Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu sáng kiến "Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận" nhằm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận

MỤC LỤC 2.3.5. Thường xuyên làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo trong các góc chơi..........11
1 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài. Nhà văn Lester và Russell đã từng nói rằng: “Vui chơi hỗ trợ cho sự phát triển kĩ năng tư duy và hiểu biết của trẻ. Bằng những trải nghiệm khi vui chơi, trẻ biết kết hợp giữa cảm xúc và tư duy từ đó thúc đẩy não bộ hoạt động[3]. Mặt khác chơi hoạt động ở các góc trong trường mầm non là phương tiện phát triển toàn diện cho trẻ về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ. Trẻ em đến trường không chỉ cần được chăm sóc sức khỏe được học tập mà quan trọng nhất là trẻ được vui chơi…Không những thế, thông qua chơi góc hàng ngày còn giúp trẻ chia sẻ niềm vui của mình với bạn bè, cộng đồng, làm cho thế giới xung quanh của các bé đẹp hơn và rộng lớn hơn, tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỷ niệm quý báu theo suốt cuộc đời, làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các bé. Vì khi trẻ được tham gia vào Chơi hoạt động ở các góc là trẻ được tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Trẻ tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như: người mẹ, cô giáo, chú công nhân, bác sỹ…Với những vai đó trẻ tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng. Chơi hoạt động ở các góc có một đặc trưng rất riêng vì hoạt động chơi của trẻ không phải là thật mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy mang tính chất rất thật, rất hồn nhiên Như chúng ta đã biết chơi hoạt động ở các góc tạo điều kiện cho trẻ được cung cấp, củng cố những khái niệm và kỹ năng đã học, đặc biệt trẻ được luyện tập một số thói quen, kỹ năng giáo dục vệ sinh - lao động, rèn luyện thể lực phù hợp với đặc điểm sinh lý của lứa tuổi, qua đó giúp trẻ được khám phá tích cực và có những kinh nghiệm phong phú về cuộc sống xung quanh trẻ vì bản chất của chơi hoạt động ở các góc chính là hoạt động vui chơi được tổ chức trong các góc hoạt động. Hoạt động vui chơi là: “Hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, là hoạt động chủ yếu của trẻ nhà trẻ” [1]. Vì vậy tác dụng của chơi hoạt động ở các góc chính là tác dụng của hoạt động vui chơi, là phương tiện để giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Ở trường Mầm non, chơi hoạt động ở các góc chiếm thời gian phần lớn trong thời gian biểu của trẻ. Nó được thiết kế và tổ chức theo các chủ đề phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Khi tham gia vào các hoạt động khác nhau sẽ giúp trẻ tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh, lĩnh hội những kỹ năng sống cần thiết, phát triển tính chủ động sáng tạo, khả năng giao tiếp, khơi gợi hứng thú cảm xúc của trẻ. Chơi hoạt động ở các góc như một xã hội thu nhỏ của trẻ vì ở đó trẻ thích bắt chước người lớn, thích được hoạt động tích cực với bạn bè cùng lứa tuổi. Thực tiễn giáo dục đã khẳng định: Với sự hướng dẫn hợp lý, hoạt động chơi của trẻ sẽ được hình thành và phát triển một cách có hiệu quả trên những nấc thang phát triển ngày càng cao do người lớn xây dựng. Và chỉ có như vậy hoạt động chơi mới có vai trò là phương tiện giáo dục hàng đầu của trẻ mầm non. Nhưng trong thực tế trước đây bản thân khi tổ chức cho trẻ chơi hoạt động ở các góc, việc rèn cho trẻ những kĩ năng chơi chưa nhiều, chưa quan tâm nhiều đến việc mở rộng và nâng cao những kiến thức mà trẻ lĩnh hội được thông qua chơi, chưa tạo ra được những góc mở cho trẻ tham gia hoạt động; Kỹ năng giao tiếp, hợp tác giữa các góc chơi chưa được liên kết, còn mang tính chất đơn lẻ nhiều; Nội dung chơi còn đơn điệu, đồ chơi chưa phong phú, hấp dẫn đối với trẻ. Do đó, mà
