Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Thuần Mỹ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Thuần Mỹ" được hoàn thành với mục tiêu nhằm dạy trẻ thông qua hoạt động tạo hình trongtrường Mầm non. Tôi đã nghiên cứu tìm ra một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Thuần Mỹ

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ Tên đề tài: “Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non” 1. Lý do chọn đề tài: a. Cơ sở lý luận: Hoạt động tạo hình là hoạt động quan trọng trong trường Mầm non nhằm giúp trẻ nhận biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật, giúp trẻ phát triển và củng cố các kỹ năng... Hoạt động tạo hình bao gồm các kỹ năng cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt - xé - dán… Qua đây trẻ được thử sức trong việc thể hiện và sáng tạo ra sản phẩm theo tư duy của mình cùng sự kết hợp linh hoạt của đôi tay và đôi mắt. Trên thực tế, hoạt động tạo hình tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện về: Đức - Trí - Lao - Thể - Mỹ. Ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển khả năng quan sát, trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo, cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình cơ bản, giúp trẻ thể hiện cảm xúc, tình cảm của mình đối với thế giới xung quanh. Có lẽ vì thế mà không có hoạt động nghệ thuật nào kích thích được tính sáng tạo của trẻ và được trẻ yêu thích nhiều như với hoạt động tạo hình. Trong trường mầm non hoạt động tạo hình giúp trẻ thể hiện những cảm xúc ấn tượng về vẻ đẹp thiên nhiên, đồ vật, cuộc sống xung quanh bằng đường nét hình dáng màu sắc trên mặt phẳng. Qua đó phát triển ở trẻ khả năng độc lập sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú góp phần bồi dưỡng thị hiếu thẩm mỹ, hình thành những tình yêu đối với cái đẹp với thiên nhiên, với cuộc sống con người và với nghệ thuật. Trẻ bắt đầu hiểu được chức năng thẩm mĩ của đường nét, hình dạng. Từ cơ sở thực tiễn, tôi thấy rằng các biện pháp dạy chưa phong phú, chưa hiệu quả cao ở trẻ. Hoạt động tạo hình là một hoạt động nhận thức đặc biệt mang tính sáng tạo. Nó phản ánh cuộc sống hiện thực bằng những hình tượng nghệ thuật. Trong đó con người hông chỉ khám phá và lĩnh hội thế giới mà còn cải tạo nó theo quy luật của cái đẹp, gửi gắm vào đó tâm hồn và tình cảm của người nghệ sỹ Trong các lứa tuổi của trẻ mẫu giáo lứa tuổi mẫu giáo bé được coi là quan trọng nhất, lứa tuổi thuận lợi nhất để tạo tiền đề và phát triển khả năng thẩm mỹ đầu tiên của trẻ đặc biệt là thông qua hoạt động tạo hình. Nhận thức rõ trách nhiệm to lớn của giáo viên mầm non trong giai đoạn phát triển hiện nay. Cũng như trước những yêu cầu mới về giáo dục, dạy học với phương pháp lấy trẻ làm trung tâm. Những giáo viên Mầm non như chúng ta cần có những đổi mới trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ, nhằm một mục đích thiết thực giúp trẻ học tập tốt hoạt động tạo hình. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài ‘Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non” làm đề tài để nghiên cứu. b.Cơ sở thực tiễn Qua quá trình nghiên cứu của bản thân cũng như tìm hiểu trên các phương tiện truyền thông. Để có thể giúp trẻ phản ảnh được thế giới xung quanh cuộc
2 sống con người một cách đa dạng, phong phú, hấp dẫn, sáng tạo thì hoạt động tạo hình luôn đóng vai trò quan trọng trong chương trình học tập của trẻ, cũng như các hoạt động khác. Chính vì thế, là một giáo viên Mầm non nhằm nâng cao nhận thức của bản thân, đồng thời góp phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động tạo hình là một bộ môn nghệ thuật văn hóa, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thể hiện khả năng tri giác. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người và phát triển toàn diện, đưa trẻ hướng tới: “Chân - Thiện - Mỹ”. Qua hoạt động tạo hình còn giúp trẻ vững vàng hơn khi bước vào các cấp học cao hơn. Hoạt động này giúp cho trẻ biết những kiến thức sơ đẳng về tự nhiên, xã hội để trẻ nhanh chóng bắt kịp cùng các môn học ở trường tiểu học. Giúp trẻ có thói quen và nề nếp khi học tập. Trước những tầm quan trọng và giá trị to lớn của hoạt động tạo hình ở trường mầm non. Việc nâng cao hiệu quả hoạt động này cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng là việc làm cần thiết của bản thân tôi cũng như đội ngũ giáo viên mầm non. 2. Mục đích nghiên cứu: Xuất phát từ thực tế việc dạy trẻ thông qua hoạt động tạo hình trongtrường Mầm non. Tôi đã nghiên cứu tìm ra một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non 3. Đối tượng nghiên cứu: “Một số biện pháp phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non” 4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: Trẻ 3 - 4 tuổi lớp C1 trường mầm non Thuần Mỹ, số trẻ 27 trẻ 5. Phương pháp nghiên cứu: * Nhóm thu thập thông tin lý thuyết: - Tìm tài liệu - Phân tích tổng quát hóa cơ sở lý luận - Phương pháp thực nghiệm khảo sát: * Nhóm thu thập sử lý thông tin - phương pháp nghiên cứu tài liệu - Phương pháp quan sát - Phương pháp trao đổi và trò chuyện - Phương pháp thực hành - P hương pháp phối kết hợp 6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: - Phạm vi: Đề tài được thực hiện tại lớp mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi C1 - Thời gian: Đề tài được thực hiện trong một năm học từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023.
