Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp thực hiện tốt phong trào xây dựng lớp học thân thiện vì một trường học hạnh phúc

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài tập trung nghiên cứu về một số biện pháp “Xây dựng lớp học thân thiện vì một trường học hạnh phúc” thuộc phạm vi của trường công tác, đồng thời chia sẻ những kinh nghiệm cho các đơn vị bạn ở các trường THPT cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp thực hiện tốt phong trào xây dựng lớp học thân thiện vì một trường học hạnh phúc

Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Thực hiện lời dạy của Bác Hồ “Dù khó khăn đến đâu cũng phải thi đua dạy tốt và học tốt”; trong nhiều năm qua ngành Giáo dục đã phát động nhiều phong trào thi đua nhƣ: “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; “ Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” ... Đặc biệt năm học 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động phong trào “Trường học Hạnh phúc” (giai đoạn 2019 – 2021) trong toàn ngành Giáo dục. Có thể nói các cuộc vận động và phong trào thi đua nói trên đã và đang thổi luồng gió mới, tạo thêm sinh khí cho toàn xã hội, cho ngành giáo dục có thêm sức mạnh để hoàn thiện thiên chức “Trồng ngƣời” của mình. Thực tế cho thấy, các phong trào thi đua đã đƣợc triển khai đầy đủ, kịp thời và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của xã hội. Tuy nhiên, việc thực hiện phong trào ở các nhà trƣờng nói chung và trƣờng trung học phổ thông nói riêng hiệu quả chƣa cao, chƣa đồng đều. Phong trào thi đua “Xây dựng trường học hạnh phúc” là một phong trào lớn, có qui mô rộng và có thời gian thực hiện. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của phong trào này đối với việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Phong trào này đã đƣợc ngành triển khai đến các nhà trƣờng một cách đầy đủ, nghiêm túc; song là một phong trào mới nên hiện nay việc tổ chức thực hiện tại các nhà trƣờng đôi khi còn mang tính hình thức, việc tổ chức thực hiện chƣa khoa học, kiểm tra giám sát thiếu chặt chẽ do đó hiệu quả các cuộc vận động chất lƣợng còn chƣa cao. Giáo viên chƣa thật sự tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động… Phong trào này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, thiết thực và phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Là một giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi nhận thấy để thực hiện tốt phong trào thi đua nói trên, xây dựng thành công “ Trƣờng học hạnh phúc” trƣớc hết cần phải xây dựng cho đƣợc từng lớp học thân thiện và hạnh phúc. Từ những lý do đã đƣợc trình bày ở trên, tôi đã lựa chọn đề tài “MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN TỐT PHONG TRÀO XÂY DỰNG LỚP HỌC THÂN THIỆN VÌ MỘT TRƢỜNG HỌC HẠNH PHÚC”. 1.2. MỤC TIÊU, Ý NGHĨA, TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI 1.2.1. Mục tiêu, ý nghĩa của đề tài Huy động sức mạnh tổng hợp các lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng để xây dựng môi trƣờng giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện và hạnh phúc, phù hợp với điều kiện của địa phƣơng và đáp ứng nhu cầu của xã hội. Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập, tu dƣỡng và trong các hoạt động tập thể, hoạt động xã hội, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện cho học sinh. 1
Đề tài tập trung nghiên cứu về một số biện pháp “ Xây dựng lớp học thân thiện vì một trƣờng học hạnh phúc” thuộc phạm vi của trƣờng công tác, đồng thời chia sẻ những kinh nghiệm cho các đơn vị bạn ở các trƣờng THPT cùng tham khảo. 1.2.2. Tính mới của đề tài Đề tài lần đầu tiên đƣợc nghiên cứu và áp dụng tại trƣờng THPT A, bƣớc đầu đã xây dựng đƣợc mô hình lớp học thân thiện và hạnh phúc, góp phần đẩy mạnh phong trào xây dựng trƣờng học hạnh phúc tại đơn vị công tác. 1.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1.3.1. Phương pháp điều tra Sử dụng phƣơng pháp điều tra để tìm tòi, thu thập các số liệu liên quan đến các đối tƣợng đƣợc nghiên cứu. 1.3.2. Phương pháp quan sát Sử dụng phƣơng pháp quan sát để ghi chép lại về không gian, điều kiện giáo dục trong các lớp học trong nhà trƣờng; Quan sát thái độ, hành vi, tác phong, ứng xử giữa các đối tƣợng đƣợc nghiên cứu. 1.3.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Nghiên cứu các văn bản chỉ đạo, các hƣớng dẫn và báo cáo của ngành, trƣờng, sách báo, … liên quan đến đề tài. 1.3.4. Phương pháp thực nghiệm và thống kê Phân tích và xử lý các số liệu thu thập đƣợc để đƣa ra các nhận định và đánh giá về một số biện pháp thực hiện tốt phong trào xây dựng lớp học thân thiện vì một trƣờng học hạnh phúc. 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI - Đề tài đƣợc áp dụng tại lớp chủ nhiệm thuộc trƣờng THPT A trong 2 năm học 2019 – 2020 ( 10A3 ) và 2020 – 2021 ( 11A3 ). 2
