Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nâng cao năng lực tự học và tự chủ trong môn Toán cho học sinh trường PT DTNT THPT số 2 thông qua các hoạt động hướng dẫn học sinh tự học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Nâng cao nC và tự chủ trong môn Toán cho học sinh trường PT DTNT THPT số 2 thông qua các hoạt động hướng dẫn học sinh tự học" nhằm tìm hiểu thực trạng học tập nói chung và việc tự học, tự chủ nói riêng ở trường PT DTNT THPT số 2 Nghệ An. Từ đó đề ra biện pháp giảng dạy theo hướng hướng dẫn học sinh tự học giúp các em nâng cao năng lực tự học, tự chủ trong môn Toán. Nâng cao hiệu quả của việc học môn Toán của học sinh trường PT DTNT THPT số 2.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nâng cao năng lực tự học và tự chủ trong môn Toán cho học sinh trường PT DTNT THPT số 2 thông qua các hoạt động hướng dẫn học sinh tự học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC VÀ TỰ CHỦ TRONG MÔN TOÁN CHO HỌC SINH TRƯỜNG PT DTNT THPT SỐ 2 THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC LĨNH VỰC: TOÁN HỌC
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG PT DTNT THPT SỐ 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC VÀ TỰ CHỦ TRONG MÔN TOÁN CHO HỌC SINH TRƯỜNG PT DTNT THPT SỐ 2 THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC LĨNH VỰC: TOÁN HỌC Đồng tác giả: 1. HỒ QUỐC VIỆT - Số điện thoại: 0989090457 2. NGUYỄN ĐẬU HÙNG - Số điện thoại: 0912543779 3. LÊ LAN THƯƠNG - Số điện thoại: 0915228449 Năm thực hiện: 2023 - 2024
MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Mục đích và đối tượng nghiên cứu ....................................................................... 1 2.1. Mục đích nghiên cứu : ........................................................................................ 1 2.2. Đối tượng nghiên cứu : ...................................................................................... 1 2.3. Cách thức thực hiện :.......................................................................................... 1 PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................... 2 CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN. .................................... 2 1. Cơ sở lý luận. ........................................................................................................ 2 1.1 Năng lực tự học, tự chủ. ...................................................................................... 2 1.2. Vai trò của sự tự học với môn Toán. Vai trò của năng lực tự học, tự chủ trong việc học tập của học sinh. ................................................................................................. 2 Vai trò, lợi ích của tự học, tự chủ. ............................................................................. 3 1.3. Biểu hiện của năng lực tự học, tự chủ trong việc học tập của học sinh. ............ 3 2. Cơ sở thực tiễn: ..................................................................................................... 4 2.1. Thực trạng của học sinh tự học, tự chủ tại trường PT DTNT THPT Số 2 Nghệ An. ............................................................................................................................. 4 2.3. Thuận lợi khó khăn khi thực hiện biện pháp tại trường PT DTNT THPT số 2 Nghệ An: ................................................................................................................... 4 CHƯƠNG II. BIỆN PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC VÀ TỰ CHỦ TRONG MÔN TOÁN THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC. ................................................................................................................... 5 1. Biện pháp 1. Hình thành động cơ tự học qua việc tổ chức câu lạc bộ tự học cấp trường, ở từng lớp...................................................................................................... 5 2. Biện pháp 2. Tổ chức hoạt động hướng dẫn học sinh tự chủ thiết lập thời gian biểu tự học. ...................................................................................................................... 12 3. Biện pháp 3. Thiết kế các hoạt động dạy học môn Toán theo hướng phát huy năng lực tự học và tự chủ. ................................................................................................ 17 3.1. Thiết kế hoạt động giao nhiệm vụ chuẩn bị trước tiết học. ............................. 17 3.2. Thiết kế các hoạt động dạy học và giao nhiệm vụ trong mỗi tiết học. ............ 18 3.3. Thiết kế các buổi Seminar. ............................................................................... 19
