Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi liên kết các góc chơi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi liên kết các góc chơi" nhằm giúp trẻ biết cách liên kết mở rộng các mối quan hệ, phản ánh sáng tạo độc đáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh một cách tích cực, tự lực tự nguyện, tự tin và là phương tiện nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non hình thành “xã hội người lớn” thu nhỏ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi liên kết các góc chơi

SỞ GD & ĐT NGHỆ AN --------------- -------------- Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4 – 5 TUỔI LIÊN KẾT CÁC GÓC CHƠI” Năm học 2021 – 2022 1
SỞ GD & ĐT NGHỆ AN TRƢỜNG MẦM NON HOA SEN --------------- -------------- Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4 – 5 TUỔI LIÊN KẾT CÁC GÓC CHƠI” Tên tác giả : Nguyễn Hồng Thúy Trình độ : Đại học Số điện thoại : 0917022266 \\ Năm học 2021 – 2022 2
MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................... 1 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 2 I. Cơ sở khoa học ............................................................................................................... 2 1. Cơ sở lý luận ...................................................................................................... 2 2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................... 2 II. Thực trạng của đề tài. ......................................................................................... 3 1. Thuận lợi ............................................................................................................. 3 2. Khó khăn ............................................................................................................. 3 III. Các giải pháp thực hiện ..................................................................................... 4 1. Xây dựng môi trường lớp học. ............................................................................ 4 1.1. Bố trí góc chơi phù hợp. ................................................................................... 4 1.2. Trang trí các góc chơi hợp lý. .......................................................................... 7 2. Chuẩn bị, lựa chọn nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương để làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phong phú, đa dạng trong các góc chơi. ............................................... 10 3. Lựa chọn nội dung chơi phù hợp với khả năng nhận thức và hứng thú của trẻ. 14 4. Tổ chức cho trẻ chơi tạo sự liên kết các góc chơi ............................................... 18 4.1. Liên kết các góc thông qua sản phẩm ở các góc chơi ..................................... 18 4.2. Liên kết góc bằng các tình huống .................................................................... 22 IV. Kết quả đạt được: .............................................................................................. 25 PHẦN III. PHẦN KẾT LUẬN ............................................................................... 26 I. Những kết luận trong quá trình nghiên cứu, triển khai SKKN. .......................... 26 II. Kiến nghị ............................................................................................................ 27 3
