Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THPT

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm nhằm giúp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Góp phần cung cấp một số lý luận, kiến thức về công tác chỉ đạo, quản lý, tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện trong nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THPT

T SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP Ở CÁC TRƯỜNG THPT LĨNH VỰC: QUẢN LÝ Tháng 3 năm 2021
T SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT ANH SƠN 1 ===***=== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP Ở CÁC TRƯỜNG THPT LĨNH VỰC: QUẢN LÝ Người thực hiện: LÊ THỊ AN Chức vụ: Phó hiệu trưởng Năm học thực hiện: 2020 - 2021 Số điện thoại: 0915 316 428 Anh Sơn, tháng 3 năm 2021
MỤC LỤC ------ Nội dung Trang PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu 2 3. Mục đích nghiên cứu 2 4.Tính mới của đề tài, đóng góp của đề tài 2 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 4 1.Cơ sở khoa học 4 1.1.Cơ sở lý luận 4 1.1.1. Khái niệm giáo viên chủ nhiệm lớp 4 1.1.2. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp. 4 1.2.Cơ sở thực tiễn. 7 2.Kết quả điều tra, khảo sát, tình hình thực tế, thực trạng về những 9 vấn đề liên quan đến đề tài 2.1. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các 9 trường phổ thông. 2.2.Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp trong các nhà trường. 12 3.Hạn chế, yếu kém của chủ đề được đề cập 14 4.Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở các 15 trường THPT. 4.1. Lựa chọn, phân công đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. 15 4.2. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. 17 4.2.1. Tổ chức triển khai nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trong 17 nhà trường, các văn bản của cấp trên về công tác chủ nhiệm lớp. 4.2.2. Tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm. 18 4.2.3. Thiết kế các loại hồ sơ về công tác chủ nhiệm. 20 4.2.4. Tổ chức kiểm tra chuyên đề về công tác chủ nhiệm. 21
4.2.5. Tổ chức thi giáo viên chủ nhiệm giỏi. 22 4.2.6. Làm tốt công tác thi đua khen thưởng. 22 4.3. Tổ chức các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên 25 chủ nhiệm. 4.3.1. Đổi mới hình thức sinh hoạt chủ nhiệm lớp. 25 4.3.2. Ban giám hiệu đồng hành cùng với giáo viên chủ nhiệm 28 trong quá trình triển khai, thực hiện nhiệm vụ. 4.3.3. Tổ chức cho giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu hoàn cảnh gia 28 đình học sinh. 5. Tính khoa học, tính sư phạm, tính mới của đề tài . 30 6. Kết quả thực hiện của việc nghiên cứu và áp dụng đề tài. 31 PHẦN III: KẾT LUẬN 33 1. Kết luận. 33 2. Đề xuất, kiến nghị. 34 TÀI LIỆU THAM KHẢO 35 PHỤ LỤC 36
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết 29- NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã nhấn mạnh “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”. Thực hiện nội dung của Nghị quyết, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã đề ra nhiệm vụ: “Chương trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân; khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời; khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động; khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới”. Để tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực của người học, đòi hỏi đội ngũ giáo viên không ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Bên cạnh chú trọng bồi dưỡng giảng dạy cần quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. Bởi GVCN lớp là người có vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, nhân cách của HS. Họ không chỉ là người trung gian làm cầu nối giữa nhà trường và học sinh, phụ huynh, chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp, mà còn là người góp phần không nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước. Một giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ xây dựng được một lớp giỏi, nhiều lớp giỏi sẽ xây dựng thành một tập thể vững mạnh. Trong giai đoạn hiệ nay, nhiều trường học chưa quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Ban giám hiệu chỉ biết giao khoán nhiệm vụ mà chưa bồi dưỡng, giúp đỡ giáo viên trong giáo dục học sinh. Sự phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với Ban giám hiệu, giáo viên bộ môn, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường với hội cha mẹ học sinh chưa chặt chẽ. Đôi lúc, Hiệu trưởng giao cho giáo viên chủ nhiệm quá nhiều nhiệm vụ, gây áp lực cho giáo viên nhất là việc thu tiền, dẫn đến tình trạng giáo viên làm qua loa, thậm chí là bỏ bê công việc, không chú trọng đến công tác giáo dục học sinh. Vì vậy, một số giáo viên không thích làm chủ nhiệm, 1
hoặc khi được phân công chủ nhiệm tìm cách thoái thác. Mọi nhiệm vụ hiệu trưởng giao đều không hoàn thành, lớp tiến bộ chậm. Sau một thời gian Hiệu trưởng không phân công chủ nhiệm. Trong quá trình làm chủ nhiệm đôi lúc giáo viên còn cứng nhắc, nặng về xử lý kỷ luật, chưa có nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm. Việc xử lý các tình huống sư phạm chưa hợp lý, khoa học. Vì vậy, trong thời gian qua nhiều vụ việc đáng tiếc liên quan đến học sinh xảy ra như bạo lực học đường, vô lễ với giáo viên, vi phạm an toàn giao thông, các tệ nạn xã hội, đua đòi ăn chơi, chây lười trong học tập…. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó một phần do các nhà trường chưa quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, năng lực chủ nhiệm của một số giáo viên hạn chế. Ban giám hiệu nhà trường chưa đánh giá đúng vai trò, vị trí của giáo viên chủ nhiệm, trong công tác bồi dưỡng chỉ chú trọng đến giảng dạy mà quên đi yếu tố quan trọng là giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh…chưa triển khai đầy đủ các văn bản hướng dẫn của cấp về quyền hạn và nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm, về những thay đổi liên quan đến đánh giá xếp loại, khen thưởng, kỷ luật học sinh. Chưa đánh giá đúng năng lực của giáo viên, công tác thi đua khen thưởng giáo viên chủ nhiệm lớp chưa phù hợp. Xuất phát từ thực tế đó, qua những năm làm công tác quản lý, chỉ đạo thực hiện, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THPT”. 2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu - Đề tài được nghiên cứu, triển khai thực hiện ở một số trường học trên địa bàn huyện Anh Sơn. - Giáo viên trực tiếp làm công tác chủ nhiệm lớp. 3. Mục đích nghiên cứu - Sáng kiến kinh nghiệm nhằm giúp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. Từ đó nâng cao chất lwongj giáo dục học sinh. - Thông qua sáng kiến này cũng giúp cho giáo viên nói chung, giáo viên chủ nhiệm nói riêng thấy được vai trò, vị trí của giáo viên chủ nhiệm lớp. Đồng thời, tôi cũng muốn qua sáng kiến này Ban giám hiệu nhà trường cần chia sẻ, giúp đỡ đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, tạo điều kiện để giáo viên chủ nhiệm phát huy năng lực của mình, hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy học và giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. - Góp phần cung cấp một số lý luận, kiến thức về công tác chỉ đạo, quản lý, tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện trong nhà trường. 4.Tính mới của đề tài, đóng góp của đề tài 2
- Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của cấp trên, đề tài đã nghiên cứu thực trạng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở một số trường THPT nhất là trên địa bàn huyện Anh Sơn từ đó chỉ đạo, thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Cụ thể: - Lựa chọn đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, bố trí giáo viên vào chủ nhiệm các lớp phù hợp. - Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm thông qua việc đổi mới nội dung, hình thức các tiết chủ nhiệm, tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm. - Tư vấn, thiết kế một số hồ sơ về công tác chủ nhiệm. - Ban giám hiệu cũng đồng hành, chia sẻ với giáo viên chủ nhiệm trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt là hỗ trợ giáo viên trong việc giáo dục học sinh có khó khăn trong rèn luyện, học sinh có nguy cơ bỏ học, thường xuyên vi phạm…. Đề tài được áp dụng nhiều năm và mang lại hiệu quả cao ở trường THPT Anh Sơn I và một số trường trên địa bàn Anh Sơn. Đề tài có thể áp dụng rộng rãi ở các trường học và các cấp học, nhất là bậc THPT. 3
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1.Cơ sở khoa học 1.1.Cơ sở lý luận 1.1.1. Khái niệm giáo viên chủ nhiệm lớp Trong trường học, đơn vị tổ chức cơ bản để giảng dạy và học tập là lớp học. Để quản lý trực tiếp học sinh, nhà trường sẽ phân công một giáo viên giảng dạy làm công tác chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm là người có vai trò quan trọng trong công tác quản lý, giáo dục học sinh. Giáo viên chủ nhiệm được coi như một “Hiệu trưởng” quản lý, chỉ đạo triển khai các hoạt động liên quan đến học sinh trong lớp, trong đó giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng nhất.. Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm là người tư vấn, định hướng cho học sinh thực hiện các kế hoạch liên quan đến nhà trường, phối hợp với giáo viên bộ môn, cha mẹ học sinh, Đoàn thanh niên trong việc giáo dục toàn diện học sinh. Chất lượng của học sinh trong mỗi lớp học phụ thuộc nhiều yếu tố, song giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò quan trọng. Hiệu quả công tác của người giáo viên chủ nhiệm được thể hiện thông qua chính sản phẩm giáo dục của mình. 1.1.2. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục học sinh. “Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật trung tâm, linh hồn của lớp, tập hợp và đoàn kết học sinh trong tập thể. Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò to lớn trong tổ chức mọi hoạt động của lớp nhằm giáo dục học sinh”. Để nâng cao chất lượng đội n gũ giáo viên chủ nhiệm, Bộ giáo dục đào tạo đã Ban hành Điều lệ Hội thi giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên (Ban hành kèm theo Thông tư số 43/2012/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 11 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). Mục đích của Hội thi là: a) Tuyển chọn, công nhận giáo viên đạt danh hiệu giáo viên chủ nhiệm giỏi trong các cơ sở giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên, tạo điều kiện để giáo viên thể hiện năng lực, học tập, trao đổi kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm lớp; b) Phát hiện, tuyên dương và nhân rộng những điển hình tiên tiến, góp phần tạo động lực nâng cao chất lượng giáo dục của mỗi trường, mỗi địa phương và của cả nước, góp phần thu hút sự quan tâm của các lực lượng xã hội tham gia giáo dục học sinh; c) Góp phần đánh giá thực trạng năng lực, nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ, từ đó xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Ngày 20 tháng 12 năm 2019, Bộ Giáo dục và đào tạo ra Thông tư 22/2019/TT-BGDĐT Ban hành quy định về Hội thi giáo viên dạy giỏi cơ sở giáo 4
dục mầm non; giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi cơ sở giáo dục phổ thông. Mục đích Hội thi là: a) Phát hiện, công nhận, tôn vinh giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi và nhân rộng những điển hình tiên tiến, góp phần thu hút sự quan tâm của các lực lượng xã hội tham gia giáo dục trẻ em, học sinh, tạo động lực phát triển sự nghiệp giáo dục của mỗi địa phương và của toàn Ngành; b) Tạo động lực cho giáo viên phấn đấu, hoàn thiện bản thân đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển nghề nghiệp; c) Góp phần nâng cao hiệu quả sinh hoạt chuyên môn và đẩy mạnh các phong trào thi đua dạy và học trong trường học; khuyến khích, động viên, tạo cơ hội cho giáo viên rèn luyện, tự học, sáng tạo, học hỏi, trao đổi, truyền đạt, phổ biến kinh nghiệm trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em đối với giáo viên mầm non; công tác giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp đối với giáo viên phổ thông. Việc tổ chức Hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi càng khẳng định, giáo viên chủ nhiệm lớp giữ vai trò rất quan trọng. Trong nhà trường không chỉ chú trọng đến chất lượng giảng dạy mà cần phải quan tâm đến chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. Từ năm học 2019 – 2020, Sở giáo dục đào tạo Nghệ An đã có các văn bản hướng dẫn các trường học, nhất là bậc THPT tổ chức Hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp trường, trên cơ sở đó lựa chọn đội ngũ tham gia Hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp Tỉnh. Năm học 2020 – 2021, Sở giáo dục Nghệ An đã tổ chức Hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi THPT và GDTX cấp tỉnh thu hút 188 giáo viên đăng ký tham gia. Việc tổ chức và tham gia Hội thi sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. 1.1.3. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 31 Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học. 1. Giáo viên bộ môn có những nhiệm vụ sau đây: a) Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục, kế hoạch dạy học của nhà trường theo chế độ làm việc của giáo viên do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục; tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng; b) Tham gia công tác phổ cập giáo dục ở địa phương; 5
c) Rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của học sinh; d) Thực hiện Điều lệ nhà trường; thực hiện quyết định của Hiệu trưởng, chịu sự kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo dục; đ) Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước học sinh; thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp; tạo dựng môi trường học tập và làm việc dân chủ, thân thiện, hợp tác, an toàn và lành mạnh; e) Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác, gia đình học sinh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong dạy học và giáo dục học sinh; g) Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. 2. Giáo viên chủ nhiệm, ngoài các nhiệm vụ quy định tại khoản 1 của Điều này, còn có những nhiệm vụ sau đây: a) Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh; b) Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng; c) Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện, hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trường; d) Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học; đề nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh; đ) Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng. Trong Thông tư 32/ TT- BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành cũng không ghi rõ nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm nhưng Điều 27 đã quy định về Nhiệm vụ của giáo viên 1. Thực hiện nhiệm vụ tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục theo kế hoạch giáo dục của nhà trường và kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; tham gia các hoạt động chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục. 6
2. Trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước học sinh; thương yêu, đối xử công bằng và tôn trọng nhân cách của học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp. 3. Học tập, rèn luyện để nâng cao sức khỏe, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp dạy học, giáo dục. 4. Tham gia tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. 5. Tham gia công tác phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở địa phương. 6. Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của ngành Giáo dục, các quyết định của hiệu trưởng; thực hiện nhiệm vụ do hiệu trưởng phân công, chịu sự kiểm tra, đánh giá của hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo dục. 7. Phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, gia đình học sinh và các tổ chức xã hội liên quan để tổ chức hoạt động giáo dục. 8. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. Như vậy, giáo viên chủ nhiệm có vị trí quan trọng và vai trò to lớn trong giáo dục học sinh. Chất lượng học sinh như thế nào phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Với vị trí vai trò và nhiệm vụ như vậy, đòi hỏi người giáo viên không ngừng học tập tích lũy kinh nghiệm để làm công tác chủ nhiệm có hiệu quả, đồng thời Ban giám hiệu nhà trường phải quan tâm bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ giáo viên có đầy đủ năng lực, phẩm chất mới nâng cao được hiệu quả giáo dục học sinh. 1.2.Cơ sở thực tiễn. Giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò hết sức quan trọng. Sau khi phân công giảng dạy, căn cứ vào mặt bằng lao động, năng lực của từng giáo viên, Hiệu trưởng phân công giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp quản lý, chỉ đạo, điều hành, tư vấn định hướng, tổ chức và giáo dục học sinh. Trên cơ sở những những vụ được ghi trong Điều lệ trường phổ thông, giáo viên chủ nhiệm còn phải triển khai nhiều hoạt động do Hiệu trưởng phân công. - Giáo viên chủ nhiệm lớp ngoài nhiệm vụ giảng dạy, phải triển khai đầy đủ các kế hoạch của nhà trường, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh. Trong đó nhiệm vụ giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh là nhiệm quan trọng nhất. Bởi trong giai đoạn hiện nay, việc giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh hết sức quan trọng. Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm là người giám sát, tư vấn, điều hành, tổ chức các hoạt động nhằm giúp học sinh hoàn thiện bản thân. Giáo viên chủ nhiệm còn là người bạn để lắng nghe tâm tư nguyện vọng của học sinh, từ đó có các giải pháp nhằm giải quyết các khó khăn cho các em. Giáo viên chủ nhiệm còn là người bạn đồng hành trong học tập và hoạt động của các em. Có thể nói, 7
giáo viên chủ nhiệm như người cha, người mẹ thứ hai của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm tận tâm, chăm lo cho học sinh sẽ tạo ra một thế hệ học sinh phát triển toàn diện. Một người giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ góp phần xây dựng nên một tập thể lớp vững mạnh, nhiều tập thể lớp vững mạnh sẽ xây dựng nên một nhà trường phát triển toàn diện. - Giáo viên chủ nhiệm cũng là nhà “ngoại giao”, là cầu nối giữa nhà trường – gia đình và xã hội trong việc giáo dục học sinh. Làm tốt công tác phối hợp giáo dục sẽ góp phần giáo dục học sinh trở thành những người phát triển toàn diện, năng động, sáng tạo, phát huy được năng lực của bản thân. Để thực hiện được nhiệm vụ của mình, những người làm công tác chủ nhiệm phải tìm hiểu, nắm vững tình hình học sinh, năng lực sở trường cũng như những nhược điểm hạn chế của các em để xây dựng kế hoạch, phương pháp giáo dục phù hợp mới nâng cao được chất lượng giáo dục.Trên cơ sở kế hoạch được xây dựng, giáo viên chủ nhiệm có nhiều giải pháp để áp dụng đối với từng học sinh để các em tiến bộ. Giáo viên chủ nhiệm phải là thường xuyên liên hệ với giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên để nắm bắt tình hình học sinh, là cầu nối giữa ban giám hiệu, các tổ chức trong nhà trường với phụ huynh, học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho nhà trường truyền tải các thông tin đến phụ huynh, học sinh, đồng thời cũng là người đại diện tập thể lớp trước nhà trường. Có thể nói, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm hết sức vất vả, nặng nề. Vì vậy có nhiều giáo viên rất thích làm công tác chủ nhiệm, họ tìm thấy niềm vui khi gần gũi trò chuyện với các em, vui vì đã giáo dục các em trở thành những công dân có ích. Song cũng có những giáo viên không thích làm chủ nhiệm vì áp lực, vì mất thời gian. Trên thực tế, có nhiều giáo viên làm công tác chủ nhiệm rất thành công, bởi họ đã bỏ nhiều công sức vào việc dạy dỗ các em, giúp các em phát huy được năng lực của mình, tạo điều kiện để các em học tập, hoạt động góp phần hoàn thiện bản thân. Nhưng cũng có nhiều giáo viên chưa thành công trong công tác chủ nhiệm. Năm nào làm công tác chủ nhiệm đều có học sinh bị kỷ luật, lớp luôn đứng cuối trường, các nhiệm vụ nhà trường giao đều hoàn thành chậm…Qua khảo sát thực tế bản thân tôi rút ra những nguyên nhân sau: - Nhà trường chưa coi trọng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, việc bồi dưỡng chủ yếu quan tâm đến chất lượng giảng dạy. - Việc bố trí, lựa chọn, phân công nhiệm vụ cho giáo viên chưa phù hợp nên chưa phát huy được năng lực sở trường của giáo viên. - Chưa tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề để giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, chưa tạo được không gian để giáo viên có thể nói lên tâm tư, nguyện vọng của bản thân, những khó khăn vướng mắc khi làm công tác chủ 8
nhiệm. Vì vậy, việc tiếp cận các văn bản mới về công tác giáo dục, thực hiện nhiệm vụ năm học của giáo viên chưa đầy đủ. - Ban giám hiệu nhà trường chưa chú trọng kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm nhằm phát hiện những tồn tại để giúp đỡ giáo viên khắc phục. - Ban giám hiệu chưa phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục học sinh, chưa có biện pháp để hỗ trợ giáo viên khi giáo dục học sinh chậm tiến. - Việc xét thi đua khen thưởng của giáo viên còn nặng về thành tích, chưa đánh giá thỏa đáng công sức của giáo viên chủ nhiệm, nhất là những lớp có nhiều tiến bộ nhưng chưa được khen thưởng. Từ thực tiễn đó, trong những năm làm công tác quản lý, bản thân tôi cũng đã nhận thấy được những khó khăn, vướng mắc khi giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Những nguyên nhân bản thân tôi đã nêu trên nếu được giải quyết kịp thời, triệt để, chất lượng đội ngũ của giáo viên chủ nhiệm sẽ được nâng lên. Giáo viên chủ nhiệm có năng lực, phẩm chất tốt sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Khi chất lượng của mỗi lớp được nâng lên sẽ xây dựng nên tập thể nhà trường vững mạnh và đào tạo được nhiều thế hệ học sinh trở thành những công dân tốt, phát huy được năng lực của bản thân. Hay nói cách khác, muốn nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh, nhà trường cần có nhiều giải pháp để bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. 2.Kết quả điều tra, khảo sát, tình hình thực tế, thực trạng về những vấn đề liên quan đến đề tài 2.1. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường phổ thông. Việc bố trí đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thường căn cứ vào mặt bằng lao động, năng lực làm công tác chủ nhiệm của đội ngũ giáo viên. Trong số giáo viên, giáo viên làm công tác chủ nhiệm chỉ chiếm khoảng hơn 1/3 tổng số giáo viên trong nhà trường,vì vậy, các trường thường luân phiên bố trí giáo viên chủ nhiệm. Thông thường sau 1 khóa chủ nhiệm (3 năm) giáo viên lại được nghỉ để bố trí người khác kế tiếp, cũng có những trường do năng lực giáo viên có hạn nên nhiều giáo viên không phải bố trí chủ nhiệm. Để thực hiện đề tài, bản thân đã tiến hành khảo sát một số giáo viên theo mẫu: 9
MẪU PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN GIÁO VIÊN VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Họ và tên giáo viên: ………………………………….giảng dạy môn:….. Đã giảng dạy được: ……….năm. Làm công tác chủ nhiệm lớp: …….năm Xin thầy (cô) cho ý kiến sau: * Sau khi phát phiếu thăm dò 100 giáo viên THPT, tôi nhận được kết quả như sau: Nội dung Kết quả Theo thầy (cô) Rất quan trọng Quan trọng Không quan trọng công tác chủ nhiệm lớp có Số Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ quan trọng lượng 60/100 60% 40/100 40% 0% không? 0/100 Rất thích Thích Không thích Thầy (cô) có thích làm chủ Số nhiệm không? Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ lượng 40/100 40% 40/100 40% 20% 20/100 Làm công tác Khi lớp được thăng Khi giáo dục học Tất cả các ý trên chủ nhiệm đem bậc sinh tiến bộ lại cho thầy (cô) niềm vui Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ khi nào? 60/100 60% 20/100 20% 20/100 20% Cần nắm bắt tâm tư, Dạy giỏi nguyên vọng, hoàn Tất cả các ý trên Giáo viên chủ cảnh học sinh nhiệm cần nhất điều gì? Số Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ lượng 40/100 20% 20/100 20% 60% 60/100 Khi tổ chức họp phụ Khi giáo dục học Khi tư vấn cho học Thầy (cô) khó huynh sinh cá biệt sinh. khăn nhất khi Số làm công tác chủ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ nhiệm? lượng 30/100 30% 40/100 40% 30% 30/100 10
Qua kết quả khảo sát, tôi nhận thấy những giáo viên tâm huyết với nghề đều yêu thích công tác chủ nhiệm và coi đây là nhiệm vụ rất quan trọng trong nhà trường. Thầy cô đã tìm thấy niềm vui, cảm hứng cho những giờ dạy sau mỗi thành công của học trò. Thầy cô vui khi học sinh tiến bộ, khi giáo dục thành công một học sinh chậm tiến, vui khi giúp đỡ được học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vui vì đã thuyết phục được các em trở lại trường khi các em có ý định bỏ học và có lẽ niềm vui lớn nhất của giáo viên chủ nhiệm là các em đã trưởng thành và trở thành những công dân tốt sau khi rời mái trường thân yêu. Dù không còn trong vòng tay của thầy cô nhưng các em luôn nhớ về thầy cô, nhớ về mái trường THPT thân yêu của mình. Bên cạnh đó, cũng có những giáo viên cảm thấy bị bắt buộc khi làm công tác chủ nhiệm. Họ không thích làm công tác chủ nhiệm vì không muốn “”mất thời gian, tốn công sức”, sau giờ dạy được nghỉ ngơi không phải tất bật bởi các hồ sơ, sổ sách, không liên quan đến các kế hoạch của nhà trường. Mỗi đợt thi đua không phải lo lắng lớp bị tụt bậc, không phải chịu áp lực giữa nhà trường với phụ huynh, không phải đau đầu khi học sinh vi phạm… Những giáo viên không thích làm chủ nhiệm điều đó chứng tỏ năng lực sư phạm có nhiều hạn chế, họ chưa có các giải pháp để giáo dục học sinh. Họ sẵn sàng dạy thêm 4 tiết thay vì làm công tác chủ nhiệm. Công tác chủ nhiệm lớp phụ thuộc rất lớn vào năng lực của giáo viên chủ nhiệm. Một trong những nguyên nhân giáo viên không thích làm công tác chủ nhiệm là do giáo viên vẫn còn thụ động, chờ kế hoạch cụ thể của cấp trên, chưa chủ động trong việc triển khai kế hoạch và giáo dục học sinh. Ban giám hiệu nhà trường chỉ đưa ra kế hoạch chung, không thể làm thay phần việc của giáo viên chủ nhiệm, không thể lúc nào cũng “cầm tay chỉ việc”. Chính vì vậy mà hiệu quả giáo dục còn thấp, lớp lúc nào cũng ở vị trí tốp cuối của trường. Bản thân, người chủ nhiệm cũng chưa cố gắng, chưa học hỏi, tích lũy kinh nghiệm để giáo dục học sinh đạt hiệu quả. Vì vậy, chưa nắm bắt kịp thời tình hình của học sinh lớp mình để chấn chỉnh, hoặc ngăn chặn các biểu hiện vi phạm. Khi học sinh vi phạm còn có các hình thức kỷ luật thiếu tính răn đe, hoặc không mang tính giáo dục, thậm chí là phản giáo dục gây bức xúc trong giáo viên, phụ huynh và học sinh. Trên thực tế một số giáo viên chủ nhiệm chưa có sự phối hợp với giáo viên bộ môn, đoàn thanh niên, Hội cha mẹ học sinh dẫn đến chất lượng giáo dục chưa mang lại hiệu quả cao. Nội dung, hình thức tổ chức các buổi sinh hoạt lớp mang tính rập khuôn, thiếu đầu tư, nghèo nàn, nặng về hành chính, không thu hút, lôi cuốn HS, hiệu quả giáo dục thấp. Trong các buổi sinh hoạt tập thể lớp, ngoại khóa giáo viên còn chưa chủ động tổ chức cho học sinh thảo luận, tranh luận về một chủ đề thiết thực nào đó hoặc trải nghiệm thực tế để giáo dục phẩm chất đạo đức và kỹ năng sống cho các em... 11
Một số trường THPT cũng chưa quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Việc phân công giáo viên chủ nhiệm chưa phù hợp. Ban giám hiệu chưa tổ chức các chuyên đề để tạo điều kiện cho giáo viên nắm bắt các chủ trương, văn bản của cấp trên, chưa tổ chức sinh hoạt để giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Nhiều trường, Ban giám hiệu nhà trường giao cho giáo viên chủ nhiệm quá nhiều việc, nhất là đặt nặng vấn đề thu tiền, gây áp lực cho giáo viên. Trong các giờ sinh hoạt chủ nhiệm chưa đổi mới, còn gò bó nội dung sinh hoạt, chưa có định hướng để giáo viên đổi mới các giờ sinh hoạt để mang lại hiệu quả giáo dục cao hơn. Khi giáo viên chủ nhiệm gặp khó khăn trong việc giáo dục học sinh, Ban giám hiệu nhà trường chưa cùng đồng hành với giáo viên, giúp giáo viên tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc. Chính vì điều đó, sự phối hợp giữa Ban giám hiệu nhà trường với giáo viên chủ nhiệm chưa chặt chẽ nên hiệu quả mang lại chưa cao. 2.2.Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp trong các nhà trường. Khi được phân công công tác chủ nhiệm, có những giáo viên vui vì đó là công việc yêu thích, nhưng cũng có những giáo viên buồn vì “bị chủ nhiệm”. Khi nhận lớp chủ nhiệm, tâm trạng của mỗi giáo viên cũng khác nhau, có người phân công lớp nào cũng được, nhưng có giáo viên lại sợ phải vào những lớp mà chất lượng đầu vào thấp, kèm theo nhiều học sinh cá biệt. Theo Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT về Điều lệ trường trung học cơ sở, phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giáo viên chủ nhiệm ngoài nhiệm vụ của người giáo viên còn có nhiệm vụ khác. Trên thực tế, có những giáo viên chưa thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ theo quy định. Song có những giáo viên không chỉ thực hiện các nhiệm vụ trên mà còn tổ chức rất nhiều hoạt động nhằm phát huy năng lực của học sinh, tổ chức, hướng dẫn các em tham gia các hoạt động để giúp học sinh phát triển toàn diện. Tôi đã tiến hành khảo sát về các giải pháp công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên: MẪU KHẢO SÁT CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM. Họ và tên giáo viên: ………………………………..Giáo viên trường: …………… Đã tham gia công tác chủ nhiệm: ………..…..năm Thầy (cô) hãy cho biết ý kiến về các giải pháp các thầy cô đã thực hiện khi làm công tác chủ nhiệm lớp: Nội dung Kết quả BGH nhà Tổ chức học tập Có triển khai Không triển khai trường có cung cấp các VB về nhiệm vụ năm Số lượng Tỉ lệ Số Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ lượng 12
học, giáo dục 30/100 30% 60/100 60% 10/100 10% học sinh. Tìm hiểu hoàn Có Không Không cần thiết cảnh gia đình, năng lực học Số Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ sinh, tâm tư lượng 50/100 50% 40/100 40% 10% nguyện vọng? 10/100 Thường xuyên Phối hợp chặt chẽ Có phối hợp Không phối hợp phối hợp, trao đổi với giáo viên bộ môn, Số Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ Đoàn thanh lượng niên 40/100 40% 40/100 40% 20% 20/100 Phối hợp chặt chẽ Có phối hợp Không phối hợp Phối hợp với cha mẹ học sinh Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ 60/100 60% 20/100 20% 20/100 20% Thường xuyên báo Có báo cáo Ít báo cáo cáo Trao đổi, báo cáo tình hình lớp Số Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ với BGH. lượng 40/100 40% 30/100 30% 30% 30/100 Thường xuyên đổi Có đổi mới Không đổi mới Thầy (cô) có đổi mới mới nội dung, Số hình thức sinh Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ hoạt lớp không? lượng 50/100 50% 30/100 30% 20% 20/100 Thầy (cô) muốn Phân công nhiệm vụ Bốc thăm Không có ý kiến BGH phân công lớp chủ nhiệm Số hay tổ chức bốc Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ lượng Tỉ lệ thăm 40/100 40% 40/100 40% 20% 20/100 13
Sau khi tiến hành khảo sát, thu kết quả và trao đổi với nhiều giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi nhận thấy: Sau khi nhận lớp, hầu hết giáo viên đề tiến hành điều tra lý lịch học sinh để phân công cán bộ lớp, đồng thời tìm hiểu về hoàn cảnh, năng lực của từng học sinh trên cơ sở đó để xây dựng kế hoạch giáo dục và đề ra các giải pháp giáo dục phù hợp. Những giáo viên có năng lực rất mám tâm để thực hiện kế hoạch giáo dục, thường xuyên nắm tình hình học sinh để uốn nắn kịp thời. Phối hợp chặt chẽ với Ban giám hiệu nhà trường, Đoàn thanh niên, Hội cha mẹ học sinh, giáo viên dạy để tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh. Để phát huy năng lực học sinh giáo viên đã tổ chức nhiều hoạt động như thăm hỏi gia đình học sinh, đổi mới giờ sinh hoạt chủ nhiệm, tổ chức các hoạt động để học sinh bộc lộ những năng lực của bản thân. Khi học sinh gặp khó khăn, giáo viên chủ nhiệm trở thành những người bạn để tâm sự chia sẻ, khi học sinh cần giúp đỡ giáo viên trở thành người cha, người mẹ của các em. Trong các giờ chủ nhiệm trên lớp, để tránh nhàm chán cho học sinh nhiều giáo viên đã thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt, tạo điều kiện để các em có môi trường để phát huy năng lực của bản thân, sửa chữa, khắc phcuj những tồn tại. Thông qua đổi mới các giờ sinh hoạt, các em được hòa đồng, được thể hiện chính mình và không bị áp lực vào các giờ sinh hoạt lớp. Từ thực tế đó, đòi hỏi các nhà trường cần quan tâm hơn nữa đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, cần có nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, tạo môi trường để giáo viên chủ nhiệm phát huy khả năng của bản thân, có nhiều cống hiến cho sự nghiệp trồng người hiệu quả. 3.Hạn chế, yếu kém của chủ đề được đề cập Giáo viên chủ nhiệm có vai trò hết sức quan trọng trong giáo dục học sinh, song trên thực tế việc tổ chức các đợt tập huấn cho giáo viên chủ nhiệm rất ít. Các văn bản hướng dẫn về công tác chủ nhiệm cũng hạn chế. Mới đây nhất khi Thông tư 32/ TT- BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành cũng không ghi rõ nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm, chỉ uy định về nhiệm vụ của giáo viên nói chung. Quy chuẩn về các giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm phải tổ chức các hoạt động như thế nào cũng gần như không có. Vì vậy việc phân công nhiệm vụ cho giáo viên chủ nhiệm của Ban giám hiệu nhà trường cũng gặp khó khăn. Từ trước đến nay, giáo viên chủ nhiệm ngoài các nhiệm vụ giáo dục học sinh còn phải thực hiện nhiệm vụ quan trong là thu các khoản của học sinh nộp lên nhà trường. Hầu hết giáo viên làm công tác chủ nhiệm đều ngại khi thực hiện nhiệm vụ này. Nếu thu tiền thì chỉ thu vào các giờ sinh hoạt, mà giờ sinh hoạt thu tiền thì các hoạt động giáo dục khác không còn thời gian. Những giáo viên không có năng khiếu thì phải “bù lỗ” khi học sinh nghỉ học…mà không giao cho giáo viên chủ nhiệm thu thì kế toán, thủ quỹ không thể trực tiếp thu được. Thông tư 32/ TT- BGDĐT của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành cũng gây nhiều tranh cãi trong dư luận, như cho học sinh sử dụng điện thoại trong các giờ 14
học khi giáo viên cho phép nên việc quản lý học sinh sẽ gặp khó khăn. Thông tư cũng thay đổi hình thức kỷ luật học sinh, chủ yếu sử dụng các biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực cũng là điểm mới làm cho hiệu quả giáo dục của giáo viên chủ nhiệm hạn chế. Làm công tác chủ nhiệm lớp là một nhiệm vụ khó và hết sức nặng nề mà hầu như giáo viên nào cũng phải thực hiện. Vì vậy cũng có một số tài liệu, đề tài khoa học, sáng kiến kinh nghiệm đề cập đến giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhưng chủ yếu ở cấp học Tiểu học, Trung học cơ sở. Các đề tài chỉ mới đề cập đến một số giải pháp mang tính chung chung, chưa cụ thể, chưa mang tính đồng bộ. Việc tổ chức tập huấn cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm còn ít, chủ yếu là cốt cán, tổ chức thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cũng mới tiến hành… Với cương vị quản lý, phụ trách công tác chủ nhiệm lớp, trong những năm qua, trường THPT Anh Sơn I đã chú trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, phân công cán bộ quản lý phụ trách công tác chủ nhiệm lớp, có nhiều giải pháp để nâng cao vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm. Để nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh, nhà trường không chỉ quan tâm đến chất lượng văn hóa mà cần chú trọng đến giáo dục toàn diện học sinh. Công tác giáo dục học sinh cũng không nên khoán trắng cho giáo viên chủ nhiệm, Đoàn thanh niên. Ban giám hiệu nhà trường cũng cần vào cuộc, đồng hành, giúp đỡ, tạo điều kiện để giáo dục học sinh. Có như vậy, giáo viên chủ nhiệm mới yên tâm để thực hiện nhiệm vụ của mình, chất lượng giáo dục học sinh mới được nâng cao. Chính điều đó làm cho nhiều giáo viên thích làm công tác chủ nhiệm, hăng say, tận tâm tìm hiểu, đề ra các giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Và cũng vì thế, trong những năm qua, trường THPT Anh Sơn I đã có nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nên các vụ bạo lực học đường, vi phạm an toàn giao thông… giảm đáng kể. Số học sinh chậm tiến, xếp đạo đức loại yếu thấp. Số học sinh các khóa sau khi ra trường tổ chức rất nhiều hoạt động nhằm tri ân thầy cô, mái trường THPT thân yêu của mình. Khi ra trường các em đều phát huy tốt khả năng của mình, trở thành những công dân tốt. 4.Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở các trường THPT. 4.1. Lựa chọn, phân công đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. Trong sự nghiệp giáo dục của mình, mỗi giáo viên ít nhất đều được phân công làm giáo viên chủ nhiệm lớp. Vậy việc phân công chủ nhiệm lớp, Hiệu trưởng thường căn cứ vào tiêu chí sau: - Sau khi phân công giảng dạy, dựa vào mặt bằng lao động để phân công công tác chủ nhiệm. - Dựa vào năng lực của giáo viên, chọn những giáo viên đã nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp. 15
Việc lựa chọn giáo viên làm công tác chủ nhiệm rất quan trọng, chất lượng giáo dục học sinh phụ thuộc vào năng lực của giáo viên chủ nhiệm. Những giáo viên làm công tác chủ nhiệm thường xuyên sẽ đúc rút được nhiều kinh nghiệm, có nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh, vì vậy khi được phân công vào chủ nhiệm bất cứ lớp nào họ đều nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục. Song cũng có những giáo viên năng lực chủ nhiệm có nhiều hạn chế nên sau một đến hai khóa chủ nhiệm không thành công, Hiệu trưởng không bố trí làm công tác chủ nhiệm nữa, khi cần thiết mới phân công chủ nhiệm. Vậy làm thế nào để lựa chọn, bố trí đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp phù hợp góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp. Trước hết, Hiệu trưởng nên luân phiên bố trí giáo viên làm chủ nhiệm lớp, để giáo viên nào cũng được làm chủ nhiệm. Tất nhiên, trong năm học không phải ai cũng làm chủ nhiệm, vì trong số giáo viên chỉ có khoảng hơn 1/3 giáo viên làm chủ nhiệm. Đối với những giáo viên có năng lực chủ nhiệm tốt, dạy giỏi có thể phân công vào chủ nhiệm những lớp năng lực học sinh tốt, hoặc những lớp có nhiều học sinh chậm tiến. Bởi họ có nhiều giải pháp để giáo dục, giúp đỡ học sinh tiến bộ. Ngược lại, những giáo viên mới làm công tác chủ nhiệm hoặc có ít kinh nghiệm nên bố trí vào những lớp học sinh ngoan hơn. Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm, ban giám hiệu cần quan tâm, hỗ trợ để giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Nếu thực sự giáo viên không có khả năng làm công tác chủ nhiệm, Hiệu trưởng có thể phân công công việc khác phù hợp hơn. Việc xếp lớp học sinh cũng cần chú ý, sau khi chọn học sinh vào các lớp chọn, số còn lại nên chia đều về năng lực, sở trường, dân tộc, tôn giáo, hoàn cảnh, để tránh một lớp có nhiều học sinh có hoàn cảnh sẽ khó khăn cho giáo viên. Bố trí giáo viên làm công tác chủ nhiệm cũng nên sắp xếp từ lớp 10 đến lớp 12, trường hợp đặc biệt mới thay đổi giữa chừng. Thường thì những lớp giáo viên chủ nhiệm cũ bất lực phải thay thế, Hiệu trưởng thường phân công giáo viên có kinh nghiệm vào thay thế. Điều này sẽ góp phần cải thiện chất lượng giáo dục học sinh. Tuy nhiên, một vài lần giáo viên có thể chấp nhận vào chủ nhiệm giữa chừng nhưng nếu thường xuyên phải chủ nhiệm lớp ngang như thế giáo viên sẽ chán, và như vậy hiệu quả sẽ không cao. Ở mỗi trường THPT, theo văn bản không được chọn lớp mà phải chia đều năng lực học sinh. Tuy nhiên trên thực tế, trường nào cũng có vài ba lớp chọn để bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh đậu đại học đạt điểm cao. Việc bố trí chủ nhiệm lớp này Ban giám hiệu nhà trường thường cân nhắc kỹ. Còn những lớp khác phân công. Nhiều giáo viên hết khóa này đến khóa khác đều được phân công chủ nhiệm các lớp cuối. Năng lực học sinh yếu kèm theo hay quấy phá. Vậy để tạo công bằng trong phân công chủ nhiệm, nhà trường nên cho giáo viên bốc thăm. Vì khi bốc thăm trúng lớp nào giáo viên sẽ không bị mặc cảm và sẽ cố gắng hơn trong công 16