4. Biện pháp 4. Đổi mới trong kiểm tra đánh giá theo cách phát huy năng lực tự học, tự chủ cho học sinh.................................................................................................. 20 5. Biện pháp 5. Giáo dục kĩ năng tư duy độc lập, tư duy nhóm. ............................ 22 CHƯƠNG III: HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI, BÀI HỌC KINH NGHIỆM ............... 25 1. Biểu hiện học sinh sau khi áp dụng biện pháp: ................................................... 25 2. Kết quả của học sinh qua các năm học: .............................................................. 25 3. Bài học kinh nghiệm từ thực tiễn. ....................................................................... 29 PHẦN 3. KẾT LUẬN ............................................................................................ 31 1. Kết luận. .............................................................................................................. 31 1.1. Mức độ đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học. ............................... 31 1.2. Mức độ phù hợp đối với học sinh trường PT DTNT THPT số 2. ................... 31 1.3. Mức độ phù hợp đối với thực tiễn trường PT DTNT THPT số 2. ................... 31 2. Kiến nghị và đề xuất: .......................................................................................... 32 PHỤ LỤC .............................................................................................................. 33
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 CBGV Cán bộ giáo viên 2 CBNGNLĐ Cán bộ nhà giáo, người lao động 3 CLB Câu lạc bộ 4 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm 5 UV BCH Ủy viên ban chấp hành 6 SGK, SBT Sách giáo khoa, sách bài tập. 7 CBCC, VC, NLĐ Cán bộ công chức, viên chức, người lao động 8 HĐKH Hội đồng khoa học 9 CSTĐ Chiến sĩ thi đua 10 GVG, GVNLG Giáo viên giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi. 11 PT DTNT THPT Phổ thông Dân tộc Nội trú Trung học phổ thông 12 GV Giáo viên 12 HS Học sinh 13 UBND Ủy ban Nhân dân 14 UBDT TW Ủy ban dân tộc Trung ương
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Học sinh trường PT DTNT THPT số 2 đều xa cha mẹ, không có sự quản lý nhắc nhở thường xuyên đến việc học tập ; thầy cô giáo không phải lúc nào cũng bên cạnh để giám sát nhắc nhở mà việc học tập ngoài giờ chính khóa phần lớn của học sinh Nội trú là tự học. Nhưng phần lớn HS chưa biết tự học như thế nào ? Học nội dung gì ? Phân bố thời gian như thế nào cho hợp lý để việc học có hiệu quả mà vẫn tham gia nhiều hoạt động khác. Khả năng xác định mục tiêu, nội dung, tiến độ, phương pháp học tập của học sinh chưa tốt. Tức là tính tự chủ trong học tập chưa cao. Chưa có khả năng chịu trách nhiệm với việc học của mình, chưa lập được kế hoạch học tập cho bản thân… Các em trường PT DTNT THPT số 2 học tập trung với nhau, giờ tự học đều sinh hoạt cùng nhau nên nếu không biết cách tự chủ, tự học thì sẽ dễ bị ảnh hưởng của các bạn xung quanh làm cho việc học không hiệu quả. Ở lứa tuổi THPT, học sinh có khả năng tự học tự nghiên cứu tài liệu, tránh thụ động, bắt chước, nhắc gì làm nấy, …HS từng bước tiếp cận việc nghiên cứu khoa học, giúp các em có cách học tốt hơn trong tương lai. Trong chương trình GDPT 2018, trong các phẩm chất năng lực thì năng lực tự học và tự chủ là một trong 3 năng lực chung cần được hình thành và phát triển qua tất cả các môn học, nó được xếp ở vị trí hàng đầu. Nó giúp cho HS có công cụ để học tập tích cực và học tập suốt đời. Với những lý do trên, cùng với đặc thù dạy học cho đối tượng HS dân tộc thiểu số nên tôi lựa chọn đề tài : “Nâng cao năng lực tự học và tự chủ trong môn Toán cho học sinh trường PT DTNT THPT số 2 thông qua các hoạt động hướng dẫn học sinh tự học”. 