2 trẻ thường tỏ ra nhanh chán, chất lượng của hoạt động chưa cao. Mặt khác nhiều giáo viên còn ngần ngại chưa chú ý đến chất lượng tổ chức hoạt động, khi tổ chức còn mang tính chất hình thức, đại khái, qua loa. Nếu thực tế này kéo dài thì đối với giáo viên sẽ mai một dần các kiến thức tổ chức chơi hoạt động ở các góc cho trẻ, đối với trẻ sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển toàn diện nhân cách. Từ những lí do trên tôi chọn đề tài “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận” để làm đề tài nghiên cứu. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu sáng kiến nhằm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận 1.3. Đối tượng nghiên cứu: “ Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận”. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau: * Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp lý luận, nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết về việc vận dụng các biện pháp. * Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát, đàm thoại, thực nghiệm (thực hành, trải nghiệm)… điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin. Quan sát hoạt động của trẻ, xây dựng hệ thống câu hỏi… * Phương pháp thống kê toán học: Xử lý số liệu kết quả nghiên cứu. Tôi lập bảng thống kê số liệu thu được và xử lý số liệu để đưa ra tỉ lệ % đạt và chưa đạt của trẻ. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. Nếu hoạt động lao động và hoạt động xã hội là họat động đặc trưng của người lớn, hoạt động học tập là hoạt động đặc trưng của học sinh Tiểu học và học sinh phổ thông, thì hoạt động vui chơi là hoạt động đặc trưng của trẻ em lứa tuổi mầm non, là cuộc sống của trẻ và là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo. Trong đó, Chơi hoạt động ở các góc trong trường mầm non được người lớn tổ chức, hướng dẫn giúp đỡ trẻ tái tạo lại những kiến thức trẻ đã được học, được nhìn thấy, nghe thấy và sờ thấy. Thông qua các hoạt động những sự vật hiện tượng xảy ra ở môi trường sống gần gũi trẻ, thông qua đó trẻ học được mẫu nhân cách phù hợp với xã hôi loài người. Mà trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải tỏa mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là hoạt động góc. Để có phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp với từng độ tuổi thì giáo viên cần nắm rõ đặc điểm phát triển tâm lí của trẻ. * Đặc điểm phát triển tâm lí của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi: Trẻ 4-5 tuổi đã hoàn thiện về cấu trúc tâm lí người, trẻ đã sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong giao tiếp. Hoạt động vui chơi của trẻ đã hoàn thiện hơn,
3 trẻ tự lực, chủ động khi tham gia vào trò chơi. Tức là trẻ biết thỏa thuận với nhau khi lựa chọn chủ đề chơi, tự chọn vai chơi, biết cách phân công công việc của từng vai (trưởng trò chơi). Tư duy trực quan hình tượng phát triển mạnh và chiếm ưu thế, giai đoạn sau còn xuất hiện tư duy trừu tượng (tư duy logic).[1] Trên cở sở nắm rõ đặc điểm tâm lí của trẻ giúp giáo viên lựa chọn nội dung chơi cho phù hợp với khả năng và nhu cầu, hứng thú của trẻ. Chơi hoạt động ở các góc là tổng hợp các loại trò chơi, trong quá trình chơi trẻ có thể tự bổ sung để mở rộng chủ đề chơi, nội dung chơi, nội dung hoạt động. Chính vì vậy đặc trưng cơ bản của trò chơi là quá trình tưởng tượng biểu hiện rất rõ nét, trẻ được tự do nghĩ ra nội dung chơi…Vì vậy mỗi nội dung chơi luôn phụ thuộc vào vốn kinh nghiệm của trẻ. Chơi hoạt động ở các góc là phương tiện giáo dục nhận thức. Trong quá trình thực hiện các trò chơi, trẻ phải sử dụng các phương tiện, đồ dùng, nhờ sự tiếp xúc đó mà vốn hiểu biết của trẻ được mở rộng như: tên gọi, màu sắc, kích thước, hình dạng, những thuộc tính không gian của đồ vật. Khi trẻ được Chơi hoạt động ở các góc có tác dụng hình thành tính mục đích, tính tổ chức, tính sáng tạo, tính cần cù, khả năng tư duy, ngôn ngữ, tính đồng đội, tính hợp tác, tính nhường nhịn, tương thân tương ái… đây chính là những phẩm chất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống sau này. Chơi hoạt động ở các góc là một hoạt động không nhằm tạo ra sản phẩm mà chỉ để thỏa mãn nhu cầu được chơi của trẻ. Trẻ chơi trong các góc chơi là một hoạt động độc lập tự do và tự nguyện của trẻ: Trẻ tự nghĩ ra dự định và cũng tự mình tiến hành điều khiển trò chơi. Nội dung chơi của trẻ phản ánh cuộc sống hiện thực xung quanh. Bên cạnh đó, mặc dù chơi góc là hoạt động của trẻ nhưng vẫn cần có sự tổ chức, hướng dẫn của cô giáo. Số trẻ chơi ở mỗi góc căn cứ vào số lượng đồ chơi, không gian chơi và vật chất của từng góc cụ thể. Cần quan sát hoạt động của trẻ để biết loại đồ chơi nào trẻ thích chơi, trẻ vận dụng những kiến thức