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bản chất việc học của trẻ chính là thông qua sự bắt chước và quan sát người khác, biến các hành vi quan sát được thành của mình và tái tạo lại các hành vi. Tổ chức chơi, hoạt động ở các góc cho trẻ mẫu giáo và tạo ra các tình huống giáo dục là yếu tố quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Với trẻ em, chơi là hình thức cơ bản giúp trẻ phát triển khả năng suy nghĩ và sự giao tiếp của trẻ. Nhà tâm lý học Leonchiev khẳng định: Hoạt động vui chơi mà trung tâm là trò chơi đóng vai theo chủ đề là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo. Thông qua trò chơi giúp trẻ hình thành và phát triển cấu trúc tâm lý trong nhân cách của trẻ. Hoạt động chơi gây ra những biến đổi về chất có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành nhân cách trẻ mẫu giáo, chơi là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo và là phương tiện giáo dục có giá trị quyết định sự thành công trong việc phát triển tình cảm xã hội - phát triển thẩm mỹ - phát triển thể chất - phát triển ngôn ngữ - phát triển nhận thức. Khi tham gia chơi hoạt động ở các góc trẻ được hoạt động 1 cách tích cực: được đi lại, được trao đổi, được tự nhiên giãi bày tình cảm, vận dụng các ấn tượng kinh nghiệm đã có để đưa ra ý đồ chơi, tự giải quyết, tự sửa đổi, tự hội nhập, tự rút lui như thể nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển trong quá trình chơi. Thực tế cháu lớp tôi khi tham gia hoạt động ở các góc trẻ đã biết tự lựa chọn, tự thay đổi góc chơi nhưng thường trẻ chỉ chơi ở góc mình đã chọn hoặc tự thay đổi góc chơi khi đã chán mà chưa rõ ý đồ chơi khi thay đổi góc. Các giáo viên đã quan tâm đến tổ chức hoạt động chơi ở các góc những chưa khai thác hết sự liên kết giữa các góc chơi trong lớp để tạo nên một tổng thể “xã hội thu nhỏ” với các mối quan hệ xã hội liên quan mật thiết với nhau, sự liên kết giữa các góc nếu có thì chỉ xảy ra ở góc phân vai, buổi chơi rất rời rạc không đạt được mục đích đề ra. Tức là liên kết góc chơi để nảy sinh các mối quan hệ qua lại chưa rõ nét. Điều đó có nghĩa chưa phát huy hết vai trò của hoạt động vui chơi ở các góc. Với mục tiêu gây hứng thú, giữ cảm xúc suốt quá trình chơi cho trẻ. Ngoài ra, giúp trẻ biết cách liên kết mở rộng các mối quan hệ, phản ánh sáng tạo độc đáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh một cách tích cực, tự lực tự nguyện, tự tin và là phương tiện nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non hình thành “xã hội người lớn” thu nhỏ tôi mạnh dạn thực hiện: “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi liên kết các góc chơi”. 1
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I. Cơ sở khoa học 1. Cơ sở lý luận Chơi, hoạt động ở các góc trong trường mầm non được giáo viên tổ chức, hướng dẫn giúp đỡ trẻ tái tạo lại những kiến thức trẻ đã được học, được nhìn thấy, nghe thấy và sờ thấy, những sự vật hiện tượng xảy ở môi trường sống gần giũi trẻ, thông qua đó trẻ học được mẫu nhân cách phù hợp với xã hội loài người. Trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải tỏa mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là chơi, hoạt động ở các góc. Trẻ tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Trẻ tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như: người mẹ, cô giáo, chú công nhân, bác sỹ…Với những vai chơi đó trẻ tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng. Hoạt động chơi ở góc có một đặc trưng rất riêng vì hoạt động chơi của trẻ không phải là thật mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy mang tính chất rất thật. Chơi, hoạt động ở các góc là tổng hợp các loại trò chơi, trong quá trình chơi trẻ có thể tự bổ sung để mở rộng chủ đề chơi, nội dung chơi, nội dung hoạt động, thiết lập các mối quan hệ giữa góc chơi. Chính vì vậy đặc trưng cơ bản của trò chơi là quá trình tưởng tượng biểu hiện rất rõ nét, trẻ được