Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp giáo dục đoàn viên thanh niên về vấn đề vệ sinh học đường và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là giáo dục cho học sinh hiểu rõ tác hại của rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa sử dụng một lần để từ đó giúp các em tự giác hạn chế sử dụng rác thải nhựa và dần dần nói không với rác thải nhựa. Thông qua đề tài nghiên cứu đưa ra một số giải pháp phù hợp để chống rác thải nhựa sử dụng một lần và thay thế bằng các vật dụng hữu ích với môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp giáo dục đoàn viên thanh niên về vấn đề vệ sinh học đường và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần

MỤC LỤC Nội dung Trang PHẦN MỞ ĐẦU 2 PHẦN NỘI DUNG 6 Chƣơng 1. Cơ sở khoa học 6 1. Cơ sở lý luận 6 2. Cơ sở thực tiễn 6 Chƣơng 2. Các giải pháp cần thiết về vấn đề vệ sinh học đƣờng và rác thải 9 nhựa sử dụng một lần trong trƣờng THPT 2.1. Công tác tuyên truyền giáo dục 9 2.2. Xây dựng các kế hoạch, các chế tài đƣa vào tiêu chí thi đua của nhà trƣờng 10 2.3. Xây dựng mô hình không có rác thải và rác thải nhựa sử dụng một lần tại 12 các chi đoàn kiểu mẫu 10A1, 10A9, 11A2, 11A9, 12A2, 12C3 2.4. Xử lý rác thải trong nhà trƣờng 12 2.5. Thay thế các sản phẩm bằng nhựa bằng các sản phẩm thân thiện với môi 12 trƣờng 2.6. Thành lập các đội tình nguyện viên đi tuyên truyền vận động từng khu vực 12 theo kế hoạch xây dựng trƣớc ở trong nhà trƣờng và trên địa bàn dân cƣ 2.7. Giáo dục ý thức học sinh thông qua các buổi chuyên đề, ngoại khóa 13 2.8. Công tác phối hợp với các tổ chức khác trong và ngoài nhà trƣờng 13 Chƣơng 3. Tổ chức thực hiện 14 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 16 1. Kết luận 16 2. Kiến nghị 17 TÀI LIỆU THAM KHẢO 19 MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐOÀN THANH NIÊN 20 1
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hƣởng ứng phong trào chống rác thải nhựa trên phạm vi toàn quốc do Thủ tƣớng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát động (ngày 09 tháng 6 năm 2019), trong đó hạn chế tối đa việc sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần. Vấn đề rác thải nhựa đại dƣơng nói chung và chất thải nhựa khó phân hủy là vấn nạn môi trƣờng không chỉ của Việt Nam mà mang tính toàn cầu. Ƣớc tính khoảng 500 – 1.000 tỷ túi nhựa (túi nilon) đang đƣợc tiêu thụ trên toàn thế giới, hơn một triệu túi mỗi phút và hàng tỷ túi trở thành rác thải. Hơn 8 triệu tấn nhựa đƣợc đổ vào đại dƣơng mỗi năm và khoảng một nửa trong số 300 triệu tấn nhựa đƣợc sản xuất mỗi năm chỉ dành cho mục đích sử dụng một lần. Nhựa dùng một lần bao gồm bao bì nhựa, túi nhựa mỏng, chai nhựa nhỏ, ống hút nhựa và cốc nhựa nay đã trở thành hiểm họa cho môi trƣờng sống, tạo nên “Ô nhiễm trắng” hiện tại. Giải quyết vấn đề ô nhiễm từ rác thải nhựa quả là không đơn giản nhƣng vẫn phải làm. Thực tế, với vị trí nhóm đầu bảng thủ phạm gây ô nhiễm rác nhựa đại dƣơng thì chắc chắn thành tích về sản xuất, tiêu dùng đồ nhựa ở Việt Nam không phải loại vừa với năng lực hơn 5 triệu tấn/năm (dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong 20 năm tới) và việc xả thải bừa bãi lƣợng nhựa tiêu thụ lớn khủng khiếp nhƣ vậy đã làm ô nhiễm tràn lan rác thải nhựa ở mức cực kỳ nghiêm trọng trên cả nƣớc với hiểm họa ảnh hƣởng nghiêm trọng tới đất và nƣớc, tác động trực tiếp và gián tiếp đến chất lƣợng cuộc sống và sức khỏe con ngƣời. Trƣớc mắt chúng ta đang làm mọi cách để thu hồi để xử lý hợp lý không để cho nó vùi vào đất hoặc trôi ra biển, chúng ta cũng không thể xử lý bằng cách đốt bỏ nó, bởi vì chúng sẽ tạo ra khí thải làm ô nhiễm không khí với chất độc CO, CO2, dioxin và furan… Đối với các trƣờng học, cơ quan hiện nay, việc sử dụng rác thải nhựa chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, chƣa có các chƣơng trình hành động cụ thể. Các cơ quan, trƣờng học chỉ tập trung vào nhiệm vụ của mình mà quên mất rằng việc xả rác ra môi trƣờng bằng cách này hay cách khác thì cũng đang gián tiếp gây nên tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng nhƣ hiện nay. Số lƣợng rác thải từ các nhà trƣờng rất lớn và để giải quyết vấn đề 2