2. Mục đích và đối tượng nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu : Tìm hiểu thực trạng học tập nói chung và việc tự học, tự chủ nói riêng ở trường PT DTNT THPT số 2 Nghệ An. Từ đó đề ra biện pháp giảng dạy theo hướng hướng dẫn học sinh tự học giúp các em nâng cao năng lực tự học, tự chủ trong môn Toán. Nâng cao hiệu quả của việc học môn Toán của học sinh trường PT DTNT THPT số 2. 2.2. Đối tượng nghiên cứu : Học sinh toàn trường PT DTNT THPT số 2 Nghệ An. 2.3. Cách thức thực hiện : Thực hiện các biện pháp xuyên suốt quá trình học tập của học sinh bắt đầu ngay từ đầu mới nhập học. Áp dụng biện pháp tại các lớp giảng dạy, phổ biến nhân rộng toàn trường thông qua các câu lạc bộ tự học đầu năm học. 1
PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN. 1. Cơ sở lý luận. 1.1 Năng lực tự học, tự chủ. Năng lực là khả năng thực hiện thành công hoạt động trong một bối cảnh nhất định nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí… năng lực của cá nhân được đánh giá qua phương thức và khả năng hoạt động của cá nhân đó khi giải quyết các vấn đề của cuộc sống” Năng lực tự học là những thuộc tính tâm lí mà nhờ đó chúng ta giải quyết được các vấn đề đặt ra một cách hiệu quả nhất, nhằm biến kiến thức của nhân loại thành sở hữu của riêng mình. Năng lực tự học cũng là một khả năng, một phẩm chất “vốn có” của mỗi cá nhân. Tuy nhiên nó luôn luôn biến đổi tùy thuộc vào hoạt động của cá nhân trong môi trường văn hóa – xã hội. Năng lực tự học là khả năng bẩm sinh của mỗi người nhưng phải được đào tạo, rèn luyện trong hoạt động thực tiễn thì nó mới bộc lộ được những ưu điểm giúp cho cá nhân phát triển, nếu không sẽ mãi là khả năng tiềm ẩn. Thời gian mỗi chúng ta ngồi trên ghế nhà trường là rất ngắn ngủi so với cuộc đời vì vậy tự học và năng lực tự học của học sinh sẽ là nền tảng cơ bản đóng vai trò quyết định đến sự thành công của các em trên con đường phía trước và đó cũng chính là nền tảng để các em tự học suốt đời. Như vậy “Năng lực tự học là khả năng xác định được nhiệm vụ học tập một cách tự giác, chủ động ; tự đặt được mục tiêu học tập để đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu thực hiện ; thực hiện các phương pháp học tập hiệu quả; điều chỉnh những sai sót, hạn chế của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ học tập thông qua tự đánh giá hoặc lời góp ý của giáo viên, bạn bè; chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp khó khăn trong học tập”. 1.2. Vai trò của sự tự học với môn Toán. Vai trò của năng lực tự học, tự chủ trong việc học tập của học sinh. Tự học, tự chủ giúp người học biết được mình còn thiếu kiến thức gì, yếu cái gì để mà học tập, củng cố, khắc sâu kiến thức. Tự học còn giúp các em hoàn thành được các nhiệm vụ thầy cô giao cho, củng cố, mở rộng, nâng cao và ghi nhớ bài học một cách vững chắc nhờ vào khả năng tự phân tích, tổng hợp tài liệu, từ đó có khả năng vận dụng các tri thức đã học vào việc giải quyết những nhiệm vụ học tập mới. Và sự tự học giúp người học biết cách sắp xếp thời gian một cách hợp lý. Ở học sinh Nội trú, ngoài giờ học chính trên lớp là các giờ tự học (không có học thêm như học sinh trường ngoài) do đó kiến thức các em có được, có thể vận dụng giải quyết bài tập, giải quyết nhiệm vụ nhờ vào sự tự học. 2