tự do nghĩ ra nội dung chơi, cách chơi…Vì vậy mỗi nội dung chơi luôn phụ thuộc vào vốn kinh nghiệm của trẻ. Chơi, hoạt động ở các góc là phương tiện giáo dục nhận thức. Trong quá trình thực hiện các trò chơi, trẻ phải sử dụng các phương tiện, đồ dùng, nhờ sự tiếp xúc đó mà vốn hiểu biết của trẻ được mở rộng như: tên gọi, màu sắc, kích thước, hình dạng, những thuộc tính không gian của đồ vật… Khi hoạt động góc có tác dụng hình thành tính mục đích, tính tổ chức, tính sáng tạo, tính cần cù, khả năng tư duy, ngôn ngữ, tính đồng đội, tính hợp tác, tính nhường nhịn, tương thân tương ái…đây chính là những phẩm chất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống sau này. Vì vậy liên kết các góc chơi sẽ giúp trẻ tái tạo lại cuộc sống thu nhỏ của “xã hội người lớn” 2. Cơ sở thực tiễn Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ 4 – 5 tuổi, đây là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ rất hiếu động tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo: chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà học, học mà chơi”. 2
Trẻ là chủ thể tích cực, giáo viên là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở các hoạt động tìm tòi khám phá của trẻ. Trẻ chủ động tham gia các hoạt động đó để phát triển khả năng, năng lực của mình. Chính vì vậy, không chỉ cho trẻ hoạt động tích cực trong giờ học mà còn phải cho trẻ hoạt động tích cực ở giờ chơi và mọi lúc mọi nơi. Hiện nay, giáo viên đã quan tâm tổ chức chơi, hoạt động ở các góc nhưng còn ngại nhập vai chơi cùng trẻ. Phương pháp còn cứng nhắc chưa linh hoạt mềm dẻo để lôi cuốn trẻ vào các góc chơi và chưa biết cách tạo sự liên kết giữa các góc chơi. II. Thực trạng của đề tài. Khi thực hiện công tác chăm sóc, nuôi dưỡng - giáo dục trẻ đặc biệt là tổ chức chơi, hoạt động ở các góc cho trẻ tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2. Thuận lợi - Phòng học được đầu tư, trang bị cơ sở vật chất kiên cố, trang thiết bị đầy đủ theo thông tư 34/BGD&ĐT đảm bảo việc học tập và sinh hoạt của trẻ - Trẻ khỏe mạnh, phát triển toàn diện mọi mặt theo mục tiêu của độ tuổi. - Bản thân tôi là giáo viên năng động, sáng tạo, ham học hỏi, thông thạo công nghệ thông tin, có năng khiếu về hội họa, đã có nhiều năm công tác và là một trong những nòng cốt được nhà trường tin tưởng giao nhiệm vụ dạy mẫu, tham gia dự các hội thi làm đồ dùng đồ chơi, cuộc thi giáo viên dạy giỏi cấp Tỉnh của ngành đạt giải cao - Phụ huynh ủng hộ vật chất, tinh thần và hỗ trợ tích cực cho giáo viên để xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ. 2. Khó khăn - Trang thiết bị đã được trang bị đầy đủ nhưng chưa phong phú về chủng loại. - Giáo viên nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của hoạt động vui chơi ở các góc nhưng chưa thiết kế được đồ chơi sáng tạo để thu hút trẻ hoạt động tránh sự nhàm chán, bố trí góc chơi cho trẻ chưa hợp lý, chưa khai thác hết vai trò của đồ dùng đồ chơi và chưa biết chú trọng đến sự liên kết giữa các góc. - Một số trẻ khả năng giao tiếp còn rụt rè, chưa mạnh dạn, ngôn ngữ giao tiếp hạn chế. Đa số trẻ chưa biết cách liên kết các góc chơi trong vai chơi. - Phụ huynh đã tích cực ủng hộ về vật chất cho lớp nhưng không biết lựa chọn và sưu tầm các nguyên phế liệu giúp trẻ trong hoạt động. * Để tổ chức hoạt động góc cho trẻ và biết được mức độ tiếp thu, nhận thức của trẻ vào đầu năm học tôi đã tổ chức hoạt động góc dưới các hình thức và chủ đề khác nhau. Tôi tiến hành khảo sát đánh giá lớp tôi gồm 35 cháu. Qua đó, tôi nhận thấy mức độ mạnh dạn, hứng thú của các cháu khác nhau. Trẻ tạo ra sản phẩm và khả năng giao tiếp của mỗi trẻ đều mang tính riêng biệt: 3
