Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non "Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non" nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, góp phần nâng cao chất lượng của lớp mẫu giáo nhỡ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập Tự do Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO TRỂ 4 – 5 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON” 1
Quảng Bình, tháng 4 năm 2020 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập Tự do Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO TRỂ 4 – 5 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON” Họ và tên: Nguyễn Thị Thanh Hồng Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non Kim Thủy 2
Quảng Bình, tháng 4 năm 2020 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp: Như chúng ta đã biết: “Bậc mầm non là một mắt xích quan trọng trong hệ thống giáo giáo dục quốc dân”. Trong giai đoạn này trẻ sẽ được tiếp thu những kiến thức, những hình ảnh xung quanh trẻ một cách dễ dàng qua các môn học: làm quen với toán, âm nhạc, khám phá khoa học, thể dục, làm quen văn học và tạo hình. Thực tế hiện nay một số trẻ năm nay mới đi học nên kỹ năng vận động của một số trẻ còn hạn chế trẻ chưa thực sự hứng thú tham gia vào hoạt động, thực hiện các kỹ năng vận động lúng túng, thể lực kém, khả năng chú ý chưa cao. Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh theo quan điểm chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chính vì vậy tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non” 2. Những điểm mới của đề tài, sáng kiến, giải pháp: 2.1. Điểm mới của đề tài Phát triển thể chất trong trường học nói chung, bậc mầm non nói riêng, cùng với các tiết học khác có nhiệm vụ quan trọng trong việc phát triển toàn diện con người, trang bị cho trẻ những kiến thức cơ bản, có hệ thống về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, kỹ năng sống, phát triển thể chất. Phát triển thể chất trong trường học cũng là một môn học quan trọng đối với trẻ, ở môn học này ngoài việc các em được trang bị những kiến thức cơ bản để rèn luyện sức khỏe, nâng cao thể chất mà còn nâng cao tư duy, phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mỹ đáp ứng yêu cầu của xã hội trong giai đoạn mới. Bước sang lứa tuổi cuối lớp mẫu giáo nhỡ, hoạt động của trẻ được mở rộng, đa dạng hơn. Vì vậy, vai trò, vị trí của trẻ không chỉ được mở rộng về số lượng, phạm vi mà còn biến đổi cả về chất lượng. Ngoài ra, hằng ngày các em phải đáp ứng rất nhiều yêu cầu của cuộc sống đối với lứa tuổi. Trong học tập ở nhà trường, giáo viên đặt ra những yêu cầu đối với các em cao hơn, cần các 3
em giải quyết các nhiệm vụ học tập độc lập, tự giác hơn. Cuối năm học, các em còn phải đáp ứng yêu cầu học tập để chuyển lớp. Trẻ cuối độ tuổi mẫu giáo nhỡ không thể tránh khỏi những áp lực nặng nề tác động từ nhiều phía đến quá trình học tập của các em, làm cho các em cám thấy căng thẳng, mệt mỏi và chán nản với việc học tập của mình. Do vậy, hiện tượng không tập trung luôn luôn nảy sinh trong quá trình học tập. Đây là một trong những nội dung của nhà trường để hỗ trợ trẻ hướng đến sự phát triển và hoàn thiện nhân cách cho các em. Xuất phát đặc điểm lĩnh vực phát triển thể chất, kinh nghiệm giảng dạy của bản thân và tình hình thực tế tại đơn vị mà tôi công tác trong những năm qua, tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non” nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, góp phần nâng cao chất lượng của lớp mẫu giáo nhỡ. 2.1. Phạm vi áp dụng đề tài sáng kiến: Đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non” áp dụng cho việc giảng dạy môn thể dục cho học sinh lớp mẫu giáo nhỡ trong trường mầm non. Tuy nhiên, đề tài này cũng không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, rất mong quý đọc giả, bạn bè đồng nghiệp và các đồng chí cán bộ quản lý, lãnh đạo ngành góp ý, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn và áp dụng rộng rải hơn. II. PHẦN NỘI DUNG: 1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu: Được thành lập trong giai đoạn thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2000 2010. Mục tiêu quan trọng nhất của Giáo dục Lệ Thuỷ lúc đó “xoá bản trắng về giáo dục mầm non” . Điểm trường nơi tôi công tác là điểm khó khăn, do đó cơ sở vật chất còn tạm bợ. Học sinh trong lớp có nhiều độ tuổi khác nhau, các cháu chưa hề hay biết một từ tiếng Việt, chưa biết gọi cô giáo, bạn bè trong lớp,… với trẻ mọi thứ đều sợ sệt và rất xa lạ, bỡ ngỡ. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi. Các cấp lãnh đạo cũng luôn quan tâm đến việc phát triển thể chất cho trẻ, tôi được tham dự các buổi kiến tập, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, thực hiện các mục tiêu của ngành. 4
