Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Rèn luyện kỹ năng phát âm thông qua hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Rèn luyện kỹ năng phát âm thông qua hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B" nhằm giúp giáo viên có cái nhìn tổng quan về kỹ năng phát âm, vị trí và vai trò của việc phát triển kỹ năng phát âm khi học tiếng Anh. Tìm hiểu những khó khăn trong việc dạy phát âm mà giáo viên và học sinh lớp 10a4 trường THPT Yên Mô B gặp phải trong việc dạy và học kỹ năng phát âm dựa trên cơ sở thực tế của người học. Đưa ra các bước áp dụng hoạt động lồng tiếng phim để rèn luyện kỹ năng phát âm cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B. Đây cũng chính là mục đích quan trọng nhất của đề tài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Rèn luyện kỹ năng phát âm thông qua hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi : Hội đồng sáng kiến trường THPT Yên Mô B Chúng tôi ghi tên dưới đây: Tỷ lệ (%) đóng góp Ngày tháng Nơi Trình độ TT Họ và tên Chức vụ vào việc năm sinh công tác chuyên môn tạo ra sáng kiến Trường THPT 01 Đoàn Thị Bích Nga 20/11/1990 Giáo viên Đại học 80% Yên Mô B Trường THPT Nhóm 02 Phạm Thị Phương 3/9/1978 Đại học 15% Yên Mô trưởng B Trường THPT 03 Hà Thị Dậu 2/9/1970 TTrCM Đại học 5% Yên Mô B 1. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến “Rèn luyện kỹ năng phát âm thông qua hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B” Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục 2. Nội dung a. Giải pháp cũ thường làm: - Cách rèn luyện kỹ năng phát âm: Giáo viên đọc mẫu rồi cho học sinh đọc theo hoặc giáo viên phát đoạn audio rồi yêu cầu học sinh luyện tập theo. - Những hạn chế của cách luyện kỹ năng phát âm như trên:
+ Hoạt động nhàm chán. Giáo viên giảng dạy chưa phát huy được khả năng tìm tòi, sáng tạo. Hoạt động luyện phát âm thường được giáo viên thực hiện có xu hướng rập khuôn, trùng lặp; thiếu sự đa dạng. + Vì hoạt động nhàm chán, trùng lặp, rập khuôn, thiếu đa dạng nên chưa tạo được cảm hứng cho người học, làm người học không có hứng thú đối với việc luyện phát âm. + Không có sự liên kết giữa luyện phát âm và luyện các kỹ năng khác, làm cho việc luyện phát âm rời rạc không liên quan đến các kỹ năng còn lại, không tạo cơ hội cho học sinh củng cố, nâng cao các kỹ năng khác. + Không liên kết được giữa việc luyện phát âm với yếu tố quan trọng trong việc học ngôn ngữ, đó là các tình huống thực tiễn ngoài cuộc sống. + Không cung cấp cho học sinh những accent đa dạng. b. Giải pháp mới cải tiến: - Cách thực hiện của giải pháp mới: giáo viên chia học sinh thành các nhóm nhỏ từ 3 đến 4 học sinh. Mỗi nhóm sẽ tự lựa chọn đoạn trích phim tiếng Anh có phụ đề mà mình yêu thích dưới tư vấn của giáo viên và thực hành lồng tiếng phim ở nhà. Các nhóm lần lượt trình bày phần lồng tiếng của mình trước lớp theo thứ tự đã bốc thăm. Điểm sẽ được đánh giá bởi các thành viên nhóm khác và giáo viên. - Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp: + Sử dụng hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh để luyện kỹ năng phát âm sẽ cho học sinh cơ hội được tiếp xúc với nguồn tài liệu chính xác và học sinh có thể tiếp cận cách tiếng Anh được sử dụng theo cách tự nhiên.Phim là nguồn cảm hứng cho học sinh học ngoại ngữ. Chúng cung cấp cho người học nguồn ngôn ngữ dồi dào được sử dụng trong đời sống hàng ngày, thứ rất cần thiết cho những học sinh có ít cơ hội tiếp xúc với người bản xứ. Chúng còn cung cấp cho người học nguồn tài liệu tuyệt vời để mở rộng kiến thức về văn hóa, phong tục tập quán của các đất nước khác. + Phim cũng cho phép người học hiểu hơn về nội dung, cách sử dụng từ vựng, ngữ pháp trong từng ngữ cảnh
+ Hoạt động lồng tiếng phim cũng tạo cảm hứng cho học sinh trong quá trình học tiếng Anh, làm cho quá trình học của người học trở nên thú vị hơn. Học sinh thường có xu hướng hào hứng hơn với các hoạt động được giao hơn là các hoạt động có sẵn trong sách giáo khoa. + Hoạt động lồng tiếng cũng góp phần cải thiện kỹ năng nghe của học sinh. Học sinh có thể nghe ngôn ngữ đang học trong môi trường sử dụng tự nhiên với âm đuôi, sự nối âm, sự nuốt âm,…. Từ đó có thể bắt được đúng từ khi nghe. + Quen với việc phát âm tốt học sinh sẽ bớt đi sự e ngại khi nói, không còn sợ nói sai và bị các bạn chê cười nên sẽ tự tin hơn khi thuyết trình, trình bày trước lớp. + Sau khi thực hiện lồng tiếng học sinh có thể bàn luận với nhau về nội dung bộ phim từ đó cải thiện kỹ năng làm việc nhóm và chia sẻ cho nhau những bí quyết trong học tập. - Quá trình thực hiện: Phần Hoạt động Thành phần 1. Giáo viên giải thích vai trò của việc học nói, học phát âm trong quá trình học ngoại ngữ. Phần 1 2. Giáo viên giải thích “lồng tiếng” là gì Học sinh và giáo và làm thế nào để lồng tiếng phim tiếng viên (tiết tự chọn Anh tuần 2) 3. Giáo viên cung cấp cho học sinh 1 trích đoạn phim tiếng Anh có phụ đề và mỗi học sinh một phiếu bài tập có ghi lời thoại của từng nhân vật trong đoạn trích. 