Sáng kiến kinh nghiệm: Phương pháp hướng dẫn học sinh đọc - hiểu văn bản theo hướng tích cực tích hợp

Chia sẻ: Hòa Phát | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm này nhằm đề xuất phương pháp hướng dẫn đọc – hiểu văn bản qua hệ thống câu hỏi hướng dẫn, hoạt động của thầy, hoạt dộng của trò và hiệu quả cần đạt về các kiến thức cụ thể: tác giả, hoàn cảnh ra đời tác phẩm, nghệ thuật biểu hiện, nội dung cảm xúc được thể hiện trong tác phẩm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Phương pháp hướng dẫn học sinh đọc - hiểu văn bản theo hướng tích cực tích hợp

A. PhÇn më ®Çu I. LÝ do chän ®Ò tµi . Trong néi dung kiÕn thøc Ng÷ v¨n ®îc ®a vµo d¹y häc ë bËc THCS th× m¶ng v¨n häc níc ngoµi, nhÊt lµ th¬ §êng, lu«n lµ m¶ng kiÕn thøc kh¸ hãc bóa víi c¶ ngêi d¹y lÉn ngêi häc. Bëi c¸c t¸c phÈm th¬ §êng ®îc ®a vµo ch¬ng tr×nh hÇu hÕt lµ t¸c phÈm cña nh÷ng c©y ®¹i thô trong th¬ ca. ý tø s©u xa, nghÖ thuËt tinh tÕ…., ®äc bµi th¬ c¶m thÊy nã s©u s¾c vµ thi vÞ nhng ®Ó hiÓu kü, ph©n tÝch cÆn kÏ vµ c¶m nhËn thÊu suèt c¸i thÇn cña bµi th¬ qu¶ lµ ®iÒu khã kh¨n. T¸c phÈm “Phong KiÒu d¹ b¹c” (§ªm ®å thuyÒn ë Phong KiÒu) cña t¸c gi¶ Tr¬ng KÕ ®îc biªn so¹n vµo s¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 7 nh mét t liÖu bæ sung vÒ m¶ng th¬ §êng ®Ó ngêi d¹y vµ ngêi häc ®äc thªm, tù t×m hiÓu thªm. Kh«ng cã c©u hái híng dÉn häc, kh«ng cã t liÖu ®Ó tham kh¶o…., l©u nay chóng t«i vÉn ®äc nã nh ®Ó biÕt thªm mét bµi th¬ §êng vÞnh c¶nh. Vµ dêng nh còng chØ dõng l¹i ë ®ã nÕu n¨m häc 2006-2007 kh«ng cã sù bæ sung thay ®æi vÒ ch¬ng tr×nh SGK ng÷ v¨n 7. Tõ chç chØ lµ t liÖu, nay ban biªn so¹n chØnh ®æi yªu cÇu, “§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu” trë thµnh mét v¨n b¶n cÇn t×m hiÓu ë líp díi h×nh thøc “tù häc cã híng dÉn”. Yªu cÇu míi ®· ®îc ban hµnh, cßn tµi liÖu híng dÉn ®äc - hiÓu v¨n b¶n th× cha c«ng bè ….. vËy lµ mét yªu cÇu ®· ®Æt ra cho ngêi gi¶ng d¹y: Ph¶i tù t×m tßi, ®Þnh híng mét ph¬ng ph¸p gióp häc sinh ®äc hiÓu v¨n b¶n. ThiÕt nghÜ, nhiÖm vô nµy kh«ng ®¬n gi¶n, nhÊt lµ víi nh÷ng gi¸o viªn vïng n«ng th«n, tµi liÖu vµ ph¬ng tiÖn bæ trî d¹y häc cßn nhiÒu h¹n chÕ nh chóng t«i. Thùc tÕ cho thÊy, khi d¹y bµi nµy mét sè gi¸o viªn vê quªn yªu cÇu bæ sung vÒ ch¬ng tr×nh, mét sè kh¸c l¹i d¹y - häc v¨n b¶n qua loa ®¹i kh¸i cho xong nhiÖm vô. NÕu d¹y häc v¨n b¶n nµy cã hiÖu qu¶ xem ra cßn kh«ng Ýt víng m¾c. 1 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng Êy, t«i ®· cè g¾ng t×m tßi, thÓ nghiÖm mét ph¬ng ph¸p híng dÉn ®äc - hiÓu t¸c phÈm nµy, vµ bíc ®Çu ®· thÊy cã hiÖu qu¶ kh¶ quan. Trong ®Ò tµi nµy t«i muèn giíi thiÖu ph¬ng ph¸p mµ t«i ®· sö dông ®Ó híng dÉn ®Ó häc sinh ®äc hiÓu v¨n b¶n “§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu” ®èi víi ®ång nghiÖp nh mét tµi liÖu ®Ó ®ång nghiÖp tham kh¶o. §ång thêi t«i rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ph¶n håi cña c¸c b¹n ®Ó t«i cã thÓ thùc hiÖn, híng dÉn häc sinh ®äc hiÓu v¨n b¶n nµy mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt, gióp c¸c em cã thÓ c¶m thô v¨n b¶n mét c¸ch s¸ng t¹o nhÊt. II. ý nghÜa cña ®Ò tµi. Víi nh÷ng lý do ®· tr×nh bµy trªn, ®Ò tµi mµ t«i nghiªn cøu kh«ng n»m ngoµi ý nghÜa lµ ®Þnh híng mét ph¬ng ph¸p híng dÉn häc sinh ®äc - hiÓu v¨n b¶n theo híng tÝch cùc tÝch hîp, kh¾c phôc t×nh tr¹ng d¹y qua loa hoÆc l¶ng tr¸nh bµi d¹y nh thùc tÕ hiÖn nay ë mét sè gi¸o viªn. III. C¸c nhiÖm vô cô thÓ cña ®Ò tµi. 1. Nh×n nhËn lÞch sö vÊn ®Ò. 2. §Ò xuÊt ph¬ng ph¸p híng dÉn ®äc – hiÓu v¨n b¶n qua hÖ thèng c©u hái híng dÉn, ho¹t ®éng cña thÇy, ho¹t déng cña trß vµ hiÖu qu¶ cÇn ®¹t vÒ c¸c kiÕn thøc cô thÓ: t¸c gi¶, hoµn c¶nh ra ®êi t¸c phÈm, nghÖ thuËt biÓu hiÖn, néi dung c¶m xóc ®îc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm… B. PhÇn néi dung. PhÇn 1: lÞch sö vÊn ®Ò. HÇu hÕt c¸c t¸c phÈm v¨n häc ®îc ®a vµo ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n hiÖn nay ®· ®îc nhiÒu nhµ phª b×nh, nghiªn cøu v¨n häc quan t©m, ph©n tÝch, c¶m nhËn vµ ®Þnh híng d¹y häc kh¸ cô thÓ. NhiÒu t¸c phÈm cßn cã nhiÒu híng khai th¸c phong phó, mang nh÷ng ®Æc s¾c vµ c¶m quan riªng. ThÕ nhng “Phong KiÒu d¹ b¹c” (§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu) cña Tr¬ng KÕ, dï lµ mét t¸c phÈm “vÜnh thuú bÊt hñ” nhng c¸c tµi liÖu ®Ò cËp ®Õn híng khai th¸c vµ c¶m thô t¸c phÈm lµ rÊt Ýt. 2 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
- S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 7 do NguyÔn Kh¾c Phi chñ biªn lµ tµi liÖu chÝnh thøc ®Ó gi¸o viªn lµm c¨n cø d¹y häc hiÖn nay, nhng cha thÊy ®Þnh híng d¹y t¸c phÈm nµy. - Cuèn “ThiÕt kÕ bµi gi¶ng Ng÷ v¨n THCS cña gi¸o s NguyÔn V¨n §êng vµ th¹c sü Hoµng D©n lµ tµi liÖu ®îc lu hµnh réng r·i mµ nhiÒu gi¸o viªn sö dông hoÆc tham kh¶o còng cha ®Ò cËp ®Õn t¸c phÈm “§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu”. - S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 