Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần Công dân với kinh tế - GDCD11 nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho học sinh THPT

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:60

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của việc nghiên cứu "Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần Công dân với kinh tế - GDCD11 nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho học sinh THPT" nhằm đưa ra những giải pháp, biện pháp phù hợp giúp cho việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm của học sinh đạt hiệu quả với mục đích hướng tới là tạo cơ hội cho học sinh huy động, tổng hợp kiến thức đã học trên lớp đối chiếu thông qua các hoạt động trải nghiệm thực tế, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học, chất lượng kiểm tra đánh giá học sinh; giúp rèn luyện các năng lực cho học sinh như năng lực hợp tác, năng lực trình bày trước đám đông, năng lực sáng tạo...tạo cho các em tính mạnh dạn, tự tin trong học tập và trong cuộc sống, phát triển toàn diện về phẩm chất và năng lực cho học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần Công dân với kinh tế - GDCD11 nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho học sinh THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHẦN “CÔNG DÂN VỚI KINH TẾ - GDCD 11” NHẰM PHÁT HUY NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH THPT MÔN: GIÁO DỤC CÔNG DÂN
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT HOÀNG MAI 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHẦN “CÔNG DÂN VỚI KINH TẾ - GDCD 11” NHẰM PHÁT HUY NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH THPT Nhóm tác giả: 1. Nguyễn Thị Huệ Điện thoại: 0386 659 789 Trường THPT Hoàng Mai 2 2. Nguyễn Thị Hồng Thư Điện thoại: 0978490656 Trường THPT Quỳnh Lưu 1 Môn: Giáo dục công dân Năm học: 2021 - 2022
MỤC LỤC I. Đặt vấn đề .............................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 2 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 2 6. Điểm mới sáng kiến ................................................................................ 2 7. Thời gian nghiên cứu .............................................................................. 3 II. Nội dung nghiên cứu ........................................................................... 4 1. Cơ sở lý luận ......................................................................................... 4 1.1. Cơ sở khoa học .................................................................................... 4 1.2. Một số khái niệm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo ........................... 5 1.3. Vị trí, vai trò, đặc điểm của hoạt động trải nghiệm .............................. 6 1.4. Các hình thức hoạt động trải nghiệm ................................................... 8 1.5. Phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo ........................ 11 2. Cơ sở thực tiễn ..................................................................................... 13 2.1. Thực trạng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học hiện nay ... 13 2.2. Thực trạng việc triển khai hoạt động trải nghiệm tại trường THPT Hoàng Mai 2 – THPT Quỳnh Lưu 1 ..................................................................... 13 3. Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần “Công dân với kinh tế - GDCD 11” nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho HS THPT ................................................................................................... 16 3.1. Kinh nghiệm lập kế hoạch hoạt động trải nghiệm .............................. 16 3.2. Kinh nghiệm tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm ....................... 26 3.3. Kinh nghiệm báo cáo, đánh giá hoạt động trải nghiệm ....................... 35 3.3.1. Báo cáo kết quả HĐTN..................................................................... 35 3.3.2. Tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm sau hoạt động ............................. 37 4. Kết quả thực nghiệm sư phạm .............................................................. 40 III. Kết luận và kiến nghị ........................................................................ 45 1. Ý nghĩa của đề tài ................................................................................. 45 2. Kết luận và kiến nghị ............................................................................ 45
2.1. Kết luận chung .................................................................................. 45 2.2. Kiến nghị ............................................................................................ 46 Tài liệu tham khảo ................................................................................... 47 Phụ lục .........................................................................................................
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Nội dung 1 GDCD Giáo dục công dân 2 THPT Trung học phổ thông 3 HS Học sinh 4 GV Giáo viên 5 Bộ GD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo 6 HĐ Hoạt động 7 TNST Trải nghiệm sáng tạo 8 HĐGD Hoạt động giáo dục 9 GQVĐ Giải quyết vấn đề 10 TN Thực nghiệm 11 ĐC Đối chứng 12 HĐTNST Hoạt động trải nghiệm sáng tạo