Được sự động viên giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của Ban giám hiệu và của các giáo viên trong trường tôi luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Ban phụ huynh lớp cũng tích cực ủng hộ tôi trong quá trình giảng dạy và thực hiện nhiệm vụ được giao. Diện tích lớp học, sân trường đủ cho trẻ tham gia hoạt động. Có phòng học thoáng mát, sân trường sạch đẹp, an toàn, giáo viên có chuyên môn nghiệp vụ, yêu trẻ, trẻ khỏe nhiệt tình. Bản thân tôi luôn tìm tòi những bài tập thể dục, các trò chơi vận động, học hỏi các cách tận dụng những nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để có thể biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp trẻ được học, được khám phá và khắc sâu kiến thức. * Khó khăn. Sự phát triền không cân đối giữa chiều cao và trọng lượng, giữa xương ống tay, ống chân, xương ngón tay, ngón chân đã dẫn đến sự thiếu cân đối như cao mà gầy. Các em rất lóng ngóng, vụng về, không khéo léo khi làm việc, thiếu thận trọng, hay làm đổ vỡ. Điều này gây cho các em biểu hiện tâm lý khó chịu. Các em ý thức được sự lóng ngóng, vụng về của mình nên cố che giấu nó dẫn đến điệu bộ không tự nhiên. Điều này tạo nên những mâu thuẫn trong tâm lý của trẻ giữa một bên là bề ngoài có dáng vẻ của người lớn trong khi khả năng và những biểu hiện của bản thân còn nhiều hạn chế. Do mới đầu năm học lên trẻ còn nhút nhát chưa tích cực tham gia, kỹ năng thực hiện còn lúng túng, chưa vững. Một số loại đồ dùng phục vụ cho các hoạt động giáo dục thể chất còn thiếu, hay đã cũ. Do đặc thù phần lớn phụ huynh là nông dân nên họ cũng chưa có điều kiện quan tâm tới con em mình. Lớp tôi phụ trách có 24 cháu, vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng. Kết quả khảo sát đầu năm học 2019 – 2020 như sau: TT Nội dung Số lượng Tỉ lệ 1 Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt động 12 50 2 Thực hiện các kỹ năng vận động. 11 45,8 3 Trẻ tập trung chú ý. 10 41,6 4 Cân nặng 16 66,7 5 Chiều cao 16 66,7 5
Qua bảng khảo sát trên tôi thấy việc các mặt phát triển của trẻ còn khá thấp, trẻ chưa hứng thú tham gia các giờ học thể dục, kỹ năng thực hiện các vận động còn kém, trẻ chưa tập trung chú ý trong giờ học, trẻ chưa linh hoạt, chưa nhanh nhẹn, nhiều trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng, thấp còi nên tôi luôn băn khoăn làm sao để nâng cao tỉ lệ cho trẻ và đưa ra một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ. * Nội dung của đề tài: Giáo dục thể chất mầm non là một trong những mục tiêu của chương trình chăm sóc giáo dục trẻ nhằm giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ, thông qua các vận động: đi, bò, chạy, nhảy, trườn, trèo, tung, ném, bắt … trẻ có nhiều cơ hội để luyện tập, với nhiều hình thức luyện tập phong phú, vận động hình thể và sự dẻo dai, khéo léo của cơ thể. Đòi hỏi các thao tác, kỹ năng và vận động phải linh hoạt và nhanh nhẹn hơn. Khi trẻ vận động trẻ biết làm thế nào để thực hiện chính xác nhanh nhẹn và không sai phương pháp để cơ thể khỏe mạnh hơn. Đây cũng chính là một trong những hoạt động mà trẻ mầm non nói chung và trẻ 4 5 tuổi nói riêng rất thích thú tham gia. Giáo dục thể chất trong trường mầm non cần đảm bảo các yêu cầu sau: Trẻ khỏe mạnh, cân năng chiều cao phát triển bình thường theo lứa tuổi. Giữ được thăng bằng khi đi trên ghế thể dục. Kiểm soát được vận động khi thay đổi hướng theo vật chuẩn. Phối hợp tốt vận động tay mắt trong tung/ đập/ ném bắt bóng; cắt giấy theo đường thẳng, tự cài cúc buộc dây giầy. Nhanh nhẹn khéo léo trong vận động chạy nhanh, bò theo đường dích dắc. Biết tên một số món ăn và ích lợi của ăn uống đủ chất. Thực hiện được một số việc tự phục vụ trong sinh hoạt khi được nhắc nhở. Biết tránh một số vận dụng gây nguy hiểm, nơi an toàn. Vậy muốn trẻ có một cơ thể khỏe mạnh, cơ thể phát triển bình thường thì ngay từ khi còn nhỏ cần có những nội dung cũng như phương pháp, biện pháp luyện tập cho trẻ phù hợp, để trẻ phát triển toàn diện và bản thân tôi là một giáo viên Mầm non, cũng đang dạy độ tuổi này nên tôi đã chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 5 tuổi trong trường mầm non” * Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu 24 trẻ lớp mẫu giáo nhỡ ghép 34, 4 5 tuổi trong năm học 2019 2020. 6
Căn cứ vào thực tế và kinh nghiệm tôi chọn nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non” 2. Các giải pháp Trong cuộc sống của mỗi chúng ta, từ bé đến lúc trưởng thành ai cũng giao tiếp và vận động, giao tiếp là hoạt động vô cùng quan trọng giúp con người hoàn thiện nhân cách, chính vì lẽ đó mà môn thể dục trở thành môn học được xem là quan trọng trong nhà trường, vì nó giúp cho các cháu luyện tập và vui chơi giải trí đồng thời thể dục không thể thiếu trong sinh hoạt hàng ngày, vì thể dục không những giúp cho các cháu trong nhà trường mầm non mà còn giúp cho mọi người, mọi lứa tuổi trong xã hội. Trong quá trình giáo dục thể chất cho trẻ mầm non, các nhiệm vụ giáo dục thể chất mầm non được thực hiện bằng các hình thức khác nhau. Chính vì vậy tôi đã đưa ra các giải pháp sau: * Giải pháp 1: Nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. Nghiên cứu tài liệu chuyên môn và tham khảo các tài liệu liên quan Trước hết, đòi hỏi giáo viên nắm chắc đặc trưng bộ môn, chương trình của các lớp trong bậc học, chuẩn kiến thức kỹ năng và phương pháp cơ bản của môn học. Trên cơ sở đó để vận dụng một cách linh hoạt nhưng đáp ứng yêu cầu đề ra. Thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu các tài liệu về phát triển thể chất qua sách báo, mạng Internet, đặc biệt là những tài liệu nghiên cứu về sự phát triển tâm sinh lý lứa tuổi học sinh ở bậc mầm non, qua đó tìm ra phương pháp giáo dục phù hợp và hiệu quả. Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, dự giờ đồng nghiệp: Tăng cường học tập, tích lũy kiến thức, đặc biệt là những kiến thức chuyên môn thông qua các chuyên đề ở trường, cụm, các bài học về bồi dưỡng thường xuyên, tập huấn. Chuẩn bị cho mình những kĩ năng thị phạm kĩ thuật các động tác một cách chuyên nghiệp nhằm kích thích thu hút học sinh trong các giờ học. Tích cực dự giờ, học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp, nhất là những người có năng lực chuyên môn, có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, có uy tín trong giảng dạy và giáo dục học sinh. Chuẩn bị bài dạy chu đáo: Trên cơ sở phân phối chương trình, giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy, những kiến thức, kỹ năng cần cung cấp cho các em, đặc biệt các loại trang thiết bị, đồ dùng dạy học, sân bãi… 7
Giáo viên cần nghiên cứu kỹ để chuẩn bị các hình thức tổ chức lớp học cho phù hợp với tiết dạy và điều kiện sân bãi của nhà trường. Ngoài việc chuẩn bị của giáo viên, giáo viên cần nhắc nhở học sinh chuẩn bị bài ngay cuối tiết học trước để các em chuẩn bị tâm thế, trang phục, dụng cụ học tập (nếu có) để tiết học có chất lượng. Nội dung bài dạy cần soạn trước ít nhất 2 ngày, bài soạn bảo đảm đầy đủ các hoạt động của thầy và trò, thời gian và khối lượng vận động, đảm bảo tính khoa học, phù hợp với điều kiện, giáo viên cần xem nhiều lần để thâm nhập bài dạy đồng thời có thể bổ sung những vấn đề mới. Nội dung câu hỏi đảm bảo tính lôgic, rõ nghĩa, dễ hiểu, ngắn gọn, câu hỏi mang tính gợi mở, cần phân loại câu hỏi theo đối tượng học sinh. Một số giải pháp thực hiện trong giờ học: Kiểm tra sân bãi, dụng cụ đối với các tiết dạy thực hành: Đối với các tiết dạy thực hành ngoài trời, để có tiết dạy thành công và đảm bảo an toàn cho thầy và trò, bắt buộc người giáo viên cần kiểm tra kỹ các yếu tố liên quan đến bài dạy như: dụng cụ, sân bãi, hố nhảy, đường chạy, trang phục của học sinh… tạo tâm lý thoải mái, an toàn cho học sinh trong học tập. Giáo dục thể chất cho trẻ mầm non là một trong những nhiệm vụ hàng đầu, quan trọng nhất giúp trẻ phát triển thể lực được tốt cơ thể khỏe mạnh hài hòa, cân đối là một trong những nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non. Trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, phát triển thể lực thông qua các hoạt động một ngày của trẻ như: chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục, phát triển vận động thể chất. Đó là nội dung cơ bản ảnh hưởng trực tiếp của việc nâng cao chất lượng của quá trình giáo dục thể chất cho trẻ nhằm đào tạo thế hệ trẻ phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. Ở lứa tuổi này, cơ thể trẻ đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ và hoàn thiện dần. Do vậy trẻ chỉ có thể phát triển tốt nếu như được chăm sóc một cách hợp lý. Giáo dục thể chất mầm non là một trong những nội dung giáo dục quan trọng của nhà trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. * Giải pháp 2: Khảo sát để nắm được tình hình thể trạng của từng trẻ. Ngay từ đầu năm học tôi tiến hành tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, tìm hiểu nhận thức và khả năng của từng trẻ phối hợp cùng phụ huynh trao đổi về tình trạng sức khỏe của từng trẻ ở lớp, ở nhà. Từ đó thấy được những điểm mạnh điểm yếu của cá nhân trẻ để xây dựng đề tài phù hợp để phát triển thể chất cho trẻ một cách tốt nhất. 8
Các đề tài cần tập luyện từ dễ đến khó, tập luyện với các vận động cơ bản: Đi, bò, chạy, nhảy, leo, trèo, trườn, bật. Vận động của bàn tay, sự khéo léo của các ngón tay, phối hợp được vận động mắt tay, kỹ năng sử dụng các đồ dùng dụng cụ. Phát triển các nhóm cơ xương: cơ tay, cơ lưng, cơ bụng… Trẻ thực hiện được các vận động theo nhạc: nhịp điệu, hiệu lệnh bằng lời với các dụng cụ: gậy, vòng, bóng,… Ví dụ: Với bài tập vận động: “Bật liên tục về phía trước” Yêu cầu của bài tập là trẻ phải bật được liên tục về phía trước qua các ô, với những trẻ khá khi cô hướng dẫn trẻ sẽ tập dễ dàng, nhưng với một số trẻ nhút nhát chưa mạnh dạn cô động viên, khích lệ trẻ, trẻ nào thể lực kém cô cho trẻ thực hiện nhiều lần (số lần cách nhau không tập liên tục trẻ sẽ mệt mất sức) với tốc độ tăng dần để đạt được, yêu cầu kỹ năng vận động của bài tập. Bản thân đã nắm bắt được đặc điểm của từng trẻ, cô gần gũi nên trẻ rất thoải mái trẻ thực hiện vận động trẻ tự nhiên, không bị gò bó hay áp đặt, trẻ hứng thú tham gia. Trẻ phát triển được các vận động tinh thô và các tố chất nhanh, bền, khéo cũng được phát triển. * Giải pháp 3: Giáo dục thể chất thông qua các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng + Thể dục sáng Thể dục buổi sáng đối với trẻ em hàng ngày có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mầm non. Thể dục buổi sáng giúp trẻ có được sự sảng khoái cho cả ngày. Trước khi tập cô cùng trẻ trò chuyện về ích lợi tập thể dục sáng, cho trẻ biết được tập thể dục sáng giúp cơ thể khoẻ mạnh hơn… Khởi động: Tôi chọn các bài hát liên khúc cho trẻ đi vòng tròn thực hiện các kiểu đi, chạy: Đi thường, đi bằng mũi bàn chân, đi bằng gót chân, chạy nhanh, chạy chậm... dưới nền nhạc một bài hát về chủ đề hay nền nhạc khởi động nào đó theo yêu cầu 3 4 phút, rồi về đội hình hàng ngang hay dọc theo yêu cầu của cô. Trọng động: Cô cho trẻ tập các động tác tay, chân, bụng, bật kết hợp lời ca một bài hát về chủ đề theo cô. Động tác tay: hai tay lên cao hạ xuống. Động tác chân: hai tay giang ngang ra trước hạ xuống, chân khuỵu. Động tác lưng, bụng: nghiêng người sang 2 bên. Bật tiến, lùi. 9
