích cực và rèn các kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi tự tạo từ những nguyên liệu đơn giản dễ tìm. Nguyên vật liệu làm đồ chơi mầm non cho trẻ vô cùng phong phú và đa dạng, bên cạnh những gì nhà trường đã trang bị, thì ngay từ đầu năm học lớp tôi huy động các phụ huynh học sinh cùng nhau đóng góp cho “Quỹ vật liệu” của lớp. Nguồn vật liệu được lấy từ thiên nhiên và các vật liệu tái chế tìm thấy trong gia đình mà gia đình không sử dựng nữa và phụ huynh cũng đã rất nhiệt tình ủng hộ. Nguyên vật liệu để làm đồ chơi có thể sưu tầm dễ dàng như: Nguyên vật liệu từ thiên nhiên: Vỏ ốc, vỏ sò, rơm, gỗ, tre, trúc, lá cây, hột hạt,...những nguyên vật liệu này dễ tìm thấy và gần gũi với trẻ. Nguyên vật liệu tái chế: chai nhựa, giấy bìa, tạp chí, thùng giấy vỏ hộp sữa,...Đây là nguồn nguyên liệu vô cùng phong phú, dễ kiếm để làm thành những món đồ dùng, đồ chơi đa dạng, hấp dẫn trẻ. Nguyên vật liệu mua sẵn: giấy màu, nỉ, keo, nước sơn,...Chúng rất phong phú về chủng loại. (Hình ảnh 1: Hình ảnh sưu tầm các nguyên vật liệu) Điều quan trọng hơn là khi lựa chọn các nguyện vật liệu để trẻ hoạt động tôi cũng phải chú ý các yêu tố sau: + Đảm bảo tính phù hợp, an toàn, sạch sẽ: Phải phù hợp về màu săc, kích thuớc và hình dạng, đảm bảo tính an toàn khi trẻ sử dụng, tránh vật sắc nhọn gây nguy hiểm cho trẻ. Và đặc biệt là phải vệ sinh sạch sẽ nguyên vật liệu trước khi cho trẻ hoạt động để tranh gây đọc hại ảnh hưởng sức khỏe của trẻ. + Đảm bảo tính sư phạm: Vì mục đích của những đồ dùng đồ chơi tự tạo là phục vụ chính các hoat động học tập và vui chơi của trẻ, điều này sẽ giúp trẻ hứng thú hơn trong các hoạt động ở trường mầm non. + Đảm bảo tính thẩm mỹ, sáng tạo: Yêu cầu giáo viên lựa chọn đồ chơi phải đẹp mắt, ngộ nghĩnh đáng yêu và một đồ dùng có thể sử dụng được vào nhiều các hoạt động khác nhau.
8 + Đảm bảo về số lượng: Đồ dùng đồ chơi phải đủ cho tất cả trẻ đều được hoạt động cùng nhau, tranh tình trạng trẻ có, trẻ không. Như vậy sẽ kích thích trẻ hoạt động đồng đều tíchcực, tìm tòi và sáng tạo hơn. + Đảm bảo tính dễ sử dụng: Khi đưa đồ dùng đồ chơi vào các hoạt động thì phải làm sao để trẻ dễ sử dụng và mang lại hiệu quả cao cho hoạt động. Thông qua, việc sưu tầm các nguyên liệu từ thiên nhiên và nguyên liệu tái chế, đã bổ sung cho “Qũy vật liệu” của lớp tôi rất phong phú và đa dạng hơn, tôi đã phân loại, sắp xếp hợp lý để trẻ sẽ có nhiều sự lựa chọn hơn khi tham gia hoạt động làm đồ dùng đồ chơi tự tạo ở trường mầm non. Trẻ sẽ hứng thú tham gia hoạt động một cách tích cực, sáng tạo hơn và đem lại hiệu quả cao hơn. Công việc sưu tầm các nguyên vật liệu, cũng rất dễ dàng nếu như chúng ta biết huy động sự giúp đỡ của mọi người xung quanh để lựa chọn được nhiều và đủ cho trẻ hoạt động. Nhưng khi sưu tầm xong thì việc để trẻ thực hiện như thế nào cũng là điều tôi đang băn khoăn: * Biện pháp 3: Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi tự tạo trên tiết học Đầu năm học, tôi quan sát trẻ lớp mình thấy kỹ năng tạo hình rất kém, trẻ không tập trung vào các hoạt động quan sát, lắng nghe cô giáo, kỹ năng tô màu, kỹ năng xếp và dán cũng rất hạn chế, nên việc rèn kỹ năng tạo hình cho trẻ là rất quan trọng. Để giúp trẻ phát huy được tính tích cực và nắm được các kỹ năng tạo hình một cách thành thạo, thì việc tổ chức dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi thông qua hoạt động tạo hình được xem như là môi trường lý tưởng tạo điều kiện thuận lợi cho việc rèn kỹ năng cho trẻ. Với hoạt động làm đồ chơi trên tiết học là hình thức học đóng vai trò chủ chốt, ở đó trẻ có thể tiếp thu các tri thức, kỹ năng theo một chương trình có tính quy luật và hệ thống Mỗi một tuần, thì lớp tôi sẽ tổ chức cho trẻ một tiết học tạo hình, trong đó giáo viên là người hướng dẫn, củng cố kỹ năng cũ và cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình mới. Tùy vào nội dung của bài học, mà tôi sẽ đưa các kỹ năng tạo hình phù hợp để trẻ thực hiện một cách tích cực và có hiệu quả. Đồ chơi của cô làm và sự dẫn dắt bằng tình huống sẽ kích thích trẻ hứng thú tham gia vào quá trình hoạt động. Với hoạt động này tôi tổ chức như một tiết học bình thường, tôi sẽ hướng dẫn, trẻ sẽ thực hiện theo yêu cầu và làm theo khả năng của trẻ. Ví dụ : Hoạt động “Dạy trẻ làm con vật tư lá cây” dạy trẻ kĩ năng cắt, xếp, dán. Chuẩn bị: Lá cây, kéo, keo dán, giấy A4, giấy màu Tiến hành: - Trước tiên tôi cho trẻ quan sát và đàm thoại (cô sẽ đặt ra những câu hỏi gợi mở để trẻ trả lời) về tranh các con vật làm từ lá cây.
9 - Sau đó tôi làm mẫu, giải thích và hướng dẫn trẻ làm con vật bằng lá cây. Để trẻ nắm được các bước thực hiện và rèn các kỹ năng cắt, xếp dán thành thạo. - Tiếp theo tôi cho trẻ làm con vật bằng lá cây theo sự hiểu biết của trẻ. Khi trẻ thực hiện tôi sẽ bao quát va giúp đỡ trẻ. - Cuối cùng cho trẻ sản phẩm của mình lên bàn trưng bày sản phẩm cho các bạn nhận xét. Sau đó tôi nhận xét chung bài của cả lớp. Với hoạt động này trẻ tỏ ra rất hăng say, thích thú với đồ chơi mà chính tay mình làm ra, qua hoạt động này trẻ sẽ có kỹ năng cắt, xếp dán thanh thạo hơn. Với sản phẩm lá cây này trẻ có thể dùng để trang trí ở góc tạo hình trong lớp. ( Hình ảnh 2: Hình ảnh trẻ ngồi làm các con vật từ lá cây) Ví dụ : Hoạt động: Dạy trẻ làm hoa từ giấy màu. Chuẩn bị: Giấy màu, keo, kéo, băng dính hai mặt và một số nguyên vật liệu khác để tạo ra sản phẩm theo ý tưởng của trẻ. Tiến hành: - Cô cho trẻ quan sát và đàm thoại về những bông hoa được làm từ quả giấy màu. (cô sẽ đặt ra những câu hỏi gợi mở để trẻ trả lời) - Thảo luận và hỏi ý tưởng của trẻ sẽ làm hoa giấy như thế nào?. Qua việc thảo luận hỏi ý tưởng của trẻ để phát triển tư duy, óc sáng tạo cho trẻ. - Cho trẻ lựa chọn nhóm để hoàn thiện sản phẩm. Trong quá trình làm chúng tôi quan sát nhắc trẻ phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm, những kỹ năng cắt, vẽ, gắn, dán để trẻ hoàn thiện sản phẩm của mình. - Trẻ làm xong chúng tôi cho trẻ mang sản phẩm của mình lên bàn trưng bày cho các bạn nhận xét, sau đó cô nhận xét chung bài của cả lớp. Với hoạt động làm hoa từ giấy màu này sẽ rèn kỹ năng cắt dán cho trẻ và những sản phẩm này trẻ có thể dùng để trang trí lớp học, dùng trong hoạt động góc, trong