Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục, tạo hứng thú học tập môn học Trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình GDPT 2018 cho học sinh tại trường THPT Cát Ngạn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:62

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm nghiên cứu phương pháp giáo dục trong Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Đặc biệt nghiên cứu và áp dụng các hình thức tổ chức Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn; Góp phần đưa ra những giải pháp cụ thể vào việc nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống và giúp học sinh tự khám phá bản thân, tìm hiểu, định hướng nghề nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục, tạo hứng thú học tập môn học Trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình GDPT 2018 cho học sinh tại trường THPT Cát Ngạn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƢỜNG THPT CÁT NGẠN ====***==== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC, TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP MÔN HỌC TRẢI NGHIỆM, HƢỚNG NGHIỆP TRONG CHƢƠNG TRÌNH GDPT 2018 CHO HỌC SINH TẠI TRƢỜNG THPT CÁT NGẠN. Lĩnh vực: Quản lý Giáo viên thực hiện: Mai Xuân Toàn Đoàn Văn Chiến, Hoàng Thị Thanh Xuân Đơn vị công tác: Trường THPT Cát Ngạn Địa chỉ: Thanh Liên, Thanh Chương, Nghệ An Năm học: 2023 – 2024
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN ====***==== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC, TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP MÔN HỌC TRẢI NGHIỆM, HƢỚNG NGHIỆP TRONG CHƢƠNG TRÌNH GDPT 2018 CHO HỌC SINH TẠI TRƢỜNG THPT Lĩnh vực: Quản lý Năm học: 2023 – 2024
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ GDPT Giáo dục phổ thông THPT Trung học phổ thông THCS Trung học cơ sở GDTX Giáo dục thường xuyên TNHN Trải nghiệm hướng nghiệp HS Học sinh CBQL Cán bộ quản lý GV Giáo viên GVCN Giáo viên chủ nhiệm XHCN Xã hội chủ nghĩa ĐVTN Đoàn viên thanh niên
MỤC LỤC NỘI DUNG Trang A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I. Lý do chọn đề tài. 1 II. Mục đích nghiên cứu 2 III. Đối tượng nghiên cứu 2 IV. Phương pháp nghiên cứu 2 V. Kế hoạch nghiên cứu 2 VI. Tính mới của đề tài 3 1. Tính mới của đề tài 3 2. Những đóng góp của đề tài 3 B. PHẦN NỘI DUNG. 4 I. Cơ sở lý luận và tực tiễn. 4 1. Cơ sở lí luận. 4 2. Cơ sở thực tiễn. 4 3. Nội dung Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, 5 hướng nghiệp trong chương trình GDPT2018. 3.1 Cấu trúc chương trình trải nghiệm hướng nghiệp ở bậc THPT 5 hiện nay. 3.2. Thực trạng việc tổ chức dạy học trải nghiệm, hướng nghiệp 17 tại trường trung học phổ thông 3.2.1. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy học trải nghiệm, hướng 17 nghiệp tại trường trung học phổ thông. 3.2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy học trải nghiệm, hướng 18 nghiệp tại trường trung học phổ thông Cát Ngạn. 3.2.2.1 Đặc điểm tình hình trường THPT Cát Ngạn 18 3.2.2.2 Mặt thuận lợi trong công tác tổ chức hoạt động trải 20 nghiệm hướng nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn 3.2.2.3. Mặt khó khăn trong công tác tổ chức hoạt động trải 20 nghiệm hướng nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn II. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục, tạo hứng thú học tập 21 môn học Trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình GDPT 2018