2 PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Những nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu: Với tư cách là một hoạt động nghệ thuật, hoạt động tạo hình tạo nên những điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của cảm giác, tri giác thẩm mỹ: việc quan sát, tìm hiểu các sự vật, hiện tượng giúp trẻ nhận ra các đặc điểm thẩm mỹ (hình dáng, màu sắc, cấu trúc, tỷ lệ, sự sắp xếp không gian,…) nhận ra được những nét độc đáo, tạo nên sức hấp dẫn của đối tượng miêu tả. Sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện truyền cảm đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình dạng, màu sắc, bố cục, không gian,… chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn hóa thẩm mỹ rất phù hợp với lứa tuổi của trẻ em, trên cơ sở đó mà hình thành thị hiếu thẩm mỹ sau này. * Hoạt động tạo hình trong trường mầm non bao gồm các nội dung sau: + Hoạt động vẽ: Vẽ nét thẳng, xiên (VD: để miêu tả mưa rơi, cỏ cây, mái tóc,...) Vẽ hình tròn (VD: để tạo thành bong bóng xà phòng, cuộn len, mặt trời, quả bóng, cái bánh,...) Vẽ nét ngang (Vd: vẽ thành con đường đi, cái bút, con giun,...) Vẽ phối hợp các nét khác nhau để tạo ra các sự vật, con vật, đồ dùng,.. có cấu trúc đơn giản với màu đỏ, vàng, xanh + Hoạt động nặn: Cho trẻ chơi với đất nặn: nắm, véo, đập, chia nhỏ đất hoặc gộp đất lại để nặn,... Cho trẻ làm quen với một số cách nặn đơn giản Ví dụ: Lăn dọc trên bàn tay hoặc lòng bàn tay viên đất thành cái bút, viên phấn, con giun. - Lăn tròn viên đất tạo thành hòn bi, quả, cái kẹo,... trẻ đặt viên nọ lên viên kia - Ấn bẹt viên đất thành những chiếc bánh, bánh xe có kích thước to nhỏ khác nhau. - Phối hợp các thao tác lăn dọc, uốn cong, xoay tròn, ấn bẹt... để tạo thành các sản phẩm đơn giản như: cái vòng, quả cam có cuống, đồ chơi,... + Hoạt động xé, dán. Xé theo dải: xé lần lượt băng giấy thành từng giải bằng nhau. (VD: cô cùng trẻ xé rồi buộc các dải giấy lại làm chổi, làm rèm cửa,...) Xé vụn (VD: xé giấy thành nhiều dải, sau đó xé rời các dải giấy thành những mảnh nhỏ rồi cho trẻ dán lên lên hình cây, lên các đĩa tròn, hình ô tô,...) Xé và dán các hình đơn giản: hình cây to, trang trí ô tô, dán tổ chim,... 2. Khảo sát thực trạng: 2.1. Thuận lợi: - Có lớp học riêng cho từng độ tuổi, lớp học rộng và thoáng mát. - Trang bị tương đối đầy đủ đồ dùng đồ chơi cho các góc và cho hoạt động học - Nhà trường phân công 2 giáo viên/ lớp - Là một giáo viên tôi nắm bắt được tầm quan trong của việc hình thành biểu tượng toán cho trẻ và là người luôn nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lí của trẻ trong độ tuổi
2 - Bản thân có trình độ chuyên môn, có kiến thức và kỹ năng trong các hoạt động học của trẻ. - Là giáo viên có trình độ về ứng dụng CNTT trong giảng dạy và biết cách soạn bài giảng điện tử - 100% trẻ được chuyển từ lớp nhà trẻ lên, trẻ có nề nếp ăn ngủ bán trú tại lớp - Phụ huynh cũng đã nắm bắt được và có nhận thức về tầm quan trọng của bậc học mầm non và có kiến thức về nuôi dạy con khoa học. 2.2. Khó khăn: - Trẻ chưa có nhiều kỹ năng vẽ trong hoạt động tạo hình, số trẻ chuyển từ lớp mẫu giáo bé lên còn ít. Một số trẻ đi lớp chưa đều. - Sản phẩm tạo hình của trẻ chưa phong phú về chủng loại, nguyên vật liệu. Một số trẻ chưa qua lớp mẫu giáo nên kỹ năng vẽ còn hạn chế. - Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn xem nhẹ việc đầu tư cho trẻ hoạt động tạo hình. - Giáo viên chưa chú trọng sử dụng các nguyên vật liệu, phế liệu tự nhiên. Mặt khác thời gian tìm kiếm nguyên vật liệu, khám phá, bồi dưỡng cho trẻ hoạt động sáng tạo còn hạn chế. - Trẻ ở lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, chưa có hứng thú tập trung, còn nhút nhát trong khi thể hiện ý tưởng của mình. - Trẻ ít có cơ hội được đi tham quan ở các danh thắng đẹp để mở rộng vốn kiến thức, hiểu biết. - Một số trẻ còn hiếu động nên chưa có ý thức giữ gìn sản phẩm của mình. 2.3. Khảo sát thực tế ở lớp: Trước khi thực hiện bản thân tôi đã tiến hành khảo sát trên 4 hoạt động với 27 trẻ để nắm bắt được khả năng vẽ của trẻ. Từ đó có biện pháp phù hợp. Kết quả cụ thể như sau: Kết quả đầu năm Kỹ năng HĐTH Tốt Khá TB Yếu Số Số Số T Số Tỉ lệ % Tỉ lệ % Tỉ lệ % lượng lượng lượng Tỉ lệ % lượng Kỹ năng tích lũy các biểu 4 15 10 37 9 33 4 15 tượng, vốn kiến thức Kỹ năng sáng tạo 4 15 11 41 9 33 3 11 Kỹ năng sử dụng các 3 11 12 44 9 33 3 11 nguyên vật liệu phong phú Kỹ năng sắp xếp bố cục hợp 3 11 10 37 10 37 4 15 lý
2 Nhận xét: Qua khảo sát ban đầu, dựa trên kết quả đạt được, tôi nhận thấy. Trong kỹ năng tạo hình của trẻ: Kỹ năng sắp xếp bố cục hợp lý, đặc biệt là kỹ năng sử dụng các nguyên vật liệu phong phú còn chưa cao, đó là điều tôi cần phải suy nghĩ làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ học một cách thoải mái, tự tin, không gò ép, trẻ hứng thú trong và ngoài giờ học. Trước những suy nghĩ như vậy, với kiến thức đã học cùng kinh nghiệm dạy trẻ tích lũy được trong những năm học qua, tôi xin đưa ra một số biện pháp sau: 3. Những biện pháp chủ yếu của đề tài: Qua thực trạng đó tôi bắt đầu thực hiện nghiên cứu một số biện pháp cho trẻ tiếp cận với phát triển thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình như sau: - Biện pháp 1: Lập kế hoạch hoạt động tạo hình cho cả năm học căn cứ vào đối tượng tâm - Sinh lý trẻ theo từng giai đoạn. - Biện pháp 2: Xây dựng môi trường tạo thuận lợi cho trẻ hoạt động tạo hình. - Biện pháp 3: Sử dụng một số thủ thuật dẫn dắt vào bài dạy. - Biện pháp 4: Nâng cao kỹ năng thực hành và phương pháp dạy hoạt động tạo hình cho trẻ. - Biện pháp 5: Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động tạo hình ở mọi lúc mọi nơi. - Biện pháp 6 : Sáng tạo trong việc sử dụng học liệu, đồ dùng, tranh ảnh sưu tầm khi dạy trẻ thực hiện các kỹ năng tạo hình. - Biện pháp 7: Kết hợp giữa gia đình và nhà trường để bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng tạo hình cho trẻ. 4. Những biện pháp thực hiện từng phần: 4.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch hoạt động tạo hình cho cả năm học căn cứ vào đối tượng tâm - Sinh lý trẻ theo từng giai đoạn. Việc nghiên cứu chọn lựa bài dạy cũng như kiến thức của từng đề tài là vô cùng quan trọng. Giáo viên cần lựa chọn bài trong chương trình đảm bảo phù hợp với sự tiếp thu của trẻ. Đối với những bài cung cấp kỹ năng mới , kỹ năng khó tôi lựa chọn đưa vào hoạt động học. Những bài chỉ mang tính chất ôn, luyện, củng cố lại kiến thức, kỹ năng đã dạy nhằm đảm bảo cho trẻ rèn luyện kỹ năng tôi lựa chọn đưa tích hợp vào hoạt động khác, hoạt động ở mọi lúc mọi nơi. Trong giai đoạn trẻ 3- 4 tuổi cần chú trọng đến một số kỹ năng tạo hình đơn giản: Vẽ các nét thẳng, xiên, ngang…tô màu, xé, cắt theo đường thẳng, đường cong… tạo thành sản phẩm đơn giản. Nói được ý tưởng của bản thân. Căn cứ vào khả năng nhận thức tư duy sáng tạo của trẻ từng giai đoạn, tôi đã xây dựng kế hoạch trong 8 tháng thực hiện đề tài như sau: Kế hoạch thực hiện từ tháng 9/2022 -> Tháng 4/2023 dựa theo phiên chế năm học 2022 2023.
