Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” là quá trình giảng dạy và tiếp thu của trẻ, để tìm ra hướng giải quyết tốt nhất hình thành những biểu tượng toán học cho trẻ 4-5 tuổi một cách chính xác và bền vững, khắc phục phần lớn những khó khăn chung đồng thời phát huy cao nhất được tính tích cực của trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ Tên đề tài :"Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán ” I. Lý do chọn đề tài: 1. Cơ sở lý luận: Bác Hồ nói: “ Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người” Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là khâu quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách toàn diện của trẻ . Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của đất nước, việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mọi người mà của toàn xã hội và của cả nhân loại. “Làm quen với toán” là môn học không thể thiếu trong việc phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Quá trình cho trẻ làm quen với toán không chỉ nhằm mục đích giúp trẻ nắm được các mối liên hệ và quan hệ toán học , lĩnh hội được những kiến thức toán học ban đầu và những kỹ năng nhận biết như: kĩ năng đếm, kỹ năng đo lường độ dài các vật... tất cả các điều đó đem lại những biến đổi về chất trong các hình thức nhận biết tích cực của trẻ. Thông qua đó sẽ hình thành ở trẻ các thao tác tư duy: phân tích tổng hợp, so sánh, khái quát trừu tượng hóa. Phát triển ở trẻ các hình thức tư duy và đặt nền móng cho tư duy lôgic ở trẻ sau này. Tuy nhiên, qua thực tế ở tại trường tôi đang giảng dạy, tôi nhận thấy hoạt động dạy trẻ đo lường là hoạt động khó dạy nên một số giáo viên chưa quan tâm. Hầu hết các hoạt động dạy trẻ kỹ năng đo lường còn đơn điệu về hình thức không gây được hứng thú và khả năng nhận thức của trẻ. Trẻ con nhầm lẫn giữa chiều dài và chiều rộng , kỹ năng đo lường của trẻ còn hạn chế , nhiều trẻ chưa diễn đạt được mối quan hệ giữa kích thước của đối tượng đo và đơn vị đo . Vậy làm thế nào để dạy trẻ kỹ năng đo lường được tốt hơn? Đó là câu hỏi đã khiến tôi luôn trăn trở, suy nghĩ. Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài: "Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán ”. 2. Cơ sở thực tiễn: Làm quen với toán là một trong những hoạt động của trẻ mầm non có vai trò quan trọng trong phát triển tư duy, phát triển năng lực học tập và góp phần hình thành nhân cách cho trẻ. Đối với trẻ 4-5 tuổi ngoài việc hình thành các biểu tượng về số lượng , con số và phép đếm, hình dạng, xếp tương ứng, ghép đôi, sắp xếp theo quy tắc… thì việc dạy trẻ kỹ năng đo lường để biết nhận thức về đo lường cũng là một phần quan trọng trong việc phát triển kĩ năng học toán cũng như khả năng tư duy logic của trẻ sau này. Dạy trẻ đo lường giúp trẻ có kỹ năng nhận biết, phân biệt được các chiều đo kích thước của vật, có kỹ năng đếm và có biểu tượng con số để có thể kết hợp giữa phép đếm và phép đo trong quá trình đo các vật khác nhau, có khả
2 năng khái quát kết quả đo từ đó trẻ có thể xác định kích thước của vật chính xác hơn. Để giúp trẻ hình thành kỹ năng đo lường không còn trẻ nhầm lẫn chiều dài và chiều rộng, hoặc gặp khó khăn trong thao tác đo và diễn đạt kết quả đo. Tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và lựa chọn“Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” để thực hiện tại lớp mình. II. Mục đích nghiên cứu: Việc nghiên cứu đề tài : “Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” là quá trình giảng dạy và tiếp thu của trẻ. Để tìm ra hướng giải quyết tốt nhất hình thành những biểu tượng toán học cho trẻ 4-5 tuổi một cách chính xác và bền vững, khắc phục phần lớn những khó khăn chung đồng thời phát huy cao nhất được tính tích cực của trẻ. III. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5tuổi trong hoạt động làm quen với toán IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: Trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi lớp mẫu giáo 4 tuổi - B3 V. Phương pháp nghiên cứu: * Nhóm thu thập sử lý thông tin lý thuyết: - Tìm tài liệu - Phân tích tổng quát hóa cơ sở lý luận - Phương pháp thực nghiện khảo sát * Nhóm thu hập sử lý thông tin thực tiễn: - phương pháp nghiên cứu tài liệu - Phương pháp quan sát - Phương pháp trao đổi và trò chuyện - Phương pháp thực hành - Phương pháp phối kết hợp VI. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi: Đề tài được thực hiện tại lớp mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi B3 - Thời gian : Đề tài được thực hiện trong một năm học từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023. PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
