Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng đặc điểm tình hình của lớp, kinh nghiệm thực tế về xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc nhằm mục đích đưa ra các biện pháp xây dựng, thiết kế môi trường giáo dục trong lớp để trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi được học tập và vui chơi trong môi trường an toàn, hạnh phúc, phát huy tính tích cực, sáng tạo ở trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ TRƯỜNG MẦM NON TẢ THANH OAI B MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LỚP HỌC XANH - AN TOÀN - HẠNH PHÚC CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Lĩnh vực/ Môn : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tên tác giả : Trịnh Thị Nụ Đơn vị công tác : Trường Mầm non Tả Thanh Oai B Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC: 2022 - 2023
MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 3 4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu .................................................................... 3 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................................. 4 I. Cơ sở lý luận ................................................................................................... 4 II. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................ 5 1. Đặc điểm chung ............................................................................................... 5 a. Thuận lợi.......................................................................................................... 6 b. Khó khăn ......................................................................................................... 7 2. Thực trạng ....................................................................................................... 7 III. Biện pháp thực hiện....................................................................................... 10 1. Biện pháp 1: Tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức, nghiệp vụ xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ theo hướng hiện đại. ................10 2. Biện pháp 2: Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM tạo môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc khuyến khích trẻ hoạt động …………………....13 3. Biện pháp 3: Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM đổi mới tổ chức hoạt động giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” thông qua các hoạt động hàng ngày……..17 4. Biện pháp 4: Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh trong xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc…………………………………………………28 IV. Hiệu quả của sáng kiến ............................................................................... 31 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................. 37 1. Kết luận .......................................................................................................... 37 2. Khuyến nghị ................................................................................................... 38
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: Tiến sĩ Maria Montessori đã từng nói “Giáo dục là một quá trình tự nhiên được thực hiện bởi trẻ nhỏ và không đạt được nhờ lắng nghe mà nhờ trải nghiệm trong môi trường”. Trong mỗi chúng ta, ai cũng đều mong muốn được sống và học tập trong một môi trường xanh, an toàn và hạnh phúc. Bởi, lớp học xanh, an toàn và hạnh phúc tạo ra một môi trường học tập và vui chơi thân thiện, thú vị, hấp dẫn, giúp cô trò thêm yêu trường, mến lớp, là nơi giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách của trẻ. Môi trường giáo dục trong trường mầm non có vai trò vô cùng quan trọng, là yếu tố góp phần giúp trẻ đạt được các mục tiêu giáo dục cuối mỗi độ tuổi. Vì vậy, việc thiết kế môi trường được gọi là “Giáo viên thứ ba" của trẻ (sau cha mẹ và giáo viên), là một phương tiện để kích thích và tạo cảm hứng tương tác, học tập và xây dựng sự hiểu biết của trẻ. Đó là cái nôi nuôi dưỡng kế tiếp các thế hệ con người mới cho tương lai, điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ càng thích hợp bao nhiêu thì càng tạo ra những nền tảng cho tiến bộ sau này của trẻ bấy nhiêu. Trong đó môi trường giáo dục là một trong những điều hết sức cần thiết. Môi trường là một bảo tàng thiên nhiên đầy sự đa dạng và phong phú giúp trẻ phát triển các mối quan hệ giữa con người với nhau, các kinh nghiệm, ý tưởng và nhiều cách thể hiện các ý tưởng của mình, là nơi không chỉ tạo điều kiện, cơ hội an toàn cho trẻ vui chơi, học tập mà còn là môi trường sống lành mạnh, nơi đó trẻ được đối xử công bằng, được quan tâm, chăm sóc, được bảo vệ và tham gia vào quá trình học tập, phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ sau này. Lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc là yêu thương, an toàn và tôn trọng, là điểm đến thân thiện và vui thích của trẻ, là môi trường giáo dục đầy tính mời gọi tạo được tâm lí thoải mái khi trẻ đến trường, là nơi cô và trò đều có cảm giác muốn đến để “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui, là một ngày hạnh phúc” khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và những rung động, là nơi không áp đặt trẻ phát triển theo khuôn mẫu mà đóng vai trò định hướng để trẻ được làm những gì mình yêu thích và say mê, được thoả sức thể hiện nhu cầu, mong muốn của bản thân thông qua các trò chơi và những trải nghiệm gắn với thực tiễn cuộc sống gần gũi của trẻ, đó là môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động giáo dục của cô giáo, của nhà trường nhằm đạt được mục tiêu giáo dục một cách linh hoạt, hiệu quả. Thực tế cho thấy, việc “Xây dựng trường, lớp mầm non xanh, an toàn, hạnh phúc” đã được triển khai đầy đủ, kịp thời và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của giáo dục mầm non trong những năm gần đây. Là một giáo viên có
2 12 năm kinh nghiệm chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non, tôi nhận thức được tầm quan trọng của việc đổi mới, sáng tạo trong xây môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, nơi trẻ có nhiều cơ hội cho trẻ được vui chơi, trải nghiệm, được thoả sức sáng tạo. Làm thế nào để xây dựng được một lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc nhưng lại tạo được hình ảnh, phong cách, dấu ấn riêng của lớp học? Môi trường giáo dục đó phải thỏa mãn nhu cầu thực sự của mỗi trẻ? Làm thế nào để xây dựng, tận dụng được các không gian có sẵn bên trong và bên ngoài của lớp học mang lại hiệu quả hoạt động đáp ứng với đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục của cô và trẻ? Nhưng lại đạt được hiệu quả đó là thách thức đặt ra với tôi và giáo viên nhà trường. Với tinh thần quyết tâm, muốn đổi mới môi trường giáo dục với phong cách dấu ấn riêng của lớp thể hiện rõ chủ đề năm học “Xây dựng trường mầm non xanh – an toàn – hạnh phúc” là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường là một việc khiến tôi trăn trở suy nghĩ. Với mong muốn năm học 2022-2023 làm thế nào để xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc, để tôi cũng như tất cả giáo viên và học sinh mỗi ngày đến trường là một ngày vui, hạnh phúc ngập tràn. Nhận thức được tầm quan trọng của việc cần phải xây dựng môi trường giáo dục đối với sự phát triển toàn diện của trẻ, tạo cho trẻ có môi trường lớp học thân thiện, gần gũi và tự do được khám phá là điều hết sức cần thiết trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay theo hướng đổi mới. Xuất phát từ mong muốn xây dựng một môi trường giáo dục xanh, an toàn, hạnh phúc với sự phát triển và thành công của trẻ. Sau một thời gian bắt tay vào nghiên cứu, tìm tòi ra cách xây dựng môi trường lớp học mang dấu ấn riêng của lớp, của giáo viên, tôi đã thành công trong việc xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc và được nhà trường, đồng nghiệp và phụ huynh đánh giá cao, trẻ trong lớp thực sự yêu thích, say mê với môi trường giáo dục tại lớp. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình trong năm học 2022-2023. 2. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng đặc điểm tình hình của lớp, kinh nghiệm thực tế về xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc nhằm mục đích đưa ra các biện pháp xây dựng, thiết kế môi trường giáo dục trong lớp để trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi được học tập và vui chơi trong môi trường an toàn, hạnh phúc, phát huy tính tích cực, sáng tạo ở trẻ. Phát huy tối đa nội lực của giáo viên sáng tạo trong xây dựng một môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc.