2 S Nội dung, sự kiện Bài dạy trong chương trình Hoạt động khác tt (mọi lúc mọi nơi) THÁNG 9 1 Trường Mầm non; Bé và các bạn; - Vẽ chân dung bạn trai bạn - Vẽ và tô màu đồ dùng đồ 1 Đồ chơi trong lớp gái. ( ĐT ) chơi trong lớp. - Vẽ trường mầm non.( M) 1 THÁNG 10 2 Tết trung thu; Tôi là ai; Ngày - Vẽ đồ chơi trung thu bé thích - Vẽ đồ dùng bé thích 2 20/10; Đồ dùng của bé. ( ĐT) 2 -Vẽ và tô những chiếc vòng màu. ( ĐT) THÁNG 11 3 Gia đình của bé; Ngôi nhà của bé; - Vẽ chân dung người thân - Vẽ ngôi nhà của bé. (Hoạt Ngày 20 /11; Đồ dùng để ăn, uống; trong gia đình. (ĐT) động chiều) Đồ dùng nội thất - Vẽ hoa hướng dương.( ĐT) 4 THÁNG 12 4 Nghề nông; Nghề xây Vẽ dụng cụ nghề nông.(ĐT ) - Vẽ một số sản phẩm nghề 4 dựng; Ngày thành lập quân đội may. (Hoạt động ngoài trời) 4 22/12; Nghề thợ may THÁNG 1 Mùa xuân của bé; Một số - Căt (xé dán) những bông - Vẽ quả ngày tết. 5 loài hoa; Bé vui đón tết; Tết hoa.(ĐT) ( Hoạt động chiều) Nguyên Đán - Vẽ cành đào. ( M ) THÁNG 2 6 Một số loại rau; Cây xanh; - Nặn các loại quả.(ĐT) - Củng cố kỹ năng nặn một cơ Một số loại quả; Con vật sống trong - Tạo các con vật từ lá cây(M ) bản. ( Hoạt động ôn luyện gia đình củng cố ) - Vẽ quả cam . (Hoạt động chiều) THÁNG 3 Ngày QTPN 8/3; Côn - Vẽ con cá. M) -Vẽ những bông hoa. (Hoạt 7 trùng; Động vật sống dưới nước; -Vẽ con vật sống trong rừng. động ngoài trời) 7 Động vật sống trong rừng; Một số ( ĐT) PTGT đường bộ 7 7 Sau khi có kế hoạch cụ thể và căn cứ vào tình hình thực tế của của lớp tôi chuẩn bị các nguyên vật liệu để cô và trẻ tạo môi trường học tập 4.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường tạo thuận lợi cho trẻ hoạt động tạo hình. Có thể nói, môi trường học tập là một trong những yêu tố quan trọng giúp giáo viên thực hiện tốt việc nâng cao hiệu quả chất lượng hoạt động giáo dục nói chung và tạo hình nói riêng. Chính vì thế tôi luôn coi trọng việc xây dựng môi trường lớp học, tạo một môi trường hoạt động mở, cung cấp nguyên liệu tạo hình phong phú đa dạng cho trẻ hoạt động. Môi trường giáo dục gần gũi, thân thiện, thuận lợi cho trẻ hoạt động bao nhiêu thì trẻ tư duy sáng tạo và kích thích trí tưởng tượng nhiều bấy nhiêu. Việc bố trí, sắp đặt và sắp xếp các nguyên vật liệu sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng để thực hiện hoạt động tạo hình vào bất cứ lúc nào trẻ thích.
2 Tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: Một số bài gợi ý, sắp xếp các nguyên vật liệu, đồ dùng một cách hợp lý đẹp mắt, sử dụng móc dán, kẹp tranh để trẻ treo sản phẩm...Từ đó làm nổi bật góc tạo hình với các góc khác, trẻ sẽ tự trưng bày các sản phẩm của mình, tạo cho trẻ cảm giác thích thú và mong muốn được thực hiện các tác phẩm. Trong quá trình sắp xếp môi trường học tập, tôi cho trẻ tự lấy và cất đồ dùng, tự giới thiệu, tự cất sản phẩm của mình khi đã thực hiện xong. Đặc biệt với những trẻ chưa có ý thức giữ gìn sản phẩm của mình, tôi yêu cầu những trẻ đó có thói quen cất đồ dùng, sản phẩm và giới thiệu bài của mình nhiều hơn những trẻ khác. Có thể cho trẻ hoặc cô giáo giới thiệu bài của trẻ với phụ huynh , lưu giữ sản phẩm cẩn thận sử dụng sản phẩm để phục vụ cho hoạt động khác. để trẻ có những thói quen tốt. Kiên nhẫn rèn luyện sẽ giúp trẻ có ý thức trân trọng những sản phẩm của mình, thói quen giữ gìn sản phẩm và bảo vệ tốt thành quả mà mình làm ra. Nhằm tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi trường xung quanh để từng bước cung cấp các biểu tượng phong phú về đối tượng. Tôi cho trẻ nhắm mắt, sử dụng hai tay để cảm nhận từng chất liệu sau đó cho trẻ nói lại về cảm nhận của mình. Điều này khuyến khích trẻ tự khám phá bằng cách phối hợp sự tham gia của các giác quan để lĩnh hội các đặc điểm khác nhau của sự vật. Tạo cơ hội để trẻ khám phá đối tượng (quan sát, nghe, hỏi, tiếp xúc, miêu tả) và tự diễn đạt nhận thức cảm xúc của mình về đối tượng. Đồng thời giúp trẻ phân tích, so sánh, tổng hợp để tìm ra những đặc điểm riêng của những đồ vật cùng nhóm, cùng loại. Từ đó giúp trẻ tìm ra phương thức thể hiện trong những tình huống khác nhau. Thường xuyên thay đổi những hình thức khác nhau để luôn có sản phẩm mới cho trẻ quan sát, thu hút sự chú ý của trẻ tạo điều kiện cung cấp vốn biểu tượng cho trẻ khi thực hành trên bài của mình. Ngoài ra muốn có một giờ học đạt kết quả cao cần có đủ cơ sở vật chất. những cơ sở vật chất cần cho hoạt động tạo hình gồm: bàn thấp, giấy, bút chì, sáp màu, bút chì màu, màu nước, bảng, đất nặn, hồ dán…)Nhưng dựa vào tình hình thực tế của nhà trường tôi đã tham mưu với nhà trường cung cấp cho lớp một số đồ chơi bằng nhựa như hoa quả, các con vật nuôi trong gia đình, các con vật nuôi trong rừng, con vật sống dưới nước, tranh vẽ các phương tiện giao thông…bàn ghế mới, mua đầy đủ sách học cho hoạt động tạo hình, mua cho mỗi trẻ 1- 2 hộp màu nước, màu dạ ,bút sáp đảm bảo chất lượng, bộ tranh dạy tạo hình, bộ tranh về môi trường xung quanh. 4.3. Biện pháp 3: Sử dụng một số thủ thuật dẫn dắt vào bài dạy. Việc sử dụng một số thủ thuật thu hút trẻ vào các hoạt động là vô cùng quan trọng, tạo hứng thú, vui thích, tạo cảm giác thoải mái, tự tin, để trẻ sẵn sàng vào bài học là rất cần thiết, góp phần quyết định vào việc thành công của hoạt động. Ở giai đoạn lứa tuổi mẫu giáo, sự hứng thú tò mò ham hiểu biết của trẻ rất lớn, trẻ thích khám phá, tìm hiểu, thích sự bất ngờ. Muốn làm được điều đó, giáo viên cần có sự sáng tạo trong cách vào bài, thay đổi các cách khác nhau