Cô giới thiệu bài tập và tập mẫu cho trẻ tập theo cô các động tác 2 lần x 4 nhịp. Trẻ tập cô chú ý bao quát, sửa sai và động viên trẻ kịp thời. Cho trẻ tập 2, 3 lần sau mỗi lần tập cô cùng trẻ nhận xét. Hồi tĩnh: Kết thúc: cho trẻ làm “chim bay” (Những chú chim bay từ từ, nhẹ nhàng). Hoạt động thực hiện trong khoảng 15 phút. Tập luyện thường xuyên, thể lực của trẻ nâng cao, củng cố các nhóm cơ, hình thành tư thế đúng đắn, bên cạnh đó còn rèn luyện được những kỹ năng vận động cần thiết khác như: nhanh nhẹn, khéo léo. Khi tham gia buổi tập trẻ nên mặc quần áo thích hợp để dễ vận động,các dụng cụ như: gậy, nơ, vòng,… cần được chuẩn bị đầy đủ để tăng thêm hứng thú cho trẻ. Quá trình tập cô cần bao quát các tư thế của từng động tác, tư thế sai cô cần sửa kịp thời cho trẻ. Ví dụ: Khi tập các động tác tay hai tay dang ngang, lên cao, khi trẻ tập hai tay dang ngang cao bằng vai, đưa lên cao tay phải thẳng hơi chếch hình chữ v đồng thời hai lòng bàn tay phải hướng vào nhau, mắt nhìn theo tay, chân rộng bằng vai. Quá trình hình thành cho trẻ những thói quen thể dục. Với những động tác đơn giản, bài hát phù hợp với chủ điểm trẻ đang học trẻ được tập theo tiếng nhạc góp phần rèn luyện và phát triển cảm giác nhịp điệu, khả năng quan sát, ghi nhớ, chú ý có chủ định. Rèn luyện tính trung thực, tính kỷ luật, tinh thần tập thể, tự tin cho trẻ. + Giáo dục thể chất thông qua các hoạt động học có chủ đích Để giáo dục thể chất cho trẻ có thể nói hoạt động có chủ đích đóng vai trò rất quan trọng, bởi qua giờ học trẻ được làm quen với những vận động cơ bản với những kiến thức và kỹ năng một cách chính xác nhất. Chính vì vậy mỗi khi dạy trẻ một vận động nào đó tôi đều nghiên cứu để tìm ra những hình thực tổ chức sao cho trẻ hứng thú và tích cự hơn khi tập luyện. Ví dụ: Qua hoạt động thể dục với bài tập: “Bật xa 35 40 cm” (Loại tiết: cung cấp kiến thức mới) chủ đề gia đình tôi tổ chức dưới hình thức hội thi “Bé khỏe khéo”, gồm 3 phần: + Phần 1: Đồng diễn diễn thể dục + Phần 2: Bé khỏe khéo + Phần 3: Trao giải Trong hoạt động học có thể đưa phần gây hứng thú vào bằng lồng ghép qua kể một đoạn truyện. 10
VD: Kể một câu chuyện có tình tiết thỏ bị xa suống một hố sâu, nhiệm vụ của chúng mình bật qua một đoạn đường nhỏ để cứu thỏ gây hứng thú cho trẻ tò mò và muốn được tham gia. Trong vận động cơ bản “Bật xa 35 40 cm”: Tôi cho trẻ thực hiện dưới hình thức thi đua để trẻ hứng thú hơn khi tập. Trò chơi vận động nên chọn các bài tập phù hợp với tính chất của vận động cơ bản Ví dụ: Bật xa 35 40 cm là vận động mang tính chất động nên khi chọn trò chơi vận động thì tôi chọn những trò chơi mang tính chất tĩnh như: truyền tin, ném bóng, ném vòng cổ chai… Trong phần hồi tĩnh: tôi đã sử dụng một số bài hát, đoạn nhạc có giai điệu nhẹ nhàng như “Chim mẹ chim con” ở chủ điểm thế giới động vật, hay bài hát “cho con” trong chủ đề gia đình…với những động tác của chú chim non, chú gà ngộ nghĩnh đáng yêu. Trẻ rất hứng thú tham gia họat động, trẻ tự nhiên sôi nổi, các vận động phù hợp. Trên 93% trẻ thực hiện thành thạo kỹ năng vận động các yêu cầu về kiến thức và kỹ năng của bài tập. + Giáo dục thể chất cho tr ẻ thông qua hoạt động ngoài trời, phát triển vận động có chủ đích ngoài trời. Những trò chơi trong hoạt động ngoài trời của trẻ mầm non rất đa dạng, đó là những trò chơi hàng ngày trẻ được tham gia vận động, đơn giản dễ nhớ, dễ chơi. Ví dụ: Trò chơi “Kéo co”: tôi tổ chức như sau: Cô giới thiệu trò chơi, luật chơi, cách chơi: Luật chơi: Bên nào giẫm vào vạch trước là thua cuộc. Cách chơi: Chia trẻ thành 2 nhóm bằng nhau, tương đương sức nhau xếp thành 2 hàng dọc đối diện nhau. Mỗi nhóm chọn một trẻ khỏe nhất đúng đầu hàng ở vạch chuẩn, cầm sợi đây thừng và trẻ khác cũng cầm vào dây. Khi có hiệu lệnh của cô, tất cả kéo mạnh dây về phía mình. Nếu người đứng đầu hàng nhóm nào giẫm chân vào vạch chuẩn trước là thua cuộc. Hay những trò chơi vận động khác phù hợp với các chủ đề khác nhau như: Chim sẻ và ô tô. Mèo đuổi chuột. Lộn cầu vồng. Thỏ tìm chuồng. Rồng rắn lên mây… Trong trò chơi tất cả trẻ đều được tham gia chơi, đều bình đẳng như nhau, trẻ thích thú, chơi không biết mệt là gì, thỏa mãn nhu cầu chơi của trẻ, các mối quan hệ của trẻ được củng cố và phát triển, trẻ bộc lộ những nhu cầu của bản thân mình, trẻ bộc lộ khả năng hoạt động trong tập thể với những vị trí tương ứng. 11
Có thể nói trong hoạt động ngoài giáo dục thể chất cho trẻ rất quan trọng, trẻ được vui chơi bên cạnh đó còn phát triển kỹ năng vận động, các tố chất nhanh, mạnh, bền, những trò chơi này mang tính tập thể cao, khi tham gia trò chơi trẻ phải đoàn kết để có được những chiến thắng, do đó nó còn hình thành cho trẻ tinh thần đoàn kết, yếu tố này cũng rất quan trọng để hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Thông qua hoạt động phát triển vận động có chủ đích ngoài trời tôi có thể cho trẻ ôn luyện củng cố các kỹ năng vận động trong giờ học thể dục dưới hình thức các trò chơi nên trẻ rất vui vẻ và tích cực tham gia, kết quả đạt trên trẻ được nâng cao rõ rệt. Ngoài ra trẻ còn được chơi với rất nhiều những đồ dùng đồ chơi ngoài trời như: Xích đu, đu quay, cầu trượt, thang leo…Qua đó giúp trẻ phát triển tố chất vận động như nhanh nhẹn khéo léo…Bên cạnh đó tôi còn chuẩn bị rất nhiều những vật liệu tư thiên nhiên như: sỏi, lá cây, cát nước…để trẻ được trải nghiệm và phát triển những kỹ năng vận động tinh. + Giáo dục thể chất qua giờ ăn Khi đến giờ ăn cô có thể gợi ý trẻ về các thức ăn ngày hôm đó có những chất gì. Ví dụ: thịt lợn thì có chất đạm, rau có nhiều các loại vitamin, hàng ngày cần ăn đủ các nhóm cơ bả như: chất đạm, chất bột đường, chất béo, và vitamin, để trẻ nhận thức được tầm quan trọng của giờ ăn và cố gắng ăn hết xuất của mình. Trước và trong khi ăn có ảnh hưởng rất lớn đến cảm giác muốn ăn không chỉ người lớn mà trẻ cũng như vậy. Chính vì vậy, cô không để trẻ bị ức chế bởi một lý do nào đó trong khi ăn cần tạo bầu không khí ấm cúng vui vẻ, yên tĩnh, nhẹ nhàng cho trẻ tránh những gây xúc động mạnh…trẻ hứng thú ăn thì cảm giác ngon miệng của trẻ sẽ được tăng lên. Ăn uống đầy đủ giúp cơ thể khoẻ mạnh. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cân nặng và chiều cao nhưng chất lượng của dinh dưỡng vẫn là chủ yếu. Trẻ em nếu ăn uống hợp lý thì tất phát triển về chiều cao. Qua giờ ăn trò chuyện với trẻ về các chất dinh dưỡng, tầm quan trọng của giờ ăn giúp trẻ ăn hết xuất, ăn ngon miệng nên tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng và thấp còi của lớp tôi giảm đáng kẻ so với đầu năm. + Giáo dục thể chất cho trẻ mọi lúc, mọi nơi Giáo dục thể chất cho trẻ không chỉ ở trong các hoạt động học mà cần rèn luyện cho trẻ mọi lúc mọi nơi. Tôi đã tham gia hội thi làm đồ dùng đồ chơi phát triển thể chất cho trẻ trong trường mầm non. Phối hợp với các bậc phụ huynh học sinh trong cụm để làm đồ dùng đồ chơi. Kết quả đạt giải nhất. Qua những đồ dùng đồ chơi tự làm 12
giúp trẻ hứng thú tìm hiểu các đồ dùng đồ chơi và được trải nghiệm với các đồ dùng, đồ chơi để phát triển thể chất, với những trải nghiệm trên trẻ rất hứng thú và tích lũy được nhiều kỹ năng sống trong khi trải nghiệm thực tế. * Giải pháp 4: Kết hợp cùng phụ huynh nâng cao thể lực cho trẻ Trong tất cả các hoạt động giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng để đạt hiệu quả tốt nhất cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình– giáo viên hết sức quan trọng. Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát trẻ, biết được tình hình: đặc điểm của từng trẻ, dưới sự chỉ đạo của nhà trường tôi đã tổ chức họp phụ huynh thông qua nhiệm vụ trọng tâm trong năm học và đề ra phương hướng để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong nhà trường. Đã được phụ huynh đặc biệt quan tâm và thảo luận sôi nổi. Tôi trao đổi với phụ huynh về kiến thức, sự cần thiết phải phải nâng cao thể lực cho trẻ như thế nào. Tôi đề nghị các bậc phụ huynh cần quan tâm tìm hiểu cách rèn luyện ở trường để tìm ra phương pháp hiệu quả kết hợp cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ. VD. Huy động từ phụ huynh học hỗ trợ đồ dùng phế liệu, kinh phí, giúp đỡ về ngày công để giúp giáo viên trong thực hiện dạy trẻ phát triển thể chất. Trong các giờ đón trả trẻ, trao đổi với phụ huynh về vấn đề học tập sức khỏe của trẻ, đặc biệt với những trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi. Sự phối hợp chặt chẽ, với kết quả đạt được cuối năm như trên phụ hunh rất phấn khởi, đặc biệt là những phụ huynh có trẻ từ suy dinh dưỡng, thấp còi, lên bình thường. Chính từ kết quả này mà tôi đã tạo được niềm tin với phụ huynh, phụ huynh rất tin tưởng khi đưa con tới lớp, tôi cũng đã làm tốt công tác tuyên truyền tới từng phụ huynh về vấn đề nâng cao chất lượng thể lực cho trẻ. Phụ huynh đã nhiệt tình ủng hộ, quyên góp nguyên vật liệu để làm dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ. + Phát triển thể chất cho trẻ thông qua hoạt động lao động Giáo dục lao động là một bộ phận quan trọng của giáo dục phát triển toàn diện, nhằm hình thành ở trẻ những phẩm chất của người lao động mới: yêu lao động, quý trọng người lao động; giúp trẻ nắm được một số kĩ năng lao động đơn giản phục vụ cho sinh hoạt và chuẩn bị cho trẻ sau này tham gia vào đời sống lao động. Giáo dục lao động có ý nghĩa quan trọng đối với các mặt giáo dục khác và có quan hệ mật thiết với chúng, giúp cho quá trình giáo dục nhân cách phát triển toàn diện diễn ra thuận lợi 13
Lao động của trẻ mẫu giáo gắn liền với trò chơi. Mối liên hệ qua lại này thể hiện ở các hình thức khác nhau: Hành động của trẻ thường nhằm mô tả quá trình lao động của người lớn, các yếu tố của hành động lao động được thể hiện trong trò chơi, hoạt động lao động phục vụ… Khi trẻ tham gia lao động, động cơ thúc đẩy trẻ tích cực, tự giác thường do động cơ chơi chi phối: được làm bác cấp dưỡng bày bàn ăn, chia cơm canh cho các bạn; được trở thành người làm vườn tưới nước cho cây; dọn bàn ghế, cất đồ chơi thật nhanh để thắng bạn… Do vậy, khi tổ chức cho trẻ lao động cần quán triệt phương châm: “Làm mà chơi, chơi mà làm”. Nghĩa là giờ lao động của trẻ phải diễn ra nhẹ nhàng như là chơi vậy, hay ít ra cũng cần đưa yếu tố chơi để kích thích tính tích cực, tự giác của trẻ. – Lao động tự phục vụ Lao động tự phục vụ là hình thức lao động nhằm thoả mãn những nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày, nhằm chăm sóc cho bản thân mình (tắm rửa, cởi quần áo, thu dọn giường ngủ, chuẩn bị chỗ làm việc đi giày dép v.v…). Ý nghĩa của lao động tự phục vụ trước hết là ở sự cần thiết của nó, khuynh hướng thoả mãn những nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày của trẻ. Do hành động được lặp đi lặp lại hằng ngày, các kĩ xảo tự phục vụ được trẻ lĩnh hội vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ nắm kinh nghiệm thực tế và độc lập hành động. Đồng thời, trẻ ý thức được mọi người đều có trách nhiệm lao động liên quan đến