Mức độ T.S TT NỘI DUNG KHẢO SÁT Đạt Không đạt trẻ SL TL (%) SL TL (%) 1 Kỹ năng chơi 35 22 62,8 13 37,2 2 Kinh nghiệm chơi 35 15 42,8 25 57,2 3 Hứng thú 35 25 71,4 10 28,9 Giao tiếp và mối quan 15 4 35 42,8 25 57,2 hệ trong khi chơi III. Các giải pháp thực hiện Có nhiều cách thức để liên kết các góc chơi, tuy nhiên trong quá trình áp dụng tôi thấy có một số biện pháp thực hiện có hiệu quả sau: 1. Xây dựng môi trƣờng lớp học. Đối với bậc học mầm non, việc xây dựng trang trí môi trường lớp học là nhiệm vụ của giáo viên. Trong lớp học không thể thiếu các góc chơi của trẻ, xây dựng các góc chơi phù hợp, lôi cuốn, bắt mắt với các nội dung phong phú chính là tạo môi trường, điều kiện thuận lợi, không gian hợp lý để trẻ hoạt động và giúp trẻ dễ dàng liên kết các góc trong quá trình chơi. Hàng năm nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc thi trang trí lớp học với tiêu chí “lớp đẹp, màu sắc bắt mắt, nội dung các góc phù hợp với lứa tuổi, với chủ đề, mang tính giáo dục cao và đáp ứng yếu tố kích thích sự khám phá, sáng tạo và tính tò mò thích cái mới, cái lạ của trẻ”. Tuy nhiên theo tôi thấy, tâm lý giáo viên thường cầu toàn muốn đẹp thì cô phải làm và không giám để trẻ làm, cũng không giám sử dụng những sản phẩm của trẻ để trang trí vì sợ bị chê xấu. Bên cạnh đó, cách bố trí lớp học chưa hợp lý. Vì vậy cô rất vất vả, mất thời gian, tốn kém kinh phí để trang trí và sự thiết lập mối liên kết các góc trở nên khó khăn. Từ thực tế đó tôi không quá đặt nặng vấn đề đẹp lên hàng đầu mà tôi ưu tiên việc bố trí, sắp xếp các đồ dùng, các góc chơi khoa học, hợp lý, chuẩn bị nhiều các nguyên vật liệu mở càng nhiều, càng phong phú càng tốt, đảm bảo các tiêu chí đề ra nhưng vẫn đáp ứng yêu cầu trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ cất, có khu vực hoạt động cá nhân, nhóm nhỏ, nhóm lớn giúp trẻ dễ dàng di chuyển giữa các góc để tạo sự giao lưu và liên kết. Tôi đã thực hiện ở lớp tôi như sau: 1.1. Bố trí góc chơi phù hợp. Tôi đã phân chia và bố trí các góc chơi trong lớp phù hợp đảm bảo yếu tố tĩnh - động, không sắp xếp góc động - tĩnh xen nhau sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động của trẻ, có tên góc, hình ảnh minh họa dễ phân biệt, khoảng rộng giữa các góc cách nhau hợp lý để đảm bảo an toàn, thuận tiện cho trẻ hoạt động theo khả năng, hứng thú, sở thích riêng và dễ di chuyển giữa các góc. Có chỗ cho hoạt động 4
chung và hoạt động cá nhân, có góc cố định, có góc di động hoặc thay đổi theo chủ đề. Bên cạnh việc sắp xếp phù hợp, tôi còn tạo ranh giới giữa các góc hoạt động bằng nhiều cách khác nhau. Đầu tiên tôi tận dụng thiết kế có sẵn của lớp học gồm hai phòng riêng biệt là phòng hoạt động và phòng ngủ để tạo nên không gian chơi cho trẻ phù hợp với tính chất từng góc chơi như chia cắt hoạt động yên tĩnh và hoạt động ồn ào. Ví dụ: phòng học lớp tôi được chia làm hai phòng, phòng ngoài diện tích rộng rãi thoáng mát nên tôi bố trí góc thẫm mỹ và học tập với tính chất tĩnh được ngăn cách giữa các góc bằng các giá giúp trẻ thuận lợi trong việc giao lưu giữa góc học tập với nhau một cách nhẹ nhàng. Phòng trong là phòng ngủ tôi tận dụng thiết kế góc phân vai (góc phân vai chia làm ba khu vực: bán hàng, gia đình, bác sỹ) và góc xây dựng (Góc xây dựng cũng được phân ra hai khu vực: công trình của bé và phòng thiết kế), góc phân vai là góc nhiều hoạt động gây tiếng ồn, trẻ vận động nhiều và cũng là góc dễ thiết lập các mối quan hệ xã hội nên tôi bố trí gần nhau giúp trẻ liên kết các góc chơi một cách thuận tiện như: gia đình đi mua hàng ở khu vực bán hàng, các bác xây dựng về nhà để ăn cơm, bố mẹ đưa con đi khám… Phòng ngoài gồm góc học tập và góc thẩm mĩ Phòng trong là góc phân vai 5