2 theo mỗi đề tài để thu hút sự chú ý của trẻ. Khi thực hiện hoạt động tạo hình tôi linh hoạt sử dụng các cách vào bài khác nhau: Vào bài trực tiếp hoặc gián tiếp. Vào bài bằng cách làm những thủ thuật bất ngờ như ảo thuật để trẻ hứng thú… * Xem video clip Với những đề tài không thể sử dụng vật thật để cung cấp kiến thức và biểu tượng cho trẻ tôi sử dụng hình thức cho trẻ xem các đoạn vi deo clip ngắn ghi lại trực tiếp các đối tượng cụ thể. Ví dụ: Trong tháng 3 có đề tài: Vẽ con vật sống trong rừng. Do điều kiện trẻ ít được đi tham quan vườn bách thú nên việc tư duy tưởng tượng của trẻ và vốn kiến thức của trẻ về các con vật sống trong rừng còn hạn chế, nên tôi đã quay một số đoạn video clip hoặc tìm trên mạng internet để trẻ được quan sát, tìm hiểu về các con vật. Giúp trẻ định hướng được cách thể hiện yêu cầu của đề tài. * Tặng quà, làm ảo thuật: Dựa theo đặc điểm tâm sinh lý của trẻ nhỏ, để tạo sự hứng thú , sự bật ngờ và thích thú cho trẻ, tôi thay đổi cách tìm hiểu bài bằng những hộp quà hoặc là nhừng trò “ ảo thuật” đơn giản , hộp quà được gói đẹp mắt những trò ảo thuật đơn giản với trẻ như “biến hình” sẽ tạo hiệu quả bất ngờ cho trẻ’ Ví dụ: Đề tài “ Vẽ con cá”. Tôi cho trẻ quan sát cá bơi ở trong khu vui chơi với cát và nước. Qua quá trình quan sát - đàm thoại giáo viên sẽ gợi mở những ý tưởng giúp trẻ tư duy, tưởng tượng, sáng tạo để sản phẩm sinh động hấp dẫn. Khi cho trẻ vẽ chú chim, tôi gắn chú chim vào sợi lò xo, đặt vào hộp quà, khi mở hộp quà chú chim sẽ bật ra khỏi hộp và kêu chip chip và vỗ cánh bay, tạo sự bất ngờ thú vị cho trẻ, thực tế đây là một hình thức gây hứng thú vô cùng hiệu quả và cho trẻ những niềm vui thích trước khi vào hoạt động. * Sưu tầm, cải biên và sáng tác các bài thơ, đồng dao tạo hứng thú cho trẻ. Việc sưu tầm, cải biên và sáng tác các bài thơ ngắn, hoặc các đoạn thơ cho trẻ đọc trước khi vào bài cũng mang lại rất nhiều điều thu hút trẻ. Ví dụ: Trong tháng 2 tôi dạy trẻ củng cố kỹ năng vẽ một số nét cơ bản (ở mọi lúc mọi nơi ) tôi đã sáng tác một bài thơ để trẻ có thể nhận biết về màu sắc và cách sử dụng của màu đó: Bài thơ: Hộp bút màu Cô tặng cho con Màu đỏ vẽ cờ Hộp bút chì màu Màu tím vẽ nơ Các màu khác nhau Màu vàng vẽ vở Nào xanh nào đỏ Em thích lắm cơ Nào tím nào vàng Bút chì cô tặng Màu xanh vẽ cỏ Nhiều màu em yêu.
2 * Chơi trò chơi Chơi một trò chơi ngắn trước buổi học mang lại hiệu quả to lớn trong tạo hứng thú cho trẻ trước khi vào hoạt động, khi chọn những trò chơi ở phần gây hứng thú tôi đặc biệt quan tâm đến các trò chơi mang hơi hướng dân gian, vừa chơi vừa đọc đồng dao, hoặc những trò chơi tạo cảm giác không bao giờ nhàm chán cho trẻ. Trẻ say mê hứng thú khi chơi trò chơi được nói lên đặc điểm của các con vật và được làm động tác minh họa về đặc điểm rõ nét của các con vật. Vì vậy, khi trẻ nặn một cách say sưa, tự nguyện, sáng tạo và chủ động theo cách riêng của mình. Không những vậy trẻ còn thực hiện được những con vật sống động như: Thỏ đang ăn cà rốt, gà đang mổ thóc, vịt đang bơi, chim mẹ đang bón mồi cho con, con bướm đang bay Hay như với đề tài: “Vẽ về biển”. Sau khi cho trẻ chơi trò chơi: “Đi tắm biển” , tôi cũng đã sáng tác một bài thơ nói về tổ quốc, về những cảnh đẹp của biển để giúp bé hình dung ra phong cảnh ở đó đẹp như thế nào. Nước ta sông rộng biển dài Có nhiều quần đảo nằm ngoài biển khơi… Yêu sao cảnh biển sáng chiều, Mọi người vui vẻ tươi cười đi bơi. Yêu sao cảnh biển ban trưa Mặt trời rực rỡ, nước mây một màu… Em yêu tất cả đất trời. Em yêu tổ quốc của người Việt nam. Trẻ say mê hứng thú với đề tài trẻ sẽ thực hành một cách chủ động, sáng tạo theo cách riêng của mình. Từ đó sản phẩm sẽ đẹp và sinh động hơn. *Sử dụng vật thật để cho trẻ quan sát Ví dụ: Đề tài: “Vẽ những bông hoa (ĐT). Tôi cho trẻ quan sát hoa hồng hoa cúc…bằng vật thật để trẻ hứng thú với đề tài. Cho trẻ quan sát kỹ các bộ phận của các đồ dùng giúp trẻ tăng vốn biểu tượng, qua đó trẻ thực tế thấy được các đồ dùng hàng ngày đó giúp trẻ thực hành dễ dàng và cho sản phẩm đẹp hơn. 4.4. Biện pháp 4: Nâng cao kỹ năng thực hành và phương pháp dạy hoạt động tạo hình cho trẻ. Thường xuyên nghiên cứu tài liệu, học hỏi thông qua sách báo, tài liệu và qua các phương tiện thông tin đại chúng, dự giờ đồng nghiệp, tham dự các chuyên đề tạo hình của nhà trường, cấp huyện về hoạt động tạo hình nhằm bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng thực hành tổ chức các hoạt động tạo hình cho trẻ. Nắm chắc phương pháp dạy về từng loại bài loại tiết (theo mẫu, theo đề tài, theo ý thích). Lắng nghe ý kiến đóng góp của đồng nghiệp, ban lãnh đạo nhà trường, rút kinh nghiệm sau mỗi tiết học. Từ đó phấn đấu rèn luyện khắc phục những hạn chế của mình để dạy trẻ tốt hơn. - Quan tâm sưu tầm những tranh đẹp, bài vẽ đẹp về xem học tập và rút kinh nghiệm.