Vai trò, lợi ích của tự học, tự chủ. Tự học giúp ta tự xác định được mục đích, cách thức thực hiện, phương tiện điện tử hay sách vở và cũng giúp chúng ta nắm bắt kiến thức sâu rộng và chủ động hơn trong mọi công việc. Củng cố và giúp ta nắm vững những bài học, kiến thức đã học. Phát huy khả năng sáng tạo của bản thân, trang bị những phương pháp học tương thích, phù hợp, hiệu quả. Tự học còn giúp ghi nhớ lâu, vận dụng những kiến thức đã học một cách hữu ích hơn trong cuộc sống và làm kết quả học tập ngày càng được nâng cao. Cải thiện các khả năng và kiến thức chưa thể ghi nhớ ngay trên lớp. Giúp ta khám phá những giới hạn bản thân mà trước đây ta không hề biết sự tồn tại của nó. Tự học giúp ta không ỷ lại, không phụ thuộc vào người khác. Từ đó biết những khiếm khuyết của mình để bổ sung và tự hoàn thiện bản thân. Giúp học sinh, chủ động, năng động hơn trong học tập. Xây dựng cho bản thân tính tự giác, dẻo dai, bền bỉ và nghị lực vượt qua mọi khó khăn Ngoài ra, đặc biệt đối với Toán với nhiều kiến thức, kỉ năng, phương pháp mà giáo viên không đủ thời gian để truyền tải và rèn luyện tại lớp. Thì giờ tự học là khoảng thời gian giúp cho giáo viên có thể giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện những ý tưởng của mình để giúp các em tiến bộ hơn trong học tập. Với đối tượng học sinh đại trà gồm các nhiệm vụ : là ôn tập, củng cố, khắc kiến thức trên lớp ;là rèn luyện các kỉ năng giải Toán với các mức độ khác nhau từ thấp đến cao ; là rèn luyện các tư duy tương thích với các nội dung; hay là sự tìm tòi mở rộng nâng cao kiến thức. Với đối tượng học sinh giỏi, bồi dưỡng học sinh giỏi : Giờ tự học thực sự quan trọng, giúp giáo viên có thời gian để giao các nhiệm vụ ; thời gian trên lớp là không thể đủ để … 1.3. Biểu hiện của năng lực tự học, tự chủ trong việc học tập của học sinh. Các biểu hiện của NL tự học, tự chủ ở HS trong quá trình học tập bao gồm : Có trách nhiệm với việc chuẩn bị các phương tiện kiến thức học tập cần thiết theo sự hướng dẫn của GV trong các hoạt động học tập ; Mong muốn được tham gia vào quá trình học tập… - Chịu trách nhiệm với việc học tập của bản than - Mong muốn được thay đổi - Mong muốn được học - Có động cơ học tập - Có tính kỉ luật - Tạo niềm yêu thích học tập - Có kĩ năng quản lí thời gian học tập 3
2. Cơ sở thực tiễn: 2.1. Thực trạng của học sinh tự học, tự chủ tại trường PT DTNT THPT Số 2 Nghệ An. Với học sinh Trường PT DTNT-THPT Số 2: học sinh tuyển vào là các con em vùng cao, dân tộc thiểu số, hầu hết các em có điểm đầu vào rất thấp có em được 0,5 điểm môn Toán, có nhiều em khi mới vào lớp 10 còn chưa biết giải một phương trình bậc nhất, bậc hai đơn giản. Năng lực với bộ môn Toán còn khá yếu. Chất lượng tuyển sinh giữa các vùng, các huyện chưa đồng đều nên chênh lệch nhau về chất lượng học tập nói chung và học tập môn Toán nói riêng. Học sinh khi bước chân vào trường, năng lực tự học nhiều em còn rất yếu, đặc biệt các em chưa biết phải học môn gì và bắt đầu từ đâu, từ vấn đề nào. Một số lượng lớn các em học sinh ngồi học không biết học cái gì, bắt đầu từ đâu, nội dung cần thì chưa học… từ đó dẫn đến việc học tập không hiệu quả. Số học sinh khác đã có ý thức việc học, có tự chủ trong học tập, nhưng lúc vào học, bắt đầu bằng học nội dung gì, phân chia thời gian như thế nào thì lại chưa hợp lý. Do vậy giáo viên cần có sự hướng dẫn, chia sẻ, định hướng cho học sinh học tập giúp học sinh phát huy năng lực tự học, tự chủ của mình. 2.3. Thuận lợi khó khăn khi thực hiện biện pháp tại trường PT DTNT THPT số 2 Nghệ An: Thuận lợi: Đa số các em đều ngoan ngoãn, biết lắng nghe và tiếp nhận các thông tin, các em đều mong muốn đạt kết quả tốt trong mỗi kỳ học và đặt biệt là muốn đậu vào các trường đại học. Chất lượng học sinh đầu vào của nhà trường ngày càng được nâng lên trong đó có cả môn Toán. Đặc biệt kỉ năng của học sinh tiến bộ rõ rệt. Các em học sinh Nội trú, ăn ở tập trung tại trường thuận lợi cho việc triển khai các nội dung tự học, làm việc nhóm… Ban giám hiệu, ban chuyên môn, phụ huynh học sinh luôn đồng tình và ủng hộ cho việc triển khai các hoạt động như: tổ chức câu lạc bộ, tạo điều kiện cơ sở vật chất như, máy chiếu, máy tính hay ti vi cho hoạt động giảng dạy. Khó khăn: Còn có rất nhiều em điểm đầu vào các rất thấp, các kiến thức hầu hết bị hổng từ những năm lớp dưới, các em đều chưa có khái niệm tự học, chưa biết được nên bắt đầu học từ đâu. Chất lượng học tập giữa các bạn trong lớp không đồng đều nên cũng ảnh hưởng ít nhiều trong quá trình giảng dạy. Việc học tập ở môi trường mới nên các em đang còn thiếu tự tin, thiếu sự nhắc nhở chỉ bảo giáo dục của phụ huynh. Giáo viên ở xa trường lớp, còn có việc riêng gia đình nên không thể thường xuyên ở trường để nhắc nhở quán lý hết trong các giờ tự học của các em, nên cũng chưa phát huy hết giờ tự học. Điều kiện cơ sở vật chất cũng thiếu, trang thiết bị dạy học chưa phong phú nên có ảnh hưởng nhiều đến các hoạt động giáo dục, dạy học. 4