4. Giáo viên phát đoạn trích 3 lần và yêu cầu học sinh ghi chú lại phiên âm và các điểm cần nhấn nhá, lên xuống giọng, nối âm, lược âm…
5. Giáo viên yêu cầu học sinh thực hành theo cặp hoặc theo nhóm lồng tiếng đoạn trích trước khi lên trình bày trước lớp 6. Giáo viên gọi một số nhóm lên trình bày. Các học sinh khác nghe và góp ý. Giáo viên góp ý.Nhóm ghi chú lại điểm cần cải thiện 7. Giáo viên chia lớp thành 10 nhóm mỗi nhóm 3-4 học sinh. Mỗi nhóm tự chọn 1 đoạn trích dài từ 3 đến 5 phút để thực hành lồng tiếng ở nhà.Độ dài và độ khó của video tùy thuộc vào trình độ của học sinh nhưng không được quá ngắn và quá dễ. Nhóm sẽ phải gửi đoạn trích cho giáo viên trước buổi trình bày ít nhất 3 ngày.Trong trường hợp đoạn trích không phù hợp giáo viên có thể yêu cầu nhóm chọn đoạn trích khác. Các nhóm có khoảng 4-6 ngày để luyện tập trước buổi trình bày. 8. Đại diện của mỗi nhóm bốc thăm thứ tự trình bày. Các nhóm sẽ lần lượt trình bày theo thứ tự đã bốc thăm trong các tiết học tự chọn tiếp theo. Nếu máy chiếu gặp vấn đề, học sinh có thể quay lại video của nhóm mình và gửi cho giáo viên qua email. Phần 2 10 nhóm chọn clip và luyện tập Học sinh và giáo (tiết tự chọn Giáo viên góp ý về các đoạn trích mà các viên tuần 3) nhóm đã chọn
Phần Mỗi tiết học có khoảng 2 đến 3 nhóm Học sinh và giáo 3,4,5,6,7 trình bày phần lồng tiếng của nhóm mình viên ( tiết tự chọn theo thứ tự đã bốc thăm. tuần 4,5,6,7, Các thành viên khác góp ý và nhận xét. …. 20 % số điểm do các thành viên khác đánh giá. 80% số điểm còn lại do giáo viên đánh giá Giáo viên và các học sinh khác đánh giá phần trình bày của từng cá nhân, không cho điểm cả nhóm. 3. Hiệu quả đạt được Sau khi áp dụng đề tài, tôi thấy rõ sự tiến bộ của học sinh lớp 10A4 trên những khía cạnh sau: 1. Học sinh ít phạm lỗi phát âm hơn cụ thể là khi phát âm các âm đuôi, khi nối âm, nuốt âm và lên xuống giọng so với trước khi thực hiện đề tài 2. Học sinh có động lực học tiếng Anh nói chung và luyện phát âm nói riêng. 70 % học sinh có kết quả thi và điểm trung bình trong kỳ 2 cao hơn so với kỳ 1. 3. Học sinh chú ý hơn vào âm đuôi, sự nối âm, sự nuốt âm và sự luyến láy khi phát biểu, khi thực hành đoạn hội thoại và khi thuyết trình. 4. Học sinh bớt e ngại khi bày tỏ quan điểm và có xu hướng tự tin hơn khi nói tiếng Anh. Học sinh sẵn sàng tham gia vào các hoạt động yêu cầu nói tiếng Anh như casting cho vị trí MC của tiệc Halloween hoặc hát các bài hát tiếng Anh trong các chương trình khác. 4. Điều kiện và khả năng áp dụng - Điều kiện áp dụng: có thể áp dụng cho tất cả các khối lớp, cần có máy chiếu để việc thực hiện dễ dàng và sinh động hơn. - Khả năng áp dụng: có thể áp dụng cho tất cả các khối lớp kể cả các lớp yếu hơn, chỉ cần giáo viên cân nhắc lại về yêu cầu đối với học sinh. - Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
Nơi Trình độ Ngày tháng Chức Nội dung công TT Họ và tên công chuyên năm sinh danh việc hỗ trợ tác môn Trường Thử nghiệm hoạt THPT Giáo động lồng tiếng 01 Đoàn Thị Bích Nga 20/11/1990 Đại học Yên Mô viên phim tiếng Anh B để luyện phát âm Trường THPT Học Tham gia áp 02 Học sinh lớp 10A4 Yên Mô sinh dụng sáng kiến B Tôi (chúng tôi) xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Yên Mô, ngày 26 tháng 4 năm 2021 XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO ĐƠN Người nộp đơn VỊ CƠ SỞ Đoàn Thị Bích Nga Phạm Thị Phương Hà Thị Dậu PHỤ LỤC
