Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non

Chia sẻ: Bobietbay | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Bồi dưỡng giáo viên kỹ năng xây dựng môi trường học tập cho trẻ. Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh. Thực hành việc khai thác, sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục trong việc tổ chức thực hiện Chương trình GDMN. Thực hành việc khai thác, sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục trong việc tổ chức thực hiện Chương trình GDMN. Chú trọng công tác kiểm tra đánh giá. Công tác tuyên truyền phối hợp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non

1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài: Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người” Đúng thật vậy, sự nghiệp trồng người đối với mỗi nhà giáo là trách nhiệm cao cả và quan trọng góp phần chắp cánh ước mơ bay xa cho những chủ nhân tương lai của đất nước. Bởi lẽ, “Trẻ em là những mầm xanh của đất nước, cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập”. Có thể khằng định rằng: "Bậc học mầm non là bậc học được xem là đặc biệt", bởi chúng ta vừa phải thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, vừa phải thực hiện nhiệm vụ giáo dục trẻ. Vì vậy trách nhiệm của nhà trường đối với trẻ vô cùng quan trọng và vất vả. Trẻ em ở lứa tuổi mầm non đang hình thành và phát triển, cơ thể trẻ còn non nớt, sự tăng trưởng và phát triển luôn chịu sự tác động mạnh mẽ, có tính quyết định của môi trường xung quanh. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là yếu tố rất quan trọng cần thiết để nâng cao chất lượng chăm sóc - giáo dục, đặc biệt là “môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Bên cạnh đó, một môi trường giáo dục tốt - chính là cái nôi để mọi hoạt động trong nhà trường ươm mầm và phát triển đúng hướng, đáp ứng yêu cầu giáo dục đổi mới hiện nay. Tuy nhiên bước đầu trong việc thực hiện chuyên đề xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm, vẫn còn gặp không ít hạn chế, môi trường bên trong và bên ngoài lớp chưa mang tính khoa học, đồ dùng đồ chơi có độ mở ít, chưa phong phú đa dạng, chưa tận dụng hết nguyên vật liệu sẵn có của địa phương, các kỹ năng của trẻ còn hạn chế, chưa huy động hết sự chung tay giúp đỡ của phụ huynh. Chính vì vậy để giúp trẻ phát triển toàn diện các mặt "đức - trí - thể - mỹ", trước hết chúng ta cần tạo môi trường giáo dục lành mạnh, trong đó trẻ được đón nhận sự an toàn cả về mặt thể chất lẫn tinh thần, trẻ được trải nghiệm, được sáng tạo và tích cực hơn trong các hoạt động. Đó chính là mục tiêu và cũng là nhiệm vụ của nhà trường. Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm đối với sự phát triển thành công của trẻ trong cuộc sống, trước tình hình thực tế của nhà trường và nhiệm vụ được giao, là một quản lý tôi luôn trăn trở tìm tòi các giải pháp thiết thực, để phát huy tính chủ động sáng tạo của đội ngũ giáo viên, phát huy được tính tích cực của trẻ. Ngoài ra còn huy động được sự chung tay của phụ huynh và các tổ chức xã hội cùng với nhà trường để xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm một cách hiệu quả. 1
Khác với trường phổ thông, môi trường giáo dục ở trường mầm non có những nét độc đáo riêng với các mảng tường, các góc chơi, đồ chơi được sắp xếp, trang trí nổi bật nhằm thu hút sự chú ý của trẻ cùng với không khí lớp học vui tươi, chan hòa, gần gũi giữa cô và trẻ. Đơn giản là thế nhưng việc thực hiện không hoàn toàn dễ dàng. Trong những năm gần đây giáo dục mầm non có nhiều thay đổi, đặc biệt từ khi Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai Chương trình Giáo dục mầm non sau sửa đổi theo Thông tư 28, thì vấn đề xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non được đặt ra ngày càng cấp thiết hơn. Hiện nay, đa số giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục do cô tổ chức. Nhưng thực tế, việc thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vẫn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập. Môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang tính áp đặt, cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi. Mặt khác, số giáo viên mầm non chưa đầu tư suy nghĩ, tìm tòi, ngại đổi mới, ngại sáng tạo nên hiệu quả thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa cao. Là người cán bộ quản lý của nhà trường bản thân tôi luôn trăn trở làm thế nào để tạo mọi cơ hội cho trẻ được giáo dục một cách tốt nhất. Vì vậy năm học 2020-2021 tôi đã chọn đề tài “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non” để nghiên cứu và tìm ra một số giải pháp giúp giáo viên xây dựng môi trường hoạt động giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn. * Điểm mới của đề tài: Trong năm học 2020-2021 Phòng GD-ĐT Lệ Thủy tiếp tục chỉ đạo và triển khai có hiệu quả các nội dung hoạt động của chuyên đề “Xây dựng môi trường phát triển vận động cho trẻ” và chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non theo hướng lấy trẻ làm trung tâm”. Vì vậy người CBQL-GV phải tập trung giải quyết dứt điểm những yếu kém về CSVC, thiết bị trường học, tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của trẻ vào các hoạt động học tập, vui chơi, vận động; Phát huy tính chủ động, sáng tạo của giáo viên trong việc tìm tòi, đổi mới phương pháp CSGD phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ; Huy động sự tham gia của các bậc phụ huynh, các tổ chức, cá nhân trong việc hỗ trợ khai thác học liệu, phương tiện giáo dục văn hóa truyền thống, xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tập thể sư phạm nhà trường đoàn kết, xây dựng mối quan hệ giữa trường mầm non, giáo viên và phụ huynh; tạo được không khí giao tiếp tích cực, kích thích hứng thú hoạt động của trẻ ở trường mầm non. 2
“Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là xây dựng một môi trường tích cực mà trẻ thực sự được vui chơi, khám phá, trải nghiệm, học tập phát huy được tính sáng tạo, tính chủ động, tích cực, tự giác, tăng cường sự nhiệt huyết của giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Đồng thời góp phần nâng cao nhận thức của phụ huynh, thu hút sự quan tâm, hỗ trợ cả vật chất lẫn tinh thần của các bậc cha mẹ, chính quyền địa phương và các nguồn lực đóng góp hỗ trợ trên địa bàn. Vấn đề trọng tâm là tiếp tục đi sâu vào việc nghiên cứu, đề xuất được các giải pháp mới có tính hệ thống để chỉ đạo thực hiện tốt công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non. Trong đó tập trung vào các nội dung: - Áp dụng chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” để chỉ đạo giáo viên “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. - Linh hoạt, sáng tạo trong các giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Giải quyết dứt điểm những tồn tại về cơ sở vật chất, xây dựng được môi trường giáo dục an toàn, thân thiện và hiệu quả phù hợp với đặc điểm hoạt động và tâm lý của trẻ. - Phát huy được tính chủ động, sáng tạo của giáo viên trong quá trình xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Sáng tạo hơn trong việc trang trí, tạo môi trường an toàn, hiệu quả, vui tươi, lành mạnh cho trẻ. - Thu hút được sự tham gia ủng hộ của các bậc cha mẹ học sinh, các tổ chức, đoàn thể, cá nhân trong phối hợp thực hiện xây dựng môi trường. - Đổi mới công tác bồi dưỡng xây dựng đội ngũ trong điều kiện mới hiện nay. - Đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo về hoạt động dạy học và công tác xây dựng môi trường phù hợp với tình hình và điều kiện mới của đơn vị. Đây là những vấn đề trọng tâm mà bản thân tôi muốn tiếp tục đi sâu phát hiện và hy vọng đề xuất được những giải pháp mới, bổ sung vào vốn kinh nghiệm trong công tác quản lý chỉ đạo ở trường mầm non. 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài: Đề tài “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non” được áp dụng trong phạm vi trường mầm non mà tôi đang công tác trong năm học 2020 - 2021 và những năm tiếp theo. Đề tài này cũng có thể áp dụng cho các trường mầm non trong và ngoài huyện, tỉnh. 3
2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu. Bước vào năm học 2020 - 2021, cấp học Mầm non đã triển khai thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” và chuyên đề “Nâng cao chất lượng phát triển vận động”. Trường tôi là một trong những đơn vị thuộc vùng khó khăn của huyện, nhưng với sự nổ lực phấn đấu hết mình của Ban giám hiệu, sự đồng thuận của đội ngũ chị em trong nhà trường đã thực hiện chuyên đề xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm khá tích cực và quyết liệt. Tuy nhiên với nguồn kinh phí nhà trường có hạn, nên người cán bộ quản lý cần phải có những giải pháp thiết thực, phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường, của địa phương để góp phần nâng cao hiệu quả công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non. Năm học 2020 - 2021 đội ngũ CB-GV-NV của trường có 42 đồng chí; trong đó: CBQL: 03 đ/c (1 HT, 2 PHT); Giáo viên: 31 đ/c; nhân viên: 08 đ/c. Tổng số trẻ toàn trường: 376 cháu; gồm 15 lớp học. Bản thân xác định rõ vai trò, trách nhiệm của một nhà cán bộ quản lý là nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ phát triển toàn diện, vì vậy cần bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên, nhân viên các kỹ năng cần thiết để xây dựng được môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tôi mạnh dạn thực hiện đề tài “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non”. Trong quá trình thực hiện tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: Trường được Phòng GD - ĐT Lệ Thủy, lãnh đạo Đảng và chính quyền địa phương luôn quan tâm chỉ đạo giúp đỡ trong các hoạt động của nhà trường. Được nhiều phụ huynh quan tâm trong việc phối hợp với nhà trường thực hiện các biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên đa số trẻ, khỏe, nhiệt tình trong công tác, tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đoàn kết cùng quyết tâm phấn đấu xây dựng trường hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đội ngũ Ban giám hiệu năng động, vững vàng về chính trị, có năng lực, có trình độ chuyên môn, nhiệt tình với công việc, có kỹ năng điều hành đội ngũ tốt và được đào tạo cơ bản về chuyên môn * Khó khăn: Điều kiện kinh tế của địa phương còn gặp nhiều khó khăn, việc đầu tư kinh phí để tăng trưởng CSVC và xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm gặp nhiều khó khăn hơn. 4
Trang thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi; môi trường giáo dục lớp học hạn chế, chưa phong phú, đa dạng. Một số phụ huynh nuông chiều trẻ nên thường để trẻ tiếp cận nhiều với máy tính, điện thoại, trò chơi điện tử…dẫn đến việc trẻ không hứng thú với đồ chơi theo lứa tuổi trường mầm non. Sự sáng tạo về làm đồ dùng đồ chơi của một số giáo viên còn hạn chế, giáo viên chưa biết tận dụng các sản phẩm của trẻ để trang trí môi trường cũng như chưa tạo được các góc mở cho trẻ hoạt động, chưa phát huy được tính tích cực của trẻ. Nhận thức của một số phụ huynh chưa cao, chưa thực sự phối hợp với giáo viên để cùng chăm sóc giáo dục trẻ. Đa phần phụ huynh chưa có kiến thức về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nên chưa chú trọng đến việc tập luyện vận động cho con. Mặt khác, phụ huynh quá cưng chiều con, sợ con em bị va chạm, tổn thương khi tham gia các hoạt động thể dục thể thao, vì vậy mà tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng nhẹ cân, thấp còi cao Trang thiết bị ở các nhóm lớp qua hàng năm, đồ dùng, đồ chơi CSVC nhà trường được tăng trưởng nhưng để đáp ứng yêu cầu thiết bị dạy học hiện nay và theo chuẩn của Bộ GD&ĐT quy định thì vẫn còn thiếu. Việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú; cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt; chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc; hình ảnh trên các mảng tường chủ yếu để trang trí, giáo viên chưa tận dụng các hình trang trí làm phương tiện dạy học; ít sử dụng các nguyên vật liệu mở để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động, chưa biết tận dụng các nguyên vật liệu dễ kiếm để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động mà chỉ sử dụng những đồ dùng sẵn có chưa chịu khó sưu tầm tìm kiếm vật liệu, chưa biết vận dụng huy động phụ huynh hỗ trợ, giúp đỡ trong việc xây dựng môi trường. Năng lực chuyên môn trong đội ngũ không đồng đều. Một bộ phận giáo viên khi tổ chức các giờ hoạt động còn mang tính áp đặt chưa chú trọng vào tâm lý trẻ, chưa tạo nhiều cơ hội để phát huy tính tích cực chủ động ở trẻ. Bảng khảo sát chất lượng của giáo viên đầu năm học 2020-2021: Tổng Kết quả đánh giá TT Nội dung số T K ĐYC KĐYC GV (%) (%) (%) (%) Giáo viên nhận thức vai trò của việc xây dựng 21 10 1 31 0 0 môi trường giáo dục lấy 67,7 % 32,3% trẻ làm trung tâm 2 Sáng tạo trong việc thiết 31 18 13 0 0 5