Phần II. NỘI DUNG 2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHONG TRÀO XÂY DỰNG LỚP HỌC THÂN THIỆN VÌ MỘT TRƢỜNG HỌC HẠNH PHÚC 2.1.1. Cơ sở lí luận 2.1.1.1. Lý thuyết về lớp học thân thiện Ngày 22/7/2008, Bộ trƣởng Bộ GD& ĐT ra chỉ thị số 40/CT – BGĐT về việc phát động phong trào thi đua “ Xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực”. Các trƣờng học đã sôi nổi phát động phong trào thi đua và đạt đƣợc một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, mặt trái của cơ chế thị trƣờng, sự phát triển nhanh của công nghệ thông tin, sự xuống cấp về đức, về tài của học sinh trong những năm gần đây đã khiến cho quan hệ thầy trò, bè bạn trong trƣờng học cũng có nhiều vấn đề đáng báo động. Vì vậy, việc xây dựng “Trƣờng học hạnh phúc” mà nòng cốt là “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực và hạnh phúc” là một việc quan trọng và rất cần thiết. Để xây dựng đƣợc trƣờng học thân thiện và hạnh phúc thì phải xây dựng đƣợc các lớp học thân thiện. Vậy thế nào là thân thiện? “Thân thiện” theo Từ điển Tiếng Việt định nghĩa, tức là “có tình cảm tốt, đối xử tử tế và thân thiết với nhau”. Nhƣ vậy, “trƣờng học thân thiện” đòi hỏi mối quan hệ giữa thầy và trò trong nhà trƣờng sẽ có sự thay đổi so với mô típ trƣớc đây “thầy đọc, trò ghi”, khoảng cách thầy trò là khá lớn. Vị trí trung tâm của ngƣời thầy giáo không còn ở nghĩa nguyên thủy mà đã bắt đầu dịch chuyển sang học sinh. Thầy giáo không chỉ đơn thần truyền thụ kiến thức cho học trò tiếp nhận mà còn là sự phản ảnh trở lại của trò. Ngƣời thầy ở đây chỉ đóng vai trò hƣớng dẫn, gợi ý theo định hƣớng bài học. Thầy và trò trở thành những “nhà nghiên cứu” cùng tìm ra phƣơng án tiếp cận bài học – “đối tƣợng nghiên cứu” một cách khoa học nhất. Lớp học trở thành một thể thống nhất, không mang tính áp đặt, khô khan. Do đó, ngƣời thầy phải biết phát huy tính sáng tạo và khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ nói, viết của học sinh. Thực tế cho thấy, một số trƣờng đã áp dụng biện pháp khuyến khích mọi học sinh phải chuẩn bị bài mới trƣớc khi đến lớp để có thể hình dung trƣớc những khái niệm, kiến thức sẽ phải tiếp thu và khắc sâu. Có trƣờng lại quán triệt phải tăng cƣờng dò bài học sinh, qua đó góp phần giúp các em có khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ nói một cách có hệ thống, tự tin khi trình bày trƣớc tập thể. “Lớp học thân thiện” đi đôi với “học sinh tích cực”, tức là đối tƣợng học sinh phải nỗ lực tiếp thu bài giảng và tìm tòi, học hỏi những kiến thức liên quan, phục vụ phạm vi trong bài học để có thể ứng dụng thực tiễn. Mặt khác, đòi hỏi thầy, cô giáo cũng phải có phƣơng pháp giảng dạy tích cực, phải hƣớng tới mục 3
tiêu lôi cuốn sự tham gia của tất cả học sinh để tăng thêm tính hiệu quả, sinh động cho giờ học. Lớp học thân thiện còn là sự bố trí, sắp xếp hợp lý các đối tƣợng học sinh với nhau để thuận tiện cho việc quản lý, kèm cặp những học sinh yếu, học sinh cá biệt. Đó còn là sự phân bổ chƣơng trình, giờ dạy, tiết dạy một cách khoa học, hài hòa giữa các bộ môn xã hội, tự nhiên và các môn bổ trợ khác trong tuần. Thực tế cho thấy những buổi ngoại khóa, chào cờ đầu tuần, hội thảo về phƣơng pháp học tập, các buổi văn nghệ, trò chơi, lồng ghép với hoạt động kể chuyện về tấm gƣơng các danh nhân, anh hùng liệt sĩ tiêu biểu của quê hƣơng, đất nƣớc rất bổ ích và là sự thôi thúc tinh thần học tập của học sinh. Thế nào là học sinh tích cực? Khái niệm tích cực của học sinh cần đƣợc hiểu và xác định một cách linh hoạt, phù hợp với độ tuổi, lớp học hay cấp học. Có thể nêu những điểm chung và chủ yếu sau đây: 1. Chủ động, sáng tạo trong học tập; xây dựng và nâng cao dần thói quen tự học, ý thức tìm tòi, tự đề xuất và giải quyết vấn đề nhằm đạt đƣợc kết quả học tập cao nhất. 2. Hăng hái nhận phần việc cụ thể, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng ở điạ phƣơng. 3.Tham gia việc bảo vệ và làm sạch đẹp thêm cảnh quan, môi trƣờng ở nhà trƣờng và nơi công cộng; giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh trƣờng lớp. 4. Nhiệt tình tham gia các hoạt động văn nghệ, thể thao nhất là các hoạt động văn nghệ, vui chơi dân gian. 5. Đóng góp tích cực cho các hoạt động tập thể của Đoàn TNTPHCM, của Nhà trƣờng và cộng đồng ở địa phƣơng. Thế hệ trẻ là ngƣời chủ của xã hội ngày mai, là ngƣời đại diện cho dân tộc trong tƣơng lai. Do đó, chính sách thế hệ trẻ mà việc phát động phong trào “lớp học thân thiện, học sinh tích cực” là một khía cạnh không thể thiếu trong cuộc vận động “Hai không” để có thể nâng cao hơn nữa trí tuệ và bồi dƣỡng nhân cách, phát huy những bản sắc riêng biệt ở học sinh. Nhƣ vậy, lớp học thân thiện là lớp học có không gian thân thiện, con ngƣời thân thiện, tích cực, có kĩ năng sống, ứng xử, giao tiếp tốt; có hiệu quả cao trong công tác giảng dạy và học tập; giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh. Lớp học thân thiện, học sinh tích cực là nền tảng vững chắc cho Trƣờng học hạnh phúc, là khơi nguồn cho mọi hoạt động của lớp, là sức mạnh của sự đoàn kết và nhất trí. Xây dựng lớp học thân thiện nhằm tạo ra nhận thức về “Không gian thân thiện” với các điều kiện cơ sở vật chất, cảnh quan phù hợp với yêu cầu giáo dục và thỏa mãn tâm lý lứa tuổi học sinh, tránh những nguy cơ bất trắc, đe dọa học sinh. Tạo đƣợc “Tình cảm thân thiện” giữa các giáo viên giảng dạy và quản lý 4
