Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2" nhằm nghiên cứu cơ sở thực tiễn có liên quan đến đề tài: Thực tế hoạt động của Đoàn trường, Câu lạc bộ đội nhóm, bảng báo, phát thanh và chương trình văn nghệ ở trường THPT Quỳnh Lưu 2 từ những thuận lợi đến những khó khăn. Đề xuất một số biện pháp để phát huy năng lực học sinh và giáo dục đạo đức học sinh, nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niên ở trường THPT Quỳnh Lưu 2.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2

SỞ GD VÀ ĐT NGHỆ AN TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 ----------   ---------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN TẠI TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 Tác giả: HỒ SỸ DANH Tổ: Xã hội Môn: GDQP- AN Số điện thoại: 0984 505 415 Năm học: 2021- 2022 1
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Đoàn thanh niên cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh là một tổ chức chính trị có vai trò rất quan trọng đối với công tác giáo dục thanh thiếu niên nói chung và trong các trường THPT nói riêng. Do đó, nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên sẽ góp phần vào sự thành công của công tác giáo dục học sinh trong trường học. Đánh giá vai trò quan trọng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong hệ thống chính trị ở nước ta nói chung và vai trò của tổ chức Đoàn trong nhà trường nói riêng Đảng ta đã có rất nhiều Nghị quyết, Chỉ thị chỉ đạo về công tác Đoàn và phong trào thanh niên. Đặc biệt, tại kì họp lần thứ 7 của BCH Trung ương Đảng khóa X đã ban hành Nghị quyết số 25 ngày 25 tháng 07 năm 2008 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” đã chỉ rõ: “Việc quản lý, tập hợp thanh niên trong tình hình mới khó khăn hơn. Điều kiện, phương tiện hoạt động của Đoàn, Hội, chính sách cho cán bộ Đoàn, nhất là cán bộ Đoàn cơ sở còn bất cập. Năng lực, trình độ của không ít cán bộ Đoàn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế; khả năng tập hợp, tổ chức phong trào thanh niên trong công tác thanh niên còn hạn chế”. Ngày 25/12/2013, Bộ chính trị đã có kết luận số 80/ KLTW Về đẩy mạnh thực hiện Nghị Quyết số 25-NQ/TW của Ban chấp hành trung ương Đảng khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Kết luận đã chỉ rõ: “Năm năm qua, việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW đã đạt được nhiều kết quả thiết thực. Nhận thức, trách nhiệm của các cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đoàn thể và xã hội về thanh niên và công tác thanh niên có chuyển biến tích cực, hệ thống pháp luật, chính sách tiếp tục được hoàn thiện, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi hơn cho thanh niên trong học tập, lao động, rèn luyện, vui chơi giải trí lành mạnh và phát triển tài năng. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phát triển vững chắc, hoạt động có hiệu quả hơn, chất lượng chính trị của đoàn viên từng bước được nâng lên, góp phần xây dựng, bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ chế độ, giữ vững ổn định chính trị - xã hội; đóng góp tích cực cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, công tác thanh niên vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém. Một số cấp uỷ, chính quyền, cán bộ, đảng viên chưa quán triệt đầy đủ, sâu sắc các quan điểm của Đảng về công tác thanh niên; chưa cụ thể hoá các quan điểm, giải pháp của Nghị quyết phù hợp với thực tế địa phương, đơn vị; chưa quan tâm thường xuyên, đúng mức đến công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Nghị quyết. Công tác thông tin, tuyên truyền về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và định hướng dư luận xã hội cho thanh niên chưa đáp ứng yêu cầu. Chính sách về thanh niên và công tác thanh niên thiếu đồng bộ và chậm đi vào cuộc sống. Vai trò của tổ chức đoàn ở một số nơi, nhất là trên địa 2
bàn dân cư, còn hạn chế. Công tác tập hợp, đoàn kết thanh niên khu vực kinh tế ngoài nhà nước, trong các khu công nghiệp, đối với thanh niên Việt Nam ở nước ngoài chưa đạt yêu cầu. Chất lượng nguồn nhân lực trẻ chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Một bộ phận thanh niên có biểu hiện sa sút về lý lượng, đạo đức, lối sống, mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật”. Trên thực tế công tác Đoàn và phong trào thanh niên có vai trò đặc biệt quan trọng trong các trường học nói chung và trường THPT Quỳnh Lưu 2 nói riêng. Tuổi trẻ học đường luôn cần những nét mới, chất trí tuệ và văn hoá trong các hoạt động Đoàn, Hội. Những năm qua, công tác Đoàn và phong trào thanh niên của trường THPT Quỳnh Lưu 2 đã đạt được những thành tích nổi bật được Chi uỷ – Ban giám hiệu Nhà trường và Đoàn cấp trên ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận đoàn viên, thanh niên chưa thực sự tích cực tham gia vào các hoạt động Đoàn, Hội; chất lượng sinh hoạt và kết quả công tác Đoàn ở một số chi đoàn còn chưa cao. Thực trạng trên do nhiều nguyên nhân gây nên, nhưng có thể tập trung vào một số nguyên nhân chủ yếu sau: - Đội ngũ cán bộ Đoàn chưa được tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ trong công tác. - Một số chi đoàn còn lúng túng trong khâu tổ chức các hoạt động tập hợp, thu hút đoàn viên, thanh niên dẫn đến việc một bộ phận đoàn viên thanh niên bị lôi cuốn vào các trò chơi: điện tử, bi-a... hậu quả làm cho số lượng học sinh yếu kém tăng, tổ chức Đoàn ở một số lớp yếu. - Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như: hình thức tổ chức sinh hoạt chi đoàn còn đơn điệu, các hoạt động tập thể cấp Đoàn cơ sở còn khô cứng nên chưa thu hút được đoàn viên, thanh niên tham gia một cách nhiệt tình,... Vì vậy, cần phải tăng cường công tác chỉ đạo, đề ra các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác Đoàn và phong trào thanh niên. Trước thực tế đó, với cương vị là một bí thư Đoàn trường, mong muốn được góp phần vào việc nâng cao chất lượng công tác Đoàn nói riêng và chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh của Nhà trường nói chung, vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2” với hy vọng chia sẽ một số kinh nghiệm trong công tác đoàn với các đồng nghiệp. 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu. Đã có một số đề tài nghiên cứu về các phương pháp, biện pháp để giáo dục đạo đức và phát triển năng lực cho học sinh THPT và một số bài báo về công tác giáo dục tư tưởng đạo đức cho đoàn viên, thanh niên đăng trên các tạp chí của Đảng và của đoàn như báo Nhân dân, báo Tiền phong, báo Thanh niên, Tạp chí 3