lập môi trường, các hoạt 58% 42% động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Sáng tạo xây dựng môi 17 10 4 3 trường vật chất trong 31 0 54,8% 32,3 12,9% lớp, ngoài lớp Làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh để 18 13 4 31 0 0 cùng làm đồ dùng, đồ 58% 42% chơi cho trẻ . Từ kết quả khảo sát trên cho thấy việc thiết kế môi trường giáo dục trẻ hoạt động mới chỉ thể hiện ở hình thức “có”, chưa có chiều sâu, còn mang tính áp đặt theo giáo viên, do đó hiệu quả mang lại chưa cao. Giáo viên chưa thực sự năng động, sáng tạo. Những điều này đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ ở trường mầm non. * Nguyên nhân: Với tình hình thực tế chung ở trường tôi nên khi thực hiện đề tài “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non” bản thân tôi nêu ra một số nguyên nhân cơ bản đó là: Năng lực chuyên môn nghiệp vụ, tay nghề của giáo viên không đồng đều. Nhiều giáo viên mới ra trường trình độ tay nghề còn non nên cũng ảnh hưởng đến việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Do một số giáo viên lớn tuổi, vì vậy hạn chế trong việc sáng tạo, tìm tòi những cái mới để tạo nên môi trường hiệu quả cho trẻ Về điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị đồ dùng dạy học: Trường có 3 khu vực cách xa nhau; điểm trung tâm có dãy nhà hai tầng kiên cố, điểm trường lẻ có nhà bán kiên cố nên chịu ảnh hưởng nhiều bởi bão lụt, thiên tai. Cũng do nhận thức và điều kiện không đồng đều của phụ huynh học sinh, bên cạnh những phụ huynh thường xuyên phối hợp với nhà trường và giáo viên còn lại một số phụ huynh mức độ quan tâm đến con cái chưa nhiều, thậm chí phó mặc và chủ yếu dựa vào các cô giáo, ít có sự chủ động phối hợp trong việc chăm sóc, giáo dục con. Với xu thế phát triển giáo dục hiện nay đòi hỏi người cán bộ quản lý và giáo viên mầm non phải không ngừng học tập, tích cực phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để đáp ứng sự quan tâm của toàn Đảng toàn dân, sự quan tâm của các cấp lãnh đạo và đáp ứng với yêu cầu về giáo dục hiện nay. Để 6
nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non, tôi suy nghĩ, tìm ra những giải pháp để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non đạt hiệu quả như sau. 2.2. Các giải pháp và việc làm cụ thể. Giải pháp 1. Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Để công tác chỉ đạo đạt hiệu quả cao người quản lý phải có kế hoạch cụ thể để điều hành công việc một cách khoa học theo đúng kế hoạch đề ra. Đồng thời có những điều chỉnh linh hoạt trong quá trình triển khai công việc. Căn cứ vào kế hoạch chỉ đạo chuyên môn của phòng Giáo dục và Đào tạo, căn cứ vào kết quả khảo sát thực tế và chất lượng việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ hoạt động từ năm học trước, tôi nhận thấy giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường học tập cho trẻ phù hợp theo chủ đề, nhưng chưa biết tạo các góc mở và đặc biệt là cách khai thác các góc mở cho trẻ hoạt động. Giáo viên chưa sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi và chưa biết khai thác có hiệu quả các đồ dùng, đồ chơi đã làm được và đưa vào cho trẻ hoạt động. Giáo viên chưa biết tận dụng triệt để sản phẩm của trẻ để trang trí môi trường học tập. Để xây dựng kế hoạch phù hợp, sát thực, việc đầu tiên là tôi tiến hành khảo sát môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn, thân thiện ở các nhóm, lớp và các khu vực của trường. Sau đó, tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng về số lượng, chất lượng các đồ dùng, đồ chơi tự sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương trong các nhóm lớp. Tại các lớp số lượng và chất lượng đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động này đã đảm bảo. Đồ dùng của các nhóm lớp hầu như cũng trong tình trạng “có” nhưng chưa đủ hoặc là chất lượng đồ dùng không đảm bảo và chưa phong phú. Từ kết quả đánh giá này, tôi đã cùng ban giám hiệu nhà trường tuyên truyền, phát động đến toàn thể CB-GV-NV trong nhà trường về công tác phối hợp tích cực với phụ huynh nhằm kêu gọi ủng hộ các nguyên vật liệu của địa phương để cung cấp cho giáo viên sáng tạo ra các đồ chơi thẩm mỹ, kích thích sự hứng thú của trẻ. Khảo sát nhằm mục đích làm cơ sở đánh giá và quan trọng hơn là để xây dựng kế hoạch thật phù hợp và sát đúng với khả năng của trẻ và thực tế của đơn vị. Từ đó tôi đã lồng ghép kế hoạch chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập vào kế hoạch chuyên môn của trường: Ví dụ: 7
+ Tháng 9: Bổ sung cơ sở vật chất. Bồi dưỡng chuyên môn: Tham mưu, mua sắm trang thiết bị cần thiết cho các lớp. Phát động giáo viên quét lại vôi tường, tô vẽ lại tranh các mảng tường. Các lớp phối kết hợp với phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu, các loại sách báo cũ để cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi. Tạo điều kiện cho giáo viên tham dự lớp bồi dưỡng cách xây dựng môi trường học tập, góc mở cho trẻ. Liên hệ cho giáo viên đi tham quan cách xây dựng môi trường lớp học của một số trường trọng điểm trong Huyện + Tháng 10: Xây dựng môi trường lớp điểm. Phát động hội thi “Trang trí lớp học, xây dựng môi trường học tập cho trẻ”: Lựa chọn một số giáo viên có khả năng tạo hình, khiếu thẩm mỹ và có kinh nghiệm trong xây dựng và tổ chức các hoạt động cho trẻ để phụ trách lớp điểm. Tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên lớp điểm về cách trang trí lớp, xây dựng môi trường học tập sau đó kiểm tra đánh giá và tổ chức cho giáo viên