3 I. Những nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu: Trẻ sinh ra và lớn lên giữa thế giới của các sự vật và hiện tượng đa dạng. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc và làm quen với những nhóm vật có màu sắc, kích thước và số lượng,hình dạng phong phú. Trẻ lĩnh hội kích thước của chúng bằng các giác quan khác nhau như: Thị giác, xúc giác, giác quan vận động… Đối với trẻ 4-5 tuổi ngoài việc hình thành các biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm, hình dạng, xếp tương ứng, ghép đôi, xếp theo quy tắc…thì việc dạy trẻ kỹ năng đo lường để biết nhận thức về đo lường cũng là một phần quan trọng trong việc phát triển kĩ năng học toán cũng như khả năng tư duy logic của trẻ sau này. Ở lứa tuổi này trẻ có thể quan sát và nhận biết được chiều dài và chiều cao của vật, trẻ có khả năng sử dụng những dụng cụ đo đơn giản như: gang tay, mảnh gỗ, chiếc bút chì, bút sáp, thìa, cốc, xô…để đo và xác định được kích thước của vật từ đó trẻ xác định kích thước của vật chính xác hơn. Bản thân là một giáo viên tôi hiểu rất rõ về trách nhiệm của mình, tôi luôn muốn học sinh của tôi được trải nghiệm, tư duy, được tìm tòi những gì mà trẻ còn chưa biết, những gì mà trẻ còn chưa làm được, còn nhầm lẫn. Vậy làm thế nào để có thể thực hiện điều đó? Tôi đã suy nghĩ và trăn trở rất nhiều. Tôi phải làm thế nào để học sinh của tôi không còn trẻ nhầm lẫn chiều dài và chiều rộng, hoặc gặp khó khăn trong thao tác đo và diễn đạt kết quả đo nhằm đạt được kết quả như mục tiêu đề ra. Và tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” II. Khảo sát, thực trạng: Tôi là một giáo viên mầm non, rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất để truyền đạt cho học sinh của mình. Năm học 2022– 2023 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 4 tuổi – B3 gồm 25 cháu, trong đó số cháu nam 11 cháu, nữ 14 cháu. Điều kiện về cơ sở vật chất trong lớp tương đối đầy đủ, trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ theo Thông tư 02. Ban giám hiệu thường xuyên dự giờ chỉ đạo giúp đỡ chuyên môn cho giáo viên, sự quan tâm và giúp đỡ tận tình của các bậc phụ huynh, có sự quan tâm sâu sắc của Phòng Giáo dục - Đào tạo đặc biệt là cấp học Mầm non. Vì vậy, bản thân tôi luôn luôn học hỏi trau dồi nghiệp vụ nâng cao chuyên môn nghiệp vụ làm thế nào tìm ra giải pháp thích hợp để“rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” đạt hiệu quả cao. Trong thời gian nghiên cứu đề tài bản thân tôi nhận thấy trong lớp mình đang đảm nhận còn gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
4 1. Thuận lợi: - Được sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường, thường xuyên dự giờ thăm lớp, góp ý kiến để nâng cao chất lượng giờ dạy. - Giáo viên nhiệt tình yêu nghề mến trẻ. - Bản thân nắm vững các phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ. Thường xuyên tham dự những buổi thao giảng, dự giờ, thi giáo viên giỏi có ứng dụng công nghệ thông tin do trường, phòng giáo dục tổ chức. 2. Khó khăn: Ngoài những thuận lợi nêu trên thì tôi cũng gặp 1 số khó khăn như sau: - Do trẻ mới ở độ tuổi 3 tuổi lên 4 tuổi nên khả năng nhận thức của trẻ về đo lường còn mơ hồ và rất hạn chế. - Khả năng nhận thức và tiếp thu của trẻ không đồng đều . - Một số cháu còn nhút nhát, tự ti, sức khoẻ còn chưa được tốt nên phần nào còn hạn chế ở hoạt động làm quen với toán. - Lớp có một số trẻ quá hiếu động nên cũng ảnh hưởng tới việc học tập, một số cháu nói ngọng nói lắp nên ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế. - Một số phụ huynh chưa chú ý đến việc học của con, chưa nhận thức hết được yêu cầu và tầm quan trọng việc rèn trẻ kỹ năng đo lường. - Ngay từ khi nghiên cứu đề tài tôi đã kết hợp với giáo viên ở lớp mình đã khảo sát thực tế trên tổng số trẻ được khảo sát là 25 trẻ 3. Số liệu điều tra trước khi thực hiện: TỔNG SỐ TRẺ ĐƯỢC KHẢO SÁT LÀ: 25 TRẺ Kết quả khảo sát Nội T Khá Trung dung STT ốt bình Yếu khảo sát tỷ lệ tỷ lệ tỷ lệ tỷ lệ SL SL SL SL (%) (%) (%) (%) Trẻ có thao tác 1 5 20% 8 32% 11 44% 2 8% đo Khả năng diễn 8 2 4 16% 7 28% 11 44% 2 đạt kết quả đo. %
