Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS" nhằm tìm ra cách thức tổ chức sinh hoạt lớp hiệu quả. Giúp học sinh hứng thú với giờ sinh hoạt. Qua đó rèn cho học sinh các kĩ năng thuyết trình, giao tiếp,tổ chức, hợp tác, giải quyết vấn đề đặt ra trong bài học và trong thực tiễn, kĩ năng tự đánh giá mình và đánh giá bạn, khả năng nhìn nhận lại sự tiến bộ của bản thân, biết đồng cảm, sẻ chia, sẵn sàng tham gia công việc chung của trường, của lớp và biết lên án những thái độ, hành vi không đúng với chuẩn mực…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS

“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” PHẦN I : MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. Cơ sở lí luận Trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế hiện nay thì phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng được đặt ra đối với các bậc học trong toàn ngành giáo dục. Có rất nhiều nội dung, hình thức dạy và học để phát triển năng lực cho học sinh trong đó tổ chức giờ sinh hoạt lớp cuối tuần là việc làm thường xuyên, có kế hoạch, có mục đích và có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực cho các em đồng thời góp phần thực hiện thành công nhiệm vụ năm học của nhà trường. 2. Cơ sở thực tiễn : Sinh hoạt lớp cuối tuần giúp thầy và trò đánh giá tình hình hoạt động của lớp trong một tuần qua : những công việc đã làm được và những mặt còn tồn tại cần khắc phục từ đó đề ra phương hướng hoạt động trong tuần tiếp theo đồng thời biểu dương, khen thưởng gương người tốt, việc tốt, những cá nhân có thành tích cao trong học tậprèn luyện cũng như nhắc nhở, phê bình những cá nhân vi phạm nội quy của trường, lớp. Thế nhưng nếu giờ sinh hoạt lớp chỉ dừng lại ở đó thì chưa đủ. Phải làm thế nào để các em thấy hào hứng, phấn khởi đón nhận giờ sinh hoạt lớp, để mỗi giờ sinh hoạt lớp là một giờ học vui, để các thành viên trong lớp được kết nối yêu thương,để các em được phát triển các kĩ năng như thuyết trình, hợp tác, giải quyết vấn đề, biết đồng cảm, sẻ chia… lại là trăn trở của nhiều GVCN. Năm học 20192020 là năm học thực hiện nhiều đổi mới : “Tăng cường giữ vững kỉ cương nền nếp trường,lớp học; tăng cường giáo dục đạo đức lối sống, kĩ năng sống, văn hóa ứng xử cho đội ngũ nhà giáo và học sinh; chuẩn bị tốt các điều kiện đổi mới giáo dục phổ thông…”. Chính vì lẽ đó mà đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp là vô cùng cần thiết ở các cấp học nói chung và ở bậc THCS nói riêng . Đây là bậc học mà đối tượng là các em học sinh đang trong giai đoạn khủng hoảng tâm sinh lí hay nói cách khác là lứa tuổi nổi loạn nên việc giáo dục đạo đức, lối sống, kĩ năng sống cho học sinh để hình thành phẩm chất, năng lực cho các em là việc làm không hề đơn giản. Hơn ai hết với cương vị là một giáo viên chủ nhiệm lớp nhiều năm liền, là người luôn đồng hành cùng với các con trong suốt chặng đường học tập và 1
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” rèn luyện, cùng với kinh nghiệm của bản thân trong việc tổ chức hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp, tôi đã mạnh dạn viết đề tài: Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Tìm ra cách thức tổ chức sinh hoạt lớp hiệu quả.Giúp học sinh hứng thú với giờ sinh hoạt. Qua đó rèn cho học sinh các kĩ năng thuyết trình, giao tiếp,tổ chức, hợp tác, giải quyết vấn đề đặt ra trong bài học và trong thực tiễn, kĩ năng tự đánh giá mình và đánh giá bạn, khả năng nhìn nhận lại sự tiến bộ của bản thân, biết đồng cảm, sẻ chia, sẵn sàng tham gia công việc chung của trường, của lớp và biết lên án những thái độ, hành vi không đúng với chuẩn mực…, phát triển toàn diện sự hiểu biết của học sinh không chỉ trong sách vở hay ở một môn học nào mà còn từ cuộc sống, từ đó phát triển phẩm chất và năng lực cho các em. Rèn luyện và nâng cao nghiệp vụ sư phạm, kĩ năng tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho giáo viên chủ nhiệm. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM 1. Đối tượng nghiên cứu: Đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp 2.Đối tượng khảo sát thực nghiệm: học sinh lớp 6B. IV. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU 1. Phạm vi: áp dụng vào các tiết sinh hoạt lớp với học sinh lớp 6B. 2. Kế hoạch nghiên cứu: Từ tháng 8/2019 tháng 9/2019: Chọn đối tượng nghiên cứu , lập đề cương nghiên cứu. Từ tháng 9/2019 tháng 3/2020:Tiến hành thực nghiệm sư phạm trên đối tượng nghiên cứu, khảo sát thực nghiệm. Cuối tháng 3/2020: Thống kê kết quả, so sánh, phân tích, đối chiếu. Rút ra kết luận khoa học. Viết đề tài nghiên cứu. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp nghiên cứu tài liệu Phương pháp quan sát, điều tra thực tế Phương pháp đặt vấn đề, giải quyết vấn đề Phương pháp thực nghiệm Phương pháp thống kê, phân tích số liệu, so sánh, đối chiếu, đánh giá kết quả ,tổng kết kinh nghiệm 2
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: 1. Yêu cầu của giờ sinh hoạt lớp : Đa dạng hoá về nội dung và hình thức tổ chức tiết sinh hoạt. Thu hút tối đa sự tham gia của mọi học sinh dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ cố vấn của giáo viên nhằm tăng cường vai trò tự quản của học sinh. Tăng cường những nội dung sinh hoạt có liên quan đến các công việc chung của lớp, phù hợp với nhu cầu và sở thích của học sinh. Đảm bảo giao lưu dưới hình thức đối thoại. 2.Các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp : *Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch. Đánh giá các hoat động trong tuần: +Tổ trưởng, lớp phó, lớp trưởng +Giáo viên tuyên dương, phê bình,nhắc nhở HS. Lập kế họach tuần tiếp theo, phân công thực hiện một cách cụ thể phù hợp: Lớp trưởng điều khiển cả lớp thống nhất kế hoạch và giải pháp, GVCN bổ sung và nhắc nhở thêm. * Hình thức hỗn hợp: Tổng kết thi đua và sinh họat theo chủ đề. Đánh giá tình hình chung của lớp trong tuần: lớp trưởng đánh giá chung sau khi có sự thống nhất của các tổ. GVCN và HS bổ sung nếu thấy cần thiết. Thông báo những công việc chính trong tuần tới. (Hai nội dung trên tiến hành nhanh gọn khoảng 10 đến 15 phút) Sinh họat theo chủ đề : Nội dung sinh hoạt nên gắn với các họat động chủ điểm của tháng , gắn với những ngày kỉ niệm lớn, gắn với sự kiện chính trị, kinh tế , văn hóa, xã hội diễn ra ở địa phương , trong nước và trên thế giới,… Hình thức sinh họat cần đa dạng: có thể là thi văn nghệ giữa các tổ, thi hái hoa dân chủ,có thể là đố vui khoa học, có thể là sự giao lưu với người trong cuộc.. ( thời gian khoảng 30 đến 35 phút) 3
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” * Thảo luận chuyên đề/ chủ điểm : Lớp trưởng hay người điều khiển chương trình cho cả lớp thảo luận chủ đề nào đó gắn với chủ điểm của tháng, phù hợp nhu cầu và nhận thức chung của HS. Qua đó rút ra quan điểm đúng, thái độ và hành động đúng. Người dẫn chương trình phải khéo léo dẫn dắt, khêu gợi sự mạnh dạn, tự tin, tích cực của mọi HS trong lớp để thảo luận sôi nổi và có hiệu quả. Cần tôn trọng ý kiến của các thành viên trong thảo luận 3.Các bước của tiết sinh hoạt lớp theo hình thức hỗn hợp. 3.1.Ổn định tổ chức, tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu 3.2. Đánh giá nhận xét tuần : Các tổ trưởng nhận xét đánh giá ưu điểm, nhược điểm của tổ, xếp loại tổ viên, tuyên dương các bạn học tập và rèn luyện tốt, phê bình các bạn vi phạm. ( có thể báo cáo dưới các hình thức khác nhau như bằng sơ đồ tư duy, bài vè…) Các lớp phó nhận xét các thành viên lớp trong việc thực hiện mảng lớp phó đảm nhận. Lớp trưởng : Dựa trên kết quả tổng hợp của các tổ , tổng hợp kết quả sổ ghi đầu bài , sổ theo dõi thi đua của trường , của lớp, ...lớp trưởng nhận xét đánh giá chung việc thực hiện nhiệm vụ của lớp,xếp loại thi đua giữa các tổ và