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Như chúng ta đã biết, xu thế hiện nay thì hoạt động trải nghiệm thực tế vô cùng quan trọng. Đặc biệt đối với các em học sinh, nó giúp các em hình thành và phát triển đầy đủ các kỹ năng sống, đây cũng là cơ hội để giúp các em nhận thức đúng đắn hơn về tầm quan trọng của việc học tập, sự cố gắng phấn đấu và nổ lực của bản thân. Bên cạnh đó hoạt động trải nghiệm còn giúp các em hứng thú khám phá những điều mới mẻ, kỳ diệu trong cuộc sống, lao động, sáng tạo. Các em sẽ tham gia một cách chủ động, hứng khởi, nhiệt tình bởi thông qua hoạt động này các em bắt đầu từ các khâu như chuẩn bị, thực hành, đánh giá kết quả, báo cáo sản phẩm…Cũng thông qua hoạt động trải nghiệm, các em được tự do trình bày ý tưởng, cách thực hiện và trực tiếp tham gia, chính vì vậy sẽ tạo động lực, khơi gợi niềm đam mê, thích thú đối với các em. Sẽ hiệu quả hơn khi hoạt động trải nghiệm này song hành với hoạt động dạy học trên lớp, do đó nếu các em được học tập và trải nghiệm thì chắc chắn sẽ trang bị cho các em sự tự tin, mạnh dạn và vững vàng trong cuộc sống hiện tại và tương lai. Từ thực tế dạy học hiện nay nói chung và dạy học môn GDCD nói riêng, từ trước đến nay vấn đề quan tâm và lo lắng nhất đối với giáo viên dạy môn GDCD là làm thế nào để học sinh ngày càng yêu thích bộ môn. Trong các hoạt động đổi mới thì tổ chức hoạt động trải nghiệm là một phương pháp mới có nhiều ưu việt. Sự gắn kết nhuần nhuyễn trên cơ sở học sinh đã hiểu được về mặt lý thuyết sau đó tìm hiểu thực tế tại các nhà máy, các khu công nghiệp, tại các cơ sở sản xuất khác để hiểu hơn về sự phát triển kinh tế ở địa phương nói riêng và đất nước nói chung. Giúp các em hiểu sâu hơn, khắc sâu kiến thức bài học hơn. Thông qua hoạt động trải nghiệm học sinh có cơ hội và điều kiện phát triển năng lực, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng. Với hoạt động trải nghiệm, hình thức và không gian dạy học được đổi mới, mở rộng ra ngoài lớp học, lực lượng tham gia quá trình dạy học không chỉ là giáo viên trong trường mà có sự tham gia của các thành phần xã hội, đó là các cơ sở sản xuât, chủ các thành phần kinh tế… Tuy nhiên trên thực tế, việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm cho học sinh đang gặp khó khăn. Như kinh phí tổ chức còn hạn chế, việc học văn hóa trên lớp chiếm thời lượng nhiều, phương tiện đi lại, sự an toàn trên đường…Chính từ thực trạng đó mà các hoạt động trải nghiệm ở một số trường học chưa được triển khai triệt để và đạt hiệu quả. Trước tình hình đó là một giáo viên, cán bộ quản lý, bản thân tôi luôn trăn trở và suy nghĩ để làm sao có những giải pháp giúp học sinh được tham gia thực hành, trải nghiệm thực tế một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao nhất nhằm giúp các em yêu thích môn học hơn, trở thành những con người sống tích cực, tự tin, sáng tạo, xử lí tốt trong mọi tình huống để sau này khi ra trường các em vững vàng, nhảy bén, sáng tạo trong công việc và cuộc sống, để trở 1
thành con người có ích cho gia đình nói riêng và cho xã hội nói chung trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây cũng chính là lí do để chúng tôi chọn đề tài: Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần “Công dân với kinh tế - GDCD11” nhằm phát huy năng lực sáng tạo cho học sinh THPT. Làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu của việc nghiên cứu này nhằm đưa ra những giải pháp, biện pháp phù hợp giúp cho việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm của học sinh đạt hiệu quả với mục đích hướng tới là tạo cơ hội cho học sinh huy động, tổng hợp kiến thức đã học trên lớp đối chiếu thông qua các hoạt động trải nghiệm thực tế, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học, chất lượng kiểm tra đánh giá học sinh; giúp rèn luyện các năng lực cho học sinh như năng lực hợp tác, năng lực trình bày trước đám đông, năng lực sáng tạo...tạo cho các em tính mạnh dạn, tự tin trong học tập và trong cuộc sống, phát triển toàn diện về phẩm chất và năng lực cho học sinh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu lý luận về việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh. - Công tác xây dựng kế hoạch và triển khai hoạt động trải nghiệm tham quan thực tế. - Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm qua việc trải nghiệm thực tế của bản thân nhằm nâng cao chất lượng bộ môn. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu mà chúng tôi áp dụng trong đề tài này là giáo viên và học sinh các lớp khối 11Trường THPT trên địa bàn Thị xã Hoàng Mai và huyện Quỳnh Lưu. - Phạm vi nghiên cứu: “Phần Công dân với kinh tế” – GDCD 11 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tra cứu, phân tích, tổng hợp tài liệu thông qua việc nghiên cứu các văn bản, tài liệu về chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở GD&ĐT Nghệ An và Ban chuyên môn trong nhà trường. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát để thu thập thông tin về sự tích cực, hứng thú tham gia của học sinh trong giờ học và trong hoạt động trải nghiệm 6. Điểm mới của sáng kiến: Hoạt động TNST là hoạt động giáo dục thực tiễn, tăng cường tổ chức cho học sinh thực hành cần được tổ chức song hành với hoạt động dạy học trong nhà trường. Thông qua các hoạt động thực hành, những việc làm cụ thể và các hành 2