CHƯƠNG II. BIỆN PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC VÀ TỰ CHỦ TRONG MÔN TOÁN THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC. Để nâng cao năng lực tự học, tự chủ cho học sinh thông qua các hoạt động hướng dẫn học sinh tự học tôi xin đề xuất một số biện pháp sau: 1. Biện pháp 1. Hình thành động cơ tự học qua việc tổ chức câu lạc bộ tự học cấp trường, ở từng lớp. + Ngay từ đầu năm học, đề xuất với ban chuyên môn nhà trường chỉ đạo, phối hợp với tổ chuyên môn, đoàn thanh niên tổ chức các câu lạc bộ Tự học cấp trường cho học sinh, tập trung ở các môn Toán, Văn, Ngoại ngữ. Câu lạc bộ Tự học Môn Toán của trường PTDTNT THPT số 2 5
Hoạt động câu lạc bộ là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm học sinh cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu... dưới định hướng của những nhà giáo dục, nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với thầy cô giáo, với những người lớn khác. Hoạt động này tạo cơ hội cho học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh. Hoạt động câu lạc bộ tự học Toán là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của nhà trường dưới định hướng của những giáo viên tổ Toán - tin, nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa học sinh các khối với nhau và giữa học sinh với thầy cô giáo. Hoạt động này tạo cơ hội cho học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh. - Qua câu lạc bộ tự học Toán tạo ra sự tự tin cho học sinh trong học tập, hình thành năng lực học tập cho học sinh : lập kế hoạch, tổ chức làm việc nhóm, thu thập và xử lí thông tin, lập báo cáo, thuyết trình, đánh giá và tự đánh giá. Qua các giờ học đó, học sinh sẽ cảm thấy yêu thích môn học và hiểu kiến thức một cách sâu sắc hơn. Ngoài ra, học tập trải nghiệm là điều kiện học hỏi lẫn nhau, giúp học sinh phát huy tính tích cực tự học, sáng tạo, tính tự giác, giúp các em phát huy tốt các kỹ năng như : kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác. - Hoạt động câu lạc bộ tự học Toán gắn kết giữa giáo viên và học sinh. Giáo viên đóng vai trò là người hỗ trợ, hướng dẫn để giúp học sinh có cái nhìn tích cực hơn, lạc quan hơn nhằm phát huy tốt nhất khả năng và sự sáng tạo ở các em. Học sinh sẽ phát triển nhiều năng lực bản thân, thỏa mãn niềm đam mê, nhiệt huyết với môn Toán đồng thời khích lệ tinh thần đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên và học sinh để đáp ứng yêu cầu của xã hội và chương trình GDPT 2018. Quy trình để xây dựng triển khai câu lạc bộ tự học: Bước 1: Tiến hành khảo sát nhu cầu, nắm bắt tình hình (các khó khăn, vướng mắc, băn khoăn…) của các em học sinh toàn trường. Thông qua khảo sát nhanh, phiếu thăm dò được các em ở các lớp tập hợp lại. Bước 2: BTC tập hợp ý kiến, phân công công việc cho các thành viên trong tổ nhóm (gồm GV trong tổ, các Học sinh học tập tốt môn Toán). -Triển khai xây dựng các phần việc liên quan của mỗi thành viên. Bước 3: Lập kế hoạch, chương trình tổ chức câu lạc bộ, trình duyệt ý kiến của chuyên môn, ban giám hiệu, xin lịch thực hiện. Bước 4. Tiến hành tổ chức câu lạc bộ. Bước 5. Kiểm tra đánh giá quá trình. Kiểm tra đánh giá các phần việc được giao cho các lớp. Kiểm tra việc thực hiện. 6