lớp, giữa phụ huynh với giáo viên, giữa giáo viên với học sinh và giữa các học sinh với nhau. Từ đó, có sự “Hợp tác thân thiện và tích cực” cùng hƣớng tới mục tiêu tốt đẹp chung giữa các giáo viên, giữa giáo viên với học sinh và giữa các học sinh với nhau trên nền tảng tri thức, đạo đức, kĩ năng sống phù hợp với truyền thống dân tộc. Tăng thêm sự hứng thú trong học tập của học sinh, hình thành nhân cách giáo dục học sinh trở thành “Con ngoan trò giỏi” trở thành ngƣời có ích cho xã hội. Đối với lớp học đƣợc coi là thân thiện thì các em học sinh trong lớp phải luôn có biểu hiện của tình cảm tốt đẹp, đối xử thân thiết và cởi mở với nhau. Nhƣ vậy, không thể có “thân thiện” nếu thiếu sự bình đẳng, thiếu dân chủ, vi phạm pháp luật và đạo đức. Cũng có thể không có thân thiện nếu xuất phát từ một phía. “Thân thiện và tích cực” là hai khái niệm luôn đi đôi với nhau, bổ sung và hỗ trợ cho nhau. Tiêu chí “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực ”, dựa trên 5 nội dung xây dựng “Trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ Giáo dục và đào tạo ban hành: 1. Xây dựng trƣờng học an toàn, trƣờng, lớp xanh, sạch, đẹp. 2. Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phƣơng, giúp các em tự tin trong học tập. 3. Tổ chức các hoạt động tập thể. 4. Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. 5. Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phƣơng. Nhƣ vậy, mỗi lớp học thân thiện, học sinh tích cực sẽ là nền tảng vững chắc để xây dựng trƣờng học hạnh phúc. 2.1.1.2. Lý thuyết về trường học hạnh phúc Hạnh phúc là một từ vay mƣợn từ tiếng Hán với hai thành tố có giá trị đẳng lập: “hạnh” có nghĩa gốc là “may mắn”, còn “phúc” có nghĩa gốc là “tốt lành”. Tựu trung lại, hạnh phúc có nghĩa là may mắn tốt lành. Hạnh phúc là ý nghĩa và mục đích của cuộc sống, là mƣu cầu “Khát khao của tất cả chúng sinh”. Là thƣớc đo đúng đắn nhất về sự tiến bộ của xã hôi. Hạnh phúc là khi đƣợc làm điều mình yêu thích, là có thể thỏa sức sáng tạo và thực hiện đam mê của mình. Hạnh phúc là trạng thái cảm xúc hân hoan, thỏa mãn nhu cầu về đời sống vật chất và sự vừa lòng của cả đời sống tinh thần. Có rất nhiều định nghĩa về hạnh phúc. Hạnh phúc có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi chúng ta và đặc biệt đối với thế hệ trẻ - chủ nhân tƣơng lai của đất nƣớc. Các em đƣợc hạnh phúc trong môi trƣờng gia đình và cũng cần đƣợc hạnh phúc trong môi trƣờng xã hội và môi trƣờng xã hội của các em chính là trƣờng học. Vậy trƣờng học phải là 5
trƣờng học hạnh phúc. UNESCO đã đưa 10 tiêu chí xây dựng trường học hạnh phúc: 1. Tình bạn và các mối quan hệ trong cộng đồng trƣờng học. 2. Thái độ và phẩm chất tích cực của giáo viên. 3. Tôn trọng sự đa dạng và khác biệt. 4. Những giá trị và sự thực hành mang tính tích cực và hợp tác. 5. Điều kiện lao động và sức khỏe toàn diện cho giáo viên. 6. Kỹ năng và khả năng của giáo viên. 7. Làm việc nhóm và tinh thần hợp tác. Học tập theo nhóm giữa học sinh và giáo viên. 8. Sức khỏe tinh thần và quản lí. 9. Môi trƣờng học tập ấm áp và thân thiện. 10. Môi trƣờng an toàn, không có bắt nạt học đƣờng và kỷ luật tích cực. Trƣờng học hạnh phúc là yêu thƣơng, an toàn và tôn trọng. Trƣờng học hạnh phúc phải là điểm đến thân thiện và vui thích của học sinh, là môi trƣờng giáo dục hoàn hảo tạo đƣợc cho học sinh tâm lí thoải mái khi trẻ đến trƣờng. Trƣờng học hạnh phúc là nơi khiến cả thầy và trò đều có cảm giác muốn đến “Mỗi ngày đến trƣờng là một ngày vui” khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và những rung động. Lớp học hạnh phúc không áp đặt học sinh phát triển theo khuôn mẫu mà đóng vai trò định hƣớng để học sinh đƣợc làm những gì mình yêu thích và say mê. Ở đó, học sinh đƣợc học những gì có ý nghĩa với chúng, đƣợc khơi gợi niềm yêu thích, các bài học đƣợc thông qua các trò chơi và những trải nghiệm. Để có một trƣờng học hạnh phúc cần chú trọng xây dựng những giá trị nhân văn và những chuẩn mực hành xử tích cực. Chuẩn mực giữa giáo viên và học sinh, giữa giáo viên với giáo viên, với ban giám hiệu nhà trƣờng và với phụ huynh… Và điều quan trọng nữa muốn học trò hạnh phúc thì trƣớc hết thầy cô phải là ngƣời hạnh phúc. Để học sinh cảm thấy mỗi ngày đến trƣờng đều là một ngày vui và thực sự ý nghĩa thì việc xây dựng môi trƣờng học tập phải hấp dẫn đối với các em. Môi trƣờng áp dụng các phƣơng pháp học tập linh hoạt, hiện đại để có thể kích thích các tƣ duy tìm tòi, khám phá cho học sinh. Môi trƣờng an toàn về thể chất và tinh thần. Giáo viên và học sinh phải đƣợc bảo vệ, không có sự xúc phạm về thể xác và tinh thần để mỗi khi đến trƣờng nhƣ là về nhà. Môi trƣờng vận động an toàn khỏe khoắn, lành mạnh, phát triển để học sinh có thể học tập hạnh phúc. Mỗi học sinh có một tâm lý, tính cách khác nhau chính vì vậy giáo viên cần tôn trọng sự khác biệt bởi chính sự khác biệt ấy mới tạo nên sự đa dạng. Dựa trên sự tôn trọng, hầu hết các công việc sẽ diễn ra suôn sẻ và có trách nhiệm cao. Đặc biệt, với các giáo viên, khi thấu hiểu giá trị tôn trọng, biết tôn 6