Triết học, Tạp chí Tuyên giáo ….Một số đề tài nghiên cứu và bài báo về vai trò của đoàn trường trong giáo dục đạo đức cho giới trẻ như bài viết của Nguyễn Khắc Bộ Vai trò của Đoàn trường trong giáo dục đạo đức cho giới trẻđăng trêngiaoducthoidai.vncũng chỉ ra Công tác tuyên truyền có thể thực hiện bằng nhiều cách, nhưng hiệu quả trực tiếp đến đoàn viên thanh niên nhất là việc sử dụng hệ thống phát thanh; hệ thống bảng tin của trường; bản tin viết của giới trẻ. Tuy nhiên mỗi đề tài, bài báo mới chỉ dừng ở việc chú ý đến một số vấn đề mang tính lý thuyết chung và cũng chưa có đề tài giáo dục đạo đức và phát triển năng lực thông qua hệ thống bảng báo, phát thanh và chương trình văn nghệ ở trường THPT. Ngoài ra còn có các văn bản chỉ đạo như Nghị quyết 29 của BCHTƯ Đảng cộng sản Việt Nam về công tác giáo dục, các văn bản chỉ đạo Bộ giáo dục đào tạo và Sở giáo dục đào tạo Nghệ An về việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các văn bản của đoàn về giáo dục đạo đức tư tưởng cho đoàn viên thanh niên nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của công tác tuyên truyền và giáo dục đạo đức cho học sinh đồng thời phát triển những năng lực thiết yếu. Tuy vậy, qua quá trình khảo sát, chúng tôi nhận thấy rằng: những bộ tài liệu, những văn bản hướng dẫn chỉ là những căn cứ, những công cụ có tính chất nền tảng còn việc việc thực hiện hiệu quả đến đâu là phụ thuộc vào nhân tố con người, vào thực tế của từng cơ sở giáo dục, vào đặc điểm học sinh của từng trường, vào những điều kiện chủ quan và khách quan khác. Chính vì vậy, khi lựa chọn nghiên cứu đề tài chúng tôi muốn có một cái nhìn mang tính hệ thống, toàn diện đồng thời mong muốn góp một kinh nghiệm nhỏ trong việc giáo dục đạo đức và phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng chất lượng giáo dục toàn diện, tạo ra những công dân hoàn thiện trong tương lai, có đủ Đức - Trí - Thể - Mĩ, có đủ kĩ năng sống, kĩ năng cần thiết để bước vào tương lai. 3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi tài liệu khảo sát. 3.1. Đối tượng nghiên cứu. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2 3.2. Phạm vi tài liệu khảo sát. - Chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Quỳnh Lưu 2 - Các cuộc thi do đoàn trường tổ chức trong năm học ở trường THPT Quỳnh Lưu 2. - Hệ thống bảng báo, phát thanh ở trường THPT Quỳnh Lưu 2 - Chương trình văn nghệ ở trường THPT Quỳnh Lưu 2 - Các kĩ năng mềm cần hình thành cho học sinh - Các buổi toạ đàm, giao lưu với đơn vị đoàn địa phương, đơn vị đoàn kết nghĩa. 4
4. Nhiệm vụ nghiên cứu. - Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài: Vai trò của giáo dục đạo đức, vai trò của việc phát triển năng lực sáng tạo; vai trò của cấp uỷ, công tác cán bộ, tổ chức sinh hoạt, phát triển đoàn viên, bồi dương công tác đoàn, câu lạc bộ đội nhóm, hệ thống bảng báo, phát thanh và chương trình văn nghệ trong nhà trường phổ thông. - Nghiên cứu cơ sở thực tiễn có liên quan đến đề tài: Thực tế hoạt động của Đoàn trường, Câu lạc bộ đội nhóm, bảng báo, phát thanh và chương trình văn nghệ ở trường THPT Quỳnh Lưu 2 từ những thuận lợi đến những khó khăn. - Đề xuất một số biện pháp để phát huy năng lực học sinh và giáo dục đạo đức học sinh, nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niên ở trường THPT Quỳnh Lưu 2. 5. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu lí luận - Phương pháp khảo sát thực tiễn - Phương pháp phân tích - tổng hợp - Phương pháp so sánh đối chiếu - Phương pháp thực nghiệm 6. Đóng góp của sáng kiến. Với mục đích đi sâu tìm hiểu vai trò của việc giáo dục đạo đức và phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh, đề xuất một số giải pháp phù hợp ở trường THPT Quỳnh Lưu 2, chúng tôi mong rằng SSKN sẽ cung cấp một cái nhìn tổng hợp trong giáo dục đạo đức và phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh ở trường THPT. 7. Cấu trúc SKKN. - Cấu trúc bao gồm: Phần mở đầu, phần nội dung, phần kết luận, phụ lục, mục lục, tài liệu tham khảo. PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Vai trò của công tác giáo dục đạo đức đối với học sinh THPT 1.1.1. Khái niệm Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp các quy tắc, nguyên tắc, chuẩn mực xã hội nhờ nó con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với lợi ích và hạnh phúc của con người, với tiến bộ xã hội trong quan hệ cá nhân với cá nhân, quan hệ cá nhân với xã hội và con người với tự nhiên. 5
Đạo đức là một nhân tố quan trọng của nhân cách và được xem là khái niệm luân thường đạo lý của con người, nó thuộc về vấn đề đánh giá tốt xấu, đúng sai, lành ác, hiền dữ… trong phạm vi lương tâm con người, hệ thống phép tắc đạo đức xã hội. Nói một cách dễ hiểu, đạo đức là những khuynh hướng tốt trong tâm hồn con người mà những khuynh hướng đó tạo nên những lời nói, hành vi bên ngoài phù hợp với những quy tắc xử sự của cộng đồng, xã hội. Có thể nói đạo đức là cái tốt, cái đúng ở bên trong con người được biểu hiện ra bên ngoài bằng lời nói, hành vi. Tức là con người phải có nhận thức đúng, tốt về sự vật, hiện tượng từ đó mới có lời nói, hành vi tốt đẹp.Tuy nhiên đạo đức con người không phải là cái có sẵn mà phải được giáo dục. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn Phần nhiều do giáo dục mà nên” (Nửa đêm - Nhật kí trong tù) Giáo dục đạo đức cho học sinh là một quá trình trong đó với vai trò chủ đạo của nhà sư phạm, học sinh tự giác tích cực tham gia vào các loại hình hoạt động và giao lưu nhằm hình thành biểu tượng, khái niệm đạo đức, bồi dưỡng xúc cảm, tình cảm đạo đức, rèn luyện kỹ năng và hành vi đạo đức. Bản chất của hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh THPT là quá trình tổ chức cuộc sống, tổ chức hoạt động và giao lưu nhằm giúp các em có nhận thức đúng, có thái độ và hành vi phù hợp chuẩn mực đạo đức. Giáo dục đạo đức là quá trình chuyển hóa một cách tích cực, tự giác những chuẩn mực đạo đức thành nhận thức, thái độ, hành vi và thói quen hành vi đạo đức ở các em học sinh.Tức là giáo dục đạo đức cũng đòi hỏi không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ khái niệm tri thức đạo đức mà quan trọng hơn là kết quả giáo dục phải được thể hiện thành tình cảm, niềm tin, hành động thực của học sinh. Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh là một quá trình lâu dài và phải được thực hiện thường xuyên, trong mọi tình huống chứ không phải chỉ được thực hiện khi có tình hình phức tạp hay những đòi hỏi cấp bách. Đồng thời hoạt động này phải có sự chung tay, góp sức của cả gia đình, nhà trường và xã hội. 1.1.2. Vai trò của công tác giáo dục đạo đức đối với học sinh THPT Trong tất cả các mặt giáo dục, đạo đức giữ một vị trí hết sức quan trọng. Bác Hồ đã dạy: “Trong giáo dục không những phải có tri thức phổ thông mà phải có đạo đức cách mạng. Có tài phải có đức. Có tài không có đức tham ô hủ hóa có hại cho nước. Có đức không có tài như ông bụt ngồi trong chùa, không giúp ích gì được ai” (trích Bài nói chuyện tại lớp đào tạo hướng dẫn viên các trại hè cấp I, ngày 12 tháng 6 năm1956). Trong trường THPT nếu giáo dục đạo đức được coi trọng thì chất lượng giáo dục toàn diện sẽ được nâng lên vì giáo dục đạo đức có quan hệ với các mặt đạo đức khác. Đặc biệtở một chừng mực nào đó giáo dục đạo đức còn có ý nghĩa sống còn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 6
Giáo dục đạo đức sẽ tạo động lực thôi thúc học sinh hăng hái quyết tâm học tập, tiếp thu tri thức để nâng cao trình độ nhận thức, cổ vũ, động viên học sinh tự ý thức, tự rèn luyện, hình thành niềm tin, hình thành lí tưởng sống cho mình, hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của cuộc sống để xây dựng một cuộc sống nhân văn, nhân bản. Giáo dục đạo đức góp phần tích cực trong quá trình xây dựng phẩm chất đạo đức cá nhân và xây dựng những phẩm chất ý chí, tính kỷ luật, cung cách ứng xử trong nhân cách học sinh. Trước tác động của mặt trái kinh tế thị trường và toàn cầu hóa, đang có xu hướng phá vỡ sự thống nhất của nhân cách, tạo sự mất cân bằng giữa tri thức, năng lực thực tiễn với phẩm chất đạo đức cá nhân. Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến nguy cơ hình thành một thế hệ con người Việt Nam phiến diện, làm nảy sinh sự tha hóa, lối sống tuyệt đối hóa đồng tiền. Từ đó, các quan hệ gia đình, thầy trò, tình bạn, tình yêu... băng hoại trong tính toán vụ lợi của chủ nghĩa cá nhân cực đoan. Chính giáo dục đạo đức giúp học sinh hình thành quan niệm sống tích cực, rèn luyện, xây dựng những phẩm chất đạo đức cá nhân, những phẩm chất ý chí, tính kỷ luật, cung cách ứng xử nhân đạo, tạo điều kiện cho các em vươn lên để chiến thắng tác động tiêu cực này. Thông qua giáo dục đạo đức, các giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc được học sinh tiếp nhậnlà cơ sở nền tảng để phát triển nhân cách mới cho học sinh Việt Nam; là động lực, là ngọn nguồn phát triển dân tộc, tạo nên sức mạnh tinh thần và bản lĩnh cho thế hệ học sinh vươn lên trong giai đoạn mới; các giá trị đạo đức truyền thống được kế thừa, phát huy giúp học sinh đứng vững trước tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường và toàn cầu hóa.Tuy nhiên, bối cảnh mới của đất nước và quốc tế đang đặt ra những yêu cầu mới mà những giá trị văn hóa truyền thống, trong thực tiễn mới sẽ thiếu hụt nhiều giá trị, việc tiếp thu những giá trị hiện đại như: ý thức tổ chức, kỷ luật, tác phong công nghiệp, thái độ tôn trọng và tuân thủ pháp luật,... để xây dựng, bồi dưỡng con người Việt Nam trong thời đại mới là cần thiết để học sinh vừa có thể thích ứng được với xã hội mới, vừa phù hợp với truyền thống tốt đẹp của dân tộc và của thời đại. Giáo dục đạo đức còn tạo động lực khuyến khích học sinh tự giác học tập, tự rèn luyện xây dựng nhân cách mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn Việc học phải lấy tự học làm cốt. Chính vì vậy, để các giá trị văn hóa trở thành những nhân tốbên trong của nhân cách mỗi học sinh thì việc tự giác học tập, rèn luyện, tiếp thu các giá trị đó trong xây dựng nhân cách mới là tất yếu. Có thể nói, nếu không có quá trình tự giác, tự rèn luyện của bản thân sinh viên thì mọi nỗ lực tác động từ bên ngoài, dù tốt đến đâu cũng trở nên vô ích. Nói tóm lại công tác giáo dục đạo đức sẽ hình thành cho học sinh nhu cầu, niềm tin, ý nghĩa mục đích cuộc sống, động cơ phấn đấu, rèn luyện đúng đắn, làm cho mỗi người có ý thức làm chủ, ham học hỏi, cầu tiến bộ, vươn lên tự khẳng định mình,...để trở thành những con người hoàn thiện, hội tụ đầy đủ toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà Đức - Trí - Thể - Mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh. 7