toàn trường kiến tập môi trường học tập của lớp điểm. Kết hợp với công đoàn phát động hội thi: Trang trí lớp. Xây dựng môi trường học tập đến 100% các lớp trong nhà trường vào tháng 11. Việc xây dựng kế hoạch đã khó, nhưng việc thực hiện và tạo ra kết quả càng khó hơn, tôi phải chú ý các điểm sau: + Sau khi lên kế hoạch công việc được Hiệu trưởng phê duyệt. Tôi tiến hành giao việc cho từng người, tôi giải thích công việc được giao, giải thích lý do giao việc, làm rõ các ưu điểm và hạn chế, kiểm tra xem người được giao việc đã hiểu chưa. + Trong quá trình thực hiện công việc, tôi luôn quan tâm ủng hộ các cá nhân để họ thực hiện tốt hơn công việc được giao. Quan tâm tích cực đến họ, động viên khi họ cần sự giúp đỡ, lịch sự chu đáo, không ngạo mạn. Tỏ ra thông cảm khi người đó lo lắng. + Sau khi khảo sát thực trạng của trường xong, chúng tôi nắm bắt kịp thời những khó khăn, thuận lợi trong quá trình thực hiện môi trường bên trong và môi trường bên ngoài nhóm lớp cũng như tâm tư nguyện vọng của đội ngũ giáo viên. Ban Giám hiệu phối hợp với các ban ngành đoàn thể trong nhà trường, đội ngũ giáo viên để tiến hành thực hiện kế hoạch. Giải pháp 2. Bồi dưỡng giáo viên kỹ năng xây dựng môi trường học tập cho trẻ. Chất lượng đội ngũ giáo viên là yếu tố quan trọng mang lại thành công cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là nội dung quan trọng của chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, chuyên đề đã làm thay đổi tư duy phần lớn cán bộ, giáo viên về cách thức phương pháp giáo dục trẻ. Để giúp giáo viên nắm nội dung chuyên 8
đề, nhà trường tổ chức mở lớp triển khai lý thuyết chuyên đề đến đội ngũ giáo viên nhằm giúp cho đội ngũ cán bộ, giáo viên nắm bắt kiến thức về việc thiết lập môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động có hiệu quả như: Tổ chức cho giáo viên thảo luận, trao đổi, đưa ý tưởng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong từng nhóm lớp, phù hợp với cảnh quan khuôn viên lớp học, trình bày đề xuất, kiến nghị khó khăn thực tế khi xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại nhóm lớp mình. Sau khi triển khai lý thuyết, tiến hành chỉ đạo cho đội ngũ giáo viên thực hành xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm như sau: + Chia giáo viên làm nhiều nhóm, mỗi nhóm cử nhóm trưởng phụ trách thực hành các nội dung khác nhau. Cứ sau ngày thực hành cho nhóm trưng bày sản phẩm để nhóm khác tham khảo, học tập, sau lại đổi nội dung khác để giáo viên sáng tạo. Sau ngày tổ chức thực hành, với nội dung chuẩn bị sẵn, nhóm hoàn thành việc thiết lập môi trường cho trẻ hoạt động nội dung như: Trang trí nhóm, lớp theo nội dung chủ đề; Làm tranh bảng biểu di động; sáng tạo đồ dùng đồ chơi cho góc hoạt động; môi trường giáo dục lớp học như: Xây dựng góc thiên nhiên, góc vận động tạo cảnh quan môi trường phong phú để trẻ hoạt động hứng thú, tích cực + Sau khi hoàn thành phần thực hành cho nhóm lên trình bày cách khai thác sử dụng phương tiện giáo dục để học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Ví dụ: Tôi lên kế hoạch tổ chức mở lớp tập huấn chuyên đề đồng thời mua vật liệu như: sơn, bút vẽ, xốp tấm, giấy đề can, dây dù….; sưu tầm lốp xe, vỏ hộp, vỏ lon bia, vật liệu phế thải an toàn… từ kiến thức tiếp thu được, ban giám hiệu hướng dẫn giáo viên tạo đồ dùng dạy học đồ chơi an toàn, đẹp hấp dẫn trẻ như: xích đu, thang leo, trống, rối dẹt, cổng chui thể dục, đồ dùng trưng bày sử dụng góc hoạt động: con vật, giỏ hoa, luống rau, dụng cụ, sản phẩm nghề… sau đó cho nhóm tác giả trình bày ý tưởng, cách thức khai thác đồ dùng, học liệu làm sao mang lại hiệu quả cao nhất. Bên cạnh đó hướng dẫn cho giáo viên xây dựng môi trường lớp học bao gồm xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học để có định hướng đúng trong việc khai thác và xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ. * Xây dựng môi trường bên ngoài lớp học: Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện cho trẻ. Nhà trường đã tập trung xây dựng môi trường giáo dục ngoài lớp học an toàn, đẹp, hấp dẫn trẻ. Trong điều kiện diện tích đất còn hạn chế, nhà trường linh hoạt bố trí các khu 9
vực cho trẻ hoạt động vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách khoa học và phù hợp hơn. Những yêu cầu về môi trường ngoài lớp học được BGH bàn bạc, tìm hiểu như bố trí các đồ chơi vận động (cột bóng rổ, thang leo, sân chơi bóng đá mini…); khu vực chơi với đồ chơi ngoài trời (cầu trượt, đu quay, bập bênh, nhà bóng); khu vực chơi với đất, cát, nước, đá, sỏi…; khu vực thiên nhiên để trẻ trồng rau, trồng cây và chăm sóc cây cối; giàn hoa, cây xanh bóng mát trên sân trường; hệ thống đường đi lối lại; độ cao của hệ thống tường bao quanh; vị trí đặt bảng tuyên truyền… * Bồi dưỡng giáo viên xây dựng môi trường thiên nhiên ngoài lớp học: Song song với việc xây dựng môi trường bên ngoài lớp tôi đã quán triệt giáo viên phải quan tâm đến việc xây dựng môi trường thiên nhiên cho trẻ khám phá khi hoạt động ngoài trời. Yêu cầu giáo viên sưu tầm trồng các loại rau phù hợp theo mùa như mùa đông trồng Bắp cải, su hào, xà lách; mùa hè gieo rau dền, mùng tơi; Mùa thu gieo rau cải,…Mỗi một loại rau phải có biển chữ đầy đủ để khi trẻ được quan sát khám phá cây xanh cùng một lúc có thể giúp trẻ làm quen với các chữ cái trong biển. Ngoài các loại rau tôi yêu cầu giáo viên bố trí không gian trồng thêm một số cây hoa làm cho môi trường thêm rực rỡ sắc màu. Giáo viên đã sưu tầm được một số cây hoa đẹp và còn vận động phụ huynh ủng hộ thêm cây cảnh giúp tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Nhờ đó mà môi trường xung quanh lớp học của trường có rất nhiều cây xanh, cây cảnh, không khí trường học trong lành, mát mẻ. Hiệu quả mà giải pháp này mang lại rất cao, giáo viên vững vàng lên rất nhiều, đã linh hoạt, sáng tạo trong trang trí lớp, đồ dùng đồ chơi phong phú đa dạng. Hình thức trang trí lớp, xây dựng môi trường học tập của các lớp rất phong phú, đa dạng, phù hợp với độ tuổi, với từng chủ đề. Cảnh quan môi trường trong và ngoài lớp học sinh động, xanh –sạch – đẹp. Đặc biệt là được phòng Giáo dục và Đào tạo Huyện Lệ Thủy đánh giá rất cao về chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ và tạo môi trường cho trẻ hoạt động tích cực hơn nhiều so với năm học trước. * Xây dựng môi trường trong lớp: Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ. Nhà trường chỉ đạo các cô giáo cần tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh… Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực tế hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; luôn thay đổi 10