5 Khả năng khái 3 4 16% 6 24% 14 56% 1 4% quát kết quả đo III. Những biện pháp chủ yếu của đề tài:( Những biện pháp chính) Biện pháp1. Nghiên cứu tham khảo tài liệu nâng cao trình độ nghiệp vụ. Biện pháp 2. Bổ sung đồ dùng đồ chơi, dụng cụ học tập cho cô và trẻ . Biện pháp 3. Sáng tạo linh hoạt thay đổi hình thức trong hoạt động học. Biện pháp 4. Rèn kỹ năng đo lường cho trẻ trong các hoạt động khác. Biện pháp 5. Ứng dụng công nghệ thông tintrong quá trình dạy học. Biện pháp 6. Phối kết hợp với phụ huynh. IV. Những biện pháp thực hiện từng phần: 1. Biện pháp1: Nghiên cứu tham khảo tài liệu nâng cao trình độ nghiệp vụ. Như chúng ta đã biết trước khi làm việc gì ta cũng phải tìm hiểu và nắm được yêu cầu cần đạt là gì? Việc làm đó có tác dụng như thế nào từ đó ta có thể định ra hướng đi và cách làm để đạt được kết quả cao. Cho nên tôi đã nghiên cứu tài liệu phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán , các hoạt động làm quen với toán , các tập san, sách báo, và nghiên cứu tâm lí học trẻ em. Từ đó giúp tôi có kiến thức hơn về việc dạy trẻ kỹ năng đo lường đặc biệt là trẻ 4-5 tuối. Trong khi nghiên cứu tài liệu tôi đã ghi chép và đánh dấu lại những phương pháp để tiện áp dụng trong quá trình dạy. Và tôi thường xuyên nghiên cứu tâp san giáo dục mầm non và đánh dấu nghững bài viết hay có thể áp dụng trong quá trình dạy trẻ. Trong thời gian hè tôi đã nghiên cứu toàn bộ các nội dung dạy trẻ 4-5 tuổi, nhất là lĩnh vực phát triển nhận thức cũng như những yêu cầu cần đạt, kết quả mong đợi của trẻ. Từ đó có kế hoạch xây dựng các bài dạy, từ đó hiểu được việc dạy trẻ kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi cực kỳ quan trọng để biến thành hành động cụ thể tác động tích cực vào việc giáo dục cho trẻ. Cùng trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, tích cực tham khảo các phương tiện thông tin đại chúng. Từ đó tích lũy được kinh nghiệm và hiểu được nội dung yêu cầu cần đạt của việc dạy kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt động làm quen với toán . Qua việc nghiên cứu tài liệu bản thân tôi nắm vững kiến thức, hiểu rõ tầm quan trọng của dạy kỹ năng đo lường cho trẻ. Và tôi đã áp dụng các biện pháp tôi nghiên cứu trong tài liệu thấy rất có hiệu quả trong quá trình dạy trẻ.
6 2. Biện pháp 2: Bổ sung đồ dùng đồ chơi ,dụng cụ học tập cho cô và trẻ Đối với trẻ mầm non các hình thức tư duy trực quan hành động- hành động và trực quan- hình tượng đóng vai trò chủ yếu vì vậy để rèn trẻ kỹ năng đo lường có hiệu quả thì đồ dùng trực quan là vô cùng quan trọng và cần thiết. Đồ dùng đồ chơi đẹp, phong phú và phù hợp sẽ gây hứng thú cho trẻ, trẻ sẽ chú ý và ghi nhớ có chủ định , mang lại hiệu quả cao cho hoạt động. Hiểu được điều đó nên ngay từ đầu năm tôi đã già soát đồ dùng đồ chơi trong lớp, xây dựng kế hoạch đề xuất với ban giám hiệu nhà trường mua bổ xung một số đồ dùng đồ chơi cho trẻ như: Bộ học toán, bộ đồ chơi với cát nước, lô tô... Tuyên truyền và vận động phụ huynh ủng hộ các nguyên vật liệu để làm đồ chơi đồ dùng cho trẻ như vỏ chai, hộp nhựa , bình đựng nước, cát, hột hạt ..... Tích cực làm đồ dùng tận dụng từ nguyên liệu thiên nhiên phục vụ cô và trẻ. Cụ thể là ngoài những dụng cụ mua sẵn tôi còn làm thêm một số đồ dùng tự tạo từ nguyên vật liệu tự nhiên và phế thải như, bìa giấy, xốp, vải vụn, vỏ hộp sữa, ruy băng, ống nước …để làm một số đồ dùng ,dụng cụ cho trẻ hoạt động giúp trẻ hứng thú ,tích cực tham gia vào hoạt động Hình ảnh 1: Những hình ảnh đồ dùng đồ chơi tự tạo Qua việc bổ xung đồ dùng, đồ chơi cho cô và trẻ đầy đủ, phong phú, đa dạng tôi thấy trẻ rất hứng thú thực hiện các nhiệm vụ, có ý thức trong học tập, tích cực chủ động hơn trong các hoạt động hình thành được các kỹ năng cho trẻ nhanh hơn. 3. Biện pháp 3: Sáng tạo, linh hoạt thay đổi hình thức trong hoạt động học Cho trẻ làm quen với toán trong hoạt động học có vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho trẻ hệ thống kiến thức, kỹ năng chính xác, đảm bảo tính khoa học góp phần hình thành các năng lực cảm giác, hình thành các thao tác tư duy, phát triển ngôn ngữ, phát triển hứng thú nhận biết ... cho trẻ Để thực hiện chương trình giáo dục mầm non đạt hiệu quả cao thì thay đổi và linh hoạt trong tổ chức các hoạt động cho trẻ đóng vai trò quan trọng. Một hoạt động học mà chỉ tiến hành theo đầy đủ các bước như trong hướng dẫn thì không thể mang lại hiệu quả cao. Hơn thế nữa, dạy trẻ kỹ năng đo lường là một nội dung rất khó đối với trẻ. Để trẻ có thể nắm được kiến thức theo yêu cầu cô đặt ra một cách tích cực, hứng thú và ghi nhớ được lâu thì cô càng phải linh hoạt trong tổ chức hoạt động. Nắm bắt được đặc điểm đó, tôi đã chú trọng đến việc sáng tạo, linh hoạt thay đổi hình thức khi tổ chức các hoạt động dạy trẻ kỹ năng đo lường ở một số nội dung. 3.1. Gây hứng thú ôn luyện: Gây hứng thú vào tiết học đóng vai trò quan trọng để thu hút trẻ tích cực tham gia vòa các hoạt động tiếp theo, ngoài ra còn nhằm mục đích để ôn luyện