những nhu cầu sống hằng ngày của mình. Lao động tự phục vụ bắt đầu được nhận thức như một trách nhiệm, như là sự bắt buộc. Ở tuổi mẫu giáo bé, hình thức lao động này rất vừa sức và hấp dẫn đối với trẻ. Tuy nhiên, lúc đầu đối với trẻ hình thức lao động này có thững khó khăn nhất định (vì ở tuổi này sự phát triển các ngón tay, cử động của các ngón tay và sự phối hợp giữa chúng chưa hoàn thiện, trẻ chưa ý thức được về thứ tự các hành động, chưa biết đặt kế hoạch, dễ mất tập trung v.v…). Giáo viên phải hình thành cho trẻ kỹ năng tự phục vụ, rèn luyện cho trẻ tính độc lập, tính cẩn thận và thói quen giữ gìn sạch sẽ. Giáo viên phải biết tổ chức quá trình lao động tự phục vụ cho mọi trẻ, đưa nội dung phức tạp dần. Giáo viên phải thật kiên trì dạy trẻ kĩ xảo lao động tự phục vụ với phương pháp cơ bản là trình bày cách làm của từng động tác đơn giản và trình tự của chúng, vừa làm mẫu, vừa giải thích. Giáo viên phải tiếp xúc với từng em, nhất là các em còn yếu. Đưa trẻ vào thực hành với sự nỗ lực, sự cẩn thận, chu đáo của cô nhằm đạt được kết quả phía trẻ. Hướng dẫn trẻ theo một cách làm nhất định, theo một trình tự hành động hợp lí. Ở lớp bé có thể dạy trẻ tự ăn, tắm rửa, mặc và cởi quần áo. Quá trình hướng dẫn cho trẻ có được những thói quen văn hoá – vệ sinh phải rất tỉ 14
mỉ, lâu dài, giáo viên phải luôn củng cố, kiểm tra, nhắc nhở, nêu gương và đưa trẻ vào rèn luyện hằng ngày. Trẻ mẫu giáo nhỡ đã có được những kĩ năng tự phục vụ đơn giản như ở lớp bé. Tuy nhiên, cần củng cố những kĩ năng, kĩ xảo đã có và hình thành kĩ xảo tự phục vụ phức tạp hơn. Nâng cao yêu cầu đối với chất lượng hành động, đối với hành vi có tổ chức trong quá trình chăm sóc bản thân, giúp đỡ bạn và yêu cầu hình thành được thói quen (bày bàn ăn, chuẩn bị cho giờ học, lau bụi trên giá, quét sân v.v…). Ở nhóm trẻ lớn, nội dung phong phú hơn, mang tính chất thường xuyên và chuyển dần thành nhiệm vụ trực nhật. Các kĩ năng, kĩ xảo mới đưa thêm vào như thu dọn giường nằm, sửa chữa đồ chơi, chải tóc, lau giày, giữ vệ sinh trong phòng và ngoài sân. Đặc điểm của lao động của trẻ lớn là biết tự tổ chức công việc và giúp đỡ các em nhỏ hơn, biết tự kiểm tra và có ý thức giữ gìn đồ vật. – Lao động trong sinh hoạt Lao động sinh hoạt là hình thức lao động đi vào toàn bộ cuộc sống hằng ngày của trường mẫu giáo. Hình thức lao động này nhằm giữ gìn sự sạch sẽ và ngăn nắp trong lớp và ngoài sân trường, giúp đỡ người lớn tổ chức quá trình sinh hoạt hằng ngày. Lao động sinh hoạt nhằm phục vụ chung cho tập thể, vì vậy có khả năng to lớn để giáo dục thái độ quan tâm đến tập thể, đến các bạn. Ở tuổi mẫu giáo bé, hình thành cho trẻ những kĩ xảo sinh hoạt sơ đẳng: giúp đỡ dọn bàn ăn, xếp gọn đồ chơi sau khi chơi, thu dọn lá cây ngoài sân. Ở nhóm trẻ nhỡ, nội dung lao động sinh hoạt được mở rộng hơn: trẻ hoàn toàn tự bày bàn ăn, chuẩn bị mọi thứ cần thiết cho giờ học, giặt quần áo cho búp bê, lau bụi trên giá để đồ chơi, quét sân v.v… Bằng các công việc cụ thể sẽ hình thành cho trẻ các kĩ xảo lao động, sinh hoạt. Giáo viên tập cho trẻ những thói quen tốt trong lao động, phát triển tính độc lập, tính tích cực và óc sáng kiến trong các công việc được giao. Ở nhóm trẻ lớn, nội dung lao động phong phú hơn, mang tính chất thường xuyên và phần lớn chuyển thành nhiệm vụ của các em trực nhật. Trẻ giữ gìn sạch sẽ lớp học, ngoài sân chơi, sửa chữa đồ chơi, dán lại sách vở, giúp đỡ các em nhỏ. Trẻ nhóm lớn phải biết tự tổ chức các công việc – trẻ luôn tỏ ra cố gắng, muốn có kết quả tốt và quan hệ tốt với bạn bè để được đánh giá cao. Lao động trong thiên nhiên Lao động trong thiên nhiên là hình thức lao động cho trẻ tham gia chăm sóc cây cối và súc vật, trồng cây ở góc thiên nhiên ngoài vườn, trong vườn hoa. Lao động của trẻ trong thiên nhiên có ý nghĩa đặc biệt để phát triển trí tuệ, phát triển óc quan sát, giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên. Lao động trong thiên nhiên 15
tạo điều kiện tất để phát triển thể lực nâng cao sức chịu đựng của cơ thể. Lao động trong thiên nhiên thường xuyên giáo dục lòng yêu lao động và mang lại niềm vui cho trẻ trong lao động. Trẻ có được những kĩ xảo thực hành đơn giản, sử dụng các dụng cụ lao động, biết chăm sóc cây trồng, vật nuôi, hiểu biết nhiều về sự sinh trưởng và phát triển của cây, tập tính của các động vật. Trẻ nhỏ, khi lao động với trẻ, giáo viên gọi tên các cây, các bộ phận của chúng, các động tác trong lao động. Việc đó làm mở rộng vốn từ cho trẻ. Trẻ quan sát cây cối (lá nhỏ, lá to), ngửi hoa, đếm các bông hoa nở v.v… Giáo viên giải thích sự cần thiết chăm sóc cây cối và súc vật. Ở nhóm trẻ nhỡ, công việc phức tạp hơn, trẻ tự tưới cây (gieo hạt), tưới luống, thu hoạch rau với sự giúp đỡ của giáo viên, chuẩn bị thức ăn cho gia súc (thỏ, gà v.v…). Trẻ bắt đầu hiểu quan hệ phụ thuộc giữa tốc độ sinh trưởng của cây, hành vi của động vật với chất lượng chăm sóc và hiểu trách nhiệm của mình đối với chúng, do đó, trẻ quan tâm hơn đến vật nuôi. Ở nhóm trẻ lớn, các nhiệm vụ có tính chất thường xuyên và phức tạp hơn. Trẻ tưới bằng bình tưới, xới đất, bón thúc cho cây, cho cá ăn, cuốc đất ngoài vườn rau, vườn hoa, tham gia thu hoạch. Giáo viên dạy trẻ quan sát sự sinh trưởng của cây, phân biệt các loại cây, hạt. Trong lao động ở góc thiên nhiên, những khái niệm của trẻ về đời sống động vật và thực vật mở rộng hơn, trẻ hiểu mối liên hệ giữa các hiện