kỹ năng đã học tham gia vào trò chơi, thái độ trong khi chơi của trẻ. Theo tài liệu hướng dẫn, tổ chức thực hiện Chương trình giáo dục Mầm non thì hằng ngày, cô nên tạo điều kiện cho trẻ được tự do lựa chọn các nhóm chơi và tham gia vào các trò chơi theo ý thích: “Nên khuyến khích trẻ được luân phiên tham gia vào các hoạt động vui chơi, nhóm chơi khác nhau, không nên để trẻ chơi một vai, chơi một mình hoặc hoạt động ở một nhóm nào đó quá lâu trong một tuần.” [1]. Chính vì điều đó mà bản thân là một cô giáo Mầm non trực tiếp dạy lớp 4-5 tuổi tôi luôn có những suy nghĩ trăn trở làm sao để tổ chức hoạt động góc cho các con được tốt nhất. Vì tất cả những lý do trên, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy, tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ và tôi đã quyết định chọn đề “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5 tuổi A1, trường Mầm non Phú Nhuận” để nghiên cứu. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2.2.1. Thuận lợi:
4 - Trường mầm non Phú Nhuận nằm trên địa bàn của thôn Thanh Sơn - Xã Phú Nhuận, năm học 2021-2022 được công nhận lại chuẩn quóc gia mức độ 1 và kiểm định chất lượng mức độ 2. - Trường gồm 3 khu đảm bảo đủ cở sở vật chất và đủ điều kiện phục vụ chăm sóc giáo dục trẻ, 100 % trẻ đến trường được ăn ngủ bán trú tại trường. - Khuôn viên nhà trường được cải tạo, thoáng mát, phù hợp với trẻ mầm non. - Ban giám hiệu nhà trường luôn trú trọng đầu tư, mua sắm trang thiết bị đồ dùng phục vụ hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ nói chung cũng như phục vụ cho chơi, hoạt động ở các góc góc nói riêng. Thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên môn, tổ chức chuyên đề nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cho mỗi giáo viên. - Năm học 2021-2022 tôi được phân công dạy lớp 4-5 tuổi A1 với tổng số trẻ có 42 cháu trong đó có 24 nam, 18 nữ. - 100% trẻ đúng độ tuổi, đã học qua mẫu giáo nhỡ nên nhiều trẻ cũng đã có một số hiểu biết, thói quen, hành vi trong hoạt động vui chơi . - Lớp tôi gồm 2 cô giáo phụ trách, cả 2 cô đều có trình độ đại học, luôn luôn yêu nghề, mến trẻ, có trình độ chuyên môn vững vàng, có nhận thức đúng đắn về việc tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ. Mặt khác tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn làm đồ chơi phục vụ cho các góc. - Phụ huynh rất quan tâm sưu tầm nguyên vật liệu cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phục vụ việc tổ chức hoạt động của trẻ. 2.2.2. Khó khăn: - Nhà trường có đầu tư mua đồ chơi nhưng đồ chơi được trang bị theo mức tối thiểu, chưa đáp ứng hết được nhu cầu chơi ở các góc theo chủ đề, đồ dùng đồ chơi sáng tạo tự làm cho các góc chơi còn chưa phong phú nên đôi khi giáo viên còn ngại tổ chức cho trẻ chơi hoạt động ở góc. - Lựa chọn nội dung chơi chưa phong phú hấp dẫn trẻ, cách tổ chức chơi cho trẻ còn đơn điệu. Dẫn đến kỹ năng thể hiện vai của trẻ chơi chưa sâu, chưa nhập vai tốt nên hiệu quả đạt được chưa cao. - Vì dịch côvit19 nên việc học sinh đến trường còn hạn chế nên ảnh hưởng đến việc học tập của các cháu dẫn đến chất lượng chưa được cao. Tuy nhiên bản thân tôi có quay video những bài học gửi cho phụ huynh và học sinh….Đa phần phụ huynh làm nông nghiệp và đi làm ăn xa không có nhiều thời gian chơi cùng con nên đôi khi còn chưa chú trọng đến nhu cầu vui chơi, học tập của trẻ nên việc ủng hộ trong mua sắm các thiết bị, đồ dùng đồ chơi cũng như hỗ trợ những nguyên vật liệu đã qua sử dụng còn hạn chế. 2.2.3. Kết quả thực trạng: Trước khi áp dụng một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi đã tiến hành khảo sát trên trẻ và được kết quả như sau: Bảng khảo sát thực trạng của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến TT Nội dung khảo sát Số trẻ Kết quả đánh giá trẻ