7 kiến thức đã học. Bên cạnh thủ thuật đơn giản và hiệu quả như: Sử dụng những câu gợi sự chú ý của trẻ: Xúm xít, xúm xít; lắng nghe, lắng nghe; cô đâu, cô đâu hay sử dụng đồ chơi, câu đố, bài hát để thu hút trẻ, tôi còn tích cực sử dụng các câu chuyện, các tình huốn hoặc các trò chơi để gây sự chú ý của trẻ, đồng thời cũng để ôn luyện giúp trẻ nhớ lại kiến thức đã được học ở bài trước. Ví dụ: Khi dạy trẻ bài đo đối tượng bằng các đơn vị đo khác nhau Ở phần giới thiệu và ôn luyện thao tác đo tôi chuẩn bị 1 vườn cây và 1 thanh gỗ nhỏ tôi gây hứng thú cho trẻ bằng cách: Cho trẻ đến nhà bạn chơi, cho trẻ quan sát vườn cây nhà bạn, tạo tình huống muốn biết chiều cao của các cây trong vườn nhà bạn thì phải làm gì? yêu cầu trẻ giúp bạn đo chiều cao của cây bằng hình thức trò chơi thi đua 2 đội . Hoặc kể cho trẻ nghe câu chuyện về 2 bạn đi chơi nhảy qua 1 con suối và 2 bạn đều nói con suối mình nhảy qua rộng hơn và bây giờ các con sẽ làm gì để giúp 2 bạn thấy được con suối nào rộng hơn? 3.2. Lựa chọn chủ đề và dạy tích hợp theo chủ đề: Quá trình tổ chức tiết học cần phải lồng ghép chủ đề một cách xuyên suốt từ phần vào bài đến phần kết thúc giữa các nội dung trong bài cần có sự chuyển tiếp, lồng chủ đề một cách nhẹ nhàng, hoặc bằng những câu chuyện hấp dẫn lôi cuốn trẻ, giúp trẻ tiếp thu kiến một cách tự nhiên. Ví dụ: Khi dạy trẻ bài đo kích thước 3 đối tượng bằng một đơn vị đo chủ đề “Phương tiện giao thông” Tôi đã chuẩn bi cho mỗi trẻ 3 đoạn đường dài ngắn khác nhau. Thay cho các chữ số tôi đã vẽ hình 3 chiếc ô tô có gắn các chữ số tương ứng với số lần đo ở các đoạn đường. Cô giới thiệu dẫn dắt để cháu thực hành đo. Các bác tài xế ở nơi xa đến chưa thạo đường đi, các bác phải tìm được con đường có độ dài có số lần đo bằng chữ số ở xe của các bác. Các cháu có muốn giúp các bác tìm đường đi không? Chúng mình phải làm thế nào để xe đi đúng đường? (phải đo). Thế là trẻ bắt tay vào đo một cách rất thích thú. Khi đo xong trẻ nói kết quả và tìm chiếc xe có chữ số tương ứng với số lần đo ở con đường đó đặt vào đúng con đường đó. Trong cả một giờ học các cháu rất thích thú, hồ hởi, cháu đang học mà như đang được chơi. 3.3. Sáng tạo một số trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức cho trẻ. Với trẻ lứa tuổi mẫu giáo, chơi là hoạt động chủ đạo. Hoạt động chơi quyết định sự hình thành, phát riển tâm lý và nhân cách cho trẻ. Chơi là một hoạt động độc lập, tự do, tự nguyện của trẻ mẫu giáo. Trò chơi toán học là một dạng của trò chơi học tập. Trẻ phải giải quyết nhiệm vụ học tập dưới hình thức chơi nhẹ nhàng, thoải mái, làm trẻ dễ dàng vượt qua những khó khăn trở ngại nhất định. Trẻ tiếp nhận nhiệm vụ học tập như nhiệm vụ chơi, do đó tính tích cực của hoạt động nhận thức trong lúc chơi được nâng cao. Trong một chừng mực nào đó, trò chơi học tập vừa là phương tiện dạy học, vừa là hình thức dạy
8 học cho trẻ. Trò chơi học tập được sử dụng trong quá trình dạy hoc nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức cho trẻ. Chính vì vậy trong các hoạt động học tôi luôn cố gắng suy nghĩ sáng tạo ra một số trò chơi mới để áp dụng vào giờ học nhằm thay đổi hoạt động chống sự chán nản, mệt mỏi, làm cho trẻ có hứng thú hoạt động mà vẫn đảm bảo mục đích hoạt động học, cung cấp được kiến thức cần thiết cho trẻ. Để trẻ hứng thú, tích cực và thoải mái khi tham gia vào các trò chơi, tôi chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi xen kẽ giữa trò chơi động và trò chơi tĩnh. Ví dụ: Khi dạy trẻ bài đo độ dài của một đối tượng bằng các đơn vị đo khác nhau tôi lựa chọn: *Trò chơi nhanh và đúng Chuẩn bị cho mỗi đội 1bức tranh và 3 đơn vị đo khác nhau (Thước đo màu xanh, màu đỏ màu vàng) các thẻ số1-5 Cách chơi: Chia lớp thành 3 đội chơi, mỗi đội có nhiệm vụ đo độ dài của bức tranh bằng 3 đơn vị đo khác nhau và đặt thẻ số tương ứng với kết quả đo được. Khi có hiệu lệnh bắt đầu của cô bạn