học toán. ( Hình ảnh 3: Hình ảnh trẻ ngồi làm hoa từ giấy màu) Ngoài ra, tôi sẽ lên kế hoạch dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi theo tuần, tháng để phù hợp với nội dung giáo dục và trong quá trình trẻ làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học, trẻ sẽ dần hoàn thiện những kỹ năng tạo hình từ đơn giản đến phức tạp, tư duy, sự tưởng tượng và nhận thức của trẻ sẽ ngày một nâng cao dần. Việc thực hiện rèn kỹ năng tạo hình như: vẽ, tô màu, nặn, cắt, xếp và xé dán, ...cho trẻ là rất quan trọng, nhưng điều đó vẫn chưa đủ nên tôi nghĩ cần dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. * Biện pháp 4: Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi tự tạo ngoài tiết học Với các hoạt động ngoài giờ học chính này, thì tôi còn phải tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm thông qua nhiều hoạt động. Yêu cầu về
10 kiến thức và kỹ năng của trẻ hầu hết là nhằm rèn luyện, củng cố những kỹ năng đã học, khuyến khích trẻ vận dụng những kỹ năng cũ để sáng tạo ra những sản phẩm mới có thể là trẻ tự tưởng tượng hoặc cô có thể gợi ý. Và có thể thực hiện ở các hoạt động khác trong ngày một cách hợp lý như khi đi dạo chơi ngoài trời, trong các hoạt động góc hay trong các hoạt động ôn luyện buổi chiều, trong các hoạt động đón trả trẻ.... Ví dụ: Trong giờ đón trẻ, khi phụ huynh đưa trẻ đến lớp tôi sẽ trò chuyện, giới thiệu với trẻ về các nguyên liệu phế phẩm, để trẻ có thể biết lợi ích của các nguyên liệu tái chế. Đây không phải là những thứ bỏ đi, mà sau khi được cô và trẻ tái sử dụng có thể trở thành những đồ dùng đồ chơi đẹp, phục vụ cho các hoạt động ở trường mầm non. Ví dụ: Trong giờ hoạt động ngoài trời: Làm con trâu từ lá cây. Cho trẻ nhặt những chiếc lá rụng và hướng dẫn trẻ từ những chiếc lá đó có thể làm được rất nhiều đồ chơi, các con có thể cuộn dọc lá rồi dùng dây buộc lại làm con cào cào, con trâu... hoặc cuộn lá lại để làm những chiếc kèn thổi rất hay, hoặc có thể ngoài ra dùng bút để vẽ các chấm tròn lên hòn đá để làm con bọ rùa, con cá…Từ những gợi ý như vậy trẻ vừa được tham gia vào hoạt động dạo chơi, lao động lại vừa góp phần làm sạch sân trường và đặc biệt trẻ làm được một đồ chơi do chính tay mình làm ra, trẻ sẽ rất hứng thú và tham gia một cách rất tích cực. Hoạt động dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi luôn được trẻ ủng hộ và tham gia nhiệt tình. ( Hình ảnh 4: Hinh ảnh trẻ ngồi làm đồ chơi ở hoạt động ngoài trời) Ngoài ra, trong hoạt động góc lớp tôi còn xây dựng “Góc sáng tạo” với rất nhiêu những nguyên liệu tái chế, nguyên liệu thiên nhiên đã được tôi chuẩn bị sẵn như: vỏ hộp sữa, quả thông khô, lõi giấy vệ sinh, các loại hột hạt, giấy báo đã qua sử dụng, hộp giấy, cành cây.... để phục vụ cho trẻ có thể hoạt động tích cực và hiệu quả nhất. Tuy đó chỉ là những đồ chơi rất đơn giản nhưng đây là một việc làm hết sức ý nghĩa đối với trẻ như: Cho trẻ làm con chuồn chuồn từ thìa sữa chua, bông hoa từ các hạt bí, đá màu sắc, nắp chai lọ, vỏ hến làm con bướm… Sản phẩm của trẻ làm ra vừa để ngắm vừa là một món quà độc đáo của trẻ nhỏ dành cho người