5 được Đạt Chưa đạt khảo Tỷ Số Tỷ lệ Số sát lệ trẻ (%) trẻ (Cháu) (%) 1 Trẻ biết Chơi hoạt động ở các góc. 42 27 64,2 15 35,7 2 Trẻ hứng thú tham gia Chơi hoạt động 42 27 64,2 15 35,7 ở các góc. 3 Trẻ có kỹ năng tham gia vào các góc 42 27 64,2 15 35,7 chơi. 4 Trẻ có khả năng giao tiếp, tương tác 42 28 66.6 14 33,3 với bạn cùng chơi. 5 Trẻ tạo ra được sản phẩm. 42 27 64,2 15 35,7 Kết quả khảo sát trên trước khi thực hiện quá thấp điều này khiến tôi phải suy nghĩ tìm tòi ra những giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động. 2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 2.3.1. Xây dựng kế hoạch, nắm vững nội dung, phương pháp trước khi tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ. Kế hoạch là khâu đầu tiên trong quá trình tổ chức hoạt động. Nếu không có kế hoạch giáo viên sẽ không thực hiện được chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, là yếu tố then chốt trong việc thực hiện nhiệm vụ của mỗi giáo viên. Vì vậy, tôi luôn coi trọng và thực hiện nghiêm túc việc xây dựng kế hoạch đối với tất cả các hoạt động nói chung và kế hoạch chơi hoạt động ở các góc nói riêng. Đây là quá trình xác định mục tiêu, lựa chọn nội dung và hình thức tổ chức phù hợp dựa trên mức độ nhận thức, khả năng và hứng thú của trẻ để đạt được mục tiêu đề ra. Vì vây, khi xây dựng kế hoạch chơi hoạt động ở các góc cho trẻ tôi đều xây dựng kế hoạch một cách cụ thể, rõ ràng phù hợp với nội dung của chủ đề đang thực hiện. Ví dụ: Chủ đề Động vật, nhánh các con vật nuôi trong gia đình, tôi xây dựng kế hoạch các góc chơi như sau: + Góc phân vai: Tôi tổ chức cho trẻ nấu các món ăn từ thịt các con vật nuôi. Chơi cửa hàng bán thúc ăn chăn nuôi + Góc xây dựng: Xây trang trại chăn nuôi (tôi chuẩn bị cho trẻ: gạch, bàn xoa, khối gỗ,cây xanh, hàng rào, các vật nuôi trong gia đình….) + Góc học tập: Cho trẻ chơi tìm và gạch chân chữ cái đã học trong từ dưới tranh (tranh về vật nuôi trong gia đình) hoặc nối chữ cái trong từ với chữ cái đã học; Xem tranh kể lại những câu chuyện trong chủ đề. + Góc nghệ thuật: Tôi cho trẻ vẽ tô màu, nặn… các vật nuôi trong gia đình + Góc khám phá/ thiên nhiên: Tôi cho trẻ chơi chăm sóc các con vật. Để xây dựng được kế hoạch chơi hoạt động ở các góc, đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức, năng lực về chuyên môn, phải nắm vững nội dung, phương pháp khi tổ chức chơi hoạt động ở các góc cho trẻ. Từ đó mới lựa chọn được các nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp với chủ đề, phù hợp với đặc
6 điểm tâm sinh lý, khả năng nhận thức và mức độ phát triển chung của lứa tuổi và đặc điểm riêng của từng cá nhân trẻ, làm cho trẻ hứng thú khi tham gia chơi, qua đó giúp trẻ lĩnh hội những tri thức, thúc đẩy hoạt động trí tuệ của trẻ. Tôi nhận thấy, trước khi tiến hành cho trẻ chơi hoạt động ở các góc mà xây dựng được kế hoạch với nội dung phù hợp theo từng chủ đề và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết thì rất thuận tiện và chủ động khi tổ chức. Chính nhờ nội dung của góc chơi luôn được thay đổi theo từng chủ đề mà các cháu lớp tôi rất tích cực tham gia hoạt động và hoạt động luôn có hiệu quả. 2.3.2. Sắp xếp bố trí các góc chơi hợp lí, khoa học tạo góc mở cho trẻ. Ở trường Mầm non có rất nhiều độ tuổi từ nhà trẻ đến mẫu giáo lớn, mỗi lứa tuổi có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính vì vậy các góc chơi trong lớp cũng cần phải được lựa chọn phù hợp với từng độ tuổi. Vị trí của các góc chơi cũng cần phải được sắp xếp hợp lí, có như vậy sẽ giúp cho trẻ thuận tiện hơn trong khi chơi. Cụ thể tôi đã trang trí 5 góc chơi của lớp mình với những hình ảnh khác nhau, đẹp mắt và kí hiệu tôi đã dựa vào mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định cũng như tâm sinh lí của lứa tuổi mẫu giáo lớn của lớp tôi để lựa chọn các góc chơi sao cho phù hợp, cụ thể. - Khi lựa chọn các góc chơi cho trẻ mẫu giáo lớn tôi thực hiện theo các tiêu chí sau: + Phân chia các góc chơi trong lớp phù hợp: các góc tĩnh sắp xếp liền với nhau, các góc động sắp xếp liền với nhau. + Không được sắp xếp góc động - tĩnh xen nhau sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động của trẻ. Ví dụ: Góc xây dựng gần với góc phân vai ( bán hàng) để trẻ có thể đi lại dễ dàng trao đổi mua bán đồ. Ảnh: Góc xây dựng và góc bán hàng + Chia diện tích cho các góc chơi một cách hợp lý, chẳng hạn góc xây dựng và góc phân vai chiếm nhiều vị trí nhất.