trọng, họ sẽ làm đƣợc việc tôn trọng học sinh, dẫn đến thay đổi lớn về nội dung, cách thức giáo dục. Từ đó sẽ tạo ra những thành tƣu lớn cho giáo dục con ngƣời. Một môi trƣờng học tập chỉ có thể có hạnh phúc nếu các mối quan hệ đƣợc xây dựng và thực thi dựa trên yêu thƣơng. Yêu thƣơng bắt đầu từ sự thấu hiểu, chia sẻ với ngƣời khác mà không phải là sự ích kỉ, đơn phƣơng thực hiện. Phong cách yêu thƣơng, quan tâm, chia sẻ xuất phát từ tình cảm chân thành đừng để ảnh hƣởng của rào cản vật chất hay một số tác động tiêu cực… Nhƣ vậy, trƣờng học hạnh phúc là một môi trƣờng học mà các đối tƣợng trong nhà trƣờng từ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh và phụ huynh đều hạnh phúc. 2.1.2. Cơ sở thực tiễn 2.1.2.1. Thực trạng môi trường dạy học trong các nhà trường hiện nay Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trƣờng, nhiều yếu tố tích cực tạo thuận lợi cho sự phát triển nhân cách học sinh. Song cũng không ít những yếu tố tiêu cực nhƣ mặt trái của cơ chế thị trƣờng, các tệ nạn xã hội, các loại sách báo, văn hóa phẩm độc hại đang hàng ngày ảnh hƣởng xấu đến lối sống và phát triển nhân cách của học sinh. Nhìn chung, đa số học sinh có nhận thức đúng đắn về trách nhiệm, nghĩa vụ trong học tập, rèn luyện, tu dƣỡng đạo đức để trở thành con ngoan, trò giỏi, thành ngƣờng có ích cho xã hội. Học sinh rất quan tâm đến những vấn đề chính trị xã hội nhƣ công bằng xã hội, tƣơng lai cá nhân và tiền đồ của xã hội. Vì vậy, các em có nhu cầu rất cao về công nghệ thông tin, đƣợc hiểu biết và thi thố tài năng. Điều này, đƣợc thể hiện rõ qua kết quả xuất sắc của các em học sinh tham dự các cuộc thi. Tuy nhiên, việc bỏ học, gây gổ, đánh nhau, gây áp lực, căng thẳng trong học sinh ở bậc THPT cũng đang là vấn đề xã hội đang rất quan tâm. Cùng với đó là các hiện tƣợng giáo viên gây áp lực, hoặc dùng bạo lực với học sinh … tạo nên một môi trƣờng học tập bất an, thiếu an toàn, lành mạnh. 7
TÌNH TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƢỜNG TẠI MỘT SỐ TRƢỜNG HỌC Bên cạnh đó, cùng với sự thiếu thốn về các trang thiết bị phục vụ công tác giảng dạy và học tập, là sự xuống cấp nghiêm trọng về cơ sở vật chất lớp học, trƣờng học. Theo ghi nhận của Báo GD&TĐ, tại một số trƣờng THPT, nhiều bức tƣờng nứt toác ngang dọc có thể nhìn thấu, lớp vữa trát phía ngoài và lớp sơn bị bong tróc rơi xuống từng mảng lớn. Trần nhà bị nứt nẻ, thấm dột, rêu mốc. Khu vực lan can các dãy nhà nhiều đoạn bị xuống cấp nghiêm trọng. Cầu thang bộ các dãy nhà, cửa sổ, cửa chính bị hƣ hỏng; nền gạch bong tróc, nứt nẻ… chỉ cần một lực tác động nhẹ, các mảng vữa cũng có thể rơi xuống. Các thầy cô và học sinh của trƣờng luôn lo sợ tai nạn xảy ra bất thình lình. Hay nhƣ trƣờng hợp liên quan đến vụ cây cổ thụ đổ sau mƣa dông tại sân trƣờng THPT Chu Văn An, phƣờng Thụy Khuê làm cho 4 em học sinh bị nhập viện… Tình trạng trên làm cho giáo viên, phụ huynh và học sinh cảm thấy bất an, thiếu an toàn khi đến trƣờng. 8
TÌNH TRẠNG CƠ SỞ HẠ TẦNG XUỐNG CẤP NGHIÊM TRỌNG TẠI MỘT SỐ TRƢỜNG THPT Do đó, hiện nay phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đã và đang đƣợc các cơ sở giáo dục hƣởng ứng, phát động nhằm thiết lập lại môi trƣờng sƣ phạm với 6 đặc trƣng là “trật tự, kỷ cƣơng, trung thực, khách quan, công bằng, tình thƣơng và khuyến khích sáng tạo, hiệu quả”. Đây là một phong trào có ý nghĩa và giá trị tác dụng tích cực để tạo nên một môi trƣờng dạy học hạnh phúc cho giáo viên và học sinh. 2.1.2.2. Thực trạng của phong trào xây dựng lớp học thân thiện vì một trường học hạnh phúc ở trường THPT A. a. Thuận lợi Việc xây dựng lớp học thân thiện trên thƣ̣c tế ở trƣờng gặp những thuận lợi và khó khăn sau: - Trƣờng có đầy đủ cơ sở vật chất, phù hợp với nhu cầu thực tại của nhà trƣờng nhƣ các phong làm việc, phòng học, các phòng chức năng, sân học, sân chơi, nhà vệ sinh, hệ thống điện nƣớc, quạt mát, điều hòa, loa đài, … đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và an toàn tuyệt đối, tạo cảm giác yên tâm, tin tƣởng cho giáo viên, học sinh và phụ huynh. - Cảnh quan nhà trƣờng đƣợc bố trí khoa học, đảm bảo xanh, sạch, đẹp, an toàn, thân thiện. - Không gian lớp học thoáng mát, ấm cúng và thân thiện. - Đƣợc sự quan tâm của chính quyền địa phƣơng và các bậc phụ huynh . Đa số các em học sinh chăm ngoan, hiếu học. - Đƣợc sự quan tâm giúp đỡ, chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu và các ban ngành đoàn thể trong nhà trƣờng giúp các lớp thực hiện tốt mục tiêu đề ra trong năm học 2019 - 2020 là xây dựng lớp học thân thiện, lớp có thành tích học tập tốt trong nhà trƣờng. 9