Bên cạnh đó, tôi còn tận dụng các giá để đồ dùng và tạo không gian chơi riêng biệt cho trẻ, để trẻ dễ dàng phân biệt các khu vực chơi, các trò chơi tạo thành ranh giới cho góc chơi, đảm bảo ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên. Giữa các góc có các khoảng đi lại đủ rộng để cho trẻ dễ di chuyển trong quá trình hoạt động giao lưu, liên kết giữa các góc chơi với nhau. Đồ chơi, học liệu để vừa tầm với của trẻ, nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn, đảm bảo cho trẻ dễ lấy và cất đồ dùng sau khi sử dụng. Ví dụ: Giữa góc tạo hình và góc văn học tôi đã dùng giá sách chuyện với chiều cao vừa tầm không cản tầm nhìn để phân biệt 2 khu vực chơi nhưng vẫn giúp trẻ dễ quan sát và di chuyển giữa hai góc chơi. Góc tạo hình Góc văn học Ngoài ra, những góc chơi đặc thù như góc học tập để cho trẻ ôn luyện nhiều kiến thức của các hoạt động khác nhau như: Toán, thơ chuyện, môi trường xung quanh, để đồ chơi của các hoạt động khác nhau không lẫn lộn thì tôi dành ½ diện tích phòng ngoài làm góc học tập chia là 4 khoảng nhỏ theo khu vực nhỏ gần nhau được phân định bởi phản gỗ dưới sàn hay khoảng không do ước lượng theo vật cụ thể giúp trẻ dễ thiết lập mối quan hệ . Ví dụ: Tôi đã bố trí góc sách ở góc tường ngay cạnh cửa sổ đủ ánh sáng cho trẻ, góc đối diện là góc chơi các trò chơi toán đều có phản gỗ đánh dấu vị trí góc hoạt động. Ở khu vực giữa nhà hai bên ti vi là nơi để rối và bé học toán hai nhóm này được ngăn bởi tivi. Góc văn học Bé làm quen chữ cái Bé học toán MTXQ 6
Với cách bố trí này thì tôi có thể tổ chức các hoạt động ở góc học tập như: cho trẻ làm các bộ sưu tầm về nghành nghề ở góc học tập và trẻ dễ dàng di chuyển sang góc sách chuyện mà không ảnh hưởng đến góc chơi khác để liên kết với góc sách chuyện sử dụng bộ sưu tập nghành nghề kể chuyện theo tranh. Góc học tập liên kết với góc sách chuyện 1.2. Trang trí các góc chơi hợp lý. Góc chơi được trang trí hợp lý, hấp dẫn, đẹp mắt, đồ dùng đồ chơi đa dạng, phong phú sẽ khơi gợi niềm say mê hoạt động và giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, có hiệu quả, phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động và ấn tượng khó phai trong trẻ. Đây là tác động cần thiết để trẻ tích cực hoạt động chơi ở các góc, tạo hứng thú và giữ cảm xúc chơi suốt quá trình chơi cho trẻ. Ngoài việc trang trí đẹp từng góc thì tôi còn chú ý đến cách thức trang trí các góc có sự liên kết về hình thức, màu sắc hài hòa và nội dung liên kết theo chủ đề. Qua đó, trẻ sẽ nhận ra chủ đề của buổi chơi và mối liên quan giữa các góc từ đó nảy sinh sự liên kết các mối quan hệ trong quá trình chơi. Tôi đã trang trí góc theo 2 mảng: Mảng tường trang trí cố định là nơi cung cấp kiến thức giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh, nhìn vào trẻ biết được đây là góc gì? Và mảng mở nơi trẻ được hoạt động theo sở thích cá nhân giúp trẻ phát triển tư duy, tính sáng tạo thu hút trẻ tích cực tham gia các góc chơi phù hợp với chủ điểm chơi ở mỗi giai đoạn. Ngoài ra, tôi còn sử dụng chính các sản phẩm của trẻ để trang trí mảng tường làm biểu tượng góc nhằm kích thích sự tự hào, thích thú khi cô dùng sản phảm của mình để trang trí tạo hứng thú chơi cho trẻ. Ví dụ: Góc tạo hình, tôi dùng khoảng tường trên cùng gắn các giá nhỏ tự làm bằng foomex để trẻ trưng bày các sản phẩm như nặn, làm hoa, tạo hình các con vật từ phế liệu, tranh vẽ của trẻ, phía dưới tôi để những hộp đựng nguyên vật liệu cho trẻ dễ thấy dễ lựa chọn khi muốn dùng. 7