này chúng ta cần phải giải quyết từ những việc nhỏ trƣớc đó chính là giáo dục ý thức con ngƣời cùng chung tay bảo vệ môi trƣờng. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trƣờng ngay từ khi các em học sinh đang còn ngồi trên ghế nhà trƣờng là cực kì quan trọng, ngay khi các em ra trƣờng chính các em lại là các tuyên truyền viên lan tỏa đến tất cả mọi ngƣời để chung tay bảo vệ môi trƣờng. Từ thực tiễn và thực trạng trong việc đảm bảo vệ sinh học đƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần thời gian qua, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số giải pháp giáo dục đoàn viên thanh niên về vấn đề vệ sinh học đường và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần”. 2. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu các giải pháp để giáo dục cho đoàn viên thanh niên trong các trƣờng THPT hạn chế và tiến tới chấm dứt việc sử dụng rác thải nhựa sử dụng một lần. 3. Phạm vi nghiên cứu Thực hiện nghiên cứu các vấn đề vệ sinh trƣờng học và các giải pháp để không sử dụng rác thải nhựa sử dụng một lần trong trƣờng THPT. 4. Mục đích nghiên cứu Giáo dục cho học sinh hiểu rõ tác hại của rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa sử dụng một lần để từ đó giúp các em tự giác hạn chế sử dụng rác thải nhựa và dần dần nói không với rác thải nhựa. Thông qua đề tài nghiên cứu đƣa ra một số giải pháp phù hợp để chống rác thải nhựa sử dụng một lần và thay thế bằng các vật dụng hữu ích với môi trƣờng. 5. Giả thiết khoa học Chấm dứt đƣợc tình trạng sử dụng rác thải trong các trƣờng THPT. Học sinh tuyên truyền nêu gƣơng trong nhà trƣờng, trong gia đình và xung quanh khu vực nơi mình cƣ trú. Rác thải nhựa sẽ đƣợc thay thế bằng các loại rác thải không ô nhiễm môi trƣờng. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu Đƣa ra những luận điểm về nạn ô nhiễm môi trƣờng và tác hại của rác thải nhựa sử dụng một lần. 3
Nêu ra các giải pháp để hạn chế, chấm dứt rác thải nhựa sử dụng một lần. Giáo dục học sinh về ý thức, trách nhiệm trong vấn đề ô nhiễm nghiêm trọng hiện nay, đặc biệt là rác thải nhựa sử dụng một lần. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng các cấp từ Trung ƣơng đến địa phƣơng; Các văn bản, Chỉ thị của Bộ GD&ĐT, Chỉ thị năm học; Các văn bản của Sở GD&ĐT và Nhà trƣờng; các văn bản chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ của Tỉnh đoàn, huyện Đoàn về việc chung tay bảo vệ môi trƣờng thay thế các đồ dùng rác thải nhựa một lần bằng các vật dụng thân thiện với môi trƣờng. 7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Thu thập các số liệu về vấn đề rác thải nhựa trên toàn cầu, tại Việt Nam và thu thập các số liệu về vấn đề rác thải tại địa phƣơng, tại các trƣờng THPT trong năm học 2018- 2019 những vấn đề còn tồn tại. Đƣa ra các giải pháp hợp lý sau đó thực hiện trên các nhóm học sinh và nhân rộng lên toàn trƣờng. Đánh giá các giải pháp bằng thực nghiệm các kết quả thu đƣợc theo từng lớp. 8. Điểm mới của đề tài Từ trƣớc đến nay việc xây dựng các mô hình lấy học sinh làm trung tâm trong việc tuyên truyền chống rác thải đang còn rất ít. Việc tuyên truyền và xử lý rác chủ yếu thực hiện tại các bãi biển, các bãi rác có quy mô lớn chứ chƣa có nhiều công trình nghiên cứu sâu trong đơn vị trƣờng học cụ thể. Việc xử lý rác thải ở học đƣờng gần nhƣ đang theo mô hình truyền thống là tập trung rác về một nơi sau đó thuê chuyên chở đi nơi khác chứ chƣa phân loại cũng nhƣ chƣa quyết liệt trong vấn đề xử lý rác thải. Tập trung hình thành thói quen và ý thức cho học sinh trong vấn đề vệ sinh học đƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần thay vì đi giải quyết hậu quả của nó. 4
9. Dự kiến đóng góp của đề tài 9.1. Về lí luận Xây dựng kế hoạch, hệ thống văn bản hƣớng dẫn, định hƣớng cho học sinh trong vấn đề vệ sinh học đƣờng chống rác thải nhựa sử dụng một lần tại trƣờng THPT. Xác định đƣợc vị trí, vai trò của Đoàn thanh niên trong việc giáo dục học sinh về ý thức bảo vệ môi trƣờng. Xác định đƣợc những vấn đề bất cập khi đƣa đề tài vào thực tiễn, phát huy tối đa mặt tích cực của đề tài 9.2. Về thực tiễn Nghiên cứu thực trạng thực trạng rác thải tại các trƣờng THPT. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác vệ sinh học đƣờng và các giả pháp chống rác thải nhựa một lần tại trƣờng THPT. Nhân rộng ý tƣởng này vào các trƣờng THPT và các cơ quan không phải trƣờng học. Học sinh trở thành những trung tâm để phát tán ý tƣởng, sáng kiến của đề tài. 5
PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Chương 1. Cơ sở khoa học 1. Cơ sở lý luận 1.1. Một số vấn đề lý luận của việc giáo dục cho đoàn viên thanh niên ý thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường, đặc biệt là rác thải nhựa sử dụng một lần Trong cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà trƣờng hiện nay, Đoàn thanh niên là tổ chức giữ vị trí, vai trò vô cùng quan trọng giúp nhà trƣờng điều hành mọi hoạt động của nhà trƣờng. Đoàn thanh niên là tổ chức chính trị - xã hội mang tính quần chúng, rộng lớn của cán bộ, giáo viên trẻ và học sinh của nhà trƣờng thực hiện các hoạt động giáo dục hƣớng tới đối tƣợng là học sinh. Vì thế, việc giáo dục toàn diện cho học sinh về các kĩ năng sống trong đó giáo dục cho học sinh chung tay bảo vệ môi trƣờng chống rác thải nhựa sử dụng một lần là một điều tất yếu. 1.2. Đoàn thanh niên trong nhà trường là tổ chức chính trị – xã hội của thanh niên, đóng vai trò quan trọng giúp nhà trường thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục Trong hệ thống cơ cấu tổ chức của nhà trƣờng hiện nay, Ðoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn nhất của cán bộ, giáo viên trẻ và học sinh, giữ vị trí, vai trò rất quan trọng trong định hƣớng, tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức cho thanh niên. Ðoàn là tổ chức chính trị, là lực lƣợng giáo dục, đảm bảo quyền lợi làm chủ tập thể của quần chúng trong mọi hoạt động của thanh niên, làm nhiệm vụ giáo dục thanh niên và là một thành viên không thể thiếu trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng. Ðoàn là lực lƣợng giáo dục trực tiếp, lãnh đạo chính trị, tƣ tƣởng tập thể đoàn viên thanh niên, là nhân tố cơ bản của quá trình tự giáo dục. Không những thế, Ðoàn còn là cầu nối giữa chi bộ Ðảng với quần chúng trẻ tuổi. Thông qua các chƣơng trình hành động thiết thực của mình, Ðoàn vận động thanh niên thực hiện tốt nhiệm vụ học tập và rèn luyện, tu dƣỡng đạo đức bản thân. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1.Thực trạng về vấn đề vệ sinh học đường và rác thải nhựa sử dụng một lần trong trường THPT 6
a. Thực trạng về vấn đề rác thải trong trường THPT Trong các môi trƣờng của học đƣờng thì gồm các loại rác chủ yếu sau đây: rác thải nhựa gồm túi ni lông, chai nhựa, sử dụng một lần, các loại túi nhựa để đựng xôi, cơm hộp, các loại ống hút, các vỏ bút bi, các loại hộp đựng bút… Rác bằng gỗ nhƣ bàn ghế hỏng, rác bằng sắt, thép, xi măng, bê tông từ các công trình bị hƣ hỏng. Rác là các lá cây, cỏ cây trong nhà trƣờng trong qua trình lao động dọn vệ sinh của học sinh. Rác là giấy loại do các em học sinh không sử dụng để lại. Rác thải từ các khu vực các nhà vệ sinh trong nhà trƣờng. Lâu nay việc sử dụng và xử lý rác thải trong trƣờng THPT nhiều lúc còn xem nhẹ, gần nhƣ rác thải tập trung từ các lớp và đến để chung vào một hố rác không xử lý hoặc khi quá đầy mới xử lý; khi xử lý thì cũng mang tính giải pháp tức thời chứ chƣa tập trung xử lý triệt để, chính vì vậy mà hố rác lâu ngày bẩn thỉu, gây ô nhiễm môi trƣờng khiến việc học các em bị ảnh hƣởng thêm nữa là ý thức của học sinh cũng chƣa tốt, nhà trƣờng và đoàn trƣờng cũng chƣa có các chế tài hợp lý để quản lý và giáo dục học sinh một cách triệt để. b. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng rác thải như hiện nay +) Những lợi ích do túi ni lông mang lại Ngƣời sản xuất túi ni lông đầu tiên là nhà hóa học Anh Alexander Parkes phát minh từ 150 năm trƣớc đây. Ngay sau đó, ngƣời tiêu dùng trên toàn thế giới nhanh chóng nhận ra đó là phƣơng thức đóng gói hàng hoá phổ biến nhất. Túi nillon giá rẻ hơn, mỏng nhẹ và bền dai hơn túi giấy là những ƣu điểm dễ nhận thấy của chúng giá rẻ hơn, khiến chúng ta có thể mua đƣợc số lƣợng lớn với chi phí thấp cộng thêm với sự tiện lợi . Chính vì vậy trong tiềm thức của con ngƣời chƣa muốn từ bỏ chúng. Túi ni lông có độ bền cao hơn so với túi giấy, có thể chống thấm, dễ dàng vận chuyển, nhất là trong trời mƣa. Túi ni lông đƣợc sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, với nhiều ngƣời sử dụng chúng nhƣ lót thùng đựng rác hoặc để đóng gói và lƣu trữ các đồ dùng linh tinh. 7