thân bằng chính sức lao động và khả năng cùa mình, lại vừa thoả mãn chính nhu cầu chơi của trẻ. Bên cạnh việc tìm kiếm vận dụng các phương pháp dạy học tích cực, vào các buổi chiều cô cho trẻ xem các video hướng dẫn làm đồ dùng đồ chơi tự tạo bằng nguyên vật liệu thiên nhiên, nguyên vật liệu phế thải để tạo hứng thú cho trẻ. Khi cho trẻ xem video cô và trẻ cùng trao đổi thảo luận về nguyên vật liệu để làm ra các loại rau, củ quả, túi xách, bộ ấm chén, các dụng cụ âm nhạc từ hợp sữa …. Đồng thời chúng tôi cũng thường đưa ra những câu hỏi để kích thích tư
11 duy của trẻ. Sau khi xem xong video, chúng tôi thường chuẩn bị nguyên vật liệu để trẻ thực hiện một số đồ dùng mà trẻ vừa được xem.. ( Hình ảnh 5: Hình ảnh trưng bày các sản phẩm đô dùng đồ chơi tự tạo) Như vậy, việc dạy trẻ làm đồ chơi không chỉ có thể tổ chức trên tiết học mà còn có thể tổ chức ngoài tiết học. Hoạt động dạy trẻ làm đồ chơi luôn được trẻ ủng hộ và tham gia khá nhiệt tình. * Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh trong việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi khi ở nhà. Để thực hiện tốt hoạt động dạy trẻ làm đồ chơi là nhờ một phần không nhỏ của các bậc phụ huynh tham gia đóng góp nguyên vật liệu đó qua sử dụng như : Lõi giấy vệ sinh, chai dầu gội đầu, dầu rửa bát, đĩa CD, cốc giấy... để cho cô giáo và trẻ cùng làm đồ chơi phục vụ cho các hoạt động. Và để làm được điều này tôi phải xây dựng bài tập dạy trẻ làm đồ chơi, lên kế hoạch cụ thể, cô hướng dẫn rõ ràng, dễ hiểu về dạy trẻ làm đồ chơi nào đó và phụ huynh có thể cùng tham gia, phối kết hợp với giáo viên dạy trẻ làm đồ dựng đồ chơi ngay cả khi ở nhà. Sự phối kết hợp giữa gia đình và cô giáo được chặt chẽ hơn thông qua việc trao đổi, cùng tìm và lựa chọn nguyên vật liệu thiên nhiên, cùng thực hành trải nghiệm với con. Giúp trẻ hạn chế tối đa việc xem điện thoại, ti vi, chơi điện tử hay những trò chơi bạo lực. Phát huy tối đa tính chủ động, tích cực, sáng tạo của trẻ, giúp trẻ năng động hơn. Ngoài ra, tôi thường xuyên mời phụ huynh tham quan góc học tập, xem các đồ chơi do chính tay trẻ làm để phụ huynh thấy được rằng con em mình hoàn toàn có thể làm được đồ chơi từ những nguyên vật liệu thiên nhiên đó qua sử dụng. Bên canh đó tôi thường xuyên trao đổi trực tiếp với phụ huynh một số kiến thức về việc dạy trẻ làm đồ chơi trong các giờ đón và trả trẻ, từ đó phụ huynh có thể đóng góp những nguyên vật liệu thiên nhiên đó qua sử dụng cho nhà trường. ( Hình ảnh 6: Hình ảnh trao đổi giữa giáo viên và phụ huynh) Tôi đã tạo mối quan hệ giữa giáo viên và phụ huynh ngày càng khăng khít thân mật, phụ huynh có nhiều chuyển biến, nhiệt tình hơn trong hoạt động học tập của con em mình. Phụ huynh ngày càng có ý thức phối hợp tìm các nguyên vật liệu sẵn có làm cho nguồn nguyên liệu để trẻ tham gia hoạt động làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phong phú hơn. Từ đó khơi gợi sự sáng tạo, say mê học hỏi góp phần rèn các kỹ năng tạo hình cần thiết cho trẻ. Qua đó sẽ giúp trẻ được rèn luyện các kỹ năng hoạt động thực tiễn, thói quen làm việc một cách tự giác, tích cực.