động cụ thể của học sinh sẻ giúp nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân, nuôi dưỡng ý thức tự lập đồng thời quan tâm, chia sẻ với những người xung quanh. Thông qua hoạt động trải nghiệm tôi thấy học sinh tích cực, hào hứng hơn và yêu thích môn học nhiều hơn, phát triển được các phẩm chất và năng lực cho các em như: Phẩm chất chăm chỉ: Tích cực học tập, tham gia vào các hoạt động kinh tế của gia đình và địa phương. Trách nhiệm: Có trách nhiệm với bản thân trong việc học tập và lao động, tích cực tham gia vào xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần ở địa phương. Trung thực: Có ý thức tham gia các hoạt động kinh tế đúng pháp luật, tuyên truyền mọi người tham gia sản xuất kinh doanh theo quy định của PL. Phát triển các năng lực, như: Năng lực tự học và tự chủ; Năng lực giao tiếp và hợp tác; Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; Năng lực điều chỉnh hành vi. Huy động được nhiều lực lượng tham gia vào quá trình giáo dục học sinh, mà cụ thể ở đây là các cơ sở sản xuất, kinh doanh, công ty, nhà máy…ở tại địa phương. 7. Thời gian nghiên cứu Từ tháng 10 năm 2020 đến tháng 3 năm 2022 3
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở lý luận. 1.1. Cơ sở khoa học. Đổi mới phương pháp dạy học là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta nhằm thực hiện đổi mới giáo dục, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục thế hệ trẻ. Chủ trương này đã thể hiện rõ trong nhiều văn bản quan trọng của Đảng và Nhà nước: Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng ta đã xác định rõ mục tiêu của giáo dục và đào tạo trong giai đoạn tới, nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có sức khoẻ, năng lực, trình độ, có ý thức, trách nhiệm cao đối với bản thân, gia đình, xã hội và Tổ quốc và “Chú trọng giáo dục phẩm chất, năng lực sáng tạo và các giá trị cốt lõi, nhất là giáo dục tinh thần yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy khát vọng phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục thể chất, nâng cao tầm vóc con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Luật Giáo dục Số 43/2019/QH14, Điều 30 khoản 3 đã nêu rõ:“ Phương pháp giáo dục phổ thông phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đặc trưng từng môn học, lớp học và đặc điểm đối tượng học sinh; bồi dưỡng phương pháp tự học, hứng thú học tập, kỹ năng hợp tác, khả năng tư duy độc lập; phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của người học; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình giáo dục”. Thông tư 22/2021/TT-BGDDT ngày 20 tháng 7 năm 2021 quy định về đánh giá học sinh THCS và THPT. Khoản 1, Điều 6 quy định:“Đánh giá thường xuyên được thực hiện thông qua: hỏi-đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập”. Công văn 4040/BGDDT-GDTrH ngày 16/9/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về hướng dẫn thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS, THPT năm học 2021-2022 ứng phó với dịch Covid-19. Định hướng trên nhấn mạnh đến việc phát huy tính tích cực, khả năng tự học, phương pháp tư duy sáng tạo, khả năng vận dụng kiến thức, hứng thú học tập của người học sinh. Mặt khác, do yêu cầu dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh là học sinh vận dụng được kiến thức, kỹ năng đã học vào giải quyết tình huống trong cuộc sống, nghề nghiệp nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra của việc dạy học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho con người năng lực giải quyết các tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp. 4
Đồng thời, sử dụng các phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hoá học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. 1.2. Một số khái niệm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo. - Khái niệm trải nghiệm Trong cuộc sống, trải nghiệm được hình thành qua những hoạt động, sự kiện mà con người đã tham gia, trải nghiệm thành quả giá trị không chỉ để chúng ta học tập mà còn là những khám phá thú vị để ta trưởng thành hơn. Như vậy trải nghiệm là kiến thức kinh nghiệm thực tế, là thể thống nhất bao gồm kiến thức và kỹ năng. Trải nghiệm là kết quả sự tương tác giữa con người và thế giới được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trải nghiệm chính là những gì ta thu nhân được trên hành trình sống. Nó bắt nguồn từ sự quan sát, từ những va vấp và khám phá không ngừng. Hơn hết, nó chính là chất xúc tác giúp ta chín chắn hơn, trưởng thành hơn trên đường đời. - Khái niệm sáng tạo Sáng tạo là biểu hiện của tài năng trong những lĩnh vực đặc biệt nào đó, là năng lực tiếp thu tri thức, hình thành ý tưởng mới và muốn xác định được mức độ sáng tạo cần phải phân tích các sản phẩm sáng tạo. Sáng tạo được hiểu là hoạt động của con người nhằm biến đổi thế giới tự nhiên,xã hội phù hợp với các mục đích và nhu cầu của con người trên cơ sở các quy luật khách quan của thực tiễn, đây là hoạt động đặc trưng bởi tính không lặp lại,tính độc đáo và tính duy nhất. Sáng tạo là một thuộc tính nhân cách tồn tại như một tiềm năng ở con người.Tiềm năng sáng tạo ở mọi người bình thường và được huy động trong từng hoàn cảnh sống cụ thể. - Khái niệm hoạt động trải nghiệm sáng tạo Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục trong đó, dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh được trực tiếp hoạt động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm đạo đức, phẩm chất nhân cách, các năng lực và tích lũy kinh nghiệm riêng như phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo không gọi là môn học mà gọi là hoạt động giáo dục. Chúng ta biết rằng một chương trình giáo dục của bất kỳ Quốc gia nào cũng bao gồm nội dung dạy học (các môn học) và nội dung giáo dục (các hoạt động giáo dục). Các môn học thực hiện giảng dạy những lĩnh vực có tính khoa học, chủ yếu nhằm phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh. 5