7 tËp1, NXB GD cã gîi ý thëng thøc t¸c phÈm, T«i xin trÝch trän vÑn nh sau: “+Bµi th¬ thÓ hiÖn mét c¸ch sinh ®éng c¶m nhËn qua nh÷ng ®iÒu nghe thÊy, nh×n thÊy cña mét kh¸ch xa quª ®ang thao thøc kh«ng ngñ trong ®ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu. + NÕu K.D ®· rÊt tµi hoa vµ hÕt søc s¸ng t¹o trong viÖc dÞch hai c©u th¬ ®Çu, th× cã thÓ nãi kh«ng thµnh c«ng trong viÖc dÞch hai c©u th¬ sau, khi biÕn chñ thÓ tr÷ t×nh vèn lµ tiªng chu«ng thµnh chñ thÓ lµ chiÕc thuyÒn cña l÷ kh¸ch. Tr¬ng KÕ ®· kÕt hîp hai thñ ph¸p nghÖ thuËt truyÒn thèng cña th¬ §êng lµ “dïng ®éng ®Ó t¶ tÜnh” vµ “mîn ©m thanh ®Ó truyÒn h×nh ¶nh”. C©u th¬ dÞch cña K.D ®· lµm nhoµ mÊt sù ng©n vang lan to¶ cña tiªng chu«ng trong ®ªm yªn tÜnh”. - Cuèn “B×nh gi¶ng th¬ §êng” cña t¸c gi¶ NguyÔn ThÞ BÝch H¶i do NXB GD Ên hµnh, cã b×nh gi¶ng vÒ bµi th¬ theo híng: + Giíi thiÖu gi¸ trÞ cña t¸c phÈm trong nÒn th¬ ca + Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm h×nh ¶nh, c¶nh vËt ë hai c©u th¬ ®Çu. + §èi chiÕu b¶n dÞch th¬ vµ nguyªn t¸c ë hai c©u sau vµ c¶m nhËn cña ngêi viÕt vÒ hai c©u th¬ sau . * ý kiÕn trao ®æi . - Hai tµi liÖu dµnh cho gi¸o viªn tham kh¶o vµ sñ dông vµo viÖc d¹y hiªn nay ®Òu chua hÒ cã gîi ý hay híng dÉn nµo cho viÖc ®äc - hiÓu t¸c phÈm “§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu”. 3 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
- Cã thÓ nãi gîi ý thëng thøc ë s¸ch gi¸o khoa Ng÷ V¨n 7 lµ c¬ së chñ yÕu ®Ó gi¸o viªn vµ häc sinh lÊy lµm c¨n cø ®äc hiÓu t¸c phÈm nhng phÇn gîi ý cßn qu¸ s¬ lîc vµ chung chung, cha ®i vµo kh¸m ph¸ t¸c phÈm mét c¸ch cô thÓ qua h×nh ¶nh, ng«n ng÷, giäng ®iÖu, -> c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt …..®Ó qua ®ã c¶m nhËn thÇn ý bµi th¬ . - Bµi b×nh gi¶ng cña t¸c gi¶ NguyÔn ThÞ BÝch H¶i, ®· cã nh÷ng kh¸m ph¸ ,c¶m nhËn kh¸ s©u s¾c vÒ t¸c phÈm nhng dï sao vÉn cßn mang tÝnh chñ quan ,vµ ®Æc biÖt lµ kh«ng ®a ra ®Þnh híng ®Ó híng dÉn häc sinh häc. H¬n n÷a rÊt Ýt gi¸o viªn cã trong tay cuèn s¸ch nµy PhÇn 2 : §Ò xuÊt ph¬ng ph¸p hìng dÉn ®äc - hiÓu t¸c phÈm * Nh÷ng c¨n cø lµm c¬ së : C¨n cø ®Ó t«i ®a ra ph¬ng ph¸p cña m×nh lµ dùa vµo ®¨c trng cu¶ viÖc gi¶ng d¹y t¸c phÈm v¨n ch¬ng tr÷ t×nh nãi chung vµ d¹y th¬ §êng nãi riªng - Thø nhÊt ,TPNT lµ lo¹i h×nh s¸ng t¹o ®éc ®¸o. Mçi t¸c phÈm lµ mét ®øa con tinh thÇn cña ngêi nghÖ sÜ. §îc thai nghÐn tõ t©m hån, c¶m xóc vµ n¨ng lùc c¸ nh©n ,nªn mçi “®øa con “ lµ mét dÊu Ên riªng trong phong c¸ch s¸ng t¸c cña hä .Khi khai th¸c c¶m thô ngêi häc ph¶i t×m ra ®îc vÎ ®Ñp riªng biÖt lµm nªn gi¸ trÞ cña t¸c phÈm vµ t¹o nªn phong c¸ch nhµ th¬. - Thø hai, ph©n tÝch th¬ bao giê còng cã ®Æc trng lµ kh¸m ph¸ vÎ ®Ñp cña ng«n ng÷, h×nh ¶nh, giäng ®iÖu, cÊu tø, c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt… - Thø ba, ph©n tÝch vµ c¶m thô th¬ §êng cÇn g¾n liÒn gi÷a phÇn phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ - Thø t, yªu cÇu vÒ tÝnh tÝch cùc vµ tÝch hîp ph¶i ®îc xem xÐt mét c¸ch nghiªm tóc, toµn diÖn. Dùa trªn nh÷ng c¬ së Êy, ph¬ng ph¸p mµ t«i thùc hiÖn sÏ theo ®Þnh híng sau: 4 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
- T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña h×nh ¶nh, c¶nh vËt ë bÕn Phong KiÒu víi nh÷ng ®iÓm quen thuéc vÒ thi ph¸p vµ nh÷ng s¸ng t¹o míi mÎ cña Tr¬ng KÕ (ng«n tõ, giäng ®iÖu…) - T×m hiÓu ý tø xuÊt thÇn, ®éc ®¸o ë hai c©u th¬ sau, thÊy ®îc h¹n chÕ cña b¶n dÞch so víi nguyªn t¸c. Qua ®ã häc sinh hiÓu bµi th¬ theo nh÷ng ®Æc trng vÒ thi ph¸p th¬ §êng vµ nh÷ng s¸ng t¹o míi mÎ cña mét t©m hån th¬ d©n d·, méc m¹c, g¾n bã s©u nÆng víi thiªn nhiªn, ®Êt níc. * ThiÕt kÕ bµi gi¶ng: I- Môc ®Ých yªu cÇu. Gióp häc sinh c¶m nhËn ®ù¬c: - §Æc trng thi ph¸p th¬ §êng ®îc vËn dông trong bµi th¬ vµ nh÷ng s¸ng t¹o vÒ ng«n ng÷, giäng ®iÖu, ý tø. C¶m nhËn ®ù¬c phong c¶nh bÕn Phong KiÒu: th©n thuéc, yªn b×nh vµ nÆng t×nh ngêi vÞnh c¶nh. C¶m nhËn ®îc hån th¬ b×nh dÞ, mµ kh«ng kÐm phÇn s©u s¾c cña Tr¬ng KÕ. - TÝch hîp víi tiÕng viÖt ë tõ H¸n ViÖt, víi tËp lµm v¨n phÇn ph¸t biÓu c¶m nghÜ. - RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc, ph©n tÝch vµ c¶m thô th¬ §êng. II- ChuÈn bÞ. + Gi¸o viªn: SGK, gi¸o ¸n tù thiÕt kÕ, mét sè c©u hái híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ bµi. + Häc sinh: §äc, t×m hiÓu bµi th¬. Tr¶ lêi c©u hái híng dÉn. C©u hái 1: §èi chiÕu b¶n dÞch th¬ víi phÇn phiªn ©m vµ nhËn xÐt. C©u hái 2: Kh«ng gian c¶nh vËt ®îc gîi t¶ nh thÕ nµo qua hai c©u th¬ ®Çu. C©u hái 3: NhËn xÐt vÒ ng«n tõ, giäng ®iÖu. C©u hái 4: C¶m nhËn vÒ ©m thanh tiÕng chu«ng chïa qua hai c©u cuèi 5 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