+ ) Hậu quả của việc sử dụng túi ni lông và rác thải nhựa quá nhiều và bừa bãi Để một túi ni lông phân hủy tự nhiên phải mất từ 200 – 500 năm, nghĩa là kể từ khi phát minh ra đến giờ chƣa có túi ni lông nào đƣợc phân hủy tự nhiên. Còn nếu chúng ta đốt túi ni lông và rác thải nhựa một lần thì sẽ tạo ra khí độc dioxin là chất độc màu da cam mà hậu quả của nó thì tất cả chúng ta đều đã biết. Với số lƣợng túi ni lông thải ra môi trƣờng hằng năm cực lớn nhƣ vậy thì trái đất của chúng ta đang dần dần biến thành một núi rác, các dòng sông đặc biệt là các đại dƣơng đang phải gánh chịu hậu quả của hàng trăm tấn rác thải nhựa trong đó có túi ni lông đã gây ra rất nhiều cái chết cho những động vật quý hiếm nhƣ : cá voi, rùa biển, hải cẩu… Việc thải ra môi trƣờng rác thải lâu phân hủy đã làm cho môi trƣờng ô nhiễm, sinh bệnh tật, gây mất mỹ quan đô thị, chi phí để xử lý rác thải cực lớn đã làm giảm đi sự tăng trƣởng kinh tế của tất cả các quốc gia trong đó có Việt Nam. 2.2. Những khó khăn khách quan trong quá trình thực hiện ý tưởng Hiện nay, rác thải và rác thải nhựa sử dụng một lần thải ra hàng ngày với số lƣợng rất lớn. Các túi ni lông, các sản phẩm bằng nhựa đang đƣợc bán tràn lan trong các siêu thị các chợ đầu mối. Ý thức của ngƣời tiêu dùng còn chƣa chủ động trong việc thay thế các túi ni lông, rác thải nhựa sử dụng một lần. Các sản phẩm thay thế rác thải nhựa sử dụng một lần gần nhƣ không có hoặc nếu có thì quá đắt do đó nhiều ngƣời tiêu dùng còn e ngại. Các ƣu điểm của những sản phẩm thay thế cho các sản phẩm nhựa chƣa thể vƣợt qua đƣợc sản phẩm nhựa sử dụng một lần nên ngƣời tiêu dùng vẫn đang thích dùng sản phẩm nhựa sử dụng một lần. Chƣa có giải pháp cụ thể cho ngƣời tiêu dùng khi sử dụng rác thải nhựa sử dụng một lần. 8
Chương 2. Các giải pháp cần thiết về vấn đề vệ sinh học đường và rác thải nhựa sử dụng một lần trong trường THPT. Hiện nay ô nhiễm môi trƣờng đang là một vấn đề nhức nhối của toàn xã hội đặc biệt là rác thải nhựa sử dụng một lần. Với tình trạng bùng nổ rác thải đang diễn ra, việc chúng ta cấm ngay rác thải nhựa sử dụng một lần là gần nhƣ không thể. Trên thế giới nói chung cũng nhƣ Việt Nam nói riêng đã thực hiện rất nhiều biện pháp để hạn chế sử dụng rác thải nhựa nhƣ: tuyên truyền, vận động; giao cho các tổ chức ra quân rầm rộ; từ cấp trung ƣơng đến địa phƣơng tổ chức rất nhiều hội thảo, cuộc họp để bàn về vấn đề này tuy nhiên mức độ ô nhiễm cũng không có sự cải thiện đáng kể nào. Nhƣng tất cả chỉ nhƣ muối bỏ bể và đang gần nhƣ bất lực trong việc ngăn chặn rác thải nhựa ngày càng nhiều. Trƣớc khi có các phƣơng án thay thế rác thải nhựa sử dụng một lần thì chúng ta phải giải quyết hậu quả do việc sử dụng rác thải nhựa sử dụng một lần quá nhiều bằng cách phải thu hồi toàn bộ tập trung về một chỗ và xử lý khoa học để đảm bảo không ảnh hƣởng môi trƣờng trƣớc đã. Chính vì vậy trƣớc mắt chúng ta cần thực hiện một số giải pháp sau: 2.1 Công tác tuyên truyền, giáo dục Đây là một nội dung rất quan trọng trong chƣơng trình dạy học. Cụ thể nhƣ giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh chung, tính tổ chức, tính nguyên tắc, tinh thần phê bình và tự phê bình, hình thành nên những phong cách hoạt động có xu hƣớng xã hội; giáo dục kỷ luật học sinh, giữ gìn nền nếp, ý thức bảo vệ môi trƣờng trong trƣờng học, trong sinh hoạt cá nhân; đấu tranh chống xả rác bừa bãi trong lớp, trong trƣờng; nghiêm túc thực hiện các nội quy, quy định của nhà trƣờng về vệ sinh môi trƣờng. Giáo dục ý thức xây dựng môi trƣờng nhà trƣờng “Xanh –Sạch – Đẹp, không có ma túy”,... rèn luyện tính kỉ luật, ý thức tự giác có trách nhiệm với cộng đồng và mọi ngƣời xung quanh…; giáo dục tính tích cực xã hội, các phẩm chất của con ngƣời mới đáp ứng yêu cầu công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Công tác tuyên truyền ý thức trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ môi trƣờng, không dùng rác thải nhựa bằng nhiều hình thức nhƣ: Trƣớc hết để giáo dục học sinh thì mỗi thầy cô giáo phải tự mình thực hiện trƣớc để học sinh thấy rằng các thầy cô đã làm đƣợc thì mình cũng phải làm. Nêu gƣơng ngƣời tốt, việc tốt trong nhà trƣờng. 9