cho học sinh tại trường THPT Cát Ngạn 1. Chỉ đạo việc xây dựng chương trình hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp phù hợp với đối tượng, phù hợp với đơn vị trên cơ sở khung chương trình chung. 1.1. Các bước căn cứ để xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm. 23 1.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động hướng nghiệp theo từng chủ đề để nâng cao hiệu quả học tập định hướng nghề nghiệp cho học sinh 24 theo chương trình GDPT 2018 1.2.1 Chỉ đạo KHTN phối hợp với đoàn thanh niên xây dựng tổ 25 chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo Stem. 1.2.2. Chỉ đạo đoàn thanh niên phối hợp với ban chuyên môn 26 xây dựng kế hoạch trải nghiệm về nguồn cho học sinh. 1.2.3. Chỉ đạo đoàn thanh niên phối hợp với nhóm GDQP và nhóm Lịch Sử xây dựng kế hoạch trải nghiệm hướng nghiệp một 27 ngày làm chiến sĩ từ đó định hướng nghề nghiệp cho học sinh. 2. Nâng cao nhận thức, vai trò trách nhiệm của các thành viên trong trường đối với tổ chức các hoạt động dạy học trải nghiệm, hướng 28 nghiệp cho học sinh tại trường THPT Cát Ngạn 2.1. Ban giám hiệu cần thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tính chủ động, 29 sáng tạo trong quá trình giảng dạy, tổ chức các hoạt động dạy học trải nghiệm, hướng nghiệp cho các thành viên trong nhà trường. 2.2. Thường xuyên chú trọng làm tốt công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên dạy học trải nghiệm, 29 hướng nghiệp, đặc biệt là kiến thức chuyên ngành và liên ngành. 2.3. Phát huy ý thức tự giác, tính chủ động, sáng tạo trong tự học, 29 tự nghiên cứu 2.4. Xây dựng kế hoach hoạt động, phương pháp có tính khoa 29 học, khả thi của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. 3. Phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường để tổ chức các hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp tập trung theo các chủ đề 30 nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục, tạo hứng thú học tập môn học Trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình GDPT 2018. 3.1. Tổ chức hoạt động tham quan trải nghiệm các khu di tích lịch 30 sử văn hóa nâng cao hiệu quả giáo dục truyền thống. 3.2. Tổ chức các chương trình học tập ngoại khóa dưới hình thức 32
trải nghiệm hướng nghiệp từ đó tạo hứng thú định hướng nghề nghiệp cho học sinh. 3.2.1 Tổ chức hoạt động trải nghiệm“Duyên dáng thời trang tái 33 chế”, ngày ngày hội STEM với chủ đề “ Khơi nguồn sáng tạo”. 3.2.2. Tổ chức hoạt động tư vấn trải nghiệm hướng nghiệp cho học sinh thông qua các diễn đàn trao đổi định hướng nghề nghiệp các 33 trường đại học cao đẳng. 3.2.3 Tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp với chủ đề “ 35 Một ngày làm chiến sỹ” định hướng nghề nghiệp cho học sinh. 3.2.4.Tổ chức hoạt động trải nghiệm “ Ngày tết quê em” và “trải 36 nghiệm sáng tạo Stem”. 4. Phối hợp với chính quyền địa phương trên địa bàn trường đóng tổ chức các buổi trải nghiệm giúp địa phương tạo dựng cảnh quan môi 37 trường sống, nhằm nâng cao hiệu quả giáo duc truyền thống địa phương, tình cảm yêu quê hương đất nước. III. Hiệu quả của biện pháp 41 1. Hiệu quả trong công tác phát triển phẩm chất năng lực, giáo 41 dục kỹ năng sống, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. 1.1. Hiệu quả trong công tác phát triển phẩm chất năng lực 41 1.2. Hiệu quả trong công tác giáo dục kỹ năng sống, định hướng 42 nghề nghiệp cho học sinh. 2. Tạo hứng thú cho học sinh trong học tập môn trải nghiệm hướng 45 nghiệp 3. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất 47 3.1.Mục đích khảo sát: 47 3. 2. Nội dung và phương pháp khảo sát: 47 3.2.1.Nội dung khảo sát 47 3.2.2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá 47 3.3. Đối tượng khảo sát: 48 3. 4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải 48 pháp đã đề xuất. 3.4.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất 48