- Sự quyết tâm của Hội đồng sƣ phạm nhà trƣờng trong việc thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua do ngành phát động. - Có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm với giáo viên bộ môn trong công tác giảng dạy và quản lý học sinh lớp. - Bản thân là giáo viên chủ nhiệm nhiều năm luôn nhiệt tình trong công tác , quan tâm giáo dục học sinh về mọi mặt . Vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ, có khả năng sử dụng công nghệ thông tin và tận tâm với nghề. - Đƣợc sự quan tâm giúp đỡ, ủng hộ của phụ huynh học sinh và các em học sinh trong lớp rất hứng thú với các phong trào thi đua trong nhà trƣờng. KHUÔN VIÊN TRƢỜNG HỌC VÀ KHÔNG GIAN LỚP HỌC 10
b. Khó khăn - Một bộ phận học sinh có lối sống thiếu quan tâm chia sẻ, thiếu tinh thần cộng đồng. Một bộ phận học sinh chƣa chăm học, thiếu tinh thần phấn đấu, thiếu ý thức tự lập, tự rèn. Việc chƣa chăm học luôn gắn liền với việc “Hổng kiến thức cơ bản” và tình trạng gian lận trong học tập, kiểm tra, thi cử khiến cho việc thực hiện chủ trƣơng “Hai không” chƣa thật hiệu quả. - Trong tình trạng hiện nay với sự bùng nổ của công nghệ thông tin lôi kéo sự ham chơi, say mê các trò chơi trên intenet dẫn đến một số em có biểu hiện lƣời biếng, chán học. - Một số phụ huynh ít quan tâm đến việc học của các em, có tƣ tƣởng phó thác cho giáo viên. Do đó, một số em học sinh thƣờng không có ý thức trong học tập, thậm chí các em không hề soạn bài, không xem bài mới hay học bài cũ ở nhà. - Địa bàn dân cƣ rộng các em lại ở xa trƣờng, đa số gia đình các em làm nghề nông nên việc đi lại đến trƣờng còn gặp nhiều khó khăn. 2.2. CÁC GIẢI PHÁP XÂY DỰNG LỚP HỌC THÂN THIỆN VÌ MỘT TRƢỜNG HỌC HẠNH PHÚC Các giải pháp và biện pháp để xây dựng lớp học thận thiện vì một trường học hạnh phúc nhằm tạo ra cho các em một không gian thân thiện: thân thiện giữa học sinh với học sinh, giữa giáo viên với học sinh, giữa phụ huynh với giáo viên, thân thiện trong môi trƣờng học tập… Môi trƣờng học tập thân thiện sẽ kích thích ở các em niềm say mê học tập, các em thích đến trƣờng, thích hòa mình vào các hoạt động tập thể. Từ đó giúp các em hình thành nhân cách con ngƣời mới trên nền tảng tri thức và sự thân thiện. Mục tiêu nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh, giáo dục hành vi, kĩ năng sống cho các em. Các em biết cách cƣ xử với bạn bè, với thầy cô, với ngƣời thân, với xã hội. 2.2.1. Xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện 2.2.1.1. Xây dựng mối quan hệ giáo viên và học sinh Sự thân thiện giữa các giáo viên và học sinh là khâu then chốt đƣợc thể hiện qua việc giáo viên: - Sử dụng lời nói, ánh mắt và cử chỉ thân thiện: Lời nói là phƣơng tiện giao tiếp quan trọng nhất của ngƣời thầy. Bởi vậy, ngƣời giáo viên cần phải sử dụng lời nói sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Khi giao tiếp với học sinh, giáo viên cần sử dụng ngôn ngữ sao cho các em dễ hiểu nhất, giàu hình ảnh và đạt giá trị biểu cảm cao. Ngoài giá trị nội dung của ngôn ngữ, giáo viên còn phải diễn đạt nó bằng âm điệu phù hợp. Chẳng hạn: Khi giáo viên bƣớc vào lớp, học sinh sẽ đứng dậy chào, câu nói để các em ngồi vào vị trí có thể là “Ngồi xuống!”, cũng có thể là “Tất cả ngồi xuống” hoặc là “Cô mời các em ngồi xuống” nhƣng cách nói đầy đủ 11
là “Cô chào các em, mời các em ngồi xuống!”. Câu nói ấy cùng với làn môi nở nụ cƣời hiền hậu và ánh mắt thân thiện lƣớt qua toàn lớp học sẽ tạo ra những xúc cảm tâm lý, giúp các em thoải mái và tự tin để bắt đầu tiết học.Thay đổi cách cƣ xử của giáo viên. Hay, khi các em gặp chuyện không vui trong học tập cũng nhƣ trong cuộc sống, một cái ôm của thầy cô sẽ giúp các em cảm thấy ấm áp hơn và bình tâm lại. Từ đó, các em sẽ tin tƣởng và dễ dàng chia sẻ với thầy cô, bạn bè về những khó khăn mà mình đang gặp phải … - Hãy khen ngợi, đừng chê bai: Khen ngợi là việc làm không thể thiếu trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông (lứa tuổi học sinh rất nhạy cảm). Khi học sinh làm đƣợc việc tốt thì phải khen ngợi ngay để khích lệ, động viên. Một lời khen có hiệu quả giáo dục gấp nhiều lần so với những lời chỉ trích, chê bai. Đặc biệt với học sinh cá biệt thì lời động viên, khen ngợi nhƣ là liều thuốc tinh thần giúp các em thay đổi hành vi theo hƣớng tích cực. Khen ngợi kịp thời không những làm thay đổi hành vi của học sinh theo hƣớng tích cực mà còn là động cơ thúc đẩy quá trình học tập của các em. Trong học tập, sự cần cù có phần bù đắp cho sự thiếu thông minh. Nếu khen ngợi, động viên kịp thời sẽ giúp học sinh ham thích và dẫn tới chăm chỉ trong học tập. Chẳng hạn nhƣ, lớp tôi chủ nhiệm thuộc lớp chọn của trƣờng, nhƣng vẫn có một số em học sinh có năng lực học tập chƣa tốt, nhƣng lại có nhiều cố gắng trong học tập và rèn luyện. Để kịp thời động viên, khích lệ các em tiếp tục cố gắng, cuối mỗi tháng tôi thƣờng cho các tổ bình xét, đề xuất khen thƣởng cho các bạn có cố nhiều cố gắng và tiến bộ (Học sinh Tiêu biểu ). Hoặc nếu phải cân nhắc giữa hai điểm số khi cho điểm học sinh thì hãy giáo viên chọn điểm cao hơn và kèm theo lời động viên “ Cố gắng hơn em nhé”. Tôi tin các em sẽ làm đƣợc. Hãy chắp cho học sinh đôi cánh, hãy tin ở các em và cho các em hy vọng. 12