3 Thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự quan tâm của nhà trường, của xã hội trong việc xây dựng môi trường lớp học, góp phần thực hiện tốt chủ đề năm học xây dựng trường mầm non xanh - an toàn - hạnh phúc cho trẻ, mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên và phụ huynh học sinh trong nhà trường. 3. Đối tượng nghiên cứu: - Cảnh quan môi trường trong và ngoài lớp học cũng như trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp mẫu giáo lớn A4, trường Mầm non Tả Thanh Oai B. 4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích tổng hợp tài liệu có liên quan đến thực tiễn xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ mầm non. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp quan sát - điều tra: Quan sát các biểu hiện hành vi, cảm xúc, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm và điều tra về mức độ trẻ đạt được các mặt cảm xúc, hành vi, ngôn ngữ, nhận thức của trẻ khi đến trường, lớp. + Phương pháp đàm thoại: Trao đổi với các đồng nghiệp về việc áp dụng các tiêu chí xây dựng môi trường giáo dục xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ. + Phương pháp thực hành: Thiết kế, sắp đặt, tạo môi trường trong và ngoài lớp học và tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng tiêu chí lớp mầm non xanh, an toàn, hạnh phúc. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: - Phạm vi nghiên cứu và áp dụng: Lớp mẫu giáo lớn A4 (5-6 tuổi) tại trường mầm non Tả Thanh Oai B. - Thời gian thực hiện: Từ tháng 09 năm 2022 đến tháng 04 năm 2023. - Phạm vi ứng dụng: Với đề tài này có thể áp dụng ở các trường mầm non trên toàn Thành phố Hà Nội.
4 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường. Xây dựng môi trường giáo dục phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện để trẻ “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” đây là một tiêu chí quan trọng mà bất kỳ trường mầm non nào cũng mong muốn đạt được. Trẻ em lứa tuổi mầm non đang hình thành và phát triển, cơ thể trẻ còn non nớt, sự tăng trưởng và phát triển luôn chịu tác động mạnh mẽ của môi trường xung quanh. Đặc điểm tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động trẻ học bằng chơi, học bằng hình ảnh cụ thể, học ở mọi lúc, mọi nơi. Chính vì vậy, nơi trẻ tiếp xúc phải chứa đựng được tất cả các yếu tố mà trẻ có thể học tập được và môi trường phải đảm bảo tính thẩm mỹ mang tính sư phạm, tính giáo dục cao. Môi trường lớp học xanh – an toàn – hạnh phúc là ở đó có hệ thống cây xanh, cây cảnh, thảm cỏ sắp đặt hài hoà, tạo cảm giác xanh mát, dễ chịu; lớp học có cơ sở vật chất khang trang, sạch đẹp, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ công tác chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục trẻ được giáo viên thường xuyên rà soát loại bỏ các yếu tố có nguy cơ gây mất an toàn dù là nhỏ; là nơi vừa mang lại môi trường phát triển toàn diện về mọi mặt, kích thích hứng thú học tập, vui chơi của trẻ, tạo dựng niềm tin và sự hài lòng cho phụ huynh. Giáo viên nhiệt huyết, yêu nghề, yêu trẻ luôn mong muốn tạo dựng cho trẻ một môi trường giáo dục với tiêu chí “Yêu thương thấu hiểu, an toàn và tôn trọng”. Bởi vậy, xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc là xây dựng một môi trường giáo dục an toàn, thân thiện gần gũi với thiên nhiên có hệ thống cây cảnh, chậu hoa, môi trường lớp học ấm áp, bày trí sắp đặt đẹp mắt, hài hoà về màu sắc, bố cục, các đồ dùng, dụng cụ bố trí thuận tiện, thẩm mỹ, thu hút giúp trẻ thoải mái, dễ chịu khi đến lớp, được chủ động tham gia vào các hoạt động, có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực nhất. Môi trường lớp học như vậy có ảnh hưởng sâu sắc đến trẻ và giáo viên, hỗ trợ mục tiêu chương trình giáo dục mà ở đó trẻ có thể tự do vui chơi và khám phá, giáo viên có điều kiện quan sát trẻ để kịp thời định hướng trẻ hoạt động phù hợp, sáng tạo. Đối với trẻ mầm non khi bước chân đến trường, đến lớp đó là sự thay đổi lớn, là bước ngoặt đáng kể đầu tiên trong cuộc đời của trẻ. Vậy làm thế nào để mỗi ngày trẻ đến trường là một ngày vui, một ngày hạnh phúc ? Lớp học đó là nơi thầy cô, trẻ và phụ huynh đều được hạnh phúc; Là nơi trẻ cảm thấy muốn đến, là
5 nơi trẻ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và những rung cảm; Nơi ấy không có bạo lực, không có hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo, không có những hành xử xúc phạm danh dự, nhân phẩm, tính mạng nhà giáo. Hiểu một cách đơn giản đấy là nơi mà cả trẻ, phụ huynh và các cô giáo đều “muốn đến, muốn ở mỗi ngày”. Lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc là một trong những vấn đề không thể thiếu trong môi trường giáo dục của nhà trường. Bác Hồ đã dạy: “Trẻ em như búp trên cành. Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”. Chính vì vậy, để giáo dục trẻ được tốt chúng ta cần quan tâm đến việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ. Môi trường đó phải tạo được cảm giác thoải mái cả về thể chất và tinh thần cho cô và trẻ, để cho trẻ mỗi ngày đến trường là một ngày ấm áp, mỗi ngày đến trường của các cô giáo là một niềm yêu thương. Trong bối cảnh mà những vấn đề về bạo hành trẻ lứa tuổi mầm non xảy ra ở một số ít cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập đã tạo tâm lý hoang mang, trăn trở cho không ít các bậc phụ huynh với suy nghĩ “Liệu trẻ có thực sự được yêu thương, được giáo dục một cách chuẩn mực khi đến trường? Liệu trẻ có được thoải mái, vui vẻ, hòa đồng cùng giáo viên và các bạn khi đến lớp? Làm sao để trẻ được học tập, vui chơi trong môi trường giáo dục đủ tốt giúp trẻ phát triển toàn diện?”