2 - Thường xuyên học hoạt động tạo hình trên Kênh VTV2 - VTV7 (lớp học cầu vồng) đài truyền hình Việt Nam hay chương trình học vẽ cùng họa sĩ ếch cốm trên kênh VTV6… - Sử dụng hiệu quả bộ tranh dạy tạo hình, tranh môi trường xã hội… của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành. * Đối với hoạt động tạo hình theo mẫu Trong quá trình giảng dạy tôi vẫn giữ nguyên phương pháp đặc trưng của hoạt động. Đồng thời nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ bằng cách sáng tạo hơn về mặt nội dung, hình thức tổ chức đa dạng, phong phú. Ví dụ: Đề tài: Vẽ cành đào ( Theo mẫu ). Tôi cho trẻ quan sát clip về mọi người đi chợ hoa. Sau khi xem clip và tranh tôi hướng dẫn trẻ cách vẽ. Muốn vẽ được cành đào đẹp các con làm gì trước? Khi vẽ cành đào phải vẽ như thế nào? Sau chúng mình sẽ làm gì? Khi thực hiện mẫu tôi bố trí vật mẫu ở nơi cả lớp đều nhìn rõ. Tùy từng bài dạy tùy từng sự hiểu biết của trẻ trong lớp tôi làm mẫu và giải thích một cách dễ hiểu cho trẻ thực hiện. Tránh kéo dài thời gian thực hiện mẫu, cần dành nhiều thời gian cho trẻ thực hiện bài của mình hoàn chỉnh, đẹp, sáng tạo. Trong khi thực hành tôi không áp đặt trẻ thực hiện theo đúng quy trình mà cho trẻ thực hiện theo cảm xúc riêng của mình theo gợi ý của cô để trẻ hoàn thành tốt sản phẩm của mình. Muốn trẻ tạo nên những sản phẩm đẹp và sáng tạo tôi tạo điều kiện cho trẻ tri giác bằng nhiều giác quan, tri giác tích cực có hiệu quả, tôi sử dụng phối hợp nhiều phương pháp thủ thuật vấn đáp, đàm thoại với những câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng…giúp trẻ hứng thú với các đề tài khác nhau. * Đối với hoạt động tạo hình theo đề tài Tạo điều kiện cho trẻ ngắm nhìn những bức tranh những sản phẩm bằng nhiều hình thức khác nhau (Cả lớp, nhóm…) về các đề tài. Gợi ý cho trẻ đưa ra những tư duy tưởng tượng về đối tượng, bố cục, cảnh vật, chất liệu, màu sắc của sự vật hiện tượng mà đề tài cô hướng tới. Chú trọng cho trẻ xem những mô hình cách vẽ, nặn, xé dán, xem những đồ dùng đồ chơi thật hoặc bằng nhựa… Tạo cảm xúc cho trẻ về đề tài bằng những thủ thuật và biện pháp: đọc thơ, câu đố, trò chơi kể chuyện, vấn đáp, đàm thoại, đưa ra tình huống bất ngờ… Ví dụ: Đề tài : những bông hoa (Theo đề tài) Có bông cao, bông thấp, bông cánh tròn, bông cánh nhọn, bông màu tím, bông màu đỏ, bông nhiều cành… Cho trẻ quan sát vườn hoa để trẻ được ngắm, quan sát và tìm hiểu rõ hơn. Trong khi tạo hình trẻ sẽ biết sử dụng phối hợp các kỹ năng vẽ nét cong, nét cong tròn khép kín, nét xiên, nét thẳng và tô màu để vẽ những bông hoa sinh động và đẹp hơn. Hôm nay cô cho lớp mình xem những bức tranh kể về các loại lá cây. Các con hãy quan sát và cho cô biết những chiếc lá này như thế nào (Lá tròn, lá dài, lá tô, lá nhỏ…) Những chiếc lá được làm từ chất liệu gì?( làm bằng giấy màu).
2 Những chiếc lá có gì thú vị? (Lá màu xanh nhạt, lá màu xanh đậm…)Cô sử dụng giấy màu nào để xé? Cô đã sắp xếp những chiếc lá này như thế nào? Cô sử dụng những loại giấy nào khác để xé dán?....(giấy báo, giấy bìa, giấy gió)… Với nhóm trẻ chưa biết cách thể hiện đề tài tôi kết hợp nhiều trẻ làm chung sản phẩm đó, tôi động viên khuyến khích giúp trẻ có tâm thế hơn, tạo cho trẻ cảm giác thoải mái để trẻ tích cực hoạt động. Từ đó trẻ phát triển khả năng, kỹ năng về tạo hình. * Đối với hoạt động tạo hình theo ý thích Tạo điều kiện cho trẻ tích lũy các biểu tượng để trẻ có sự lựa chọn và sáng tạo trong khi thực hiện, đặc biệt lưu tâm tới các ý tưởng mới, các cách thực hiện khác nhau, phối hợp nhiều các nguyên liệu tạo hình khác nhau để tạo ra sản phẩm. Ví dụ: Đề tài: “nghề bé thích” các cô có thể gợi ý cho trẻ nêu sở thích của bé trong tương lai, làm một sô động tác miêu tả về nghề đó để trẻ đoán tên và tưởng tượng ra sản phẩm của nghề… Điều này có tác dụng kích thích trí tưởng tượng của trẻ, gắn kết với các môn học khác để cho ra ý tưởng về nghề bé thích. Khi trẻ thưc hiện tôi đến từng bàn gợi mở cách thể hiện, phát hiện trẻ lung túng để giúp đỡ động viên kịp thời. Việc tôn trọng ý kiến của trẻ, tôn trọng khả năng và hiểu biết của trẻ, không áp đặt trẻ hoạt động tạo hình theo ý đồ của cô. Động viên trẻ thực hiện theo ý thích của mình. Đối với các thể loại trong hoạt động tạo hình, điều tôi quan tâm làm sao để trẻ ghi nhớ sản phẩm một cách sâu sắc. Trẻ biết đặt tên, nói lên ý tưởng khi kết thúc một đề tài nào đó, biết nhận xét về sản phẩm của mình và của bạn. Vì vậy tôi giúp trẻ tích lũy biểu tượng cho trẻ bằng nhiều cách khác nhau. 4.5. Biện pháp 5: Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động tạo hình ở mọi lúc mọi nơi. * Hoạt động đón trẻ: Đây là thời điểm đầu tiên giúp trẻ có một tâm thế tốt cho mọi hoạt động trong ngày của bé. Mỗi trẻ có một tâm trạng khác nhau, song phần lớn trẻ đến lớp đều hồ hởi và thích thú với các hoạt động ở lớp. Vì thế môi trường lớp học thân thiện hấp dẫn sẽ giúp trẻ có những sáng kiến tốt ý tưởng hay, tư duy sáng tạo khi tham gia hoạt động tạo hình hay các hoạt động học, chơi khác. Qua giờ đón trẻ, cô có thể trao đổi với trẻ, hoặc hỏi trẻ những câu hỏi có chủ đích phục vụ cho hoạt động nghệ thuật trong ngày: Hôm nay con có ý tưởng gì cho hoạt động tạo hình, nếu được vẽ con định làm gì? Con làm như thế nào? Tôi sẽ lắng nghe nhiều ý kiến tổng hợp lại và đưa ra ý tưởng cùng trẻ. Ví dụ: Trong tháng 11 có nội dung: “Gia đình của bé". Giáo viên có thể tinh tế để đưa sự chú ý của trẻ đến các thành viên trong gia đình trẻ một cách tự nhiên và kích thích được ở trẻ sự tự tin và giúp trẻ có thể lưu lại ấn tượng tốt: Chúng mình ai cũng có gia đình và người thân… Gia đình con có bao nhiêu