Tổ chức các chƣơng trình bằng nhiều hình thức nhƣ viết bài, làm vi deo về bảo vệ môi trƣờng, sân khấu hóa. Kiểm tra, nhắc nhở thƣờng xuyên về ý thức bảo vệ môi trƣờng của học sinh. Vận động học sinh tuyên truyền tác hại của rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa sử dụng một lần cho gia đình và xung quanh khu vực nơi mình cƣ trú. Tổ chức cuộc thi tái chế rác thải nhựa sử dụng một lần, có tổng kết đánh giá. 2.2 Xây dựng các kế hoạch, các nội quy, quy định đưa vào tiêu chí thi đua của đoàn trường Vào tuần học chính trị đầu năm chúng tôi đã soạn thảo các nội quy, quy định về việc sử dụng nhà vệ sinh của học sinh đƣa vào quy chế thi đua để đánh giá và xếp loại thi đua hằng năm. NỘI QUY NHÀ VỆ SINH I. YÊU CẦU 1. Học sinh nam đi ở nhà vệ sinh nam, học sinh nữ đi ở nhà vệ sinh nữ. 2. Phải bỏ dép cá nhân ở phía ngoài và đi dép dành riêng cho nhà vệ sinh khi vào trong nhà vệ sinh. 3. Sau khi ra khỏi nhà vệ sinh phải bỏ dép vào giỏ. 4. Đi tiểu, đi đại tiện đúng nơi quy định, xả nƣớc sạnh sẽ sau khi đi xong. 5. Bỏ giấy vào giỏ đúng nơi quy định. 6. Trƣớc khi ra khỏi nhà vệ sinh phải kiểm tra lại nhà vệ sinh trong trƣờng hợp chƣa sạnh phải tự vệ sinh bồn cầu mình sử dụng. Trong trƣờng hợp hết nƣớc phải tự mình ra ngoài bể nƣớc múc nƣớc dội sạch sẽ. 7. Rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh xong. 8. Lớp trực tuần thƣờng xuyên kiểm tra làm vệ sinh sạch sẽ trƣớc khi vào học và sau khi ra về. Bàn giao cho giám thị các ngày trong tuần II. NGHIÊM CẤM 1.Không xả rác, xả nƣớc bừa bãi, làm bẩn khu vực vệ sinh. 2. Không đƣợc dẫm chân lên bồn cầu. 10
3. Không đƣợc phá hoại tài sản trong nhà vệ sinh, Không viết, vẽ bậy trên tƣờng. Vào các tiết sinh hoạt 15 phút đầu buổi đoàn trƣờng chuẩn bị các nội dung tuyên truyền gửi về cho các lớp các chi đoàn trong việc xử lý rác thải và phân loại rác thải. PHÂN LOẠI RÁC THẢI TRONG LỚP HỌC 1. Mỗi lớp chuẩn bị ba giỏ đựng rác Một giỏ đựng các loại rác bằng nhựa và các vật dụng có thể tái chế đƣợc nhƣ chai nƣớc, bút thƣớc gãy, các đồ dùng bằng sắt, giấy loại… Một giỏ đựng lá, cây gỗ, các loại rác hữu cơ phân hủy đƣợc Một giỏ đựng các loại rác còn lại 2. Yêu cầu sau tiết sinh hoạt 15 phút và sau mỗi buổi học trực nhật của lớp mang xuống nhà phân loại rác để đúng nơi quy định. 3. Đoàn trƣờng sẽ kiểm tra và đƣa vào trừ điểm thi đua của lớp nào không thực hiện đúng yêu cầu. Các kế hoạch cụ thể nhƣ: Kế hoạch năm học, kế hoạch tổ chức chuyên đề về bảo vệ môi trƣờng biển, kế hoạch về làm các vi deo bảo vệ môi trƣờng Xây dựng nội quy học sinh,nội quy lớp học, các quy định về vệ sinh, trực nhật… 11
2.3 Xây dựng mô hình không có rác thải và rác thải nhựa sử dụng một lần tại các chi đoàn kiểu mẫu 10A1, 10A9, 11A2, 11A9, 12A2, 12C3 Giao cho bí thƣ, lớp trƣởng lập kế hoạch chi tiết cụ thể các việc sẽ làm hàng ngày, hàng tuần trong việc vệ sinh phòng học, vệ sinh các khu vực đƣợc phân công, trình kế hoạch cho đoàn trƣờng duyệt. Đoàn trƣờng kiểm tra đánh giá vào cuối tuần kiểm, xem xét những vƣớng mắc để hoàn thiện các ý tƣởng sau đó phát động toàn trƣờng thực hiện ý tƣởng. 2.4 Xử lý rác thải trong nhà trường Đối với rác có thể tái chế đoàn trƣờng thu gom lại bán lấy tiền gây quỹ cho học sinh nghèo vƣơn lên trong học tập. Đối với rác thải hữu cơ nhà trƣờng đã xây dựng một khu vực riêng để ủ rác hữu cơ thành phân vi sinh dùng để bón cho hệ thống cây trong nhà trƣờng. Đối với các loại rác còn lại thì thuê ngƣời chở đến nơi quy định để thu gom và xử lý đúng nơi quy định. 2.5 Thay thế dần các sản phẩm bằng nhựa đối với các vật dụng trong lớp Xây dựng kế hoạch các sản phẩm thay thế đồ nhựa nhƣ túi vải để đựng giày thể dục cũng nhƣ để đựng một số vật dụng khác; không sử dụng chai nhựa mà thay thế dần bằng các chai nƣớc cá nhân, chai thủy tinh; cốc uống bằng nhựa thay thế bằng các cốc uống nƣớc bằng inox; chậu rửa tay, chậu giặt khăn lau bảng thay bằng các chậu bằng nhôm; giá để các dụng cụ làm bằng gỗ hoặc bằng nhôm. Tuy nhiên việc thay thế này phải phù hợp tránh gây lãng phí. Đoàn trƣờng tuyên truyền vận động các lớp việc thay thế các sản phẩm nhựa trong lớp bằng các vật liệu thân thiện với môi trƣờng. 2.6 Thành lập các đội tình nguyện viên đi tuyên truyền vận động từng khu vực theo kế hoạch xây dựng trước ở trong nhà trường và trên các địa bàn dân cư Đoàn trƣờng xây dựng câu lạc bộ “Thiện Nguyện Xanh” cùng với hai nhóm tình nguyện của đoàn trƣờng thƣờng xuyên ra quân nhặt các loại rác và rác thải nhựa xung quanh khu vực trƣờng học và dọc các tuyến đƣờng gần địa bàn trƣờng đóng nhƣ: đƣờng Lý Tự Trọng, đƣờng Lý Nhật Quang, các tuyến đƣờng đê dọc bờ sông cày… Tham gia 12