đầu hàng sẽ chạy lên đo sau đó chạy về đưa dụng cụ đo cho bạn tiếp theo cứ như vậy cho đến khi đo xong hết 3 đơn vị đo trong thời gian 1 bản nhạc đội nào đo đúng và chính xác đội đó chiến thắng. Hình ảnh 2: Trẻ đo độ dài bức tranh bằng các thước đo khác nhau *Trò chơi ai thông minh hơn Chuẩn bị: Máy tính, các hình ảnh đo độ dài của các đồ vật, các thẻ số Cách chơi: Cho trẻ quan sát trên màn hình, có đồ vật cô đã đo chiều dài của đồ vật bằng các thước đo khác nhau nhưng chưa có thẻ số tương ứng với kết quả đo nhiệm vụ của các con là đếm số lần đo của thước đo và chọn thẻ số tương ứng, cho trẻ lên di chuột chọn thẻ số bạn nào chọn đúng sẽ là người thông minh nhất. Việc lồng ghép nội dung chủ đề, dẫn dắt vào bài mới lạ, gây ấn tượng, các trò chơi sáng tạo, hình thức tổ chức phong phú, thu hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động giúp trẻ lĩnh hội được kiến thức cần truyền đạt trong hoạt động học có hiệu quả cao từ đó trẻ nắm được các thao tác đo, cách diễn đạt kết quả đo và hình thành kỹ năng đo lường ở trẻ tốt nhất. 4. Biện Pháp 4: Rèn kỹ năng đo lường cho trẻ trong các hoạt động khác. Cho trẻ làm quen với toán mọi nơi mọi lúc góp phần hình thành cho trẻ kỹ năng và thói quen vận dụng những điều đã học vào các tình huống, hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống. Đồng thời giúp trẻ thấy được ý nghĩa của những kiến thức toán học trong cuộc sống hàng ngày. Hiểu được điều đó nên tôi tận dụng các hoạt động trong ngày để rèn kỹ năng đo cho trẻ.
9 Đối với trẻ mầm non, đặc điểm của trẻ là nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên. Để trẻ khắc sâu và nhớ lâu những kiến thức cô dạy thì cô phải thường xuyên củng cố, luyện tập cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi với những thời điểm thích hợp trong ngày. Hiểu được điều đó nên tôi tận dụng các hoạt động trong ngày để rèn kỹ năng đo lường cho trẻ. Với hoạt động đón trẻ tôi thường trò chuyện với trẻ về các thao tác đo lường, tôi đặt các câu hỏi như: muốn đo chiều dài và chiều rộng của cái bàn con sẽ làm gì? Con làm như thế nào? Ngoài sử dụng thước đo bằng gang tay con còn có thể sử dụng gì để đo? Khi đo một đối tượng bằng các thước đo khác nhau thì kết quả đo sẽ như thế nào? Vì sao? Việc trò chuyện thường xuyên với trẻ như vậy sẽ giúp trẻ củng cố kiến thức về thao tác đo, giúp trẻ nhớ lâu hơn, khắc sâu hơn những kiến thức đã học về kỹ năng đo lường. Hình ảnh 3: Hình ảnh trẻ đo chiều dài và chiều rộng cái bàn - Hoạt động ngoài trời: Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và hứng thú với môi trường tự nhiên đồng thời trẻ tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống.Với hoạt động ngoài trời tôi thường lựa chọn các nội dung phù hợp để tích hợp rèn kỹ năng đo cho trẻ Ví dụ : Khi cho trẻ quan sát cây hoa giấy, cây hoa bỏng tôi cho trẻ so sánh chiều cao của 2 cây và yêu cầu trẻ đo chiều cao của hai cây đó bằng 1 sợi dây. Hoặc khi cho trẻ quan sát đồ chơi ngoài trời tôi cho trẻ so sánh chiều dài của 2 chiếc cầu trượt bằng cách đo bàn chân. Hoặc khi cho trẻ đi tham quan vườn rau của trường tôi cho trẻ đo chiều dài của luống rau bằng bàn chân, bằng dây... Đặc biệt môi trường ngoài trời đối với trẻ 4-5 tuổi không thể thiếu được đó là khu chơi với cát nước , trẻ được chơi với cát nước bằng tay, bằng các đồ vật thật và thu nhỏ như xẻng, chậu, xô, chai, lọ, ca cốc, các dụng cụ đo, Đây là một trong những môi trường hoạt động mà trẻ rất thích, tôi thường tận dụng cho trẻ chơi ở góc này để rèn kỹ năng đo, kỹ năng chắt nước vào chai cho trẻ. Hình ảnh 4: Hình ảnh trẻ trải nghiệm việcchắt nước vào chai và đo nước. - Hoạt động thể dục : trong khi chơi các trò chơi vận động tôi thường hướng sự chú ý của trẻ tới các tình huống như: bạn nào nhảy xa hơn, đoạn đường nào ngắn hơn? Bạn nào ném vật xa hơn, ghế thể dục nào dài hơn?... để kích thích trẻ thực hiện thao tác đo lường. - Hoạt động góc : tổ chức cho trẻ hoạt động góc đa dạng phong phú giúp trẻ phát huy tính tích cực chủ động. Thông qua hoạt động góc trẻ lĩnh hội được nhiều kinh nghiệm cho bản thân kích thích khả năng nhận thức của trẻ .Tôi thường tận dụng góc bán hàng, và góc học tập để rèn kỹ năng đo lường cho trẻ Ví dụ: Ở góc “bán hàng” tôi cho trẻ bán các loại quần áo, con vật có độ dài ngắn, tô nhỏ khác nhau, bán các loại cây, hoa có độ cao thấp khác nhau và trẻ phải biết đo và lựa chon theo yêu cầu của khách mua hàng.