để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên, chúng không cần phải di chuyển đi hoặc đóng lại. Vì vậy đòi hỏi giáo viên cần suy nghĩ cẩn trọng về việc bố trí các góc này. Việc sắp xếp phải rất linh hoạt để có thể sắp xếp lại. Ví dụ: Để thay đổi sự tập trung của góc hoạt động đóng vai từ trò chơi gia đình sang trò chơi bệnh viện, hoặc tạo ra không gian cho giờ ngủ trưa bằng cách di chuyển một số giá để đồ. Khi thiết kế các góc hoạt động này giáo viên luôn cần chú ý: + Bố trí các góc hoạt động hợp lí: Góc hoạt động cần yên tĩnh bố trí xa góc hoạt động ồn ào, góc thư viện/sử dụng sách, tranh ở những nơi nhiều ánh sáng… + Các góc hoạt động có “ranh giới” rõ ràng, có lối đi cho trẻ di chuyển thuận tiện khi liên kết giữa các góc chơi. Giới hạn không gian: Sử dụng chiếu, giá, đồ dùng; + Nhiều góc sẽ ở trong phòng, nhiều góc sẽ ở ngoài trời; + Kiểu lưu chuyển: Chắc chắn rằng sự di chuyển qua lại trong phòng hay ngoài trời đều phải hạn chế tối đa sự cản trở. Đảm bảo rằng trẻ có thể di chuyển dễ dàng giữa các góc mà không va chạm vào nhau hoặc vấp ngã hay va chạm vào đồ vật; + Có đồ chơi, học liệu và phương tiện đặc trưng cho từng góc; Các góc phải được bày biện hấp dẫn; Không gian để chơi và di chuyển xung quanh: Cần giới hạn số trẻ trong những không gian nhỏ. + Sắp xếp các góc để giáo viên có thể dễ dàng quan sát/giám sát được toàn bộ hoạt động của trẻ. Tên hoặc ký hiệu các góc đơn giản, gần gũi với trẻ, được viết theo đúng quy định mẫu chữ hiện hành. Học liệu và phương tiện trong góc hoạt động đóng vai trò không nhỏ trong quá trình học và chơi của trẻ. Vì vậy các đồ dùng và học liệu mà giáo viên cung cấp cho các góc hoạt động cần được lên kế hoạch thật cẩn thận để thu hút trẻ tham gia, cũng như tạo ra các cơ hội học tập khác. Học liệu và phương tiện trong góc hoạt động cần được hợp lý đảm bảo rằng trẻ có thể thể hiện các ý tưởng và không bị gò bó. Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu được thay đổi và bổ sung phù hợp với mục tiêu chủ đề/hoạt động và hứng thú của trẻ. Có nguyên vật 11
liệu mang tính mở (lá cây, hột hạt…), sản phẩm hoàn thiện, sản phẩm chưa hoàn thiện… Bên cạnh đó, tôi chỉ rõ cho giáo viên thiết kế môi trường giáo dục trong lớp học cần phù hợp với tính chất của các hoạt động, phù hợp với từng lứa tuổi. Trong lớp cần bố trí không gian phù hợp dành cho hoạt động chung của lớp và hoạt động theo sở thích, khả năng của nhóm nhỏ hoặc cá nhân. Có khu vực dành riêng để chăm sóc đối với trẻ có nhu cầu đặc biệt. Với mỗi độ tuổi, môi trường giáo dục sẽ có những nét riêng. Ví dụ: với trẻ mẫu giáo bé, đồ chơi có thể không cần quá nhiều về chủng loại và chủ yếu là đồ chơi có sẵn cho trẻ sử dụng, nhưng với trẻ lớn hơn thì cần chú ý đến sự phong phú của các loại đồ chơi đặc biệt là những nguyên vật liệu mở và phương tiện cho trẻ được sáng tạo, tự làm đồ chơi phục vụ cho ý tưởng chơi của trẻ. Người cán bộ quản lý muốn chỉ đạo tốt phải có quyết tâm cao, phải linh hoạt, sáng tạo, phải tâm huyết, nhiệt tình, nhẫn nại, kiên trì mới hoàn thành được công việc, mới chỉ đạo được giáo viên “Xây dựng được môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Giải pháp 3. Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh. Hiểu và tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường phát huy khả năng của mình. Để xây dựng được khối đoàn kết trong tập thể sư phạm nhà trường, trước hết tôi phải nắm chắc lực lượng cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường về trình độ, năng lực, hoàn cảnh, thấy rõ mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi, khó khăn của từng người để tham mưu bố trí công tác hợp lý, tạo niềm tin để họ phấn đấu (phù hợp với năng lực, sở trường). Nếu không hiểu được tâm tư, nguyện vọng, những mong muốn của từng cá nhân trong tập thể nhà trường thì rất khó mang lại thành công, vì vậy đòi hỏi phải có sức mạnh tổng hợp của tập thể, điều đó mang tính quyết định cho mọi công việc. Thường xuyên tổ chức các buổi họp hội đồng sư phạm, họp chuyên môn, nêu rõ mục đích yêu cầu của cuộc họp, tạo ra không khí buổi họp như các buổi trò chuyện cởi mở, chân tình để cán bộ, giáo viên được trao đổi thẳng thắn những suy nghĩ, những vấn đề chưa vừa ý trong nhà trường, những vấn đề cần đề xuất cụ thể, từ đó bàn bạc về những biện pháp khắc phục, giải tỏa những mâu thuẩn nội bộ để cùng thống nhất yêu cầu, trách nhiệm của từng bộ phận, cá nhân trong việc xây dựng, giữ gìn khâu đoàn kết trong các mối quan hệ công tác và sinh hoạt tập thể, cùng giúp đỡ nhau tiến bộ về mọi mặt. Qua các hoạt động tổ chức trong trường, 12
tôi chú ý quan sát tinh thần, thái độ của cán bộ, giáo viên, nhân viên, khi thấy các biểu hiện và chuyển biến tốt trong các mối quan hệ công tác của tập thể, tôi nhận xét, khích lệ kịp thời nhằm thấy được những điểm tốt đó để phát huy. Điều này thúc đẩy mỗi người tự tin hơn, thích thể hiện những cái tốt, cái đẹp về nhân cách của mình; thích làm việc tốt mang lại lợi ích chung và sự tiến bộ của nhà trường. Ngoài công tác chuyên môn, chúng tôi phối hợp với công đoàn tổ chức các ngày hội, ngày lễ, những nội dung sinh hoạt chuyên đề, những cuộc vui chơi văn hóa, văn nghệ, thể dục-thể thao, những buổi thăm hỏi gia đình…giúp tình cảm mọi người trong tập thể nhà trường gần gũi, gắn bó với nhau hơn. Vì vậy, trong năm học vừa qua không có hiện tượng giáo viên khiếu nại, tố cáo, trường, nhờ xây dựng được khối đoàn kết đã tạo được những điều kiện thuận lợi cho cán bộ quản lý đầu tư chỉ đạo công việc nhiều hơn, cụ thể hơn, thiết thực hơn và hiệu quả hơn, được chính quyền