III- C¸c ho¹t ®éng tiÕn hµnh. * Gi¸o viªn giíi thiÖu bµi: chóng ta ®· biÕt ®Õn mét th¸c nói L huyÒn ¶o, kú vÜ vµ tr¸ng lÖ qua “Väng L s¬n béc bè”. H«m nay chóng ta sÏ ®Õn víi miÒn quª th«n d· Phong KiÒu qua mét t¸c phÈm bÊt hñ cña Tr¬ng KÕ: “Phong KiÒu d¹ b¹c”. H§ cña gi¸o viªn H§ cña häc sinh Néi dung cÇn ®¹t GV gäi häc sinh ®äc HS §äc v¨n b¶n (3 phÇn: 1. §äc v¨n b¶n – T×m hiÓu phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch chung. th¬. a. §äc Gäi häc sinh kh¸c nhËn HS kh¸c nhËn xÐt, nªu xÐt c¸ch ®äc c¸ch ®äc, ®äc v¨n b¶n: GV ®äc mét lù¬t. - Ng¾t nhÞp 4/3(phiªn ©m) nhÞp 2/4 vµ 2/2/4 (dÞch th¬). - Giäng ®äc chËm r·i. ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ HS nghe c©u hái nªu ®«i b. T×m hiÓu chung t¸c gi¶ Tr¬ng KÕ vµ t¸c nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ vÞ trÝ t¸c - T¸c gi¶: Tr¬ng KÕ lµ nhµ phÈm “PKDB” ? phÈm th¬ Trung Quèc thêi §êng næi tiÕng vÒ th¬ vÞnh c¶nh - T¸c phÈm : + Lµ bµi th¬ næi tiÕng nhÊt cña «ng, ®îc ®¸nh gi¸ lµ ? §èi chiÕu gi÷ phiªn ©m HS quan s¸t, nhËn xÐt vÒ “vÜnh thuú bÊt hñ”. vµ b¶n dÞch th¬, nªu hiÓu thÓ th¬ + ThÓ th¬: nguyªn t¸c ®îc biÕt cña em vÒ thÓ th¬ viÕt theo thÓ thÊt ng«n tø ®îc vËn dông? tuyÖt; b¶n dÞch chuyÓn sang thÓ lôc b¸t. - Nhan ®Ò bµi th¬ gîi ra 2. §äc - hiÓu chi tiÕt. ®Æc ®iÓm g× cña kh«ng - Nghe c©u hái, suy nghÜ, - Nhan ®Ò cña bµi th¬ gîi ra gian, thêi gian? ph¸t biÓu: mét ®ªm khuya thanh v¾ng, 6 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
- Chñ thÓ tr÷ t×nh lµ ai, ë chñ thÓ tr÷ t×nh lµ mét l÷ trong hoµn c¶nh nµo? kh¸ch dõng ch©n nghØ l¹i bÕn Phong KiÒu, c¶m nhËn vÒ phong c¶nh ®ªm ë ®©y. - C¶nh bÕn Phong KiÒu Nghe c©u hái, suy nghÜ * Hai c©u th¬ ®Çu : hiÖn lªn qua nh÷ng h×nh ®éc lËp, ph¸t biÓu: - C©u khai: ¶nh nµo ë c©u th¬ thø Nh÷ng h×nh ¶nh: Tr¨ng xÕ, Tr¨ng tµ, qu¹ kªu, s¬ng nhÊt ? qu¹ kªu, s¬ng ®Çy trêi. (GV dïng m¸y chiÕu, chiÕu ®Ëm c©u th¬) - T¸c gi¶ sö dông nghÖ - Suy nghÜ ®éc lËp, ph¸t - H×nh ¶nh quen thuéc ®Æc thuËt g× ? ph©n tÝch hiÖu biÓu s¾c. qu¶. - Gîi t¶ b»ng nghÖ thuËt liÖt GV lu ý víi häc sinh: kª, lÊy ®éng t¶ tÜnh. lÊy ®éng t¶ tÜnh lµ thi ph¸p rÊt ®Æc trng cña th¬ §êng t¶ c¶nh, khi t×m hiÓu c¸c em cÇn chó ý ph©n tÝch c¸i hay cña bót ph¸p nghÖ thuËt nµy - C¶nh vËt hiÖn lªn qua sù - Suy nghÜ ®éc lËp, tr¶ lêi. T¸c gi¶ c¶m nhËn kh«ng c¶m nhËn cña nh÷ng gi¸c gian c¶nh vËt b»ng m¾t nh×n quan nµo ? tai nghe. - C©u th¬ thø nhÊt gîi ra - Häc sinh trao ®æi, nªu ý - C¶nh vËt hiÖn lªn võa cô kh«ng gian, c¶nh vËt nh kiÕn. thÓ, võa kh¸i qu¸t, mang thÕ nµo ? ®Æc trng vÒ c¶nh ®ªm ë - GV chèt ý miÒn s«ng níc: thanh v¾ng, tÜnh lÆng. C¸i “®éng” lµ tiÕng qu¹ kªu cµng lµm næi bËt c¸i “tÜnh” cña ®ªm 7 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