10 Hình ảnh 5: Hình ảnh siêu thị của bé Hay ở góc học tập khi cho trẻ chơi tôi yêu cầu trẻ đo chiều dài và chiều rộng của quyển vở bằng cây bút màu, đo chiều dài băng giấy, chiều cao của cái ghế bằng gang tay, chiều dài kệ đồ chơi… Hình ảnh 6: Hình ảnh trẻ đo đồ dùng ở góc học tập - Hoạt động chiều : Để rèn kỹ năng đo lường cho trẻ tôi thường cho trẻ thực hiện các bài tập như: Đo chiều dài phòng học, đo lượng hạt trong lọ, đo lượng nước trong bình dưới hình thức trò chơi để kích thích sự hứng thú cho trẻ Với việc rèn kỹ năng đo lường ở mọi nơi mọi lúc, được trải nghiệm thực tế và thực hành thường xuyên như vậy giúp trẻ càng khắc sâu hơn những kiển thức đã học và hình thành những kỹ năng kỹ xảo cho trẻ, qua biện pháp này tôi thấy trẻ trong lớp mình rất hứng thú hoạt động và có thao tác đo, diễn đạt kết quả đo rất tốt. 5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học: Ngày nay việc giảng dạy và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy không còn là điều mới mẻ với chúng ta. Việc sử dụng đồ dùng trực quan trên máy vi tính còn mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích trẻ tham gia vào hoạt động hơn nữa bởi trên máy vi tính các hình ảnh xuất hiện và mất đi hay kèm theo các hiệu ứng mới là hấp dẫn theo ý muốn của giáo viên, trẻ sẽ tập trung sự chú ý trước những điều mới lạ, tiết học sẽ càng đạt hiệu quả hơn. Vì vậy, Tôi đã ứng dụng công nghệ thông tin cho việc giảng dạy của mình trong các hoạt động để rèn trẻ kỹ năng đo lường, tôi thường sử dụng những trò chơi hấp dẫn từ chương trình kidsmart, giáo án điện tử, phần mềm vui học mầm non , canvasia, filmora, powerpoint… Áp dụng được các trò chơi trong các phần mềm sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian cho cô giáo chuẩn bị các đồ dùng trong phần ôn và phần luyện. Ngoài ra tôi còn nghiên cứu các phần mềm thiết kế bài giảng điện tử như: trình chiếu Powerpoint để thiết kế các tiết dạy toán: Ví dụ: Trong tiết dạy toán thay vì cô giáo xếp trên bảng các đối tượng tôi sử dụng các hình đã được vẽ trên máy vi tính và cho các đối tượng lần lượt xuất hiện sau mỗi lần ấn chuột. Trong các trò chơi củng cố tôi cũng có thể dùng các hiệu ứng trong Power point để ấn chuột để các đối tượng và thước đo xuất hiện và có một dãy số cho trẻ lên di chuột chọn số tương ứng với số lần thước đo, nhờ vậy vừa tiết kiệm được đồ dùng phải chuẩn bị trong tiết học vừa có thể cho trẻ làm quen với các cách ấn chuột, các thao tác cơ bản của máy tính, phát huy tính tích cực của trẻ. Đồng thời mỗi lần trẻ lên chọn tôi lại cho hiệu ứng giọng nói đúng rồi hoặc sai rồi tương ứng với các con số làm cho trẻ vô cùng ngạc nhiên và thích thú đem lại hiệu quả cao cho hoạt động. Hình ảnh7 : Hình ảnh ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy
11 Qua việc sử dụng biện pháp , tôi thấy hình thức ứng dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt động rèn kỹ năng đo cho trẻ là hình thức rất cơ bản giúp người giáo viên đạt được mục đích của giờ hoạt động. Ngoài ra tùy theo nội dung của từng hoạt động mà giáo viên có thể lựa chọn hình thức tổ chức giờ hoạt động phù hợp nhằm tạo ra cho trẻ một trạng thái thật thoải mái, gần gũi với cuộc sống thực,“học bằng chơi, chơi mà học” 6. Biện pháp 6 : Phối kết hợp với phụ huynh . Với đặc điểm tư duy trực quan hành động- hành động và trực quan- hình tượng chiếm ưu thế ,những kiến thức trẻ nắm được mới chỉ dừng lại ở mức biểu tượng, Do đó trẻ rất cấn có sự hướng dẫn, hỗ trợ từ ba mẹ và cô giáo trong việc giáo dục phát triển nhận thức. Cha mẹ có vai trò quan trọng trong việc rèn luyện, củng cố các biểu tượng ban đầu, làm cho việc lĩnh hội kiến thức của trẻ có hiệu quả hơn khi trẻ thường xuyên được ứng dụng vào các sự vật, hiện tượng trong môi trường tự nhiên và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể thiếu. Ngay đầu năm học tôi đã tổ chức họp phụ huynh, tuyên truyền với phụ huynh về tầm quan trọng của việc cho trẻ đến trường để