Bên cạnh đó chúng ta có hoạt động giáo dục, là hoạt động nhằm phát triển những phẩm chất, nhân cách, kỹ năng sống hay năng lực tâm lý xã hội giúp con người có thể thích nghi, thích ứng với xã hội, làm chủ bản thân, biết sống tích cực và hạnh phúc…Đây là những mặt vô cùng quan trọng để tạo nên cuộc sống có ý nghĩa đối với mỗi cá nhân. Theo cách hiểu đó, hoạt động giáo dục trong chương trình phổ thông có tên gọi là hoạt động trải nghiệm sáng tạo - Hoạt động trải nghiệm trong nhà trường Hoạt động trải nghiệm trong nhà trường cần được hiểu là hoạt động có động cơ, có đối tượng để chiếm lĩnh, được tổ chức bằng các việc làm cụ thể của học sinh, được thực hiện trong thực tế, được sự định hướng, hướng dẫn của nhà trường mà đối tượng trải nghiệm nằm trong thực tiễn. Qua trải nghiệm thực tiễn, người học có được kiến thức, kĩ năng, tình cảm và ý chí nhất định. Sự sáng tạo sẽ có được khi phải giải quyết vấn đề các nhiệm vụ thực tiễn phải vận dụng kiến thức, kĩ năng đã có để giải quyết vấn đề, ứng dụng trong tình huống mới, không theo chuẩn đã có, hoặc nhận biết được vấn đề trong các tình huống tương tự, độc lập nhận ra chức năng mới của đối tượng tìm kiếm và phân tích được các yếu tố của đối tượng trong các mối quan hệ tương quan của vấn đề,hay độc lập tìm kiếm ra giải pháp thay thế và kết hợp được các phương pháp đã biết để đưa ra hướng giải quyết mới cho một vấn đề nhằm đạt được kết quả đề ra của nhà trường. - Hoạt động trải nghiệm theo môn học Đối với môn giáo dục công dân, hoạt động trải nghiệm cũng rất cần thiết, ngoài giờ học trực tiếp trên lớp thì giáo viên nên chủ động sắp xếp thời gian cho học sinh trải nghiệm. Hoạt động trải nghiệm theo môn học được hiểu là sự vận dụng kiến thức đã học và áp dụng trong thực tế đời sống với một đơn vị, hay một phần kiến thức nào đó, giúp cho học sinh phát hiện và hình thành, củng cố kiến thức một cách sáng tạo và hiểu quả. Các hoạt động trải nghiệm này được thực hiện trong lớp học, ở trường, ở nhà, hay ở bất kỳ địa điểm nào đó phù hợp với nội dung chủ đề của môn học. 1.3. Vị trí, vai trò, đặc điểm của hoạt động trải nghiệm. - Hoạt động trải nghiệm có vị trí là bộ phận quan trọng của chương trình giáo dục, là con đường quan trọng để gắn học với hành, lý thuyết với thực tiễn. Góp phần hình thành, phát triển nhân cách hài hòa và toàn diện cho học sinh, đồng thời điều chỉnh và định hướng cho hoạt động dạy học. - Hoạt động trải nghiệm có vai trò là cầu nối nhà trường, kiến thức môn học với thực tiễn cuộc sống một cách có tổ chức, có định hướng góp phần đẩy mạnh hoạt động nhận thức của học sinh, giúp học sinh phát triển kỹ năng học tập và tự chiếm lĩnh kiến thức, đồng thời kích thích hứng thú nhận thức của học sinh phát triển trí tuệ và nhân cách học sinh. 6
Góp phần hình thành một số kỹ năng mềm cho học sinh như khái niệm giao tiếp, lắng nghe tích cực và trình bày được suy nghĩ, ý tưởng của mình,khái niệm hợp tác cũng không thể thiếu trong các hoạt động trải nghiệm đảm nhận trách nhiệm và đặt mục tiêu,tìm kiếm và xử lý thông tin để hoàn thành nội dung bài học. - Đặc điểm của họạt động trải nghiệm. Hoạt động trải nghiệm tạo cơ hội cho học sinh được trải nghiệm, chiêm nghiệm về kiến thức, kĩ năng, cảm xúc và kinh nghiệm của bản thân. Vì hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể hiện cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình và xã hội phù hợp với lứa tuổi. Học qua trải nghiệm giúp người học chuyển hóa những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy ở người học tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. Nội dung hoạt động trải nghiệm rất đa dạng và mang tính tích hợp,tổng hợp kiến thức,kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục như: giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống,giáo dục giá trị sống,giáo dục an toàn giao thông,giáo dục môi trường…Điều này giúp cho các nội dung giáo dục trở nên thiết thực hơn,gần gũi với cuộc sống đáp ứng được nhu cầu hoạt động của học sinh, giúp các em hình thành những phẩm chất và năng lực thích ứng xã hội hiện đại. Phạm vi tổ chức hoạt động trải nghiệm đa dạng,hình thức tổ chức phong phú,có thể tổ chức tại nhiều địa điểm khác nhau ở trong hoặc ngoài nhà trường như lớp học,phòng đa năng,sân trường,viện bảo tàng,các di tích lịch sử,các danh lam thắng cảnh,cơ sở sản xuất… hoặc ở các địa điểm khác bên ngoài trường học có liên quan đến chủ đề hoạt động.Các hoạt động được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau như trò chơi,hội thi,diễn đàn giao lưu, tham quan du lịch,sân khấu hóa,thể dục thể thao,câu lạc bộ,…Mỗi hình thức hoạt động đều tiềm tàng trong nó những khả năng giáo dục nhất định. Hoạt động trải nghiệm tạo điều kiện cho học sinh học tích cực và hiệu quả,tạo cơ hội cho học sinh phát huy tính tích cực, chủ động,tự giác và sáng tạo của bản thân học sinh.Hoạt động trải nghiệm đòi hỏi sự tham gia tích cực của học sinh vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động,từ thiết kế hoạt động đến chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả hoạt động;tạo cơ hội cho các em được trải nghiệm, được bày tỏ quan điểm,ý tưởng,được tự đánh giá và đánh giá kết quả hoạt động của bản thân,của nhóm mình bạn bè…Từ đó hình thành và phát triển cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết. Hoạt động trải nghiệm giúp học sinh lĩnh hội những kinh nghiệm mà các hình thức học tập khác không thực hiện được, như: Lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử xã hội 7