“Rèn luyện kỹ năng phát âm thông qua hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B” Phần I MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài Trong các ngôn ngữ trên thế giới, tiếng Anh là phương tiện giao tiếp phổ biến nhất. Tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ của hơn 400 triệu người và khoảng 300 đến hơn 500 triệu người sử dụng thông thạo tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Có khoảng 75% thư tín, 60% đài phát thanh và mọi tạp chí có tầm ảnh hưởng trên toàn cầu đều sử dụng tiếng Anh. “Ngôn ngữ thống trị” này đã trở thành “ngôn ngữ quốc tế”, “ngôn ngữ dạy học quốc tế”, là cầu nối giao thoa giữa các nền văn hóa, là công cụ hỗ trợ mang tri thức khoa học đến với nhân loại. Trong xu thế hội nhập toàn cầu, ở Việt Nam, tiếng Anh đã sớm được đưa vào giảng dạy như một ngoại ngữ trong chương trình sách giáo khoa từ tiểu học đến trung học và giáo trình của các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp. Những năm gần đây, chương trình giảng dạy môn Tiếng Anh các cấp học đã được đổi mới về nội dung, hình thức và phương pháp giảng dạy. Quan điểm cơ bản nhất về phương pháp mới là phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh (người học) và tạo điều kiện tối ưu cho người học rèn luyện, phát triển và nâng cao kỹ năng sử dụng ngôn ngữ vào mục đích giao tiếp chứ không thuần túy cung cấp kiến thức ngôn ngữ. Với học sinh trung học phổ thông, chương trình học đổi mới phần nào làm tăng hứng thú học tập môn Tiếng Anh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đa số học sinh gặp nhiều trở ngại, khó khăn khi học kỹ năng nói (speaking), nhất là khi giao tiếp với người nước ngoài. Giao tiếp là điều kiện thuận lợi để kích thích người học sử dụng ngoại ngữ đạt hiệu quả nhất, là mục đích hướng tới cuối cùng của việc học ngoại ngữ. Tuy nhiên, rất ít người học tiếng Anh ở Việt Nam quan tâm đến việc phát âm đúng một từ tiếng Anh. Học sinh thường đánh giá thấp tầm quan trọng của việc phát âm chuẩn. Họ nghĩ rằng học phát âm thì không quan trọng bằng học ngữ pháp hay từ vựng. Do đó, kỹ năng nói đặc biệt
là kỹ năng phát âm đôi khi bị lãng quên, bởi mục đích học tập của học sinh chỉ dừng lại ở mức vượt qua các bài kiểm tra và kì thi cuối kì, cuối cấp. Kết quả chúng ta đánh giá học sinh phần lớn chỉ qua kiến thức ngôn ngữ (reading, writing, language focus, pronunciation) trên giấy chứ không đo lường bằng khả năng phát âm đúng, khả năng giao tiếp sử dụng ngôn ngữ (speaking skill). Mặc dù Bộ đã áp dụng đổi mới trong kiểm tra đánh giá hiện nay nhưng học sinh cũng chưa thực sự tập trung nhiều vào những kỹ năng này trong khi phát âm là vấn đề quan trọng và khó khăn nhất mà những người nói tiếng Anh không phải là người bản ngữ phải đối mặt khi học tiếng Anh. Phát âm không đúng cách có thể dẫn đến ấn tượng tiêu cực, sự hiểu nhầm và việc truyền thông tin không hiệu quả. Học sinh lớp 10 là đối tượng gặp nhiều khó khăn, lúng túng nhất để bắt nhịp với phương pháp dạy học mới bởi đây là những học sinh mới bước chân vào môi trường giáo dục phổ thông, cùng với đó chương trình học sâu hơn, nội dung kiến thức phức tạp hơn, nhiều từ vựng mới với những chủ đề rộng lớn hơn so với cấp hai. Giáo học pháp đã chỉ rõ rằng ngôn ngữ chỉ phát triển khi nó được đặt trong một tình huống cụ thể. Vì vậy, phương pháp dạy học phát triển kỹ năng giao tiếp cho học sinh tối ưu và hiệu quả nhất là cho học sinh được tiếp xúc với nguồn ngôn ngữ đích thực và đa dạng gắn liền với các cuộc trò chuyện thực tế trong cuộc sống hàng ngày. Phương pháp này tạo điều kiện cho người học được hiểu thêm về ngôn ngữ đang học khi được đặt vào một bối cảnh thực tế, đưa người học vào môi trường giao tiếp gần với thực tế hơn, từ đó tạo động lực cho người học, giúp người học có cơ hội thực hành dựa trên nguồn tham khảo chính xác. Kỹ năng nói và đặc biệt là kỹ năng phát âm là rào cản lớn đối với học sinh lớp 10A4 của trường THPT Yên Mô B khi học Tiếng Anh do trường đóng trên địa bàn miền núi của huyện Yên Mô, phần lớn học sinh sống ở khu vực vùng sâu vùng xa như Yên Đồng, Yên Thái, Yên Mạc, Yên Thành….Phát âm của nhiều học sinh còn bị ảnh hưởng khuynh hướng cấu thành âm của ngôn ngữ mẹ đẻ; hơn nữa, phần đông học sinh trong trường có tâm lí rụt rè, nhút nhát dẫn tới thiếu chủ động, tích cực trong những hoạt động mang tính chất tập thể. Qua quá trình dạy kỹ năng phát âm, tôi đã tìm hiểu, ứng dụng và đúc rút những kinh nghiệm phù hợp với đối tượng