1.2. Vai trò của việc phát huy năng lực sáng tạo đối với con người trong thời đại mới 1.2.1. Khái niệm Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đã đặt ra yêu cầu hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực chung: năng lực tựchủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.Trong xã hội hiện đại ngày nay, năng lực sáng tạo rất cần thiết đối với mỗi người. Bởi nó là cách duy nhất, tốt nhất để giúp con người vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh để vươn lên và đạt được những mục đích và đi tới thành công. Cuộc sống là chuỗi những bí ẩn đòi hỏi con người phải tìm kiếm một cách có ý thức và bỏ nhiều công sức mới thấy được.Khi tìm thấy một điều gì mà trước đó người khác chưa từng nghĩ đến hoặc chưa từng biết đến được coi là bước đầu tiên của việc sáng tạo. Năng lực sáng tạo nghĩa là biết làm mới nguồn tri thức bằng những thứ mới lạ, những suy nghĩ chưa từng có trong thế giới mà chúng ta đang sống. Sáng tạo còn là làm nên những điều mới mẻ mà trước đó con người chưa làm được. Đó có thể là việc tạo nên một ý tưởng đột phá trong công việc hoặc từ ý tưởng đó phát triển thành những sản phẩm thực tế, hiện hữu. Một sự sáng tạo thành công là khi sáng tạo đó được đưa vào trong thực tế, ý tưởng được sử dụng trong công việc. Khi sáng tạo đạt đến mức độ cao nhất, nó được hiện thực hóa thành những phát minh khoa học, những bằng sáng chế có giá trị của những nhà phát minh. Đó là kết quả được công nhận, được tôn vinh và đem lại nhiều lợi ích cho xã hội. Trong học tập và cuộc sống, nhiều trường hợp sẽ gặp vấn đề mà những phương án cũ đã từng áp dụng trước đây không thể giải quyết. Lúc này phải vận dụng các kiến thức, kỹ năng sẵn có để có thể tìm ra càng nhiều giải pháp càng tốt, tiếp đến sẽ trải qua bước sàng lọc để chọn ra cách tối ưu nhất để giải quyết vấn đề hiệu quả nhất. 1.2.2. Vai trò của việc phát huy năng lực sáng tạo đối với con người trong thời đại mới Sáng tạo nghĩa là làm điều gì đó khác biệt, hoặc mới mẻ so với bản thân mình và với những người khác. Sáng tạo còn là say mê, tìm tòi để tạo ra những giá trị mới về vật chất, tinh thần hoặc tìm ra cái mới, cách giải quyết mới mà không bị gò bó phụ thuộc vào cái đã có. Như vậy sáng tạo là động lực để tạo nên sự năng động, dám nghĩ, dám làm, mạnh mẽ và quyết đoán ở học sinh. Những học sinh cónăng lực sáng tạo sẽ người năng động trong mọi công việc của tập thể và tìm tòi cái mới để giải quyết công việc.Các em không dễ dàng chấp nhận những gì hiện có, sẵn có, cũng không bắt chước hoặc lặp lại những cách thức cũ mà say mê tìm kiếm những cái mới mẻ, đem lại lợi ích, thành công cho tập thể. Một tiết mục văn nghệ có sự sáng tạo, một sản phẩm khoa học kĩ thuật có sự sáng tạo… chắc chắn sẽ có kết quả cao hơn những sản phẩm của các lớp khác. 8
Sáng tạo là quá trình dài hơi của suy ngẫm nhưnglại rút ngắn được thời gian để đạt được mục đích đã đề ra một cách nhanh chóng, tốt đẹp. Tập thể lớp có người có năng lực sáng tạo sẽ tốn ít thời gian để giải quyết vấn đề hơn những lớp khác. Năng lực sáng tạo giúp cho con người thay đổi được lề lối cũ để hướng tới một mục đích tốt hơn. Sáng tạo nhỏ có thể làm thay đổi một cá nhân hay một tập thể. Sản phẩm của sự sáng tạo luôn có ích cho người làm ra nó và có ích cho mọi người. Sáng tạo lớn có thể thay đổi toàn tập thể lớn. Sáng tạo vĩ đại làm thay đổi mọi mặt, mọi phương diện của đời sống xã hội. Sự sáng tạo còn mang lại niềm tin và động lực sống, cống hiến của con người. Người sáng tạo luôn nhận được về mình những phần thưởng xứng đáng. Trước hết là làm thỏa mãn khát khao sáng tạo của bản thân. Sau đó, là sự yêu quý, tự hào của thầy cô, bạn bè. Đó là động lực vô cùng to lớn đặc biệt với lứa tuổi THPT. Tuy nhiên, muốn có năng lực sáng tạo học sinh cần đọc nhiều, tìm hiểu nhiều vận động tất cả từ trí tuệ đến thân thể như vậy sáng tạo giúp cho con người không bị lười biếng. Đồng thời còn yêu hơn việc mình làm. Cuộc sống luôn biến đổi không ngừng vì vậy đòi hỏi con người cần phải năng động và sáng tạo. Không chỉ để cho bản thân mình mà còn cống hiến cho cộng đồng, cho đất nước. Mỗi người đều sống năng động và sáng tạo để tạo ra nhiều giá trị và những điều kì diệu cho cuộc sống này thêm tốt đẹp hơn. 1.3. Vai trò của công tác đoàn và phong trào thanh niên trong việc phát huy năng lực sáng tạo và giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT 1.3.1. Đặc điểm công tác đoàn và phong trào thanh niên trong trường THPT Giáo dục học Mác- Lê-Nin chỉ rõ: Muốn đào tạo con người theo mục tiêu của Đảng, Nhà nước đề ra thì cần: - Giải quyết tốt hai phép biện chứng học sinh- môi trường giáo dục khách thể, chủ thể cả học sinh trong tình huống thống nhất của nó. - Thông qua hoạt động tự giác, tích cực, sáng tạo của học sinh trong thực tiễn xây dựng và bảo vệ đất nước, yếu tố chủ động, sáng tạo giữ vai trò quyết định đối với việc hình thành nhân cách XHCN, là tiền đề bảo đảm sự thành công của công tác giáo dục thế hệ trẻ, những người đảm đương sứ mệnh xây dựng xã hội: Công bằng, dân chủ, văn minh, giàu đẹp. Phù hợp với tâm lý thanh niên trong trường học, các giải pháp giáo dục sau đây có tầm quan trọng đặc biệt: - Các phương pháp tác động đến ý thức học sinh( nêu gương, kích thích, thuyết phục). - Các phương pháp tự quản 9
Phương tiện quan trọng để phát huy vai trò chủ thể tích cực của học sinh là tập thể học sinh và các hoạt động tập thể. Quá trình đào tạo trong trường học phải coi trọng việc xây dựng tập thể học sinh trong đó xây dựng Đoàn TNCS HCM thành tập thể tự quản vững mạnh về tư tưởng và tổ chức với những hoạt động đa dạng, hiệu quả giáo dục cao đó là một trong các nội dung chủ yếu trong trường học nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo 1.3.2. Vai trò công tác đoàn và phong trào thanh niên trong việc phát huy năng lực sáng tạo và giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Phát biểu tại Hội nghị cán bộ đoàn trường học toàn quốc năm học 2018 - 2019 và triển khai nhiệm vụ công tác Đoàn và phong trào thanh niên trường học năm học 2019 - 2020 do Trung ương Đoàn tổ chức (diễn ra tại Quảng Nam ngày 2/7/2019), anh Bùi Quang Huy, Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam, cho biết: nhiệm vụ trọng tâm của công tác Đoàn và phong trào thanh niên trường học năm học 2019 - 2020 là đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, học sinh, sinh viên… Đồng thời chú trọng các giải pháp thúc đẩy hoạt động sáng tạo, khởi nghiệp trong đoàn viên, học sinh, sinh viên. Như vậy, có thể thấy quan điểm chỉ đạo của công tác Đoàn trong trường học là vừa phải giáo dục đạo đức cách mạng, lí tưởng sống cho học sinh vừa phát huy năng lực sáng tạo cho học sinh lập thân lập nghiệp. Sử dụng một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niên trong trường THPT sẽ mang lại những hiệu quả trực tiếp, thiết thực trong