đề xuất khen thưởng cá nhân có thành tích cao trong học tập, rèn luyện . GVCN: Nhận xét, đánh giá chung tình hình học tập và rèn luyện của lớp và khen thưởng, xử lí học sinh vi phạm nếu có. 3.3. Triển khai kế hoạch tuần tới: Căn cứ vào kết quả đã đạt được , căn cứ kế hoạch của nhà trường, của Đội, của GVCN và Ban cán sự lớp , lớp trưởng triển khai kế hoạch tuần tiếp theo. Cả lớp thảo luận thống nhất đưa ra các biện pháp hữu hiệu nhất để thực hiện hiệu quả phương hướng kế hoạch tuần tới. Ý kiến của GVCN : Bổ sung thêm một số biện pháp để thực hiện tốt kế hoạch của tuần tiếp theo. Động viên học sinh thực hiện tốt bản phương hướng đã đề ra. 3.4. Sinh hoạt tập thể theo chủ điểm (3035 phút). 3.5. GVCN nhận xét giờ sinh hoạt, động viên , dặn dò học sinh . 4
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài: Nếu như các bộ môn văn hóa đều có chương trình, sách giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức kĩ năng, tài liệu tham khảo... thì tiết sinh hoạt lớp chủ yếu do cô và trò biên soạn.Những năm gần đây, việc thiết kế giáo án sinh hoạt lớp đã được triển khai đến các nhà trường, các thầy cô giáo làm công tác chủ nhiệm. Tuy nhiên, việc thực hiện ở mỗi nơi, mỗi giáo viên... vẫn có sự khác biệt, chưa đều tay còn mang tính hình thức. Vì nhiều lí do khác nhau, lâu nay trong các nhà trường thường chú trọng hơn đến các giờ dạy văn hóa mà chưa quan tâm nhiều đến việc thiết kế, tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho thực sự hiệu quả. Giờ sinh hoạt còn đơn điệu,mang tính hình thức.Thời gian giáo viên dành cho việc phê bình, xử phạt học sinh còn nhiều (60%70% là phê học sinh) nên việc tổ chức sinh hoạt theo chủ điểm còn bập bõm, qua loa. Dẫn đến phần lớn các em học sinh không mấy hứng thú thậm chí còn sợ đến tiết sinh hoạt. Thiết kế, tổ chức giờ sinh hoạt lớp hiệu quả đòi hỏi phải chuẩn bị công phu, mất nhiều thời gian; đòi hỏi kĩ năng tổ chức,điều hành, tinh thần trách nhiệm của ban cán sự lớp;sự nhiệt tình, khéo léo, tâm huyết của giáo viên chủ nhiệm khiến nhiều giáo viên ngại tổ chức sinh hoạt lớp theo hình thức hỗn hợp ( tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề) mà chỉ sinh hoạt theo kiểu truyền thống. 2. Số liệu điều tra Ngay từ đầu năm học, tôi đã phát phiếu điều tra về hứng thú của học sinh lớp 6B lớp tôi chủ nhiệm ( gồm 44 học sinh) và thu được kết quả như sau: Khôn Bình Thích Rất thích g thườ thích ng SL % SL % SL % SL % 27 61,36 15 34,09 2 4,55 0 0 Phần lớn các em không thích giờ sinh hoạt vì cho rằng : giờ sinh hoạt khô cứng, nhàm chán, lặp đi lặp lại. sinh hoạt phần lớn là phê bình, nhắc nhở gây căng thẳng. giáo viên quá nghiêm khắc không gần gũi ,thân thiện , đặt mình vào vị trí của học sinh để hiểu các em. 5
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” giờ sinh hoạt không thực sự gắn với nhu cầu, sở thích của học sinh. Với kết quả như trên, tôi thực sự suy nghĩ : Làm thế nào để tiết sinh hoạt lớp trở nên mềm dẻo, tích hợp nhiều nội dung giáo dục đem lại niềm vui, sự hứng khởi cho các em từ đó giúp các em học tốt các môn học khác, phát huy năng lực, phẩm chất cho các em để các em vững tin trong cuộc sống ? Đó chính là lí do mà tôi viết đề tài này. III. GIẢI PHÁP 1. Đối với giáo viên chủ nhiệm: GVCN phải biết lập kế hoạch chủ nhiệm cho riêng mình, lớp mình chủ nhiệm: kế hoạch căn cứ vào kế hoạch chung của sở giáo dục , của nhà trường, đặc điểm của lớp, của địa phương. Giáo viên cần rà soát nhiệm vụ giáo dục của tháng, của tuần, nắm bắt tình hình hoạt động và học tập của toàn lớp trong tuần. Đồng thời, trao đổi, định hướng trước với cán bộ lớp về nhiệm vụ của tiết sinh hoạt chuẩn bị thực hiện và kế hoạch tuần tiếp theo (dựa trên chủ điểm tháng). Từ đó lựa chọn nội dung và hình thức sinh hoạt theo chủ điểm phù hợp, kích thích học sinh tham gia. GVCN cùng cán bộ lớp phân công học sinh đảm nhận