tượng trong thiên nhiên; độc lập, ý thức trách nhiệm trong lao động được nâng cao. – Lao động thủ công Lao động thủ công là hình thức cho trẻ làm các đồ vật bằng các vật liệu khác nhau như bìa cát tông, giấy, gỗ, các vật liệu tự nhiên (các hạt, củ, quả, vỏ cây, v.v…), phế liệu (các mụn giẻ, ống chỉ, hộp, ống bơ v.v…) hình thức này phần lớn tiến hành ở các nhóm trẻ lớn. Trẻ có thể làm đồ chơi, hay các đồ chơi dùng cho trò chơi như: con thuyền, cái nhà, xe ôm, bàn ghế, động vật v.v… Hình thức lao động này tạo điều kiện để giáo dục kĩ thuật tổng hợp. Trẻ bắt đầu bước vào thế giới kỹ thuật đầy hấp dẫn, điều đó có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển sau này của trẻ. Lao động thủ công phát triển năng lực thiết kế, các kĩ xảo thực hành, hứng thú lao động, những khuynh hướng có ích, tìm hiểu các kĩ thuật đơn giản. Trẻ tiếp thu những khái niệm bước đầu về tính chất các vật liệu: vật liệu có thể biến đổi làm ra nhiều đồ vật, như biến đổi phải sử dụng một số dụng cụ, cách gắn liền các bộ phận (bằng hồ, đinh, bằng lắp ghép, xếp, gấp v.v…). Ví dụ: gỗ có thể bào, cưa, cắt, khoan, đóng đinh, gắn. Khi sử dụng gỗ có thể dùng 16
cưa, dao, búa, kìm, giấy ráp v.v… trẻ biết được tính chất phong phú của các vật liệu tự nhiên. Trong lao động thủ công, có thể giáo dục trẻ nhiều phẩm chất như tính kiên trì, cẩn thận, tính mục đích và ý thức vượt khó để đạt mục đích, đồng thời, giáo dục cho trẻ óc thẩm mĩ, trí tưởng tượng sáng tạo. Cần dạy cho trẻ các kĩ năng, kĩ xảo để trẻ có khả năng thực hiện ý định của mình. Có như vậy, mới hình thành cho trẻ hứng thú và sự say mê trong lao động sáng tạo. * Những hình thức tổ chức lao động cho trẻ mẫu giáo – Giao nhiệm vụ Nhiệm vụ lao động là công việc cụ thể mà trẻ được giao và phải hoàn thành một mình hoặc cùng với các bạn. Giao nhiệm vụ là yêu cầu trẻ phải hoàn thành một công việc nào đó liên quan đến lao động tự phục vụ hay lao động vì tập thể. Giao nhiệm vụ là hình thức tổ chức lao động đơn giản nhất cho trẻ mẫu giáo. Hình thức này rất cần thiết đối với trẻ mẫu giáo bé, vì trẻ chưa thể lao động theo ý muốn và giáo viên dùng các nhiệm vụ đơn giản để dần dần giúp trẻ trở thành người có ích cho tập thể và cho các bạn. Việc thực hiện các nhiệm vụ góp phần hình thành ở trẻ tinh thần trách nhiệm đối với công việc được giao và hình thành ở trẻ hứng thú lao động. Trẻ phải tập trung ý chí, thể hiện sự cố gắng để kết thúc công việc và báo cáo với giáo viên về việc hoàn thành nhiệm vụ. Các nhiệm vụ có nội dung phù hợp với các hình thức lao động có trong chương trình (ở góc thiên nhiên, vườn rau…). Ở nhóm trẻ nhỏ, nhiệm vụ có tính chất cá nhân, cụ thể và đơn giản, thường gồm 1, 2 hành động (đặt thìa lên bàn, cởi áo cho búp bê để giặt…) Các nhiệm vụ tuy đơn giản nhưng đã đưa trẻ vào hoạt động vì lợi ích của tập thể, trong điều kiện các em chưa thể tổ chức được. Nhiệm vụ tạo khả năng cho giáo viên có những biện pháp cá biệt trong việc hướng dẫn trẻ, giúp đỡ em này, dạy một em khác, động viên khuyến khích em thứ ba. Tuỳ theo kinh nghiệm của mỗi trẻ mà đưa ra được nhiệm vụ phức tạp hơn. Ở nhóm trẻ nhỡ, số nhiệm vụ tăng lên đáng kể để rèn luyện kĩ năng trở nên bền vững và làm phong phú thêm kinh nghiệm tham gia lao động của trẻ. Nhiệm vụ trở thành phương tiện hình thành ở trẻ ý thức tham gia vào công việc chung có ích, hình thành thói quen cố gắng lao động và chuẩn bị cho trẻ tham gia trực nhật ở lứa tuổi sau. Ở nhóm trẻ lớn, các nhiệm vụ cá nhân được đặt ra trong các hình thức lao động mà trẻ chưa có kĩ năng hoặc phải học kĩ năng mới. Đó là hình thức tập thể, theo nhóm (5 – 6 trẻ) buộc trẻ phải có sự tổ chức, phân công với nhau (cùng nhau thu 17
dọn giá đồ chơi, dán hộp cho các trẻ chơi trò chơi học tập, các công việc ở vườn trường v.v…). Điều đó góp phần hình thành ý thức tập thể, biết quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành công việc. Giáo viên cần giúp đỡ khi trẻ chưa có những kĩ năng tổ chức lao động tập thể. Trực nhật Trực nhật là hình thức lao động đòi hỏi trẻ hoàn thành các nhiệm vụ nhằm phục vụ tập thể. Đây là hình thức phức tạp hơn so với nhiệm vụ. Nó đòi hỏi trẻ phải độc lập hơn – trẻ lần lượt tham gia các hình thức trực nhật được phân công trong mỗi ngày. Điều đó đảm bảo cho trẻ tham gia lao động thường xuyên. Chế độ trực nhật có ý nghĩa giáo dục to lớn, nó đặt trẻ vào trong điều kiện bắt buộc phải hoàn thành các công việc cần thiết cho tập thể. Điều đó giúp trẻ nâng cao tinh thần trách nhiệm trước tập thể và trẻ hiểu được công việc của mình là cần thiết cho mọi người. Chế độ trực nhật được đưa vào dần dần: + Ở các trẻ nhỏ chỉ đưa ra nhiệm vụ đơn giản là giúp cô bày bàn ăn cho các bạn ngồi cùng bàn. Trẻ phân phát thìa, đĩa, cốc, bánh, hoa quả… Khi trẻ tỏ ra có kĩ xảo cần thiết và độc lập hơn thì có thể đưa vào chế độ trực nhật nhà ăn – thường là ở đầu năm học của lớp nhỡ. Hằng ngày, mỗi em được phân công trực nhật một bàn ăn. Giáo viên phải hướng dẫn trẻ thực hiện thứ tự các công việc, kiểm tra và giúp đỡ các em, cô chú ý đến đặc điểm của cá nhân trẻ. Cô đánh giá và nêu bật sự cố gắng của các em khi làm việc, có ý thức quan tâm đến bạn và giúp đỡ người lớn. Cuối tuổi mẫu giáo nhỡ có thể thực hiện chế độ trực nhật chuẩn bị học tập – tuỳ theo công việc, giáo viên chỉ định từng nhóm (2 – 3 em) phụ trách và hướng dẫn các em làm các việc cụ thể (phân phối đồ dùng học tập, thu dọn khi dùng