khuya thanh v¾ng. - Khung c¶nh cña phong - HS nªu: - C©u thõa: lïm c©y kiÒu tiÕp tôc hiÖn lªn nh + H×nh ¶nh löa chµi thÕ nµo ë c©u th¬ thø hai? SÇu v¬ng - C¶m nhËn cña em vÒ giÊc hå c¶nh Êy? (c¶nh hiÖn lªn - HS ph¸t biÓu. -> Bót ph¸p “mîn s¸ng nãi b»ng bót ph¸p g×? c¸ch tèi”, c¶m nhËn cã g× kh¸c …) -> T¸c gi¶ c¶m nhËn c¶nh vËt kh«ng chØ b»ng m¾t, tai, mµ b»ng c¶ t©m hån. - C©u hái th¶o luËn: Cã ý kiÕn cho r»ng hai c©u th¬ - Trao ®æi th¶o luËn ®Çu K.D ®· dÞch rÊt §¹i diÖn ph¸t biÓu: chuÈn, tra ®æi vµ lµm râ b¶n dÞch th¬ ®· chuyÓn ý ®iÒu ®ã th¬ qua “sÇu miÒn” thµnh “v¬ng giÊc hå”. §ã lµ mét c¸ch diÔn ®¹t uyÓn - C¶m nhËn cña em vÒ chuyÓn vµ kh«ng kÐm c¶nh Phong KiÒu qua hai phÇn ý vÞ => Khung c¶nh thiªn nhiªn c©u th¬ ®Çu ? - HS trao ®æi, nªu suy nghÜ víi mµu s¾c ¶m ®¹m, ©m - Gi¸o viªn b×nh: B»ng thanh l¹c lâng, sÇu n·o… bót ph¸p mîn s¸ng nãi gîi nçi buån man m¸c. Lµ tèi, h×nh ¶nh “löa chµi” ®· lý do “sÇu v¬ng giÊc hå” lµm chiÕu lªn mét ®èm s¸ng nhng ®ã thø ¸nh s¸ng nhá lÎ, yÕu ít, cµng lµm gîi t¶ kh«ng gian mÞt - HS L¾ng nghe mï l¹nh lÏo cña ®ªm khuya. 8 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
- C©u hái th¶o luËn: Cã ý => Bøc tranh thiªn nhiªn kiÕn cho r»ng bøc tranh HS trao ®æi,ph¸t biÓu cuèi thêi §êng: Mét x· c¶nh vËt ë 2 c©u th¬ ®Çu ¸m thÞ thùc tr¹ng x· héi héi mang tÝnh chÊt ¸m thÞ, kh«ng cßn thÞnh trÞ mµ suy nghÜ vµ ph¸t biÓu vÒ ®ang mang trong m×nh néi dung ¸m thÞ qua c¶nh. nh÷ng dÊu hiÖu cña sù suy vong. GV chuyÓn ý. Dïng m¸y chØÕu hai c©u * Hai c©u th¬ cuèi. th¬ cuèi (phiªn ©m – dÞch - HS ®äc hai c©u th¬ (C©u chuyÓn vµ c©u hîp) th¬) - X¸c ®Þnh chñ thÓ vµ ®èi B¶n dÞch th¬ ®· gi÷ ®îc ý tîng trong hai c©u th¬? Quan s¸t m¸y chiÕu, trao nhng cha t¶i ®îc c¸i - B¶n dÞch th¬ ®· chuyÓn ®æi th¶o luËn ®a ra nhËn thÇn cña c©u th¬. Theo ý t¸c t¶i ®îc thÇn tø cña c©u xÐt: gi¶, tiÕng chu«ng lµ chñ thÓ th¬ nguyªn t¾c cha? t×m ®Õn kh¸ch cßn b¶n dÞch, tiÕng chu«ng trë thµnh ®èi tîng cña viÖc nghe. GV kÓ gai tho¹i ®Ó häc sinh thÊy râ c¸i khã cña ngêi dÞch : ChuyÖn kÓ r»ng, sau khi Tr¬ng KÕ viÕt ®îc hai c©u th¬ ®Çu th× bÝ, «ng c¶m thÊy khã viÕt tiÕp v× hai c©u th¬ ®Çu rÊt hay råi nªn khã thªm ®îc hai c©u th¬ sau hay h¬n… Trong lóc ®ã, t¹i chïa Hµn S¬n, hoµ thîng chñ tr× còng ®ang thao thøc lµm th¬. Míi ®îc hai c©u th× thÊy chó tiÓu ®i ®Õn, hái ra míi biÕt chó tiÓu còng míi lµm ®îc hai c©u th¬, ®Õn tr×nh cho s phô xem. Hoµ thîng ®äc xong, ch¾p tay hoan hØ: - T¹ ¬n PhËt Tæ, con ®· lµm ®îc hai c©u th¬ mµ ta muèn t×m. Hai c©u th¬ cña con cïng víi hai c©u th¬ cña ta võa vÆn thµnh mét bµi th¬. 