từng công việc cụ thể và cùng thiết kế câu hỏi, trò chơi, hướng dẫn HS làm MC, đóng tiểu phẩm, … GVCN phải là người có năng lực quản lí và năng lực tổ chức.Không phải lúc nào GVCN cũng ở trên lớp cùng học sinh do vậy GVCN cần phải xây dựng đội ngũ cán sự lớp có năng lực, trách nhiệm, điều hành một tập thể tự quản. GV phải biết khen ,chê đúng mực. Về nguyên tắc, khen phải nhiều hơn chê để tạo tâm lý tích cực cho học sinh vì ai cũng thích được khen. Thực tế hiện nay trong các buổi sinh hoạt lớp, GV thường chê HS nhiều hơn là khen ngợi ( 60 70% là chê HS, đáng ra phải là ngược lại). Đối với những HS hay mắc khuyết điểm, học yếu hoặc nhút nhát…. thì việc khen ngợi kịp thời HS khi các em tiến bộ trong học tập rèn luyện hay làm một việc tốt là điều rất cần thiết. Khi phê bình HS,GV cũng cần lưu ý là phê bình những hành vi cụ thể chứ không khái quát hóa thành phẩm chất nhân cách. Khi phê bình không được chì chiết , nhắc đi nhắc lại những khuyết điểm đã xảy ra từ lâu. GVCN phải là tấm gương cho học sinh soi vào về đạo đức, lối sống, hành vi. Giáo viên phải có tấm lòng khoan dung, độ lượng, quan toà mẫu mực khi giải quyêt mối quan hệ giữa các học sinh với nhau, giữa học sinh với giáo 6
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” viên, giữa học sinh với phụ huynh học sinh…, khéo léo xử lí các tình huống xảy ra trong giờ sinh hoạt từ đó là cầu nối quan trọng giữa nhà trường, gia đình và xã hội. 2. Đối với học sinh: Các cán bộ lớp phải theo dõi sát sao các tổ viên để nhận xét, đánh giá đúng những mặt ưu và nhược của lớp và của từng thành viên, căn cứ để xếp loại thi đua từng thành viên, từng tổ từ đó đề ra giải pháp khắc phục những nhược điểm và lập kế hoạch cho tuần tiếp theo. Ban cán sự lớp phải họp trước giờ sinh hoạt lớp để để đưa ra các ý tưởng, giải pháp hay trong việc thiết kế, tổ chức hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp. Các thành viên khác trong lớp chủ động tìm tòi, nghiên cứu tài liệu liên quan,cùng phối hợp với cán sự lớp. Cùng GVCN phân công các thành viên trong lớp đảm nhận nhiệm vụ:Trang trí lớp học,bảng biểu, chuẩn bị các đạo cụ liên quan đến trò chơi, đóng tiểu phẩm, quay video phục vụ cho xử lí tình huống, tập dẫn chương trình… Cùng GVCN rút kinh nghiệm giờ sinh hoạt, chuẩn bị cho giờ sinh hoạt ti ếp theo. IV.TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN 1.Một số trò chơi sử dụng trong giờ sinh hoạt lớp Mô hình hoạt động 1: TRÒ CHƠI: “ĐOÁN Ô CHỮ” *KỈ NIỆM NGÀY GIẢI PHÓNG THỦ ĐÔ 10/10 Luật chơi: Ô chữ gồm 9 ô hàng ngang. Mỗi ô chữ là đáp án của một câu hỏi mà chúng tôi đưa ra. Mỗi câu trả lời đúng, các bạn sẽ nhận được một phần quà từ chương trình đồng thời ô chữ hàng ngang sẽ được mở ra với một hoặc nhiều từ chìa khoá tạo nên câu chủ đề. Bạn nào tìm được câu chủ đề khi chưa lật hết các ô chữ hàng ngang sẽ giành được phần thưởng là 1 quyển sổ viết nhật kí từ ban tổ chức còn tìm được câu chủ đề khi đã biết hết các từ chìa khoá sẽ nhận được 1 quyển vở. Nội dung câu hỏi: *Ô hàng ngang số 1: Gồm 6 chữ cái: Đây là làng hoa nổi tiếng của Hà Nội (NGỌC HÀ) *Ô hàng ngang số 2: Gồm 7 chữ cái:Đây là niềm tự hào của người dân Hà Nội (VĂN HIẾN) 7
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” *Ô hàng ngang số 3: Gồm 9 chữ cái: Bác Hồ viết bản tuyên ngôn độc lập ở phố nào của Hà Nội ? (HÀNG NGANG) *Ô hàng ngang số 4: Gồm 5 chữ cái:Đây là một từ còn thiếu trong câu hát sau: “Quê hương là chùm khê ngọt, Mẹ về… nghiêng che” (NÓN LÁ) *Ô hàng ngang số 5: Gồm 8 chữ cái: Đây là tên một thành phố giáp với thành phố Hà Nội nổi tiếng về bánh đậu xanh và bánh gai (HẢI DƯƠNG) *Ô hàng ngang số 6: Gồm 10 chữ cái: Đây là trường đại học đầu tiên ở nước ta (QUỐC TỬ GIÁM) *Ô hàng ngang số 7: Gồm 17 chữ cái: Đây là danh hiệu cao quý mà thành phố Hà Nội được UNESCO phong tặng (THÀNH PHỐ VÌ HOÀ BÌNH) *Ô hàng ngang số 8: Gồm 10 chữ cái: Đây là tên bài hát quốc ca của nước ta do nhạc sĩ Văn Cao sáng tác (TIẾN QUÂN CA) *Ô hàng ngang số 9: Gồm 20 chữ cái: Đây là chiến dịch diễn ra ở Hà Nội kéo dài suốt 12 ngày đêm (ĐIỆN BIÊN PHỦ TRÊN KHÔNG) Các từ chìa khoá: HIHGGÓẢINTĐPỦÔ Sắp xếp các từ chìa khoá để tìm từ chủ đề là: GIẢI PHÓNG THỦ ĐÔ *KỈ NIỆM NGÀY THÀNH LẬP QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 22/12 Luật chơi: Ô chữ gồm 10 ô chữ hàng ngang và 1 ô chữ hàng dọc.Trả lời đúng ô chữ hàng ngang, các bạn sẽ nhận được quà từ chương trình còn tìm được ô chữ hàng dọc khi chưa lật hết các ô chữ hàng ngang, các bạn sẽ được một phần thưởng có giá trị. Nội dung câu hỏi: Ô hàng ngang số 1: Gồm 12 chữ cái: Đây là người đọc chỉ thị của chủ tịch Hồ Chí Minh thành lập đội Việt nam tuyên truyền giải phóng quân đồng thời là người chịu trách nhiệm chỉ huy. ( VÕ NGUYÊN GIÁP) Ô hàng ngang số 2: Gồm 6 chữ cái: Đây là một tổ chức được coi là mầm mống đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng, của quân đội cách mạng ở Việt Nam. (TỰ VỆ ĐỎ) Ô hàng ngang số 3: Gồm 18 chữ cái: Đây là một trong những bài hát truyền thống của quân đội ta. (HÁT MÃI KHÚC QUÂN HÀNH) Ô hàng ngang số 4: Gồm 6 chữ cái: Đây là lối đánh phổ biến và đặc sắc của bộ đội ta. (DU KÍCH) 8
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” Ô hàng ngang số 5: Gồm 6 chữ cái: Đây là tên của người mẹ Việt Nam quê ở Quảng Bình chèo đò chở các anh bộ đội qua sông đã đi vào nhiều tác phẩm văn thơ : “Một tay lái chiếc đò ngang Bến sông Nhật Lệ quân sang đêm ngày” (MẸ SUỐT) Ô hàng ngang số 6: Gồm 9 chữ cái: Bộ đội ta được nhân dân tin yêu gọi với cái tên là gì? (BỘ ĐỘI CỤ HỒ) Ô hàng ngang số 7: Gồm 13 chữ cái: Đây là tên gọi khác của anh bộ đội gắn với chiếc mũ tai bèo. (GIẢI PHÓNG QUÂN) Ô hàng ngang số 8: Gồm 11 chữ cái: Đây là tên người phụ nữ đã vác hai hòm đạn pháo trên 1 tạ băng băng ra trận địa. (NGÔ THỊ TUYỂN) Ô hàng ngang số 9: Gồm 14 chữ cái: “Nhằm thẳng quân thù mà bắn” là câu nói nổi tiếng của ai ? (NGUYỄN VIẾT XUÂN) Ô hàng ngang số 10: Gồm 6 chữ cái: Đây là một trong hai đồn giặc đầu tiên bị ta tiêu diệt sau 2 ngày thành lập Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (NÀ NGẦN) Ô hàng dọc: Đây là tên gọi khác của quân đội nhân dân Việt Nam sau cách mạng tháng Tám năm 1945. (VỆ QUỐC QUÂN) Mô hình hoạt động 2: THI HÁI HOA DÂN CHỦ Luật chơi: 2 đội chơi (5 học sinh/ 1 đội). Các câu hỏi được đính vào các bông hoa treo trên một cây nhỏ .Lần lượt từng người chơi của mỗi đội hái một bông hoa bất kì. Hái được bông hoa nào thì phải trả lời câu hỏi ở bông hoa đó. Trả lời đúng ghi được 10 điểm còn không trả lời được thì nhờ bạn khán giả của đội mình trả lời. Nếu bạn khán giả trả lời đúng ghi được 5 điểm cho đội. Đội nào có tổng số điểm cao hơn đội đó thắng cuộc và nhận được phần thưởng từ chương trình. KỈ NIỆM NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20/10 1.Bác Hồ phong tặng cho phụ nữ Việt Nam 8 chữ vàng. Bạn hãy cho biết 8 chữ vàng ấy. ( “ANH HÙNG, BẤT KHUẤT, TRUNG HẬU, ĐẢM ĐANG”) 2.Câu nói bất hủ: “Còn cái đai quần cũng đánh” là của ai ? (CHỊ ÚT TỊCH) 3.Bạn hãy cho biết hiện nay ai là chủ tịch quốc hội của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ? ( BÀ NGUYỄN THỊ KIM NGÂN) 4.Bạn hãy cho biết tên người con gái gắn liền với hoa Lêkima. Hãy hát bài hát đó. (CHỊ VÕ THỊ SÁU) 5.Hiện nay, ai là chủ tịch hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam? 9