2 người? Bố con hay mặc trang phục gì? Bố con để kiểu tóc gì? Mẹ con để kiểu tóc nào? Mặc áo màu gì?...Như vậy cô đã giúp trẻ khi tham gia vào hoạt động tạo hình: "Vẽ người thân trong gia đình" chắc chắn những ấn tượng bé lưu lại được khi trò chuyện với cô và các bạn sẽ được tái hiện lại trong bài vẽ của bé và bé sẽ vẽ với một tâm thế tự tin và thoải mái, nâng cao hiệu quả bài vẽ của mình. Hình ảnh 1: Trẻ vẽ hoa trên nền sân trường *Hoạt động ngoài trời: Đây là hoạt động mang tính vui chơi và có hiệu quả giáo dục cao. Trẻ được quan sát hoạt động trực tiếp với môi trường thiên nhiên, được quan sát các sự vật hiện tượng bằng vật thật. Chúng ta có thể củng cố và phát triển cho trẻ một số kỹ năng, thói quen tốt. Ngoài những kỹ năng quan sát có chủ đích, kỹ năng đàm thoại, kỹ năng chơi trò chơi, chúng ta có thể phát triển ở trẻ kỹ năng tạo hình từ những mẩu phấn, lá khô, các hình khối, hột hạt có ở sân trường. Từ những thứ đó có thể khuyến khích trẻ tạo dáng theo ý thích phù hợp chủ đề đang hoạt động (có sự định hướng của cô). Lúc này trẻ được tự do và thoải mái tạo dáng theo ý thích của mình. Hình ảnh 2: Quan sát vườn bưởi trong hoạt động ngoài trời Hàng ngày cho trẻ hoạt động ngoài trời để trẻ được quan sát bầu trời cây cối, thăm vườn hoa, quang cảnh xung quanh… Hàng tháng hoạt động đi dạo cho trẻ đi tham quan chợ quê, đình làng, cánh đồng, các khu hàng tạp hóa, quầy thuốc… Hình ảnh 3: (Quan sát vườn hoa trong hoạt động ngoài trời) Ví dụ: Hôm nay bầu trời như thế nào? (Có nắng ạ! Có nhiều mây ạ!) Hoặc bức tranh này con vẽ gì? (Con vẽ bông hoa ạ)… Khi trẻ quan sát nhiều, có hệ thống trẻ sẽ tích lũy được nhiều biểu tượng. Khi trẻ thực hiện trẻ sẽ sáng tạo vốn tích lũy của mình. Ví dụ: Sau khi đi dạo tham quan trong khu không gian sáng tạo vào mỗi thứ 5 hàng tuần cô có thể cho trẻ “ Làm con vật từ nguyên liệu có sẵn” vẽ bằng phấn, bằng hột hạt, giấy màu, lá khô, màu nước, rơm…. Trẻ thực hiện rất say xưa và sáng tạo, trẻ tạo hình những gì trẻ nhìn thấy và trẻ thích. Từ đó những biểu tượng sẽ in sâu vào trong trí nhớ trẻ. Khi thực hành bài của trẻ sẽ phong phú và đa dạng hơn. Như vậy chỉ cần chúng ta lưu ý tác động vào trẻ một cách phù hợp, chúng ta đã hình thành ở trẻ những biểu tượng, ấn tượng về màu sắc hay hình dáng của một số đối tượng, để từ đó khi tổ chức hoạt động tạo hình trong tiết học trẻ sẽ có được những hiểu biết và định hướng cho bài vẽ của mình sau khi đã được cô và các bạn cùng hỗ trợ. Hình ảnh 4: Trẻ tạo sản phẩm từ các nguyện vật liệu có sẵn * Hoạt động góc Qua việc tổ chức cho trẻ hoạt động góc tôi luôn chú ý giúp trẻ hình thành những biểu tượng tốt trong xã hội thu nhỏ bằng cách đàm thoại, gợi mở, định
2 hướng cho trẻ để bổ sung vốn biểu tượng khi trẻ tham gia hoạt động tạo hình. Nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất, giáo viên không được nóng vội mà phải kiên trì và chú ý bao quát thật tốt các góc chơi, chú ý ghi lại những nét nổi bật của trẻ trong góc chơi để kịp thời phát hiện và bồi dưỡng. Đặc biệt chú ý ở góc nghệ thuật. Đây là góc chơi mà trẻ thể hiện ý tưởng tạo hình của mình một cách trọn vẹn về những gì trẻ đã tích lũy được, trẻ thật sự biến mình nhập vai thành một họa sĩ nhí và tự tin trả lời những hỏi đáp thắc mắc của người khác với tư cách như một "người lớn", ở đây trẻ tự thảo luận trao đổi cùng nhau về nội dung hoạt động của nhóm chơi, ngoài ra trẻ có thể hoạt động độc lập hoặc hoạt động theo nhóm. Như vậy trẻ sẽ nỗ lực và đoàn kết cùng nhau chơi nhằm đạt hiệu quả: “Hứng thú sáng tạo - Thỏa mãn tính vui chơi - Tạo ra sản phẩm phong phú” Ví dụ: Đề tài: Vẽ chiếc cốc. Với những bài làm đẹp cô có thể cho trẻ treo sản phẩm lên góc xây dựng làm bản thảo công trình để lúc nào trẻ cũng được quan sát. Tạo động lực cho trẻ học tốt hoạt động tạo hình * Hoạt động chiều, hoạt động trả trẻ: Đây là hoạt động mà tôi có thể tận dụng để củng cố ôn luyện cho trẻ lại kiến thức đã học và giúp trẻ làm quen, mở rộng một số kiến thức, trò chơi mới. Tuy nhiên, trong tất cả những hoạt động đó, nếu giáo viên chú trọng một cách phù hợp có mục đích nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình thì lại là hoạt động có thể giúp trẻ có được những biểu tượng và thông tin đáng quý, giúp trẻ tự tin hơn trong việc nhìn nhận sản phẩm của mình và của bạn. Tôi cho trẻ làm nốt những bài tạo hình chưa hoàn thiện, cùng nhau sử dụng những sản phẩm của các hoạt động để trang trí cho môi trường lớp học thêm hấp dẫn và gần gũi để kích thích trẻ lòng ham muốn và hứng thú đến lớp. Tôi cũng giao nhiệm vụ cho trẻ một cách phù hợp với mục đích tổ chức hoạt động học tập vui chơi trong tuần, giúp trẻ có ý thức tích lũy được vốn biểu tượng xung quanh góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động học tập, vui chơi cho trẻ trong những buổi tiếp theo. Ngoài ra với một số bài cần củng cố thêm các kỹ năng khó tôi giúp trẻ hiểu thêm các sự kiện trong thực tế cuộc sống để lồng vào hoạt động tạo hình Trước khi trả trẻ tôi cho trẻ chơi ở những góc chơi mà trẻ thích. Trẻ có thể cùng cô làm một số đồ dùng để treo lên góc bán hàng. Trao đổi với các bậc phụ huynh về tình hình hoạt động của trẻ trong ngày cũng như hoạt động tạo hình ở lớp để phụ hunh cùng bồi dưỡng trẻ Ví dụ đề tài: “Vẽ một số loại rau”. Đây là cách thức giúp trẻ củng cố kiến thức, sự khéo léo của đôi tay, khả năng sáng tạo để có sản phẩm đẹp. Trong khi thực hiện cô hướng dẫn trẻ thực hiện sản phẩm, tạo tâm lý thoải mái. *Lồng hoạt động tạo hình vào các hoạt động khác: Hoạt động tạo hình cũng giống như các hoạt động khác, nếu chúng ta biết cách tích hợp một cách hợp lý và phù hợp trong khi tổ chức các hoạt động giáo dục thì nhất định chúng ta sẽ có được kết quả như mong đợi.
