Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non" được thực hiện với mục tiêu giúp trẻ phát triển tình cảm đạo đức, thẩm mỹ và trí tuệ; sáng kiến đã tìm tòi lựa chọn những bài thơ hay trong và ngoài chương trình để nghiên cứu và đã phổ nhạc từ các tác phẩm văn học, nơi có những ca từ rất hay và gần gũi để dạy trẻ mầm non.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: “ Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non” Tác giả: Lê Thị Thảo Đồng tác giả: Trần Thị Huệ Quách Thị Thanh Bảo Phạm Thị Oanh Nguyễn Thị Tâm Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Kỳ Phú Kỳ Phú, tháng 5 năm 2020 1
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng thẩm định sáng kiến huyện Nho Quan. Chúng tôi gồm: Tỉ lệ % Trình đóng Ngày T Đơn vị công độ góp vào Họ và tên tháng năm Chức vụ T tác chuyên việc tạo sinh môn ra sáng kiến TTCM Trường MN 1 Lê Thị Thảo 24/11/1982 Mẫu Đại học 20% Kỳ Phú giáo Trường MN Giáo 2 Trần Thị Huệ 11/09/1978 Đại học 20% Kỳ Phú viên Trường MN TTCM 3 Quách T Thanh Bảo 16/12/1983 Đại học 20% Kỳ Phú Nhà trẻ Trường MN Giáo 4 Phạm Thị Oanh 10/06/1973 Đại học 20% Kỳ Phú viên 20/07/197 Trường MN Giáo 5 Nguyễn Thị Tâm Đại học 20% 0 Kỳ Phú viên Là các đồng tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non” I. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 2
Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “ Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non” Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục mầm non II. CHỦ ĐẦU TƯ SÁNG KIẾN: Là các đồng chí: - Lê Thị Thảo - Phạm Thị Oanh - Trần Thị Huệ - Quách Thị Thanh Bảo. - Nguyễn Thị Tâm III. THỜI GIAN ÁP DỤNG: Một năm học 2019 - 2020 IV. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN 1. Nội dung sáng kiến Âm nhạc không thể thiếu trong mỗi chúng ta, nó là món ăn tinh thần trong đời sống người dân Việt Nam. Ngay từ khi lọt lòng, tiếng ầu ơi ru hời hay những làn điệu dân ca mượt mà đã đi vào trong giấc ngủ của trẻ và nuôi dưỡng tâm hồn cùng với bầu sữa mẹ. Lớn lên một chút, trước khi trẻ bi bô tập nói thì đã có thể ê a, lắc lư theo giai điệu khi nghe thấy dù chỉ là những bài hát quảng cáo hay nhạc hiệu của một chương trình truyền hình nào đó trên Tivi. Điều đó chứng tỏ âm nhạc có một sức hút vô hình đối với con người ngay từ khi bé thơ. Đặc biệt ở trường mầm non, âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, sự tập trung chú ý. Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm…Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Trẻ tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Có thể nói âm nhạc là một trong các bộ môn nghệ thuật giáo dục cái đẹp cho trẻ. Lời ca giai điệu của các bài hát, bản nhạc đã giúp trẻ tưởng tượng, tập nói lên cảm xúc của mình, trẻ thấy mình có thể diễn tả những ý nghĩ, những mơ ước. Bài hát là 3
