Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi" được hoàn thành với các biện pháp như: Bổ sung các điều kiện phục vụ hoạt động âm nhạc tại lớp; Tích hợp cho trẻ làm quen với hoạt động âm nhạc ở mọi lúc mọi nơi; Lựa chọn nội dung tổ chức hoạt động âm nhạc theo hướng đổi mới;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

MỤC LỤC STT Nội dung Trang I Lý do chọn đề tài. 2 II Giải quyết vấn đề 3 1 Cơ sở lý luận của vấn đề 3 2 Thực trạng của vấn đề 4 2.1 Thuận lợi 4 2.2 Khó khăn 5 3 Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 5 3.1 Bổ sung các điều kiện phục vụ hoạt độngâm nhạc tại lớp 5 Tích hợp cho trẻ làm quen với hoạt động âm nhạc ở mọi 3.2 9 lúc mọi nơi Lựa chọn nội dung tổ chức hoạt động theo hướng đổi 3.3 11 mới. 3.5 Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động phụ huynh 14 4 Hiệu quả của sáng kiến 15 1 Hiệu quả 15 2 Phạm vi ứng dụng 16 III Kết luận 17 IV Tài liệu tham khảo 19 1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống mà thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách của mình. Trường Mầm non là nơi thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non từ 03 tháng tuổi đến 6 tuổi.Ở tuổi Mầm non có nhiều hình thức hoạt động phong phú đã xuất hiện, trông đó hoạt động âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ nó có tác dụng tích cực góp phần hình thành nhân cách trẻ thơ. Thông qua hoạt động âm nhạc, trẻ được giáo dục tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ giúp trẻ phát triển năng khiếu góp phần phát triển trí tuệ và thể chất. Năm học 2020-2021 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 3 tuổi C3. Bằng những kinh nghiệm giảng dạy trong nhiều năm qua, thực tế qua tiến hành khảo sát và thực nghiệm (lớp mẫu giáo 3 tuổi C3) tôi thấy trẻ trong lớp còn nhút nhát, chưa mạnh dạn, chưa tích cực hứng thú tham gia vào hoạt động âm nhạc. Một số trẻ ngôn ngữ phát triển còn chậm, nhiều trẻ còn phát âm ngọng, khả năng cảm thụ âm nhạc, tai nghe âm nhạc của một số trẻ chưa tốt.Vậy làm thế nào để tạo điều kiện cho trẻ có được vốn sống âm nhạc phong phú? Để trẻ hứng thú với hoạt động âm nhạc? Làm thế nào để nâng cao kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ? Đó chính là điều mà tôi luôn suy nghĩ và trăn trở. Với mong muốn giúp trẻ yêu thích âm nhạc, phát triển ở trẻ khả năng 2
cảm thụ âm nhạc, phát triển trí thông minh, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, linh hoạt, sáng tạo trong các hoạt động, khơi dậy ở trẻ niềm yêu thích và đam mê âm nhạc... nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ. Nhận thức rõ nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên mầm non trong việc dạy trẻ hoạt động âm nhạc tôi đã đi sâu để nghiên cứu, sáng tạo sưu tầm, sáng tác lựa chọn, thay đổi một số hình thức trong hoạt động âm nhạc phù hợp với trẻ. Tôi hi vọng rằng đề tài của tôi sẽ mang đến cho trẻ niềm đam mê hứng thú, đó là lý do tôi chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi”. * Phạm vi nghiên cứu: Đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi”, tôi đã thực hiện nghiên cứu tại trường Mầm non Bình Minh - Phường Xương Giang -Thành phố Bắc Giang. - Đối tượng nghiên cứu là trẻ lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C3 * Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã tiến hành sử dụng một số phương pháp sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu - Phương pháp điều tra khảo sát - Phương pháp đàm thoại (dùng lời, trò chuyện) - Phương pháp trò chơi. - Phương pháp thực nghiệm - Tổng kết kinh nghiệm II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 1. Cơ sở lý luận. Hoạt động giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ 3
cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Giáo dục âm nhạc cho trẻ là một nội dung quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Dưới 6 tuổi được coi là giai đoạn khởi đầu, giai đoạn “vàng” trong quá trình phát triển của con người. Vì vậy giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá trình cảm thụ và thể hiện Âm nhạc: Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của Âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. Đồng thời Âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể: Đó là tính tổ chức kỷ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Giáo dục Âm nhạc còn là phương tiện nâng cao trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố cho trẻ qua học tập, vui chơi trong cuộc sống. Quá trình trẻ tiếp xúc với hoạt động âm nhạc như nghe cô hát, trẻ tự ca hát, nhảy múa, chơi trò chơi âm nhạc…sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa, đó là sự phát triển về đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ, thể lực, trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau. 2.Thực trạng của vấn đề: Để nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động góc cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi C3, ngay từ đầu năm học qua chú ý quan sát, đánh giá, tìm hiểu tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2.1. Thuận lợi - Lớp học rộng rãi, thoáng mát, có cơ bản các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi tối thiểu phục vụ các hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ. - Giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn, năng lực chuyên môn vữngvàng, nắm vững tâm lý, tính cách của từng trẻ trong lớp.. 4
- Lớp được bố trí 2 giáo viên nên có nhiều thuận lợi trong tổ chức các hoạt động cho trẻ. - Trẻ ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều. Đa số phụ huynh của lớp nhiệt tình, quan tâm chu đáo tới con em và thường xuyên trao đổi với giáo viên về tình hình học tập của con em mình. 2.2. Khó khăn - Đồ dùng, đồ chơi tại các góc âm nhạc chưa phong phú, chưa có nhiều nguyên liệu, vật liệu mở phù hợp độ tuổi của trẻ để trẻ tham gia vào hoạt động âm nhạc. - Đa số trẻ chưa được học qua nhóm trẻ nên không có nề nếp, không hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc. - Một số trẻ ngôn ngữ phát triển còn chậm, nhiều trẻ còn hát còn ngọng chưa rõ lời. - Khả năng cảm thụ âm nhạc, tai nghe âm nhạc của một số trẻ chưa tốt. - Một số bậc phụ huynh chưa quan tâm phối hợp với giáo viên trong lớp trong việc cho trẻ tham gia hoạt động âm nhạc cho trẻ. Kết quả khảo sát thực trạng chất lượng hoạt động góc đầu năm học 2019-2020 tại lớp mẫu giáo 3- 4 tuổi C3 được tổng hợp qua bảng sau: STT Nội dung Số trẻ Tỷ lệ (%) 1 Trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động âm nhạc 20/32 62,5 2 Trẻ thực hiện kĩ năng ca hát 25/32 78,1 3 Trẻ biết vận động theo nhạc, hát, múa 23/32 71,8 4 Trẻ có kĩ năng biểu diễn và cảm thụ âm nhạc tốt 19/32 59,3 3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết các vấn đề. Giải pháp 1: Bổ sung các điều kiện phục vụ hoạt động âm nhạc tại lớp 5