dạy học; đồng thời phát triển, nâng cao kỹ năng phát âm cho học sinh. Từ những lí do trên, tôi đã chọn nghiên cứu đề tài: “Rèn luyện kỹ năng phát âm thông qua hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B” II. Mục đích nghiên cứu đề tài Nghiên cứu đề tài này, tôi muốn giải quyết những vấn đề sau: Thứ nhất, đề tài giúp giáo viên (người dạy) có cái nhìn tổng quan về kỹ năng phát âm, vị trí và vai trò của việc phát triển kỹ năng phát âm khi học tiếng Anh. Thứ hai, đề tài tìm hiểu những khó khăn trong việc dạy phát âm mà giáo viên và học sinh lớp 10a4 trường THPT Yên Mô B gặp phải trong việc dạy và học kỹ năng phát âm dựa trên cơ sở thực tế của người học. Thứ ba, đề tài tập trung đưa ra các bước áp dụng hoạt động lồng tiếng phim để rèn luyện kỹ năng phát âm cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B. Đây cũng chính là mục đích quan trọng nhất của đề tài. Ngoài ra, đề tài còn gợi ý các cách áp dụng với các lớp có nền tảng yếu hơn về ngoại ngữ để giáo viên có thể tham khảo nhiều phương pháp hơn, từ đó tìm ra phương pháp phù hợp cho từng đối tượng học sinh và phù hợp với điều kiện lớp mình đang giảng dạy, giúp cho việc dạy và học Tiếng Anh hiệu quả hơn. III. Phương pháp nghiên cứu Tiến hành đề tài này, tôi áp dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: 1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Tiến hành tìm hiểu nghiên cứu các tài liệu có liên quan để có cơ sở lí thuyết khoa học, thông tin chính xác cho những phân tích trong đề tài. Những cơ sở khoa học và nguồn thông tin hữu ích liên quan đến đề tài góp phần phát hiện nguyên nhân của vấn đề và tìm ra biện pháp giải quyết phù hợp. 2. Phương pháp điều tra (sử dụng phiếu điều tra và phỏng vấn) Phát phiếu câu hỏi điều tra (40 phiếu) để thu thập thông tin từ học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B, từ đó thấy được những khó khăn cơ bản khi học phát âm tiếng Anh, những tâm tư, nguyện vọng của học sinh đối với việc học phát âm môn Tiếng Anh.
Trực tiếp phỏng vấn giáo viên bộ môn Tiếng Anh (02 giáo viên) và một số học sinh lớp 10A4 (06 học sinh) trường THPT Yên Mô B để thấy rõ hơn thực trạng phát âm Tiếng Anh của các em học sinh, những ưu điểm và những hạn chế cần khắc phục; đồng thời tham khảo những đề xuất về phương pháp dạy học hữu ích nhằm củng cố và phát triển kỹ năng phát âm cho học sinh. 4. Phương pháp thực nghiệm Tiến hành thực nghiệm áp dụng hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh trong tiết tự chọn lớp 10A4 tại trường THPT Yên Mô B với mục đích quan sát hiệu quả ứng dụng của đề tài. IV. Giới hạn (phạm vi) nghiên cứu Đề tài góp phần bước đầu hình thành kỹ năng học tập kĩ năng phát âm môn Tiếng Anh cho học sinh nên tôi chọn đối tượng là các em học sinh lớp 10A4 của trường THPT Yên Mô B. Đối tượng nghiên cứu của tôi đã được học tiếng Anh (tối thiểu 04 năm) ở cấp Tiểu học và THCS. Phạm vi thực nghiệm đề tài: học sinh lớp 10A4 Trường THPT Yên Mô B V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu Tiến hành nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn tìm ra những phương pháp rèn kỹ năng phát âm hiệu quả nhằm phát triển các kỹ năng tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B, tạo hứng thú trong học tập cho học sinh, đặc biệt là phát triển kỹ năng giao tiếp dựa trên việc luyện tập các tình huống có thực trong cuộc sống hàng ngày. Đề tài sẽ cung cấp những gợi ý cho những nghiên cứu sâu hơn về cách thức tổ chức hoạt động giảng dạy nhằm phát triển kỹ năng phát âm cho người học. Sử dụng hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh để luyện kỹ năng phát âm sẽ cho học sinh cơ hội được tiếp xúc với nguồn tài liệu chính xác và học sinh có thể tiếp cận cách tiếng Anh được sử dụng theo cách tự nhiên. Phim tạo nguồn cảm hứng cho học sinh học ngoại ngữ. Chúng cung cấp cho người học nguồn ngôn ngữ dồi dào được sử dụng trong đời sống hàng ngày, thứ rất cần thiết cho những học sinh có ít cơ hội tiếp xúc với người bản xứ. Chúng còn cung cấp cho người học nguồn tài liệu tuyệt vời để mở rộng kiến thức về văn hóa, phong tục tập quán của
các đất nước khác. Phim cũng cho phép người học hiểu hơn về nội dung, cách sử dụng từ vựng, ngữ pháp trong từng ngữ cảnh Hoạt động lồng tiếng phim cũng tạo cảm hứng cho học sinh trong quá trình học tiếng Anh, làm cho quá trình học của người học trở nên thú vị hơn. Học sinh thường có xu hướng hào hứng hơn với các hoạt động được giao hơn là các hoạt động có sẵn trong sách giáo khoa. Hoạt động lồng tiếng cũng góp phần cải thiện kỹ năng nghe của học sinh. Học sinh có thể nghe ngôn ngữ đang học trong môi trường sử dụng tự nhiên với âm đuôi, sự nối âm, sự nuốt âm,…. Từ đó có thể bắt được đúng từ khi nghe. Quen với việc phát âm tốt học sinh sẽ bớt đi sự e ngại khi nói, không còn sợ nói sai và bị