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” (BÀ NGUYỄN THỊ THU HÀ) 6.Người phụ nữ Việt Nam có truyền thống chung thuỷ, sắc son. Bạn hãy cho biết câu ca dao, tục ngữ nói về đức tính đó. (“ CHỒNG EM ÁO RÁCH EM THƯƠNG CHỒNG NGƯỜI ÁO GẤM SÔNG HƯƠNG MẶC NGƯỜI ”) 7.Người phụ nữ Việt Nam đầu tiên đặt chân lên Nam Cực là ai? (CHỊ HOÀNG THỊ MINH HỒNG được mệnh danh là “anh hùng môi trường”) 8. Hai Bà Trưng là tên gọi tắt, suy tôn hai nữ anh hùng đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Đó là ai? (TRƯNG TRẮC và TRƯNG NHỊ ) 9.Bạn hãy cho biết nơi khởi nguồn của phong trào phụ nữ “Ba đảm đang”? (HUYỆN ĐAN PHƯỢNG, HÀ NỘI ) 10.Tượng đài “ Phụ nữ ba đảm đang” được đặt ở đâu? (TRUNG TÂM THỊ TRẤN PHÙNG, ĐAN PHƯỢNG, HÀ NỘI ) KỈ NIỆM NGÀY QUỐC TẾ PHỤ NỮ 8/3 Chủ điểm “Khéo tay hay làm” 1.Cách chữa cơm khê: 2.Khi nấu canh xương muốn cho a.Cho vào nồi cơm một cục than củi nước canh trong: sạch và xốp, đậy nắp vung lại khoảng a.Khi nấu canh không đậy vung và vớt 15 phút. bọt thường xuyên b.Đặt ngay nồi cơm đậy nắp kín vào b.Cho lòng trắng trứng đã đánh kĩ thành chậu nước lạnh bọt vào nước canh c. Đặt ngay nồi cơm không đậy nắp vào c.Cả 2 cách trên đều đúng. chậu nước lạnh. 3.Muốn khử mùi hôi trong tủ lạnh: 4.Muốn luộc rau được xanh: a.Để một ít bột cà phê đặt trong tủ. a.Cho rau vào nồi từ khi nước còn lạnh b.Đặt trong tủ một ít chè mạn b.Cho rau vào nồi khi nước đã sôi kĩ, đậy c.Để quả chanh vào tủ. vung đun đến khi rau chín. c.Cho rau vào nồi khi nước đã sôi kĩ, mở vung đun đến khi rau chín. 5. Khử mùi hôi ở thớt: 6.Cách làm tan dầu ăn khi bị đông đặc a. Rửa thớt bằng chanh a.Hơ nóng chai trên bếp b.Rửa thớt bằng giấm b.Ngâm chai vào chậu nước nóng c.Cả 2 đáp án trên. c.Cho một ít nước nóng vào 10
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” 7. Muốn luộc thịt nhanh mềm: 8.Đang rán mỡ, cá, thịt… bị táp lửa a. Cho một ít muối vào nước dùng trước bốc cháy: khi cho thịt vào luộc a.Cho nước lạnh vào chảo b. Cho một ít giấm vào nước dùng b.Bỏ ngay chảo xuống bếp trước khi cho thịt vào luộc c.Nhanh tay hạ nhỏ lửa đồng thời đậy c. Cho một ít đường vào nước dùng kín vung trước khi cho thịt vào luộc 9.Muốn khử mùi hôi của tỏi, hành ở 10.Cách để dành chanh khi dùng dở: miệng: a.Úp chanh xuống một đĩa nông có chút a.Nhai một ít bã trà giấm chua b. Đánh răng b.Cho chanh vào tủ lạnh c.Xúc miệng bằng nước muối c.Rắc ít muối lên bề mặt chanh Mô hình hoạt động 3: TÌM HIỂU CHUYÊN MỤC : “ Túi ba gang”, “Gội đầu chủ nhật”, “Nét đẹp Tiếng Việt” trên báo Thiếu niên tiền phong và Tri thức tuổi hồng. Luật chơi: Chương trình có 10 câu hỏi dành cho các bạn (nội dung các câu hỏi được chúng tôi sưu tầm trong chuyên mục được rất nhiều bạn yêu thích trên báo Thiếu niên tiền phong là chuyên mục “ Túi ba gang” và “Gội đầu chủ nhật”. Bạn nào trả lời nhanh, chính xác sẽ nhận được quà của chương trình. Nội dung câu hỏi: 1.Bạn hãy cho biết miệng gì nóng nhất? Môi gì to nhất? Bí gì ngọt nhất? (MIỆNG NÚI LỬA MÔI TRƯỜNG BÍ MẬT ) 2.Người gì không sợ điện mà còn thích ăn điện ? (NGƯỜI MÁY) 3.Bệnh gì nếu mạnh lên thành bão? (BỆNH PHONG) 4.Gà nào mang tên ba ông vua? (GÀ TAM HOÀNG) 5.Vải gì không may được áo ? (VẢI THIỀU ) 6.Rau gì thích bắt cá ? (RAU CÂU ) 7.Tèo sờ vào dây điện hở nhưng không bị giật. Tại sao? (TÈO SỜ VÀO DÂY ĐIỆN THOẠI) 8.Nếu lấy tên của 3 nhạc sĩ: Phạm Tuyên, Trọng Loan, Lưu Cầu được tên của một nhạc sĩ thân thiết với trẻ em. Đó là ai? (PHẠM TRỌNG CẦU) 9.Con gì không mồm nhưng lại có răng, muốn dùng nó ta phải liếm? (CON TEM) 10.Môn thể thao nào có tên nóng là “bán bưởi” 11
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” (MÔN BÓNG BÀN vì bán bưởi còn gọi là bán bòng, bán bòng tức là bóng bàn) Luật chơi: Chúng ta cùng tìm hiểu chuyên mục “Nét đẹp Tiếng Việt” trên báo Thiếu niên tiền phong và Tri thức tuổi hồng với chủ đề về các thành ngữ có từ “tay”. Cụ thể như sau: Tôi sẽ nói nôm na một câu nào đó, nhiệm vụ của các bạn là tìm câu thành ngữ diễn tả điều tôi nói nhưng trong đó phải có từ “tay”. Bạn nào tìm được câu thành ngữ đúng thì sẽ nhận quà từ chương trình. Nội dung câu hỏi: Niềm vui gặp bạn Tay bắt mặt mừng Ăn tiêu vô chừng Vung tay quá trán Sức khoẻ có hạn Chân yếu tay mềm Quản chặt bạc tiền Tay hòm chìa khoá 12