Căn cứ vào yêu cầu đổi mới khi tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ, do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mẫu giáo bé, các cháu tuy còn nhỏ tuổi nhưng rất thích cái đẹp, màu sắc phải sặc sỡ, mới lạ đối với trẻ. Để tiến hành hoạt động âm nhạc cần tạo ra một môi trường âm nhạc là rất cần thiết. Vì vậy tôi đã tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường, với Trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp để bổ sung một số đồ dùng, đồ chơi tại góc âm nhạc như đàn , các loại băng đĩa nhạc, băng đài, trống, xắ xô...để cho trẻ tham gia hoạt đông. Qua buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi nêu một số điều kiện cần thiết để tổ chức tốt hoạt động âm nhạc cho trẻ ở trường, lớp mầm non giúp phụ huynh nhận thức đầy đủ và có trách nhiệm ủng hộ bằng nhiều hình thức như: Phụ huynh trực tiếp ủng hộ đồ chơi theo chủ đề, sưu tầm nguyên vật liệu sẵn có. Ngoài việc phát động phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi thì vai trò quan trọng không thể thiếu được là sự chủ động của giáo viên trong việc tự làm đồ dùng đồ chơi để phục vụ hoạt động góc của trẻ. Tôi đã xây dựng trong kế hoạch cá nhân là chỉ tiêu số lượng làm đồ dùng đồ chơi tự tạo trong năm học với số lượng từ 3 đến 5 loại đồ dùng, đồ chơi sáng tạo, có giá trị sử dụng… Cùng với đó là việc thi đua làm đồ chơi và tự đầu tư đồ chơi cho lớp trong từng tháng, từng chủ điểm. Mặt khác qua các phong trào thi đua, đặc biệt là phong trào “Thi đồ dùng, đồ chơi cấp trường” được tổ chức vào đầu tháng 11 năm 2020, lớp tôi đã đạt giải nhất vì đã làm vượt kế hoạch được 09 loại đồ chơi phục vụ thiết thực hoạt động. 6
Hình ảnh các cô đang làm đồ dùng đồ chơi. Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh: Các loại lon, thùng thiếc, thùng giấy chứa đậu, hột hạt, hột gạo, các loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành và cũng có thể để giấy báo hay những loại giấy phế liệu có kích cỡ lớn để tạo điều kiện cho trẻ sáng tạo hơn ra những đồ dùng khác như cái áo theo ý tưởng tượng các nhân vật, phục vụ vui chơi cho vũ hội thời trang, nhảy múa. Ví dụ: Làm trống bổi từ lon bia Nguyên liệu: Que nhựa, dây ruy băng, băng dính các màu, súng nến, hạt vòng, kéo, nến dính… Cách làm: Que nhựa dán dây ruy băng nhựa. Lon bia cắt ngắn lấy hai đầu lồng vào nhau dài khoảng 5 cm. Dùng đinh tạo hai lỗ nhỏ bên cạnh, và một lỗ to ở giữa để làm cán trống, hạt lồng vào dây và cho vào hai bên của trống. Sau đó mặt trống dán giấy các màu sắc khác nhau. 7
Ví dụ: Làm trống từ vỏ hộp bánh. Vật liệu: Hộp bánh danisa, xốp màu, dây ruy băng, nến dính. Cách làm : Tùy theo kích thước của từng hộp bánh mà tôi có thể cát xốp dán vào xung quành cho kín hộp sữa. Sau đó đục hai vào hai bên thành của hộp sữa để luồn dây đủ dài vào để cho trẻ có thể đeo trống. Sau đó để trống thêm sinh động dùng xốp màu cắt thành h́ nh các cánh hoa dán lên bề mặt của trống và xung quanh trống cho đẹp. Hình ảnh đồ dùng đồ chơi tự làm góc âm nhạc -Tôi còn sưu tầm thể hiện phong phú các loại băng nhạc thiếu nhi mầm non, dân ca, nhạc cổ điển và các loại dụng cụ âm nhạc dân tộc. Khi có điều kiện tôi dùng đàn thật hay hoặc có thể dùng mô hình, tranh cho trẻ quan sát. -Ngoài ra còn có 1 số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vận động theo nhạc như: Khăn choàng, cờ đuôi nheo, vòng đeo tay, chân, những con búp bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. Tất cả những đồ dùng, đồ chơi trên đều phải ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng. 8