phương tiện giáo dục trẻ nhiều mặt. Do đó, các bài hát giản dị, có tính nghệ thuật, phù hợp với lứa tuổi sẽ hình thành ở trẻ thị hiếu âm nhạc trong sáng, lành mạnh, là cơ sở của tình cảm thẩm mĩ, đạo đức tốt đẹp. Ví dụ: bài “đàn gà con”- nhạc Phi-lip-pen-cô, lời Việt Anh, đã dựng nên hình ảnh “Đàn gà con lông vàng đi theo mẹ tìm ăn trong vườn, cùng tìm mồi ăn ngon”. Lời ca giai điệu bay bổng như nhắn gửi, nhắc nhở các em biết vâng lời mẹ, biết yêu thương mẹ và chăm chỉ làm việc. Lời ca của âm nhạc giàu tính biểu hiện và chất chữ tình. Nội dung lời ca phong phú trong các bài hát giúp trẻ phát hiện vẻ đẹp trong thiên nhiên, sự ngộ nghĩnh đáng yêu của các con vật quen thuộc, về tình cảm gia đình, bạn bè, tình yêu quê hương, đất nước…từ đó gợi mở cho các con về cách ứng sử, hay nói cách khác là giáo dục các con đạo đức làm người. Như vậy, âm nhạc là một trong những con đường hoàn thiện đạo đức, thẩm mĩ, thể lực và trí tuệ. Vậy nên âm nhạc mang lại nhiều hiệu quả trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Tuy nhiên trong thực tế hiện nay, các bài hát trong chương trình theo từng độ tuổi, từng chủ đề, phù hợp với nội dung bài học chưa phong phú, đa dạng, thậm chí là không có dẫn tới việc lồng ghép âm nhạc vào các tiết dạy còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, để đáp ứng yêu cầu “Giáo dục âm nhạc” theo hướng tổ chức các hoạt động theo chủ đề, cần có thêm các ca khúc không chỉ phản ánh nhiều khía cạnh, tình cảm sâu sắc dành cho trẻ mà các ca khúc đó phải có nội dung phù hợp theo yêu cầu của từng bài dạy, từng độ tuổi và từng chủ đề. Chúng tôi nhận thấy trong chương trình tuyển tập thơ truyện mẫu giáo theo chủ đề có biết bao bài thơ hay mang âm điệu vui nhộn phù hợp với độ tuổi có thể phổ nhạc, những bài hát quen thuộc trẻ yêu thích có thể viết lời khác phù hợp nội dung bài dạy, chủ đề trẻ đang học… để giới thiệu cho trẻ. Những sáng tác này còn làm cho âm điệu của ngôn ngữ đến với trẻ một cách tự nhiên. Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã mạnh dạn phổ nhạc một số bài thơ, viết lời mới cho một bài hát quen thuộc mà trẻ yêu thích theo nội dung chủ đề dạy trẻ mầm non. Và đây cũng chính là đề tài “Phổ nhạc một số bài thơ theo chủ đề và viết lời mới dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc nhằm nâng cao chất lượng GD âm nhạc cho trẻ mầm non” mà 4
chúng tôi đã lựa chọn viết lời với hy vọng làm phong phú kho tàng các bài hát theo chủ đề cho trẻ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ mầm non. 1.1 Giải pháp cũ thường làm. 1.1.1. Nội dung giải pháp Trước đây giáo viên thường chọn những bài hát đã có sẵn trong chương trình để tổ chức các hoạt động cho trẻ. Tuy nhiên số lượng các bài hát viết cho từng chủ đề còn hạn chế dẫn đến việc lựa chọn các bài hát sao cho đáp ứng được yêu cầu nội dung của từng chủ đề còn gặp rất nhiều khó khăn. Khi đã chọn lựa được bài hát thì gặp phải tình trạng lặp đi lặp lại giữa các độ tuổi, độ tuổi nào cũng hát hoặc vận động bài hát đó trong một chủ đề. Ví dụ với bài hát “cháu yêu cô chú công nhân” – chủ đề nhánh: Nghề xây dựng thì ở 3 tuổi cô giáo sẽ tổ chức theo hình thức dạy hát hoặc vận động theo nhịp, sang 4 tuổi tổ chức hình thức vận động theo tiết tấu và đến 5 tuổi cũng vẫn lặp lại bài hát đó vì ở nhánh nghề này không còn bài hát nào