Qua quá trình nắm bắt tình hình tâm tư, nguyện vọng của các em học sinh. Chủ yếu các câu hỏi của học sinh tập trung vào một số nội dung sau: - Làm thế nào để học tốt môn toán khi mình mất gốc nhiều? - Làm thế nào để học giỏi môn toán? - Bắt đầu học cái gì? Làm gì khi bài tập nhiều và phải học nhiều môn khác nhau? - Ở các lớp chọn khối liên quan môn Toán? Bồi dưỡng học sinh giỏi bố trí học thời gian nào? Các lớp C yếu hơn làm thế nào học tốt hơn để có thể thi đại học các khối C03, hay khối D…. Có muôn vàn những câu hỏi thắc mắc về khó khăn trong vấn đề học toán của các em đưa ra. Các câu lạc bộ tập trung vào phân tích những khó khăn của học sinh nội trú khi học tập các môn. Đưa ra các giải pháp để khắc phục các khó khăn được nêu ra. Đặc biệt nhấn mạnh vào việc tập trung học tập trong thời gian ngoài giờ học chính khóa đó là việc tự học. Trong câu lạc bộ các anh chị cựu học sinh đạt thành tích cao trong các kỳ thi (là các gương học tập điển hình các em noi theo) chia sẻ về việc tự chủ, tự học như thế nào để đạt được kết quả cao nhất. Đây là 1 phần không thể thiếu khi làm câu lạc bộ tự học, là những minh chứng thuyết phục của sự tự học, để từ đó các em đặt niềm tin vào bản thân mình có thể thành công dưới sự dẫn dắt của thấy cô như các anh, các chị khóa trước. Ban tổ chức luôn chủ động liên lạc với các cựu học sinh thành đạt để về trực tiếp chia sẻ, tiếp lửa cho các em khóa sau. Nếu các anh chị không về được sẽ gửi những clip chia sẻ cùng các em về các nội dung mà BTC đặt vấn đề trước. 7
Cựu học sinh trao đổi kinh nghiệm trong Câu lạc bộ Tự học môn Toán + Các chi đoàn tổ chức câu lạc bộ tự học từng môn. Trong câu lạc bộ các em được chia sẻ thoải mái các khó khăn vướng mắc về tiếp cận bộ môn mình còn yếu, đặc biệt đi sâu hơn, chi tiết về việc học từng lớp, với nhu cầu phù hợp. Giải quyết chi tiết hơn, sâu hơn các nội dung mà CLB cấp trường chưa đủ thời gian giải quyết hết. Hơn nữa qua câu lạc bộ ở lớp còn xây dựng được phhong trào học cho tập thể, cho từng tổ, từng nhóm, từng phòng. Phát động thi đua giữa các tổ, các nhóm các phòng. Xây dựng phong trào “bạn giúp bạn” trong học tập để hiệu quả hơn. Quy trình tổ chức câu lạc bộ toán của lớp: Với đơn vị các lớp giáo viên tập trung muốn hướng dẫn học sinh cách học chi tiết đồng thời là môi trường để phát triển nhân tố mũi nhọn và phụ đạo thêm cho những em học sinh còn chưa học tốt môn toán. Mỗi chi đoàn sẽ có một giáo viên bộ môn Toán phụ trách hướng dẫn và cố vấn về chuyên môn cũng như hình thức tổ chức. Bước 1: Lập được kế hoạch hoạt động có mục tiêu, nội dung, hình thức, phương tiện hoạt động phù hợp cho buổi sinh hoạt câu lạc bộ tự học. Mục tiêu: Tạo sự tự tin, hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em có cách học đúng đắn, mang lại hiệu quả. Nội dung: Hình thức hoạt động. Bước 2: Tập hợp và điều phối được nguồn lực (nhân lực, vật lực) cần thiết cho sinh hoạt câu lạc bộ tự học. Dưới sự cố vấn, hướng dẫn của giáo viên bộ môn Toán, giáo viên chủ nhiệm lớp và các bạn đã học tốt bộ môn Toán, đã có nhiều thành tích nổi trội cùng với Cán bộ lớp thực hiện nội dung câu lạc bộ. 8
Bước 3: Biết điều chỉnh kế hoạch và việc thực hiện kế hoạch, cách thức và tiến trình giải quyết vấn đề cho phù hợp với hoàn cảnh để đạt hiệu quả cao. Bước 4: Đánh giá được hiệu quả của buổi câu lạc bộ tự học. Lưu ý: CLB tự học môn Toán không chỉ tổ chức 1 lần, mà khi có vướng mắc, khúc mắc cần giải quyết, GV và BTC tiến hành triển khai ngay trong tiết 4 ngày thứ 7 trong tuần hoặc ngay trong giờ sinh hoạt. Câu lạc bộ Tự học môn Toán của lớp K10A3 9
Câu lạc bộ Tự học môn Toán của lớp K10A3 Thông qua các câu lạc bộ tự học tại lớp GVCN, GVBM cùng các em tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn gặp phải trong quá trình học tập. Từ đó giúp các em biết được cách tự học tốt nhất để đảm bảo thực hiện tốt yêu cầu môn học; biết phân bố thời gian để vừa học tập vừa sinh hoạt, vừa vui chơi giải trí nhưng đảm bảo được các nội dung thầy cô giao cho. MỘT SỐ LƯU Ý, KINH NGHIỆM ĐƯỢC CHIA SẺ QUA CÂU LẠC BỘ TỰ HỌC MÔN TOÁN. + Lưu ý chung a. Học Toán trên trường với giáo viên: -Tập trung, chú ý nghe giảng và chép bài đầy đủ - Không học dồn. - Mạnh dạn hỏi khi chưa hiểu - Bình tĩnh, kiên trì sẽ học được toán. b. Lưu ý khi “Tự học Toán” - Chuẩn bị sức khỏe, tinh thần, tâm thế tốt nhất để bắt đầu học. - Chọn không gian học yên tĩnh, thoải mái, thích hợp. - Đọc, nghiên cứu, chuẩn bị bài mới trước khi lên lớp. - Ôn lại kiến thức đã được học thường xuyên. 10