các bạn chê cười nên sẽ tự tin hơn khi thuyết trình, trình bày trước lớp. Sau khi thực hiện lồng tiếng học sinh có thể bàn luận với nhau về nội dung bộ phim từ đó cải thiện kỹ năng làm việc nhóm và chia sẻ cho nhau những bí quyết trong học tập. Phần II NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận 1. Tổng quan về kỹ năng nói (speaking) 1.1 Khái niệm kỹ năng nói Theo quan điểm của Rivers (1981), bên ngoài lớp học, nghe được sử dụng thường xuyên gấp hai lần nói và nói được sử dụng gấp hai lần đọc và viết. Trong lớp học nói và nghe là hai kĩ năng được sử dụng nhiều nhất (Brown 1994 b), chính vì vậy hai kĩ năng này cần được quan tâm hơn cả. Nói là một quá trình tương tác nhằm tạo nên nghĩa trong đó bao gồm việc sản sinh, tiếp cận và xử lí thông tin (Brown 1994 b; Burns & Joyce 1997). Hình thức và nghĩa của phát ngôn phụ thuộc vào ngữ cảnh mà nó được sử dụng, bao gồm những tham thể giao tiếp, những kinh nghiệm của họ, môi trường vật chất và mục đích nói. Nói thường tự phát, không hạn chế và hư cấu. Tuy nhiên, nói có thể đoán trước được. Chức năng ngôn ngữ và các hình thức ngôn ngữ có xu hướng tái diễn ở trong những tình huống ngôn bản nhất định (ví dụ, chấp nhận một lời mời hay đặt thức ăn, đồ uống) (Burns & Joyce 1997). Nói không chỉ đòi hỏi người học phải sử dụng đúng từng đơn vị ngôn ngữ cụ thể như ngữ pháp, ngữ âm, từ vựng (năng lực ngôn ngữ) mà còn phải biết sử dụng khi nào, tại sao và như thế nào (năng lực xã hội). Nói có thể được định nghĩa: là hành động truyền đạt thông tin hoặc diễn đạt suy nghĩ cảm xúc của ai đó bằng ngôn ngữ nói. Khi con người nói, họ xây dựng những ý tưởng bằng lời nói thể hiện nhận thức, cảm xúc và ý định của họ do đó người nghe có thể hiểu được ý của người nói (Daly,1991). Tóm lại, quan điểm về kỹ năng nói rất khác nhau. Tuy nhiên, dựa vào những nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ, nói có thể được định nghĩa đơn giản là hoạt động truyền tải thông tin diễn đạt các suy nghĩ, cảm xúc, các ý tưởng trong giao tiếp. Nói là việc sử dụng nền tảng và kiến thức ngôn ngữ để tạo ra những thông điệp ngôn ngữ mang đầy đủ ý nghĩa để người nghe có thể hiểu được (Chastain, 1988). Kỹ năng nói và thói quen nói có ảnh hưởng đến thành công của giao tiếp. Những người nói tốt phải có khả năng tham gia giao tiếp và sản sinh ngôn ngữ trong những tình huống cụ thể mà người tham gia giao tiếp mong đợi. Họ cũng
phải làm chủ được các yếu tố riêng lẻ như lượt lời, nói lại, trả lời lại (Buns & Joyce 1997). 1.2. Khái niệm kỹ năng phát âm Phát âm là gì? “Phát âm là cách nói 1 ngôn ngữ hay 1 từ hoặc 1 âm nhất định. Nó còn là cách 1 người nhất định nói các từ trong 1 ngôn ngữ” (Theo Oxford Advanced Learners’ Dictionary, 7th Edition). Phát âm bao gồm các yếu tố sau: Khả năng sử dụng các bộ phận cấu âm như răng, lưỡi, môi, v.v. để phát âm, trọng âm (trong cả từ và câu) ngữ điệu. giọng điệu, âm nối… 1.3.Tầm quan trọng của việc phát âm tiếng anh chuẩn Khi không học phát âm, nếu tự ý đoán âm sẽ rất nguy hiểm vì phát âm tiếng Anh rất đa dạng và không có nguyên tắc nào cho việc phát âm của một từ cả. Cách viết giống nhau thì chưa chắc phát âm đã giống nhau. Do đó, nếu học sinh phát âm sai do việc đoán sai âm, họ có thể sai trong một thời gian dài, và nếu đến khi họ nhận ra điều đó, muốn sửa lại sẽ rất khó. Nếu không học phát âm thì học sinh sẽ không biết phát âm từ mới như thế nào. Nếu học sinh học những từ mới, nếu chỉ học cách viết, cách dùng và nghĩa của nó thôi, sau này mới lại đi học lại phát âm của từ đó thì sẽ rất mất nhiều thời gian. Do đó, học sinh phải học phát âm song song với các kỹ năng còn lại, để khi học một từ mới, họ có thể học phát âm của từ đó qua các ký tự phiên âm trong từ điển: Biết đâu là trọng âm, đâu là phụ âm, nguyên âm, âm vô thanh, âm hữu thanh… để phát âm cho chính xác. Phát âm là tiền đề cho kỹ năng nghe và nói. Nếu học sinh không biết phát âm, họ không biết từ này đọc như thế nào, nói như thế nào, vậy làm sao học sinh có thể nghe được người nước ngoài nói. Nếu người học không phát âm chuẩn, họ sẽ không bao giờ có thể nghe chuẩn. Nghe và nói là hai kỹ năng có ảnh hưởng trực tiếp tới nhau bởi đối tượng của chúng đều là âm thanh (khác với đọc và viết hướng tới văn bản). Bởi vậy, để tránh hiểu sai nội dung nghe thì người học nên học luyện phát âm tiếng anh chuẩn bằng cách nắm vững những quy tắc chung và đọc to từ mới theo phiên âm của từ điển.