7 + Do việc tiến hành các góc chơi hợp lý nên khi trẻ chơi trẻ không phải đi lại nhiều làm ảnh hưởng đến góc chơi của bạn. + Trẻ đã quen dần với việc giao lưu cùng nhóm chơi khác và biết mở rộng nội dung chơi, trẻ say sưa, hứng thú và thoải mái trong khi chơi. + Các góc trang trí phải là các góc mở giúp trẻ phát triển tư duy, tính sáng tạo thu hút trẻ tích cực tham gia các góc chơi. + Bố trí bàn ghế, khu vực chơi từng góc phù hợp không gian lớp học (như góc sách truyện, góc nghệ thuật…). + Sau mỗi chủ đề, tôi lại thay đổi cách bố trí sắp xếp để tạo cảm giác mới lạ hấp dẫn trẻ. + Sử dụng các giá góc, các loại bảng thấp để làm hàng rào tạo ranh giới giữa các góc, vừa không che khuất tầm nhìn vừa tạo ra không gian chơi trong góc cho trẻ, vừa đảm bảo các lối đi để trẻ hoạt động liên góc. Ví dụ: Ở góc xây dựng do yêu cầu trẻ phải đi lại nhiều nên tôi tạo một khoảng rộng rải có lối đi lại dễ dàng cho trẻ hoạt động. Hình ảnh: Góc xây dựng Với tiêu chí hiện nay là xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì "Việc trang trí phải phù hợp với chủ đề, với từng góc chơi, với nội dung chơi của trẻ". Đồng thời phải tạo cơ hội cho trẻ được chơi, tháo lắp dễ dàng theo hứng thú chơi của trẻ. Tạo điều kiện cho trẻ có thể thay đổi nội dung chơi, chủ đề chơi, hình ảnh, biểu tượng chơi một cách linh hoạt và sáng tạo[3]. Vì vậy bên cạnh việc sắp xếp các góc chơi trong lớp hợp lý, tôi còn trang trí các góc mở phù hợp với chủ đề cho trẻ hoạt động. Tôi trang trí góc theo 2 mảng:
8 Mảng tường cung cấp tri thức là phần không gian trang trí cố định để làm mẫu, giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh và học tập. Trẻ nhìn vào là biết đây là góc gì? và chơi theo chủ đề gì? Mảng tường mở nơi trẻ được hoạt động theo sở thích cá nhân phù hợp với chủ đề chơi ở mỗi giai đoạn. Vì vậy để trẻ luôn hứng thú tham gia các hoạt động tôi thường thay đổi đồ dùng và cách trang trí phù hợp với chủ đề để trẻ tích cực hơn trong mọi hoạt động. Ví dụ: Ở chủ đề Gia đình tôi chuẩn bị một số hình ảnh, lô tô về các trang phục như: Giầy dép, mũ, ba lô…để khi trẻ chơi các thành viên trong gia đình tự thỏa thuận chọn các trang phục phù hợp với mình để gắn lên. Khi chơi như vậy tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia chơi. Các nhóm chơi đều có hàng rào ngăn cách, có biển đề tên góc và có ký hiệu của trẻ khi trẻ chọn các nhóm chơi, tự điều chỉnh nhóm chơi. Ảnh: Đồ chơi Góc phân vai Qua việc sắp đặt, bố trí các góc chơi như vậy, tôi thấy trẻ hứng thú hơn trong các hoạt động. Trẻ vừa có chỗ hoạt động theo nhóm, vừa có nơi để hoạt động cá nhân. Trẻ được giao lưu, trao đổi với nhau một cách thoải mái mà không ảnh hưởng đến hoạt động của góc khác. Đồng thời cũng thỏa mãn nhu cầu vui chơi, khám phá và sáng tạo của trẻ. 2.3.3. Lựa chọn nội dung chơi phong phú và phù hợp với độ tuổi. Nội dung của giờ chơi hoạt động ở các góc cũng rất quan trọng vì khi nội dung chơi phong phú, đa dạng thì sẽ lôi cuốn trẻ tạo sự tò mò thích thú cho trẻ và khi tham gia vào các nội dung chơi đó trẻ sẽ thoải mái thể hiện tài năng diễn xuất của mình cùng các bạn trong nhóm. Chính vì vậy nếu chúng ta lựa chọn nội dung quá đơn điệu, không phong phú thì kết quả chơi sẽ không được như mong muốn, trẻ sẽ nhanh nhàm chán và dễ bỏ cuộc. Chính vì vậy chúng ta cần lựa chọn nội
9 dung chơi phù hợp với chủ đề, và phù hợp với khả năng hoạt động của trẻ ở lớp mình và các góc chơi cũng cần phải liên kết với nhau làm cho nội dung của buổi chơi thêm phong phú. Ví dụ: Ở chủ đề gia đình, với góc chơi đóng vai tôi cho cháu chơi đóng vai ông bà, bố mẹ, chăm sóc con cháu (chuẩn bị xây một căn nhà), đóng vai người bán hàng rau, quả, quần áo…Ở góc nghệ thuật cháu sẽ làm tranh chủ đề gia đình bằng hột hạt, xé dán…Ở góc xây dựng cháu sẽ lắp ghép ngôi nhà bằng các miếng ghép đồ chơi, dùng lọ sữa chua uống làm hàng rào, gắn thảm cỏ làm đường đi, cắm hoa vào chậu trang trí xung quanh nhà…Sau khi cháu hoạt động xong, cháu góc xây dựng sẽ bàn giao nhà cho các cháu ở góc đóng vai, các cháu ở góc nghệ thuật đến mừng nhà mới của bạn sẽ tặng tranh do mình làm ra… Hay với những chủ đề giao thông tôi cũng lựa chọn và thay đổi nội dung chơi cho phù hợp để thu hút cháu vào hoạt động hơn. Như ở góc bán hàng tôi cho trẻ chơi bán hàng các loại phương tiện giao thông, biển báo bằng đồ chơi tự tạo của cô và trẻ, hay ở góc nghệ thuật tôi cho trẻ cắt dán thuyền trên biển… Ảnh minh họa: Các góc chơi theo chủ đề Qua việc lựa chọn các nội dung chơi như trên tôi nhận thấy rằng trẻ rất hứng thú tham gia hoạt động và biết làm ra những sản phẩm