xong, làm vệ sinh). Ở nhóm lớn có chế độ trực nhật trong góc thiên nhiên. Hằng ngày, các em trực nhật thay đổi cho nhau, sao cho mỗi em đều được tham gia tất cả các hình thức trực nhật. Khi chọn nhóm trực nhật cần chú ý đến quan hệ bạn bè giữa các em, thoả mãn nguyện vọng làm việc cùng nhau. Cần dạy trẻ biết phối hợp hành động với nhau, biết thoả thuận, phân công công việc cho nhau, các biện pháp sử dụng hợp lí thời gian và sức lực. Trong việc tổ chức hoạt động lao động phải đặc biệt chú ý giải quyết các nhiệm vụ giáo dục đạo đức, hình thành ở trẻ những hành vi đạo đức như giúp đỡ lẫn nhau, tôn trọng lao động của bạn… – Tổ chức lao động tập thể Ở nhóm trẻ lớn có nhiều khả năng để tổ chức lao động tập thể cho trẻ. Các công việc lao động tập thể có thể tiến hành như quét dọn phòng học, sân chơi, trồng rau, trồng hoa, thu hoạch rau quả, trang trí lớp học, hội trường v.v… 18
Giáo viên cần chú ý đến việc giải thích ý nghĩa công việc, hướng dẫn, phân công việc giữa các nhóm (đảm bảo sự công bằng). Trong hình thức lao động này, giáo viên đặc biệt quan tâm đến mối quan hệ giữa các trẻ, giúp đỡ trẻ hình thành kĩ năng lao động có tổ chức và tinh thần giúp đỡ lẫn nhau. Có các hình thức lao động chung và lao động phối hợp. Lao động chung là tất cả các em cùng nhau làm việc, mỗi nhóm làm một việc để hoàn thành một nhiệm vụ chung. Lao động phối hợp mang tính chất phức tạp hơn, có sự kế tiếp nhau theo nhiều giai đoạn của cùng một công việc. Trẻ tham gia không cùng một lúc vào quá trình hoạt động, song vẫn tạo ra khả năng tập hợp trẻ trong công việc chung phức tạp hơn. Hình thức này tạo ra khả năng hình thành mối quan hệ tập thể rộng hơn. Các bậc cha mẹ nên hình thành cho con thói quen làm tốt một công việc trong một khoảng thời gian nhất định. Hãy động viên để con hoàn thành công việc tới bước cuối cùng, hãy hướng dẫn chứ không làm thay mỗi khi trẻ gặp khúc mắc không tự giải quyết được và hãy kết thúc bằng một phần thưởng xứng đáng với những cố gắng của con, hãy nói với con những cố gắng đó có ý nghĩa như thế nào. Trong thời đại hiên nay, việc dạy con biết lao động và quý trọng thành quả lao động là việc rất quan trọng. Giáo dục con giá trị của lao động giúp con có tính tự lập, không lười biếng, không ỷ lại vào người khác và có thể thích ứng với nhiều hoàn cảnh khác nhau. Dạy cho trẻ biết lao động, biết yêu thương, chúng sẽ học được cách làm chủ cuộc đời với đôi bàn tay của chính mình, chúng sẽ nhận ra rằng nỗ lực của chúng chính là sự cống hiến cho những điều còn lớn lao hơn thế trong tương lai. * Kết quả đạt được Từ những biện pháp tôi đã nêu trên khi thực hiện tại lớp mẫu giáo nhỡ 4 5 tuổi tôi phụ trách đến cuối năm học 20192020 đã đạt được kết quả như sau: STT Nội dung Số lượng Tỉ lệ 1 Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt động 23 95,8 2 Thực hiện các kỹ năng vận động. 22 91,6 3 Trẻ tập trung chú ý. 23 95,8 4 Cân nặng 23 95 5 Chiều cao 23 95 19
Sau khi thực hiện các biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ nhanh nhẹn, linh hoạt hứng thú hơn, trẻ tích cực và chủ động tham gia nhữngvận động và hứng thú vào các trò chơi, kỹ năng vận động tốt hơn. Nếu như đầu năm khi tổ chức giáo dục thể chất cho trẻ, tôi thấy các cháu rất lười vận động, không hứng thú tham gia vận động. Nhưng qua một thời gian thực hiện và áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy các cháu rất thích vận động và tham gia các vận động một cách tích cực, sôi nổi hơn, các cháu không còn rụt rè mà trẻ tham gia học tập một cách tích cực, hứng thú hơn, dẫn đến trẻ sẽ thành thục kỹ năng, kỹ xảo, kết quả cuối cùng là trẻ phát triển mạnh về mặt thể hình và sức khỏe. Bên cạnh đó, ngôn ngữ của trẻ cũng trở nên mạch lạc hơn, trẻ mạnh dạn và tự tin hơn trong giao tiếp, thói quen lao động tự phục vụ ở trẻ tốt hơn. Không những thế ở trẻ còn hình thành những phẩm chất tốt như khả năng phối hợp hoạt động tốt với các bạn, khả năng tự kiềm chế, nhường nhịn bạn, biết chơi cùng bạn và biết giúp đỡ bạn. Qua hoạt động vui chơi còn rèn luyện cho trẻ cả về thể lực giúp trẻ khỏe mạnh và nhanh nhẹn hơn rất nhiều so với đầu năm học. Tỷ lệ suy dinh dưỡng cũng giảm rõ rệt đầu năm, đồng thời còn tạo được niềm tin cho phụ huynh với cô giáo khi đưa trẻ đến trường mầm non. III. PHẦN KẾT LUẬN 1. Ý nghĩa của đề tài, sáng kiến, giải pháp: Quá trình thực hiện đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi trong trường mầm non” tôi thấy chương trình chăm sóc giáo dục theo hướng đổi mới, giúp người học không thụ động, mà luôn luôn chủ động để tiếp nhận những kiến thức kỹ năng vận động một cách đúng và chính xác người học ở đây không phải ai xa lạ mà chính là những mầm non của tương lai, của cả xã hội trẻ học mà chơi, chơi mà học, thông qua chơi một cách chủ động. Sáng kiến “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ 4– 5 tuổi tại trường mầm non” tôi đã áp dụng tại trường mầm non tôi đang công tác, và có thể áp dụng ở tất cả các trường mầm non trong tỉnh. Từ khi áp dụng những biện pháp trên giúp trẻ phát triển được các tố chất như: Nhanh mạnh bền, trẻ nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn luyện thể dục, thể thao, dần hình thành cho trẻ ý thức tập luyện, từ đó trẻ tham nhiệt tình vào các hoạt động trong ngày đạt kết quả cao, đồng thời giúp giáo viên linh hoạt và sáng tạo hơn trong quá trình giáo dục phát triển thể chất cho trẻ, hình 20