12 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận chung: Với những biện pháp nêu trên đã giúp tôi xác định được rõ mục tiêu và tầm quan trọng của việc dạy trẻ 3 tuổi làm đồ chơi. Qua đó giúp trẻ thấy mạnh dạn tự tin hơn nhiều, trẻ biết yêu quý, tôn trọng và giữ gìn sản phẩm của mình làm ra, giúp trẻ phát huy được tính tích cực sáng tạo, trẻ thấy yêu thích khi đến lớp học, cô giáo thấy tự tin nhiệt tình say mê và yêu nghề hơn. Bản thân tôi có thêm nhiều kinh nghiệm trong công tác dậy trẻ làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác giảng dạy cũng như trong việc trang trí nhóm lớp. Trẻ lớp tôi rất hứng thú với hoạt động này, trẻ sáng tao hơn, linh hoạt hơn trong hoạt động tạo hình, thông qua việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi trẻ khám phá ra nhiều điều mới lại trong cách cắt dán trang trí, phát huy tốt những khả năng và sở trường của mình. Qua đó giúp trẻ biết rung động trước cái đẹp, thêm yêu thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Trẻ được phát triển toàn diện, tự tin, năng động hơn. Phối hợp tốt với phụ huynh, tạo mối quan hệ gắn bó thân thiết giữa gia đinh và nhà trường, đông tâm hướng tới mục tiêu chung. 2. Kết quả thực hiện so sánh và đối chứng. * Như vậy, qua một năm đi sâu và thực hiện nghiên cứu đề tài và tiến hành một số biện pháp dạy trẻ làm đồ chơi, tôi đã tìm ra những biện pháp tích cực phù hợp để nâng cao hiệu quả giảng dạy của cô và chất lượng học tập của trẻ ở hoạt động làm đồ chơi, kết quả thu được như sau: Bảng khảo sát đầu năm Kết quả STT Nội dung Số Tốt Khá TB Yếu trẻ SL % SL % SL % SL % Trẻ tích cực hứng thú 1 tham gia các hoạt 27 6 22,2% 7 25,9% 10 37,1% 4 14,8% động Trẻ có kĩ năng quan 2 sát và tạo ra sản 27 5 18,5% 7 25,9% 11 40,8% 4 14,8% phẩm. Trẻ có kĩ năng in, vẽ, 3 27 6 22,2% 8 29,7% 7 25,9% 6 22,2% tô màu Trẻ có kĩ năng cắt 4 27 3 11,1% 7 25,9% 10 37,1% 7 25,9% xếp, xé dán Bảng kết quả so sánh cuối năm của lớp tôi như sau:
13 Xếp loại STT Nội dung Số Tốt Khá TB Yếu trẻ SL % SL % SL % SL % Trẻ tích cực hứng thú 1 tham gia các hoạt 27 12 44,4% 9 33,3% 4 14,8% 2 7,5% động Trẻ có kĩ năng quan 2 sát và tạo ra sản 27 10 37,1% 7 25,9% 6 22,2% 4 14,8% phẩm. Trẻ có kĩ năng in, vẽ, 3 27 11 40,8% 8 29,7% 5 18,5% 3 11,1% tô màu Trẻ có kĩ năng cắt 4 27 9 33,3% 11 40,8% 4 14,8% 3 11,1% xếp, xé dán Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy, sau khi thực hiện đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 3 tuổi hứng thú làm đồ dùng đồ chơi tự tạo”. số trẻ có các kỹ năng tự làm đồ dùng đồ chơi tăng lên rõ rệt, số trẻ xếp loại khá, tốt tăng đáng kể. Vì vậy có thể kết luận rằng với những biện pháp thông thường rập khuôn, máy móc như thực trạng hiện nay thì chất lượng thu được trên trẻ rất thấp. Nếu chúng ta biết vận dụng sáng tạo linh hoạt các biện pháp như tôi đã làm ở trên thì hiệu quả của việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi sẽ được nâng lên rõ rệt. Qua đó, tôi thấy: - Trẻ mạnh dạn, tự tin hơn khi tham gia các hoạt động ở trường mầm non. - Trẻ tích cực giao tiếp với cô và các bạn trong lớp. - Rèn luyện kỹ năng tạo hình và kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi ở mọi lúc mọi nơi, trẻ đã thành thạo và hoạt động tích cực hơn. - Phối hợp giữa gia đình và nhà trường để có sự chăm sóc - giáo dục đồng bộ. 3. Bài học kinh nghiệm: Từ những kết quả đạt được sau một năm thực hiện tôi thấy trẻ em