. Như vậy, việc xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc đã góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục trẻ ở lớp cũng như góp phần thực hiện tốt mục tiêu định hướng đổi mới giáo dục mầm non của nhà trường nhằm xây dựng trường mầm non xanh – an toàn – hạnh phúc đúng nghĩa, bắt đầu từ “Lớp học hạnh phúc”. II. Cơ sở thực tiễn 1. Đặc điểm chung: Nhà trường có 3 cơ sở với tổng diện tích xây dựng là 8445.7 m2. Cơ sở vật chất khang trang, sạch sẽ lớp học rộng rãi, sân chơi thoáng mát, trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 vào tháng 12 năm 2021. Năm học 2022-2023, nhà trường có 20 lớp với tổng số 642 học sinh, trong đó có 6 lớp mẫu giáo lớn, 6 lớp mẫu giáo nhỡ, 5 lớp mẫu giáo bé và 3 lớp nhà trẻ. Tôi được Ban giám hiệu phân công dạy lớp mẫu giáo lớn A4 với 33 trẻ, trong đó có 21 nam và 12 nữ. Lớp có 02 giáo viên với trình độ chuyên môn trên chuẩn. 33% phụ huynh làm nông nghiệp, 23,2% phụ huynh làm công nhân viên chức, 43.8% phụ huynh làm nghề tự do. Từ thực tế trên, khi đi vào thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
6 a. Thuận lợi: Ban giám hiệu quan tâm, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm. Tạo điều kiện để tôi tham gia lớp bồi dưỡng về chuyên đề “Nghệ thuật xây dựng trường, lớp mầm non hạnh phúc”, “Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào chương trình giáo dục mầm non hiện nay”, được trang bị đầy đủ tài liệu bồi dưỡng chuyên môn, tiêu chí “Xây dựng trường, lớp mầm non hạnh phúc”, được tham dự buổi kiến tập về xây dựng môi trường giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm”, “Xây dựng trường, lớp mầm non hạnh phúc” tại các trường điểm trên địa bàn huyện, các buổi kiến tập chuyên đề cấp trường. Đặc biệt, nhà trường đã mời cô giáo Nguyễn Thu Trang – Cán bộ quản lý trường mầm non Chất lượng cao 20/10 tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên về “Xây dựng môi trường lớp học theo hướng hiện đại”. Lớp học rộng, khang trang có đầy đủ đồ dùng, đồ chơi theo thông tư 01, phương tiện hiện đại như ti vi kết nối internet, trang thiết bị, hệ thống giá góc đồng bộ, đồ dùng, đồ chơi phong phú như: ghế sofa, thảm, hệ thống đèn treo thả, thảm, bục đa năng, ghế quầy ba, bàn cát, bàn ánh sáng, tạo điều kiện cho xây dựng môi trường lớp học cũng như tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ứng dụng phương pháp giáo dục tiên tiến hiện đại như STEAM, Montessori. Hai giáo viên giàu kinh nghiệm chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn, có kỹ năng quản lý lớp học tốt, khéo tay, sáng tạo trong xây dựng môi trường lớp học, làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động. Là một giáo viên trẻ, có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, tâm huyết với nghề, có kỹ năng công nghệ thông tin tốt, ham học hỏi, luôn đổi mới, sáng tạo trong xây dựng môi trường lớp học và đổi mới tổ chức hoạt động giáo dục tiếp cận với phương pháp giáo dục tiên tiến. Bản thân đã tham gia bồi dưỡng và thực hành chuyên đề “Xây dựng môi trường theo phương pháp giáo dục tiên tiến hiện nay” của cô giáo Nguyễn Thu Trang - Trường mầm non chất lượng cao 20/10 tại trường mầm non Huỳnh Cung; chuyên đề “Thiết kế – Giảng dạy phương pháp giáo dục STEAM” tại trường mầm non B Thị Trấn Văn Điển được cấp giấy chứng nhận do phòng Giáo dục và Đạo tạo huyện tổ chức. Số trẻ/lớp đảm bảo theo quy định. 100% trẻ ra lớp ngay từ đầu năm học, phát triển đồng đều về thể chất, nhanh nhẹn, tích cực tham gia các hoạt động. Một số phụ huynh đã quan tâm đến công tác chăm sóc giáo dục trẻ của nhà trường nói chung và những hoạt động của lớp nói riêng, tích cực ủng hộ nguyên vật liệu, học liệu, chậu hoa, cây cảnh cho lớp.
7 b. Khó khăn: Đa số phụ huynh chưa ý đến việc tạo môi trường xanh, hạnh phúc thoải mái cho trẻ khi ở nhà cũng như khi đến lớp mà chỉ chú trọng nhiều đến việc ở lớp con được học chữ cái, nhận biết các chữ số chưa. Vì vậy, sự phối hợp giữa phụ huynh học sinh với giáo viên và nhà trường chưa được thường xuyên, đạt hiệu quả chưa cao. Một số trẻ nhút nhát, chưa mạnh dạn, tích cực tham gia hoạt động tập thể, hoạt động trải nghiệm trên lớp, chưa có kỹ năng hoạt động với môi trường giáo dục, đặc biệt với việc ứng dụng các yếu tố STEAM tại các góc chơi như khoa học, công nghệ, kỹ thuật. 2. Thực trạng: Để đưa ra các biện pháp xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã phối hợp với phụ huynh xây dựng phiếu khảo sát về nhận thức, kỹ năng, cảm xúc tích cực của trẻ theo tiêu chí xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ khi đến lớp. Tôi tiến hành như sau: Khảo sát trẻ đầu năm theo các tiêu chí lớp xanh, an toàn, học hạnh phúc và tổng hợp kết quả khảo sát trẻ. Xây dựng nội dung phiếu khảo sát phụ huynh về nhận thức của phụ huynh về đối với việc xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc ở trường mầm non khi trẻ đến lớp. (Phụ lục I) Thông qua ý kiến ban giám hiệu. Xây dựng nội dung khảo sát gửi đến phụ huynh lớp. Tổng hợp kết quả khảo sát phụ huynh. Sau khi tiến hành khảo sát, tôi tổng hợp và thu được kết quả như sau: Bảng tổng hợp kết quả khảo sát trẻ đầu năm học: Tháng 9/2022 * Khảo sát sự tôn trọng cảm xúc, sự tự tin của trẻ ở lớp Đầu năm (Tháng 9) Tôn trọng cảm xúc, Tổng TT Tỷ lệ Chưa Tỷ lệ sự tự tin của trẻ ở lớp số trẻ Đạt (%) đạt (%) 1 Sự tôn trọng của cô với trẻ 28 85% 5 15% 2 Sự tôn trọng của trẻ với trẻ 13 39% 20 61% Sự tôn trọng của phụ huynh 3 28 85% 5 15% với cô giáo Cảm xúc tích cực, an toàn 4 33 27 82% 6 18% của trẻ khi đến lớp Tự tin thể hiện bản thân 5 12 36% 21 64% của trẻ khi đến lớp