2 Mỗi tiết học của các môn học đều có thể vận dụng để dạy trẻ hoạt động tạo hình sau các tiết học đó Ví dụ: Hoạt động âm nhạc: Khi dạy hát: “Cháu vẽ ông mặt trời” sau tiết học tôi cho trẻ ra sân vẽ bằng phấn: “Cháu vẽ ông mặt trời, miệng ông cười thật tươi”. Ví dụ: Hoạt động làm quen với văn học: Dạy trẻ đọc thơ: “ Em vẽ” Em vẽ con gà trống Mào đỏ tươi Em vẽ con mèo lười Nằm sưởi nắng… Tôi cho trẻ xem tranh minh họa về con gà trống, con mèo… Mặc dù chỉ là những bức tranh đơn giản theo sự tưởng tượng của trẻ. Với truyện: Khi kể chuyện tôi cho trẻ xem tranh ngoài tiết học, cho trẻ xem clip kể chuyện nhiều lần sau đó cho trẻ vẽ một hình ảnh hay một bức tranh về một đoạn của câu chuyện đó. Ví dụ: Vẽ bà trong câu chuyện “Tích Chu” Hoạt động khám phá: Sau khi tìm hiểu về các loài hoa tôi cho trẻ tự tạo những bông hoa bằng các nguyên liệu có sẵn. Tương tự như vậy với các loại quả hay các con vật trong gia đình: Gà, vịt,… Ví dụ: Ở kế hoạch tháng 3 với nội dung sự kiện: “Côn trùng” có đề tài: KPKH: “Tìm hiểu về vòng đời phát triển của con bướm”. Sau khi giúp trẻ nắm được những kiến thức cơ bản về các con vật, ở phần trò chơi củng cố, tôi tổ chức cho trẻ hoạt động theo các nhóm để trẻ vẽ con bướm và vòng đời phát triển của con bướm bằng các kỹ năng: vẽ nét thẳng, nét cong, nét xiên, tô màu …để tạo thành sản phẩm. , Hoạt động làm quen với toán: Khi học về số lượng, tôi cho trẻ vẽ thêm đối tượng cho đủ số lượng Ví dụ: Vẽ thêm hoa cho đủ số lượng 3, vẽ thêm con vật cho đủ số lượng 4… hay với đề tài: Phân biệt to - nhỏ tôi cho trẻ cắt dán các con vật từ các tranh ảnh sách báo sưu tầm và sắp xếp thêo thứ tự to –> nhỏ và ngược lại. Mục đích đạt được: Củng cố lại các kỹ năng cũ, nâng cao hiểu biết các vốn biểu tượng. Tóm lại: Mỗi hoạt động tôi vận dụng khéo léo để hướng dẫn trẻ học hoạt động tạo hình tốt nhất. Khi thực hiện cần kiên trì và có trách nhiệm. Có như vậy sản phẩm của trẻ mới thể hiện rõ sự sáng tạo và kỹ năng của trẻ ngày càng được củng cố nhiều hơn. 4.6. Biện pháp 6 : Sáng tạo trong việc sử dụng học liệu, đồ dùng, tranh ảnh sưu tầm khi dạy trẻ thực hiện các kỹ năng tạo hình. Muốn bài dạy đạt kết quả cao, trẻ tiếp thu không bị gò bó đồng thời phát triển trí thông minh, ham hiểu biết, sáng tạo, óc quan sát, trẻ có kỹ năng của hoạt động học tập như: Biết lắng nghe, chú ý, ghi nhớ, biết sử dụng đồ dùng học tập, kỹ năng khéo léo của đôi bàn tay, bồi dưỡng thẩm mỹ cho trẻ, thì đồ dùng trực
2 quan là không thể thiếu được. Chính vì vậy tôi luôn kết hợp, tuyên truyền với phụ huynh ủng hộ cho lớp một số nguyên vật liệu, việc sử dụng nguyên vật liệu đa dạng là vô cùng quan trọng ví dụ như các nguyên vật liệu phế thải: Vải vụn, vỏ hộp thạch, vỏ hộp sữa chua, bỏ hộp thuốc…và nguyên vật liệu thiên nhiên: Vỏ sò, hạt gấc,vỏ hạt dẻ, lá cây...Điều này có thể nhận thấy rõ trong các tờ thông báo ở góc tuyên truyền mỗi khi phụ huynh đưa đón trẻ. Hình ảnh 5: Trẻ làm con trâu từ lá mít Để đảm bảo khi sử dụng nguyên vật liệu đó tôi cân nhắc những điểm sau: + An toàn, hợp vệ sinh (không nhọn, không có cạnh sắc...) +Dễ kiếm. + Rẻ tiền (những nguyên vật liệu mua ở địa phương hoặc đã qua sử dụng và được rửa sạch) + Dễ sử dụng. + Dễ bảo quản hay cất giữ. + Dễ cầm (phù hợp với tầm tay của trẻ) + Dễ cung cấp kinh nghiệm (Gồm các giác quan: Thị giác, xúc giác...) + Dễ sửa chữa. Ví dụ: Làm những bức tranh về đồ dùng gia đình, hoa lá, cây cối...từ lá cây, hột hạt, sỏi, màu nước, vải dạ hoặc làm một số ngôi nhà cho trẻ tô màu từ vỏ hộp thuốc trong để tài: “Trang trí sản phẩm của nghề xây dựng” hay đề tài: “Trang trí khung ảnh gia đình” bằng các nguyên liệu phế thải như: cúc áo, hoa giả, vải vụn, que kem... Thông qua biện pháp này giúp trẻ: - Phát huy tính tích cực, sáng tạo của cô và trẻ. - Kích thích hứng thú của trẻ tạo sản phẩm phong phú, hấp dẫn từ những nguyên vật liệu gần gũi với cuộc sống xung quanh. - Giúp trẻ hiểu hơn về giá trị của những thứ tưởng như bỏ đi, đã qua sử dụng. - Trẻ có ý thức cùng cô tích luỹ các nguyên vật liệu tự nhiên sẵn có đó. - Giáo dục bảo vệ môi trường, góp phần làm sạch môi trường, tăng ý thức tiết kiệm và sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường. Phối hợp tốt với phụ huynh để thực hiện quá trình tích luỹ. Các nguồn vật liệu tự nhiên phải phong phú, phù hợp, phải đảm bảo an toàn, vệ sinh trước khi sử dụng trong hoạt động tạo hình. Muốn học tốt hoạt động tạo hình không thể thiếu sự quan tâm của các bậc phụ huynh. Vì vậy làm tốt công tác thông tin hai chiều giữa gia đình và nhà trường là vô cùng cần thiết với tất cả các giáo viên Mầm non. 4.7. Biện pháp 7: Kết hợp giữa gia đình và nhà trường để bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng tạo hình cho trẻ.
2 Việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong khi dạy trẻ là không thể thiếu được. Vì vậy trong khi dạy trẻ hoạt động tạo hình tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh vào các giờ đón trả trẻ, tìm hiểu cá tính, khả năng của từng trẻ để có biện pháp cụ thể, phù hợp. Với những trẻ còn hạn chế tôi thường hướng dẫn cho trẻ xem tranh và gợi cho trẻ vẽ, nặn, xé dán những mẫu từ đơn giản đến phức tạp hoặc trao đối với trẻ nhiều hơn để có biện pháp hướng dẫn riêng. Đối với trẻ nhút nhát: Tôi thường phối hợp với gia đình động viên trẻ làm ra những bức tranh mà trẻ yêu thích. Những trẻ khá, giỏi tôi gợi ý, yêu cầu cao hơn để trẻ phát huy khả năng sáng tạo. Ngoài ra tôi trao đổi với phụ huynh khuyến khích tạo điều kiện cho trẻ thực hiện khi ở nhà. Động viên phụ huynh mua đồ dùng học tập, giấy vẽ cho trẻ thực hành. Luôn khuyến khích phụ huynh cho trẻ đi lớp đều để trẻ được luyện tập thường xuyên là việc làm không thể xem nhẹ, đặc biệt với những phụ huynh có tâm lý không coi trọng việc học của trẻ mầm non cứ khi nào nhà có việc hoặc trời mưa là lại cho các cháu nghỉ học. Khuyến khích phụ huynh dành nhiều thời gian đưa con đi tham quan, dã ngoại, cung cấp, mở rộng kiến thức, hiểu biết cho trẻ về môi trường tự nhiên và xã hội. Sau khi đi tham quan về khuyến khích trẻ kể lại những biểu tượng cho cô và các bạn nghe. Ví dụ: Ở lớp tôi có cháu: Bảo Ngọc,Thảo, Tú, Mai, Đức, ...chỉ cần động viên nhẹ nhàng là cháu thực hành rất say xưa. Với những cháu: Khải, Triệu, Khôi, Lâm, Thuận…Còn vói các cháu: Minh Đức, Hiếu, Kiên, Vũ …Cô phải luôn ở bên cạnh để động viên cháu thì cháu mới thực hiện tốt. Bên cạnh đó trước khi tiến hành các đề tài tạo hình tôi thường xuyên trao đổi, thông báo với phụ huynh về các đề tài để phụ huynh có thể trò chuyện với trẻ ở tại gia đình về các đề tài đó. Từ đó giúp trẻ hiểu trước, hiểu sâu hơn, có cảm xúc về đề tài, từ đó trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa đề tài đó ra. Vào những ngày nghỉ tôi gợi ý cho trẻ vẽ một sản phẩm nào đó để hôm sau mang đến lớp trưng bày tại góc tạo hình. Từ đó tạo điều kiện cho phụ huynh quan tâm đến con trong việc học tạo hình, giúp cho trẻ được tập luyện nhiều, sản phẩm của trẻ sẽ đẹp hơn. - Những sản phẩm của trẻ được treo ở nơi dễ quan sát nhất cho phụ huynh đưa đón trẻ tiện quan sát. - Quan tâm sưu tầm nhiều tranh ảnh, câu chuyện có hình ảnh đẹp để phụ huynh tham khảo về dạy cho con. - Các sản phẩm của trẻ cũng được thay đổi thường xuyên để tạo sự chú ý và hấp dẫn. - Trong những ngày lễ kỷ niệm 8/3, 20/10 tết Nguyên Đán tôi cho trẻ làm bài tại lớp sau đó cho trẻ mang về tặng phụ huynh của trẻ. Hình ảnh 6 : Trẻ mang sản phẩm đã làm tại lớp về tặng phụ huynh Việc tuyên truyền các sản phẩm tạo hình giúp trẻ thích đi lớp, trẻ thi đua