đẹp, biết thể hiện vai chơi của mình, hòa đồng với bạn bè, chấp nhận và làm tốt sự phân công của nhóm trưởng…Chính nhờ nội dung của góc chơi luôn được thay đổi theo từng chủ đề mà các cháu lớp tôi rất tích cực tham gia hoạt động và hoạt động có hiệu quả. 2.3.4. Rèn luyện kỹ năng chơi, theo dõi quá trình chơi để điều chỉnh kế hoạch chơi kịp thời. Đây là một giải pháp vô cùng quan trọng cho sự thành công của cả quá trình chơi hoạt động ở các góc của trẻ, vì ở đây nó phản ảnh đầy đủ khả năng, sự khéo léo, nhanh nhẹn, thông minh của trẻ. Khi trẻ chơi hoạt động ở các góc có nghĩa là đang sống trong cuộc sống thực, trong khi chơi trẻ được đối thoại, trao đổi thỏa thuận, thương lượng cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn chơi hiểu và phải
10 hiểu lời bạn cùng chơi. Từ đó làm cho trí tuệ của trẻ phát triển mạnh mẽ, ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ hướng đến cái đẹp trong giao tiếp, cư xử giữa người với người, góp phần hình thành hành vi văn minh trong xã hội, hình thành thái độ tích cực của trẻ với bản thân. Chính vì vậy mà chơi hoạt động ở các góc nó phản ánh sự sáng tạo, độc đáo của nhận thức và ngôn ngữ, đồng thời nó là tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Mặt khác tôi thường xuyên theo dõi quá trình trẻ chơi, qua đó giúp tôi nắm bắt kỹ năng, hứng thú chơi của trẻ, giúp tôi biết được năng lực, mức độ của từng trẻ cũng như phát hiện ra đồ dùng, đồ chơi, các vật liệu có khó khăn gì so với khả năng của trẻ. Thông qua theo dõi, quan sát quá trình trẻ chơi như vậy mà tôi biết được khi nào trẻ cần giúp đỡ, cần phải can thiệp, những gì cần phải bổ sung, thay đổi. Từ đó lựa chọn giải pháp nhằm tác động, hướng dẫn trẻ chơi phù hợp. Thường xuyên theo dõi trẻ chơi còn giúp tôi phát hiện ra khi nào trò chơi của trẻ trở nên đơn điệu, lặp lại, có chiều hướng bị phá vỡ để có biện pháp góp ý, tạo ra tình huống giúp trẻ hướng vào vai chơi một cách tích cực, kịp thời Ví dụ: Khi chơi đóng vai người bán hàng thì trẻ biết người bán hàng sẽ phải biết bày biện hàng hoá đồ dùng của cửa hàng mình như thế nào cho hợp lí, thu hút khánh đến mua và trẻ biết niềm nở, tươi cười khi có khách đến mua hàng và biết cân đo, thu tiền và trả tiền thừa. Còn người mua hàng phải biết mua gì và trả giá như thế nào để hai bên cùng hài lòng, biết được mua hàng là phải trẻ tiền… Hình ảnh trẻ chơi bán hàng Ví dụ: Khi chơi xây dựng khu vườn nhà bé thì trẻ sẽ phải biết sắp xếp bố trí các khu vực của khu vườn sao cho hợp lí và liên kết chặt chẽ giữa các thành viên tham gia chơi để tạo thành mô hình đẹp.
11 Ảnh minh họa trẻ chơi ở góc xây dựng Hay ở góc xây dựng bác thợ cả phải biết phân công nhiệm vụ cho từng thành viên trong nhóm chơi của mình: ai chở gạch, ai đi mua đồ về để trưng bày, ai xây hàng rào... để công việc sớm được hoàn thành và đạt kết quả cao. Mặt khác khi thấy trẻ có biểu hiện không thích chơi ở góc của mình tôi luôn động viên khích lệ trẻ và cho trẻ lựa trọn góc chơi khác mà mình thích. Từ đó giúp trẻ không những được khám phá các góc chơi mà còn giúp trẻ được giao lưu tương tác cùng bạn chơi, như thế sẽ làm cho trẻ không bị nhàm chán hay gò bó ở một góc chơi cố định, trẻ thích thú tham gia vào hoạt động hơn. Từ đó giờ chơi hoạt động ở các góc được phát triển theo sự phong phú và mở rộng các mối quan hệ qua lại của trẻ với môi trường xung quanh, phản ánh sáng tạo độc đáo, sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh một cách tích cực, tự lực, tự nguyện và tự tin. Chơi hoạt động ở các góc có giá trị lớn và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ phát triển tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức và là phương tiện không thể thiếu nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non. 2.3.5. Thường xuyên làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo trong các góc chơi. Tư duy của trẻ mẫu giáo lớn gần như đã gắn liền với suy nghĩ và hành động. Vì vậy việc chuẩn bị đồ dùng đồ chơi của cô là một hình thức hấp dẫn để trẻ khám phá và tham gia vào các vai một cách cụ thể. Nhưng trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại đồ dùng đồ chơi cho trẻ mầm non, đa dạng về chủng loại, màu sắc, kích cỡ, chủ yếu làm bằng nhựa. Nhưng không phải loại đồ chơi nào cũng tốt và an toàn đối với trẻ. Hơn nữa, khi thực hiện Chương trình giáo dục mầm non, mục tiêu của chúng ta là làm thế nào để thật đơn giản, tiết kiệm, nhưng lại đạt