3.4.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất 49 C. KẾT LUẬN 50 I. Kết luận 50 II. Kiến nghị đề xuất. 50 1. Với cấp quản lí. 50 2. Với giáo viên. 51 3. Với học sinh. 51 TÀI LIỆU THAM KHẢO 52 PHỤ LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông) là hoạt động giáo dục bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp sẽ hình thành, phát triển cho học sinh năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp. Tham gia các hoạt động trải nghiệm các em học sinh có cơ hội huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng của các môn học và lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải nghiệm thực tiễn đời sống, khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú. Trong khi đó, tham gia các hoạt động hướng nghiệp ở trường phổ thông học sinh sẽ được trang bị kiến thức, hình thành năng lực định hướng nghề nghiệp, từ đó giúp các em lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, tính cách, sở thích của bản thân, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của gia đình và phù hợp với nhu cầu của xã hội. Giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp cho các em học sinh trong nhà trường phổ thông là việc làm cần thiết. Việc áp dụng phương pháp giảng dạy mới theo hướng học sinh được chủ động tìm hiểu, khám phá, kinh doanh sẽ giúp học sinh có nhận thức, thái độ, kĩ năng và thái độ sống tích cực nhằm tạo tiền đề vững chắc cho việc lập nghiệp trong tương lai. Giáo dục trải nghiệm hướng nghiệp chú trọng đến phát triển năng lực thực tiễn, nâng cao kĩ năng thực hành, bồi dưỡng tư duy nghề nghiệp. Khi có định hướng đúng đắn, học sinh sẽ được phát huy hết khả năng của mình, tiếp cận với công việc phù hợp và trở thành công dân có ích cho xã hội. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình GDPT mới 2018 là hoạt động giáo dục bắt buộc và được tổ chức theo nhiều loại hình hoạt động, với sự tham gia, phối hợp, liên kết của nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên môn học, cán bộ tư vấn tâm lí học đường, cán bộ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, cán bộ quản lí nhà trường, cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân trong xã hội nên chúng tôi cùng các đồng chí trong nhà trường đã xây dựng chủ đề hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong các tiết sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, Hoạt động giáo dục theo chủ đề và Hoạt động câu lạc bộ; sao cho có thể để đạt mục tiêu đó là giúp mỗi cá nhân khẳng định được giá trị riêng, phù hợp với chuẩn mực đạo đức chung; giúp học sinh thể hiện tình yêu đất nước, con người, trách nhiệm công dân,... bằng việc làm, hành động cụ thể, thiết thực và bằng các hoạt động cống hiến cho xã hội, phục vụ cộng đồng. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục hoàn thiện những phẩm chất và năng lực chung của chương trình giáo dục. Đó cũng chính là những phẩm chất và năng lực cơ bản của người lao động tương lai và người công dân toàn cầu. Học sinh định hướng được nghề nghiệp dựa trên hiểu biết về nghề, nhu cầu thị trường lao động, sự phù hợp của 8
nghề được lựa chọn với năng lực và hứng thú của cá nhân; xây dựng được kế hoạch đường đời; có khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới. Đề đáp ứng yêu cầu của dạy học môn Trải nghiệm, hướng nghiệp theo chương trình GDPT 2018 tạo hứng thú và nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh, chúng tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục, tạo hứng thú học tập môn học Trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương trình GDPT 2018 cho học sinh tại trường THPT Cát Ngạn”. Đề tài này sẽ mang lại nhiều hiệu quả thiết thực trong công tác triển khai thực hiện dạy và học môn học trải nghiệm hướng nghiệp ở bậc THPT. II. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu Chương trình, nội dung hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tại trường trung học phổ thông. - Nghiên cứu phương pháp giáo dục trong Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Đặc biệt nghiên cứu và áp dụng các hình thức tổ chức Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn. - Góp phần đưa ra những giải pháp cụ thể vào việc nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống và giúp học sinh tự khám phá bản thân, tìm hiểu, định hướng nghề nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn. III. Đối tƣợng nghiên cứu - Nghiên cứu về thực trạng việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn. - Công tác phối hợp giữa các tổ chức, cá nhân trong việc tỏ chức các Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tại trường THPT Cát Ngạn. IV. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Luật giáo dục, Điều lệ trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học, Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông mới. - Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Kết hợp phương pháp tìm hiểu nghiên cứu trò chuyện, điều tra bằng phiếu; phỏng vấn giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh. - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Thống kê số liệu thực tiễn để tìm hiểu nguyên nhân, đề ra giải pháp phù hợp - Phương pháp gặp gỡ trao đổi trực tiếp với học sinh: Tư vấn tâm lý học đường để hiểu và nắm bắt tâm lý. V. Kế hoạch nghiên cứu. Bảng tiến độ thực hiện công việc: 9
STT Thời gian Nội dung công việc Sản phẩm 15/9/2023 đến - Chọn đề tài, viết đề cương 1 - Bản đề cương . 15/12/2023 - Đăng ký với tổ - Đọc tài liệu - Tập hợp tài liệu viết 15/12/2023 phần cơ sở lý luận 2 - Khảo sát thực trạng đến 15/2/2024 - Tổng hợp số liệu - Xử lý số liệu khảo sát Trao đổi, học hỏi kinh - Bảng số liệu 15/2/2024 đến nghiệm qua đồng nghiệp, đề - Triển khai thực tiễn qua 3 xuất biện pháp 15/3/2024 các hoạt động ngoài giờ - Áp dụng thử nghiệm lên lớp 15/3/2024 đến - Bản nháp Sáng kiến 4 Viết Sáng kiến kinh nghiệm 15/4/2024 kinh nghiệm Hoàn thiện Sáng kiến kinh - Bản Sáng kiến kinh 5 Tháng 4/2024 nghiệm nghiệm chính thức VI. Tính mới của đề tài 1. Tính mới của đề tài Đây là đề tài mới, chúng tôi đúc rút được trong quá trình công tác giảng dạy môn Trải nghiệm, hướng nghiệp trong chường trình GDPT 2018 và tổ chức thực hiện thành công tại trường THPT Cát Ngạn. Hiện nay chưa có đề tài nào của các trường THPT trên địa bàn toàn tỉnh Nghệ An nghiên cứu hoặc đề cập về các giải pháp này. + Đề tài nghiên cứu đi từ cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, thực trạng hiện nay để đua ra các giải pháp và thực nghiệm đánh giá kết quả. Bố cục của đề tài gồm ba phần mở đầu, nội dung và kết luận đề xuất 2. Những đóng góp của đề tài Đề tài đã tìm ra được các giải pháp đồng bộ để định hướng hình thành và phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh. Giúp cho học sinh trường THPT Cát Ngạn phát triển một cách toàn diện vừa phù hợp với mục tiêu đổi mới chương trình GDPT 2018, giúp các em có cách học cách tiếp cận mới của môn học. 10
B. PHẦN NỘI DUNG. I. Cơ sở lý luận và thực tiễn. 1. Cơ sở lí luận. Hoạt động trải nghiệm: Là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai” Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông) là hoạt động giáo dục bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp sẽ hình thành, phát triển cho học sinh năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp. Tham gia các hoạt động trải nghiệm các em học sinh có cơ hội huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng của các môn học và lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải nghiệm thực tiễn đời sống, khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú. Trong khi đó, tham gia các hoạt động hướng nghiệp ở trường phổ thông học sinh sẽ được trang bị kiến thức, hình thành năng lực định hướng nghề nghiệp, từ đó giúp các em lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, tính cách, sở thích của bản thân, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của gia đình và phù hợp với nhu cầu của xã hội. Giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp cho các em học sinh trong nhà trường phổ thông là việc làm cần thiết. Việc áp dụng phương pháp giảng dạy mới theo hướng học sinh được chủ động tìm hiểu, khám phá, kinh doanh sẽ giúp học sinh có nhận thức, thái độ, kĩ năng và thái độ sống tích cực nhằm tạo tiền đề vững chắc cho việc lập nghiệp trong tương lai. Đối với chương trình giáo dục thường xuyên (GDTX) cấp Trung học phổ thông (THPT), giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp sẽ là một trong những hướng đổi mới tích cực góp phần nâng cao chất lượng dạy học trước mắt và thay đổi tư duy nguồn nhân lực trong tương lai. Giáo dục trải nghiệm hướng nghiệp chú trọng đến phát triển năng lực thực tiễn, nâng cao kĩ năng thực hành, bồi dưỡng tư duy nghề nghiệp. Khi có định hướng đúng đắn, học sinh sẽ được phát huy hết khả năng của mình, tiếp cận với công việc phù hợp và trở thành công dân có ích cho xã hội. 2. Cơ sở thực tiễn. Trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018, hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục bắt buộc, không phải là một môn học nhưng nó lại vô cùng cần thiết đối với HS, bởi vì chính các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong chương 11
trình giáo dục phổ thông mới các yêu cầu của chương trình rất cụ thể với từng khối lớp với 4 nội dung: Hoạt động hướng vào bản thân; Hoạt động hướng đến xã hội; Hoạt động hướng đến tự nhiên và Hoạt động hướng nghiệp. Xuất phát từ mục tiêu chung của hoạt động trải nghiệm là hình thành, phát triển ở HS năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động; đồng thời góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung quy định trong Chương trình tổng thể. Hoạt động trải nghiệm giúp HS khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn, đồng thời bồi dưỡng cho HS tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam trong một thế giới hội nhập. Hiện nay, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp dựa trên mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, dó đó việc đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả, chất lượng đối với công tác giáo dục trải nghiệm nhằm hướng đến mục tiêu giúp cho HS việc hình thành và phát triển ở HS các năng lực thích ứng cuộc sống; năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động; đồng thời góp phần hính thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung quy định trong Chương trình tổng thể đó là đóng góp vào hoạt động bồi dưỡng 5 phẩm chất cho học sinh: Yêu nước, Nhân ái, Chăm chỉ, Trung thực, Trách nhiệm và các năng lực chung của HS là Năng lực tự học và tự chủ, Năng lực giao tiếp và hợp tác, Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. 3. Nội dung Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp trong chƣơng trình GDPT2018. 3.1 Cấu trúc chương trình trải nghiệm hướng nghiệp ở bậc THPT hiện nay. Hoạt động trải nghiệm (cấp tiểu học) và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông) xin được gọi chung Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục bắt buộc, được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12, nhằm hình thành, phát triển ở học sinh năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp; đồng thời góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung quy định trong chương trình tổng thể với thời lượng 105 tiết/năm (tương ứng 3 tiết/tuần). Hoạt động trải nghiệm được thực hiện thông qua bốn loại hình hoạt động chủ yếu: Sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề, hoạt động câu lạc bộ, trong đó câu lạc bộ là loại hình tự chọn. Trong 105 tiết hoạt động trải nghiệm được phân chia thành 35 tiết chào cờ, 35 tiết sinh hoạt lớp và 35 tiệt dạy theo chủ đề 12