loài người và thế giới xung quanh bằng nhiều con đường khác nhau để phát triển nhân cách mình là mục tiêu quan trọng của hoạt động học tập. Tuy nhiên có những kinh nghiệm chỉ có thể lĩnh hội thông qua trải nghiệm thực tiễn.Sự đa dạng trong trải nghiệm sẽ mang lại cho học sinh nhiều vốn sống kinh nghiệm phong phú mà nhà trường không thể cung cấp thông qua các công thức hay định luật, định lý … Hoạt động trải nghiệm đòi hỏi sự liên kết, phối hợp nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường có khả năng thu hút sự tham gia, phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: Ban giám hiệu nhà trường, các giáo viên, cán bộ đoàn, cha mẹ học sinh,chính quyền địa phương, các cơ quan,tổ chức, doanh nghiệp ở địa phương… Mỗi lực lượng giáo dục có tiềm năng, thế mạnh riêng. Do vậy, hoạt động trải nghiệm tạo điều kiện cho học sinh được học tập, giao tiếp rộng rãi với nhiều lực lượng giáo dục, được lĩnh hội các nội dung giáo dục qua nhiều kênh khác nhau. 1.4. Các hình thức hoạt động trải nghiệm. Hoạt động trải nghiệm thường được tổ chức dưới các hình thức sau: - Hội thi, cuộc thi Hội thi, cuộc thi là một hình thức tổ chức hoạt động hấp dẫn, lôi cuốn học sinh và đạt hiệu quả cao trong việc tập hợp, giáo dục rèn luyện và định hướng giá trị cho tuổi trẻ. Hội thi mang tính chất thi đua giữa các cá nhân, nhóm hoặc tập thể luôn hoạt động tích cực để vươn lên đạt được mục tiêu mong muốn thông qua việc tìm ra người, đội thằng cuộc. Chính vì vậy, tổ chức hội thi cho học sinh là một yêu cầu quan trọng, cần thiết của nhà trường, của giáo viên trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Mục đích tổ chức hội thi/cuộc thi nhằm lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ động, tích cực vào các hoạt động giáo dục của nhà trường; đáp ứng nhu cầu về vui chơi giải trí cho học sinh; thu hút tài năng và sự sáng tạo của học sinh; phát triển khả năng hoạt động tích cực và tương tác của học sinh, góp phần bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thú trong quá trình nhận thức. Hội thi, cuộc thi có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như thi vẽ, thi viết, thi tìm hiểu, thi đố vui, thi giải ô chữ, thi tiểu phẩm, thi thời trang, thi kể chuyện, thi chụp ảnh, thi kể chuyện theo tranh, thi sáng tác bài hát, hội thi học tập, hội thi thời trang, hội thi học sinh thanh lịch,… có nội dung giáo dục về một chủ đề nào đó. Nội dung của hội thi rất phong phú, bất cứ nội dung giáo dục nào cũng có thể được tổ chức dưới hình thức hội thi, cuộc thi. Điều quan trọng khi tổ chức hội thi là phải linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức thực hiện, tránh máy móc thì cuộc thi mới hấp dẫn được. - Tham quan, dã ngoại Tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức học tập thực tế hấp dẫn đối với học sinh. Mục đích của tham quan, dã ngoại là để các em học sinh được đi thăm, 8
tìm hiểu và học hỏi kiến thức, tiếp xúc với các di tích lịch sử, văn hóa, công trình, nhà máy…ở xa nơi các em đang sống, học tập, giúp các em có được những kinh nghiệm thực tế, từ đó có thể áp dụng vào cuộc sống của chính các em. Nội dung tham quan, dã ngoại có tính giáo dục tổng hợp đối với học sinh như: giáo dục lòng yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước, giáo dục truyền thống cách mạng, truyền thống lịch sử, truyền thống của Đảng, của Đoàn, của đội thanh niên tiền phong Hồ Chí Minh. Các lĩnh vực tham quan, dã ngoại có thể được tổ chức ở nhà trường phổ thông là: Tham quan các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa; Tham quan các công trình công cộng, nhà máy, xí nghiệp; Tham quan các cơ sơ sản xuất, làng nghề; Tham quan các viện bảo tang; Dã ngoại theo các chủ đề học tập; Dã ngoại theo các hoạt động nhân đạo với các hình thức dã ngoại khác nữa. - Câu lạc bộ Câu lạc bộ là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm học sinh cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu,…dưới sự định hướng của những nhà giáo dục nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với thầy cô giáo, với những người lớn khác. Hoạt động câu lạc bộ tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng biểu đạt ý kiến, kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng chụp ảnh, kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề. Ngoài ra câu lạc bộ là nơi để học sinh được thực hành các quyền trẻ em của mình như quyền được học tập, quyền được vui chơi giải trí và tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật; quyền được tự do biểu đạt; tìm kiếm, tiếp nhận và