9 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Råi hoµ thîng b¶o chó tiÓu ra thØnh chu«ng, th¾p h¬ng t¹ ¬n PhËt tæ. TiÕng chu«ng ng©n lªn väng ®Õn thuyÒn kh¸ch, thi høng xuÊt thÇn, hai c©u th¬ sau cña Tr¬ng KÕ ®· ra ®êi. ? Hai c©u th¬ ®· sö dông HS trao ®æi,ph¸t biÓu NghÖ thuËt lÊy ®éng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× t¶ tÜnh, biÖn ph¸p tu ®Æc s¾c tõ nh©n ho¸ … ? HiÖu qu¶ cña c¸c biÖn -> T« ®Ëm sù tÜnh ph¸p nghÖ thuËt Êy. mÞch cña c¶nh -> T¹o nªn mèi g¾n - Gi¸o viªn chèt ý, ghi - Ghi vë bã ®ång c¶m s©u xa b¶ng gi÷a ngêi vµ c¶nh. Lµ biÓu hiÖn cña mét t©m hån g¾n bã thiÕt tha s©u nÆng víi thiªn nhiªn víi quª h¬ng ®Êt níc GV ®a c©u hái th¶o HS tiÕp tôc th¶o luËn ph¸t biÓu luËn: cã ý kiÕn cho r»ng, h×nh ¶nh chu«ng chïa Hµn S¬n “®¸o kh¸ch thuyÒn” ®· gîi ra kh«ng biÕt bao nhiªu ý tø s©u xa. H·y trao ®æi vµ nªu râ TiÕng chu«ng nh mét dÊu hiÖu cña sù c¶nh tØnh, mét sîi d©y liªn hÖ gi÷a cæ nh©n vµ kim nh©n, Gi¸o viªn cung cÊp gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i, ®em th«ng tin: C« T« thµnh, ®Õn mét nhËn thøc mang tÇm thêi lµ n¬i Ng« V¬ng Phñ ®¹i, tÇm lÞch sö: §ã lµ mèi b¨n Sai vui thó víi T©y Thi kho¨n tr¨n trë vÒ sù thÞnh - suy, mµ dÉn ®Õn mÊt níc. tån t¹i hay sôp ®æ cña triÒu ®¹i Cßn t×nh h×nh thùc t¹i ®¬ng thêi . (NÕu häc sinh kh«ng nhËn thøc 10 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
cña Nhµ §êng: §êng ®îc vÊn ®Ò, gi¸o viªn cã thÓ Minh Hoµng qu¸ sñng ¸i thuyÕt gi¶ng ý nµy) D¬ng Quý Phi g©y nªn bao r¾c rèi trong TriÒu ®×nh. GV chèt: Víi nh÷ng Nçi b¨n kho¨n c¶m nhËn dï cßn m¬ hå tr¨n trë vÒ sù thÞnh - nhng cã c¬ së Êy cho ta suy cña ®Êt níc hiÓu h¬n vÒ mét Tr¬ng KÕ cã tr¸ch nhiÖm vµ t©m huyÕt víi cuéc ®êi,víi vËn mÖnh ®Êt níc. 3. Tæng kÕt HS trao ®æi, kh¸i qu¸t nghÖ thuËt * NghÖ thuËt: - Kh¸i qu¸t toµn bµi, em ®· ph©n tÝch. thÊy nhµ th¬ ®· sö dông LÊy ®éng t¶ tÜnh, nh÷ng phiªn ph¸p nghÖ Nªu ý kiÕn mîn s¸ng nãi tèi, thuËt g× ®Æc s¾c? mîn ©m thanh ? Tõ ®ã em th©ý ph©n truyÒn h×nh ¶nh. tÝch vµ c¶m thô th¬ Suy nghÜ tr¶ lêi. - H×nh ¶nh phong §êng cÇn chó ý nh÷ng phó tiªu biÓu. ®Æc trng g×? - Ng«n ng÷ b×nh dÞ - NghÖ thuËt liÖt kª nh©n ho¸ ®îc sö Gi¸o viªn chèt vÒ ®Æc dông hiÖu qu¶. trng thi ph¸p th¬ - Giäng ®iÖu man §êng vµ nh÷ng s¸ng m¸c, da diÕt. t¹o cña Tr¬ng KÕ - Bµi th¬ hiÖn lªn c¶nh - Häc sinh tiÕp tôc trao ®æi, nªu ý * Néi dung: 11 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