Nội dung giáo dục hoạt động TNHN cấp THPT bao gồm: Hoạt động hướng vào bản thân; Hoạt động hướng đến xã hội, Hoạt động hướng đến tự nhiên, Hoạt động hướng nghiệp. Trong đó: + Hoạt động tìm hiểu nghề nghiệp: Tìm hiểu ý nghĩa, đặc điểm và yêu cầu của nghề; Tìm hiểu yêu cầu về an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp; Tìm hiểu thị trường lao động. + Hoạt động rèn luyện phẩm chất, năng lực phù hợp với định hướng nghề nghiệp: Tự đánh giá sự phù hợp của bản thân với định hướng nghề nghiệp; Rèn luyện phẩm chất và năng lực phù hợp với định hướng nghề nghiệp. + Hoạt động lựa chọn hướng nghề nghiệp và lập kế hoạch học tập theo định hướng nghề nghiệp: Tìm hiểu hệ thống trường cao đẳng, đại học và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp khác của địa phương, trung ương; Tham vấn ý kiến của thầy cô, người thân và chuyên gia về định hướng nghề nghiệp; Lựa chọn cơ sở đào tạo trong tương lai và lập kế hoạch học tập phù hợp với định hướng nghề nghiệp. Để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả của các hoạt động giáo dục hướng nghiệp, chương trình tổng thể xác định rõ năng lực định hướng nghề nghiệp (thành phần của năng lực tự chủ và tự học) cũng như các yêu cầu cần đạt cho năng lực này ở từng cấp học. Trên cơ sở đó, các môn học, hoạt động giáo dục xác định cơ hội và nêu yêu cầu cần đạt cụ thể về giáo dục hướng nghiệp trong môn học, hoạt động giáo dục phù hợp với đặc điểm, tính chất của môn học để thực hiện thống nhất trong cả nước. Kế cấu chương trình trải nghiệm ở bậc trung học phổ Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thông gồm: LỚP 10 Nội dung hoạt động Yêu cầu cần đạt HOẠT ĐỘNG HƢỚNG VÀO BẢN THÂN – Chỉ ra được những đặc điểm tính cách, quan điểm sống của bản thân và biết cách phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu. – Nhận diện được khả năng điều chỉnh tư duy Hoạt động khám phá bản thân theo hướng tích cực cho bản thân. – Thể hiện được sự chủ động của bản thân trong môi trường học tập, giao tiếp khác nhau. 13
– Thực hiện tốt nội quy, quy định của trường, lớp, cộng đồng. – Có trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao và hỗ trợ những người cùng tham gia. Hoạt động rèn luyện bản thân – Hình thành được tư duy phản biện khi đánh giá sự vật hiện tượng. – Thể hiện được sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó để đạt được mục tiêu đề ra. – Xây dựng được kế hoạch tài chính cá nhân một cách hợp lí. HOẠT ĐỘNG HƢỚNG ĐẾN XÃ HỘI – Ứng xử phù hợp với các tình huống giao tiếp khác nhau trong gia đình. – Thực hiện được trách nhiệm của bản thân với bố mẹ, người thân. Hoạt động chăm sóc gia đình – Thể hiện được trách nhiệm đối với các hoạt động lao động trong gia đình. – Đề xuất các biện pháp phát triển kinh tế và góp phần phát triển kinh tế cho gia đình. – Thể hiện sự tự tin trong các tình huống giao tiếp, ứng xử và biết cách thể hiện sự thân thiện với bạn bè, thầy cô. – Biết cách thu hút các bạn vào hoạt động chung. – Lập và thực hiện được kế hoạch giáo dục Hoạt động xây dựng nhà trường truyền thống nhà trường. – Đánh giá được ý nghĩa của hoạt động giáo dục truyền thống nhà trường. – Thực hiện các hoạt động theo chủ đề của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. – Thực hiện được các biện pháp mở rộng quan hệ và thu hút cộng đồng vào các hoạt động xã hội. Hoạt động xây dựng cộng đồng – Lập và thực hiện được kế hoạch tuyên truyền trong cộng đồng về văn hoá ứng xử nơi công cộng. 14