Khi bố trí góc âm nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào trẻ tạo ra tại góc không ảnh hưởng, làm phiền đến những hoạt động yên tĩnh ở góc khác. Một số loại dụng cụ âm nhạc -Đó là kích thích tính tò mò, ham hiểu biết lôi cuốn trẻ vào góc chơi âm nhạc, tôi luôn chú ý thay đổi chất liệu, những thiết bị tạo âm thanh khác nhau định kỳ, tạo điều kiện cho trẻ sử dụng tối đa. -Tại góc âm nhạc, tôi cũng chú ý tạo điều kiện cho trẻ thể hiện những ý tưởng, mong muốn của trẻ, đặc biệt phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên kết với nhau tổ chức các hoạt động mang tính nghệ thuật. Khuyến khích trẻ tự làm hay cùng trẻ trang trí một số đồ dùng đồ chơi để vỗ hay gõ đệm bài hát nhằm gây hứng thú cho trẻ khi sử dụng. Có thể cho trẻ phối hợp chơi với nhóm tạo hình trang trí váy áo làm mặt lạ hóa trang. Trẻ vô cùng sung sướng khi được sử dụng đồ dùng do chính trẻ tạo ra, để thực hiện các hoạt động âm nhạc 9
Hình ảnh trẻ được mặc quần áo hoá trang biểu diễn 3.2 .Tích hợp cho trẻ làm quen với hoạt động âm nhạc ở mọi lúc mọi nơi - Ngoài giờ hoạt động chung, thì trong các thời điểm trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường, người giáo viên có thể tận dụng để củng cố và rèn kĩ năng âm nhạc cho trẻ. Bởi như đã nói ở trên là đặc điểm của trẻ rất dễ mất tập trung nên dễ quên, vì vậy giáo dục trẻ ở mọi lúc mợi nơi là phương pháp hữu hiệu nhất. - Trong giờ đón trẻ: Để tạo không khí vui tươi, chào đón một ngày mới và thích đi học tôi mở đĩa CD những bài hát có giai điệu nhanh, rộn ràng với lời ca mang hình ảnh của trường, lớp, cô giáo và các bạn như: “Vui đến trường”, “Lời chào buổi sáng”, “Chào ngày mới”, “Bài ca đi học”, “Nắng sớm”...đồng thời khuyến khích trẻ hát theo hoặc tự hưởng ứng cảm xúc của mình theo đĩa CD. 10
- Trong giờ thể dục sáng: Ngoài việc dạy cho trẻ tập các bài tập với các động tác theo nhịp hô của cô, tôi kết hợp sử dụng các bài hát hoặc các bản nhạc nước ngoài có nhịp điệu nhanh, vui tươi cho trẻ tập thòa như: bài hát “Em tập thể dục buổi sáng”, “Con chim vành khuyên”, “Vui đến trường”...; bản nhạc: “Nào cùng nhảy các bạn ơi”, “Nào chúng ta cùng tập thể dục”,. .. Hình ảnh các bé tập thể dục theo nhạc trong lớp. - Khi tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời: Với nội dung dạo chơi, tham quan tôi cho trẻ hát bài có giai điệu vui tươi, trong sáng, nội dung gần gũi , dễ hiểu phù hợp với phong cảnh thiên nhiên hay hiện tượng trẻ đang tiếp xúc, nhằm gây ấn tượng và làm giàu cảm xúc cho trẻ trước vẻ vẻ đẹp của thiên nhiên và giáo dục trẻ thông qua nội dung lời ca của bài hát. Ví dụ: Khi đi dạo chơi tôi có thể cho trẻ hát một số bài hát “Dạo chơi”, “Ra chơi vườn hoa”, “Trời nắng trời mưa”...; Với nội dung quan sát có mục đích tôi cho trẻ hát những bài hát phù hợp chủ đề như: Khi cho trẻ quan sát cây xanh -> trẻ hát bài “Em yêu cây xanh”; Khi cho trẻ quan sát một số loại hoa -> trẻ hát bài:“Vườn trường mùa thu”; Khi cho trẻ quan sát công việc của 11