- Nắm kĩ kiến thức liên quan, đọc lại ví dụ các thầy cô cẩn thận trước khi vận dụng bắt đầu làm bài tập. - Học và làm bài tập nhiều hơn những phần mình còn kém. Nhớ làm bài tập từ cơ bản đến nâng cao, làm theo dạng trước sau đó làm đề. - Bấm thời gian khi học bài, làm bài tập, làm đề. - Gặp vấn đề chưa hiểu, bài tập làm sai cần đánh dấu lại sau đó hỏi bạn hoặc các thầy cô. - Tìm các nhóm học để trao đổi cùng nhau tiến bộ. - Có hình thức kỉ luật thưởng phạt hợp lý với bản thân. - Chọn lọc tài liệu phù hợp có thể nhờ bạn, anh chị khóa trên, giáo viên dạy viên tư vấn thêm c. Một số lưu ý khác. - Đặt mục tiêu cho chính bản thân mình. Chia nhỏ mục tiêu từ nhỏ đến to. - Tìm ra những động lực cho bản thân, kiên trì cố gắng đến cùng. - Lập thời gian biểu chi tiết (càng chi tiết càng tốt). - Nắm chắc nội dung, trọng tâm kiến thức - Nên có quyển sổ ghi chép lại công thức, kiến thức quan trọng - Sau mỗi bài học, chương học, chủ đề nên hệ thống kiến thức trọng tâm dưới nhiều hình thức khác nhau. VD sơ đồ tư duy… - Rèn luyện Kỹ năng sử dụng máy tính bỏ túi. + Một số vấn đề học sinh thường gặp a. Đối với học sinh mất gốc Toán: - Nên làm bài kiểm tra đánh giá tổng quát để xem năng lực của mình đến đâu, mất gốc ở đâu. - Khi đã biết lỗ hổng của mình thì bù lại, học lại hoặc nhờ các bạn cùng lớp giảng giải lại, phải học lại thì mới có thể học tốt toán được. - Nên có một cuốn sổ tay nhỏ ghi chép lại các công thức, định nghĩa, những điều cần lưu ý để lúc nào đó có lỡ quên thì dễ dàng tìm kiếm hơn. - Nên có ít nhất một cuốn sách tham khảo cơ bản cho các bạn học yếu. b. Đối với học sinh (không lấy điểm Toán xét tuyển đại học): - Tích cực làm nhiều bài tập phân dạng từ dễ đến khó. Tập trung kiến thức cơ bản trước. - Cân bằng học Toán và môn khối. 11
- Nên trình bày nhiều, quan sát kỹ cách tư duy, lập luận của giáo viên nhiều hơn. Các nội dung chọn lựa vừa sức để tạo hứng thú học tập. 2. Biện pháp 2. Tổ chức hoạt động hướng dẫn học sinh tự chủ thiết lập thời gian biểu tự học. Hiện nay, bên cạnh việc học tập, các em học sinh còn tham gia nhiều hoạt động ngoại khoá, học thêm các môn năng khiếu … Với nội dung học tập nhiều, các thầy cô giao nhiệm vụ khá nhiều khiến các em, chưa biết sắp xếp một cách hợp lý để đảm bảo thời gian hoàn thành các nhiệm vụ của thầy cô giáo giao cho Việc lập thời gian biểu và thực hiện nghiêm túc giúp các em có kỹ năng quản lý thời gian; cân bằng giữa học tập và vui chơi nhằm đảm bảo sức khỏe lẫn sự phát triển toàn diện về trí tuệ và tinh thần; mạng lại lợi ích sức khỏe; hình thành được ý thức kỷ luật của bản thân; loại bỏ những thói quen xấu. Lập thời gian biểu để phân chia thời gian học tập các môn, trách việc học lệch, chỉ tập trung vào môn nào đó. a. Cách lập thời gian biểu: Bước 1: Liệt kê ra các hoạt động cố định trong một ngày mà bạn phải làm và chia nó vào các khung thời gian cố định. Ví dụ: các hoạt động cố định trong một ngày của chúng ta sẽ là sinh hoạt, học ca sáng và ca chiều, những hoạt động này chúng ta không thể thay đổi được. Chúng ta sẽ chia nó vào buổi sáng, từ 14h đến 16h và một số thời gian cho việc sinh hoạt cá nhân ở phòng. Vậy là những khung giờ tự học của học sinh sẽ nằm trong khoảng từ 16h-18h và từ 19h25-22h15 hàng ngày. Chúng ta nên tận dụng hai khung giờ này để tự học và tập trung vào khoảng từ 19h15 đến 22h15. Bước 2: Sắp xếp các môn học và chia chúng vào các khung giờ tự học + Đối với chương trình mới, các bạn Ban KHTN sẽ không phải học nặng các môn xã hội. Tương tự các bạn học ở Ban KHXH cũng sẽ không cần học nhiều các môn như Lý, Hoá, Sinh. Vì thế, chúng ta sẽ có nhiều thời gian hơn để tập trung cho môn khối, mũi nhọn của mình. + Ví dụ: bạn T dự định thi khối A00, do đó các môn học mà bạn cần tập trung là Toán, Lý và Hoá. Do vậy, thời gian dành cho những môn này đương nhiên sẽ nhiều hơn. + Tương tự như vậy, các em cần phải bước đầu xác định được mục tiêu của mình, mình dự định để thi khối nào, từ đó phân bố thời gian hợp lí cho các môn khối. Vào khung giờ 16h-18h: + Đây là khung giờ sẽ diễn ra nhiều hoạt động thể dục, thể thao, văn nghệ, hoạt động các câu lạc bộ của Đoàn trường, vì thế ít nhiều một số bạn sẽ bị xao nhãng bởi các hoạt động khác. 12