phổ biến thông tin,.. Thông qua hoạt động của câu lạc bộ, nhà giáo dục hiểu và quan tâm hơn đến nhu cầu, nguyện vọng mục đích chính đáng của các em. Câu lạc bộ thể dục thể thao; Câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật; Câu lạc bộ võ thuật; Câu lạc bộ hoạt động thực tế; Câu lạc bộ trò chơi dân gian… - Tổ chức trò chơi Trò chơi là một loại hình hoạt động giải trí, thư giản, là món ăn tinh thần nhiều bổ ích và không thể thiếu được trong cuộc sống của con người nói chung, đối với học sinh nói riêng. Trò chơi là hình thức tổ chức các hoạt động vui chơi với nội dung kiến thức thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, có tác dụng giáo dục “chơi mà học, học mà chơi”. Trò chơi có thể được sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau của hoạt động trải nghiệm sáng tạo như làm quen,khởi động,dẫn nhập vào nội dung học tập,cung cấp và tiếp nhận tri thức; đánh giá kết quả,rèn luyện các kĩ năng và củng cố những tri thức đã được tiếp nhận,.. Trò chơi giúp phát huy tính sáng tạo,hấp dẫn và gây 9
hứng thú cho học sinh;giúp học sinh dễ tiếp thu tiếp thu kiến thức mới;giúp chuyển tải nhiều tri thức của nhiều lĩnh vực khác nhau; tạo được bầu không khí thân thiện,tạo cho các em tác phong nhanh nhẹn hơn. - Tổ chức diễn đàn Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy sự tham gia của học sinh thông qua việc các em được trực tiếp, chủ động bày tỏ ý kiến của mình với đông đảo bạn bè, nhà trường và thầy cô giáo, cha mẹ và những người lớn khác có liên quan đến. Diễn đàn là một trong những hình thức tổ chức mang lại hiệu quả giáo dục thiết thực. Thông qua diễn đàn, học sinh có cơ hội bày tỏ suy nghĩ, ý kiến, quan niệm hay những câu hỏi, đề xuất của mình về một vấn đề nào đó có liên quan đến nhu cầu, hứng thú, nguyện vọng của các em. Đây cũng là dịp để các em biết lắng nghe ý kiến, học tập lẫn nhau.Vì vậy, diễn đàn như một sân chơi tạo điều kiện để học sinh biểu đạt ý kiến của mình một cách trực tiếp với đông đảo bạn bè và những người khác. Diễn đàn thường dược tổ chức rất linh hoạt, phong phú và đa dạng với những hình thức hoạt động cụ thể, phù hợp với từng lứa tuổi của học sinh. - Sân khấu tương tác Sân khấu tương tác hay (sân khấu diễn đàn) là một hình thức nghệ thuật tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở đầu đưa ra tình huống,phần còn lại được sáng tạo bởi những người tham gia. Phần trình diễn chính là cuộc chia sẻ, thảo luận giữa người thực hiện và khán giả, trong đó đề cao tính tương tác hay sự tham gia của khám giả. Mục đích của hoạt động này là nhằm tăng cường nhận thức, thúc đẩy để học sinh đưa ra quan điểm, suy nghĩ và cách xử lý tình huống thực tế gặp phải trong bất kỳ nội dung nào của cuộc sống. Thông qua sân khấu tương tác, sự tham gia của học sinh được tăng cường và thúc đẩy, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo khi giải quyết tình huống và khả năng ứng phó với những thay đổi của cuộc sống. - Tổ chức sự kiện Tổ chức sự kiện trong nhà trường phổ thông là một hoạt động tạo cơ hội cho học sinh được thể hiện những ý tượng, khả năng sáng tạo của mình, thể hiện năng lực năng lực tổ chức hoạt động, thực hiện và kiểm tra giám sát hoạt động.Thông qua hoạt động tổ chức sự kiện học sinh được rèn luyện tính tỉ mỉ, chi tiết, đầu óc tổ chức, tính năng động, nhanh nhẹn, kiên nhẫn, có khả năng thiết lặp mối quan hệ tốt,có khả năng làm việc theo nhóm, có sức khỏe và niềm đam mê. Khi tham gia tổ chức sự kiện học sinh sẽ thể hiện được sức bền cũng như khả năng chịu được áp lực cao của mình. Ngoài ra, các em còn phải biết cách xử lý và ứng phó trong mọi tình huống bất kì xảy đến. Các sự kiện học sinh có thể tổ chức trong nhà trường như: Lễ khai mạc, lễ nhập học, lễ tốt nghiệp, lễ kỉ niệm, lễ chúc mừng…; Các buổi triển lãm, buổi giới thiêu, hội thảo khoa học, hội diễn nghệ thuật; Các hoạt động 10
đánh giá thế lực, kiểm tra thể hình, thể chất của học sinh; Đại hội thể dục thể thao, hội thi đấu giao hữu; hoạt động học tập thực tế, du lịch khảo sát thực tế, điều tra học thuật; Hoạt động tìm hiểu về di sản văn hóa, về phong tục tập quán; Chuyến đi khám phá đất nước,trải nghiệm văn hóa nước ngoài để hiểu hơn vềphong tục, tập quán của các nước. - Hoạt động giao lưu Giao lưu là một hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều kiện cần thiết để học sinh được tiếp xúc, trò chuyện và trao đổi thông tin với những nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp các em có tình cảm và thái độ phù hợp, có được những lời khuyên đúng đắn để vươn lên trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách. - Sinh hoạt tập thể Đây là một hình thức tổ chức quen thuộc diễn ra thường xuyên tại các trường học phổ thông, là hình thức tổ chức có sự gắn kết cao, đồng thời cũng là yếu tố để duy trì và phát triển các phong trào đoàn thể thanh thiếu niên. - Lao động công ích Hình thức hoạt động này mang tính tập thể cao, có thể được tổ chức trong khuôn viên nhà trường hoặc địa phương như vệ sinh môi trường, sân trường, lớp học, vệ sinh đường làng, ngõ xóm, trồng và chăm sóc vườn hoa, chăm sóc và bảo vệ di tích lịch sử, các công trình công cộng, di sản văn hóa. Tuy nhiên việc lao động công ích phải xuất phát từ việc làm của mỗi cá nhân, cái tâm của mỗi người góp sức mình để tham gia xây dựng, tu bổ công trình công