– Tham gia một số hoạt động cộng đồng phù hợp và đánh giá được kết quả hoạt động phát triển cộng đồng. HOẠT ĐỘNG HƢỚNG ĐẾN TỰ NHIÊN – Xây dựng và thực hiện được kế hoạch tuyên truyền, kêu gọi mọi người chung tay Hoạt động tìm hiểu và bảo tồn bảo vệ cảnh quan thiên nhiên. cảnh quan thiên nhiên – Nhận xét, đánh giá được các hành vi, việc làm của tổ chức, cá nhân trong việc bảotồn cảnh quan thiên nhiên. – Phân tích, đánh giá được thực trạng môi trường tự nhiên tại địa phương; tác động của con người tới môi trường tự nhiên. Hoạt động tìm hiểu và bảo vệ môi – Thuyết trình được với các đối tượng trường khác nhau về ý nghĩa của việc bảo vệ môitrường tự nhiên. – Đề xuất được và tham gia thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường tự nhiên. HOẠT ĐỘNG HƢỚNG NGHIỆP – Xác định được những hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của địa phương và nêu được thông tin, yêu cầu cơ bản về các nhóm nghề này. – Biết cách tìm hiểu các thông tin về nhóm nghề mình quan tâm, yêu cầu về năng lực, phẩm chất theo nhóm nghề. Hoạt động tìm hiểu nghề nghiệp – Tìm hiểu được những điều kiện đảm bảo an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp trong từng lĩnh vực nghề nghiệp. – Phân tích được phẩm chất và năng lực cần có của người lao động thông qua trải nghiệm một nghề cụ thể và yêu cầu của nhà tuyển dụng. 15
– Đánh giá được sự phù hợp của bản thân với nhóm nghề định lựa chọn. Hoạt động rèn luyện phẩm chất, – Xây dựng và thực hiện kế hoạch rèn năng lực phù hợp với định hướng luyện bản thân theo định hướng nghề nghề nghiệp nghiệp. – Lựa chọn được cách rèn luyện phù hợp về phẩm chất và năng lực cần thiết cho nhómnghề định lựa chọn. – Trình bày được một số thông tin cơ bản về hệ thống trường đào tạo liên quan đếnnghề định lựa chọn. Hoạt động lựa chọn hướng nghề – Tham vấn ý kiến thầy cô, gia đình, bạn nghiệp và lập kế hoạch học tập bè về dự định lựa chọn nghề và định theo định hướng nghề nghiệp hướnghọc tập của bản thân. – Xây dựng và thực hiện kế hoạch học tập, rèn luyện theo nhóm nghề lựa chọn. LỚP 11 Nội dung hoạt động Yêu cầu cần đạt HOẠT ĐỘNG HƢỚNG VÀO BẢN THÂN – Nhận diện được nét riêng và thể hiện được sự tự tin về đặc điểm riêng của bản thân. Phân tích được những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và biết điều chỉnh bản Hoạt động khám phá bản thân thân để thích ứng với sự thay đổi. – Nhận diện được hứng thú, sở trường của bản thân và có kế hoạch phát triển sở trường liên quan đến định hướng nghề nghiệp trong tương lai. – Tuân thủ kỉ luật, quy định của nhóm, tập Hoạt động rèn luyện bản thân thể trường, lớp, cộng đồng. 16
– Thể hiện được sự nỗ lực hoàn thiện bản thân; biết thu hút các bạn cùng phấn đấu hoàn thiện. – Quản lí được cảm xúc của bản thân và ứng xử hợp lí trong các tình huống giao tiếpkhác nhau. – Thực hiện được kế hoạch tài chính cá nhân một cách hợp lí. HOẠT ĐỘNG HƢỚNG ĐẾN XÃ HỘI – Thể hiện được sự quan tâm chăm sóc thường xuyên những người thân trong gia đình. – Biết cách hoá giải những mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình. – Thể hiện sự tự giác và trách nhiệm tham Hoạt động chăm sóc gia đình gia các hoạt động lao động khác nhau trong gia đình. – Thể hiện sự tự tin trong việc tổ chức sắp xếp hợp lí công việc gia đình. – Lập được kế hoạch chi tiêu phù hợp với thu nhập trong gia đình và thực hiện được mục tiêu tiết kiệm tài chính trong gia đình. – Biết cách phát triển mối quan hệ tốt đẹp với thầy cô, bạn bè. – Làm chủ và kiểm soát được các mối quan hệ với bạn bè ở trường cũng như qua mạng xã hội. – Hợp tác được với bạn để cùng xây dựng Hoạt động xây dựng nhà trường và thực hiện các hoạt động xây dựng và phát triển nhà trường. – Đánh giá được hiệu quả của hoạt động phát huy truyền thống nhà trường. – Thực hiện các hoạt động theo chủ đề của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. – Biết cách xây dựng và phát triển các mối Hoạt động xây dựng cộng đồng quan hệ với mọi người trong cộng đồng 17