Tên góc Giá để sản phẩm của trẻ Hộp đựng nguyên phế liệu Giá để học liệu Với diện tích bờ tường khoảng 4 m2 tôi đã bố trí các giá để sản phẩm của trẻ dùng để trang trí mảng tường đồng thời làm biểu tượng góc nghệ thuật và tận dụng phía chân tường làm những ô từ foomex để màu và bút lông cho trẻ dễ lấy Giá để sản phẩm của trẻ Hộp để màu Hộp để bút lông 8
Ví dụ: Góc học tập, bờ tường tôi đã linh động treo một mảng mở vừa để trang trí vừa cho trẻ hoạt động theo cá nhân hoặc theo nhóm, khi chơi trẻ có thể lấy xuống để dưới mặt sàn hoặc dựng để chơi và treo lên khi không chơi nữa. Với cách thức trang trí này trẻ dễ dàng đem đồ dùng đồ chơi di chuyển đến vị trí trẻ muốn giúp trẻ thuận tiện trong việc rủ bạn cùng chơi, phía dưới là các hộp để đồ chơi nhỏ, giá đề học liệu được bố trí làm mảng ngăn cách với các góc khác. Ngoài ra, trong góc tôi đã làm 20 bộ đồ chơi mặt sàn bằng nhiều nguyên vật liệu khác nhau như fomex, bìa, hộp nhựa, ống nước… Tên góc Trò chơi học tập có thể gắn lên tường hoặc gỡ xuống để chơi Giá để học liệu Hộp để nguyên liệu Trò chơi mặt sàn Trò chơi mặt sàn Trò chơi học tập có thể để dưới mặt sàn Trò chơi học tập có thể dựng lên cho trẻ cho trẻ chơi dễ chơi 9
Ngoài ra, nội dung trang trí giữa các góc còn có sự liên kết với nhau theo chủ đề. Ví dụ: Với chủ đề “Gia đình”, ở góc nghệ thuật tôi làm những ngôi nhà với các hình dạng khách nhau, bức ảnh của gia đình, bình hoa…để trang trí góc. Góc gia đình tôi trang trí các giá để hoa, treo ảnh gia đình, để em búp bê... Góc bán hàng thì trưng bày các mặt hàng để trang trí nhà cửa như hoa, bưu thiếp, tranh ảnh, quà …mọi cách trang trí đều hướng về chủ đề “Gia đình” 2. Chuẩn bị, lựa chọn nguyên vật liệu sẵn có tại địa phƣơng để làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phong phú, đa dạng trong các góc chơi. Đồ dùng đồ chơi đóng vai trò không thể thiếu đối với trẻ, nó có tác dụng, ý nghĩa thật to lớn và sâu sắc đối với trẻ độ tuổi mầm non, vì bất kể một trẻ em nào trên thế giới đều có nhu cầu chơi đồ chơi mà trẻ thích và rất yêu quí đồ chơi trong lớp mầm non, trẻ sống và hành động cùng với đồ dùng đồ chơi. Nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh, khi được chơi với các đồ dùng đồ chơi cho trẻ sự tự tin, mạnh dạn khi chơi với bạn, với cô và là phương tiện giúp trẻ phát hiện ra những mối quan hệ của người với người trong xã hội dần dần biết gia nhập vào các mối quan hệ đó tức là trẻ sẽ phát hiện và biết thiết lập các mối quan hệ với nhau. Đặc biệt những đồ dùng đồ chơi do chính giáo viên và trẻ tự tạo ra phù hợp với chủ đề, nội dung, nhu cầu và sở thích của trẻ lớp mình lại càng góp phần phát huy tối đa vai trò của đồ dùng đồ chơi đối với trẻ. Đồ dùng đồ chơi càng nhiều thì sự liên kết giữa các góc cứ thế mà nhiều hơn, muốn đồ dùng đồ chơi tự tạo phong phú đa dạng thì việc đầu tiên tôi xác định đó là phải chuẩn bị, lựa chọn nhiều nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương để làm đồ dùng đồ chơi trong các góc chơi. Chính vì thế, ngoài những đồ dùng đồ chơi được nhà trường cung cấp theo thông tư 34/BGD & ĐT thì đầu năm học tôi đã rà soát lại tài sản của lớp để bổ sung đầy đủ đồ dùng đồ chơi theo thông tư. Tôi đã chuẩn bị phương án bổ sung thêm đồ dùng, học liệu, đa dạng, hấp dẫn, tận dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên có sẵn ở địa phương để làm các đồ dùng đồ chơi phù hợp với kiến thức cần truyền tải và đảm bảo yếu tố thẩm mĩ, kích thích sự tò mò thu hút trẻ tham gia vào các góc chơi. Để có nguồn vật liệu đa dạng thì tôi đã 10