trẻ được làm quen với trường lớp, với các bạn, giao lưu với các bạn. Ngoài ra tôi còn trao đổi với phụ huynh về vấn đề chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường cũng như ở nhà để cô giáo và phụ huynh cùng kết hợp dạy trẻ. Đặc biệt tôi đề cập đến tầm quan trọng của bộ môn “Làm quen với toán” và việc rèn kỹ năng đo lường cho trẻ Đối với những trẻ tiếp thu chậm tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh để cùng đưa ra những biện pháp để trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất. Ví dụ: Cháu Bảo Nam khả năng tiếp thu chậm, cháu chưa có thao tác đo đúng, chưa diễn đạt được rõ ràng kết quả đo, hàng tuần tôi đều trao đổi với phụ huynh và có những bài tập, cách trò chuyện với trẻ, đặt câu hỏi để trẻ trả lời, từ đó trẻ có biểu hiện tiến bộ biết thực hiện thao tác đo chính xác, biết so sánh diễn đạt kết quả đo chính xác. Với những trẻ khác tôi cũng có những cách trao đổi khác phù hợp với khả năng của trẻ. Hàng tuần tôi đều trao đổi với phụ huynh tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thường xuyên luyện tập củng cố kỹ năng đo ở mọi nơi mọi lúc, trong mọi hoạt động như trong khi nhặt rau cho trẻ độ dài của mooic cây rau, loại rau khác nhau, đo chiều dài của bếp, đo chiều rộng của miệng xoong.... Hay trong khi chơi cho trẻ đo chiều rộng của sân bằng bàn chân, chiều cao của cây bằng gang tay, ..... Ngoài ra tôi tuyên truyền vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu , nguyên liệu như : giấy, sách, những lọ nhựa, vải vụn để làm đồ dùng cho trẻ hoạt động. Hướng dẫn phụ huynh tận dụng 1 số đồ dùng có sẵn ở nhà làm thước đo cho trẻ hoạt động để kích thích trẻ hoạt động.
12 Với việc kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh mà phụ huynh lớp tôi đã chủ động hơn trong việc phối hợp cùng cô phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ. Các bậc phụ huynh cũng tỏ ra đồng cảm, chia sẻ hơn với công việc của cô giáo và nhiều phụ huynh đã chủ động ủng hộ cho lớp cả về vật chât và tinh thần, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc giáo dục trẻ, nhờ vậy mà việc rèn kỹ năng đo lường cho trẻ có hiệu quả rất cao. PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận chung: Từ một số biện pháp tôi đã ứng dụng trong qua trình dạy "Môn làm quen với toán" đã giúp trẻ được hoạt động thoải mái, trẻ tham gia vào các hoạt động làm quen với toán một cách tự tin. Trẻ cảm nhận được khả năng kiến thức, nội dung về toán. Giờ hoạt động làm quen với toán diễn ra nhẹ nhàng, không gò bó, mở rộng được kiến thức. Để giờ hoạt động với toán đạt kết quả đòi hỏi giáo viên phải có lòng nhiệt tình, tính linh hoạt và có khả năng kiến thức về toán, có kiến thức tổ chức hoạt động theo hướng tích cực. Giáo viên phải chịu khó tìm tòi sáng tạo học hỏi kinh nghiệm để giờ học đạt kết quả tốt. 2.Kết quả thực hiện có so sánh dối chứng: TỔNG SỐ TRẺ ĐƯỢC KHẢO SÁT LÀ: 25 TRẺ Kết quả khảo sát ban đầu Nội dung T Khá Trung STT Yếu khảo ốt bình sát tỷ lệ tỷ lệ tỷ lệ tỷ lệ SL SL SL SL (%) (%) (%) (%) Trẻ có thao tác 1 5 20% 8 32% 11 44% 2 8% đo Khả năng diễn 2 4 16% 7 28% 11 44% 2 8% đạt kết quả đo. Khả năng khái 3 4 16% 6 24% 14 56% 1 4% quát kết quả đo
13 Kết quả khảo sát sau khi thực hiện Nội dung T Khá Trung STT Yếu khảo ốt bình sát tỷ lệ tỷ lệ tỷ lệ tỷ lệ SL SL SL SL (%) (%) (%) (%) Trẻ có thao tác 1 16 64% 8 32% 2 8% 0 0% đo Khả năng diễn 2 15 60% 7 28% 3 12% 0 0% đạt kết quả đo. Khả năng khái 3 13 52% 7 28% 5 20% 0 0% quát kết quả đo 3. Bài học kinh nghiệm: Để giờ hoạt động cho trẻ làm quen với toán nói chung, tiết học làm quen với toán đo lường nói riêng đạt hiệu quả cao, tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau: - Điều trước tiên không thiếu ở cô giáo mầm non là tình yêu thương đối với trẻ, luôn luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình, thực sự là người mẹ hiền thứ hai và kiên trì trong quá trình dạy trẻ, có lòng nhiệt tình và có lòng ham muốn môn học. - Nắm vững