– Thể hiện được hành vi văn minh nơi công cộng và trách nhiệm của bản thân với cộng đồng. – Xây dựng được kế hoạch tổ chức hoạt động phát triển cộng đồng và đề xuất được giải pháp quản lí việc thực hiện hoạt động đó. – Đánh giá được ý nghĩa của hoạt động phát triển cộng đồng. – Xây dựng và thực hiện được kế hoạch truyền thông trong cộng đồng về vấn đề văn hoá mạng xã hội. HOẠT ĐỘNG HƢỚNG ĐẾN TỰ NHIÊN – Nhận ra ý nghĩa của cảnh quan thiên nhiên đối với trạng thái cảm xúc của bản thân. – Chủ động, tích cực thực hiện việc bảo Hoạt động tìm hiểu và bảo tồn tồn cảnh quan thiên nhiên, quảng bá hình cảnh quan thiên nhiên ảnh cảnh quan thiên nhiên và kêu gọi mọi người cùng thực hiện. – Đánh giá được thực trạng bảo tồn danh lam thắng cảnh của cộng đồng dân cư tại địa phương. – Nghiên cứu, khảo sát thực trạng môi trường tự nhiên ở địa phương, tác động của sự phát triển sản xuất kinh doanh đến Hoạt động tìm hiểu và bảo vệ môi môi trường và báo cáo kết quả khảo sát. trường – Đưa ra được các kiến nghị về bảo vệ môi trường từ số liệu khảo sát. – Tuyên truyền đến người dân địa phương các biện pháp bảo vệ tài nguyên. HOẠT ĐỘNG HƢỚNG NGHIỆP – Phân loại được các nhóm nghề cơ bản; chỉ ra được đặc trưng, yêu cầu của từng nhóm nghề. – Phân tích được yêu cầu của nhà tuyển dụng Hoạt động tìm hiểu nghề nghiệp về phẩm chất và năng lực của người lao động. – Giải thích được ý nghĩa của việc đảm bảo an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp của người lao 18
động. – Sưu tầm được tài liệu về xu hướng phát triển nghề trong xã hội và thị trường lao động. – Đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân đối với từng nhóm nghề và chỉ ra được phẩm chất và năng lực của bản thân phù hợp hoặc không phù hợp với nhóm nghề, nghề Hoạt động rèn luyện phẩm chất, lựa chọn. năng lực phù hợp với định hướng – Đánh giá được khó khăn, thuận lợi nghề nghiệp trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch rènluyện theo nhóm nghề lựa chọn. – Đề xuất được giải pháp học tập, rèn luyện theo định hướng nghề nghiệp. – Trình bày được các thông tin cơ bản về các trường trung cấp, cao đẳng, đại học liên quan đến nhóm nghề, nghề mà bản thân định lựa chọn. – Tham vấn được ý kiến của thầy cô, gia Hoạt động lựa chọn hướng nghề đình, bạn bè về dự kiến ngành, nghề lựa nghiệp và lập kế hoạch học tập chọn. theo định hướng nghề nghiệp – Xác định được những trường đào tạo nghề liên quan đến việc học tập hướng nghiệpcủa bản thân. – Xây dựng và thực hiện kế hoạch học tập theo định hướng ngành, nghề lựa chọn. 19
LỚP 12 Nội dung hoạt động – Yêu cầu cần đạt HOẠT ĐỘNG HƢỚNG VÀO BẢN THÂN – Nhận diện được sự trưởng thành của bản thân. – Nhận diện được phẩm chất ý chí và sự Hoạt động khám phá bản thân đam mê của bản thân. – Nhận diện được khả năng tư duy độc lập và khả năng thích ứng với sự thay đổi củabản thân. – Thể hiện được tinh thần trách nhiệm, sự trung thực, tuân thủ nội quy, quy định củapháp luật trong đời sống. – Thể hiện được bản lĩnh và của bản thân trong việc thực hiện đam mê theo đuổi nghềyêu thích. – Thực hiện được công việc theo kế hoạch, Hoạt động rèn luyện bản thân tuân thủ thời gian và thực hiện cam kết đề ra. – Điều chỉnh được cảm xúc của bản thân và ứng xử hợp lí trong những tình huống giaotiếp khác nhau. – Lập và thực hiện được kế hoạch phát triển tài chính cho bản thân trong điều kiện phù hợp. HOẠT ĐỘNG HƯỚNG ĐẾN XÃ HỘI Hoạt động chăm sóc gia đình – Thể hiện sự chăm sóc chu đáo đến các thành viên trong gia đình. – Thể hiện sự chủ động tham gia giải quyết những vấn đề nảy sinh trong gia đình. – Thực hiện được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong việc tổ chức cuộc sống giađình và thấy được giá trị gia đình đối với cá nhân và xã hội. 20