câu lạc bộ ve chai nghĩa tình cũng giúp chúng ta gom rác thải nhựa sử dụng một lần để tập trung về một nơi xử lý góp phần chung tay bảo vệ môi trƣờng, không để rác thải nhựa trở thành hiểm họa của nhân loại. 2.7 Giáo dục ý thức cho học sinh thông qua các buổi chuyên đề, ngoại khóa Trong các buổi sinh hoạt chuyên đề ngoại khóa của nhà trƣờng, đoàn trƣờng luôn quán triệt học sinh trong việc phải tự ý thức giữ gìn vệ sinh chung; sau khi kết thúc ngoại khóa mỗi học sinh sau khi ra về phải tự nhặt rác xung quanh khu vực mình ngồi. Nhà trƣờng chủ động xây dựng chƣơng trình kĩ năng sống và đƣa vào giờ học chính khóa trong đó giáo dục học sinh giữ gìn vệ sinh chung và bảo vệ môi trƣờng là nhiệm vụ đƣợc đặt lên hàng đầu. Lồng ghép vào nội dung dạy học của môn giáo dục công dân các vấn đề lien quan đến bảo vệ môi trƣờng. Tập huấn cho các câu lạc bộ, tổ đội nhóm tình nguyện để về các vùng khu dân cƣ đang có trình độ dân trí thấp để tuyên truyền, vận động chống rác thải nhựa sử dụng một lần với phƣơng châm 1 tuyên truyền viên phải đào tạo đƣợc 10 tuyên truyền viên mới để nhân rộng mô hình. Đầu năm học 2019-2020, nhà trƣờng đã quyết liệt chỉ đạo đoàn trƣờng giáo dục học sinh không mang rác thải nhựa sử dụng một lần đến trƣờng, quan trọng hơn là giáo dục học sinh về ý thức hạn và dần dần tiến tới nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần. 2.8 công tác phối hợp với các tổ chức khác trong và ngoài nhà trường Thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy, BGH nhà trƣờng, đoàn trƣờng đã tuyên truyền, vận động học sinh không mang rác thải nhựa đến trƣờng quán triệt đến các giáo viên chủ nhiệm để thƣờng xuyên nhắc nhở học sinh. Thƣờng xuyên kết nối với đoàn các xã có học sinh theo học để nắm bắt tình hình sinh hoạt của học sinh tại địa phƣơng nơi cƣ trú. Phối hợp chặt chẽ với hội cha, mẹ học sinh và các tổ chức trong nhà trƣờng giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ môi trƣờng. Để công tác phối hợp với các tổ chức khác có hiệu quả, chúng ta cần phải có sự vào cuộc của các cấp, các ngành, sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy, Ban giám hiệu nhà trƣờng và hơn hết cần sự chung tay của cả cộng đồng. 13
Chương 3. Tổ chức thực hiện 1. Xây dựng các kế hoạch Đoàn trƣờng chủ động xây dựng các kế hoạch cụ thể, hàng ngày, hàng tháng, hằng năm trình Đảng ủy, BGH duyệt. Sau khi các kế hoạch đã đƣợc duyệt, BCH đoàn trƣờng họp triển khai kế hoạch và công bố các kế hoạch, các quy định cho toàn thể giáo viên chủ nhiệm và học sinh đƣợc biết. Việc xây dựng các kế hoạch, các quy chế này có sự góp ý và đồng thuận của giáo viên chủ nhiệm thông qua tại hội nghị giáo viên chủ nhiệm đầu năm học. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đồng chí trong Ban chấp hành đoàn trƣờng để việc quản lý, chỉ đạo đƣợc hiệu quả hơn. 2.Tổ chức thực hiện 2.1. Về chỉ đạo thực hiện Ban chấp hành Đoàn trƣờng cần tham mƣu cho Đảng ủy, Ban giám hiệu nhà trƣờng trực tiếp phân công Phó Hiệu trƣởng phụ trách hoạt động đoàn thể thƣờng xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát và chỉ đạo các nội dung mà đoàn trƣờng đã xây dựng. Khi xây dựng kế hoạch từng hoạt động cụ thể, tùy thuộc vào tình hình, Hiệu trƣởng hoặc Phó Hiệu trƣởng phụ trách mảng đoàn thể cần ra quyết định thành lập Ban tổ chức, ban kiểm tra, ban quản lý… (ví dụ: Ban quản lý nhà vệ sinh, ban kiểm tra nề nếp, vệ sinh trƣờng học và phân công cụ thể trách nhiệm: + Hiệu trƣởng hoặc Phó Hiệu trƣởng làm trƣởng ban: phụ trách chung + Bí thƣ Đoàn trƣờng: xây dựng kế hoạch, trực tiếp điều hành và báo cáo tình hình kịp thời cho Đảng ủy, BGH nhà trƣờng. + Các UV BCH Đoàn trƣờng: phụ trách các công việc đƣợc phân công. 2.2. Thực hiện nghiêm túc kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của các lớp theo các kế hoạch đã được duyệt Ban Chấp hành Đoàn trƣờng cần tham mƣu với Đảng ủy, Ban Giám hiệu để đƣa vấn đề vệ sinh học đƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần vào tiêu chí đánh giá thi đua của học sinh. Cuối năm và cuối mỗi học kì đều có những đánh giá, tổng kết nhằm rút kinh nghiệm cho những thời gian tiếp theo. 14