bác làm vườn -> trẻ hát bài “Trồng cây”...không những trẻ ôn lại được những bài hát đã học mà còn giúp trẻ hào hứng, hứng thú và thích được hoạt động. - Khi tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động vui chơi theo các góc, cụ thể là góc âm nhạc: Tôi đã khuyến khích trẻ vận động dưới nhiều hình thức như: vỗ tay, dậm chân, lắc lư, nhún, múa..., biểu diễn với nhạc cụ như: trống, song loan, phách để bài hát thêm sinh động và phát huy khả năng biểu diễn và thể hiện cảm xúc của trẻ. - Trước giờ ngủ của trẻ: Tôi chọn những làn điệu hát ru, những làn điệu dân ca hay những bản nhạc không lời sẽ giúp trẻ vừa cảm nhận được giai điệu mượt mà, êm dịu của bài hát, bản nhạc vừa đi vào giấc ngủ thật dễ dàng hơn như: “Ru con”, “Ru con mùa đông”, “Hoa thơm bướm lượn”, “Lý chiều chiều”, “Thư gửi Elise”, “Bản Sonat ánh trăng”... góp phần hình thành cho trẻ nhân cách tốt, tâm hồn trong sáng. - Sau khi trẻ ngủ dậy, tôi mở những bài hát, bản nhạc mang tính chất hành khúc như: “Làm chú bộ đội”, “Đội kèn tí hon”, “Đàn kiến nó đi”... Chính nhịp điệu nhanh, rộn ràng sẽ giúp trẻ có tác phong nhanh nhẹn, tạo thành nền nếp, thói quen mà không cần đến hiệu lệnh của cô. - Trong giờ hoạt động chiều: Tôi cho trẻ ôn lại những bài hát đã học dưới hình thức tổ chức cuộc thi “Bé tập làm ca sĩ”, “Đội nào hát hay hơn”, hoặc tổ chức buổi liên hoan văn nghệ để tất cả trẻ trong lớp được tham gia. Đây là cơ hội để trẻ học hỏi lẫn nhau, chia sẻ cảm xúc và cùng hơp tác biểu diễn. Ngoài ra có thể nói các hoạt động ngoại khóa đặc biệt là việc tổ chức hiệu quả các ngày lễ cho trẻ là một hình thức giáo dục hiệu quả và sinh động nhất, giúp trẻ được hứng thú, tích cực tham gia biểu diễn văn nghệ . Thông qua đó tạo cho trẻ niềm phấn khởi, vui vẻ, những cảm xúc mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ. Ngày lễ, hội là cơ hội cho giáo viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết nhau hơn, 12
đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kĩ năng hoạt động nghệ thuật. Trẻ hiểu thêm những điều mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày lễ, đồng thời củng cố những điều trẻ đã lĩnh hội được. Với quan điểm như vậy nên tôi thống nhất với các cô giáo và ban phụ huynh lớp từ đầu năm học lên kế hoạch hoạt động ngoại khóa cho các con: Tôi đặc biệt chú trọng đến các ngày lễ hội : Ngày Khai giảng, ngày tết trung thu, tết nguyên đán, sinh nhật tháng của trẻ với mỗi ngày hội chúng tôi có sử dụng một số hình thức tổ chức riêng như tổ chức trong lớp, dưới sân trường hay ngoài sân phát triển vận động nhằm lôi cuốn hấp dẫn trẻ tích cực tham gia hoạt động biểu diễn văn nghệ. Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm nhạc trong ngày lễ, ngày hội. Hàng ngày, tôi luôn chú ý thường xuyên rèn những kĩ năng vận động theo nhạc. Khi nhà trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội dung phù hợp để luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi biểu diễn tôi nhận thấy ở trẻ rất hào hứng, tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn. 13