12 hiệu quả cao. Một trong những yếu tố để làm được điều đó là biết tận dụng nguyên vật liệu, phế liệu bỏ đi và có sẵn ở địa phương, bởi nó gần gũi với đời sống của chúng ta để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động của trẻ. Để có đồ dùng đồ chơi phong phú và an toàn cho trẻ thì hàng năm nhà trường cũng đầu tư mua sắm những đồ dùng đồ chơi, ngoài ra tôi luôn tận dụng thời gian rảnh rỗi để làm thêm đồ dùng đồ chơi khác nhằm trang bị thêm cho góc chơi của trẻ. Điều đặc biệt mà chúng ta cần chú ý khi chuẩn bị nguyên vật liệu, đồ dùng đồ chơi cho trẻ cần phải phù hợp với từng chủ đề. Với những chất liệu đơn giản, dễ kiếm tìm, dễ sưu tầm như bìa cát tông, lịch cũ, giấy màu… tôi đã tạo ra các đồ dùng, đồ chơi sinh động, phong phú, đẹp, hấp dẫn trẻ và tất cả những nguyên vật liệu này được tôi sưu tầm ở địa phương và chúng đều đảm bảo tính an toàn, vệ sinh, không sắc nhọn, không gây độc hại cho trẻ trong quá trình hoạt động. Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã kế hoạch làm đồ dùng phục vụ cho các góc theo từng chủ đề cụ thể. Ví dụ: Ở Góc bán hàng chủ đề Bản thân: Tôi tận dụng giấy thừa, vỏ hộp bánh, hộp lịch tết, các miếng thảm ngồi cũ, can nhựa... để tạo thành các sản phẩm như: Mủ, nón, quần, áo, giầy dẹp …phong phú về chủng loại và đa dạng về màu sắc, kích thích sự hứng thú của trẻ. Ảnh minh họa đồ chơi giáo viên tự tạo. Hay ở góc xây dựng: Tôi cho trẻ sưu tầm các vỏ sữa chua đã uống, các hộp sữa chua và cùng cô lau rửa sạch sẽ, phơi khô và xếp gọn gàng vào trong góc để làm hàng rào….., rồi vỏ ngao, sò, ốc hến mang đến lớp để cùng các cô làm đồ dùng đồ chơi ở góc xây dựng. Tóm lại đồ chơi của trẻ cũng cần phải đa dạng và phong phú, nhiều đồ chơi cần kích thích tính tò mò ham hiểu biết cho trẻ. Qua việc chuẩn bị đồ dùng, học liệu từ thiên nhiên sẵn có ở địa phương, tôi nhận thấy đồ dùng, học liệu của các góc chơi ở lớp tăng lên về số lượng, phong phú đa dạng về màu sắc, kiểu dáng giúp
13 trẻ hứng thú và tích cực hơn trong hoạt động. Đồng thời, việc thu gom phế liệu, học liệu từ thiên nhiên sẵn có tại địa phương tôi còn giáo dục cho trẻ cách bảo vệ và làm sạch môi trường ở trường học, gia đình cũng như nơi công cộng. Đồng thời còn giáo dục cho trẻ yêu lao động, quý trọng công sức lao động ngay từ bé. Mặt khác để đảm bảo cho việc sử dụng đồ dùng, đồ chơi ở các góc một cách hiệu quả và hấp dẫn trẻ thì đồ dùng dồ chơi phải luôn mới và sạch sẽ, sắp xếp gọn gàng ngăn nắp và thay đổi theo từng chủ đề, do đó việc vệ sinh đồ dùng đồ chơi hàng ngày, hàng tuần là một việc làm cần thiết. Chính vì vậy mà hàng ngày, hàng tuần vào thời gian rãnh tôi lại cùng trẻ sắp xếp và lau chùi đồ dùng đồ chơi ở các góc để tạo cho môi trường trong lớp học luôn gọn gàng ngăn nắp 2.3.6. Phối kết hợp với cha mẹ trẻ. Muốn có được nhiều đồ dùng đồ chơi phong phú và đa dạng thì tôi đã phối kết hợp với cha mẹ, người chăm sóc trẻ để được hỗ trợ những nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương làm cho nguồn nguyên liệu dồi dào hơn. Từ đó những đồ dùng đồ chơi cho trẻ được làm ra phong phú hơn, đồng thời cũng giúp cho trẻ hoạt động một cách tích cực hơn. Chính vì vậy phối hợp với cha mẹ trẻ là một việc làm rất quan trọng. Bởi việc giáo dục trẻ mầm non là sự phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường. Các kiến thức trẻ tiếp thu được sẽ được khắc sâu hơn nếu cả gia đình và cô giáo cùng dạy trẻ. Ngoài ra tôi thường vận động cha mẹ trẻ tham gia các buổi họp phụ huynh ở lớp để trao đổi cách chăm sóc giáo dục trẻ và tuyên truyền cho họ hiểu được các hoạt động học tập, vui chơi của các cháu ở lớp rất có ích cho sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, đồng thời khuyến khích phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu cũng như cùng làm những đồ chơi đơn giản cho con em mình. Vì có những đồ chơi có thể giáo viên chưa có kinh nghiệm nhưng cha mẹ trẻ thì có nhiều kinh nghiệm hơn. Tôi tranh thủ những giờ đón và trả trẻ để cùng cha mẹ trẻ trao đổi và tìm ra những biện pháp hữu hiệu giúp trẻ Chơi hoạt động ở các góc một cách tích cực hiệu quả hơn.