Ban Giám hiệu cần kiểm tra công tác tổ chức, thực hiện của các tổ chức, đoàn thể để kịp thời uốn nắn, điều chỉnh, hƣớng dẫn, định hƣớng cho các tập thể, cá nhân tổ chức hoạt động đúng hƣớng đảm bảo vì một mục tiêu chung. Trong quá trình thực hiện, Ban Chấp hành Đoàn trƣờng cần phát huy tốt vai trò hạt nhân của đội ngũ cán bộ, giáo viên là cán bộ đoàn, đội ngũ cán bộ lớp tại các lớp trong nhà trƣờng. Lực lƣợng này phải là hạt nhân nòng cốt trong các hoạt động của Đoàn thanh niên trong việc đảm bảo vệ sinh môi trƣờng sạch sẽ và là lực lƣợng chính trong việc tuyên truyền chống rác thải nhựa sử dụng một lần. Kiểm tra kết quả của mỗi hoạt động. Đặc biệt, đánh giá mức độ phản ứng của dƣ luận học sinh và giáo viên để có những điều chỉnh phù hợp. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM TRÊN CÁC CHI ĐOÀN KIỂU MẪU ĐƠN VỊ RÁC THẢI TRÊN MỘT BUỔI HỌC (Đƣợc kiểm tra tại thời điểm học sinh làm trực nhật xong) TRƢỚC KHI TRIỄN SAU KHI TRIỄN KHAI KẾ GHI TT LỚP KHAI KẾ HOẠCH HOẠCH CHÚ PHÂN LOẠI RÁC gần 1 giỏ rác đầy gồm Còn 10% là rác không tái sử 1 10A1 đủ các loại rác dụng đƣợc gần 1 giỏ rác đầy gồm Còn 15% là rác không tái sử 2 10A9 đủ các loại rác dụng đƣợc gần 1 giỏ rác đầy gồm Còn 20% là rác không tái sử 3 11A2 đủ các loại rác dụng đƣợc gần 1 giỏ rác đầy gồm Còn 12% là rác không tái sử 4 11A9 đủ các loại rác dụng đƣợc gần 1 giỏ rác đầy gồm Còn 18% là rác không tái sử 5 12A2 đủ các loại rác dụng đƣợc gần 1 giỏ rác đầy gồm Còn 12% là rác không tái sử 6 12C3 đủ các loại rác dụng đƣợc Số lượng rác thải không Toàn dùng được chiếm 25% số 7 3-4 bì rác to trường rác ban đầu khi chưa triễn khai kế hoạch Nhƣ vậy sau một tuần học, tại một trƣờng THPT chỉ có khoảng 5-7 bì rác thải không tái sử dụng đƣợc phải cho thu gom để xử lý. 15
PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đang dẫn dắt xã hội loài ngƣời dần bƣớc sang một kỉ nguyên mới, kỉ nguyên của kinh tế tri thức, trong bối cảnh đó, giáo dục đóng một vai trò quan trọng đặc biệt. Nghị quyết 29 của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa XI đã chỉ rõ: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội” và Nghị quyết cũng xác định “Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Hiện nay, đất nƣớc đang trên đà phát triển mạnh mẽ, công cuộc Đổi mới đang thu đƣợc những thành quả to lớn, quá trình hội nhập quốc tế đang đƣợc đẩy mạnh. Trong bối cảnh đó, đƣợc sự quan tâm của Đảng, Nhà nƣớc và toàn xã hội, ngành giáo dục cũng đang tiếp tục có những bƣớc tiến mạnh mẽ nhằm đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Để đạt đƣợc mục tiêu đó, đòi hỏi sự chung tay góp sức của cả hệ thống chính trị. Việc kết hợp và phát huy sức mạnh của các nguồn lực sẽ quyết định sự thành bại của công cuộc đổi mới giáo dục. Là một giáo viên đã có nhiều năm gắn bó với công tác Đoàn và phong trào thanh niên, tôi nhận thấy việc đảm bảo vệ sinh học đƣờng luôn luôn sạch sẽ, giúp học sinh phát huy khả năng học tập, toàn tâm phát triển năng lực của bản thân, nhà trƣờng hiện thực hóa đƣợc mục tiêu vì một ngôi trƣờng xanh sạch đẹp. Điều này xuất phát từ chính đặc điểm hoạt động của tổ chức Đoàn. Vì vậy, đƣợc sự quan tâm động viên và ủng hộ của Đảng ủy, Ban Giám hiệu cùng tập thể sƣ phạm, từ năm học 2018 – 2019, tôi đã cùng Ban Chấp hành Đoàn trƣờng bắt đầu triển khai ý tƣởng, sau đó bắt đầu phát triển và áp dụng rộng rãi biện pháp này trong năm học 2019 – 2020 và cho đến nay đã gặt hái đƣợc nhiều thành quả đáng khích lệ. Trƣớc hết, với học sinh, là đối tƣợng chịu tác động trực tiếp của các hoạt động giáo dục trong nhà trƣờng, trong thời gian qua đã góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm giữ gìn vệ sinh học đƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần. Quan trọng hơn, giúp các em tự tin và phát triển tốt các kĩ năng mềm và năng lực cá nhân – những phẩm chất quan trọng của công dân trong thời đại mới. Nhiều em sau khi tham gia các hoạt 16
động về bảo vệ môi trƣờng đã trƣởng thành hơn, tự tin hơn, có ý thức và trách nhiệm hơn về các vấn đề chung của cộng đồng. Đối với Đoàn thanh niên: Hoạt động của tổ chức Đoàn đã không còn đơn thuần mang tính chất “bề nổi” nữa mà đã mang tính thiết thực, hiệu quả hơn. Thực tế qua triển khai cho thấy, việc tổ chức các hoạt động về công tác vệ sinh học đƣờng và tuyên truyền cho học sinh nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần đã cho đoàn có màu sắc riêng, mang tính chất của “Đoàn thanh niên trường học”. Đoàn trở thành yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện. Vai trò, vị thế và uy tín của tổ chức Đoàn trong nhà trƣờng và địa phƣơng ngày càng