phương pháp cho trẻ làm quen với toán, phải tìm các giải pháp và sử dụng các biện pháp dạy trẻ sao cho phù hợp, sáng tạo và thường xuyên thay đổi các hình thức tổ chức cho trẻ để tránh sự nhàm chán. - Chuẩn bị đồ dùng đẹp, sinh động hấp dẫn. Cần nghiên cứu làm nhiều đồ dùng đẹp khoa học, dễ sử dụng để thu hút trẻ và nâng cao hiệu quả của giờ học. Trong khi dạy, nếu có đủ đồ dùng đẹp, nhất là đồ dùng đó do trẻ tự làm ra thì tiết học sẽ hấp dẫn hơn. Đó là một yếu tố giúp trẻ hào hứng trong học tập và giáo viên truyền thụ kiến thức cho trẻ có nhiều thuận lợi. - Sử dụng và ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy một cách thành thạo và phù hợp. - Giáo viên phải là người có kinh nghiệm, phải có tính linh hoạt, tính tích cực tìm tòi, sáng tạo, học hỏi kinh nghiệm qua mạng, qua tài liệu, từ bạn bè đồng nghiệp. - Giáo viên phải là người có kiến thức chuyên môn vững vàng. Có sáng tạo trong lời dẫn dắt bài dạy để gây hứng thú cho trẻ, thường xuyên nghiên cứu
14 sưu tầm các bài thơ, câu truyện, trò chơi phù hợp để lồng ghép tích hợp vào bài dạy. - Giờ hoạt động phải biết sử dụng đồ dùng phù hợp, gây hứng thú cho trẻ. Biết chọn bài kết hợp phù hợp theo nội dung bài dạy và sắp xếp bài dạy hợp lý, biết chọn nội dung tích hợp, trình bày, hấp dẫn và phù hợp trẻ. - Nắm vững đặc điểm nhận thức của từng cá nhân trẻ để có phương pháp dạy phù hợp. Phát triển khả năng nhận thức về toán cho trẻ và đảm bảo chất lượng giáo dục đồng bộ. Kết hợp trong giờ dạy khéo léo, sinh động hấp dẫn gây hứng thú cho trẻ. Trong quá trình dạy, giáo viên phải quan tâm đến kiến thức cá nhân để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp. - Phải tạo điều kiện dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Các bài tập chuẩn bị cho giờ hoạt động chung cũng như dạy các kỹ năng về toán cho trẻ. - Tạo môi trường, tâm thế thoải mái để trẻ hoạt động trong giờ học làm quen với toán - Giáo viên phải có sự tham mưu với nhà trường và phối hợp với các bậc phụ huynh để có đủ đồ dùng phục vụ cho trẻ hoạt động môn làm quen với toán toán. 4. Đề xuất - khuyến nghị: Sau khi thực hiện đề tài “Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” tôi xin được mạnh dạn đề xuất một số khuyến nghị sau: + Đối với cấp trường:Tham mưu tốt với các cấp lãnh đạo tu sửa trường lớp rộng rãi để cho trẻ hoạt động, thường xuyên xây dựng những tiết học có chất lượng để cho giáo viên học tập. + Đối với cấp phòng, sở giáo dục: Tạo nhiều cơ hội cho giáo viên được trau dồi năng lực sư phạm qua các lớp bồi dưỡng chuyên môn về “Làm quen với toán” nói chung và “Làm quen với toán về đo lường” nói riêng. Cung cấp các tài liệu, tập san có nội dung về “Làm quen với toán” về đo lường để giáo viên học tập và nghiên cứu. Trên đây là “Một số biện pháp rèn kỹ năng đo lường cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với toán”. Kính mong hội đồng khoa học các cấp góp ý bổ xung cho đề tài của tôi được hoàn thiện hơn Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này do tôi viết không sao chép nội dung của ai Tôi xin chân thành cảm ơn!
15 PHẦN VI: DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hướng dẫn thực hiện chương trình 4-5 tuổi. TS Trần Thị Ngọc Trâm, TS Lê Thu Hương-PGS, TS Lê Thị Ánh Tuyết (Đồng chủ biên). NXB giáo dục Việt Nam 2. Chương trình giáo dục mầm non mới 4-5 tuổi. Bộ giáo dục và đào tạo.NXB giáo dục Việt Nam 3. Tài liệu nghiên cứu tâm lí học trẻ em. Nguyễn Ánh Tuyết. NXB giáo dục 4. Tài liệu phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán. TS Đỗ Thị Minh Liên. NXB giáo dục Việt Nam 5. Các tài liệu, tập san, sách báo, mạng internet...
16 PHẦN V: MINH CHỨNG
17 Hình ảnh 1: Những hình ảnh đồ dùng đồ chơi tự tạo
18 Hình ảnh 2: Trẻ đo độ dài bức tranh bằng các thước đo khác nhau
19 Hình ảnh 3: Hình ảnh trẻ đo chiều dài và chiều rộng cái bàn
20 Hình ảnh 4: Hình ảnh trẻ trải nghiệm việcchắt nước vào chai và đo nước. Hình ảnh 6: Hình ảnh trẻ đo đồ dùng ở góc học tập