cộng vì lợi ích chung của cộng đồng nhằm bảo tồn các công trình, biết yêu quý giá trị lao động cũng như những hành động cần thiết để bảo vệ phòng chống khắc phục hành động chưa đúng đắn của người khác. 1.5. Phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo HĐ TNST coi trọng các hoạt động thực tiễn mang tính tự chủ của học sinh, về cơ bản là hoạt động mang tính tập thể trên tinh thần tự chủ của cá nhân, với sự hỗ trợ giáo dục, giúp phát triển sáng tạo và các tính riêng của mỗi cá nhân trong tập thể. Đây là những HĐGD được tổ chức gắn liền với kinh nghiệm, cuộc sống để HS trải nghiệm và sáng tạo. Điều đó đòi hỏi các hình thức và phương pháp tổ chức HĐ TNST phải đa dang, linh hoạt, HS tự hoạt động, trải nghiệm là chính. Ở đây có bốn phương pháp chính đó là: - Phương pháp giải quyết vấn đề Giải quyết vấn đề là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực tư duy, sáng tạo, giải quyết vấn đề của học sinh. Các em được đặt mình trong tình huống có vấn đề, thông qua việc GQVĐ giúp HS lĩnh hội tri thức, kĩ năng và phương pháp. 11
Trong tổ chức HĐ TNST, phương pháp giải quyết vấn đề thường được sử dụng khi HS phân tích, xem xét và đề xuất những giải pháp trước một hiện tượng, sự việc nảy sinh trong quá trình hoạt động. - Phương pháp sắm vai Sắm vai là phương pháp giáo dục giúp HS thực hành cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em.Sắm vai thường không có kịch bản cho trước mà HS tự xây dựng trong quá trình hoạt động. Đây là phương pháp giúp HS suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề bằng cách tập trung vào cách ứng xử cụ thể mà các em quan sát được. Việc "diễn" không phải là phần quan trọng nhất của phương pháp này mà là xử lí tình huống khi diễn và thảo luận sau - Phương pháp trò chơi Trò chơi là tổ chức cho HS tìm hiểu một vấn đề hay thực hiện những hành động, việc làm hoặc hình thành thái độ thông qua một trò chơi nào đó. Đặc thù của trò chơi: Trò chơi không phải là thật mà là giả vờ như làm một cái gì đó nhưng mang tính chân thật (nhập các vai chơi một cách chân thật, thể hiện động tác, hành vi phù hợp…). Hơn nữa, đây là một hoạt động tự do, tự nguyện không thể gò ép hoặc bắt buộc chơi khi các em không thích, không đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của chúng. Trò chơi được giới hạn bởi không gian và thời gian, có qui tắc tổ chức (luật chơi do nội dung chơi quy định). Đặc thù này sẽ quy định quy mô, số lượng người chơi, điều kiện, vật chất, cũng như xác định tính chất, phương pháp hành động, tổ chức và điều khiển hành vi cũng như những mối quan hệ lẫn nhau của người chơi. - Phương pháp làm việc nhóm Làm việc theo nhóm nhỏ là phương pháp tổ chức dạy học - giáo dục, trong đó, GV sắp xếp HS thành những nhóm nhỏ theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên, từ đó HS trong nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm việc để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm. Tùy theo tính chất và mục đích của từng hoạt động cụ thể cũng như điều kiện, khả năng của các em mà GV có thể lựa chọn một hay nhiều phương pháp phù hợp. Điều quan trọng là phương pháp được lựa chọn cần phát huy cao độ vai trò chủ động, tích cực, sáng tạo của HS và khai thác tối đa kinh nghiệm các em đã có. Hoạt động TNST hướng đến những phẩm chất và năng lực chung như đã được đưa ra trong Dự thảo Chương trình mới, ngoài ra hoạt động TNST còn có ưu thế trong việc thúc đẩy hình thành ở người học các năng lực đặc thù sau: - Năng lực hoạt động và tổ chức hoạt động; - Năng lực tổ chức và quản lý cuộc sống; - Năng lực tự nhận thức và tích cực hóa bản thân; 12
- Năng lực định hướng nghề nghiệp; - Năng lực khám phá và sáng tạo; Chính vì vậy đầu ra của hoạt động TNST khá đa dạng và khó xác định mức độ chung, nhất là khi nó lại luôn gắn với cảm xúc – lĩnh vực mang tính chủ quan cao, cũng là cơ sở quan trọng của sự hình thành sáng tạo. 2. Cơ sở thực tiễn. 2.1. Thực trạng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học hiện nay. Việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh đã được một số trường THPT triển khai với các hình thức tổ chức khác nhau nhưng hiệu quả chưa cao. Trong chương trình môn GDCD THPT “phần công dân với kinh tế”, tương ứng với từng nội dung khi học sinh được nghe giảng của giáo viên và kết hợp với hoạt động trải nghiệm sẽ giúp cho học sinh nhận thức rõ và hiểu được vấn đề cụ thể hơn về sự hình thành và phát triển của các hoạt động kinh tế diễn ra trên địa bàn. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, kế hoạch hoạt động giáo dục bao gồm các môn học, chuyên đề học tập gọi chung là môn học và hoạt động trải nghiệm sáng tạo, mục tiêu của hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm định hướng, tạo điều kiện cho học sinh quan sát, suy nghĩ và tham quan các hoạt động thực tiễn, qua đó tổ chức, khuyến khích, động viên và tạo điều kiện cho các em tích cực nghiên cứu và tìm ra những giải pháp mới, sáng tạo những cái mới trên cơ sở kiến thức đã học và những gì đã trải qua trong thực tiễn cuộc sống, từ đó hình thành và phát triển những phẩm chất, tư tưởng, ý chí, tình cảm, giá trị kỹ năng sống và những năng lực chung cần có ở con người trong xã hội hiện đại ngày nay. 2.2. Thực trạng việc triển khai hoạt động trải nghiệm tại trường THPT Hoàng Mai 2 - THPT Quỳnh Lưu 1 