những yêu cầu đó. Đoàn thanh niên là tổ chức lãnh đạo chính tri, tư tưởng trong tập thể học sinh, là lực lượng nòng cốt trong học tập và các hoạt động tập thể của học sinh, là tổ chức quan trọng góp phần vào giáo dục học sinh tào ra môi trường để học sinh phát triển một cách toàn diện, giúp học sinh định hướng nghệ nghiệp trong tương lai. Việc sử dụng một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niện ở trường THPT sẽ giúp cho phong trào đoàn ngày một phát triển, tạo ra cách giáo dục trực tiếp, toàn diện đến đoàn viên nâng cao nhận thức chính trị và hiểu biết về xã hội, giúp đoàn viên có niềm tin vững chắc vào Đảng, vào Đất nước đồng thời tránh được âm mưu lôi kéo của thế lực phản động; hình thành nhân cách, hoài bão, ước mơ tốt; có thái độ đúng đắn trong học tập, lao động; bồi dưỡng những tình cảm nhân văn cao đẹp của con người: nhân ái, hiếu thảo, có lòng tự trọng… CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN TẠI TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 1. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn và chất lượng công tác Đoàn, phong trào thanh niên của trường THPT Quỳnh Lưu 2 trước khi thực hiện đề tài: 10
Trước khi thực hiện đề tài này, công tác Đoàn tại trường được duy trì tốt. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm tồn tại: - Một là, sự hạn chế về năng lực, nghiệp vụ công tác Đoàn của nhiều cán bộ chi đoàn. Vì vậy, các đồng chí này đã gặp không ít khó khăn trong công tác Đoàn, làm cho kết quả công tác Đoàn giảm sút. - Hai là, nhận thức của một số cán bộ Đoàn chưa đầy đủ về vai trò của tổ chức Đoàn trong nhà trường nên còn coi nhẹ công tác thu hút, tập hợp thanh niên hoạt động trong tổ chức Đoàn. Đặc biệt, còn một bộ phận thanh niên chưa thực sự phấn đấu vào Đoàn. Một số đoàn viên, thanh niên không nhiệt tình tham gia các hoạt động tập thể do Đoàn trường và Nhà trường tổ chức. Từ thực trạng nêu trên cho thấy một số điểm hạn chế trong công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại các trường THPT nói nói chung và trường THPT Quỳnh Lưu 2 nói riêng là do các nguyên nhân sau đây gây ra: - Một là, do đặc thù của các trường THPT: Đội ngũ cán bộ Đoàn luân chuyển liên tục và có nhiều biến động (Các đồng chí giáo viên hoạt động công tác Đoàn chủ yếu là kiêm nhiệm, các cán bộ chi đoàn là học sinh khối 12 ra trường hàng năm,...). Vì vậy, phần lớn các cán bộ Đoàn trong trường chưa được tập huấn nhiều về kĩ năng, nghiệp vụ hoạt động công tác Đoàn. Do đó khi tổ chức các hoạt động tập hợp đoàn viên, thanh niên còn nhiều khó khăn, lúng túng. - Hai là, công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên thanh niên chưa được chú trọng đúng mức. Hình thức tổ chức giáo dục còn khô cứng nên chưa thu hút được đoàn viên, thanh niên tập trung tham gia một cách tự nguyện. - Ba là, chất lượng các buổi sinh hoạt Đoàn ở một số chi đoàn còn chưa cao, hình thức sinh hoạt chưa đa dạng. Điều này dẫn đến việc một bộ phận đoàn viên, thanh niên chưa hứng thú với các hoạt động tập thể và bị lôi kéo vào các trò trơi: bi- a, điện tử... làm cho công tác tập hợp thanh niên tại các chi đoàn này rất khó khăn. 2. Mô tả giải pháp: Ở chương này chúng tôi sẽ đi tìm hiểu thực trạng của công tác đoàn và phong trào thanh niên tại đơn vị công tác, từ những thuận lợi, khó khăn, tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng đó. Để trên cơ sở đó có những giải pháp phù hợp giúp cho công tác đoàn và phong trào thanh niên đạt hiệu quả cao góp phần phát huy năng lực và giáo dục đạo đức học sinh. Với mong muốn có một cái nhìn thấu đáo về vấn đề nghiên cứu, chúng tôi đã tiến hành trao đổi, trò chuyện và phát phiếu điều tra trình độ kĩ năng nghiệp vụ công tác Đoàn của cán bộ các chi đoàn, chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên với hai nội dung: - Phiếu số 1: Điều tra tìm hiểu về chất lượng đội ngũ cán bộ cấp chi đoàn (131 cán bộ chi đoàn) với nội dung: 11
+ Đánh giá mức độ cần thiết của công tác tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ Đoàn đến kết quả công tác Đoàn? + Đồng chí thường dùng những biện pháp nào để thực hiện tốt vai trò thu hút, tập hợp đoàn viên, thanh niên? Phiếu số 2: Điều tra tìm hiểu chất lượng sinh hoạt Đoàn đối với 1566 đoàn viên, thanh niên tại 40 chi đoàn của trường. Yêu cầu: Đánh dấu x vào phương án mà đồng chí lựa chọn: + Chi đoàn bạn có thường xuyên tổ chức được các buổi sinh hoạt Đoàn thực sự hấp dẫn và thu hút được đông đủ các thành viên tham gia không? 1 Thường xuyên 2 Không thường xuyên 3 Rất ít tổ chức được 4 Không tập hợp được ĐVTN + Theo bạn tham gia hoạt động Đoàn có mang lại lợi ích gì cho bản thân không? 1 Rất có ích 2 Ít tạo được hứng thú cho ĐVTN 3 Không 4 Tốn thời gian, vô ích Kết quả điều tra thực tế: * Phiếu số 1: Điều tra với 131 cán bộ chi đoàn thu được kết quả như sau: - Số cán bộ chi đoàn nêu được các hình thức tổ chức sinh hoạt chi đoàn một cách rõ ràng, có nhiều biện pháp thích hợp để tập hợp ĐVTN là 96 (73,3%). - Số cán bộ chi đoàn chưa nêu được hình thức tổ chức buổi sinh hoạt chi đoàn một cách rõ ràng, nêu được một vài cách thức thu hút, tập hợp ĐVTN là 20 (15,3%). - Số cán bộ chi đoàn chưa có câu trả lời và trả lời không rõ ràng là 15 (11,5%). * Phiếu số 2: Điều tra với 1566 ĐVTN thu được kết quả như sau: - Số người chọn câu trả lời: Thường xuyên, bổ ích cho bản thân là 956 (60,7%). - Số người chọn câu trả lời: Không thường xuyên, ít tạo được hứng thú cho ĐVTN là 412 (26,3%). - Số người chọn câu trả lời: Rất ít tổ chức được là 204 (13%). - Số người chọn câu trả lời: Không tập hợp được ĐVTN là 0 (0%). 12