HỘI PHỤ HUYNH TRAO PHẦN THƢỞNG CHO HỌC SINH TIÊU BIỂU - Tạo tiếng cƣời trong mỗi tiết học: “Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ”. Tiếng cƣời trong dạy học – giáo dục sẽ làm tan đi không khí căng thẳng của tiết học. Không những thế, tiếng cƣời còn tạo ra sự hƣng phấn để kích thích suy nghĩ. Những ngƣời thông minh thƣờng có tính hài hƣớc, chính sự hài hƣớc lại tác động vào não để kích thích tƣ duy. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần vận dụng tính hài hƣớc để thu hút sự chú ý của học sinh, làm tăng tính hấp dẫn của vấn đề cần truyền đạt, giúp quá trình hình thành kiến thức diễn ra tự nhiên và nhẹ nhàng, đem lại kết quả cao. Bên cạnh đó, không khí lớp học trở nên thân thiện hơn, có hứng thú để bắt đầu cho những tiết học khác. - Quan tâm và chia sẻ: Giáo viên cần giáo dục các em có thói quen biết quan tâm, chia sẻ, động viên, thăm hỏi lẫn nhau trong học tập cũng nhƣ trong cuộc sống. Ví dụ nhƣ, giáo viên chủ nhiệm cần phải nắm đƣợc ngày sinh của các em trong lớp và thông báo trên bảng tin của lớp để lớp tổ chức sinh nhật cho bạn của mình. Quà sinh nhật có thể là những lời chúc mừng hay những lời ca tiếng hát của các bạn trong lớp. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm có thể chuẩn bị một món quà nhỏ có thể là quyển vở, hộp màu,… để tặng các em trong ngày sinh nhật. Hay đối với những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tôi cùng các học sinh lớp mình thƣờng tổ chức đến nhà thăm hỏi, động viên các em và gia đình bằng những món quà nhỏ nhƣng đong đầy tình thƣơng... Điều này giúp các em và phụ huynh thấy đƣợc sự quan tâm của cô giáo và các bạn trong lớp. Từ đó, giúp các em tự tin hơn trong học tập, rèn luyện cũng nhƣ việc tham gia các hoạt động tập thể. Tôi tin rằng, khi chúng ta trao yêu thƣơng sẽ nhận lại yêu thƣơng. 13
TỔ CHỨC 8 - 3 CHO HS NỮ TRAO QUÀ CHO HS CÓ HOÀN CẢNH KHÓ KHĂN Giáo viên là ngƣời rất gần gũi với học trò, vì vậy hãy cố gắng để các em luôn cởi mở với thầy cô. Hãy vừa là bạn, vừa là thầy của các em. Giáo viên không cần phải che giấu tình cảm của mình với các em, nhƣng cần tuyệt đối tránh sự ƣu ái đặc biệt với một vài em nào đó. Hãy cố nhìn thấy những ƣu điểm ẩn sâu trong mỗi em. Có thể chính các em cũng không biết mình có những ƣu điểm đó. Thầy cô hãy giúp các em nhận ra, phát triển chúng thêm. Hãy cố gắng sống hết mình với các em. Vui cùng vui, buồn cùng buồn. Đùa nghịch và dạy dỗ. Hãy kiềm chế khi các em nói dối. Thƣơng yêu, công bằng, kiên trì và trung thực là khẩu hiệu của mỗi giáo viên. Hãy cùng nhau hành động để các em đƣợc tỏa sáng. 2.2.1.2. Xây dựng mối quan hệ học sinh và học sinh Trong cuộc sống của mỗi con ngƣời, ngoài những ngƣời thân trong gia đình ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Học sinh cũng vậy, nếu các em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; ngƣợc lại, em học yếu cũng dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà không phải e ngại, xấu hổ . Tục ngữ có câu “Học thầy không tày học bạn”. Nhƣng trong thực tế, một lớp học thƣờng xuất hiện nhiều nhóm học trò. Các em chia bè phải, phân biệt giàu nghèo, hay nói xấu hoặc châm chọc nhau. .. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn quan tâm đến vấn đề này. Xây dựng đƣợc mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó thì tôi sẽ xây dựng đƣợc nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trƣờng học tập thân thiện. Từ môi trƣờng học tập thân thiện đó, chất lƣợng học tập của lớp chắc chắn sẽ đƣợc nâng cao. Tạo cho học sinh biết đối xử thân thiện, hòa nhã với nhau, xƣng hô lịch sự, biết dùng lời hay ý đẹp để nói với nhau. Ví dụ: Uốn nắn học sinh thay đổi cách xƣng hô “tau – mi” sang xƣng hô “mình - bạn”, “cậu – tớ”, xƣng hô tên. 14