rất yêu thích đồ chơi, ngoài việc giải trí, đồ chơi có tác dụng giáo dục cao, nhất là trong những năm đầu đời của con người. Mỗi món đồ chơi, ít nhất cũng cung cấp một cơ hội để trẻ tìm hiểu, khám phá. Các đồ chơi của cô và trẻ tạo ra góp phần tham gia vào quá trình nhận thức, tác động tích cực tới các giác quan của trẻ, khuyến khích phát huy trí tưởng tưởng và cho trẻ cơ hội học tập kỹ năng tương tác với người khác và nhiều kỹ năng khác. Đồ chơi tự tạo giúp trẻ phát triển nhận thức, với đồ chơi trẻ được vui chơi và học tập cùng một lúc. Học thông qua đồ chơi và trò chơi giúp trẻ hình thành thái độ tích cực với việc học tập. Ngoài ra dạy trẻ làm đồ chơi tự tạo còn góp phần giao lưu tình cảm giữa cô và trẻ. Nó thể hiện tình cảm của giáo viên với học sinh thể hiện sự gần gũi. 4. Đề xuất – Khuyến nghị:
14 - Qua một năm thực hiện đề tài tôi xin đề xuất như sau: * Đối với nhà trường: - Nên thường xuyên tổ chức các buổi tham quan kiến tập trường bạn về phương pháp dạy và học, tạo môi trường lớp học sáng tạo cho chúng tôi được học hỏi. - Bổ sung nguyên vật liệu để giúp giáo viên tạo ra các sản phẩm tự tạo cho trẻ không tốn kém mà vẫn đẹp mắt và sáng tạo. + Mua sắm thêm đồ dùng, đồ chơi trang thiết bị học tập và vui chơi cho cô và trẻ. * Đối với giáo viên: - Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ, giáo viên phải linh hoạt, có óc sáng tạo. Thường xuyên thay đổi các hình thức và sử dụng các thủ thuật, giúp trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích cực. - Thường xuyên bổ sung và thay đổi các hình thức trong dạy kỹ năng sống cho trẻ một cách sáng tạo. - Biết vận dụng biện pháp lồng ghép tích cực các hình thức tổ chức một cách khoa học, nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa hoạt động nhận thức về kỷ năng sống cho trẻ. - Bản thân mỗi giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức.. Trên đây là một số biện pháp dạy trẻ mầm non đặc biệt là trẻ 3 tuồi làm đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ trong Trường mầm non của tôi, rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để tôi ngày càng thực hiện tốt hơn. Xin chân thành cảm ơn! PHẦN IV: DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
15 STT TÊN TÀI LIỆU NHÀ XUẤT BẢN 1 Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình NXB Đại học sư phạm cho trẻ mầm non 2 Hoạt động tạo hình trong Trường mầm NXB “Khai sáng” non 3 Tạp chí giáo dục mầm non NXB giáo dục Việt Nam 4 Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương NXB giáo dục Việt Nam trình giáo dục mầm non 3 – 4 tuổi 5 Các hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non NXB giáo dục Việt Nam 3 – 4 tuổi PHẦN V: HÌNH ẢNH MINH CHỨNG KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
16 HÌNH ẢNH MINH HỌA CỦA ĐỀ TÀI Hình ảnh 1: Hình ảnh sưu tầm các nguyên vật liệu Hình ảnh 2: Hình ảnh trẻ ngồi làm các con vật từ lá cây.
17 Hình ảnh 3: Hình ảnh trẻ ngồi làm hoa từ giấy màu
18 Hình ảnh 4: Hình ảnh trẻ ngồi làm đồ chơi ở hoạt động ngoài trời Hình ảnh 5: Hình ảnh trưng bày các sản phẩm đô dùng đồ chơi tự tạo
19 Hình ảnh 6: Hình ảnh trao đổi giữa giáo viên và phụ huynh.
20 Ý KIẾN NHẬN XÉT VÀ ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CƠ SỞ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Ngày tháng năm 2023 Chủ tịch hội đồng ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Ngày tháng năm 2023 Chủ tịch hội đồng `