địa phương, nhân dân, hội phụ huynh, các cấp quản lý ghi nhận và đánh giá cao. Xây dựng mối quan hệ giữa trường mầm non, giáo viên và phụ huynh; tạo được không khí giao tiếp tích cực, kích thích hứng thú hoạt động của trẻ ở trường mầm non Xây dựng bảng, góc tuyên truyền hướng dẫn phụ huynh trong chăm sóc, giáo dục trẻ, về xây dựng môi trường và phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; tuyên truyền dịch bệnh, tuyên truyền phòng chống đuối nước cho trẻ; thông tin về sự phát triển của trẻ, tạo mối quan hệ khăng khích giữa nhà trường và gia đình trẻ. Nhờ tạo được sự đoàn kết trong hội đồng sư phạm nhà trường, sự đồng thuận của phụ huynh, sự quan tâm giúp đỡ của lãnh đạo địa phương nên trường luôn đạt tập thể lao động xuất sắc, được công nhận đơn vị văn hóa nhiều năm liền. Giải pháp 4. Thực hành việc khai thác, sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục trong việc tổ chức thực hiện Chương trình GDMN Chỉ đạo khai thác sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục đã xây dựng trong việc tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ, phù hợp với nội dung và đáp ứng mục tiêu giáo dục, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ. Để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng của các góc hoạt động, tôi chỉ đạo giáo viên cho trẻ được tham gia vào các hoạt động một cách tích cực. Bởi vì, một môi trường vật chất dù được xây dựng phong phú, nhưng chỉ để trưng bày cho đẹp mắt, không cho trẻ chạm vào vì sợ phá hỏng bao công sức trưng bày thì môi trường đó giống như những ảo ảnh trong sa mạc không giúp ích được gì cho cô và trẻ. Do đó, giáo viên phải thiết lập môi trường giao tiếp hòa đồng, cởi mở, thân thiện, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động của lớp. 13
Bố trí môi trường phù hợp với hoạt động chủ đạo của từng lứa tuổi, tạo ra các cơ hội cho trẻ hoạt động tích cực, quan tâm đến sự phát triển của từng cá nhân trẻ đảm bảo trẻ "học bằng chơi, chơi mà học". Đối với những trẻ thụ động hoặc các độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo bé giáo viên khuyến khích trẻ chơi bằng cách nhập cuộc vào trò chơi trong thời gian ngắn. Ví dụ ở cửa hàng ăn uống (lớp mầm), giáo viên đóng vai khách hàng và nói với trẻ đóng vai người bán hàng: “Hôm nay cửa hàng bác có những món ăn nào? Bác bán cho tôi một tô phở mang về nhé!” Sau khi được phục vụ, giáo viên lại nói: “Bao nhiêu tiền vậy bác? cảm ơn bác!”. Khi thấy cô làm như vậy trẻ sẽ bắt chước làm theo, biết cách xưng hô và lễ phép trong giao tiếp. Đối với trẻ ở các độ tuổi lớn hơn, giáo viên chỉ cần gợi mở để trẻ triển khai các hoạt động chơi trong góc. Hoặc nhập cuộc vào trò chơi với tư cách là người trung gian quan sát. Chẳng hạn: “Các chú công nhân định xây công trình gì? Trong công trình có những khu vực nào?... Thường xuyên gợi mở, khuyến khích trẻ mở rộng mối quan hệ qua lại với các góc chơi làm cho nội dung chơi thêm phong phú. Ví dụ các chú công nhân mua vật liệu xây dựng, mua thức ăn, hoặc khám bệnh, các góc khác có thể tham quan công trình xây dựng, hoặc tham quan triển lãm các tác phẩm tạo hình ở góc nghệ thuật…Trong quá trình hoạt động giáo viên phải bao quát, chú ý đến hứng thú và tôn trọng ý thích cá nhân, không áp đặt trẻ. Chỉ đạo giáo viên sử dụng phương pháp hỗ trợ theo hướng mở rộng, khuyến khích trẻ sáng tạo, làm thay đổi và cá thể hóa đối với những trẻ thiếu hụt hoặc có hoàn cảnh khó khăn. Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ hết khả năng của riêng mình; giáo viên tổ chức, điều khiển hỗ trợ đúng lúc, khuyến khích tương tác Việc sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. Thông qua các hoạt động chơi, trẻ học được cách sử dụng đồ dùng đồ chơi một cách khéo léo, biết cách cư xử trong giao tiếp, vốn từ ngữ được mở rộng góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ, phát triển thể chất, phát triển trí tuệ, tình cảm và quan hệ xã hội. Giải pháp 5. Thực hành việc khai thác, sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục trong việc tổ chức thực hiện Chương trình GDMN Chỉ đạo khai thác sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục đã xây dựng trong việc tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ, phù hợp với nội dung và đáp ứng mục tiêu giáo dục, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ. Để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng của các góc hoạt động, tôi chỉ đạo giáo viên cho trẻ được tham gia vào các hoạt động một cách tích cực. Bởi vì, một môi trường vật chất dù được xây dựng phong phú, nhưng chỉ để trưng bày 14
cho đẹp mắt, không cho trẻ chạm vào vì sợ phá hỏng bao công sức trưng bày thì môi trường đó giống như những ảo ảnh trong sa mạc không giúp ích được gì cho cô và trẻ. Do đó, giáo viên phải thiết lập môi trường giao tiếp hòa đồng, cởi mở, thân thiện, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động của lớp. Bố trí môi trường phù hợp với hoạt động chủ đạo của từng lứa tuổi, tạo ra các cơ hội cho trẻ hoạt động tích cực, quan tâm đến sự phát triển của từng cá nhân trẻ đảm bảo trẻ "học bằng chơi, chơi mà học". Đối với những trẻ thụ động hoặc các độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo bé giáo viên khuyến khích trẻ chơi bằng cách nhập cuộc vào trò chơi trong thời gian ngắn. Ví dụ ở cửa hàng ăn uống (lớp mầm), giáo viên đóng vai khách hàng và nói với trẻ đóng vai người bán hàng: “Hôm nay cửa hàng bác có những món ăn nào? Bác bán cho tôi một tô phở mang về nhé!” Sau khi được phục vụ, giáo viên lại nói: “Bao nhiêu tiền vậy bác? cảm ơn bác!”. Khi thấy cô làm như vậy trẻ sẽ bắt chước làm theo, biết cách xưng hô và lễ phép trong giao tiếp. Đối với trẻ ở các độ tuổi lớn hơn, giáo viên chỉ cần gợi mở để trẻ triển khai các hoạt động chơi trong góc. Hoặc nhập cuộc vào trò chơi với tư cách là người trung gian quan sát. Chẳng hạn: “Các chú công nhân định xây công trình gì? Trong công trình có những khu vực nào?... Thường xuyên gợi mở, khuyến khích trẻ mở rộng mối quan hệ qua lại với các góc chơi làm cho nội dung chơi thêm phong phú. Ví dụ các chú công nhân mua vật liệu xây dựng, mua thức ăn, hoặc khám bệnh, các góc khác có thể tham quan công trình xây dựng, hoặc tham quan triển lãm các tác phẩm tạo hình ở góc nghệ thuật…Trong quá trình hoạt động giáo viên phải bao quát, chú ý đến hứng thú và tôn trọng ý thích cá nhân, không áp đặt trẻ. Chỉ đạo giáo viên sử dụng phương pháp hỗ trợ theo hướng mở rộng, khuyến khích trẻ sáng tạo, làm thay đổi và cá thể hóa đối với những trẻ thiếu hụt hoặc có hoàn cảnh khó khăn. Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ hết khả năng của riêng mình; giáo viên tổ chức, điều khiển hỗ trợ đúng lúc, khuyến khích tương tác Việc sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. Thông qua các hoạt động chơi, trẻ học được cách sử dụng đồ dùng đồ chơi một cách khéo léo, biết cách cư xử trong giao tiếp, vốn từ ngữ được mở rộng góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ, phát triển thể chất, phát triển trí tuệ, tình cảm và quan hệ xã hội. Giải pháp 6. Chú trọng công tác kiểm tra đánh giá. Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện của giáo viên là việc làm thường xuyên và là một nhiệm vụ gắn liền với công tác quản lý, chỉ đạo của BGH nhà trường. Thông qua kiểm tra người quản lý nắm được việc thực hiện 15
các nhiệm vụ của giáo viên để từ đó có sự đôn đốc, uốn nắn, động viên giúp đỡ để giáo viên thực hiện công việc tốt hơn. Việc kiểm tra còn giúp cho người quản lý tìm ra nguyên nhân và những thiếu sót, hạn chế của giáo viên để điều chỉnh các nội dung kế hoạch chỉ đạo, bồi dưỡng có hiệu quả hơn. Vì thế việc kiểm tra được tôi thực hiện thường xuyên và có kế hoạch cụ thể về nội dung kiểm tra, thời điểm kiểm tra… nhất là kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn, thực hiện xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động và được kiểm tra một cách cụ thể trên cơ sở giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi chứ không áp đặt, gò bó, phê phán quá nhiều gây khó khăn phiền toái làm ảnh hưởng đến tâm lý giáo viên. Trong những năm học trước phần lớn giáo viên giữ nguyên vị trí các góc chơi đã xây dựng từ đầu năm đến cuối năm không có sự thay đổi góc chơi. Đối với những lớp có diện tích nhỏ hẹp tôi yêu cầu giáo viên bố trí không quá 5 góc chơi trên một lần hoạt động. Vì thế đầu năm giáo viên đã xây dựng góc chơi nào thì giữ đến tận cuối năm có nhiều góc không được trang trí tổ chức trong cả một năm học. Qua quá trình kiểm tra tôi yêu cầu giáo viên phải linh hoạt xây dựng các góc chơi phù hợp với từng chủ đề để gây hứng thú giúp trẻ tích cực hơn khi tham gia vào các hoạt động. Ví dụ: Chủ đề “Trường mầm non” giáo viên bố trí góc xây dựng nhưng đến chủ đề “Bản thân” không nên bố trí góc chơi này mà thay bằng góc chơi khác chưa có trong chủ đề trước… Thay đổi góc chơi theo từng ngày hoạt động Ví dụ: trong góc nghệ thuật có hoạt động Âm nhạc và hoạt động tạo hình thì linh hoạt thay đổi, thứ hai tổ chức góc hoạt động Âm nhạc , thứ ba phải tổ chức hoạt động Tạo hình; Góc Phân vai Thứ ba tổ chức chơi nấu ăn, bán hàng, Thứ tư lại tổ chức chơi gia đình bế em, cho em ăn, bác sỹ khám bệnh cho em bé,… Thay đổi các hình thức hoạt động trong một góc chơi, Ví dụ: trong góc tạo hình: Thứ hai cho trẻ hoạt động nặn, vẽ; thứ năm tổ chức cho trẻ xé dán, làm đồ dùng từ phế liệu, trang trí váy, áo, một số đồ dùng khác phù hợp với chủ đề,… Qua quá trình kiểm tra nhắc nhở về xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ mà môi trường các nhóm lớp trong trường tôi rất đa dạng phong phú không lớp nào giống lớp nào, không chủ đề nào giống chủ đề nào. Vì vậy các bài tập, các sản phẩm của trẻ cũng rất đa dạng giúp trẻ có nhiều sáng tạo, mạnh dạn hơn rất nhiều khi tham gia vào các hoạt động giáo dục theo chủ đề. Nhờ đó mà kỹ năng tạo hình, kỹ năng xây dựng môi trường hoạt động của giáo viên cũng được tiến bộ hơn rất nhiều. 16
Ngoài việc thường xuyên đôn đốc giáo viên thiết lập môi trường cho trẻ hoạt động hàng ngày, một mặt để giúp giáo viên điều chỉnh điểm chưa phù hợp, chưa hợp lý, mặt khác làm đánh giá chất lượng thực hiện chuyên đề của nhóm lớp trong buổi sinh hoạt chuyên môn giúp giáo viên thấy lực thực của mình và đồng nghiệp để phấn đấu. Để làm tốt công tác này, bản thân tôi phải đánh giá một cách công bằng, khách quan khoa học, phải chỉ rõ mặt tích cực mặt hạn chế của giáo viên, nhóm lớp. Từ đó phát huy mặt tích cực mà giáo viên làm được, hạn chế tối thiểu nhược điểm mà quá trình tổ chức giáo viên mắc phải, góp phần vào việc tạo dựng thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phải thực sự thu hút, hấp dẫn trẻ mang lại hứng thú cho trẻ giúp trẻ hoạt động đạt hiệu quả. Giải pháp 7. Công tác tuyên truyền phối hợp: Tuyên truyền để CB, GV, NV hiểu rõ về mục đích, ý nghĩa của phong trào, đồng thời để nắm chắc hơn các nội dung của phong trào thông qua các hình thức như: Quán triệt đầy đủ các công văn hướng dẫn chỉ đạo của ngành; Tổ chức thảo luận và tham gia góp ý kiến vào kế hoạch của nhà trường, giao chỉ tiêu phấn đấu cho từng bộ phận, cá nhân. Tuyên truyền với các bậc cha mẹ học sinh về kế hoạch thực hiện phong trào thi đua của nhà trường thông qua các hình thức: Tuyên truyền qua buổi khai giảng, họp phụ huynh, họp ban đại diện hội cha mẹ học sinh, niêm yết “Bộ tiêu chí giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, các công văn hướng dẫn về “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trên các bảng thông tin, tuyên truyền của nhà trường được đặt ở những vị trí thuận lợi cho cha mẹ trẻ tiện tham khảo, tổ chức tuyên truyền thông qua các buổi đón, trả trẻ, tuyên truyền trên trang Web của trường… Để làm tốt điều này chúng ta có thể trao đổi, gặp gỡ với các bậc cha mẹ qua những giờ đón hoặc trả trẻ, có thể gặp riêng để trao đổi, hoặc trao đổi qua các buổi họp phụ huynh. Tất cả các nội dung họp bàn với cha mẹ trẻ phải được sự thống nhất, cân nhắc của hiệu trưởng, phải được bàn bạc kỹ lưỡng để phụ huynh thêm tin tưởng và ủng hộ nhà trường một cách tuyệt đối. Ta cũng biết, sự tham gia vào cuộc của các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể đóng vai trò rất quan trọng, góp phần đẩy mạnh và nâng cao chất lượng phong trào thi đua. Với cương vị là một cán bộ quản lý, Tôi tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường để phối hợp vận động tuyên truyền đoàn thanh niên, hội phụ nữ, lãnh đạo các thôn, hội rễ của trường, các doanh nghiệp, các bậc phụ huynh... trên địa bàn đóng góp hỗ trợ, giúp đỡ tùy điều kiện của họ có thể là hỗ trợ về cây xanh, về công lao động, về lá cọ, lốp xe máy, xe ô tô, các loại chai lọ phế thải... Cụ thể Nhà trường đã tuyên truyền và nhận được sự hỗ trợ của Hội phụ nữ ủng hộ 03 cây xanh, hội rễ ủng hộ làm nhà xe, đoàn thanh niên giúp 17