8 * Khảo sát kỹ năng hoạt động của trẻ Đầu năm (Tháng 9) STT Tiêu chí Tổng Tỷ lệ Tỷ lệ Đạt CĐ số trẻ % % Tích cực vào hoạt động xây dựng 1 10 30% 23 70% môi trường giáo dục cùng cô 2 Kỹ năng sử dụng các nguyên vật 16 48% 17 52% liệu ở các góc để tạo ra sản phẩm Trẻ tích cực, chủ động tham gia 33 3 13 39% 20 61% hoạt động trong môi trường lớp 4 Chủ động giao tiếp với cô và bạn 16 48% 17 52% Quan tâm, giúp đỡ và chia sẻ với 5 15 45% 18 55% bạn trong các hoạt động. Qua khảo sát tình hình thực tế ở lớp tôi nhận thấy: + Các kỹ năng hoạt động của trẻ, đặc biệt ở các góc công nghệ, khoa học, kỹ thuật còn rất hạn chế, mức độ đạt có tỷ lệ thấp chưa đến 50%, mức độ chưa đạt chiếm tỉ lệ cao. Trẻ chưa tích cực tham gia xây dựng môi trường cùng cô. + Đa số trẻ chưa có kỹ năng chơi với các nguyên vật liệu thiên nhiên, vật liệu tái chế, chủ yếu chơi với đồ mua sẵn. + Số trẻ hoạt động chưa hiệu quả, chưa tích cực chiếm tỷ lệ cao, số trẻ tích cực hứng thú tham gia các hoạt động lại chiếm tỉ lệ thấp. + Số trẻ chủ động giao tiếp với cô giáo và các bạn khi tham gia các hoạt chưa cao trẻ chiếm 48%; Trẻ chưa biết quan tâm, giúp đỡ và chia sẻ với các bạn, trẻ còn thụ động, rụt rè, nhút nhát, chờ đợi sự gợi ý, giúp đỡ từ cô giáo chiếm đa số, trẻ chưa có ý tưởng sáng tạo khi tham gia các hoạt động. Bên cạnh đó, để áp dụng hiệu quả các tiêu chí khi xây dựng môi trường “Lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc”. Tôi tiến hành khảo sát các tiêu chí sau: Số lượng STT Tiêu chí Tỷ lệ % góc chơi Sắp đặt góc chơi, Chưa hợp lý 9 90% 1 liên kết các góc Thuận lợi phù hợp 1 10% Các mảng tại góc Chưa mở linh hoạt 8 80% 2 cho trẻ hoạt động Theo hướng mở linh hoạt 2 20% Hiện đại, vật thật 8 80% 3 Đồ dùng đồ chơi Tái chế 2 20% 4 Ứng dụng các nội Thường xuyên 4 40%
9 dung chơi STEAM Chưa thường xuyên 6 60% trong góc Học liệu thiên Đa dạng, phong phú 3 30% 5 nhiên, vật liệu tái Chưa đa dạng, phong phú 7 70% chế có độ bền cao Từ kết quả khảo sát tình hình thực tế ở lớp theo các tiêu chí xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc tôi nhận thấy: + Đồ dùng, đồ chơi hiện đại như máy tính bảng, ipad, đồ dùng công nghệ, kỹ thuật bằng vật thật còn hạn chế, đồ dùng tự tạo độ bền chưa cao. + Học liệu từ thiên nhiên, học liệu tái chế có độ bền cao còn nghèo nàn chưa đáp ứng được nhu cầu của trẻ hoạt động tại các góc chơi, đặc biệt các học liệu tái chế ứng dụng tại các góc STEAM còn ít, chưa gợi mở ý tưởng chơi của trẻ. Ngoài ra, tôi tiến hành khảo sát về nhận thức, sự cảm nhận của phụ huynh về xây dựng “Lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc” để có thể làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh khi thực hiện với các tiêu chí sau: Bảng kết quả khảo sát ý kiến phụ huynh về xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc” cho trẻ đầu năm học: Tháng 9/2022 Tiêu chí khảo sát phụ huynh nhận Đầu năm (Tháng 9) STT biết về “Lớp học xanh, an toàn Tổng Tỷ lệ Tỷ lệ Đạt CĐ hạnh phúc” số trẻ % % 1 Xanh, an toàn, lành mạnh 20 61% 13 39% 2 Yêu thương 18 55% 15 45% 33 3 Tôn trọng, thấu hiểu 27 82% 6 18% 4 Công bằng, thân thiện 19 58% 14 42% Qua bảng quả khảo sát nhận thấy: 39% phụ huynh chưa nhận biết được tiêu chí xây dựng môi trường lớp học phúc là một môi trường giáo dục xanh, an toàn và lành mạnh; 45% phụ huynh chưa thấy được sự quan trọng của tiêu chí yêu thương cũng như công bằng và thân thiện khi xây dựng một lớp học hạnh phúc. Từ thực trạng kết quả khảo sát về cảm xúc tích cực khi trẻ đến lớp, kỹ năng hoạt động của trẻ, các tiêu chí từ trẻ, lớp học và phụ huynh để xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc đều có tỷ lệ thấp. Điều này giúp tôi hiểu rằng việc xây dựng một môi trường lớp học đáp ứng các tiêu chí trên đòi hỏi người giáo viên phải thay đổi ngay từ suy nghĩ, việc làm cụ thể và cần phải làm tốt công tác tuyên truyền để giúp cha, mẹ trẻ thay đổi nhận thức về sự cần thiết khi xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho con, dành sự tôn trọng, chủ động, tích cực cho trẻ trong mọi hoạt động ở lớp, ở nhà, có như vậy việc xây dựng môi trường
10 giáo dục theo định hướng đổi mới hiện nay mới đạt hiệu quả cao nhất giúp trẻ phát triển toàn diện. III. Biện pháp thực hiện 1. Biện pháp 1: Tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức, nghiệp vụ xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ theo hướng hiện đại Như chúng ta đã biết, trong những năm gần đây việc xây dựng lớp học xanh, lớp học an toàn hay hướng tới lớp học hạnh phúc dành cho trẻ mầm non được bậc học mầm non đặc biệt quan tâm, chú trọng triển khai đồng bộ trên toàn thành phố Hà Nội theo từng giai đoạn gắn với chủ đề của từng năm học nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2 (2021-2026). Tuy nhiên, không phải người giáo viên mầm non nào cũng có thể hiểu rõ, nắm bắt được đầy đủ các tiêu chí để xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động. Chính vì vậy, khi thực hiện xây dựng môi trường giáo dục xanh, an toàn, hạnh phúc tại lớp, tôi nhận thấy việc tự học hỏi, bồi dưỡng, nghiên cứu tài liệu về việc áp dụng các tiêu chí, cách thiết kế môi trường lớp theo hướng tiếp cận với phương pháp giáo dục tiên tiến như STEAM, Montesori, Reggio,.. là hết sức cần thiết và quan trọng. Năm học này, ngay từ khi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo lớn A4 từ tháng 8 năm 2022, tôi đã bắt tay ngay vào việc tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ để nghiên cứu, tìm hiểu các tiêu chí xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, các tiêu chí đánh giá một lớp học xanh, lớp học an toàn và lớp học hạnh phúc theo hướng hiện đại. Với vai trò là giáo viên - tổ phó chuyên môn khối mẫu giáo lớn, tôi nhận thấy để có thể thực hiện tốt biện pháp xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc theo