khác phù hợp với chủ đề và nhận thức của trẻ. Cũng với bài hát “cháu yêu cô chú công nhân” khi được dạy ở độ tuổi 3 tuổi trẻ sẽ hứng thú hơn nhiều so với 4 và 5 tuổi vì trẻ mới được làm quen. Lên 4 – 5 tuổi, mặc dù cô giáo đã sử dụng nhiều hình thức giảng dạy sinh động, hấp dẫn để thu hút trẻ nhưng sau vài lần hoạt động trẻ vẫn tỏ ra nhàm chán vì trẻ đã quá thuộc bài hát này. 1.1.2. Nhược điểm của giải pháp cũ. Ví dụ 2: Với bài hát “quả” ở chủ đề thế giới thực vật- nhánh: bé yêu các loại quả. Thì bài “Quả” luôn được các cô sử dụng để lồng ghép vào tất cả các hoạt động: Tạo hình, khám phá môi trường xung quanh, làm quen tác phẩm văn học, hoạt động ngoài trời… Lặp đi lặp lại trong suốt một nhánh vì ở nhánh này không còn bài hát nào khác phù hợp với chủ đề và nhận thức của trẻ. Thậm chí một số chủ đề nhánh không có bài hát nào trong chương trình phù hợp nội dung nên giáo viên phải chọn bài hát có nội dung chung với chủ đề lớn để đưa vào cho trẻ hoạt động (nhánh đường hàng không- độ tuổi nhà trẻ, chủ đề các loại rau - độ tuổi 5- 6 tuổi…). 5
Vì vậy, trong quá trình quá trình triển khai nghiên cứu để thực hiện đề tài này, tôi có gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: - Được sự quan tâm tạo điều kiện của ban giám hiệu nhà trường nên lớp được trang bị đồ dùng, đồ chơi tạo môi trường học tập tốt cho các con. - Nhà trường đã có đàn Organ Yamaha PSR S970, loa đài và dụng cụ ậm nhạc, giáo dục âm nhạc để giúp chúng tôi học hỏi, tìm tòi, sáng tạo để thực hiện sáng kiến của mình. - Được tham gia các hoạt động sáng tạo cùng cô trẻ rất thích thú và ủng hộ cô. - Đa số các cháu đều khoẻ mạnh, ngoan ngoãn, có nề nếp trong các hoạt động học tập và vui chơi. - Do bản thân là một cô giáo mầm non, không phải là một nhạc sĩ chuyên nghiệp nên trong quá trình phổ nhạc và sáng tác còn gặp nhiều khó khăn: Lưu và thu âm bản nhạc khi sử dụng đàn occgan, loa đài còn hạn chế và cần nhiều người giúp đỡ. - Số trẻ / lớp đông, việc chăm sóc và giáo dục trẻ hàng ngày chiếm nhiều thời gian nên thời gian dành cho sáng tác và phổ nhạc còn hạn chế. 1.2. Giải pháp mới cải tiến. Ở độ tuổi mầm non, âm nhạc đã trở thành nhu cầu không thể thiếu của trẻ. Trẻ đã có khả năng biểu diễn, thể hiện tình cảm theo nội dung bài hát. Tuy nhiên, ở trẻ do sự phát triển về sinh lí còn hạn chế như: Hơi ngắn, vòm miệng chưa linh hoạt… Vì vậy, để có được những ca khúc với những giai điệu âm nhạc đẹp, giúp trẻ phát triển tình cảm đạo đức, thẩm mỹ và trí tuệ chúng tôi đã cố gắng tìm tòi lựa chọn những bài thơ hay trong và ngoài chương trình để nghiên cứu và đã phổ nhạc từ các tác phẩm văn học, nơi có những ca từ rất hay và gần gũi để dạy trẻ mầm non. Để có được những bài hát phổ thơ trong sáng kiến này chúng tôi đã thực hiện qua các bước sau: - Bước 1: Lựa chọn những bài thơ trong các quyển tuyển tập thơ theo chủ đề cho trẻ mầm non. - Bước 2: Sử dụng đàn phím điện tử occgan để đánh lên giai điệu đó, dùng máy ghi âm hoặc chức năng ghi âm của điện thoại ghi lại giai điệu của cả bài hát, 6