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” Nói năng thái quá Khoa chân múa tay Kết bạn đó đây Nối vòng tay lớn Hành lí bề bộn Tay xách nách mang Tố cáo rõ ràng Chỉ tay day trán Số lượng có hạn Đếm đầu ngón tay 13
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” Giỏi giang tỏ bầy Khéo tay hay miệng Trót lỡ gây chuyện Tay đã nhúng chàm Sai người khác làm Chỉ tay năm ngón Lao động để sống Tay làm hàm nhai Chẳng nhờ được ai Tay quai miệng trễ 14
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” Sức lực tuổi trẻ Khoẻ chân mạnh tay Nông dân cấy cày Chân lấm tay bùn Con nhỏ vương bận Tay bế tay bồng Sự cố đánh đùng Trở tay không kịp Người về cõi chết Nhắm mắt xuôi tay 15
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” Du kích dạn dày Tay không bắt giặc Làm không lộ mặt Ném đá giấu tay Mừng chẳng ai hay Múa tay trong bị Mô hình hoạt động 4: TRÒ CHƠI TỔNG HỢP Chủ điểm: “Mừng Đảng, mừng xuân” Trò chơi: Ai nhanh hơn Chuẩn bị: 2chậu cây cảnh: Chậu cây 1: Treo 20 bao lì xì trong đó chứa 20 câu hỏi, chậu cây 2: Treo 20 chiếc khăn đỏ 4 chiếc ghế băng xếp nối thành hang ngang tạo thành cái cầu 2 bao tải, 2 cái khay để khăn đỏ cho mỗi đội Luật chơi: 2 đội ( 5 bạn/1 đội).Đầu tiên bạn ở vị trí số 1 có nhiệm vụ nhảy bao bố đến vị trí cây cảnh để bốc thăm câu hỏi đưa cho người dẫn chương trình. Sau khi nghe người dẫn chương trình đọc xong câu hỏi, người chơi phải nhanh chóng trả lời. Nếu không trả lời được có thể nhờ đồng đội hoặc các bạn khán giả cổ vũ cho đội mình trợ giúp. Trường hợp không có câu trả lời thì phải quay trở về để bạn ở vị trí số 2 tiếp tục tham gia. Nếu trả lời chính xác , người chơi tiếp tục nhảy bao bố đến vị trí cây cảnh số 2 để lấy một chiếc khăn đỏ. Sau đó khẩn trương cầm tải và khăn đỏ chạy nhanh trên chiếc cầu này để trở về đích và để khăn đỏ vào khay của đội mình. Mỗi 16
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” chiếc khăn đỏ được tính 10 điểm.Lưu ý nếu trong quá trình chạy trên cầu mà đánh rơi chiếc khăn đỏ hoặc ngã thì chiếc khăn đó chỉ được tính 5 điểm. Nội dung câu hỏi: 1.Ngày Tết cổ truyền xưa, mọi người thường treo cây gì để xua đuổi tà ma? (CÂY NÊU) 2.Loài chim nào được coi là tín hiệu báo mùa xuân về? (CHIM ÉN) 3.Tết ông Táo là ngày nào? Ông Táo thường cưỡi con gì lên trời? (NGÀY 23 THÁNG CHẠP, ÔNG TÁO CƯỠI CON CÁ CHÉP LÊN TRỜI) 4.Theo bạn, trẻ em muốn nhận gì nhất vào dịp Tết? (LÌ XÌ ) 5.Đây là việc chúng ta cần làm trong những ngày Xuân đặc biệt vào ngày mùng 5 Tết? (TRỒNG CÂY) 6.Hãy hoàn chỉnh chỗ còn thiếu trong câu sau: “Mồng 1……, mồng 2……, mồng 3….” (MỒNG 1 TẾT CHA, MỒNG 2 TẾT MẸ, MỒNG 3 TẾT THẦY) … Trò chơi: Thử làm nghệ sĩ Luật chơi: Chương trình sẽ đưa ra một số từ chủ đề về các hoạt động, các trò chơi trong dịp xuân ( nội dung các từ đó được viết trong các tờ giấy). Nhiệm vụ của người chơi là sau khi biết được nội dung của từ đó phải biểu diễn bằng hành động (có thể lựa chọn và sử dụng một số dụng cụ được chuẩn bị sẵn của chương trình) để các bạn khán giả có thể đoán được từ viết trong tờ giấy. Nếu khán giả đoán đúng thì cả người chơi và khán giả đều được nhận quà của chương trnh. ́ Nội dung: Các từ, cụm từ: Chọi gà, đua thuyền, thổi cơm thi, thả diều, bịt mắt bắt vịt, bịt mắt đập niêu, cờ người, đấu vật… Trò chơi: Thi ghép tranh và bình tranh Luật chơi: 2 đội (3 em/1 đội). Nhiệm vụ của mỗi đội là phải nhanh tay nhanh mắt ghép những miếng tranh đã bị xáo trộn thành 1 bức tranh hoàn chỉnh. Đội nào trong thời gian ngắn nhất ghép xong bức tranh thì được 10 điểm, đội còn lại dành 5 điểm. Ngoài ra sau khi ghép tranh xong, mỗi đội phải đưa ra lời bình cho bức tranh của đội mình. Lời bình hay sẽ được cộng thêm 10 điểm. Đội nào có tổng số điểm cao hơn đội đó sẽ giành chiến thắng. 17