®ªm Phong KiÒu nh thÕ kiÕn Bµi th¬ ng¾n nhng ý nµo? cho thÊy ®iÒu g× vÒ th¬ s©u s¾c. t©m hån cña chñ thÓ tr÷ - Gîi lªn c¶nh Phong t×nh KiÒu vÒ ®ªm tÜnh lÆng, thanh b×nh, yªn ¶. - ThÓ hiÖn mét hån th¬ méc m¹c, g¾n bã thiÕt tha s©u nÆng víi thiªn nhiªn ®Êt níc, cã tr¸ch nhiÖm cao víi t¬ng lai ®Êt níc. 4. LuyÖn tËp. Yªu cÇu häc sinh lªn §em tranh ®· vÏ, quan s¸t, c¶m Tr×nh bµy c¶m nhËn b¶ng, ®em tranh ®· vÏ, nhËn. vÒ bµi th¬ nªu c¶m nhËn vÒ c¶nh vµ t×nh gîi ra qua bµi th¬ GV dÆn dß: Häc thuéc bµi th¬ phÇn dÞch th¬ vµ phÇn phiªn ©m, n¾m ®¬c nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung ý nghÜa cña bµi th¬ PhÇn 3: KÕt luËn. 1. KÕt qu¶: Ph¬ng ph¸p ®äc- hiÓu t¸c phÈm theo ®Þnh híng trªn t«i ®· thÓ nghiÖm qua viÖc d¹y häc ë líp 7D trêng THSC Thanh ThÞnh n¨m häc 2006 – 2007 vµ ë líp 7A n¨m häc 2007 – 2008 ; ®îc ®ång nghiÖp cïng 12 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
trêng thÓ nghiÖm; vµ ®îc kiÓm nghiÖm b»ng viÖc thiÕt kÕ gi¸o ¸n trong kú thi gi¸o viªn d¹y giái cÊp tØnh n¨m 2007. Víi viÖc d¹y häc ë líp 7, ®a sè häc sinh cã høng thó häc tËp cao, cã c¶m nhËn kh¸ tèt vÒ néi dung ý nghÜa vµ thi ph¸p biÓu hiªn qua sù híng dÉn cña gi¸o viªn - §ång nghiÖp t¸n thµnh theo ®Þnh híng bµi d¹y. - Gi¸o ¸n t«i thiÕt kÕ theo ®Þnh híng trªn ®îc xÕp lo¹i kh¸ trong kú thi gi¸o viªn d¹y giái cÊp tØnh . 2. KÕt luËn Sau nh÷ng cè g¾ng t×m tßi t«i ®· ®óc kÕt vµ ®a ra ®Þnh híng d¹y – häc t¸c phÈm “§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu”. Ch¾c ch¾n ph¬ng ph¸p mµ t«i tiÕn hµnh sÏ cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu ®Þnh híng d¹y - häc t¸c phÈm nµy. Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p cña t«i c¬ b¶n cßn mang tÝnh chñ quan, cha ®îc kiÓm nghiÖm nhiÒu nªn ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. T«i rÊt mong ®îc sù quan t©m vµ gãp ý cña ®ång nghiÖp ®Ó b¶n th©n t«i nãi riªng, gi¸o viªn d¹y Ng÷ v¨n nãi chung cã thÓ d¹y v¨n b¶n nµy ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, gióp häc sinh hiÓu s©u s¾c t¸c phÈm “ Phong KiÒu d¹ b¹c” nãi riªng vµ biÕt c¸ch c¶m nhËn th¬ §êng t¶ c¶nh nãi chung. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Thanh Ch¬ng, ngµy 25 th¸ng 5 n¨m 2008 Ngêi viÕt: NguyÔn ThÞ Thu 13 PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com