chọn phần tiết tấu phù hợp với giai điệu mình vừa phổ nhạc để đệm tạo thành một bài hát hoàn chỉnh. - Bước 3: Ứng dụng linh hoạt những bài hát đã phổ nhạc vào các hoạt động giáo dục trẻ. * Giải pháp 1: Lựa chọn những bài thơ hay trong và ngoài trương trình phổ nhạc thành những bài hát mới phù hợp với từng chủ đề. Chúng tôi đã lựa chọn được tất cả 6 bài thơ theo các chủ đề khác nhau để phổ nhạc. Cụ thể: Chủ đề Gia đình: 01 bài Chủ đề Bản thân: 02 bài Chủ đề Nghề nghiệp: 01 bài Chủ đề Giao thông: 01 bài Chủ đề Nước và hiện tượng tự nhiên: 01 bài * Chủ đề Gia đình.(1 bài) * Bài số 1: Bài thơ “cháu yêu bà” của tác giả Quang Vinh , Tôi nhận thấy nội dung của bài thơ thể hiện được tình cảm sâu sắc giữa bà và cháu cũng như tình cảm giữa các thành viên trong gia đình nên tôi đã lựa chọn bài thơ “ cháu yêu bà” để phổ nhạc thành bài hát “ Chiếc quạt nan”. Bài thơ: Cháu yêu bà (Quang Vinh) Bé đi học về Bà ra cửa đón Chiếc quạt nan nhỏ Xua nóng mùa hè Mỗi tối đi ngủ Trong vòng tay bà Bé thường thủ thỉ Cháu yêu nhất bà. Phổ thành bài hát: 7
* Chủ đề Bản thân (2 bài) * Bài số 1: Bài thơ “ Bé ơi” của tác giả Phong Thu. Trong các hoạt động giáo dục vệ sinh dinh dưỡng tôi nhận thấy các bài hát dành cho hoạt động này còn hạn chế và bài thơ “ Bé ơi” với nhịp điệu nhẹ nhàng và nội dung như lời nhắn nhủ đến trẻ phải biết tự vệ sinh chăm sóc sức khoẻ của mình, rất phù hợp trong việc lồng ghép vào các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ, vì vậy tôi đã phổ nhạc bài thơ thành bài hát “ Bé ơi, bé này”. Bài thơ: Bé ơi (Phong Thu) Bé này bé ơi Đừng chơi đất cát Hãy vào bong mát Khi trời nắng to Sau lúc ăn no Đừng cho chân chạy Mỗi sớm thức dậy 8
Rửa mặt đánh răng Sắp đến bữa ăn Rửa tay bạn nhé Bé ơi, bé này. Phổ thành bài hát: * Bài số 2: Bài thơ “ chân và dép” của tác giả Phạm Hổ. Bài thơ nhẹ nhàng , ngắn gọn nhưng thể hiện rõ mầu sắc của chủ đề. Bài thơ được phổ nhạc thành bài hát cùng tên “ Chân và dép”. 9
Chân và dép (Phạm Hổ) Bàn chân xinh của bé Đi dép đẹp thêm ra Dép cũng vui thích lắm Theo chân đi khắp nhà. Phổ thành bài hát: * Chủ đề nghề nghiệp (1 bài). Bài thơ “ Em làm thợ xây” của tác giả Hoàng Dân .phổ nhạc thành bài hát “ Bé làm thợ xây” Em làm thợ xây (Hoàng Dân) Em làm chú thợ Xây nên những ngôi nhà Cho bà, cho mẹ Cho chị, cho cha Nhà xây đẹp ghê 10
Tay cầm dao gạch Tay nhanh thoăn thoắt Như bác thợ nề Em làm chú thợ Xây nhà vui nghê Phổ thành bài: * Chủ đề giao thông: (1 bài). Bài thơ “ Ơi chiếc máy bay” . Chúng tôi thấy hầu như trẻ nào cũng thích máy bay và muốn được đi bằng phương tiện hàng không này, nên tôi đã lựa chọn bài thơ này để phổ nhạc thành bài hát “ Em đi máy bay” với giai điệu vui tươi trong sáng. Ơi chiếc máy bay Ơi chiếc máy bay Bay tít trời xanh Chờ em đi với. Cho em qua núi 11
Qua bao cánh đồng Cho em ngắm biển Thấy nhiều con sông. Em sẽ nhẹ lướt Như một con chim Thả đôi cánh mềm Bồng bềnh mây trắng. Phổ thành bài hát: 12