hướng hiện đại thì việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào thiết kế môi trường lớp, đưa các yếu tố STEAM vào các góc chơi sẽ tạo được hiệu quả cao hơn, môi trường lớp học sẽ đảm bảo tính khoa học, ứng dụng cao với trẻ. Tôi tiến hành nghiên cứu cách xây dựng môi trường ứng dụng giáo dục STEAM tại lớp tạo mọi cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không gò bó, áp đặt và vận dụng vào thực tế hàng ngày. Căn cứ chủ đề năm học của cấp học mầm non huyện Thanh Trì cũng như chủ đề năm học của nhà trường “Xây dựng trường mầm non xanh, an toàn, hạnh phúc”, “Nhà vệ sinh thân thiện” tôi chủ động học tập nghiên cứu qua internet, youtube, đồng nghiệp trao đổi qua sinh hoạt chuyên môn về cách thiết kế, xây dựng môi trường lớp học ứng dụng giáo dục STEAM để thu hút trẻ đến lớp hiệu quả hơn. (Hình ảnh tôi cùng đồng nghệp tham gia bồi dưỡng kiến thức xây dựng môi trường qua hình thức trực tuyến, trực tiếp do nhà trường tổ chức)
11 Bên cạnh đó, sau khi được Ban giám hiệu cử tham gia lớp tập huấn chuyên đề “Xây dựng môi trường theo phương pháp giáo dục tiên tiến hiện nay” của cô giáo Nguyễn Thu Trang - Trường mầm non chất lượng cao 20/10 tại trường mầm non Huỳnh Cung xã Tam Hiệp do Phòng giáo dục tổ chức. Tại buổi tập huấn tôi đã lĩnh hội được rất nhiều kiến thức về lý thuyết nguyên tắc xây dựng môi trường theo phương pháp giáo dục tiên tiến như STEAM, Montessori; Reggio Emilia; STENDER và mạnh dạn thực hành việc xây dựng môi trường ngay ở một lớp mẫu giáo và lớp nhà trẻ tại trường mầm non Huỳnh Cung xã Tam Hiệp để đúc rút kinh nghiệm thực tiễn cho bản thân. (Hình ảnh tham gia tập huấn về xây dựng MTLH do PGD&ĐT huyện tổ chức) Sau buổi tập huấn, tôi đã mạnh dạn đề xuất với tổ chuyên môn, Ban giám hiệu nhà trường mời cô giáo Nguyễn Thu Trang - Trường mầm non chất lượng cao 20/10 về tập huấn, bồi dưỡng và hướng dẫn cho 100% đội ngũ giáo viên nhà trường về “Xây dựng môi trường theo phương pháp giáo dục tiên tiến hiện nay” để làm căn bản cho việc xây dựng môi trường lớp học hiện đại thể hiện rõ chủ đề năm học của ngành, của nhà trường. Trong buổi tập huấn đã trao đổi, chia sẻ về những bất cập, khó khăn khi tiến hành xây dựng môi trường giáo dục tại lớp theo hướng hiện đại, đặc biệt là lý thuyết nguyên tắc xây dựng môi trường lớp học ứng dụng phương pháp giáo dục tiên tiến STEAM. Chủ động lên kế hoạch, thay đổi môi trường của lớp mình ứng dụng giáo dục STEAM, bố trí, liên kết các góc chơi thể hiện rõ các góc khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học. (Hình ảnh Cô giáo Nguyễn Thu Trang-Trường MN CLC 20/10 hướng dẫn giáo viên nhà trường xây dựng môi trường lớp học theo hướng hiện đại) Trao đổi với Ban giám hiệu, tổ chuyên môn nhà trường để tháo gỡ những vướng mắc khi áp dụng tiêu chí xây dựng lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc với mô hình “Nhà vệ sinh thân thiện”, “Môi trường xung quanh thân thiện”, hay điều quan trọng môi trường giao tiếp cởi mở, tôn trọng cảm xúc của trẻ, của cô giáo và các bạn. Bồi dưỡng kỹ năng thấu hiểu cảm xúc của trẻ bởi tôn trọng cảm xúc là một trong những yếu tố tạo nên lớp học hạnh phúc. Vì ở lứa tuổi nào, trẻ cũng có những buồn, vui, lo lắng, sợ hãi như người lớn. Do đó, tôi đã đón xem chương trình “Thầy cô chúng ta đã thay đổi để trẻ được hạnh phúc”. Thật sự đó là một chương trình rất hay, tuyệt vời, tôi không kìm nổi những cảm xúc của mình và tôi nhìn thấy trong đó có hình ảnh của mình qua chương trình đó. Tôi cảm thấy mình còn quá nhiều điểm yếu và thiếu nhiều điều chưa làm được cho các con của mình. Từ đó tôi bước đầu thay đổi để trẻ của lớp tôi cảm thấy hạnh phúc hơn, yêu thích
12 cô giáo, các bạn khi đến lớp hơn. Đây chính là một trong những việc làm đã giúp tôi nhận ra rằng phải dũng cảm phá vỡ lối mòn, thay đổi bản thân. Chuyển đổi phương pháp dạy học không áp đặt mặc định “cô luôn đúng”. Một lớp học hạnh phúc đó là nơi được yêu thương, tôn trọng, cách ứng xử sư phạm, đạo đức nhà giáo là yếu tố quyết định để xây dựng nên một lớp học hạnh phúc thực sự, là nơi không chỉ truyền thụ kiến thức, kỹ năng, thái độ cho trẻ mà điều cần thiết hơn là chú trọng giáo dục cảm xúc, cảm xúc tích cực cho trẻ giúp trẻ giao tiếp ứng xử, kỹ năng giải quyết vấn đề phù hợp với hoàn cảnh cụ thể. (Hình ảnh bồi dưỡng kỹ năng ứng xử sư phạm của giáo viên) Điều quan trọng, tôi đã thu được đó là luôn đánh giá sự tiến bộ của trẻ so với chính bản thân trẻ, không so sánh với trẻ khác. Tôn trọng sự khác biệt của mỗi đứa trẻ trong lớp từ đặc điểm bên ngoài, sở thích, thói quen cũng như khả năng của trẻ. Giáo dục trẻ biết chấp nhận sự khác biệt của các bạn trong lớp với mình qua các hoạt động trò chuyện, bày tỏ ý kiến hàng ngày. Kiên nhẫn với trẻ, chờ đợi trẻ, khuyến khích trẻ bộc lộ cảm xúc, ý nghĩ và tự tin diễn đạt bằng lời. Luôn động viên trẻ tự tin vào bản thân “Cô nghĩ nhất định con sẽ làm được”, “Lần sau con sẽ làm tốt hơn” khuyến khích trẻ tham gia làm việc theo nhóm để cùng nhau giải quyết các vấn đề, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Khích lệ trẻ trao đổi, hợp tác thực hiện ý tưởng chơi, quan tâm, chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau trong các hoạt động ở lớp. Tham gia sinh hoạt tổ khối chuyên môn, trau dồi kiến thức, tiếp cận những phương pháp giáo dục theo đổi mới, tiên tiến hiện nay, mạnh dạn chia sẻ với đồng nghiệp đa dạng các hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo hướng tiếp cận “Học qua vui chơi, trải nghiệm, sáng tạo”. Tham gia vào phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt” trong nhà trường như hội thi “Giáo viên dạy giỏi”, “Xây dựng môi trường lớp học”, “Thiết kế bài giảng E-Learning”, “Làm đồ dùng sáng tạo ứng dụng STEAM” cấp trường. (Hình ảnh tham gia sinh hoạt chuyên môn, hội thi cấp trường) Kết quả: Sau khi bản thân tự học hỏi, nghiên cứu tài liệu bồi dưỡng kiến thức xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ theo hướng hiện đại, tôi đã nắm được các tiêu chí thực hành áp dụng để xây dựng môi trường lớp học với cách tiếp cận phương pháp giáo dục STEAM sẽ mang lại hiệu quả cao, với một môi trường hiện đại, chú trọng đến thiết kế, bố trí sắp đặt các góc chơi linh hoạt tạo không gian rộng rãi, thoáng mát, bố trí đồ dùng, nguyên vật liệu, học liệu khoa học, đảm bảo tính thực tiễn ứng dụng cao, gần gũi với trẻ để khi trẻ