Từ kết quả điều tra thực tế cho thấy: - Một bộ phận ĐVTN chưa hiểu rõ về tổ chức Đoàn và chưa thấy được sự bổ ích, lí thú qua các buổi sinh hoạt Đoàn. - Một số cán bộ Đoàn chưa nhận thức đầy đủ vai trò của tổ chức Đoàn. Đặc biệt, kĩ năng, nghiệp vụ công tác Đoàn của một số cán bộ Đoàn còn yếu. Những tồn tại nêu trên do những nguyên nhân sau đây: - Do một số chi đoàn chưa tổ chức được các hoạt động gây hứng thú cho người tham gia, sinh hoạt khô cứng nên không thu hút, tập hợp được đoàn viên, thanh niên. Mặt khác, bản thân một số đoàn viên, thanh niên nhận thức chưa đúng về tổ chức Đoàn và chưa thực sự muốn tham gia các hoạt động của Đoàn. Bộ phận này có số lượng không lớn, nhưng đây chính là những đối tượng dễ bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội đẫn đến các vi phạm như: bỏ giờ, trốn học đáng ngại hiện nay. - Phần lớn cán bộ cấp chi đoàn trong trường ít được tham gia các lớp tập huấn nâng cao kĩ năng, nghiệp vụ trong công tác. Ngoài ra còn một nguyên nhân nữa là có một bộ phận cán bộ Đoàn chưa thực sự nhiệt tình trong công tác, tham gia một cách chiếu lệ, không đầu tư thời gian để chuẩn bị cho các hoạt động tập hợp, thu hút đoàn viên, thanh niên. Con số 15,3% cán bộ chi đoàn còn lúng túng khi trả lời câu hỏi về cách thức tổ chức buổi sinh hoạt chi đoàn và các biện pháp thu hút, tập hợp đoàn viên, thanh niên lý giải thực trạng chất lượng sinh hoạt ở một số chi đoàn còn chưa cao. Phân tích những nguyên nhân dẫn đến những điểm tồn tại, hạn chế trong công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2 tôi đã thực hiện một số giải pháp khắc phục các điểm tồn tại nhằm nâng cao chất lượng công tác Đoàn. CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN TẠI TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 3.1. Làm tốt công tác cán bộ: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: Cán bộ như thế nào phong trào như thế ấy. Thách thức của tổ chức Đoàn là phải tìm được cán bộ giỏi. Cán bộ Đoàn giỏi phải hội đủ hai yêu cầu rất quan trọng là phẩm chất thủ lĩnh và tính chuyên nghiệp cao. Phẩm chất thủ lĩnh là sự vững vàng về chính trị, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; sống gương mẫu, có uy tín, quy tụ được Đoàn viên thanh niên và làm việc được với mọi người. Tính chuyên nghiệp đòi hỏi người cán bộ Đoàn phải lao động cá nhân nghiêm túc, phải có kiến thức về những vấn đề liên quan, thiết kế và tổ chức được phong trào. Ngoài ra cũng cần phải có sức khỏe và có một trình độ, kỹ năng khá toàn diện: kỹ năng tham mưu, chỉ đạo, kỹ năng quản lý điều hành, kỹ năng tổ chức các hoạt động, kỹ năng viết, kỹ năng nói, kỹ năng giao tiếp... Tuy nhiên, cán bộ Đoàn trong khối trường học thì chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm, nhiệm 13
vụ chuyên môn dạy và học vẫn là nhiệm vụ chính. Chính vì vậy, công tác cán bộ trong các đoàn trường học cần phải được quan tâm đặc biệt. Việc lựa chọn người cán bộ Đoàn là hết sức quan trọng, vì là cán bộ kiêm nhiệm nên việc dành thời gian, tâm sức cho hoạt động Đoàn sẽ có phần hạn chế nhất định. Chính vì thế, người cán bộ Đoàn trong trường THPT cần phải là người có thực tâm và thực tài. Thực tâm tức là người cán bộ Đoàn có tâm huyết, có niềm đam mê thực sự với công tác Đoàn, là người sẵn sàng cống hiến cho hoạt động chung của tập thể mà không hề vụ lợi cho riêng mình, là người sẵn sàng đi sớm về muộn vì công việc. Thực tài tức là người cán bộ Đoàn cần phải là một người có phẩm chất thủ lĩnh, là một người có chuyên môn cao, học tập tốt, làm việc có khoa học, chất lượng, là người có phẩm chất chính trị vững vàng, có lối sống lành mạnh, như thế thì mới có thể làm cho các đoàn viên thanh niên nể phục, mới thu hút được đoàn viên thanh niên làm theo. Để lựa chọn được đội ngũ cán bộ đoàn có đủ phẩm chất và năng lực, lòng nhiệt tình và đam mê cống hiến, hằng năm tôi luôn coi trọng việc nắm bắt thông tin để xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn có chất lượng qua đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và cả đội ngũ các thầy cô giáo làm công tác tổng phụ trách đội của các trường THCS trên địa bàn trường tuyển sinh. Ví dụ để lựa chọn được cán bộ đoàn có năng lực cho các chi đoàn thuộc khối 11 và 12 hàng năm thì đã có tính kế thừa từ đầu khối cùng với việc thăm dò thông qua các thầy cô giáo chủ nhiệm, các thầy cô giáo dạy bộ môn ở các lớp và thông qua đội ngũ các đồng chí trong BCH đoàn trường để bổ sung hoặc thay thế. Còn đối với đội ngũ cán bộ đoàn cho các chi đoàn thuộc khối 10 thì việc thăm dò để tìm ra những cán bộ đoàn sẽ dựa vào đội ngũ các thầy cô giáo làm công tác tổng phụ trách đội ở các trường THCS mà cầu nối là các đồng chí bí thư đoàn các xã, phường, thị trấn trên địa bàn trường tuyển sinh. Ngoài ra một kênh thông tin nữa cũng không kém phần quan trọng là qua phiếu thăm dò được áp dụng cho các chi đoàn khối 10 vào đầu các năm học với mẫu phiếu như sau: HUYỆN ĐOÀN QUỲNH LƯU ĐOÀN TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2 PHIẾU THĂM DÒ NĂNG KHIẾU HOẠT ĐỘNG Chức vụ đã Học sinh Ghi TT Họ và tên Năng khiếu làm ở trường trường THCS chú THCS 1 2 3 4 5 14
Bước tiếp theo để làm tốt công tác cán bộ là việc chỉ đạo các chi đoàn tổ chức tốt đại hội chi đoàn và việc tổ chức đại hội đoàn trường một cách bài bản. Đối với đại hội các chi đoàn, chúng tôi đã tổ chức tập huấn về công tác tổ chức đại hội chi đoàn, đồng thời chọn một chi đoàn thuộc khối 12 để tiến hành đại hội mẫu và mời các đồng BCH của các chi đoàn thuộc khối 11, khối 12 và BCH lâm thời các chi đoàn khối 10 cùng dự để học hỏi. Sau đó tiếp tục phân công các đồng chí trong Ban thường vụ đoàn trường (gồm 5 đồng chí thuộc chi đoàn giáo viên) trực tiếp duyệt và chỉ đạo đại chi đoàn ở các khối lớp. Đối với đại hội đoàn trường, chúng tôi đã chủ động chuẩn bị tốt các tài liệu phục vụ đại hội, chuẩn bị tốt công tác nhân sự trình cấp ủy Đảng và huyện đoàn xin ý kiến chỉ đạo để tiếp tục hoàn chỉnh các khâu đại hội, đồng thời phân công các đồng chí trong BCH, BTV từng phần việc cụ thể để đại hội được tổ chức thành công. (phụ lục 1) 3.2. Xây dựng chương trình hành động cho cả nhiệm kỳ: Để nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niên trong nhà trường thì việc tổ chức các hoạt động không thể chỉ mang tính tự phát theo kiểu làm đến đâu thì tính đến đó theo kiểu ngẩu hứng bị động. Vì thể ngay từ đầu năm học, chúng tôi đã họp Ban thường vụ và Ban