Sau khi nắm đƣợc bắt đƣợc năng lực của mỗi học sinh, tôi xây dựng và phát triển thành phong trào “Đôi bạn cùng tiến” ở mỗi tổ. Mỗi bạn khá có trách nhiệm kèm cặp một bạn có học lực chƣa đạt yêu cầu và nguyện vọng của tổ, lớp. Những đôi bạn này đặc biệt quan trọng trong giờ luyện tập, giờ thảo luận…cùng nhau trao đổi về một bài toán, một câu hỏi văn học, một bài Anh văn…dần dần đƣa những học sinh lƣời yếu phải chăm chỉ, tiến bộ hơn. Nhƣ đôi bạn: Trung Anh – Quỳnh Hƣơng; Hoàng Đạt – Khải Định; Đại Dƣơng – Trọng Đại; Hạnh – Minh; Kiên – Khánh; …. ĐÔI BẠN CÙNG TIẾN: T.ANH – HƢƠNG ĐÔI BẠN CÙNG TIẾN: ĐẠT – ĐỊNH 2.2.1.3. Xây dựng mối quan hệ giáo viên và giáo viên Xây dựng mối quan hệ thân thiện là việc đầu tiên cần phải thực hiện ở một tập thể nhà trƣờng, Ban giám hiệu và các giáo viên trƣờng tôi sống rất tình cảm, chan hòa, bảo ban công việc rất nhẹ nhàng, chu đáo, luôn yêu thƣơng, tôn trọng các đồng nghiệp. Các thầy cô là tấm gƣơng sáng để tôi học tập, noi theo và biết cách tự hoàn thiện chính mình. Tôi luôn cởi mở, thân thiện, tạo đƣợc mối quan hệ đoàn kết với đồng nghiệp. Quan tâm, chia sẻ với nhau về chuyên môn cũng nhƣ gần gũi, giúp đỡ sẻ chia công việc, động viên với nhau mọi vấn đề trong cuộc sống, để dẫn đến mọi ngƣời cùng đồng lòng, biết thƣơng yêu nhau, biết chia sẻ, tin tƣởng, tƣơng thân tƣơng ái, dẫn đến một tập thể vững mạnh và đó cũng là tiền đề dẫn đến sự thành công trong công tác của ngƣời giáo viên. “Đoàn kết – Yêu thương và Tôn vinh lẫn nhau” cũng chính là khẩu hiệu mà giáo viên trƣờng chúng tôi luôn hƣớng tới. 15
HỖ TRỢ GIÁO VIÊN THI GV CHỦ NHIỆM GIỎI CẤP TỈNH 2.2.1.4. Xây dựng mối quan hệ giáo viên và phụ huynh Trong quá trình xây dựng lớp học thân thiện, chúng ta rất cần đến sự hỗ trợ từ phía phụ huynh học sinh cả về vật chất lẫn tinh thần. Bất kì ông bố, bà mẹ nào cũng mong con mình đƣợc học tập, vui chơi trong một môi trƣờng lành mạnh, an toàn và hấp dẫn. Do đó, chỉ cần giáo viên khéo léo, biết đặt lợi ích của học sinh lên trên, tạo đƣợc niềm tin đối với học sinh và phụ huynh thì việc huy động nguồn lực từ phía gia đình học sinh là điều không quá khó. Khi làm công tác chủ nhiệm lớp, ngay từ cuộc họp phụ huynh học sinh đầu năm, tôi đã giải thích rõ ràng về những mục tiêu mà lớp đặt ra trong năm học, cùng phụ huynh trao đổi để tìm ra những biện pháp xây dựng lớp học thân thiện, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục (cả về chất lƣợng văn hóa lẫn đạo đức). Qua đó, tôi thấy tất cả các bậc phụ huynh đều ủng hộ nhiệt tình. VD: phụ huynh cùng giáo viên và học sinh trang trí lớp học ( sơn tƣờng, vẽ tranh, ..); tặng cây xanh trồng ở sân trƣờng; bổ sung cơ sở vật chất trong lớp học ( mua tivi hỗ trợ dạy học, lắp thêm quạt để không gian lớp thêm thoáng mát, …); tham gia các hoạt động tập thể của lớp ( đƣa học sinh đi tham quan di tích lịch sử, tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp)... Giáo viên cũng có thể trở thành một nhà tham vấn: biết lắng nghe những tâm tƣ, nguyện vọng, băn khoăn thắc mắc của phụ huynh xoay quanh các vấn đề của con em họ, từ đó có thể nắm bắt đƣợc hoàn cảnh cũng nhƣ sự phát triển tâm lí của các em để có những biện pháp giáo dục phù hợp. Qua các hoạt động này, giáo viên đã thiết lập đƣợc mối quan hệ thân thiện giữa phụ huynh - giáo viên - học sinh. Điều này thực sự cần thiết để tạo nên một môi trƣờng lớp học thân thiện và hạnh phúc. 16
2.2.1.5. Xây dựng mối quan hệ phụ huynh và học sinh Bên cạnh công việc giảng dạy, tôn trọng và quan tâm đến học sinh ở trƣờng thì môi trƣờng gia đình cần đƣợc chú trọng vì gia đình chính là “tổ ấm”. Xây dựng môi trƣờng thân thiện ngay trong gia đình, trong đó mọi thành viên trong gia đình yêu thƣơng tôn trọng lẫn nhau, cha mẹ gƣơng mẫu trong mọi hoạt động, hành vi, ngôn ngữ ứng xử, biết lắng nghe nguyện vọng của con cái, sống hoà đồng, tích cực tham gia vào việc thực hiện biện pháp thi đua mà nhà trƣờng tiến hành, phù hợp với từng hoàn cảnh riêng của từng gia đình. Phụ huynh cần quan tâm đến việc chăm sóc, giáo dục con cái, có ý thức phối hợp chặt chẽ với nhà trƣờng để cùng nhau làm tốt công tác chăm sóc, nuôi dƣỡng, giáo dục học sinh. Đồng thời, thông qua các hoạt động trải nghiệm và hoạt động ngoài giờ lên lớp, tôi thƣờng để các em biết nỗi vất vả của cha mẹ mình: hằng ngày khi các em đang ngồi trong lớp học mát mẻ, ấm cúng thì chính lúc này cha mẹ các em còn phải dầm mƣa giãi nắng ở ngoài đồng, khổ cực để kiếm tiền nuôi các em ăn học. Chình vì vậy mà các em phải biết yêu quý và biết ơn cha mẹ. Để tỏ lòng biết ơn cha mẹ các em phải cố gắng học thật tốt, thật ngoan để cha mẹ đƣợc vui. Có học tập tốt lớn lên các em mới trở thành những công dân tốt của gia đình và xã hội, chúng ta sẽ phụng dƣỡng cha mẹ lúc về già. Giáo viên chủ nhiệm phải là cầu nối giữa phụ huynh và học sinh. Chẳng hạn nhƣ, thay vì tổ chức cuộc họp phụ huynh nhƣ thƣờng lệ là thông báo kết quả học tập và các khoản đóng góp, thì tôi đã tham khảo ý kiến của Ban giám hiệu và mạnh dạn thay đổi hình thức tổ chức nhƣ sau: ngoài việc thông báo trên, tôi cho các con chuẩn bị những lá thƣ gửi đến cha mẹ kể về những tình cảm cũng nhƣ những áp lực hay khó khăn mà các con gặp phải. Để từ đó, cha mẹ và các con càng hiểu thêm về nhau và cùng nhau chia sẻ. HỘI NGHỊ CHA MẸ HỌC SINH NĂM HỌC 2020 - 2021 17