Học phát âm giúp học sinh nhớ ngữ pháp và từ vựng tốt hơn. Trong quá trình học phát âm, người học sẽ được làm quen và luyện tập với tổng cộng khoảng 44 âm tiết tiếng Anh. Mọi từ vựng tiếng Anh đều được tạo nên bởi sự kết hợp 44 âm tiết này. Vậy nên khi đã luyện và làm quen được với 44 âm tiết, họ dễ để nhận diện được xem từ vựng mới đó được cấu tạo bởi những âm tiết nào ghép lại. Khi đã nhận diện được từ vựng gồm những âm tiết nào thì việc họ phát âm lại từ vựng đó cũng dễ hơn, chính xác hơn. 1.4. Khái niệm lồng tiếng Lồng tiếng là việc thay thế tiếng nói trên một hình ảnh chuyển động hoặc nhạc phim truyền hình. Thuật ngữ này thường đề cập đến việc thay thế tiếng nói của các diễn viên được hiển thị trên màn hình của người biểu diễn khác nhau, (Luyken trong Tanase and Cuza, 2014). 1.5. Ưu điểm của hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh Học tiếng Anh từ các bộ phim tạo động lực tích cực cho học sinh trong quá trình học, làm cho quá trình học trở nên bớt nhàm chán và thú vị hơn. Động cơ là một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp việc học ngôn ngữ thứ hai thành công. Phim và chương trình truyền hình là một phần không thể tách rời trong cuộc sống của học sinh, Phim, như động lực thúc đẩy, cũng làm cho quá trình học tiếng Anh trở nên thú vị và thú vị hơn. Một lợi ích khác của việc sử dụng phim là nó cung cấp một nguồn gốc của ngôn ngữ đích thực và đa dạng. Phim cung cấp cho người học các ví dụ về tiếng Anh được sử dụng trong các tình huống "thực" bên ngoài lớp học, đặc biệt là ngôn ngữ tương tác trong cuộc sống thực. Phim cho học sinh thấy những biểu hiện tự nhiên của lời nói đặc biệt đối với những người học không sống trong môi trường nói tiếng Anh. Phim mang lại một bối cảnh thị giác. Tính trực quan của bộ phim làm cho nó trở thành một công cụ giảng dạy ngôn ngữ vô giá, cho phép người học hiểu nhiều hơn bằng cách giải thích ngôn ngữ trong một bối cảnh thị giác đầy đủ. Phim hỗ trợ sự hiểu biết của người học bằng cách cho phép họ lắng nghe trao đổi ngôn ngữ và
nhìn thấy sự hỗ trợ trực quan như biểu hiện trên khuôn mặt và cử chỉ cùng một lúc. Những manh mối thị giác này hỗ trợ thông điệp bằng lời nói và tập trung sự chú ý. Phim có thể mang lại sự linh hoạt đến lớp học tiếng Anh bằng cách mở rộng phạm vi kỹ thuật giảng dạy và các nguồn lực, giúp học sinh phát triển cả bốn kỹ năng giao tiếp. Qua những tập phim, từ mới, ngữ pháp được nhập vào bộ não người xem một cách tự nhiên nhất. Khi các nhân vật trong nói một từ mới, người xem sẽ nhớ và lập tức phát âm lại từ đó. Cách làm này sẽ giúp người học phát âm chuẩn cả về trọng âm, ngữ điệu và biết được hoàn cảnh sử dụng của từ mới. Đồng thời khi đã phát âm chuẩn người học hoàn toàn có thể nghe được từ đã học và xác định được thông tin mình nghe. Từ đó cải thiện toàn diện các kỹ năng trong quá trình học tiếng Anh. II. Cơ sở thực tiễn 1. Khái quát về chương trình phát âm Tiếng Anh 10 Tiếng Anh 10 (Chương trình cơ bản - Hệ 7 năm) được biên soạn theo chương trình chuẩn tiếng Anh Trung học phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo, dựa theo các chủ điểm (theme-based) gồm 16 đơn vị bài học (giảm tải bài 15-Unit 15: Cities) với các mục cụ thể trong mỗi đơn vị bài học như sau: A: Reading B: Speaking C: Listening D: Writing E: Language focus Phần E: Language Focus gồm các hoạt động luyện kỹ năng phát âm theo các cặp nguyên âm hoặc phụ âm dễ nhầm lẫn và 1 phần ngữ pháp liên quan đến chủ đề bài học.