Hình ảnh các bé tham gia biểu diễn văn nghệ trong các ngày lễ 3.3. Lựa chọn nội dung tổ chức hoạt động âm nhạc theo hướng đổi mới. - Tôi xây dựng kế hoạch lựa chọn nội dung thiết kế bài giảng xác định được mục đích, yêu cầu, nội dung hoạt động âm nhạc cần đạt được. Rèn luyện cho trẻ trên giờ học, các phương pháp hình thức, tổ chức giờ học phù hợp với yêu cầu độ tuổi của trẻ, cô giáo dự kiến trước các tình huống xảy ra và cách giải quyết, xác định trẻ còn yếu kém, không theo được tiến độ chung để lựa chọn biện pháp hỗ trợ. Để tổ chức hoạt động âm nhạc hiệu quả thì tôi đã làm như sau: * Việc lựa chọn bài hát, bản nhạc Việc lựa chọn bài hát mới hay đã quen thuộc với trẻ cần cân nhắc kỹ lưỡng. Nếu là bài hát mới, chưa hề được nghe trẻ sẽ có hứng thú, tò mò và muốn khám phá. Kết quả trên trẻ có thể thấy rõ khi triển khai thực hiên hoạt động. Tuy nhiên, giáo viên lại phải chuẩn bị nhiều hơn, công phu hơn mới có thể giúp trẻ cảm nhận được bài hát và gợi cho trẻ hiểu được nội dung của bài. Với các bài quen thuộc thì trẻ có thể “Hoà nhập” với bài ngay bằng cách hát 14
theo.Tuy nhiên, nó cũng rất dễ gây cho trẻ sự nhàm chán, mất tập trung. Nên chọn bài hát phù hợp với chủ đề, lứa tuổi và thực tế của địa phương, độ dài của bài vừa phải, không chọn các bài quá dài, bài có tiết tấu, giai điệu khó, bài hát có nội dung nói về chuyện của người lớn, bạo lực....Lựa chọn các bài hát nghe trong một năm học khác nhau về nội dung, hình thức và thể loại. * Lựa chọn hoạt động và nội dung kết hợp. Các hoạt động kết hợp nhằm hỗ trợ, bổ sung thêm cho việc tiếp cận, tìm hiểu bài hát, bản nhạc mà trẻ được nghe và giúp cho tiết học phong phú hơn. Có thể dạy cho trẻ hát bài hát các cháu vừa được nghe; tổ chức trò chơi hướng vào nội dung của bài hoặc sử dụng làm nhạc nền cho trò chơi; vận động theo bài hát, băn nhạc đó. Phần mở rộng đó có thể cho trẻ nghe thêm một bài hát, bản nhạc cùng thể loại, cùng vùng miền hoặc khác thể loại, cùng vùng miền cho trẻ có những khái niệm so sánh ban đầu. * Xây dựng hoạt động chi tiết. Với mỗi bài hát, bản nhạc cụ thể, giáo viên chọn các hình thức cho trẻ tiếp cận như cô hát, mở bằng tiếng/hình, vừa hát vừa múa, vận động. Ở lứa tuổi mầm non, việc bắt trẻ ngồi ngay ngắn từ đầu đến cuối nghe là không hợp lí bởi sức tập trung chú ý có chủ đích của trẻ có giới hạn về thời gian. Do đó, toàn bộ tiết hoạt động chỉ nên chọn lựa chọn thời điểm thích hợp để cho trẻ nghe trọn vẹn sản phẩm từ 2 đến 3 lần. Còn lại, su mỗi lần nghe hoặc thậm chí sau từng đoạn ( nếu như bài hát có nhiều lời hoặc bản nhạc có độ dài đáng kể ), giáo viên nên dừng việc trò chuyện với trẻ về bài hát, để trẻ tham gia vào những hoạt động cụ thể nào đó. Các hoạt động này đều phải có sự tính toán, chuẩn bị từ trước và có những giả thiết xử lí tình huống ngoài chuẩn bị có thể bất ngờ xảy ra trên lớp. Ví dụ: Như trong những lúc nghe giáo viên hát, xem băng hình, nghe đàn, chơi trò chơi trên lớp, trên máy tính thì trẻ có thể rất hứng thú với việc xem giáo viên vừa hát vừa biểu diễn và chạy lên cùng múa hát với giáo viên. 15