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” “Cái tôi và sự hiểu biết tỉ lệ nghịch với nhau. Hiểu biết càng nhiều, cái tôi càng bé. Hiểu biết càng ít, cái tôi càng to”. Đừng bỏ cuộc Người rỗng tuếch thích la lối, người hiểu biết thường suy nghĩ Tiết kiệm nước “Góc nhìn khác, suy nghĩ khác”. Hay “ Bạn đúng, tôi cũng đúng, chỉ khác nhau ở góc nhìn” “Thời gian là tiền bạc” 18
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” 2. Ví dụ chương trình sinh hoạt lớp 6B :( phần phụ lục) VI. KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI: Tiến hành khảo sát lấy ý kiến của HS ở lớp 6B (44 HS) có tham gia các tiết sinh hoạt lớp theo hướng đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt thu được kết quả như sau: Bảng 1: Mức độ ham thích của HS sau khi tham gia tiết sinh hoạt lớp Khôn Bình Thích Rất thích g thườ thích ng SL % SL % SL % SL % 0 0 7 15,91 32 72,72 5 11,37 Rõ ràng sau khi đổi mới các tiết sinh hoạt lớp, mức độ ham thích của HS có sự gia tăng rõ rệt so với lúc khảo sát khi chưa tiến hành thực nghiệm. Hầu hết các em thấy được tác dụng nhiều mặt của giờ sinh hoạt lớp mang lại: Các em đón nhận giờ sinh hoạt lớp một cách đầy hào hứng, phấn khởi. Khả năng diễn đạt, giao tiếp, hợp tác…của các em được nâng lên rõ rệt Phát huy tính thi đua và tinh thần đoàn kết của các thành viên trong lớp. Vốn kiến thức về các môn học , về lịch sử dân tộc, địa phương…của các em không ngừng được mở rộng. Đặc biệt ý thức đọc báo Đội và giữ gìn báo Đội của các em được nâng cao. Từ đó ý thức chấp hành các nội quy quy định của trường, lớp đề ra được các em thực hiện nghiêm chỉnh. 19
“Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua đổi mới nội dung và hình thức giờ sinh hoạt lớp bậc THCS” Giờ sinh hoạt lớp phát huy tính năng động, sáng tạo của ban cán sự lớp. Nâng cao chất lượng hoạt động văn thể mĩ của lớp, góp phần phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực cho học sinh, đáp ứng những yêu cầu của xã hội hiện nay. PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 1. Kết luận: Trên đây là một số mô hình hoạt động được sử dụng trong giờ sinh hoạt lớp đã được triển khai và thực hiện có hiệu quả ở lớp 6B trường THCS Lương Thế Vinh. Qua quá trình thực hiện, tôi thấy để giờ sinh hoạt lớp thành công cần lưu ý những vấn đề sau: Thời gian sinh hoạt lớp 45 phút thì phần tổng kết nhận xét, đánh giá thi đua và đưa ra kế hoạch cho tuần sau cần nhanh ( 1015 phút) còn đâu dành thời gian cho sinh hoạt theo chủ điểm (3035 phút) Nội dung và hình thức các mô hình hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp phải phong phú , đa dạng, phù hợp với chủ điểm đưa ra, với lứa tuổi học sinh và hoàn cảnh, điều kiện của trường, lớp và huy động tối đa học sinh tham gia, không phân biệt giỏi kém. Trước giờ sinh hoạt lớp nên có cuộc họp của GVCN với Ban cán sự lớp. Buổi họp này rất quan trọng và cần thiết để GVCN nắm tình hình học tập và rèn luyện của HS trong tuần vừa qua; chia sẻ những khó khăn với các cán sự lớp, thống nhất cách thức giải quyết những vướng mắc và hướng phát triển cho tuần học sau , thiết kế các hoạt động trong sinh hoạt theo chủ điểm… GVCN cùng cán sự lớp phân công nhiệm vụ cho từng người từ trang trí, trang phục,đạo cụ (nếu cần) đến nội dung và hình thức lựa chọn đưa vào, các câu hỏi dành cho đội chơi, dành cho khán giả, câu hỏi dành cho giao lưu với khách mời, lựa chọn người dẫn chương trình có khả năng thu hút mọi người, xử lí tình huống tốt… Tiết sinh hoạt lớp cũng không nên cứng nhắc tổ chức mãi trong lớp học mà cần được lựa chọn thay đổi sao cho mới lạ, hấp dẫn. Điều này phải tùy thuộc vào nội dung của tiết sinh hoạt, có thể tổ chức trên sân trường, trong vườn hoa, công viên hay kết hợp với những buổi ngoại khóa mà sinh hoạt lớp để đạt hiệu quả cao nhất. Trong quá trình sinh hoạt lớp: lời nói, cử chỉ hành động, thái độ của giáo viên cần hết sức tế nhị,lịch sự, gần gũi, chân thành. Tránh cau có, dùng những lời xúc phạm, hành vi nhạy cảm, làm mất chỗ dựa vững chắc cho học trò, 20