chấp hành để xây dựng chương trình hành động cho cả nhiệm kỳ trên cơ sở chương trình nhiệm vụ năm học của nhà trường, chương trình phối hợp hàng năm giữa tỉnh đoàn với sở giáo dục Nghệ An và chương trình công tác đoàn trong năm học của huyện đoàn Quỳnh Lưu (Phụ lục 3). Đồng thời mỗi tháng chúng tôi tiếp tục căn cứ vào kế hoạch của năm cùng với các sự việc phát sinh ngoài dự kiến để xây dựng kế hoạch hoạt động cho tháng. Chính nhờ sự chủ động trong xây dựng kế hoạch hành động từ đầu khóa nên tất cả các hoạt động diễn ra trong năm học đều được chúng tôi triển khai tổ chức một cách bài bản, khoa học và mang lại hiệu quả cao. 3.3. Bồi dưỡng kĩ năng, nghiệp vụ công tác Đoàn cho đội ngũ cán bộ chi đoàn: Ở mỗi chi đoàn, vai trò của các cán bộ Đoàn là rất quan trọng. Đây chính là đội ngũ cốt cán, hạt nhân của chi đoàn trong mọi hoạt động. Vì vậy, để có thể nâng cao được kết quả công tác của chi đoàn thì tại mỗi chi đoàn phải có những cán bộ Đoàn giỏi. Do đó tôi đã chỉ đạo chú trọng việc bồi dưỡng về kĩ năng và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chi đoàn. (Phụ lục 3) Do đặc điểm phần lớn các cán bộ chi đoàn tại trường còn hạn chế về kĩ năng, nghiệp vụ trong công tác nên chúng tôi hết sức chú trọng đến công tác tập huấn nâng cao nghiệp vụ công tác Đoàn cho cán bộ Đoàn với các nội dung thiết thực, bổ ích. Ngay từ đầu năm học, tôi đã tiến hành tập huấn cho các cán bộ chi đoàn để trang bị những kiến thức, kĩ năng cần thiết cho công tác Đoàn với các nội dung cụ thể: 15
Thứ nhất, tổ chức cho cán bộ các chi đoàn rèn luyện kỹ năng sống: Với đòi hỏi cần phải thu hút, tập hợp được thanh niên trong các buổi sinh hoạt Đoàn, nên người cán bộ Đoàn phải có kỹ năng sống tốt. Đặc biệt, cần rèn luyện các kỹ năng tự khẳng định bản thân cho cán bộ Đoàn. Thứ hai, tổ chức tập huấn kỹ năng cần thiết trong công tác Đoàn: Cần chú trọng rèn các kỹ năng như: kỹ năng nói trước công chúng, kỹ năng tổ chức các trò chơi, kỹ năng tổ chức các hội thảo-diễn đàn, kỹ năng tổ chức hội thi, kỹ năng tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ,... Đây là những kỹ năng cơ bản, hết sức cần thiết của một cán bộ Đoàn để có thể đảm nhiệm vai trò của một thủ lĩnh thanh niên. Ngoài các buổi tổ chức tập huấn tại đơn vị, chúng tôi còn kết hợp với huyện Đoàn, các Đoàn cơ sở bạn tổ chức các buổi tập huấn, giao lưu học hỏi bổ ích cho cán bộ Đoàn. Các hoạt động này cũng đã góp phần tích cực trong công tác nâng cao kĩ năng, nghiệp vụ cho cán bộ Đoàn. Thứ ba, tập huấn về nghiệp vụ Đoàn: Qua các buổi tập huấn về nghiệp vụ giúp cho cán bộ Đoàn nhận thức đầy đủ về vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Đặc biệt cung cấp cho cán bộ chi đoàn các kiến thức về cách thức tổ chức buổi sinh hoạt chi đoàn, đánh giá phân loại đoàn viên, chương trình rèn luyện đoàn viên, công tác phát triển đoàn viên, hiểu và ghi chép đầy đủ các nội dung trong cuốn sổ đoàn, sổ chi đoàn,... Sau khi được tham gia tập huấn, các cán bộ chi đoàn đã thực hiện tốt vai trò nòng cốt tại chi đoàn của mình. Các cán bộ chi đoàn đã tự tin hơn rất nhiều khi được trang bị đầy đủ về nghiệp vụ, kĩ năng hoạt động Đoàn. Nhiều chi đoàn đã tổ chức được những buổi sinh hoạt hấp dẫn, bổ ích thực sự thu hút được các đoàn viên, thanh niên tại chi đoàn tham gia, tạo được không khí thi đua sôi nổi giữa các chi đoàn. Tập huấn kỹ năng công tác Đoàn 16
3.4. Đổi mới hình thức tổ chức giáo dục truyền thống, các hoạt động văn hóa văn nghệ, TDTT cho đoàn viên, thanh niên. Thanh niên là bộ phận xung kích đi đầu trong mọi phong trào cách mạng, do đó cần được giáo dục về mọi mặt. Công tác giáo dục truyền thống cho đoàn viên, thanh niên có vai trò hết sức quan trọng, giúp cho đoàn viên, thanh niên có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, nhận thức đầy đủ về tổ chức Đoàn và các tổ chức khác đồng thời đảm bảo được tính kế thừa giữa các thế hệ cách mạng. Từ đó đoàn viên, thanh niên sẽ có những hành động thiết thực tham gia các hoạt động xã hội nói chung và công tác Đoàn nói riêng, có động cơ mục đích rõ ràng trong học tập. Công tác tổ chức giáo dục truyền thống thường được tiến hành nhân các ngày kỉ niệm lớn như: 20/11, 22/12, 3/2, 26/3,… Tuy nhiên, trước đây phần lớn các buổi giáo dục truyền thống còn được tổ chức một cách khô cứng nên đoàn viên, thanh niên tham gia một cách thụ động, gây nên sự nhàm chán và không thu hút được sự quan tâm chú ý của người tham gia. Do đó, cần phải đổi mới các hình thức tuyên truyền giáo dục truyền thống cho đoàn viên, thanh niên. Có rất nhiều hình thức giáo dục truyền thống như: tuyên truyền, cổ động, tổ chức đợt cao điểm, thăm viếng khu tưởng niệm, gặp mặt nhân chứng, tổ chức các diễn đàn, hội thi,… Để thu hút tập hợp được Đoàn viên thanh niên tham gia có hiệu quả trong công tác giáo dục truyền thống cần phải có nhiều hình thức hấp dẫn, đa dạng. Phải có kế hoạch chi tiết, chuẩn bị chu đáo để có thể thu được kết quả cao nhất. Tại trường THPT Quỳnh Lưu 2, các hoạt động này đã được chúng tôi đa dạng hóa bằng nhiều hình thức khác nhau như mời công an huyện Quỳnh Lưu về tại trường để nói chuyện và tuyên truyền pháp luật, tổ chức các cuộc thi viết nhân các ngày lễ (Cuộc thi viết về mẹ, về người phụ nữ tôi yêu nhân kỷ niệm ngày thành lập hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam; Cuộc thi viết: Quỳnh Lưu 2 trong tôi nhân ngày 20/11,...), tổ chức hội thi làm và cắm hoa nghệ thuật, hội thi nữ sinh thanh lịch nhân ngày quốc tế phụ nữ 8/3, cuộc thi Rung chuông vàng nhân kỷ niệm ngày thành lập đoàn 26/03, cuộc thi kể chuyện tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào tháng 5. Ngoài ra, đoàn trường còn vận dụng các hình thức khác để giáo dục truyền thống cho ĐVTN như thông qua chương trình phát thanh học đường, thông qua các cuộc thi triệu phú kiến thức ở hệ thống bảng tin ,...(Phụ lục 1). Ví dụ: Chương trình phát thanh học đường thông thường được xây dựng với bố cục gồm 3 phần: + Phần 1: Điểm tin của đoàn trường, nhà trường. + Phần 2: Tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng, của ngành giáo dục; chủ đề của tuần, tháng. + Phần 3: Qùa tặng âm nhạc. Đối với chương trình phát thanh học đường, chúng tôi đã thành lập được một câu lạc bộ gồm 11 đồng chí (bao gồm 5 đồng chí giáo viên trong BTV đoàn trường làm nhiệm vụ xây dựng kịch bản và thu âm, 6 đồng chí ĐVTN là học sinh 17
có giọng đọc tương đối tốt để đọc phát thanh). Chương trình này cũng được đông đảo ĐVTN hưởng ứng, đặc biệt là chuyên mục quà tặng âm nhạc đã giúp chuyển tải, nói hộ các tâm tư tình cảm, những lời chúc giữa ĐVTN với nhau hay giữa học sinh với các thầy cô giáo và ngược lại nhân các dịp chúc mừng sinh nhật hay các ngày lễ,... Do thời lượng có hạn nên chương trình chưa đáp ứng được hết các yêu cầu, nguyện vọng của tất cả ĐVTN, tuy nhiên tôi nhận thấy đây là một trong những việc làm cụ thể mang lại hiệu quả cao trong việc tập hợp ĐVTN để định hướng vào việc giải quyết tốt các nhiệm vụ trong tâm trong nhà trường, góp phần giúp ĐVTN tránh xa các tệ nạn xã hội, hướng đến sự phát triển toàn diện. - Cuộc thi triệu phú kiến thức được xây dựng dưới dạng: + Các câu hỏi trắc nghiệm tập trung vào chủ đề của tuần, tháng (Về mẹ nhân ngày 20/10, về anh bộ đội cụ Hồ nhân dịp 22/12,...). + Dự đoán: Theo bạn, sẽ có bao nhiêu người dự đoán đúng số người trả lời đúng các câu hỏi trên? Như vậy với cuộc thi triệu phú kiến thức, thực tế các câu hỏi kiến thức liên quan đến hiểu biết chủ đề của tuần, của tháng được đưa ra dưới dạng trắc nghiệm nên không khó mà chỉ chủ yếu mang tính chất tuyên truyền, cái gợi tính tò mò và lôi cuốn được đông đảo ĐVTN tham gia chính là câu hỏi dự đoán. Chính vì vậy mà số lượng ĐVTN tham gia các cuộc thi triệu phú kiến thức của các tuần, các tháng là rất đông đảo. Ngoài việc tổ chức và đổi mới việc tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống, để tạo sân chơi bổ ích và lành mạnh, hàng năm đoàn trường chúng tôi còn chú trọng việc tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, TDTT trong ĐVTN vào các dịp cụ thể: - Tổ chức hoạt động thể thao (Bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, cờ vua, cờ tướng) và hoạt động giao lưu với các đơn vị bạn nhân các dịp lễ trong năm. - Tổ chức hội diễn văn nghệ cấp trường nhân dịp 20/10 và 20/11. - Tổ chức trò chơi dân gian (Vào thời gian nghỉ giải lao 10 phút) xuyên suốt năm học như (Kéo co, nhảy Bao bố, nhảy dây đồng đội,...). (Phụ lục 1). Tổ chức giải bóng đá nữ chào mừng ngày 26/03 18
Nhìn chung, các phong trào văn hóa văn nghệ, các trò chơi dân gian được tổ chức thường xuyên và đã trở thành thói quen, một nét riêng bổ trợ học tập của trường THPT Quỳnh Lưu 2, đưa Quỳnh Lưu 2 trở thành một điểm sáng về hoạt động văn hóa văn nghệ của huyện Quỳnh Lưu. Đặt biệt đối với trò chơi dân gian gần như đã trở thành một thói quen, một món ăn tinh thần không thể thiếu của ĐVTN trường THPT Quỳnh Lưu 2 vào mỗi giờ nghỉ lao 10 phút vào các buổi sáng trong tuần. Do thời gian rất ngắn (chỉ có 10 phút), tuy nhiên do sự háo hức và đâm mê đối với các thể loại trò chơi dân gian nên các ĐVTN đã tự ý thức tập trung rất nhanh chóng để tham gia thi đấu. Thời gian nữa tiết học thứ 2 của buổi sáng, đồng chí giáo viên trực nề nếp cùng với đồng chí trực BTV đoàn trường bắt đầu chuẩn bị các điều kiện CSVC để phục vụ cho các đội thi, hiệu lệnh trống kết thúc tiết học thứ 2 kết thúc cũng là lúc tiếng nhạc, tiếng loa từ hệ thống phát thanh của đoàn trường vang lên, các đội thi của các chi đoàn (đã bốc thăm theo lịch) nhanh chóng có mặt tại sân thi đấu cùng rất đông học sinh và giáo viên toàn trường tham gia cổ vũ cho các đội thi đã tạo nên một không khí hồi hộp, nhộn nhịp và phấn khởi tạo tâm lý thoải mái, nhẹ nhàng để bước vào một giờ học tiếp theo. 3.5. Tổ chức sinh hoạt chi đoàn có chất lượng, đồng thời làm tốt công tác phát triển đoàn viên: Để lối cuốn tập hợp được ĐVTN tham gia vào các hoạt động đoàn thì tất cả các khâu từ lập kế hoạch, vận động đến triển khai,... cần phải được thực hiện một cách chu đáo, nghiêm túc để ĐVTN thấy được vai trò, vị trí của tổ chức đoàn trong hệ thống chính trị nói chung và tại đơn vị trường học nói riêng, đồng thời phải làm cho ĐVTN thấy được những lợi ích thiết thực đối với bản thân khi tham gia các hoạt động đoàn và tham gia vào tổ chức đoàn. Vì vậy người thủ lĩnh đoàn trường phải biết chỉ đạo để việc sinh hoạt chi đoàn phải thực sự có chất lượng và việc phát triển đoàn viên cần được triển khai một cách bài bản, nghiêm túc. Đổi mới sinh hoạt chi đoàn 19
Công tác phát triển đoàn viên Đối với việc sinh hoạt chi đoàn định kỳ được chúng tôi bố trí vào tiết sinh hoạt của sáng thứ 7 tuần cuối tháng. Ban thường vụ có sự định hướng cho các chi đoàn về nội dung sinh hoạt định kỳ, đồng thời có sự phân công thành viên kiểm tra việc sinh hoạt ở các khối lớp. Sáng thứ 2 của tuần kế tiếp, các chi đoàn nạp trích biên bản cuộc họp về BTV đoàn trường để tổng hợp giải quyết những đề xuất của các chi đoàn hoặc tham mưu cho Ban giám hiệu nhà trường giải quyết tốt nhất các đề xuất của các chi đoàn. Đối với công tác phát triển đoàn viên được giao cho đồng chí phó bí thư đoàn trường phụ trách đã xây dựng kế hoạch cụ thể và triển khai công việc một cách chặt chẽ, bài bản từ khâu cử thanh niên tham gia lớp học đến việc làm bài thu hoạch và công tác tổ chức kết nạp để những thanh niên ưu tú thấy được sự vinh dự khi được đứng vào hàng ngũ của đoàn. (Phụ lục 1). 3.6. Phối hợp tốt với với đoàn các địa phương trong vùng tuyển sinh: Để công tác đoàn và phong trào thanh niên ở tại trường có chất lượng và ngày càng mạnh thì công tác phối kết hợp với đoàn địa phương là không thể thiếu mà phải ngày càng chặt chẽ, đây cũng là quy định của TW đoàn trong nội dung quản lý ĐVTN sinh hoạt hai chiều. Nhận thức được sự cần thiết của công tác phối hợp, trong những năm gần đây, đoàn trường THPT Quỳnh Lưu 2 đã cùng với đoàn các xã, phường, thị trấn trên địa bàn trường tuyển sinh đã làm tốt nội dung này thông qua những việc làm cụ thể như sau; 20