2.2.2. Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh Luôn tạo cơ hội cho các em tham gia đóng góp vào các hoạt động của lớp. Phát huy tính năng động sáng tạo của các em: HS cần đƣợc khuyến khích tự tạo ra môi trƣờng học tập trong lớp theo sở thích của các em. Hãy để các em tự trang trí lớp học bằng các tranh ảnh, vật thật hoặc tranh vẽ gần gũi với các em tạo hứng thú học tập cho các em. HS tự làm cho lớp học sạch đẹp thì mới hình thành các em khái niệm lớp mình và có ý thức giữ gìn lớp học ( Bàn ghế thẳng hàng, không vẽ viết bậy, lớp học không rác…) thì mới nâng lên ý thức xây dựng góp phần giữ gìn trƣờng lớp xanh, sạch đẹp. Trong những giờ sinh hoạt cần mạnh dạn, tự tin trình bày ý kiến nguyện vọng của bản thân để các bạn và cô có thể hiểu đƣợc tâm tƣ nguyện vọng của mình. Tham gia tích cực các hoạt động, đặc biệt là các hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động trải nghiệm, văn nghệ, chăm sóc bồn hoa, cây cảnh … HS TÍCH CỰC TRONG LAO ĐỘNG VÀ VỆ SINH KHUÔN VIÊN TRƢỜNG HỌC 18
Thân thiện, gần gũi chia sẻ, giúp đỡ bạn bè những lúc khó khăn. Không làm cho các bạn mặc cảm, tự ti về hoàn cảnh gia đình cũng nhƣ khiếm khuyết của bản thân. Không đem những sai phạm cũng nhƣ lỗi lầm của bạn để ra trách móc chê cƣời. Giúp đỡ bạn không vì trách nhiệm do thầy cô giao mà giúp đỡ bạn vì sự đồng cảm và xem nhƣ đó là niềm vui, là mong muốn. Tạo sự đồng cảm để bạn mình có thể lộ những điều khó nói trƣớc nhiều ngƣời và trƣớc thầy cô giáo. 2.2.3. Chú trọng rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh không còn là vấn đề mới mẻ trong các nhà trƣờng nữa. Các nội dung giáo dục kĩ năng sống đã đƣợc đƣa vào tích hợp trong một số môn học. Tuy nhiên các giáo viên chƣa thực sự biết cách lồng ghép khiến cho nội dung này nhiều khi trở nên khập khiễng và chƣa đạt đƣợc hiệu quả cao. Với tôi, kĩ năng sống là một phần cơ bản thực sự cần thiết với học sinh, có đƣợc các kĩ năng này, các em sẽ biết cách tự giải quyết những khó khăn nảy sinh trong cuộc sống. Các kĩ năng này tôi giúp các em hình thành và thƣờng xuyên củng cố thông qua các tiết học hoặc các hoạt động tập thể nhƣ: - Kĩ năng hợp tác thông qua các hoạt động nhóm, trò chơi, hoạt động văn nghệ, thể dục, thể thao. - Kĩ năng bày tỏ sự cảm thông trong các tình huống đạo đức, trong các hoạt động từ thiện (quyên góp ủng hộ bạn nghèo, ủng hộ các nạn nhân chất độc màu da cam, ủng hộ đồng bào bị thiên tai, …) - Kĩ năng lập kế hoạch, kĩ năng đảm nhận trách nhiệm thông qua việc tổ chức các chƣơng trình kỉ niệm, các cuộc thi (thi văn nghệ, trình diễn thời trang, cắm hoa tri ân thầy cô ...), các trò chơi dân gian, các hoạt động trải nghiệm (tham quan các di tích lịch sử ở địa phƣơng, thăm hỏi mẹ Việt Nam anh hùng, chăm sóc đài tƣởng niệm...). RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HS THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG 19
- Kĩ năng xác định giá trị của lao động thông qua việc lao động dọn vệ sinh lớp học hàng ngày, chăm sóc bồn hoa cây cảnh... - Kĩ năng trình bày ý kiến cá nhân, chia sẻ thông tin, kĩ năng ra quyết định, ... - Kỹ năng bảo vệ bản thân thông qua tổ chức các chuyên đề nhƣ: Phòng tránh tai nạn đuối nƣớc, Tác hại của ma tuý và phòng tránh, giáo dục giới tính, sức khoẻ sinh sản vị thành niên, cách ăn mặt, trang phục, vệ sinh cá nhân... Nhƣ vậy để xây dựng lớp học thân thiện, an toàn và hạnh phúc thì công tác rèn luyện kỹ năng sống là một nội dung không thể thiếu này với mong muốn động viên khuyến khích các thầy giáo, cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục và toàn thể học sinh cùng với các lực lƣợng ngoài xã hội hình thành và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập và tu dƣỡng đạo đức. 2.2.4. Đổi mới phƣơng pháp dạy học Đổi mới phƣơng pháp dạy học là một nội dung rất rộng, cần có hẳn một chuyên đề hoặc đề tài nghiên cứu riêng. Trong phạm vi đề tài của mình, tôi chỉ tập trung vào vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học góp phần xây dựng lớp học thân thiện. Làm thế nào để hấp dẫn đƣợc các em đến lớp, lôi cuốn các em tham gia các hoạt động học tập một cách tích cực? Có lẽ ngoài những hoạt động đã nêu ở trên thì phƣơng pháp dạy học của giáo viên cũng thực sự rất quan trọng. Giảng dạy theo phƣơng pháp mới, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh sẽ xây dựng đƣợc mối quan hệ thầy - trò tốt. Thầy muốn hƣớng dẫn học sinh học tập tích cực thì trƣớc hết phải hiểu học sinh về khả năng nhận thức, điều kiện học tập, tinh thần thái độ học tập; ngƣợc lại, khi học sinh đƣợc thầy chỉ bảo, động viên các em sẽ biết các tìm kiếm thông tin trên nhiều kênh khác nhau, khi khó khăn học sinh mạnh dạn trao đổi với thầy giáo và chủ động, tự tin hơn trong học tập. Với mỗi một bài dạy, tôi thƣờng nghiên cứu kĩ nội dung, mục đích và xác định cụ thể tiến trình dạy học, đồ dùng dạy học cần có, ứng dụng công nghệ thông tin. Trong tiết dạy, tôi luôn tạo điều kiện cho HS phát huy mọi năng lực, phát hiện khả năng của mình giúp các em tích cực, chủ động, tự giác, tự tin, có 20