Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp trong công tác chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở Trường THPT Quỳ Châu

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là tìm tòi các giải pháp phù hợp để tác động tới các yếu tố của quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi như: xây dựng cơ chế chính sách cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, lựa chọn đội ngũ giáo viên, vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp có học sinh giỏi, cha mẹ học sinh, chương trình và tài liệu … sao cho phát huy được các điều kiện thuận lợi để việc bồi dưỡng học sinh giỏi của trường đạt kết quả cao nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp trong công tác chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở Trường THPT Quỳ Châu

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT QUỲ CHÂU SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: “MỘT SỐ GIẢI PHÁP TRONG CÔNG TÁC CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƯỜNG THPT QUỲ CHÂU” Lĩnh vực: Quản lý Người thực hiện: Hồ Thị Thảo Nguyễn Hữu Đàn Năm thực hiện: 2020 2021 Điện thoại: 0919510966 0382575978
PHẦN MỞ ĐẦU “Mục tiêu của giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế”. (trích Điều 2, Mục tiêu giáo dục Luật Giáo dục 2019). Xác định rõ mục tiêu Giáo dục, chúng ta thấy rằng, bên cạnh nhiệm vụ của giáo dục đại trà nhằm phát triển toàn diện con người Việt nam, cần phải tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi, nhằm phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế. Nghị quyết số 29 NQ/TW của BCH Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện GD ĐT đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế, đánh dấu sự đổi mới của Giáo dục nước nhà gắn với Nghị quyết Đại hội XI, XII của Đảng, trong đó đột phá chiến lược và phát triển nguồn nhân lực nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Trên tinh thần đó, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THPT vừa hoàn thiện và nâng cao chất lượng giáo dục đại trà vừa góp phần phát triển năng lực, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân, giúp học sinh phát huy tiềm năng trong quá trình chiếm lĩnh tri thức nhân loại. Việc tổ chức bồi dưỡng HSG và thi chọn HSG nhằm động viên khích lệ những HSG và giáo viên dạy giỏi, góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng dạy và học, chất lượng của công tác quản lý, chỉ đạo các cấp giáo dục. Đồng thời phát hiện học sinh có năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước. Hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi (HSG) ở trường THPT không phải là vấn đề mới, được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong các nhà trường; việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc học này là phát huy cao độ khả năng học tập của học sinh. Kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường trong những năm gần đây ghi nhận sự chuyển biến rõ nét, từ 2010 trở về trước từ một trường có thành tích khiêm tốn trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đến năm học 20122013 là trường có đội ngũ học sinh giỏi cấp tỉnh đứng tốp đầu bảng B, đạt kết quả 100% toàn đoàn. 2
Ban giám hiệu là người chịu trách nhiệm chỉ đạo việc bồi dưỡng học sinh giỏi. Vì vậy, phải tìm tòi các giải pháp phù hợp để tác động tới các yếu tố của quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi như: xây dựng cơ chế chính sách cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, lựa chọn đội ngũ giáo viên, vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp có học sinh giỏi, cha mẹ học sinh, chương trình và tài liệu … sao cho phát huy được các điều kiện thuận lợi để việc bồi dưỡng học sinh giỏi của trường đạt kết quả cao nhất. Từ thực tiễn chỉ đạo bồi dưỡng HSG ở trường THPT Quỳ châu trong nhiều năm qua, quan tâm, trăn trở trước vấn đề: Làm thế nào để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng HSG, góp phần phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của học sinh, bồi dưỡng nhân tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho quê hương, đất nước, chúng tôi chọn vấn đề “Một số giải pháp trong công tác chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở Trường THPT Quỳ châu”. 3
PHẦN NỘI DUNG I. Thực trạng công tác bồi dưỡng HSG ở Trường THPT Quỳ châu giai đoạn 2006 – 2012 Trường THPT Quỳ Châu đóng trên địa bàn khối 4 Thị trấn Tân lạc, huyện Quỳ châu, tỉnh Nghệ An. Là trường THPT duy nhất của huyện miền núi Quỳ châu, tuyển sinh từ 8 trường THCS thuộc 12 xã, thị trấn, trong đó có 11 xã thuộc vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn; Học sinh là người dân tộc thiểu số trên 78 %, học sinh con hộ nghèo 20,17% (số liệu năm 2020) Bước vào năm học 2020 2021, Trường đã có bề dày 55 năm xây dựng và trưởng thành, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, là điểm sáng giáo dục miền núi của tỉnh, tuy nhiên Trường THPT Quỳ châu cần nỗ lực nhiều hơn nữa để tiến kịp giáo dục miền xuôi, từng bước phát triển để trở thành đơn vị vững vàng về chất lượng giáo dục trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Với phương châm: Dù khó khăn đến đâu cũng ra sức thi đua dạy tốt, học tốt, Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học phải phù hợp điều kiện thực tế, bám sát đối tượng. Căn cứ những đặc điểm học sinh miền núi, học sinh người dân tộc thiểu số để hướng dẫn các em làm quen cách học mới hiệu quả hơn. Tinh thần này đã được quán triệt sâu rộng trong tập thể cán bộ, giáo viên và học sinh nhà trường. Hoạt động dạy học chính khóa được quan tâm chỉ đạo theo tinh thần đổi mới phương pháp giảng dạy, đa dạng các hình thức học tập, đổi mới kiểm tra đánh giá; Công tác phụ đạo, giúp đỡ học sinh yếu kém được tăng cường đã góp phần thúc đẩy chất lượng giáo dục đại trà. Trên nền tảng chung ấy, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đã tạo được những khởi sắc mới, ghi nhận sự chuyển biến rõ nét so với giai đoạn trước. Trong 8 năm học từ 20122013 đến năm học 20202021, công tác bồi dưỡng HSG của Trường THPT Quỳ châu đã có những kết quả đáng phấn khởi: Có 188 lượt học sinh tham gia dự thi học sinh giỏi tỉnh ở 10 môn, trong đó có 179 lượt em đạt học sinh giỏi tỉnh, trong đó có 15 giải nhất, 54 giải nhì, 69 giải ba, 41 giải khuyến khích. 1.1. Những ưu điểm của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi Phân tích, đánh giá công tác bồi dưỡng HSG giai đoạn 20062012 nhận thấy những ưu điểm sau đây: Đã tập hợp, thu hút phần đông học sinh có năng khiếu tham gia đội tuyển các môn bồi dưỡng học sinh giỏi. 4
Đội ngũ giáo viên đã quan tâm, chăm lo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, coi kết quả học sinh giỏi là danh dự, uy tín của bộ môn mình, lớp mình; đã đầu tư nhiều công sức, trí tuệ để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi qua từng năm học. Nhà trường đã có sự đầu tư hợp lý, từ việc bố trí kế hoạch chương trình, ưu tiên thời gian, phát triển đội ngũ tham gia bồi dưỡng, phân bổ kinh phí cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. 1.2. Một số tồn tại, hạn chế Tuy vậy, công tác bồi dưỡng HSG của Trường giai đoạn 20062012 vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như sau: Kết quả thể hiện qua các kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng của nhà trường, số học sinh giỏi đạt giải cao còn ít, chưa đồng đều giữa các môn, chưa ổn định qua các năm học. Sự liên thông trong công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi giữa các cấp học còn hạn chế; Phần lớn giáo viên thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi đều dạy học theo kinh nghiệm và năng lực cá nhân là chính, ít được giao lưu, học tập kinh nghiệm với cụm trường, những điển hình về chất lượng giáo dục. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi chưa thực sự là động lực mạnh mẽ, chưa thu hút được niềm đam mê, tâm huyết đối của giáo viên và học sinh. 1.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế Chất lượng đại trà đầu vào của Trường còn thấp. Các cuộc vận động của ngành đã thúc đẩy chất lượng giáo dục các trường THCS trên địa bàn Trường THPT Quỳ châu tuyển sinh. Tuy vậy chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi của các trường mới chỉ chuyển biến bước đầu, chưa thật sự vững chắc. Chất lượng dạy học giữa các trường chưa đồng đều, điều kiện CSVC và trang thiết bị dạy học ở các trường vùng sâu vùng xa còn nhiều bất cập. Tổ, nhóm chuyên môn chưa thực sự chủ động trong việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng HSG cho cả cấp học; thiếu sự gắn kết, tích hợp, cộng đồng để phát huy hết sở trường, năng lực của mỗi giáo viên bộ môn. Giáo viên bộ môn vẫn chưa thực sự “có lửa”, chưa dành sự đam mê, tâm huyết cho công tác bồi dưỡng HSG; một bộ phận giáo viên vẫn coi công tác bồi dưỡng HSG cũng chỉ là hoạt động chuyên môn đơn thuần như dạy học chính khóa hoặc dạy thêm, phụ đạo học sinh yếu kém. Việc nắm nguồn chất lượng đầu vào, những học sinh có năng lực để hình thành đội tuyển các môn còn chậm. Nhà trường chưa tạo được cơ chế đủ mạnh về đánh giá, thi đua, khen thưởng để thúc đẩy công tác bồi dưỡng HSG để khai thác tiềm năng, thế mạnh 5
của đội ngũ giáo viên, học sinh. Trường chưa có những “cú hích” đủ mạnh để chiến thắng “sức ì” trong công tác bồi dưỡng HSG. II. Những giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng HSG ở trường THPT Quỳ châu giai đoạn 20122020 2.1. Thời cơ và thách thức trong công tác bồi dưỡng HSG của Trường THPT Quỳ châu giai đoạn 2012 2020 Bước vào năm học 2020 2021, Trường THPT Quỳ châu có quy mô 39 lớp với 1.555 học sinh, có 91 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên; Cơ sở vật chất của nhà trường được tăng cường với 39 phòng học đủ học 01 ca, có hệ thống phòng chức năng và phòng học bộ môn khá đồng bộ. Trường hội tụ được nhiều yếu tố thuận lợi để nâng cao chất lượng giáo dục, kể cả chất lượng đại trà và mũi nhọn HSG. Dưới góc độ chuyên môn, Trường có những thời cơ và thách thức đan xen trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi như sau: 2.1.1. Thời cơ Tiềm năng về chất lượng học sinh : Là Trường THPT duy nhất của huyện nên tuyển sinh từ 12 xã, thị trấn, trong số đó có đội ngũ học sinh giỏi được phát hiện, bồi dưỡng từ bậc học Tiểu học, THCS. Quỳ châu có nhiều gia đình, dòng họ hiếu học, các yếu tố trên đã hun đúc cho học sinh Quỳ châu ý chí và nghị lực vươn lên mạnh mẽ trong học tập; Học để thoát nghèo, lập thân, lập nghiệp, xứng đáng với truyền thống của cha ông. Tiềm năng về đội ngũ giáo viên: Đội ngũ giáo viên có phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp tốt, có năng lực và ý thức phấn đấu về chuyên môn, nghề nghiệp. Trường có đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản, chính quy, trong đó có 18 thạc sỹ, tỷ lệ 19,7%, giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh là cốt cán, đầu tàu trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Đây thực sự là vốn quý, nhân tố quyết định để làm nên chất lượng giáo dục, đặc biệt là chất lượng HSG của nhà Trường. Đội ngũ lãnh đạo còn trẻ, năng động, nhiệt tình, dám nghĩ, dám làm. Lãnh đạo Trường đã xác định đúng đắn việc nâng cao chất lượng giáo dục, cả đại trà và mũi nhọn HSG, là yếu tố quyết định để tạo niềm tin trong nhân dân, trong phụ huynh, để tạo nên thương hiệu của Trường trong các trường THPT thuộc 5 huyện miền núi cao của tỉnh Nghệ An. Lãnh đạo Trường đã xây dựng cơ chế cho công tác bồi dưỡng HSG và dành sự đầu tư thỏa đáng cả về nhân lực quản lý và kinh phí cho hoạt động này. Bên cạnh đó Trường có đội ngũ cựu học sinh, học sinh thành đạt luôn quan tâm, hướng về nhà trường, luôn tạo điều kiện ủng hộ, giúp đỡ Trường về nhiều mặt. 2.1.2. Thách thức 6
Chất lượng học sinh đầu vào còn hạn chế: Trong giai đoạn từ 20122020 Trường THPT Quỳ châu tuyển sinh cả hai hình thức: Thi tuyển và xét tuyển trong đó có 3 năm từ 2016 – 2018 không tổ chức thi mà chỉ tiến hành xét tuyển qua học bạ THCS; Hình thức tuyển sinh này đã phần nào chi phối, ảnh hưởng đến động lực dạy và học của giáo viên và học sinh THCS, giáo viên không cần cố gắng, tìm tòi phương pháp hướng dẫn học sinh ôn tập. Học sinh không cần phấn đấu ôn tập, không phải rèn luyện kĩ năng làm bài thi vì sẽ được vào học ở THPT Quỳ châu là điều đương nhiên, chắc chắn ở trong tầm tay. Bên cạnh đó những học sinh học giỏi, thuộc tốp 01 sẽ thi vào các trường chuyên của tỉnh, học sinh người dân tộc thiểu số thuộc tốp 01 thì lựa chọn vào học ở Trường Dân tộc nội trú vùng cao Việt Bắc, trường Dân tộc nội trú tỉnh vì có chế độ học bổng, CSVC thiết bị day học tốt hơn ở trường huyện rất nhiều. Số học sinh thi đạt điểm cao không nhiều, vào học ở trường THPT Quỳ châu chỉ là những học sinh thuộc tốp 3 trở xuống. Đây là một khó khăn không nhỏ đối với nhà trường trong công tác lựa chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi. Huyện Quỳ châu có 8 trường THCS, trong đó có 7/8 trường THCS đóng trên địa bàn vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn nên điều kiện đầu tư nâng cao chất lượng giáo dục còn nhiều bất cập. Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, trang thiết bị dạy học chưa đồng bộ, sự quan tâm của Phụ huynh đến việc học hành của con em rất hạn chế. Đội ngũ giáo viên THCS cơ cấu chưa hợp lý, thừa thiếu cục bộ, nhiều bộ môn phải tăng cường, luân chuyển giáo viên từ các vùng khác của huyện, địa bàn miền núi hiểm trở, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhất là vào mùa đông, mùa mưa lũ rất khó khăn cho giáo viên. Do phải đi lại xa xôi, tư tưởng chưa an tâm công tác nên phần đông số giáo viên tăng cường thiếu tâm huyết, nhiệt tình trong giảng dạy. Thêm vào đó lực lượng giáo viên giỏi, giáo viên cốt cán còn mỏng, vì thế, chất lượng, hiệu quả giáo dục các trường THCS còn nhiều bất cập. Kinh nghiệm, kỹ năng bồi dưỡng HSG của Trường THPT Quỳ Châu chưa mạnh, chưa vững chắc. Đa số giáo viên của Trường còn trẻ, kiến thức vững vàng, nhưng kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi chưa nhiều, thiếu sự trải nghiệm và giao lưu với các đơn vị mạnh về nội dung này. Số lượng giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh còn ít, nhiều môn chưa có giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, số giáo viên là người địa phương, người dân tộc thiểu số vào Đại học bằng con đường cử tuyển hoặc phải trải qua giai đoạn ở các trường dự bị dành cho con em đồng bào dân tộc xấp xỉ ¼ giáo viên toàn trường là một hạn chế về chất lượng đội ngũ. Công tác tổ chức lập kế hoạch, phối hợp lực lượng để bồi dưỡng HSG của tổ, nhóm chuyên môn thiếu tính bao quát, toàn diện trong cả cấp học. Chưa 7
khai thác triệt để sở trường, thế mạnh, trách nhiệm của mỗi giáo viên trong công tác bồi dưỡng HSG. Trước tình hình nêu trên, để phát huy tối đa thời cơ, khắc phục triệt để thách thức, chúng tôi đã triển khai áp dụng các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng HSG giai đoạn 20122020 như sau. 2.2. Những giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng HSG ở trường THPT Quỳ châu giai đoạn 20122020 2.2.1. Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bồi dưỡng HSG Có thể nói, phấn đấu đạt danh hiệu học sinh giỏi là niềm mơ ước của nhiều học sinh; Hơn nữa có học sinh đạt học sinh giỏi tỉnh là niềm tự hào chính đáng của mỗi giáo viên đứng trên bục giảng. Tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi có lẽ ai cũng thấy được, tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thức đúng, đủ, sâu sắc về điều này. Trước đây, một bộ phận giáo viên vẫn còn quan niệm, trong trường THPT chỉ cần tập trung chăm lo chất lượng đại trà, dạy để học sinh thi đậu tốt nghiệp THPT, có kiến thức vững chắc để thi vào đại học là nhiệm vụ trọng tâm, cơ bản, còn bồi dưỡng học sinh giỏi thì mang tính chất “ăn may” tùy thuộc vào từng lứa học sinh. Một bộ phận giáo viên chưa quan tâm, chăm lo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ đầu cấp, mà chỉ đến khi học sinh chuẩn bị thi học sinh giỏi mới thực sự đầu tư, lao vào bồi dưỡng cấp tập thì dù có quyết tâm, vắt chân lên cổ chạy cũng không kịp đến đích. Về phía học sinh, do tác động của tâm lý đám đông nên một bộ phận học sinh có tư chất, năng khiếu quan niệm rằng, cả cấp học THPT cần tập trung phấn đấu để đạt mục tiêu thi đậu đại học. Chính vì thế các em chỉ tập trung học ba môn của khối thi đại học mà các em đã định trước, các môn khác thì học để đủ điểm lên lớp, đậu tốt nghiệp, còn bồi dưỡng, phấn đấu để thi đạt danh hiệu học sinh giỏi không phải là cái đích ưu tiên của các em. Những quan niệm sai lệch của một bộ phận giáo viên, học sinh đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả, gây phân tâm, chi phối trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Trước thực tế đó, chúng tôi đã tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức về vai trò, tác dụng của công tác bồi dưỡng HSG cho giáo viên và học sinh. Tập thể lãnh đạo nhà trường nhận thức sâu sắc về tác dụng tương hỗ giữa chất lượng đại trà và chất lượng học sinh giỏi. Chất lượng đại trà tốt và bền vững sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng HSG, ngược lại, kết quả bồi dưỡng HSG sẽ làm chất men kích thích chất lượng đại trà vững chắc hơn, toàn diện hơn và cao hơn. Nhận thức này được quán triệt, lan tỏa mạnh mẽ vào tư tưởng, nhận thức của đội ngũ nhà giáo. Thống nhất cao về nhận thức, tư tưởng được chuyển biến, thấm nhuần, đội ngũ nhà giáo sẽ 8
đồng lòng, quyết tâm, nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng. Đối với học sinh, trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi, giáo viên sẽ giúp các em phát triển năng khiếu, tư chất về môn học, kiến thức môn học được mở rộng, nâng cao sẽ góp phần giúp các em thuận lợi hơn, hiệu quả hơn khi học các môn còn lại, nhất là các môn trong cùng khối thi, tạo cơ sở để các em đạt kết quả cao hơn trong kỳ thi đại học. Như vậy, việc được phát hiện, lựa chọn tham gia được thầy cô bồi dưỡng học sinh giỏi không những không làm hạn chế mà ngược lại còn giúp học sinh nâng cao kết quả thi đại học. Trong những năm hoc gân đây nhà tr ̣ ̀ ường đã tổ chức cac hôi thao bàn v ́ ̣ ̉ ề các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. ̣ Năm hoc 2012 2013 nhà tr ̣ ảo “Bàn về giải pháp ường tổ chức Hôi th nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở Trương THPT Qù ỳ châu”. ̣ ̉ ̣ ̣ ́ Hôi thao nhân manh môt sô tham lu ́ ận như: “Làm thế nào để có thành tích cao trong công tác bồi dưỡng HSG”, “Vai trò của tổ, nhóm chuyên môn” “Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong công tác bồi dưỡng HSG”, … Hôi th ̣ ảo đa tiêp ̃ ́ nhân đ ̣ ược nhiêu ý ki ̀ ến hay, nhiều thông tin hưu ich t ̃ ́ ừ phia giao viên, ph ́ ́ ụ ̣ huynh và hoc sinh, qua đó đã năm đ ́ ược tâm tư, nguyên vong thiêt th ̣ ̣ ́ ực cua can ̉ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ơn công tac quan li bôi d bô, giao viên đê lam tôt h ́ ́ ̉ ́ ̀ ưỡng HSG. Năm học 2013 2014, nhà trường tham mưu UBND huyện hỗ trợ một phần kinh phí để tổ chức chuyến đi học tập tại một số trường THPT trong và ngoài tỉnh. Ban giám hiệu và đội ngũ cốt cán của trường đã đến học tập, trao đổi chuyên môn với trường THPT Con Cuông, trường THPT Diễn Châu 3, đến trường THPT Đào Duy Từ (tỉnh Quảng Bình), trường THPT Kỳ Anh (tỉnh Hà Tĩnh). Những chuyến đi giao lưu học hỏi, được nghe các đồng nghiệp tâm huyết chia sẻ về chuyên môn thực sự đã thổi một luồng gió mới, khơi gợi lòng đam mê, nhiệt tình, quyết tâm với nhiệm vụ nâng cao chất lượng giáo dục, nhất là công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Năm học 20152016: Ban giám hiệu nhà trường đã tham mưu UBND huyện, phối hợp phòng Giáo dục Quỳ châu tổ chức hội thảo cấp huyện: “Công tác phối hợp nâng cao chất lượng giáo dục trong giai đoạn mới”, bàn về các giải pháp phối hợp giữa các trường THCS của huyện với trường THPT Quỳ châu để tạo chuyển biến rõ nét về chất lượng dạy và học mang tính liên thông, bền vững giữa các cấp học. ́ ̉ ́ ằng viêc đ Co thê noi r ̣ ẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyên sâu ̀ rộng về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ trong đội ngũ nhà giáo của trường mà cả hội cha mẹ học sinh, các tổ chức xã hội đã tạo chuyển biến tích cực, giup giao viên co cai nhin m ́ ́ ́ ́ ̀ ơi, đúng đ ́ ắn mang tầm chiến lược. Làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bồi dưỡng học sinh giỏi đã giúp 9
Trường tập thể sư phạm nhà trường có được sự đồng thuận, quyết tâm cao trong việc thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. 2.2.2. Chủ động xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ đầu cấp, đầu năm học Để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đạt hiệu quả, chúng tôi xây dựng kế hoạch bồi dưỡng xuyên suốt cả cấp học cho từng môn để chủ động triển khai ngay từ đầu cấp học, đầu năm học, khi xây dựng kế hoạch, chúng tôi đặc biệt lưu ý các vấn đề sau: Về nội dung, chương trình bồi dưỡng: Chương trình bồi dưỡng được coi như xương sống của toàn bộ hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi. Ban giám hiệu chỉ đạo tổ, nhóm chuyên môn xây dựng được một khung chương trình bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu về thời gian, bám sát yêu cầu của Sở giáo dục & Đào tạo, các yêu cầu của đề thi học sinh giỏi qua các năm. Căn cứ vào nội dung chương trình các môn học, chúng tôi lựa chọn những nội dung cơ bản, cốt lõi, những nội dung khó ở từng khối lớp của từng môn để phân công từng giáo viên chuẩn bị kiến thức và kỹ năng cho từng chuyên đề, từng nội dung đã lựa chọn. Nội dung bồi dưỡng phải được đưa ra tổ, nhóm chuyên môn góp ý, hoàn chỉnh mới trở thành tài liệu bồi dưỡng chính thức. Về đội ngũ giáo viên tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi: Xác định tầm nhìn chiến lược của việc nâng cao chất lượng giáo dục là danh dự, thương hiệu của nhà trường. Xây dựng lực lượng giáo viên nòng cốt, nâng cao chất lượng đội ngũ. Phát triển đội ngũ nhà giáo có kiến thức chuyên sâu là nhiệm vụ hàng đầu để tạo nguồn nhân lực có vai trò đầu tàu, tiếp nối, lan tỏa đội ngũ kế cận đáp ứng yêu cầu về nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi trong từng bộ môn. Để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trong giai đoạn mới, đội ngũ nhà giáo phải thường xuyên cập nhật kiến thức, thường xuyên học hỏi, rèn luyện kỹ năng để làm chủ chương trình, đổi mới phương pháp, đổi mới kiểm tra đánh giá. Đội ngũ cốt cán này được nhà trường giới thiệu tham gia tích cực các chương trình tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, bồi dưỡng trình độ CNTT, kỹ năng tổ chức các hoạt động trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Căn cứ vào năng lực, sở trường, thế mạnh của mỗi giáo viên bộ môn, tổ trưởng, nhóm trưởng phân công việc chuẩn bị nội dung và tổ chức bồi dưỡng HSG cho từng người sao cho thực sự hiệu quả. Trong phân công chúng tôi yêu cầu tổ, nhóm chuyên môn phải coi trọng hiệu quả, tính thiết thực, tránh tư tưởng cao bằng, chia đều cho mọi người, như thế người có kinh nghiệm không phát huy hết thế mạnh, còn người thiếu kinh nghiệm sẽ quá vất vả, hiệu quả thấp. Đồng thời cũng tránh khuynh hướng dồn gánh nặng bồi dưỡng học sinh giỏi lên vai một số người, tạo tâm lý ỷ lại trong tổ, nhóm. Phải coi nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi là nhiệm vụ của mỗi giáo viên, trong bố trí phân công 10
bảo đảm tính kế thừa sao cho mỗi bộ môn càng có nhiều giáo viên đủ năng lực, trình độ, tâm huyết thực hiện nhiệm vụ càng tốt. Trong phân công phải bảo đảm hợp lý, đề cao tính hiệu quả, tạo cân bằng lao động trong bồi dưỡng học sinh giỏi với phụ đạo, giúp đỡ học sinh yếu kém và các hoạt động giáo dục khác. Về thời gian: Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi được lập cho suốt cấp học, chi tiết và cụ thể cho đến từng tháng, từng học kỳ, yêu cầu cụ thể tiến độ hoàn thành những đơn vị kiến thức và kỹ năng gì ở từng môn học để đảm bảo hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi được thực hiện đúng tiến độ, lộ trình không bị gián đoạn, chương trình không bị cắt xén. Kế hoạch này phối hợp và lồng ghép với kế hoạch dạy thêm, học thêm, phụ đạo bồi dường học sinh yếu kém của trường để tránh trùng lặp, chồng chéo. Về kinh phí: Kế hoạch cũng đề cập đến kinh phí bảo đảm cho bồi dưỡng học sinh giỏi. Chúng tôi dự trù kinh phí ca toàn c ̉ ấp và cụ thể đến từng kỳ, từng năm học; phân bổ kinh phí phù hợp với “sức nặng”, “độ khó” cũng như chất lượng, hiệu quả của công tác này ở từng môn. Định mức kinh phí nâng dần theo khối lớp. gắn kết quả học sinh giỏi với kinh phí bồi dưỡng để tạo động lực thiết thực cho đội ngũ giáo viên thực hiện nhiệm vụ này. Chúng tôi cũng thống nhất xây dựng qui chế chi tiêu nội bộ, chi tiết định mức khen thưởng cho từng giải học sinh giỏi để tạo thêm động lực phấn đấu của giáo viên, học sinh. 2.2.3. Hình thành sớm đội tuyển HSG ở các môn Để hình thành sớm đội tuyển học sinh giỏi các môn, chúng tôi tập trung xử lý thông tin học sinh từ nhiều nguồn, cố gắng đãi cát tìm vàng. Thông tin về học sinh để hình thành đội tuyển, chúng tôi khai thác từ các nguồn sau đây: Dựa vào kết quả học tập ở cấp THCS: Căn cứ vào kết quả xếp loại học lực và nhận xét của giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm lớp trong học bạ THCS, chúng tôi lập danh sách những em đạt học lực giỏi (ghi rõ những môn có điểm tổng kết cuối năm lớp 9 từ 7.0 điểm trở lên), những em đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh, những em có năng khiếu theo nhận xét của giáo viên bộ môn. Đây là những thông tin cơ bản ban đầu hết sức quan trọng để hình thành, phân nhóm học sinh vào đội tuyển các môn. Dựa vào kết quả thi tuyển sinh THPT : Những năm qua, kỳ thi tuyển sinh THPT được Sở GD&ĐT tổ chức nghiêm túc, khách quan. Kỳ thi chỉ tiến hành với 3 môn (Văn, Toán và một môn được chọn ngẫu nhiên) nhưng kết quả thi phản ánh chính xác năng lực học tập của học sinh. Căn cứ vào điểm thi, chúng tôi lập danh sách nhưng em có điểm thi khá, giỏi ở từng môn và chuyển danh sách đó cho tổ nhóm chuyên môn nắm bắt, theo doi.̃ Dựa vào kết quả khảo sát đầu năm học: Thông thường, vào đầu năm học Trường tổ chức khảo sát chất lượng một số môn học. Kết quả khảo sát là 11
căn cứ đánh giá mặt bằng chất lượng học sinh đầu năm, đồng thời là căn cứ bàn giao chất lượng cho từng giáo viên bộ môn, đánh giá sự tiến bộ về chất lượng sau khi khảo sát chất lượng cuối năm học. Căn cứ điểm khảo sát đầu năm, chúng tôi lập danh sách những học sinh đạt diểm khá, giỏi từng môn để chuyển cho tổ, nhóm chuyên môn theo dõi. Dựa vào đánh giá, nhận xét của giáo viên bộ môn: Qua thời gian hướng dẫn học sinh học tập đầu năm học lớp 10 . Chúng tôi chỉ đạo giáo viên bộ môn, ngay từ những tiết học đầu năm, cố gắng đặt câu hỏi tình huống để phát hiện những học sinh có tư chất, năng khiếu. Những học sinh được phát hiện sẽ lập thành danh sách để chuyển cho tổ, nhóm chuyên môn. Từ các kênh thông tin nêu trên, chúng tôi sàng lọc, chọn ra những em có tần suất xuất hiện nhiều nhất ở từng môn để giới thiệu vào danh sách đội dự tuyển học sinh giỏi. Ngoai ra, hàng năm nhà tr ̀ ường tô ch ̉ ưc ki thi h ́ ̀ ọc sinh giỏi cấp trương, ch ̀ ọn những em có kết quả cao thi vòng 2 để chọn đội tuyển bồi dưỡng, qua 2 lân thi cac em hoc sinh đ ̀ ́ ̣ ược co xat thêm vê kiên th ̣ ́ ̀ ́ ức và các kỹ năng cần thiết. Từ kết quả của của các hoạt động trên chung tôi chon l ́ ̣ ựa được đôi tuy ̣ ển học sinh giỏi các môn học đang tin cây c ́ ̣ ủa Trường. 2.2.4. Phân công nhiệm vụ bồi dường học sinh giỏi cho từng tổ, nhóm chuyên môn hợp lý nhằm phát huy tối đa năng lực, sở trường của mỗi giáo viên Trên cơ sở kế hoạch của Trường, các tổ, nhóm chuyên môn phân công nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi cho từng giáo viên trong tổ, nhóm của mình. Để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi thực sự có chất lượng và hiệu quả, trên cơ sở năng lực, sở trường, thế mạnh của mỗi giáo viên, tổ trưởng, nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng người một cách hợp lý. Chúng tôi cũng yêu cầu giáo viên tự giác nhận đảm nhiệm những nội dung, chuyên đề bồi dưỡng khó mà mình có lợi thế, có kinh nghiệm; yêu cầu các tổ, nhóm phải bám sát kế hoạch của Trường để phân chia hết các nội dung đơn vị kiến thức, không để sót bất kỳ kiến thức nào. Từ phân công của tổ, nhóm chuyên môn, mỗi giáo viên chuẩn bị nội dung kiến thức, kỹ năng xây dựng thành giáo án bài giảng thông qua tập thể tổ, nhóm trao đổi, góp ý rồi hoàn thiện thành tài liệu bồi dưỡng chính thức. Chúng tôi cũng khuyến khích giáo viên trao đổi các nội dung bồi dưỡng với giáo viên các trường bạn, nhất là những giáo viên có kinh nghiệm và thành tích bồi dưỡng học sinh giỏi. Để sự chuẩn bị của giáo viên có chiều sâu, chúng tôi còn khuyến khích giáo viên, trên cơ sở năng lực và kinh nghiệm của mình xây dựng các chuyên đề chuyên môn sâu phục vụ cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Hàng năm, Trường tổ chức các diễn đàn hội thảo về những đề tài, chuyên đề, những kinh 12
nghiệm hay, bài viết sâu sắc về những vấn đề chuyên môn, công tác tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém để trao đổi, hội thảo trong phạm vi Trường, tổ chuyên môn. 2.2.5. Tổ chức, sắp xếp lịch bồi dưỡng học sinh giỏi phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường, của đội ngũ giáo viên, học sinh Để kế hoạch trở thành hiện thực, chúng tôi xây dựng lịch bồi dưỡng học sinh giỏi phù hợp với điều kiện thực tiễn của Trường, của giáo viên, của học sinh. Lịch bồi dưỡng học sinh giỏi được xây dựng trên quan điểm phải bảo đảm không ảnh hưởng đến các hoạt động chung toàn trường, đến lịch dạy thêm, học thêm, lịch phụ đạo học sinh yếu kém, vv... Việc học 1 ca giúp chúng tôi thuận lợi trong sắp xếp lịch bồi dưỡng học sinh giỏi. Trong khi xây dựng lịch bồi dưỡng học sinh giỏi, chúng tôi chú ý cả “lịch cứng” và “lịch mềm”. “Lịch cứng” là lịch tổ chức theo kế hoạch đã lập từ đầu tuần, đầu tháng cho từng môn, được tiến hành tại Trường. “Lịch mềm” là lịch có điều chỉnh, bổ sung linh hoạt khi có các hoạt động giáo dục theo kế hoạch chung của cấp trên, hoặc giáo viên bồi dưỡng có hoàn cảnh riêng, có nhiệm vụ đột xuất bất khả kháng, không thể tiến hành bồi dưỡng theo kế hoạch đã định (“lịch cưng”). ́ Vận dụng sao cho đảm bảo kế hoạch thời gian và đơn vị kiến thức theo kế hoạch đã định. “Lịch mềm” còn được chúng tôi vận dụng vào thời điểm sắp thi học sinh giỏi, cần tăng cường bồi dưỡng, hoàn chỉnh kiến thực kỹ năng cho đội tuyển các môn; thậm chí với những giáo viên người địa phương, chúng tôi còn vận dụng “lịch mềm” cho việc bồi dưỡng tại nhà riêng hoặc vào ngày nghỉ. Đối với những học sinh ở xa phải ở trọ nhà dân gần trường, nhiều anh chị em giáo viên đã đón học sinh về nuôi ăn ở tại nhà riêng để tận dụng tối đa thời gian và sát sao tiến độ ôn tập của các em, như cô giáo Nguyễn Thu Hà môn Ngữ văn, cô giáo Lang Thị Bích Hợp, cô giáo Bùi Thị Hoài môn Địa Lý… Khi xây dựng xây dựng và thực hiện lịch bồi dưỡng học sinh giỏi, chúng tôi yêu cầu giáo viên bồi dưỡng nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng của học sinh trong việc sắp xếp, bố trí lịch nhằm tạo thuận lợi cho các em, tạo tâm thế thoải mái, hứng khởi khi tham gia bồi dưỡng. Trong trường hợp học sinh tham gia 02 môn thi, chúng tôi chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bồi dưỡng cùng thống nhất lịch cho từng môn, đồng thời tham khảo ý kiến của học sinh để phân chia lịch sao cho phù hợp nhất, tạo điều kiện thuận lợi nhất để học sinh có thể tiến hành ôn tập song song cả hai môn mà không bị chồng chéo, quá tải. Việc xây dựng lịch bồi dưỡng khoa học, hợp lý sẽ tạo thuận lợi cho cả giáo viên, học sinh, góp phần tạo phấn khởi, thoải mái để nâng cao hiệu suất, hiệu quả bồi dưỡng. 2.2.6. Chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, tăng cường CSVC, thiết bị dạy học; Đẩy mạnh các cuộc vận động, các phong trào thi đua tạo môi trường học tập tích cực 13
Yếu tố môi trường giáo dục tác động trực tiếp đến cảm xúc, đến tâm lý, hứng thú học tập của học sinh. tạo tiền đề cho học sinh có những khả năng tư duy mới, lạc quan, hưng phấn, hỗ trợ học sinh tìm ra cách học hiệu quả, lời giải hay cho một bài toán khó. CSVC, trang thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu, trong đó các môn học liên quan đến thực hành như Lý, Hóa, Sinh, Tin học … cần có đủ trang bị để học sinh thực hiện thí nghiệm, thực hành. Nhà trường được Sở GD& ĐT quan tâm trang bị các phòng thực hành theo đề án đổi mới, có phòng học tiếng cho môn Ngoại ngữ. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý, giảng dạy, trang bị Tivi kết nối Internet để giáo viên thuận lợi trong đổi mới phương pháp giảng dạy, tạo niềm hứng khởi, học tập sáng tạo cho học sinh. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, đảm bảo cho thế hệ trẻ học tập, rèn luyện, phấn đấu, trưởng thành. Đa dạng các hình thức học tập tạo hứng thú cho học sinh, hỗ trợ đắc lực việc tiếp thu kiến thức trên lớp thông qua các cuộc thi kể chuyện về Bác Hồ, hội thi rung chuông vàng, tổ chức hoạt động Hội sách mùa xuân, thi sáng tạo KHKT… Thông qua các hoạt động giáo dục, sinh hoạt chủ đề, giờ chào cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt đoàn… Nhà trường đã xây dựng và thực hiện quy tắc ứng xử văn hóa trong nhà trường, quan tâm công tác phát triển Đảng đối với học sinh. Luôn giữ gìn môi trường, cảnh quan khuôn viên luôn xanh sạch đẹp – an toàn, tổ chức các hoạt động giáo dục, trải nghiệm theo chủ đề giáo dục bổ ích để các em gắn bó tình thầy, tình bạn, với môi trường học tăng cường các hoạt động giáo dục kỹ năng sống và lý tưởng cách mạng cho học sinh. tạo điều kiện, hướng dẫn, thu hút học sinh tham gia vào các phong trào, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí, nghiên cứu khoa học. 2.2.7. Chỉ đạo dạy đủ, dạy đúng, dạy tốt tất cả các môn học, nâng cao chất lượng đại trà, lấy chất lượng đại trà làm nền để bồi dưỡng học sinh giỏi Với phương châm lấy chất lượng đại trà làm nền tảng để bồi dưỡng học sinh giỏi, những năm qua, chúng tôi tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng đại trà bằng việc tổ chức dạy đủ, dạy đúng, dạy tốt tất cả các môn học. Chúng tôi không chỉ dừng lại ở mục tiêu có học sinh giỏi mà phấn đấu đạt mục tiêu cao nhất là hình thành nhân cách phát triển toàn diện cho mỗi học sinh, yêu cầu tối thiểu phải dạy đủ, dạy tốt, dạy đều tất cả các môn học. Chúng tôi quán triệt cho đội ngũ giáo viên rằng: Mỗi giáo viên đều có nhiệm vụ, có khả năng và điều kiện để bồi dưỡng HSG nhưng trước hết phải dạy đủ, dạy đúng, dạy tốt bộ môn của mình để nâng chất lượng đại trà bảo đảm tính vững chắc và toàn diện. Việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi được thực hiện ngay trong từng tiết học của mỗi môn học khi giáo viên ý thức được điều đó. Thông qua hệ thống câu hỏi nêu vấn đề, câu hỏi gợi mở, bài tập tình huống, giáo viên bộ môn sẽ phát hiện chính xác những học sinh có tư duy sắc bén, khả năng cảm thụ môn học tốt, có năng khiếu và tư chất để phát triển. Chính từ nền chất lượng chất lượng đại trà, từ việc dạy đủ, dạy đúng, dạy tốt tất cả các môn học mỗi 14
môn học để phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi, đó là con đường đi vững bền nhất của công tác HSG. 2.2.8. Làm tốt công tác phối kết hợp trong công tác bồi dưỡng HSG Nâng cao chất lượng đại trà đã khó, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác HSG càng khó hơn. Để hoàn thành nhiệm vụ khó khăn, đạt mục tiêu ngày càng có nhiều HSG, chúng tôi đã làm tốt việc phối hợp để thực hiện công tác bồi dưỡng HSG có kết quả. Trong công tác phối hợp, chúng tôi ưu tiên lựa chọn những đối tác sau: Phối hợp với các trường THCS trên địa bàn. Đây là sự phối hợp hết sức quan trọng, nhất là với điều kiện đặc thù của Trường THPT miền núi. Phối hợp với các trường THCS trong huyện, chúng tôi có được thông tin chính xác về chất lượng học sinh. Qua trao đổi, chúng tôi nắm được học sinh từng trường THCS trong vùng có thế mạnh về môn nào, bị hạn chế về môn nào để chủ động phụ đạo, bổ túc cho các em ngay từ đầu cấp. Qua sự phối hợp chúng tôi chúng đã chia sẽ với khó khăn, vất vả của các trường THCS trong vùng, đồng thời tạo dựng được sự cam kết trách nhiệm bảo đảm chất lượng tối thiểu từ Hiệu trưởng của các trường THCS. Phối hợp với gia đình, Ban đại diện CMHS, với tổ chức, đoàn thể địa phương. Sự phối hợp với gia đình hết sức quan trọng, tạo ra động lực và thúc đẩy quá trình học tập của học sinh. Chúng tôi động viên gia đình danh thêm th ̀ ời gian cho các em học tập, mua thêm tài liệu để các em tham khảo, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc học tập. Động viên, khích lệ kịp thời hoặc chỉ ra những sai sót cần khắc phục. Gia đình hòa thuận sẽ là môi trường tốt để học sinh vui vẻ, yên tâm học tập hiệu quả hơn. Phối hợp với Ban Đại diện cha mẹ học sinh, với cấp ủy, chính quyền, tổ chức, đoàn thể địa phương để động viên, cổ vũ kịp thời nhưng học sinh vượt khó học giỏi, phấn đấu trở thành HSG. Vận động hội cha mẹ học sinh xây dựng quỹ khuyến học để khen thưởng cho giáo viên và học sinh đạt giải. Chính sự quan tâm của gia đình, sự động viên, cổ vũ của cộng đồng đã tạo động lực cho những em trong đội tuyển HSG vươn lên dành kết quả cao trong học tập. Phối hợp với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp: Đây là sự phối hợp thường xuyên và kịp thời nhất về tình hình học sinh, qua giáo viên chủ nhiệm, chúng tôi năm bắt được tình hình học tập, rèn luyện của từng em trong đội tuyển, diễn biến tâm lý, tình cảm của từng em để có tác động phù hợp. Thông qua giáo viên chủ nhiệm, chúng tôi động viên, cổ vũ sự vươn lên, khắc phục khó khăn của từng em trong đội tuyển. Làm tốt sự phối hợp với các đối tác, các nhân tố nêu trên, chúng tôi đã xây dựng được môi trường khá đồng thuận để tạo thuận lợi về tư tưởng, tình cảm, tâm lý cho các em trong đội tuyển HSG, giúp các em có nghị lực và quyết tâm vượt khó, học giỏi. 15
2.2.9. Thực hiện tốt công tác Thi đua Khen thưởng Một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi chính là quan tâm công tác thi đua khen thưởng. Công tác thi đua khen thưởng là động lực thúc đẩy phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi trong nhà trường. Trong điều kiện thực tế nhà trường kinh phí cho hoạt động chuyên môn – hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi còn hạn chế, song xác định rõ tầm quan trọng của công tác khen thưởng nhà trường xây dựng qui chế khen thưởng phù hợp với nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi, xứng đáng với công sức trí tuệ của nhiệm vụ khó, nhiệm vụ vẻ vang, yêu cầu cao về sự sáng tạo. Khen thưởng, khuyến khích hài hòa bằng lợi ích vật chất và động viên tinh thần để ghi nhận, biểu dương, tôn vinh thành tích của tổ, nhóm chuyên môn, giáo viên có thành tích cao. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi thành công có vai trò to lớn của các thầy cô giáo đã nhiệt tình, tâm huyết, trách nhiệm, cống hiến vì chất lượng là danh dự của nhà trường. Mỗi giáo viên đều xác định phần thưởng cao quý nhất là sự tin yêu của các em học sinh, là uy tín, sự tôn trọn, tin yêu của phụ huynh và bạn bè, đồng nghiệp Khen thưởng kịp thời: Ngay sau khi có thông báo kết quả của Sở GD & ĐT, Ban giám hiệu nhà trường Báo cáo kết quả với lãnh đạo huyện và Hội Phụ huynh, đồng thời trong buổi chào cờ đầu tuần kế tiếp tổ chức tuyên dương khen thưởng cho GV, học sinh đạt thành tích học sinh giỏi tỉnh được lãnh đạo huyện và Hội phụ huynh trực tiếp trao thưởng. Khen thưởng kịp thời, “nóng hổi” như vậy thực sự đã khích lệ, động viên tinh thần, ý chí của đội ngũ nhà giáo và các em học sinh. Hàng năm UBND huyện tổ chức lễ tuyên dương khen thưởng giáo viên và học sinh có thành tích học sinh giỏi. Được chính quyền địa phương quan tâm, đội ngũ nhà giáo thêm niềm tin yêu và nỗ lực, tâm huyết góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Niềm hân hoan lan tỏa trong giáo viên, học sinh toàn trường, đến phụ huynh và đồng bào các dân tộc của huyện. Ngoài phần kinh phí tự chủ, lãnh đạo Trường còn quan tâm xây dựng quỹ khen thưởng thông qua sự ủng hộ của chính chính quyền địa phương, hội phụ huynh, đóng góp của những tập thể, cá nhân hảo tâm, những học sinh cũ thành đạt. Với những phần thưởng tuy chưa nhiều về giá trị vật chất nhưng là nguồn động viên tinh thần lớn đối với giáo viên làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Ngoài phần thưởng thưởng về vật chất, Trường phối hợp Hội phụ huynh đưa đi đội ngũ giáo viên và học sinh giỏi tham quan các địa chỉ đỏ như: Về Nam Đàn thăm quê Bác, thăm di tích truông Bồn, khu tưởng niệm ngã ba Đồng Lộc… qua những trải nghiệm ý nghĩa như vậy sẽ bồi đắp tình yêu quê hương đất nước, thấm thía bài học truyền thống lịch sử của cha ông, tiếp thêm ý chí, niềm tin để các em nỗ lực phấn đấu học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp. 2.3. Những kết quả đã đạt được 16
Qua 8 năm học giai đoạn 20122020 chỉ đạo, triển khai thực hiện các giải pháp nêu trên, chất lượng và hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của Trường THPT Quỳ châu đã có sự tiến bộ vượt bậc. Ngoài việc góp phần thúc đẩy chất lượng đại trà, chất lượng và hiệu quả của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đã khẳng định sự thành công của các giải pháp vừa có tính khoa học vừa phù hợp thực tiễn mà nhà trường đã nghiên cứu, lựa chọn và kiên trì thực hiện trong những năm qua. Bảng số liệu so sánh kết quả học sinh giỏi cấp tỉnh TT Các tiêu chí Giai đoạn 20062012 Giai đoạn 20122020 1 Số học sinh dự thi HSG 117 188 2 Số em đạt HSG 63 179 3 Số em đạt giải nhất, nhì 12 69 4 Số môn có HSG 7 10 5 Số GV có HSG 18 39 Quan sát bảng số liệu thấy rõ: Số lượng học sinh giỏi tăng rõ rệt so với giai đoạn trước. Chất lượng học sinh giỏi tăng, số em đạt giải cao tăng gấp nhiều lần so với giai đoạn trước. Có những môn học khó, không thuộc sở trường của học sinh miền núi, vùng dân tộc thiểu số đã được các em chinh phục: Trường có giải nhất Toán, Lý, Tiếng Anh, Tin học…. Thể hiện tính toàn diện: Số học sinh đạt giải cao đều khắp ở các môn Qua công tác bồi dưỡng HSG, đội ngũ giáo viên trưởng thành hơn, thể hiện số giáo viên có học sinh giỏi nhiều hơn giai đoạn trước. Có thể khẳng định rằng: Từ năm học 2012 2013 trở đi kết quả đạt HSG tỉnh của Trường đã được nâng lên rõ rệt. Dươi đây la sô liêu vê kêt qua hoc sinh gioi trong 8 năm tr ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ̉ ở lai đây ̣ Kết quả Học sinh giỏi từ năm học 2012 2013 đến năm học 2020 2021 Năm học Đạt HSG Giải nhất Giải nhì Giải ba KK Tỷ lệ 17
2012 2013 25 2 8 9 6 100% 2013 2014 39 4 9 12 12 100% 2014 2015 20 6 6 6 100% 2 2015 2016 18 6 5 5 94,73% 2 2016 2017 19 1 4 10 4 100% 2017 2018 17 4 9 3 85% 1 2018 2019 19 1 5 11 4 95% 2020 2021 22 2 12 7 1 100% Cộng 179 15 54 69 41 (Ghi chú: Năm học 2019 2020 Sở GD & ĐT không tổ chức thi) Bảng số liệu cho thấy kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi của Trường THPT Quỳ châu tiến bộ qua từng năm và khá ổn định, đặc biệt trong 8 năm học thì có 5 năm đạt kết quả 100% toàn đoàn; Năm học có kết quả đạt thấp nhất là 85%. Những năm qua trường luôn giữ vững vị trí tốp đầu của bảng B, là bảng thi dành cho các trường THPT thuộc 5 huyện miền núi cao của tỉnh. Theo quy định số học sinh tham gia dự thi của Trường là 19 em/10 môn thi: 2 em/1 môn thi, trong đó môn Tin học chỉ có 01 em, trong kỳ thi học sinh giỏi tỉnh năm học 20202021 Trường THPT Quỳ châu có 22 lượt học sinh tham gia thi ( Theo chỉ tiêu trường được tham gia 19 học sinh, tuy nhiên qua thực tế bồi dưỡng, đánh giá năng lực học sinh, Trường đã trình Sở GD & ĐT xin thêm 03 học sinh). Kết quả đạt xuất sắc 100% toàn đoàn, trong đó: Có 02 giải nhất, 11 giải nhì, 08 giải 3 và 01 giải khuyến khích. Kết quả này khẳng định Ban giám hiệu nha tr ̀ ương ̀ đã có những giải pháp khoa học, đồng bộ, phù hợp thực tế, đặc biệt là phù hợp với đối tượng học sinh miền núi, học sinh dân tộc thiểu số nên đã đạt hiệu quả thuyết phục, đáng ghi nhận. 18
Kết quả học sinh giỏi tỉnh năm học 20202021 NĂM HỌC MÔN 20202021 Giai ̉ nhất Giảỉ nhì Giai ̉ ba Giai KK ̉ TOÁN HỌC 1 1 VẬT LÝ 2 HÓA HỌC 1 1 SINH HỌC 1 1 TIN HỌC 1 NGỮ VĂN 1 1 LỊCH SỬ 1 2 ĐỊA lÝ 1 1 1 TIẾNG ANH 1 2 GDCD 2 ̣ CÔNG 2 11 8 1 TỔNG GIẢI 22 Những thành công ấy đã tác động trực tiếp đến đối tượng như sau: + Về phía nhà trường: Góp phần nâng cao cao chất lượng giáo dục, tạo động lực mới thúc đẩy phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, động viên kịp thời giáo viên và học sinh, từ kết quả của công tác bồi dưỡng HSG đã nâng vị thế của trường lên sánh với các trường bạn. + Về phía học sinh: Góp thêm nhiều tri thức cho học sinh, đặc biệt trong quá trình tiếp thu kiến thức, học sinh được cọ xát để bồi dưỡng thêm hành trang bước vào giảng đường đại học, có nhiều học sinh thi đỗ vào các trường Đại học hàng đầu như: Đại học Y Hà Nội, Đại học Ngoại thương, Học viện Quân Y, Học viện Kĩ thuật quân sự...; Mặt khác với thành tích học tập, rèn luyện đáng tự hào, học sinh đủ điều kiện để kết nạp Đảng dưới mái trường THPT Quỳ châu. 19
PHÂN K ̀ ẾT LUẬN 1. Đánh giá hiệu quả của việc thực hiện các giải pháp đã áp dụng Sau 8 năm học triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp về bồi dưỡng học sinh giỏi, đến thời điểm này chúng tôi đánh giá hiệu quả và mức độ thành công như sau: Các giải pháp nêu trên đã góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của Trường THPT Quỳ châu. Ngoài việc thực hiện mục tiêu học sinh giỏi, các giải pháp nêu trên còn góp phần thúc đẩy chất lượng giáo dục đại trà mang tính toàn diện và vững chắc. Qua công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đã góp phần thúc đẩy nâng chất lượng đội ngũ giáo viên cả về năng lực chuyên môn, kinh nghiệm và kỹ năng nghề nghiệp. Hơn thế, qua chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, đội ngũ cán bộ quản lý của Trường, của tổ, nhóm chuyên môn đã trưởng thành. Qua thực tiễn công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, đã góp phần xây dựng sự phối hợp, gắn kết, đồng thuận trong và ngoài nhà trường, gắn bó hơn nữa Trường với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương . Qua kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi, từng bước nâng cao vị thế, khẳng định “thương hiệu” của Trường THPT Quỳ châu trong khối các trường THPT miền núi của tỉnh Nghệ An. 2. Một số kinh nghiệm qua việc thực hiện thành công các giải pháp về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THPT Quỳ châu 20