Pronunciation Unit 1: /ɪ/ và /i:/ A DAY IN THE LIFE OF … Unit 2: /aː/ và /ʌ/ SCHOOL TALKS Unit 3: /e/ và /æ/ PEOPLE’S BACKGROUND Unit 4: /ɒ/ và /ɔː/ SPECIAL EDUCATION Unit 5: /ʊ/ và /u:/ TECHNOLOGY AND YOU Unit 6: /ə/ và /ɜ:/ AN EXCURSION Unit 7: /eɪ/ /aɪ/ và /ɔɪ/ THE MASS MEDIA Unit 8: /əʊ/ và /aʊ/ THE STORY OF MY VILLAGE Unit 9: /ɪə/ /eə/ & /ʊə/ UNDERSEA WORLD Unit 10: /b/ và /p/ CONSRVATION Unit 11: /t/ và /d/ NATIONAL PARKS Unit 12: /s/ và /z/ MUSIC Unit 13: /f/ và /v/ FILMS AND CINEMA
Unit 14: /g/ và /k/ THE WORLD CUP Unit 16: /ʃ/ và /ʒ/ HISTORICAL PLACES (Chương trình Pronunciation, SGK Tiếng Anh 10) 3. Thực trạng việc dạy và học kỹ năng phát âm môn Tiếng Anh 10 trường THPT Yên Mô B Sách giáo khoa được sử dụng cho việc dạy và học Tiếng Anh lớp 10 của trường THPT Yên Mô B là cuốn “Tiếng Anh 10” cơ bản (Hoàng Văn Vân chủ biên, NXB Giáo dục Việt Nam) được biên soạn theo chương trình chuẩn tiếng Anh THPT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, theo các chủ điểm bao gồm các phần nghe, nói, đọc, viết phát âm và cấu trúc ngôn ngữ. Cuốn sách nhằm phát triển toàn diện cả 04 kỹ năng cơ bản cho học sinh, cùng với đó là cải thiện kỹ năng phát âm và xây dựng vốn từ vựng. Tuy nhiên, theo phân phối chương trình, học sinh chỉ có 03 tiết học tiếng Anh trong một tuần và chỉ có 01 tiết (trong 05 tiết của một đơn vị bài) dành cho việc rèn luyện kỹ năng phát âm và ngữ pháp. Tổng số tiết dành cho kĩ năng phát âm trong một năm học (35 tuần) của học sinh khối 10 là 15 tiết (chiếm 14,3 % tổng số tiết). Do đó, học sinh không có nhiều thời gian để thực hành kỹ năng phát âm tiếng Anh trên lớp. Thêm vào đó, học sinh có rất ít cơ hội để thực hành sử dụng tiếng Anh giao tiếp trong những tình huống thực tế bởi môi trường sinh sống của các em ít được tiếp xúc với người đến từ các nước nói tiếng Anh. Qua điều tra thăm dò (sử dụng phiếu điều tra và phỏng vấn), số liệu thu thập được cho thấy giáo viên (85%) thừa nhận sự đóng góp của việc rèn luyện kỹ năng phát âm vào sự thành công của việc học các kỹ năng khác và họ cũng thừa nhận rằng họ nên dành một khoảng thời gian nhất định cho học sinh của họ học phát âm trong các giờ học Tiếng Anh.
4. Khó khăn khi tổ chức hoạt động rèn kỹ năng phát âm trong giờ language focus của giáo viên và học sinh Như mong đợi ban đầu, có hơn 50% số học sinh thể hiện sự hứng thú của mình về các loại hoạt động tổ chức để rèn kỹ năng phát âm. Dù vẫn có những ý kiến trái chiều, tuy nhiên, cả giáo viên và phần đông học sinh đều có quan điểm rằng hoạt động rèn luyện kỹ năng phát âm là cần thiết và giúp học sinh phát triển các kỹ năng còn lại. Ngược lại với những lợi ích trên, những người được hỏi thừa nhận rằng có một số vấn đề không thể tránh khỏi trong việc thực hiện hoạt động rèn kỹ năng phát âm. Những vấn đề đáng chú ý nhất phát sinh là tiếng ồn ảnh hưởng tới tiết học của những lớp khác và giáo viên không thể giúp đỡ cho tất cả các cá nhân. Điều này cũng được thừa nhận bởi hơn 80% phản ứng từ cả giáo viên và học sinh. Ngoài ra, khi được hỏi về những khó khăn gặp phải khi tổ chức hoạt động rèn kỹ năng phát âm trong tiết Language focus, phần lớn giáo viên và học sinh đồng ý rằng những khó khăn đó bao gồm thời gian cho phần Pronunciation quá hạn chế. Hầu hết những người trả lời đều cho rằng hạn chế về mặt thời gian là vấn đề lớn nhất, vì nó chiếm tỷ lệ phần trăm cao nhất của từ cả giáo viên và học sinh. Những khó khăn trong việc tổ chức hoạt động nhóm khi dạy và học kỹ năng phát âm của giáo viên và học sinh phần nào lí giải được những điểm số còn chưa cao trong những câu phát âm cuối học kì I vừa qua. III. Nguyên nhân hoạt động dạy kỹ năng phát âm chưa góp phần cải thiện kỹ năng phát âm Tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B 1. Nguyên nhân từ phía người học Trường THPT Yên Mô B đóng trên địa bàn xã Yên Mạc huyện Yên Mô, phần lớn học sinh sống tại các xã vùng xa như Yên Đồng, Yên Thái, Yên Mạc, Yên Lâm. Không giống như học sinh đến từ các trường THPT tại thành phố Ninh Bình hay các huyện khác, học sinh trường THPT Yên Mô B có ít cơ hội để tiếp xúc với người bản ngữ. Học sinh dường như không có cơ hội để thực hành những gì họ được học vào 1 cuộc hội thoại đời thường thực sự. Điều này dẫn đến việc học sinh