phối hợp, tuyên truyền với phụ huynh bằng nhiều hình thức như qua trang facebook, zalo của lớp hay các giờ đón - trả trẻ, tuyên truyền cho phụ huynh biết khi trẻ hoạt động cần dùng những nguyên vật liệu nào và những nguyên vật liệu nào còn sử dụng được. Từ đó, sưu tầm các loại nguyên vật liệu để trẻ thỏa sức sáng tạo và hướng dẫn trẻ tự chuẩn bị, tự làm đồ dùng học liệu, đồ chơi. Tất cả các nguyên vật liệu tạo ra các đồ dùng đồ chơi đó phải đảm bảo tính an toàn, không gây độc hại. Trước hết, tôi tạo góc sưu tầm có các hộp, rổ kích thước to nhỏ khác nhau có ghi tên theo chất liệu để phụ huynh và trẻ phân loại, có bảng tuyên dương để trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động này hàng ngày, tuyên truyền các nguyên liệu cần dùng và thường xuyên “Khoe” sản phẩm của các con với phụ huynh. Với những nguyên vật liệu đó tôi đã tạo ra các đồ dùng, đồ chơi sinh động phong phú, hấp dẫn trẻ để trẻ sử dụng chính các đồ dùng đồ chơi đó tạo mối quan hệ xã hội như: rủ bạn cùng làm đồ dùng, rủ bạn cùng chơi, dùng sản phẩm làm ra để tặng các bạn ở các góc chơi… Góc sưu tầm Ví dụ: Ở chủ điểm gia đình tôi làm những ngôi nhà từ hộp sữa, bức tranh, lọ hoa để trang trí ở góc tạo hình vừa đỡ tốn kinh phí, màu sắc đẹp mắt, trẻ có thể dùng sản phẩn này để thiết lập mối quan hệ với các bạn như tặng bạn hoặc đem sang trang trí ở góc gia đình từ đó tạo nên mối liên kết. Đồng thời, trẻ có thể tự tạo ra các ngôi nhà, bức tranh để trang trí ở góc của mình hoặc tặng các bạn ở các góc khác. Ngôi nhà làm từ hộp sữa Bức tranh và lọ hoa từ bìa các tông 11
Ví dụ: Ở góc học tập tôi đã làm những bộ đồ chơi về các con số ngộ nghĩnh từ hộp cờ ngựa, nút chai, hộp gỗ và hộp các tông. Với những bộ đồ chơi này trẻ có thể tạo mối quan hệ xã hội bằng cách rủ bạn trong góc với mình cùng chơi hoặc những bạn ở các góc khác cùng chơi. Bộ câu cá làm từ hộp cờ ngựa và xốp Bộ đồ chơi “Ô cửa bí mật” làm từ hộp Bộ đồ chơi “Thử tài bé yêu” làm từ các tông nút chai và chai nước lavie Ví dụ: Ở góc âm nhạc tôi đã dùng những nguyên vật liệu thiên nhiên như tre, vỏ dừa để làm đồ chơi âm nhạc, trẻ sử dụng các đồ chơi này để biểu diễn cho các bạn xem... Bộ gõ làm từ tre Bộ gõ làm từ vỏ quả dừa 12
Ngoài ra, tôi đã hướng dẫn trẻ cùng nhau phối hợp tự làm đồ dùng học liệu cho mình, như ở chủ điểm “Gia đình” tôi cho trẻ tự sưu tầm hộp nhựa và mảnh giấy vụn để làm những ngôi nhà hay chủ điểm “Động vật” trẻ làm động vật sống dưới nước từ bìa các tông để tặng góc xây dựng và trẻ sẽ chơi với những sản phẩm mình làm ra để chơi cùng các bạn ở các góc. Trẻ tự làm nhà để chơi từ giấy màu và hộp nhựa Trẻ làm động vật sống dưới nước từ bìa và màu ở góc nghệ thuật để xây hồ cá Ví dụ: Để rèn kỹ năng cho trẻ tôi tận dụng đồ dùng cũ như ổ cắm điện, ổ khóa, công tắc… để làm mảng thực hành cuộc sống cho trẻ thao tác và hướng trẻ thiết lập mối quan hệ với các góc khác bằng cách tổ chức buổi hướng dẫn các bạn cách sử dụng công tắc điện, khóa chốt… 13
Việc chuẩn bị lựa chọn nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương sẽ tạo được nhiều đồ dùng đồ chơi phong phú đa dạng trong các góc chơi và tạo cơ hội khuyến khích trẻ tham gia xây dựng môi trường cùng cô là cách kích thích niềm say mê học hỏi, tìm hiểu của trẻ, qua đó giúp trẻ phát hiện, thiết lập các mối quan hệ xã hội trong chính lớp học của mình. Các học liệu, đồ dùng đồ chơi đa dạng, hấp dẫn, khuyến khích trẻ chơi theo nhiều cách sáng tạo để trẻ có thể chủ động tích cực vui chơi, tìm tòi khám phá, trải nghiệm, thực hiện, hợp tác và trẻ thoải mái trò chuyện chia sẻ ý tưởng cùng bạn bè. Trẻ chơi, hoạt động ở các góc tích cực, hiệu quả hơn. 3. Lựa chọn nội dung chơi phù hợp với khả năng nhận thức và hứng thú của trẻ. Tùy theo giai đoạn, nhận thức, khả năng, sở thích từng cá nhân trẻ để tôi đưa ra nội dung, yêu cầu, mục tiêu chơi khác nhau. Trẻ ở mỗi giai đoạn và cùng độ tuổi sẽ có kỹ năng, nhận thức, tư duy khác nhau cho nên tôi đã nắm rõ từng giai đoạn 14