13 đến lớp sẽ thực sự bị thu hút, mời gọi với nội dung chơi, nguyên vật liệu, học liệu hấp dẫn. Bản thân tôi khi sau khi được tập huấn về cách xây dựng trường mầm non xanh, an toàn hạnh phúc và bắt tay vào xây dựng bố trí sắp xếp môi trường lớp học hoàn toàn theo đổi mới đáp ứng kịp thời nhiệm vụ của năm học mới. Tôi đã mạnh dạn chia sẻ cũng như lan toả tới các chị em đồng nghiệp trong trường. Kết quả 100% các lớp mẫu giáo đều nắm được cách thức xây dựng môi trường lớp học xanh - an toàn - hạnh phúc và cũng phối hợp cùng giáo viên ở lớp xây dựng, sắp xếp bố trí lại không gian của lớp mình, trẻ vô cùng hào hứng mỗi khi đến trường, đến lớp. 2. Biện pháp 2: Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM tạo môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc khuyến khích trẻ hoạt động Để xây dựng môi trường giáo dục xanh, an toàn, hạnh phúc có ứng dụng giáo dục STEAM sẽ là điểm đến thân thiện và vui thích của trẻ, là môi trường giáo dục đầy tính mời gọi tạo được tâm lí thoải mái khi trẻ đến trường, là nơi cô và trò đều có cảm giác muốn đến để “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui’. Bởi hiệu quả giáo dục STEAM mang lại cho trẻ mầm non là vô cùng lớn, môi trường giáo dục được thiết kế với các yếu tố: Khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học tạo cơ hội cho trẻ những trải nghiệm thú vị với các nguyên vật liệu mở, đồ dùng, dụng cụ hiện đại, vật liệu tái chế của cuộc sống thực,…tạo mọi cơ hội cho trẻ “Chơi thông minh, học vui vẻ”. Chính vì vậy, tôi đã ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM trong xây dựng môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc tại lớp tạo cho trẻ cảm thấy được an tâm, tin tưởng và cảm thấy được yêu thương, được cô thấu hiểu khi đến lớp. Trẻ được đắm mình trong môi trường an toàn, tràn ngập sự yêu thương giúp trẻ tự tin thể hiện hết khả năng của mình. Xây dựng môi trường ứng dụng giáo dục STEAM tận dụng các không gian trong và ngoài lớp học thiết kế các khu vực, góc chơi với các học liệu sẽ giúp trẻ được trải nghiệm, hợp tác, làm việc theo nhóm, phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề và việc tận dụng những gì trẻ có để tạo ra sản phẩm mới chính là điểm mấu chốt của STEAM. Để có một môi trường hoạt động STEAM giống như bất cứ môi trường học qua vui chơi trải nghiệm, tôi cần chú ý đến không gian và đồ dùng cho trẻ hoạt động ở các góc trong lớp. Vì vậy, sắp xếp bố trí các góc học ở lớp khoa học, thuận tiện với trẻ giúp trẻ có thể dễ dàng hoạt động, thao tác liên kết giữa các góc với nhau, sử dụng đồ dùng của các góc linh hoạt, hỗ trợ giữa các góc, thể hiện rõ 5 thành tố của STEAM (Khoa học - Công nghệ - Kỹ thuật - Nghệ thuật và Toán học) trong môi trường một cách hợp lý sẽ tạo sự hấp dẫn, mời gọi trẻ tích cực tham gia vào hoạt động ở các góc chơi.
14 Với thực trạng hiện nay, trẻ em được tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử hiện đại và tiếp xúc với nhiều màu sắc sặc sỡ nên có nhiều trẻ đã và đang mắc các tật của mắt như cận thị, loạn thị…Vì vậy, khi xây dựng môi trường giáo dục trong lớp tôi luôn đảm bảo các nguyên tắc sau: Bố trí các góc phù hợp đảm bảo diện tích cho số trẻ hoạt động thoải mái, màu sắc hài hòa. Kết hợp các góc chơi với nhau một cách linh hoạt, dễ thay đổi, sử dụng hiệu quả phù hợp với kế hoạch giáo dục trẻ theo tháng, tuần, ngày. Tạo nhiều mảng mở để khuyến khích trẻ được hoạt động tối đa trong các góc. Sắp xếp vị trí giá đồ chơi vừa tầm với của trẻ cho trẻ dễ lấy, dễ cất. Tăng cường các nguyên vật liệu thiên nhiên, học liệu tái chế theo hướng tiếp cận phương pháp giáo dục STEAM để thu hút trẻ vào các góc chơi. Thiết kế đa dạng đồ dùng, đồ chơi, nội dung chơi để phát triển tư duy logic, khả năng quan sát, nhận xét, đặc biệt phát triển các cơ nhỏ, rèn cho trẻ sự khéo léo, tỉ mỉ khi thực hiện thao tác chơi. Tăng cường các sản phẩm của trẻ được trưng bày tại các góc chơi nhằm khích lệ, động viên trẻ hoạt động tích cực, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ chơi trong các hoạt động. Tạo cho trẻ cảm nhận được “Mỗi ngày đến lớp là một ngày vui” làm cho trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô, gắn bó với ngôi nhà chung. Chính vì vậy, tôi đã tiến hành thiết kế môi trường lớp học với các góc chơi có tính thực tiễn cao, gần gũi với trẻ như sau: Góc khoa học: Được bố trí thiết kế ở cuối lớp, gần cửa sổ để tận dụng ánh sáng tự nhiên, các đồ dùng, học liệu sắp xếp mời gọi trẻ chơi, thực hiện các thí nghiệm nhỏ với các đồ dùng gẫn gũi với trẻ như: Màu nước, hạt gạo, sữa, giấy ăn, làm các dự án robot, làm đồng hồ cát, các hành tinh xung quanh bé,.. để kích thích sự tò mò, tính ham hiểu biết và khám phá của trẻ. (Hình ảnh minh hoạ) Góc kỹ thuật: Góc này để treo các dụng cụ thực lên để trẻ dễ dàng nhận biết và lấy cất khi thực hiện nhiệm vụ theo từng hoạt động học: Tua vít, cờ lê, mỏ lết, búa, đinh, kéo răng cưa, kéo to, kéo nhỏ, băng dính các loại, súng nến, cưa nhỏ, dây thít, ống ti ô,.. Bên cạnh đó còn có bảng chỉ dẫn quy trình kỹ thuật thiết kế chế tạo một số sản phẩm, vật dụng gần gũi với trẻ. (Hình ảnh minh hoạ) Góc công nghệ: Ở góc này trẻ sẽ sử dụng những đồ dùng, dụng cụ thực tế từ cuộc sống gần gũi với trẻ để khám phá, trải nghiệm như máy tính, ipad, hệ thống loa, nồi cơm điện, máy xay, quạt, máy phun sương, máy sấy tóc, máy ép,….tôi sắp xếp ở cùng với góc thư giãn - gia đình để trẻ thuận tiện lấy cất đồ dùng khi hoạt động và trẻ nghỉ ngơi thư giãn sau mỗi hoạt động. Cụ thể như:
15 Trẻ khám phá máy xay sinh tố về cấu tạo bên trong, bên ngoài để biết được cách sử dụng máy xay sau đó thực hiện xay các loại hoa quả sinh tố thơm ngon, bổ dưỡng theo ý thích của mình. Vì vậy, tôi thiết kế không gian góc rộng, có thể liên kết với góc gia đình để trẻ thuận tiện lấy cất đồ dùng khi hoạt động. (Hình ảnh minh hoạ) Góc nghệ thuật: Góc được thiết kế không gian rộng, ngay cửa lớp là khu vực trưng bày sản phẩm sáng tạo của trẻ giúp phụ huynh dễ dàng ngắm nhìn sản phẩm của trẻ mỗi khi đưa đón con đến lớp. Với các đồ dùng như giá vẽ, giá đựng nguyên vật liệu, bàn chơi cát, bàn ánh sáng…Trẻ được thỏa sức sáng tạo sản phẩm với đa dạng nguyên vật liệu tái chế như: Lõi giấy, bìa cattong, chai nhựa, chai thuỷ tinh, khối gỗ, cành cây, lá cây, đĩa CD, nắp chai, cốc giấy, bảng gỗ, vỏ ốc, hoa khô, cành cây…. các nguyên liệu tạo hình: Kim tuyến, màu nước, màu sáp, keo sữa, keo dán, keo nến, dây ruy băng, dây gai, len,.. luôn thu hút trẻ đến hoạt động. Ngoài ta, tôi sử dụng thêm chậu cây xanh, tranh ảnh của một số hoạ sĩ nổi tiếng trên thế giới giúp trẻ có thêm hiểu biết về các trường phái nghệ thuật, cũng như cảm nhận được cái đẹp, yêu thích và tạo ra cái đẹp. (Hình ảnh minh hoạ) Góc học tập: Bố trí gần khu vực cửa sổ tận dụng được ánh sáng tự nhiên thuận tiện cho trẻ hoạt động có lợi cho mắt. Để tạo hứng thú cũng như cung cấp những kỹ năng học tập làm quen với biểu tượng toán như đong, đo, đếm, so sánh, phân loại, định hình không gian, hình dạng,… qua việc sắp xếp, sưu tầm một số đồ dùng như: Thước kẻ, thước dây, thước đo, cân đĩa, đồng hồ, các loại hình khối, lịch lock, con số, thẻ số, chữ số, cái rỗng, các nguyên vật liệu sỏi, đá, hột hạt,.. chậu cây xanh giúp trẻ tạo cảm giác thoải mái, thân thiện, dễ chịu khi hoạt động. (Hình ảnh minh hoạ) Bên cạnh đó, để tạo môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc cho trẻ, ngoài việc đưa các yếu tố STEAM vào các góc chơi trong lớp để tạo sự mới lạ, hiện đại cho lớp học nhằm thu hút trẻ đến lớp vui vẻ, ấm áp. Tôi nhận thấy việc xây dựng nhà vệ sinh thân thiện, gần gũi với trẻ cũng rất quan trọng sẽ tạo cảm giác an tâm, thoải mái cho trẻ hơn khi đến lớp, bởi trẻ cũng như phụ huynh thường có tâm lý e ngại, lo lắng mỗi khi con phải đi vệ sinh ở lớp. Chính vì vậy, với chủ đề năm học của nhà trường cũng như tiêu chí của lớp, tôi phối hợp với giáo viên trong lớp xây dựng mô hình “Nhà vệ sinh thân thiện” cũng được tôi và giáo viên trong lớp kết hợp sắp đặt lại đồ dùng, các khu vực khoa học, bổ sung trang trí hệ thống cây xanh trong nhà vệ sinh. Các thanh trang trí được đóng chắc chắn từ các mảnh gỗ của những chiếc rát giường đã cũ, hỏng để tạo sự tươi
16 mới, thẩm mỹ cho nhà vệ sinh của lớp. Đặc biệt, tôi mạnh dạn đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường trang bị hệ thống âm thanh tự động với những bản nhạc không lời có giai điệu vui tươi, nhẹ nhàng tình cảm giúp trẻ có cảm giác thoải mái và dễ chịu mỗi khi đi vào nhà vệ sinh, bố trí các biển chỉ dẫn, nội quy hướng dẫn trẻ hành vi văn minh khi đi vệ sinh như xả nước, rửa tay bằng xà phòng, sấy khô tay, xếp dép lên giá gọn gàng, bỏ rác vào thùng rác có nắp đậy và rửa tay sạch sẽ,…góp phần giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, hành vi văn minh khi đi vệ sinh, đó là một trong những tiêu chí xây dựng mô hình “Nhà vệ sinh thân thiện” mà lớp tôi cũng như nhà trường hướng đến thực hiện tốt, hiệu quả. (Hình ảnh minh hoạ nhà vệ sinh xanh, thân thiện) Song song với việc xây dựng môi tường giáo dục bên trong lớp hiện đại, mô hình nhà vệ sinh thân thiện, tôi còn phối hợp với giáo viên cùng lớp, cùng khối nhà xây dựng “Môi trường xung quanh thân thiện” với các khu vui chơi tại các hiên, sảnh, hộc trong các dãy nhà cho trẻ hoạt động, tận dụng hiệu quả các khu vực sảnh, lan can giếng trời sẵn có bên ngoài của khu lớp để trưng bày sản phẩm của trẻ, xây dựng khu vui chơi ký ức tuổi thơ, góc chơi dân gian, khu vườn thú nghộ nghĩnh với đa dạng con vật được làm từ thùng cát tông, vật liệu tái chế tạo không gian chơi chung cho các lớp ở lớp tôi cũng như các lớp cùng khối nhà, từ đó tạo thêm môi trường giao tiếp thân thiện, ấm áp gần gũi cho cô và trẻ mỗi khi trẻ đến trường, đến lớp luôn được vui vẻ, hạnh phúc và tràn ngập yêu thương. (Hình ảnh minh hoạ trẻ hoạt động tại không gian bên ngoài) Kết quả: Với việc thay đổi môi trường giáo dục tại lớp từ cách bố trí linh hoạt các góc chơi, các khu vực trong lớp, đưa các yếu tố phương pháp giáo dục STEAM vào môi trường lớp học đã mang đến sự tươi mới, hấp dẫn cho trẻ mỗi khi đến lớp. Qua đó trẻ được trải nghiệm thực tế, được khám phá, thực hành chế tạo ra các sản phẩm theo tưởng tượng riêng của mình với các nguyên vật liệu, học liệu đa dạng được cô và trẻ cùng nhau chuẩn bị, sưu tầm đã tạo sự phấn khởi, kích thích, mời gọi trẻ tích cực hoạt động để trẻ cảm nhận lớp học như là ngôi nhà thứ 2 của mình, nơi trẻ được tự do thoả sức sáng tạo và thử nghiệm, cùng nhau thảo luận, hợp tác tạo ra các sản phẩm như: Chế tạo rôbốt, làm lều, làm chuông gió,… Môi trường đã tạo cho trẻ cảm giác thân thiện, an toàn, được tôn trọng và cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc trong mỗi hoạt động góp phần phát triển toàn diện kỹ năng của thế kỷ 22 cho trẻ ở giai đoạn tiếp theo. Môi trường giáo dục lớp tôi đã được đồng nghiệp, tổ chuyên môn, Ban giám hiệu đánh giá rất cao qua các