* Chủ đề nước và hiện tượng tự nhiên: (1 bài) Bài thơ “ Mây thi Vẽ” của tác giả Phùng Ngọc Tùng. Chúng tôi thấy bài thơ như một bức tranh đẹp với nhiều sắc mầu được sắp xếp một cách hài hoà, cân đối. Chúng tôi đã chọn để phổ nhạc thành bài hát “ Những đám mây khác mầu” . Mây thi vẽ (Phùng Ngọc Tùng) Những đám mây khác Đua nhau cùng thi vẽ Mây xanh thì vẽ nắng Mây đen lại vẽ mưa Mây trắng cứ nhởn nhơ Dủ nhau về vẽ núi Mây hồng đang cặm cụi Tô râu ông mặt trời. Phổ nhạc thành bài hát: 13
* Giải pháp 2: Viết lời mới cho ca khúc dựa trên giai điệu của những bài hát quen thuộc phù hợp với lứa tuổi mầm non. Song song với việc phổ nhạc cho các bài thơ, chúng tôi còn nhận thấy rất nhiều bài hát có giai điệu hay, phù hợp với trẻ mầm non và được trẻ yêu thích nhưng lời báì hát lại chưa thể hiện được nội dung tiết học hoặc chưa phù hợp với độ tuổi và chủ đề. Vì vậy tôi đã nảy ra ý tưởng viết lời mới cho các bài hát quen thuộc ấy. Để viết lời mới nhằm ứng dụng vào các hoạt động giáo dục trẻ trong trường mầm non. Tôi thực hiện qua các bước sau: - Bước 1: Chọn các bài hát có giai điệu hay mà trẻ yêu thích. - Bước 2: Đặt lời mới cho những tác phẩm đó hướng tới mục đích, nội dung bài dạy. Chọn lọc ca từ cho phù hợp với cao độ và trường độ của nốt nhạc - Bước 3: Ứng dụng linh hoạt những bài hát đã được viết lời mới vào các hoạt động cho phù hợp. Cụ thể: 14
* Sáng tác lời hát dựa trên những câu chuyện theo chủ đề. - Khi tổ chức hoạt động kể chuyện cho trẻ nghe tôi đã viết lời mới theo nội dung của các câu chuyện dựa trên giai điệu của một số bài hát quen thuộc. - Viết lời: Lời ca phải trong sáng, ngắn gọn, dễ nhớ và dễ hiểu tóm tắt được nội dung câu chuyện hoặc bài thơ. - Phổ nhạc: Hầu hết các bài hát được sáng tác dựa trên giai điệu những bài hát đã quen thuộc với trẻ, và dựa vào nội dung cốt truyện có thể lựa chọn giai điệu cho phù hợp. - Qua các câu chuyện, tôi nhận thấy có một số câu chuyện có nội dung hay, hấp dẫn đối với trẻ, vì thế tôi đã chọn 4 câu chuyện để viết lời thể hiện được nội dung truyện đó và dựa theo giai điệu của một số bài hát quen thuộc với trẻ, cụ thể: * Bài số 1: Truyện “Cả nhà đều làm bếp” – Viết lời “Làm việc thật là vui” theo nhạc bài hát “Hai con thằn lằn con”. 15
Bài hát: Làm việc thật là vui Lời: Trong gia đình nhà em cùng múa hát vui rất vui, có 1 chị chổi rơm cham quét tước thích thích ghê. Ô kia là mèo con đang rình xem bắt chuột nơi nào Chú cún con gác nhà nằm rồi nghe tiếng chim hót chào. 16
* Bài số 2: Truyện “Ba chú lợn con”- Viết lời “ Ba chú lợn con” theo nhạc bài hát “Đàn gà con” nhạc nước ngoài. 17
Bài hát: “ Ba chú lợn con” Lời: Trong ngôi làng nhỏ xinh kia kìa, anh em lợn cùng nhau vui đùa và cùng nhau ra đi chơi, đàn lợn con xinh kia ơi. Đông đến rồi rủ nhau xây nhà, hai anh lười bàn nha chơi bời, nhà hai anh bay đi luôn. Còn lợn em siêng năng hơn, nhà lợn em không bay đâu. 18
* Bài số 3: Truyện: “Chú dê đen”viết lời “ Chú dê đen” Phổ theo nhạc bài hát: “Chú voi con ở bản đôn” Nhạc sỹ: Phạm Tuyên 19
Bài hát: “Chú dê đen” Lời: Chú dê đen ở rừng xanh, khắp chốn rừng chú đều lừng danh, ngày vào rừng chú đi kiếm mồi, với trí thông minh chú vượt hiểm nguy. Dê đen ơi, dê đen ơi, ta hát vang chiến công của dê, dám đấu tranh với kẻ gian tham, Sói cúp đuôi biến vào rừng sâu. 20