phát triển của trẻ, khả năng của từng trẻ trong lớp để xây dựng nhiều hoạt động phù hợp với từng giai đoạn và từng trẻ. Sau đó, gợi ý trẻ tham gia các hoạt động vừa sức mình với sự phân công định hướng của cô hoặc trẻ tự lựa chọn, có nhiều nhóm trẻ cùng các nội dung, hoạt động khác nhau với mức độ khó, dễ ở nhiều nhóm, trẻ sẽ có nhiều cơ hội lựa chọn hoạt động cho bản thân mình hơn, trẻ không mất tự tin, không thấy bị lạc lõng trong chính lớp học của mình và sự liên kết cũng vừa sức với từng trẻ hơn. Với yếu tố lựa chọn nội dung phù hợp với cá nhân từng trẻ. Ví dụ: Ở góc nghệ thuật trẻ khéo tay thì tôi gợi ý cho trẻ làm tranh chủ điểm, đồ chơi bán hàng, cành hoa, các loại cây, con vật...để trẻ liên kết với góc bán hàng. Trẻ thông minh nhưng không khéo tay thì tổ chức cho trẻ làm những chiếc vòng sắp xếp theo quy tắc để tặng bạn, trẻ nhút nhát không khéo tay thì cho trẻ ngồi xé, dán giấy màu lên hộp nhựa để làm nhà để chơi góc gia đình, trẻ không khéo tay nhưng cẩn thận chăm chỉ thì gợi ý cho dán những bông hoa để làm bưu thiếp tặng mẹ ở góc gia đình. Trẻ khéo tay Trẻ nhút nhát Trẻ nhận thức tốt Trẻ không khéo tay nhưng cẩn thận Nội dung chơi phù hợp với từng khả năng của trẻ 15
Ví dụ: Đối với bạn nhanh nhẹn, hay nói tôi định hướng cho trẻ chơi ở góc bán hàng làm cô bán hàng đon đả mời khách sẽ tạo được bầu không khí như một buổi bán hàng thực sự như thế sẽ thu hút sự tò mò các bạn ở góc khác sang mua hàng và sự giao lưu nảy sinh từ đó. Bằng cách lựa chọn vai chơi phù hợp với đặc điểm của trẻ như thế sẽ thiết lập nên được nhiều mối liên kết giữa các góc chơi và các mối quan hệ xã hội trong vai chơi được nảy sinh trong quá trình chơi. Cô bán hàng đon đả mời khách Ở góc xây dựng, với chủ điểm thực vật tôi cho những bạn yêu thích nghề xây dựng, kiên trì, sáng tạo và có năng khiếu xây công trình để tạo nên công trình thật đẹp, với công trình đó sẽ kích thích sự tò mò của các bạn đến xem và chú công nhân sẽ giới thiệu công trình. Từ đó, mối quan hệ xã hội sẽ được hình thành. Các bạn góc xây dựng xây 16
Với yếu tố lựa chọn nội dung phù hợp với từng giai đoạn của trẻ. Giai đoạn đầu năm học khi nhận thức, kỹ năng chơi và kinh nghiệm chơi của trẻ chưa nhiều thì tôi đã lựa chọn nội dung hoạt động phù hợp với khả năng của trẻ ở giai đoạn này, tôi tập trung vào rèn kỹ năng chơi góc cho trẻ, giúp trẻ tích lũy kinh nghiệm chơi, giữ hứng thú chơi và tạo sự liên kết giữa các góc với mức độ đơn giản giữa những góc dễ thiết lập mối quan hệ như ở góc phân vai nhưng khi nhận thức, kỹ năng và kinh nghiệm chơi của các con đã cao hơn thì sự liên kết giữa các góc không chỉ dừng lại ở đó mà tôi hướng trẻ thiết lập các mối quan hệ giữa tất cả các góc trong lớp tạo nên tổng hòa của “xã hội người lớn” thu nhỏ ngay trong chính lớp học của mình Ví dụ: Với giai đoạn đầu năm học, sự liên kết các góc chơi tập trung vào góc gia đình và góc bán hàng. Các bạn góc gia đình đi mua hoa ở góc bán hàng Với giai đoạn nhận thức, kỹ năng và kinh nghiệm cùa trẻ chơi cao hơn, tất cả các góc chơi đều có sự liên kết với nhau như: góc âm nhạc biểu diễn cho góc học tập xem, góc nghệ thuật làm thiệp tặng góc gia đình, góc xây dựng đi xem kịch ở góc rối, góc bác sĩ khám bệnh cho em bé, góc gia đình nấu bữa ăn cho các bác xây dựng, góc bán hàng bán hàng cho góc sách chuyện… Góc âm nhạc biểu diễn cho các bạn xem Góc nghệ thuật tặng bưu thiếp 17