14 Ảnh trao đổi với cha/mẹ trẻ trong giờ đón trẻ 2.4. Hiệu quả của sáng kiến. Qua một thời gian thực hiện những giải pháp trên, tôi nhận thấy giờ Chơi hoạt động ở các góc lớp tôi đã hoạt động một cách tích cực và đạt được kết quả như sau: * Đối với hoạt động giáo dục - Trẻ có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng đồ dùng đồ chơi hiệu quả, tạo ra nhiều sản phẩm đẹp hơn và có nhiều sáng tạo khi tạo ra sản phẩm. - Trẻ thể hiện được kỹ năng chơi thành thạo, khéo léo hơn. - Biết thể hiện giao lưu tình cảm giữa bạn bè, giữa trẻ với cô, thích chơi cùng bạn và biết được nhiệm vụ của mình của bạn trong khi chơi, có thái độ tự giác cùng bạn đến góc chơi, hứng thú khi chơi. Cụ thể nó được thể hiện trong bảng khảo sát dưới đây: Bảng khảo sát thực trạng trẻ sau khi áp dụng sáng kiến Số trẻ Kết quả đánh giá trẻ được Đạt Chưa đạt TT Nội dung khảo sát Tỷ lệ khảo Tỷ lệ TS TS (%) sát (%) 1 Trẻ biết Chơi hoạt động ở các góc. 42 42 100 0 0 2 Trẻ hứng thú tham gia Chơi hoạt động ở 42 42 100 0 0 các góc. 3 Trẻ có kỹ năng tham gia vào các góc 42 38 92,8 3 7,2 chơi. 4 Trẻ có khả năng giao tiếp, tương tác với 42 38 92,8 3 7,2 bạn cùng chơi. 5 Trẻ tạo ra được sản phẩm. 42 38 92,8 3 7,2 * Đối với bản thân: - Bản thân đã nắm bắt được tầm quan trọng của việc tổ chức chơi hoạt động ở các góc cho trẻ trong trường mầm non. - Tạo được môi trường lớp học phong phú với nội dung của từng góc chơi. - Có kỹ năng tổ chức được các hoạt động góc một cách tự tin và linh hoạt.
15 - Ngoài ra bản thân đã nắm được nguyên tắc sắp xếp góc chơi cho trẻ hoạt động. Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ Chơi hoạt động ở các góc. - Nâng cao tay nghề trong việc làm đồ dùng đồ chơi. - Có nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm nguyên vật liệu. * Đối với đồng nghiệp. Những kinh nghiệm của tôi rất đơn giản đồng nghiệp có thể dễ dàng thực hiện. Qua đề tài này, đồng nghiệp có thể nắm bắt và hiểu rõ hơn phương pháp để tổ chức Chơi hoạt động ở các góc trong các chủ đề, phù hợp với nhận thức của trẻ, phù hợp điều kiện thực tế tại lớp mình. * Đối với nhà trường. Tôi đã luôn được BGH nhà trường tin tưởng, giao nhiệm vụ chuyên môn, thường xuyên xây dựng các giờ dạy mẫu cho chị em học tập. Khi tổ chức cho trẻ Chơi hoạt động ở các góc phụ huynh cũng được kết hợp cùng giáo viên trong việc sưu tầm các nguyên vật liệu, đồ dùng đồ chơi để trẻ thực hiện. Từ đó giúp phụ huynh có kiến thức về những nội dung trẻ cần có ở trường, kết hợp với giáo viên bổ sung, làm phong phú kiến thức cho trẻ. Tạo sự gắn kết giữa nhà trường và phụ huynh, giữa phụ huynh và giáo viên và cao hơn nữa đó là sự gắn kết giữa nhà trường và địa phương. 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ. 3.1. Kết luận: Việc tổ chức chơi hoạt động góc cho trẻ 4-5 tuổi là một hoạt động vô cùng quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ em. Là một hoạt động thường xuyên của người giáo viên. Việc này đòi hỏi các giáo viên cần linh hoạt, không cứng nhắc, tuy nhiên cũng không nên rập khuôn, máy móc mà cần nắm vững được tình hình đặc điểm của nhà trường và nhóm lớp. Tôi đã kết hợp các giải pháp và không coi nhẹ giải pháp nào khi thực hiện hoạt động vui chơi. Do đó giáo viên phải biết cách lựa chọn các giải pháp phù hợp và vận dụng các giải pháp đó có hiệu quả. Những sáng kiến trên tôi đã vận dụng vào việc tổ chức cho trẻ chơi hoạt động ở các góc lớp tôi và tôi nghĩ rằng những giải pháp của tôi rất đơn giản mà giáo viên có thể dễ dàng thực hiện được. Một số giáo viên khác trong trường đã áp dụng các giải pháp của tôi trong việc tổ chức cho trẻ Chơi hoạt động ở các góc tại lớp và đạt được kết quả tốt. Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng kể nêu trên nhưng bản thân tôi vẫn không ngừng bồi dưỡng chuyên môn cho mình và tiếp tục phát huy những gì đã đạt được, đã làm được, những gì còn tồn tại thì cần phải khắc phục để chất lượng giáo dục trong trường ngày càng tốt hơn. 3.2. Kiến nghị: Để thực hiện tốt Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ Mầm non trong giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước như hiện nay thông qua việc thực
16 hiện các sáng kiến trên đã phần nào đạt được một số kết quả như đã nêu, qua quá trình thực hiện, bản thân xin có một số kiến nghị sau : - Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để nâng cao tay nghề và kinh nghiệm dạy và học. - Thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên thông qua các buổi thảo luận chuyên môn, dự giờ, thao giảng mẫu… - Hàng năm nhà trường mở các hội thi khuyến khích giáo viên làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phục vụ cho hoạt động của cô và trẻ. Trên đây là một số giải pháp của tôi trong việc tổ chức Chơi hoạt động ở các góc cho trẻ 4-5tuổi A1 mà tôi đã áp dụng. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để bản sáng kiến của tôi đạt hiệu quả quả cao hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN Như Thanh, ngày 01 tháng 4 năm 2022 CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Người viết SK Trịnh Thị Chung
TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường Mầm non cho trẻ 4-5 tuổi NXB Giáo dục Việt Nam( Theo thông tư 28/2016/TT-BGDĐT, ngày 30/12/2016) [2].Bồi dưỡng thường xuyên. [3]. Qua nghiên cứu Internet