Lúc đó giáo viên sẽ phải dành thời gian cho hoạt động đó nhiều hơn so với giáo án đề ra và có thể giảm thời gian hay cắt bớt đi hoạt động khác; đồng thời mở rộng hình thức đó cho trẻ làm theo các động tác, rồi cùng hát theo. * Tổ chức cho trẻ nghe nhạc. Việc chuẩn bị kĩ lưỡng trước khi cho trẻ nghe nhạc sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ cảm nhận được bài tốt hơn. Lớp học được trang trí một vài thứ khác với mọi ngày, có một vài đồ dùng, vật dụng, tranh phác hoạ nội dung bài; giáo viên mặc trang phục phù hợp nếu có thể. Trong quá trình cho trẻ nghe nhạc, tất cả các hoạt động đều phải được triển khai một cách liên hoàn, nhịp nhàng và linh hoạt. Giữa mỗi hoạt động nhỏ cần có sự liên kết hợp lí tránh nhàm chán, đơn điệu, tẻ nhạt. Ví dụ sau khi cô hát cho trẻ nghe 1-2 lần, giáo viên cho trẻ đọc lời ca của bài hát, rồi hỏi về nội dung bài, cho trẻ tự đặt tên bài, cho nghe lại, tiếp đến trò chơi, rồi nghe lại bài theo hình thức khác. Tất cả các hình thức thể hiện đều phải để âm lượng vừa phải, không quá to, không quá nhỏ. Khi giáo viên biểu diễn cần có khoảng cách không gian nhất định giữa giáo viên và trẻ để trẻ đủ tầm quan sát các động tác, cử chỉ, nét mặt của giáo viên. Khi trẻ nghe nhạc từ băng, đĩa cũng như từ cô biểu diễn, giáo viên luôn quan sát, chú ý thái độ của trẻ, hướng trẻ vào bài, cùng trẻ vận động, múa hát theo nếu trẻ muốn cùng tham gia. Nếu nhiều nhiều trẻ miễn cưỡng nghe nhạc hoặc bỏ ra khỏi vị trí, giáo viên có thể chuyễn đổi sang hình thức khác chứ không nhất thiết phải cho nghe đủ số lần, như đã chuẩn bị. * Vận động theo nhạc. Cho trẻ vận động theo nhạc nhằm giúp trẻ cảm nhận và thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng các vận động của cơ thể phù hợp với giai điệu, tiết tấu và nội dung của bản nhạc, bài hát. Các chuyển động truyền cảm theo âm nhạc sẽ giúp cho việc thưởng thức bài hát, bản nhạc được trọn vẹn hơn và giúp trẻ có 16
cơ hội hoạt động linh hoạt, khoẻ mạnh và sáng tạo hơn. Giáo viên hướng dẫn cho trẻ vận động theo một hoặc kết hợp một số hình thức sau trong một bài hát, bản nhạc: + Vận động cơ bản. + Vận động, múa các hoạt động tác minh hoạ theo tính chất âm nhạc và nội dung bài hát. + Vận động tự do. Vận động cơ bản: là những động tác cơ bản, có thể một động tác xuyên suốt từ đầu đến cuối bài hát. Ví dụ: Vừa hát vừa vỗ tay theo nhịp, phách, tiết tấu của bài. Lắc lư theo nhạc Giậm, nhún chân theo nhịp của bài... Vận động, múa các động tác minh hoạ theo tính chất âm nhạc và nội dung bài hát: Các động tác nâng cao hơn, có thể vận động, múa đơn hoặc theo nhóm, theo đội hình. Hình ảnh cô và các con vận động 17
Vận động tự do: Thực chất là giúp trẻ vận dụng những động tác đã được biết, kết hợp với sáng tạo, cảm thụ âm nhạc của riêng mình để vận động, múa. Lưu ý khi cho trẻ múa, vận động, có những động tác chung cho cả lớp, nhưng cũng có những hành động cần có sự khác biệt giữa trẻ nam và trẻ nữ. Ví dụ: Các động tác mềm mại, nữ tính dành cho trẻ nữ và những động tác khoẻ khoắn, cứng cáp hơn thì dành cho trẻ nam. Đặc biệt đạo cụ, trang phục thì phải hết sức chú ý đến vấn đề giới tính. * Tổ chức trò chơi âm nhạc: Không những giúp trẻ cảm nhận về âm thanh âm nhạc tốt hơn mà nó còn giúp trẻ phát triển trên nhiều lĩnh vực khác nữa. Lúc tham gia chơi, trẻ được hoà vào với không khí chung của của nhóm, lớp, được vận động, sáng tạo... Tổ chức mỗi trò chơi, giáo viên nên chọn một nội dung nhỏ làm chủ đạo, từ đó phối hợp với 1-2 nội dung là cùng, tránh ôm đồm dễ dẫn đến việc chơi xong trẻ không đọng lại gì cho dù tham gia hoạt động đủ thứ. Ví dụ: Trò chơi ai đoán giỏi, tai ai tinh: trò chơi này làm củng cố các bài hát trẻ đã được học, được nghe trong các giờ trước. Giáo viên chuẩn bị trước các bài, cho trẻ nghe đoạn dạo hoặc đoạn có lời ca. Có nhiều cách tổ chức cho trẻ chơi. 3.4. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động phụ huynh: Để có thể đạt kết quả cao nhất trong việc giúp trẻ học tốt bộ môn âm nhạc là phải tuyên truyền, kết hợp với phụ huynh. Ngoài bài giảng trên lớp trẻ cần được ôn luyện mọi lúc, mọi nơi, được trình bày hay thể hiện những gì trẻ học được. Đối với những phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con em mình, tôi đã trực tiếp trao đổi, trò chuyện với họ về khả năng nhận thức của trẻ ở lớp, giới thiệu cho phụ huynh các đồ dùng cần thiết cho hoạt động đó…Đồng thời hỏi han xem tình hình của trẻ ở nhà, trẻ có thích tìm tòi 18
khám phá hay không? Có hay đưa ra những câu hỏi tò mò hay không? Có hay múa hát theo đĩa nhạc hoặc có hay múa hát cho ông bà nghe không … Từ đó kết hợp với gia đình quan tâm tới trẻ hơn nữa, giúp trẻ nắm bắt và học kịp cùng các bạn trong lớp. Bên cạnh đó, tôi cũng đã mạnh dạn, trao đổi thường xuyên với các bậc phụ huynh về các hình thức vận động phù hợp với các bài hát ở lớp như: Vỗ tay theo nhịp “Sắp đến tết rồi”, “cháu yêu cô chú công nhân”…;hay những động tác múa “Cháu yêu bà”, “Tay thơm tay ngoan”... Ngoài ra tôi còn vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu mở như : Thùng giấy, ống lon, sữa, bảng, chai nhựa, quần áo cũ….để cho cô và trẻ cùng làm dụng cụ hóa trang…để phục vụ cho các hoạt động âm nhac của trẻ được đa dạng phong phú thu hút sự hứng thú của trẻ trong quá trình tham gia hoạt động âm nhạc. Hình ảnh trao đổi với phụ huynh 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 19
4.1. Hiệu quả của sáng kiến. * Đối với trẻ Qua kết quả thưc nghiệm trên tôi thấy khả năng của trẻ trong các hoạt động âm nhạc đã đạt hiệu quả hơn, kỹ năng âm nhạc của trẻ phát triển tốt hơn. - Trẻ được mở rộng kiến thức về âm nhạc thuộc được rất nhiều bài hát, hiểu về nội dung của các bài hát đó nói về điều gì. Trẻ biết cảm nhận được giai điệu, tình cảm của bài hát, bản nhạc đơn giản và thể hiện biểu cảm qua nét mặt, cử chỉ, hành động khi hát, biểu diễn trước mọi người, một cách hứng thú say mê. Các cháu mạnh dạn, tự tin, hứng thú trong các tiết học nhất là qua các buổi sinh hoạt văn nghệ cuối chủ đề.Trẻ thoải mái, hứng thú và tích cực hơn. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ linh hoạt và nhanh nhẹn hơn, tự tin, thực hành tốt hơn. - 100% trẻ lớp tôi biết phản ứng như vỗ tay, nhún nhảy khi nghe các âm thanh, bản nhạc bài hát vui nhộn và thể hiện sự thích thú qua nét mặt. - Các kỹ năng âm nhạc của trẻ cũng ngày được hoàn thiện hơn trẻ không những thích hát hơn, thuộc bài hát mà còn hát đúng giai điệu, nhịp điệu của những bài hát quen thuộc. biết vỗ tay theo nhịp, phách của những bài hát đơn giản, vỗ đúng nhịp, phách hứng thú tham gia thực hiện các vận động minh họa cho bài hát như múa, làm động tác minh họa ....Không những thế trẻ còn biết thể hiện sự sáng tạo của mình khi tham gia các hoạt động nghệ thuật. Khi nghe bất kỳ bài hát hay bản nhạc hay bài hát quen thuộc nào trẻ có thể tự nhún nhảy, vỗ tay đôi khi còn tự mình múa minh họa theo lời bài hát bằng động tác đơn giản của chính mình 20