+ Vì thế nên vào khung giờ này, chúng ta nên ưu tiên những phần bài tập bắt buộc phải làm trên lớp, chẳng hạn như bài tập về nhà môn Toán, soạn văn, chuẩn bị bài cũ môn Tiếng Anh. + Chúng ta nên kết hợp với thời khoá biểu trên lớp để xây dựng chính xác và hiệu quả nhất thời gian biểu vào lúc này. + Ví dụ: Buổi học sáng hôm nay có môn Toán, chúng ta sẽ hoàn thành nốt bài tập ở trong SGK, SBT mà thầy giáo yêu cầu. Thời khoá biểu ngày mai có môn Văn, ta nên tranh thủ lúc này để soạn văn, chuẩn bị bài môn nào đó chẳng hạn. Để có thể hoàn thành tốt ở bước này, chúng ta nên có một quyển sổ tay nhỏ để ghi lại lời dặn của các thầy cô vào mỗi buổi học, tránh để quên hay sót bài tập. Vào khung giờ 19h15-22h15: + Đây là khoảng thời gian chính và chúng ta nên tập trung vào khung giờ này để tự học. + Một số lưu ý: - Vì thời gian cho tự học buổi tối rất nhiều, nên để hiệu quả chúng ta nên chia nhỏ các khung giờ ra tương ứng với khả năng tập trung của bản thân. Ví dụ: từ 19h15-20h học môn Toán; 20h-20h45 học môn Lý;… - Nên dành hơn 50% thời gian buổi tối cho các môn khối. - Dành nhiều thời gian hơn cho các môn trọng tâm và cần thiết Ví dụ: môn Toán cần thời gian để suy nghĩ, nghiền ngẫm, cũng là môn học mà chúng ta cần dành nhiều thời gian hơn, nên nếu một tuần chúng ta dành 2 buổi để tự học môn Hoá thì hãy dành 3 đến 4 buổi để tự học môn Toán. Bước 3: Hoàn thiện thời gian biểu. + Mặc dù chúng ta đã lên kế hoạch cho một ngày hay một tuần. Cũng có đôi lúc chúng ta không nhớ nổi hôm nay đã học gì, hôm nay có bài tập gì cần hoàn thiện. => Việc có một cuốn sổ tay là điều cần thiết. Vào buổi sáng trước khi vào học, các em có thể dành tầm 5 phút để ghi chú ra những điều mình cần làm trong ngày, ghi lại những bài tập mà mình chưa hoàn thiện. Chú ý: Nên có một buổi nghỉ để thư giãn, tránh tình trạng cảm thấy ngợp và quá sức cũng như để giải toả căng thẳng sau những giờ học trên lớp. Có thể dành một số buổi chiều sau 16h nào đó trống lịch học, tham gia các hoạt động thể thao hay một số kỹ năng khác. Bước 4: Thực hiện thời gian biểu: 13
Khi chúng ta tiến hành việc thực hiện thời gian biểu, nếu nó tiến hành một cách suôn sẻ thì các em hoàn toàn có thể duy trì thời gian biểu đó. Tuy nhiên, việc thực hiện thời gian biểu cũng sẽ xảy ra một số vấn đề: Thời gian biểu không phù hợp với lịch học. - Sau khoảng 1 tuần thử nghiệm thời gian biểu, các em sẽ nhận thấy việc tự học của mình có nhiều tác động. - Nếu như với thời gian biểu đó làm các em cảm thấy đuối; không kịp hoàn thành bài tập trên lớp… tóm lại là gặp vấn đề, cảm thấy không ổn khi thực hiện theo thời gian biểu này.  Việc các em nên làm là ghi lại những điều mình chưa làm được, những bất trắc khó khăn khi thực hiện theo thời gian biểu để từ đó thay đổi kế hoạch, điều chỉnh kế hoạch, điều chỉnh thời gian biểu. - Một số hoạt động bất thường xen ngang (hoạt động CLB, các hoạt động của Đoàn trường…). Các em phải tìm cách để hoàn thiện các nội dung đề ra trong khung thời gian đó. Bước 5: Hoàn chỉnh thời gian biểu: -Từ việc thực hiện thời gian biểu rút ra những nhận xét đã hoàn thành bao nhiêu phần trăm kế hoạch đặt ra. - Rút ra những chỗ còn chưa được cần sửa đổi, điều chỉnh cho phù hợp. Bước 6: Giáo viên kiểm tra tiến độ, góp ý, tiến hành. Giáo viên theo dõi, sắp xếp thời gian để kiểm tra việc học tập của các em trong các giờ tự học. Bên cạnh đó giáo viên cử các bạn cán bộ lớp, các bạn phụ trách môn Toán của lớp để đại diện kiểm tra việc thực hiện thời gian biểu, tính phù hợp của thời gian biểu để điều chỉnh kịp thời. b. Một số thời gian biểu các em đã làm và sử dụng trong quá trình học tập: 14
Sau khi tổ chức CLB tự học cho toàn bộ học sinh khối 10 Ban tổ chức phát động cuộc thi thiết kế thời gian biểu tự học môn Toán “vòng lý thuyết”. Vòng 1: Cuộc thi thiết kế thời gian biểu lý thuyết Mục tiêu: - HS lập được kế hoạch tự học dành riêng cho môn toán, học trên lớp buổi sáng, học buổi chiều, Tập trung vào khoảng thời gian 16-18h chiều và 19h 15 đến 15