2 nhau khi thực hiện, giữa các phụ huynh cũng thi đua với nhau. Ai cũng muốn sản phẩm của con em mình được treo ra để được nhiều người biết. qua đó kích thích cho phụ huynh dấy lên phong trào dạy tạo hình và học tạo hình ở gia đình. Chính vì thế trẻ được luyện tập nhiều, sản phẩm của trẻ càng ngày càng đẹp hơn. Mục đích đạt được: Phát huy sự sáng tạo nghệ thuật dựa trên ý tưởng của trẻ. Củng cố lại cho trẻ kỹ năng vẽ, giấy màu, màu sắc, tô màu, đối với trẻ yếu. Tóm lại việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là không thể thiếu được, điều này rất cần thiết với những trẻ còn hạn chế và khuyến khích tài năng cho những trẻ có năng khiếu với hoạt động tạo hình PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận chung: Để đạt được kết quả chất lượng cao trong hoạt động tạo hình đòi hỏi giáo viên phải yêu nghề mến trẻ, có như vậy mới phát huy hết khả năng của mình nhằm dẫn dắt gợi mở ý tưởng cho trẻ. - Lên kế hoạch cụ thể tìm kiếm nguyên vật liệu thiên nhiên và phế thải để làm đồ dùng, đồ chơi tuyên truyền kết hợp giữa gia đình và nhà trường. - Giáo viên tự làm đồ dùng, kết hợp tham mưu Ban giám hiệu bổ sung xin ý kiến về cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động của trẻ. - Để có sản phẩm đẹp do trẻ tạo ra, cô giáo phải kiên trì không nóng vội trước kết quả của trẻ. Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động ở mọi lúc mọi nơi, động viên khích lệ trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động. - Với những trẻ hiếu động tôi bao quát và nhắc nhở kịp thời để trẻ chú ý vào bài, có ý thức trong việc giữ gìn sản phẩm của mình và của bạn. - Giáo viên phải khen ngợi kịp thời những sản phẩm trẻ tạo ra và tôn trọng ý tưởng của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm là gợi thêm để trẻ tư duy, trí tưởng tượng tạo ra sản phẩm sáng tạo mà trẻ thích. - Trong quá trình giảng dạy cô phải quan tâm đến khả năng từng trẻ để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp để đưa chất lượng đồng đều. - Cần nâng cao trình độ tin học để có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động giáo dục một cách linh hoạt, sáng tạo. Trong tất cả các lĩnh vực hoạt động ở trường Mầm non, lĩnh vực nào cũng quan trọng. Vì vậy chúng ta phải hết sức quan tâm để nâng cao chất lượng giáo dục ở bậc học Mầm non, đặc biệt là hoạt động tạo hình. Nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về đức, trí, thể mỹ và lao động. 2. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng: Sau thời gian tiến hành nghiên cứu và thực hiện một số biện pháp trên, đối chứng với kết quả qua bốn hoạt động tạo hình được thực hiện trong năm học, mỗi hoạt động có đánh giá của ban giám hiệu. Kết quả đạt được như sau:
2 Tổng số: 27 trẻ. Sau một năm nghiên cứu nâng cao hiệu quả hoạt động tạo hình cho trẻ 3 - 4 tuổi tôi đã thu được kết quả trên trẻ cụ thể như sau: Kết quả Đầu năm Cuối năm Kỹ năng tạo hình của trẻ Tốt Khá TB Yếu Tốt Khá TB Yếu S SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % Kỹ năng tích 4 lũy các biểu 4 15 10 37 9 33 4 15 7 2 14 59 6 22 tượng, vốn T kiến thức Tăng 3 12 4 15 G Giảm 3 11 4 15 4 Kỹ năng sáng 4 15 11 41 9 33 3 11 7 27 14 52 6 22 tạo T Tăng 3 12 3 22 G Giảm 3 11 3 11 Kỹ năng sử 3 dụng các 3 11 12 44 9 33 3 11 7 27 16 59 4 15 nguyên vật liệu T phong phú Tăng 4 15 7 26 G Giảm 3 11 3 11 Kỹ năng sắp 3 xếp bố cục hợp 3 11 10 37 10 37 4 15 7 27 14 58 6 22 lý T Tăng 4 15 4 15 G Giảm 4 15 4 15 Nhận xét: Trẻ có tiến bộ rõ rệt ở từng tiết học, số trẻ đạt loại tốt và khá tăng, số trẻ TB và yếu giảm nhiều. Các yêu cầu của cô đưa ra trẻ thực hiện say xưa, sáng tạo và đạt kết quả cao. 3. Khuyến Nghị * Đối với Phòng Giáo Dục: - Tổ chức các chuyên đề, hội nghị hướng dẫn làm đồ dùng tự tạo để giáo viên được viên được học hỏi nhiều hơn. - Thường xuyên tổ chức các lớp học bồi dưỡng cho giáo viên về hoạt động tạo hình. * Đối với nhà trường: - Đầu tư thêm về cơ sở vật chất như một số vật dụng cần thiết cho các lớp để trẻ hoạt động tạo hình được tốt hơn. Trên đây là một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi học tốt hoạt động tạo hình. Bản thân tôi rất mong được sự đóng góp của hội đồng thi đua, bạn bè đồng nghiệp để có những tiết dạy tốt và trẻ có kỹ năng học tốt hoạt động tạo hình. Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm do tôi viết. Tôi rất mong được sự ủng
2 hộ nhiệt tình, sự góp ý chân thành của hội đồng khoa học các cấp, các bạn đồng nghiệp để cuốn đề tài này được hoàn thiện hơn. Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến do tôi viết không sao chép của ai. Tôi xin trân trọng cảm ơn! PHẦN IV: DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tài liệu: Hoạt động tạo hình của trẻ Mầm non: Thạc sĩ tâm lý học Huỳnh Văn Sơn 2. Tài liệu : Bé tập làm đồ chơi từ quả, hạt, rau, củ,lá.( Dành cho giáo viên mầm non - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam )
2 3. Tài liệu hướng dẫn trẻ làm đồ chơi từ đất nặn theo chủ đề.( Dành cho giáo viên mầm non - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam ) 4. Tài liệu : "Bé tập làm đồ chơi từ vải vụn, giấy màu và các loại vỏ hộp" – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 5. Tài liệu: “Đặc điểm tâm lý lứa tuổi trẻ Mầm non” – nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam 6. Tài liệu: “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo nhỡ ( 4 – 5 tuổi) – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam 7.Tài liệu: “Chương trình giáo dục mầm non”– Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam 8. Tham khảo tài liệu hình ảnh trên mạng Internet PHẦN V HÌNH ẢNH MINH CHỨNG KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI