Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 trong tiết ôn thi tốt nghiệp ở trường THPT Nguyễn Tất Thành

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của sáng kiến "Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 trong tiết ôn thi tốt nghiệp ở trường THPT Nguyễn Tất Thành" nhằm đem lại hiệu quả trong dạy học, hướng học sinh vào việc giải quyết vấn đề trong quá trình ôn tập để chuẩn bị cho kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Giúp các em học sinh tự nhận ra và ý thức được năng lực của bản thân. Từ đó có hướng phấn đấu, cố gắng trong học tập.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 trong tiết ôn thi tốt nghiệp ở trường THPT Nguyễn Tất Thành

I. Phần mở đầu 1. Lí do chọn đề tài Trong cuộc đời của các em học sinh có lẽ kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông là một trong những kì thi quan trọng nhất. Với tầm quan trọng như vậy, ít nhiều tác động đến tâm lí của các em. Chính vì vậy, giáo viên được giao giảng dạy 12 cũng phải thật sự tâm huyết, phải luôn tìm tòi, khám phá để tìm ra những giải pháp tối ưu nhất trong quá trình giảng dạy của mình đó là nâng cao chất lượng trong kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông đây vấn đề luôn nhận được sự quan tâm của sở giáo dục, của ban lãnh đạo nhà trường, của phụ huynh, giáo viên và học sinh. Với một ngôi trường vùng sâu, vùng xa như trường THPT Nguyễn Tất Thành đa phần học sinh có đời sống kinh tế khó khăn, gia đình chủ yếu làm nông các em phải một buổi đi học, một buổi đi làm phụ giúp bố mẹ, vì vậy ảnh hưởng rất lớn đến quá kết quả học tập . Hiện nay theo phương án tổ chức kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia của Bộ giáo giục và đào tạo, bài thi môn Ngữ văn có cấu trúc gồm hai phần: Phần đọc hiểu(3.0 điểm) phần làm văn (7.0 điểm). Phần làm văn có hai câu: Một câu nghị luận xã hội và một câu nghị luận văn học nhằm kiểm tra năng lực tạo lập văn bản của học sinh đặc biệt là câu nghị luận xã hội yêu cầu học sinh viết đoạn văn 200 chữ. Trong quá trình giảng dạy môn Ngữ văn nói chung, môn Ngữ văn lớp 12 nói riêng, tôi nhận thấy rằng kỹ năng viết đoạn văn nghị luận của học sinh chưa thật thành thạo.Việc nắm được khái niệm đoạn văn, câu chủ đề trong đoạn văn và một số cách trình bày đoạn văn cũng như kỹ năng viết đoạn văn còn hạn chế. Chỉ một số học sinh khá giỏi biết cách viết đoạn văn có cấu trúc rõ ràng, mạch lạc, chặt chẽ còn phần lớn học sinh trung bình, yếu không biết viết. Là một giáo viên giảng dạy Ngữ văn lớp 12, bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi giúp các em có những kĩ năng cần thiết để có kết quả tốt trong kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số phương 1
pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 trong tiết ôn thi tốt nghiệp ở trường THPT Nguyễn Tất Thành”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 2.1. Mục tiêu Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích đem lại hiệu quả trong dạy học, hướng học sinh vào việc giải quyết vấn đề trong quá trình ôn tập để chuẩn bị cho kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Giúp các em học sinh tự nhận ra và ý thức được năng lực của bản thân. Từ đó có hướng phấn đấu, cố gắng trong học tập. Nghiên cứu đề tài có tính khả thi, hiệu quả và thiết thực, nhằm góp phần nâng cao năng lực giảng dạy đối với giáo viên , học tập của học sinh trong các tiết ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Đề tài tạo ra hứng thú học tập cho học sinh trong việc tiếp thu kiến thức. Không chỉ trang bị kiến thức môn học cho các em mà còn giúp các em phát huy hết được khả năng, năng lực vốn có của bản thân. Từ đó giúp các em tự tin vượt qua được chính mình để có kết quả cao nhất trong học tập. 2.2. Nhiệm vụ Đề tài này tôi tiến hành tập trung nghiên cứu về nội dung kiến thức cần đạt trong tiết ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Trong quá trình giảng dạy, tôi tiến hành các phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh . Từ đó giáo viên theo dõi quá trình tiến bộ của từng học sinh thông qua các bài kiểm tra nhỏ ngay trong tiết học. Cách thực hiện: - Tổng hợp các nghiên cứu lí luận làm cơ sở cho đề tài. - Khảo sát thực tế, đưa ra hướng giải quyết vấn đề. - Xây dựng giáo án thực nghiệm trên cơ sở khoa học về phương pháp, biện pháp đã đề xuất. 3. Đối tượng nghiên cứu Học sinh lớp 12A1,12A3 năm học 2021– 2022 trường THPT Nguyễn Tất Thành. Đây là hai lớp theo khối tự nhiên vì vậy đa số các em chỉ tập trung ôn tập các môn tổ hợp tự nhiên theo định hướng nghề nghiệp tương lai. Môn văn các em chỉ học để khỏi bị liệt trong kì thi tốt nghiệp vì vậy tỉ lệ học sinh biết cách viết một đoạn văn nghị luận xã hội hoàn chỉnh chiếm tỉ lệ thấp trong lớp. 2
4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu - Áp dụng nghiên cứu tại trường THPT Nguyễn Tất Thành, huyện Đăk RLấp, tỉnh Đắk Nông. - Đây là đề tài có phạm vi khá rộng, tuy nhiên, do điều kiện khách quan và chủ quan nên chúng tôi chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu ở học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Tất Thành, huyện Đăk RLấp, tỉnh Đắk Nông . - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 08 năm 2021 đến tháng 02 năm 2022. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, người nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau đây: Phương pháp điều tra: Qua kết quả học tập Ngữ văn của học sinh lớp 12A1, 12A3 trường THPT Nguyễn Tất Thành, huyện Đăk RLấp, tỉnh Đắk Nông . Phương pháp quan sát: Quan sát học sinh lớp 12A1, 12A3 trường trung học phổ thông Nguyễn Tất Thành, huyện Đăk RLấp, tỉnh Đắk Nông trong các giờ học Ngữ văn. Phương pháp trao đổi kinh nghiệm: Trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp trong công tác giảng dạy. Phương pháp thực nghiệm tự nhiên: Thiết kế và thử nghiệm các giải pháp trong công tác giảng dạy môn Ngữ văn. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc và nghiên cứu hình thức đổi mới đề thi kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. Tài liệu hướng dẫn ôn thi môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia. Phạm vi thực hiện: ứng dụng vào các tiết học tập làm văn, ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia. 3
II. Phần nội dung 1. Cơ sở lí luận Phương pháp dạy học là những cách thức làm việc giữa thầy giáo và học sinh, nhờ đó mà học sinh nắm vững được kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo, hình thành được thế giới quan và năng lực. Phương pháp dạy học tích cực là phát huy tính cực của người học, nhấn mạnh hoạt động học và vai trò của người học tuy nhiên để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực hơn so với phương pháp thụ động. Theo tác giả Thái Duy Tiên: “Kỹ năng chính là sự ứng dụng kiến thức trong hoạt động” [17, tr.28]. Đối với mỗi kỹ năng sẽ bao gồm hệ thống các thao tác trí tuệ và thực hành và thực hiện một cách trọn vẹn hệ thống thao tác này giúp đảm bảo đạt được các mục tiêu đã đề ra cho hoạt động. Đặc biệt sự thực hiện các kỹ năng sẽ luôn được kiểm tra thông qua ý thức. Điều này có nghĩa mỗi khi thực hiện bất kỳ một kỹ năng nào thì đều cần phải hướng tới mục đích nhất định Theo L.Đ.Lêvitôv: “Kỹ năng là sự thực hiện có kết quả một động tác nào đó hay một hoạt động phức tạp hơn bằng cách lựa chọn và áp dụng những cách thức đúng đắn, có tính đến những điều kiện nhất định”. Theo ông những người có kỹ năng là những người phải nắm và vận dụng một cách đúng đắn về những cách thức hành động giúp cho việc thực hiện hành động đạt được hiệu quả. Đồng thời ông cũng nhấn mạnh, con người có kỹ năng không chỉ đơn thuần nắm lý thuyết và hành động mà còn phải được ứng dụng vào thực tế. Mặc dù có nhiều khái niệm liên quan tới kỹ năng, tuy nhiên kỹ năng được hiểu chung là khả năng vận dụng các kiến thức, sự hiểu biết của con người vào việc thực hiện một công việc nào đó nhằm tạo ra được kết quả như mong muốn. Kỹ năng viết đoạn văn cho học sinh lớp 12 là vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong việc học văn nói chung và việc rèn luyện tập làm văn nói riêng. Đoạn văn là một phần của văn bản, hay nói cách khác, nó là đơn vị ngôn ngữ lớn thứ hai sau văn bản, góp phần cấu tạo nên văn bản. Chính bởi vậy mà đoạn văn không tốt thì không thể có một văn bản hay; và ngược lại, học sinh có kỹ năng viết đoạn văn chặt chẽ, mạch lạc... thì hiển nhiên văn bản các em tạo lập 4
được sẽ là một văn bản đáp ứng tốt mọi yêu cầu từ đó chuẩn bị tốt cho kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông sắp tới. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu - Thuận lợi Trong quá trình giảng dạy môn Ngữ văn ở các khối lớp, tôi nhận thấy rằng các em học sinh 12A1,12A3 nói riêng và các em học sinh Trường THPT Nguyễn Tât Thành nói chung đều có ý thức tìm tòi, vươn lên trong học tập, mạnh dạn, hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài, chuẩn bị bài tương đối đầy đủ trước khi đến lớp. Bản thân tôi nhận được sự giúp đỡ tận tình của đồng nghiệp thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, được đồng nghiệp dự giờ trao đổi rút kinh nghiệm chân thành nên kiến thức chuyên môn và phương pháp giảng dạy luôn được đổi mới cho phù hợp với nội dung bài học và đối tượng học sinh mà tôi giảng dạy. Trong cấu trúc đề thi THPT quốc gia năm những năm gần đây môn Ngữ văn có nhiều điểm mới. Đặc biệt, vấn đề nghị luận gắn với tri thức đọc hiểu, học sinh không phải chuyển mạch, ngắt mạch suy nghĩ, có thể nhanh chóng xác định nội dung nghị luận. Đối với dạng đề này, học sinh nắm vững kỹ năng làm đề nghị luận xã hội sẽ có kĩ năng làm bài tốt hơn, khả năng vận dụng linh hoạt hơn. - Khó khăn Trường THPT Nguyễn Tất Thành nằm trong địa bàn khu vực miền núi khó khăn của huyện Đăk Rlấp nói riêng và của tỉnh Đăk Nông nói chung. Đa số học sinh có bố mẹ là nông dân, đời sống kinh tế khó khăn, một số học sinh là người dân tộc thiểu số, trình độ nhận thức của các em không đồng đều, nhiều học sinh còn e dè, chưa mạnh dạn có ý kiến trước tập thể về những chính kiến của mình, còn thụ động trong việc chiếm lĩnh tri thức. Trong hai năm gần đây đặc biệt là năm học 2021-2022 dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, lây lan nhanh. Tỉ lệ học sinh và giáo viên của trường nhiễm Covid rất nhiều. Địa bàn trường luôn trong vùng phong tỏa, vùng cam,vùng vàng nên học sinh vừa học online vừa học trực tiếp vì vậy ảnh hưởng đến chất 5
lượng học tập của học sinh. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học khi được phân công giảng dạy học sinh, tôi đã lên kế hoạch bồi dưỡng cho các em khi được học trực tiếp và có những tiết ôn thi tốt nghiệp vào buổi chiều. Đối với dạng đề viết đoạn văn với dung lượng ngắn (khoảng 200 chữ), học sinh lớp 12 gặp rất nhiều khó khăn. Các em đã quen viết bài văn nghị luận xã hội hoàn chỉnh theo cấu trúc ba phần của một bài văn. Vì vậy, để bài làm của các em vẫn đảm bảo đủ ý trong một đoạn văn, trình bày quan điểm một cách sâu sắc kĩ lưỡng, tìm tòi sáng tạo trong diễn đạt là một vấn đề khó khăn, nan giải. Một số học sinh không có kĩ năng viết đoạn văn, thường viết một cách cảm tính thậm chí trình bày lại tri thức ở ngữ liệu đọc hiểu hoặc nếu không được lưu ý, các em có thể sẽ viết không đúng hình thức đoạn văn mà là bài văn ngắn, tức là sai so với yêu cầu của đề. - Nguyên nhân Về nguyên nhân khách quan: Do mặt trái của cơ chế thị trường, do thiếu định hướng từ gia đình, do sự phát triển ồ ạt của các trang mạng xã hội, do ham chơi, lười học nên ngày càng nhiều học sinh lười học văn, ngại học văn. Đặc biệt việc sử dụng mạng xã hội ồ ạt đã dẫn tới tình trạng học sinh sử dụng ngôn ngữ mạng vào cả trong bài văn, làm giảm đi chất văn trong bài viết của mình. Hơn nữa, chương trình văn nghị luận xã hội rất rộng và khó hơn dạng nghị luận văn học. Khả năng giải thích, chứng minh, mở rộng vấn đề của học sinh còn yếu. Mặt khác, trình độ dân trí của nhiều bậc phụ huynh chưa cao, bận rộn với công việc nhà nông, không quan tâm đến việc học của con cái nên việc sát sao, đôn đốc con em học tập, rèn luyện hầu như không có. Về nguyên nhân chủ quan: Nhiều em học sinh chưa chú ý vào việc học, không thiết tha học. Một bộ phận các em quan niệm học chỉ để lấy bằng cấp ba, học để thi tốt nghiệp không bị điểm liệt môn văn. Cho nên các em đến lớp mà không chuẩn bị bài, không làm bài tập được giao hoặc có chuẩn bị cũng chỉ là sự miễn cưỡng chống đối, có học sinh không tự làm bài mà mượn vở của bạn, chép trong sách tham khảo để đối phó với cô giáo khi bị kiểm tra... 6
3.Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội 3.1.Cũng cố kiến thức cho học sinh Đoạn văn nghị luận xã hội là đoạn văn trình bày ý kiến, quan điểm về một vấn đề xã hội. Các bước viết đoạn văn nghị luận Để viết đoạn văn thành công, cần chú ý tuân thủ các bước: Bước 1: Xác định yêu cầu của đề Căn cứ vào yêu cầu của đề bài, xác định rõ nội dung cần trình bày trong đoạn là gì? (Nội dung đó sẽ được “gói” trong câu chủ đề. Và cũng là định hướng để viết các câu còn lại). Nội dung đó được trình bày theo cách nào, có yêu cầu nào khác về hình thức, ngữ pháp. Bước 2: Xác định câu chủ đề cho đoạn văn Căn cứ yêu cầu của đề bài, xác định rõ chủ đề cần bàn luận của đoạn văn là gì? Chủ đề cần được giới thiệu trực tiếp, ngắn gọn ở phần mở đoạn (viết bằng 1- 2 câu văn phải nêu được chủ đề của đoạn gồm vấn đề cần nghị luận và quan điểm của người viết: đồng tình, phản đối hay có ý kiến riêng nào đó). Bước 3: Tìm ý cho đoạn (triển khai ý) Khi đã xác định được câu chủ đề của đoạn văn, cần vận dụng các kiến thức đã học có liên quan để phát triển chủ đề đó thành các ý cụ thể, chi tiết. Nếu bỏ qua thao tác này, đoạn văn dễ rơi vào tình trạng lủng củng, quẩn ý. Về nội dung : Dù dài hay ngắn thì đoạn văn cũng phải đầy đủ các ý chính. Cụ thể : Câu mở đoạn : có tác dụng dẫn dắt vấn đề. Các em nên viết đoạn văn theo kiểu diễn dịch, câu chốt nằm ở đầu đoạn, các câu sau triển khai cho câu chủ đề. Đoạn văn nên có một câu kết, nêu ý nghĩa, rút ra bài học, hoặc cảm xúc, quan điểm cá nhân về vấn đề đang bàn luận. Đoạn văn nghị luận về tư tưởng đạo lý cần có các ý : Giải thích (là gì? Như thế nào? Biểu hiện cụ thể?), Phân tích, chứng minh (tại sao nói như thế?), bình luận, mở rộng vấn đề, bác bỏ (phê phán) những biểu hiện sai lệch, nêu ý nghĩa, rút ra bài học nhận thức và hành động. 7
Đoạn văn nghị luận về hiện tượng đời sống cần có các ý : Nêu hiện tượng (đó là hiện tượng gì? biểu hiện? mức độ?). Phân tích tác dụng/ tác hại của hiện tượng trên, bàn luận về nguyên nhân, giải pháp, nêu bài học sâu sắc với bản thân. Học sinh cần có cách viết linh hoạt theo yêu cầu của đề bài, tránh làm bài máy móc hoặc chung chung. Bước 4: Viết các ý thành đoạn văn Trên cơ sở các ý vừa tìm, viết thành đoạn văn. Căn cứ vào yêu cầu về kiểu diễn đạt để xác định vị trí câu chủ đề và cách lập luận trong đoạn văn. Ngoài ra còn đảm bảo các yêu cầu về ngữ pháp (nếu có). 3.2 Thực hành viết đoạn văn 3.2.1. Chia nhóm để thực hành Bước 1: Thành lập nhóm. Cách hình thành nhóm học sinh ở đây cần phải rất linh hoạt. Tuỳ thuộc vào từng tiết học, phạm vi của vấn đề mà mỗi nhóm có cơ cấu khác nhau. Khi phân nhóm, giáo viên cần chú ý đến giới tính và sức học của các thành viên trong nhóm. Khi nhóm được hình thành, giáo viên cho nhóm tự bầu nhóm trưởng. Nhiệm vụ của nhóm trưởng là đôn đốc các thành viên trong nhóm, tổng hợp ý kiến và cử thành viên trình bày; vị trí này không nhất thiết phải cố định để tạo sự phấn đấu chung của cả nhóm. Bước 2: Định hướng hoạt động nhóm. Mục đích của hoạt động nhóm là để học sinh cùng trao đổi, tìm tòi, học hỏi lẫn nhau. Để đạt hiệu quả, giáo viên cần định hướng cho nhóm hoạt động theo yêu cầu công việc được giao. Giáo viên nêu yêu cầu cho các nhóm, ấn định thời gian làm việc, các nhóm nhận nhiệm vụ, tập trung giải quyết vấn đề. Ví dụ: Giáo viên giao đề cho các nhóm Đề 1: Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về giải pháp để cuộc sống có giá trị. Đề 2: Hiện nay có một bộ phận học sinh chìm đắm trong thế giới ảo facebook, game online ...mà xa rời những gì bình dị, gần gũi xung quanh 8
Anh/Chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của bản thân về hiện tượng trên. Đề 3: Anh/ chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ sự cần thiết phải lựa chọn lối sống phù hợp với cuộc sống hiện tại. Bước 3: Kiểm tra quá trình chuẩn bị của học sinh. Trong khi học sinh làm việc, giáo viên nên đến từng nhóm hỗ trợ, động viên, nhắc nhở để các nhóm hoạt động sôi nổi, đảm bảo thời gian. Mục đích để đôn đốc thái độ hợp tác tích cực của các thành viên, cần tránh tình trạng dựa dẫm, chỉ một cá nhân làm việc. Mặt khác, thông qua quá trình kiểm tra để gợi mở cho học sinh, hướng vấn đề thảo luận đi vào trọng tâm. Bước 4: Báo cáo kết quả: Sau khi các nhóm hoàn thành công việc, giáo viên hoặc lớp trưởng điều khiển từng nhóm lên báo cáo kết quả bằng trình bày trên giấy lớn hoặc trình bày miệng. Các nhóm khác bổ sung, thống nhất ý kiến. Bước 5: Kết luận vấn đề: Giáo viên tóm tắt kết quả đạt được, giúp học sinh tự nhận xét, đánh giá quá trình làm việc. Chốt lại đáp án biểu dương các nhóm hoàn thành tốt nhiệm vụ. 9
Học sinh lướp 12A3 thảo luận nhóm 10
Nhóm trưởng trình bày bài viết của nhóm mình 11
3.2.2. Gọi học sinh khá giỏi lên bảng viết đoạn văn - Giáo viên giao bài tập cho học sinh Đề: Anh/ chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ sự cần thiết phải biết yêu thương trong cuộc sống con người. - Gọi hai học sinh khá giỏi lên bảng viết - Yêu cầu cả lớp ngồi dưới cùng viết - Thời gian hoàn thành bài tập trong vòng 20 phút - Sau khi hoàn thành yêu cầu hai bạn viết trên bảng thuyết trình bài viết của mình. - Cả lớp quan sát nhận xét - Giáo viên nhận xét, tuyên dương bài viết nào tốt hơn cũng như những bạn học sinh nào tích cực quan sát và có những nhận xét chính xác. Học sinh lướp 12A1 lên bảng viết đoạn văn 12
Giáo viên nhận xét bài viết của học sinh *Với cách thực hiện này - Luyện cho các em tư duy lô-gic, tư duy hệ thống , kĩ năng thuyết trình sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp… - Hình thành cho học sinh tư duy mạch lạc, hiểu biết vấn đề một cách sâu sắc, có cách nhìn vấn đề một cách hệ thống, khoa học, - Phát huy tính độc lập, chủ động, sáng tạo và phát triển tư duy 13
3.2.3. Chấm vở của học sinh - Giáo viên giao bài tập Đề: Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trả lời câu hỏi: Làm gì để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong cuộc sống? - Yêu cầu cả lớp thực hành viết đoạn văn trong thời gian 20 phút - Sẽ thu mười bài viết nhanh nhất của mười bạn học sinh. - Giáo viên tiến hành sửa và nhận xét bài viết trong vở của học sinh - Tuyên dương, cho điểm những bài viết tốt Học sinh lớp 12A1 thực hành viết đoạn văn 14
Giáo viên chấm vở học sinh *Với cách thực hiện này - Tạo hứng thú cho học sinh thực hành - Tạo tiết ôn thi sôi nổi - Giáo viên kiểm tra những chỗ học sinh viết chưa tốt, sai sót giúp các em rút kinh nghiệm cho những bài viết sau 3.3. Kết quả đạt được Nội dung đề tài không chỉ dừng lại ở các tiết ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông thuộc chương trình ôn thi tốt nghiệp 12. Đề tài có thể mở rộng hơn ở các tiết dạy thuộc chương trình Ngữ văn 10, 11. 15
Khi thực hiện đề tài này tôi nhận thấy được lợi ích của việc rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội trong tiết ôn thi tốt nghiệp cho học sinh lướp 12 như sau: - Về phía học sinh: Học sinh hăng hái đảm nhận nhiệm vụ học tập, say mê hứng thú với giờ học , giờ học sôi nổi, không khí vui vẻ. Học sinh tự tìm ra kiến thức và khắc sâu kiến thức. Thông qua giờ học hình thành cho học sinh nhiều năng lực đặc biệt là năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề. Khả năng giải quyết các tình huống thực tiễn có liên quan đến kiến thức bộ môn được nâng cao rõ rệt, hạn chế học Ngữ văn vẹt, học thuộc lòng kích thích tư duy sáng tạo của các em mà còn giúp học sinh nắm chắc kiến thức, vận dụng tốt vào thực tiễn. - Về phía giáo viên: Giáo viên không nói nhiều nhưng giáo viên chính là người chỉ đạo, hướng dẫn sự trao đổi, tranh luận của học sinh, bổ sung, tổng kết, khái quát hóa tri thức. - Kết quả kiểm tra học kì I năm học 2021- 2022 như sau Điểm 8 trở lên Điểm từ 5 đến 7 Điểm dưới 5 Tổng Năm học Lớp Số Số Số số Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ lượng lượng lượng 2021- 12A1 42 03 7.2% 35 83.3% 04 9.5% 2022 12A3 44 05 11.4 % 34 77.3% 05 11.3% Như vậy qua bảng số liệu trên ta có thể thấy tỉ lệ học sinh khá giỏi, trung bình đều cao. Chính vì vậy sử dụng một số phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội như trên để dạy ôn thi tốt nghiệp thực sự có hiệu quả. 16
III. Phần kết luận, kiến nghị 1. Kết luận: Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã rút ra một số kết luận sau: Qua thực tiễn việc dạy ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông môn Ngữ văn tôi thấy sử dụng một số phương pháp rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xẫ hội phù hợp với khả năng của học sinh 12 trường THPT Nguyễn Tất Thành, học Ngữ văn hứng thú hơn, kết quả học tập cao hơn, xây dựng được khả năng làm việc theo nhóm, làm việc độc lập và có rất nhiều học sinh đam mê hơn với môn học. 2. Kiến nghị Trên đây là một số phương pháp dạy học tích cực, người giáo viên tâm huyết với nghề, có năng lực chuyên môn, sẽ thực hiện thành công. Vì vậy kính các đơn vị giáo dục đầu tư cơ sở vật chất như mua sắm tài liệu, trang thiết bị… phục vụ nhu cầu đọc và tìm hiểu của cán bộ giáo viên và học sinh, tạo điều kiện cho giáo viên phát huy năng lực và khả năng sáng tạo của mình vào sự nghiệp giáo dục. Với đề tài sáng kiến này, tôi hi vọng sẽ góp phần nhỏ vào việc giúp giáo viên và học sinh trường chúng tôi nói riêng, các đồng nghiệp và trường bạn nói chung, sẽ đạt được kết quả cao trong việc dạy học môn Ngữ văn ở trường THPT. Phương pháp, cách trình bày có thể thiếu sót. Rất mong quý đồng nghiệp góp ý để nội dung đề tài được hoàn thiện và có ý nghĩa hơn. Đắk Nông, ngày 23 tháng 03 năm 2022 Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Bùi Thị Thanh Nhàn 17
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo Dục và Đào Tạo (2008), sách giáo viên Ngữ Văn 12- Tập 1,tập II NXB Giáo dục, HN. 2. Bộ Giáo dục và đào tạo (2008), Chuẩn kiến thức kĩ năng Ngữ Văn 12, NXB Giáo dục, HN. 3. Lê Thị Thảo (Chủ biên), Ngô Thị Huyên Anh-Nguyễn Thị Bích Hạnh- Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Thị Nhân, Nguyễn Thị Tăng (2020), 10 chyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn , NXB Giáo dục, HN. 4. Nguyễn Xuân Khoa(1997), phương pháp dạy học tích cực, NXB Giáo dục, HN. 5. Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn năm 2018, Bộ giáo dục và đào tạo, Hà nội 6. Các trang mạng xã hội, các bài viết liên quan trên Goodgo, youtube… 18
MỤC LỤC I. Phần mở đầu .....................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài ...........................................................................2 2.1. Mục tiêu ....................................................................................................2 2.2. Nhiệm vụ ..................................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................2 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu ............................................................................3 5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................3 II: Phần nội dung ................................................................................................4 1. Cơ sở lí luận ....................................................................................................4 2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu..........................................................................4 3. Một số phương pháp rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội….7 3.1. Cũng cố kiến thức cho học sinh ..................................................................7 3.2.Thực hành viết đoạn văn ..............................................................................8 3.2.1. Chia nhóm để thực hành ......................................................................8 3.2.2. Gọi học sinh khá giỏi lên bảng viết đoạn văn ....................................12 3.2.3. Chẩm vở học sinh ..............................................................................14 3.3. Kết quả đạt được ...................................................................................15 III. Phần kết luận, kiến nghị ............................................................................17 1.Kết luận ........................................................................................................17 2. Kiến nghị .....................................................................................................17 Tài liệu tham khảo...........................................................................................18 Mục lục ...........................................................................................................19 19
20