công lao động, các thôn hỗ trợ cây xanh, một xe đất… các doanh nghiệp nhà nước, tư nhân đóng trên địa bàn hỗ trợ tiền 5,000,000đ, phụ huynh ủng hộ lốp ô tô, lốp xe máy, giỏ hoa, công lao động giúp các cô làm đồ dùng, đồ chơi, ủng hộ cây sanh làm được 2 nhà chòi bằng cây… Tiến hành họp phụ huynh để thông qua kế hoạch thực hiện việc “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong trường mầm non. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm, nhà trường đã thông qua công tác kiểm tra môi trường, cơ sở vật chất, trang thiết bị để thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường Mầm non lấy trẻ làm trung tâm. Nhà trường đã trình bày những thuận lợi, khó khăn của nhà trường được đông đảo phụ huynh đồng tình giúp đỡ. * Hiệu quả của đề tài: Qua quá trình thực hiện và áp dụng các giải pháp phù hợp, cùng với việc vận dụng nhẹ nhàng, linh hoạt không máy móc, không rập khuôn các phương pháp. Đưa ra nội dung tích hợp phù hợp với từng chủ đề. Bản thân tôi đã thu được những kết quả đáng phấn khởi: - Đối với giáo viên: Đã linh hoạt, sáng tạo trong việc tạo góc mở để trẻ được tích cực hoạt động, có cơ hội mở rộng hiểu biết, củng cố kiến thức. Giáo viên biết trang trí, bố trí góc chơi một cách hợp lý, đảm bảo tính khoa học, thẩm mỹ. Sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi. Sử dụng linh hoạt các sản phẩm của trẻ làm đồ dùng hoạt động. Quan hệ giáo viên với đồng nghiệp, giáo viên với cha mẹ học sinh thêm gắn bó, gần gũi thân thiện. Bảng khảo sát chất lượng của giáo viên cuối năm học 2020-2021: Kết quả đánh giá Tổng số TT Nội dung T K ĐYC KĐYC GV (%) (%) (%) (%) Giáo viên nhận thức vai trò của 31 1 việc xây dựng môi trường giáo 31 0 0 0 100 % dục lấy trẻ làm trung tâm Sáng tạo trong việc thiết lập 30 1 0 2 môi trường, các hoạt động giáo 31 0 96,8% 3,2% dục lấy trẻ làm trung tâm Sáng tạo xây dựng môi trường 29 2 0 3 31 0 vật chất trong lớp, ngoài lớp 93,5% 6,5% Làm tốt công tác phối hợp với 31 4 phụ huynh để cùng làm đồ 31 0 0 0 100% dùng, đồ chơi cho trẻ 18
- Đối với trẻ: Trẻ mạnh dạn tích cực, sáng tạo khi hoạt động. Trẻ có kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi tạo môi trường học tập cùng cô. Có kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi. - Đối với phụ huynh: Phụ huynh nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ nên rất tích cực hỗ trợ cho các lớp nguồn kinh phí để trang trí, tạo môi trường lớp học, tìm kiếm nguyên vật liệu để tạo đồ dùng đồ chơi và mua sắm trang thiết bị cho nhóm lớp phục vụ cho việc tổ chức hoạt động giáo dục, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ khám phám trải nghiệm. Tin tưởng và phối kết hợp với nhà trường trong việc giáo dục trẻ. Bên cạnh đó, việc tổ chức thành công ngày hội giao lưu các trang trí môi trường tại các điểm trường góp phần tuyên truyền sâu rộng tới các ban ngành đoàn thể, tổ chức quần chúng và tăng cường sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Môi trường có sự thay đổi lớn, bộ mặt nhà trường trở nên khang trang hơn. Đồ dùng đồ chơi được sắp xếp và bố trí phù hợp, khoa học. Đồ chơi ngoài trời giáo viên và phụ huynh tự làm phong phú hơn phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ. Đã tạo được môi trường bên trong lớp học với nhiều góc chơi, đồ chơi phong phú đa dạng và môi trường bên ngoài lớp học gần gủi thân thiện với trẻ như “Vườn cổ tích”, “Khu vui chơi phát triển vận động”, “Góc khám phá”, , “Gian hàng bé yêu”… Trong năm học qua với đề tài “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non” cùng sự đồng thuận thống nhất trí cao của đội ngũ giáo viên đã đưa trường đạt những kết quả đáng ghi nhận. 19
3. PHẦN KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa của đề tài. Xây dựng môi trường học tập cho trẻ đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy nhà trường cần xây dựng môi trường học tập cho trẻ phải phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham gia vào hoạt động, đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học và phù hợp với trẻ. Muốn xây dựng môi trường học tập có hiệu quả thì người quản lý cần nắm vững mục đích, yêu cầu của môi trường sư phạm, xây dựng kế hoạch khoa học cụ thể theo từng tháng. Người giáo viên phải hiểu rõ về cách xây dựng môi trường học tập và phải hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, có kiến thức về các hoạt động giáo dục trẻ. Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. Trường mầm non là môi trường thuận lợi để hình thành các kỹ năng xã hội cho trẻ: Đảm bảo môi trường giao tiếp thân thiện, hòa đồng, ấm cúng, cởi mở giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh. Quan hệ giữa cô và trẻ, người lớn với trẻ phải thể hiện tình cảm yêu thương, thái độ tôn trọng, tin tưởng trẻ, tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ những suy nghĩ, tâm tư nguyện vọng của mình. Tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp và thể hiện sự quan tâm của mình đối với mọi người, đối với sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh. Mọi cử chỉ, lời nói, việc làm của cô giáo và người lớn phải luôn mẫu mực để trẻ noi theo. Mối quan hệ giữa trẻ với trẻ là quan hệ bạn bè cùng học cùng chơi, đoàn kết, hợp tác, chia sẻ, đồng cảm, học hỏi lẫn nhau. Giáo viên cần nhạy cảm để tận dụng các mối quan hệ giữa trẻ với trẻ để giáo dục trẻ và có sự thống nhất giữa trường mầm non, gia đình và cộng đồng xã hội trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. 20