2.2.1. Thuận lợi - Thị xã Hoàng Mai được thành lập vào ngày 03 tháng 4 năm 2013 theo Nghị quyết 47/NQ-CP của Chính phủ. Đảng bộ và UBND Thị Xã Hoàng Mai luôn dành sự quan tâm lớn nhất cho công tác giáo dục, luôn có sự động viên, thăm hỏi, tặng quà khuyến học cho học sinh giỏi tỉnh, học sinh nghèo vượt khó, cấp học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhưng vươn lên trong học tập. Đồng thời Ban khuyến học Thị xã rất quan tâm tới đội ngũ giáo viên, thăm hỏi, động viên tập thể nhà trường nhân dịp khai giảng đầu năm học mới, Ngày Nhà giáo Việt nam 20/11, tặng quà cho giáo viên có thành tích trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi tỉnh, giáo viên đạt giáo viên giỏi tỉnh…Điều này đã tạo nên động lực để tập thể nhà trường ngày càng nổ lực, cố gắng hơn. - Nhóm chuyên môn luôn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp ủy Đảng, Ban giám hiệu, tổ chuyên môn và các đoàn thể trong nhà trường. 13
- Nhóm chuyên môn GDCD trẻ, khỏe, tích cực, nhiệt tình, tâm huyết và trách nhiệm với công việc, luôn cố gắng học hỏi, đổi mới phương pháp dạy học, tìm ra những cách làm hay, phù hợp với tình hình thực tế của nhà trừng và địa phương, luôn có những tham mưu, đóng góp kịp thời cho Ban giám hiệu, Ban chuyên môn và tổ chuyên môn trong nhà trường. - Các em học sinh chăm ngoan, có ý thức kỹ luật tốt, biết vươn lên trong học tập và trong cuộc sống. Đối tượng giao tiếp hàng ngày thường là thầy, cô, bạn bè và những thân trong gia đình. Qua hoạt động TNST giúp các em nhận thức được người khác và bản thân mình, từng bước phát triển các kỹ năng cần thiết, như: so sánh, phân tích, khái quát hành vi của mình và của người khác, trên cơ sở đó từng bước điều chỉnh hành vi, hoạt động để hoàn thiện nhân cách bản thân. Qua hoạt động này học sinh được hòa nhập với bạn bè, hiểu biết và ứng xử phù hợp với những tình huống thực tiễn trong cuộc sống…Từ đó biết điều chỉnh, tiếp thu những giá trị tích cực của cuộc sống tạo nên sự hòa nhập, thân thiện với tập thể bạn bè, thầy cô, gia đình và xã hội. 2.2.2. Khó khăn: - Về kinh tế- xã hội: Thị xã Hoàng Mai được thành lập vào ngày 03 tháng 4 năm 2013 theo Nghị quyết 47/NQ-CP của Chính phủ. Vì mới được thành lập nên cũng đang còn một số khó khăn, nền kinh tế đang trên đà phát triển, cả Thị xã gồm có 10 đơn vị hành chính: Trong đó gồm 05 phường, 05 xã, có một số xã phường điều kiện sống đang khó khăn. Hiện tại số hộ nghèo và cận nghèo đang còn nhiều, có 04 xã phường có tôn giáo. Trường THPT Hoàng Mai 2 đóng tại khối 5, phường Quỳnh Xuân, là một phường có 1/3 dân số theo tôn giáo, người dân ở hai bên Quốc lộ 1A chủ yếu buôn bán, kinh tế cũng tương đối phát triển, nhưng đi vào trong khoảng 200m thì người dân chủ yếu làm nghề nông, chăn nuôi và trồng trọt thu nhập đang thấp và không ổn định điều này ảnh hưởng tới việc đóng góp và hỗ trợ học tập cho con em của họ. - Về đội ngũ: Nhóm chuyên môn còn mỏng cả trường chỉ có hai giáo viên giảng dạy bộ môn GDCD nên khó khăn trong việc trao đổi chuyên môn, cũng như triển khai hoạt động, trong đó có cả hoạt động trải nghiệm sáng tạo. - Về kỹ năng: Đây là hoạt động mới, học sinh rất ít được tham gia, đặc biệt là hoạt động trải nghiệm, thăm quan các mô hình sản xuất, kinh doanh là một hoạt động ít khi được tổ chức, học sinh lần đầu được tham gia, cho nên các em chưa có kinh nghiệm. - Về kinh phí và phương tiện đi lại: Để tổ chức được hoạt động trải nghiệm điều đầu tiên là phải có kinh phí để thuê xe ô tô để chở các em đi tập trung trên xe, vừa an toàn lại vừa vui vẻ nhưng kinh phí cho chuyến đi của nhà trường thì rất eo 14
hẹp, không đủ để chi cho tất cả các hoạt động, học sinh đóng góp thì có nhiều em có hoàn cảnh khó khăn nên rất khó triển khai. Chính vì khó khăn như vậy nên một số trường hiện nay chưa triển khai hoạt động trải nghiệm, nếu có triển khai thì cũng chủ yếu theo hình thức giáo viên hướng dẫn HS tự tổ chức đi rồi chụp ảnh, quay, sau đó về báo cáo trước lớp, chứ không đi tập trung theo đoàn, không có giáo viên dẫn đoàn đi, có người tiếp đón, giới thiệu.... Qua khảo sát giáo viên ở một số trường trên địa bàn Thị xã Hoàng Mai và huyện Quỳnh Lưu tôi thu được kết quả như sau: - Phiếu khảo sát giáo viên: Trong 8 giáo viên được tham gia khảo sát, kết quả thu được như sau, có 25% trả lời chưa bao giờ tổ chức HĐTN, 37,5% thỉnh thoảng và 37,5% thường xuyên. Qua khảo sát HS tôi cũng thu được kết quả: Tôi đã nêu một số câu hỏi trắc nghiệm để khảo sát học sinh, và kết quả thu được: Có 46 HS tham gia khảo sát, có 67,4% trả lời chưa bao giờ tham gia trải nghiệm, 28.3% thỉnh thoảng tham gia, 4.3% tham gia thường xuyên. Như vậy chứng tỏ rằng hoạt động trải nghiệm này rất ít giáo viên tổ chức nên HS ít được tham gia. Trường THPT Hoàng Mai 2 được thành lập ngày 20 tháng 4 năm 2016, Trường đang còn rất nhiều khó khăn, đang phải thuê, mượn cơ sở vật chất của trường Bắc Quỳnh Lưu cũ, cơ sở vật chất đang dần xuống cấp và thiếu thốn, các thiết bị phục vụ cho dạy và học chưa đầy đủ, học sinh đầu vào còn rất thấp. Đội ngũ giáo viên, nhân viên còn thiếu. Tuy khó khăn như vậy nhưng nhóm chuyên môn của chúng tôi luôn nổ lực cố gắng tìm ra những phương pháp mới, những cách làm hay, hiệu quả và phù hợp với tình hình của địa phương và của nhà trường, làm sao để học sinh ngày càng yêu thích môn học nhiều hơn. 15