17 hoạt động dự thi “Giáo viên giỏi cấp trường”, lên kiến tập chuyên đề của lớp “Ứng dụng giáo dục STEAM trong tổ chức hoạt động giáo dục trẻ” vào tháng 11 năm 2022. Đặc biệt, môi trường giáo dục của lớp đã được tôi trình bày trong phần thi thuyết trình tham dự hội thi “Giáo viên dạy giỏi” cấp huyện và được Ban giám khảo đánh giá rất cao, thực hiện đạt hiệu quả, phù hợp với thực tiễn của lớp. Với sự sáng tạo, đổi mới trong tạo môi trường lớp học xanh, an toàn, hạnh phúc trong phần thi thuyết trình biện pháp với kết quả đạt giải Nhất hội thi “Giáo viên dạy giỏi” cấp huyện năm học 2022-2023. Điều làm tôi vui và hạnh phúc hơn cả đó là môi trường giáo dục của lớp được phụ huynh ghi nhận tích cực ủng hộ, trẻ trong lớp thực sự yêu thích lớp học, yêu cô giáo, bạn bè, mạnh dạn chủ động giao tiếp với cô và các bạn, trẻ đi học chuyên cần với tỷ lệ trên 95% hàng tháng. (Hình ảnh minh “Phần thi thuyết trình” tham dự hội thi GVG cấp huyện) 3. Biện pháp 3: Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM đổi mới tổ chức hoạt động giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” thông qua các hoạt động hàng ngày Ở lứa tuổi mầm non, trẻ thường rất tò mò, ham hiểu biết nên đòi hỏi người giáo viên luôn đổi mới, sáng tạo trong xây dựng kế hoạch giáo dục với đa dạng hoạt động hướng tới nhu cầu, khả năng của trẻ, luôn lấy trẻ làm trung tâm. Hàng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian của trẻ được học tập và sinh hoạt cùng cô và các bạn, cô giáo vừa là bạn, vừa là người mẹ hiền thứ hai của trẻ, cùng học cùng chơi chăm chút từ bữa ăn giấc ngủ cho trẻ. Vì vậy, sau khi đã xây dựng được môi trường giáo dục xanh, an toàn, hạnh phúc trẻ có nhiều cơ hội để được khám phá, được trải nghiệm theo nhu cầu, hứng thú của trẻ. Tôi thiết nghĩ hoạt động của trẻ một ngày ở trường có rất nhiều hoạt động giáo dục để tôi ứng dụng các đề tài, dự án STEAM một cách hiệu quả và thu hút trẻ hoạt động một cách dễ dàng. Năm học này, khi nhà trường tiếp tục triển khai ứng dụng phương pháp giáo dục tiên tiến STEAM, Montessori vào đổi mới tổ chức hoạt động giáo dục trẻ cũng như sau khi được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM trong xây dựng môi trường lớp học cũng như tổ chức hoạt động giáo dục trẻ. 3.1. Xác định những nội dung và xây dựng kế hoạch ứng dụng các hoạt động ứng dụng STEAM cho trẻ Tôi đã tiến hành xây dựng nội dung và kế hoạch ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào kế hoạch giáo dục tháng để lồng ghếp tổ chức các hoạt động hàng ngày dựa trên cơ sở các dự án ngắn, các đề tài hoạt động gắn liền với thực tế cuộc sống của trẻ. Việc lựa chọn các nội dung, tổ chức các hoạt động
18 ứng dụng phương pháp STEAM cần đảm bảo nguyên tắc vừa sức, lấy trẻ làm trung giúp trẻ được tự do sáng tạo, nói lên suy nghĩ của bản thân, trẻ được hợp tác làm việc theo nhóm và cùng nhau thảo luân đưa cách giải quyết hiệu quả nhất. Bởi việc lựa chọn, xác định được các nội dung, tổ chức các hoạt động STEAM phù hợp với trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở lớp bám sát kế hoạch ứng dụng phương pháp giáo dục tiên tiến STEAM của nhà trường đã xây dựng đưa vào từng tháng, tuần, ngày, hoạt động cụ thể nhằm phát huy tối đa sự hứng thú, tính tích cực chủ động của trẻ. Tôi đã đi sâu nghiên cứu và thực hiện cụ thể như sau: Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để có cơ sở xác định những nội dung, hoạt động STEAM phù hợp với trẻ. Lựa chọn chủ đề, bài học STEAM: Tập trung vào tình huống và vấn đề thực tiễn. Tăng cường các hoạt động STEAM theo hình thức hoạt động nhóm để lôi cuốn trẻ vào hoạt động cũng như phát triển kỹ năng hợp tác, giao tiếp cho trẻ. Nội dung bài học STEAM chủ yếu từ nội dung khám phá, khoa học, nghệ thuật và toán học mà trẻ đã và đang học giúp trẻ giải quyết vấn đề thực tiễn đưa ra. Xác định cấu trúc của bài học STEAM: Theo quy trình tư duy khoa học 5E hay tư duy thiết kế kỹ thuật để đưa vào cấu trúc bài soạn hàng ngày linh hoạt, hợp lý. Căn cứ vào tài liệu, bám sát kế hoạch của nhà trường và sự nghiên cứu của bản thân đã xây dựng được nội dung và kế hoạch tổ chức hoạt động ứng dụng STEAM, dự kiến đồ dùng, nguyên vật liệu, học liệu gợi ý khi tổ chức thông qua các hoạt động theo chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ ở lớp cụ thể từ đơn giản đến phức tạp phù hợp với chủ đề sự kiện trong năm học và ứng dụng đạt hiệu quả cao của lớp được đánh giá qua dự giờ, lên chuyên đề, hội thi cấp trường, hội thi “Giáo viên dạy giỏi’ cấp huyện. Sau khi đã xây dựng được nội dung ứng dụng STEAM vào kế hoạch giáo dục hàng tháng cũng như dự kiến đồ dùng, nguyên vật liệu, học liệu gợi ý phù hợp với các hoạt động giáo dục trẻ thể hiện rõ chủ đề, sự kiện hàng tuần, tháng. Vì vậy, để ứng dụng hiệu quả phương pháp giáo dục STEAM vào trong tổ chức hoạt động giáo dục trẻ, tôi đã tiến hành thông qua các hoạt động hàng ngày. 3.2. Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM qua hoạt động học Khi tổ chức hoạt động học có mục đích cho trẻ ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM, tôi luôn bám vào tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong tổ chức hoạt động học, mục đích yêu cầu phải phù hợp với lứa tuổi, xác định được 5 thành tố STEAM (S: Khoa học - T: Công nghệ - E: Kỹ thuật - A: Nghệ thuật - M: Toán học) , kết quả áp dụng với từng đề tài cụ thể khi đưa vào tổ chức cho trẻ được trải nghiệm, được khám phá, giáo viên chỉ