đƣợc khẳng định. Năm học 2018 – 2019, Đoàn trƣờng vinh dự đƣợc Trung ƣơng Đoàn trao tặng bằng khen. Về phía Nhà trƣờng: Chất lƣợng giáo dục của nhà trƣờng ngày càng đi lên và đƣợc khẳng định, trƣờng lớp sạch sẽ, gọn gang, các khu vực vệ sinh công cộng luôn luôn sạch sẽ làm cho học sinh cũng nhƣ phụ huynh cảm thấy phấn khởi vì một môi trƣờng giáo dục xanh sạch đẹp. Có thể nói vấn đề vệ sinh học đƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần, tại đơn vị tôi đang công tác là một trong những đơn vị dẫn đầu của cả tỉnh. Việc nâng cao hiệu quả trong phối hợp giữa Đoàn thanh niên và các tổ chức trong và ngoài nhà trƣờng đã đƣợc Đoàn các cấp ghi nhận và xem đây là mô hình cần đƣợc nhân rộng triển khai. Từ những thành công ban đầu đó, một số đơn vị cũng đã áp dụng biện pháp này vào trong thực tiễn hoạt động và đã gặt hái đƣợc những thành công nhất định. 2. Kiến nghị 2.1. Đối với Sở Giáo dục – Đào tạo và Tỉnh đoàn Hà Tĩnh. Tiếp tục duy trì cơ chế phối hợp nhƣ đã thực hiện trong những năm qua, đồng thời, ngoài các hoạt động mang tính giáo dục hai ngành cần tăng cƣờng thêm các hoạt động rèn luyện kĩ năng sống, ý thức trách nhiệm trong các hoạt động vì cộng đồng cho học sinh THPT. Trong việc triển khai một số hoạt động về việc chung tay bảo vệ môi trƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần cần khuyến khích sự tham gia tích cực của đội ngũ cán bộ Đoàn trƣờng học. Thực tế, trong thời gian qua, một số hoạt động giáo dục kĩ năng mềm nhƣ các hoạt động ra quân bảo vệ môi trƣờng biển, các hoạt động tình nguyện tại các vùng lũ, lụt … có sự vào cuộc nhịp nhàng của nhà trƣờng, tổ chức Đoàn và các tổ chức trong nhà trƣờng đã góp công lớn trong sự thành công của các hoạt động này. 17
2.2. Đối với các đơn vị trường THPT Công tác phối hợp giữa Đoàn thanh niên và các tổ chức trong nhà trƣờng, triển khai các hoạt động về giáo dục ý thức cho học sinh về vệ sinh học đƣờng cần đƣợc xem là một nội dung quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ năm học và đƣa vào tiêu chí thi đua cụ thể. Tạo điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, lập kế hoạch và phổ biến rộng rãi cho toàn thể cán bộ giáo viên và học sinh nhà trƣờng kế hoạch phối hợp hoạt động cùng nhau giáo dục cho học sinh tinh thần tự giác và ý thức trách nhiệm hơn trong việc giải quyết vấn đề vệ sinh học đƣờng. Động viên, khen thƣởng kịp thời các tập thể và cá nhân có nhiều đóng góp tích cực và sáng tạo trong triển khai các mặt phối hợp công tác. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi qua quá trình xây dựng và chỉ đạo đoàn trƣờng trong việc giáo dục ý thức cho học sinh về vấn đề vệ sinh học đƣờng và nói không với rác thải nhựa sử dụng một lần trong trƣờng THPT. Trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn sẽ không thể tránh khỏi thiếu sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận đƣợc nhiều ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo xét sáng kiến kinh nghiệm của sở GD và ĐT để sáng kiến kinh nghiệm đƣợc hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! 18
TÀI LIỆU THAM KHÁO 1. Công văn 1622/BGDĐT-KHCNMT của bộ giáo dục đào tạo năm 2017 về kế hoạch bảo vệ môi trƣờng. 2. Công văn 3857/BGDĐT-GDTrH năm 2017 về tích hợp nội dung bảo vệ môi trƣờng các môn học cấp THCS, THPT. 3. “Tri thức và kĩ năng bảo vệ môi trường, xây dựng hành tinh xanh”, DUY CHINH và HỒNG VÂN (BIÊN DỊCH), nhà xuất bản VĂN HÓA – THÔNG TIN 4. Các văn bản chỉ đạo nhiệm vụ năm học của Sở GD&ĐT Hà Tĩnh 5. Chƣơng trình công tác Đoàn và phong trào thanh niên trƣờng học tỉnh Hà Tĩnh 6. Nghị quyết 29, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng lần thứ 8, khóa XI. 7. Tài liệu Đoàn trƣờng học tỉnh Hà Tĩnh năm học 2018 – 2019 8. Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh 9. Thông tƣ số 12/2011/QĐ-BGD&ĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trƣởng Bộ GD&ĐT về việc ban hành Điều lệ trƣờng trung học. 10. Kế hoạch hoạt động của nhà trƣờng, kế hoạch hoạt động của đoàn trƣờng. 11. Các nguồn thông tin khai thác từ mạng Internet 19
MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG VIỆC TUYÊN TRUYỀN GIÁO DỤC HỌC SINH VỀ VỆ SINH HỌC ĐƯỜNG VÀ NÓI KHÔNG VỚI RÁC THẢI NHỰA SỬ DỤNG MỘT LẦN Đoàn trường phổ biến kế hoạch, các chương trình hành động cho đội ngũ bí thư lớp trưởng các chi đoàn 20