mất hứng thú vào việc thực hành phát âm. Hơn nữa kì thi tuyển sinh vào các trường THPT trong năm 2019 không yêu cầu thi môn Tiếng Anh; điều này hình thành tâm lí coi nhẹ việc học tập môn Tiếng Anh từ cấp THCS của học sinh. Việc học tập môn Tiếng Anh của các em chỉ mang tính chất “đối phó” với các bài kiểm tra viết (gần như không kiểm tra kĩ năng nói). Thực tế cho thấy, học sinh chưa thấy được tầm quan trọng của kỹ năng nói, kỹ năng phát âm và mục đích hướng tới thực sự của việc học tiếng Anh. Khó khăn hơn cho giáo viên Tiếng Anh của trường là từ nguyên nhân về tâm lí học sinh.Tính khép kín cộng với khả năng diễn đạt còn hạn chế, tâm lý sợ nói sai, sợ mắc lỗi phát âm, các bạn sẽ chê cười làm cho các em dần dần trở nên ngại nói. Nếu giáo viên không hiểu rõ sẽ thiếu nhiệt tình cần thiết để tìm ra phương hướng và biện pháp giải quyết những vướng mắc của các em. 2. Nguyên nhân từ phía người dạy Tâm lí giáo viên có phần tương đồng với học sinh về việc “học để thi” nên trong quá trình giảng dạy chú trọng nhiều vào kiến thức ngôn ngữ và chưa thực sự đầu tư vào việc dạy kỹ năng phát âm. Giáo viên thường dành phần lớn thời gian tập trung vào dạy những câu pronunciation trong đề thi. Chỉ dừng lại ở mức dạy học để “đáp ứng đề thi” nên học sinh chưa thực sự tập trung và chú ý vào việc rèn luyện kỹ năng này để có thể nói tiếng Anh một cách tự nhiên và lưu loát. Giáo viên giảng dạy chưa phát huy được khả năng tìm tòi, sáng tạo. Hoạt động luyện phát âm thường được giáo viên thực hiện nhưng thường có xu hướng rập khuôn, trùng lặp; thiếu sự đa dạng. Giáo viên chưa thấy được vai trò của sự thay đổi môi trường học tập, nhất là môi trường sản sinh tình huống giao tiếp. 3. Nguyên nhân khách quan Số lượng học sinh quá đông trong lớp gây trở ngại cho hoạt động thực hành phát âm. Với số lượng học sinh là 40 học sinh / lớp, việc quản lí, kiểm soát hoạt động nhóm của người dạy trở nên rất khó khăn. Giáo viên không đủ thời gian để quan sát quá trình làm việc của từng nhóm, giải đáp vướng mắc của từng cá nhân và kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ của mỗi nhóm.
Trường có phòng chức năng riêng nhưng quá gần với các lớp khác và không cách âm dẫn tới hoạt động nhóm đôi khi gây tiếng ồn lớn ảnh hưởng tiết học của các lớp bên cạnh. Giáo viên Tiếng Anh vì vậy mà cũng có phần hạn chế hoạt động này trong tiết học. IV. Giải pháp rèn kỹ năng phát âm có hiệu quả trong giờ học Tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B 1. Giải pháp cho người dạy Qua quá trình tìm hiểu thực trạng dạy và học kỹ năng phát âm cho học sinh khối 10, nhận biết đặc điểm tâm lí của học sinh trong lớp, điều kiện thực tế trường và kinh nghiệm giảng dạy của bản thân, tôi đề xuất một giải pháp cải thiện việc dạy phát âm môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B: sử dụng hoạt động lồng tiếng phim tiếng Anh để nâng cao chất lượng kỹ năng phát âm của học sinh lớp 10A4 trường THPT Yên Mô B. Quá trình thực hiện: Phần Hoạt động Thành phần 1. Giáo viên giải thích vai trò của việc học nói, học phát âm trong quá trình học ngoại ngữ. Phần 1 2. Giáo viên giải thích “lồng tiếng” là gì và Học sinh và giáo làm thế nào để lồng tiếng phim tiếng Anh viên (tiết tự chọn 3. Giáo viên cung cấp cho học sinh 1 trích tuần 2) đoạn phim tiếng Anh có phụ đề và mỗi học sinh một phiếu bài tập có ghi lời thoại của từng nhân vật trong đoạn trích. 4. Giáo viên phát đoạn trích 3 lần và yêu cầu học sinh ghi chú lại phiên âm và các điểm cần nhấn nhá, lên xuống giọng, nối âm, lược âm… 5. Giáo viên yêu cầu học sinh thực hành theo