Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học dự án: Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt - Công nghệ 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:56

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Tổ chức dạy học dự án: Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt - Công nghệ 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, xử lí số liệu khảo sát thực trạng áp dụng dạy học dự án; Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai dạy học dự án; Xây dựng kế hoạch dạy học dự án: Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt- lớp 11 - GDPT 2018 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học dự án: Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt - Công nghệ 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN ---------- * * * ---------- SÁNG KIẾN Đề tài: TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN “ CHẾ TẠO SẢN PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CẮT GỌT ” - CÔNG NGHỆ 11 NHẰM PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH LĨNH VỰC : CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP Năm thực hiện: 2024
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 2 ---------- * * * ---------- SÁNG KIẾN Đề tài: TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN “ CHẾ TẠO SẢN PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CẮT GỌT ” - CÔNG NGHỆ 11 NHẰM PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH LĨNH VỰC : CÔNG NGHỆ CÔNG NGHIỆP NHÓM THỰC HIỆN: HOÀNG LÊ HẠNH TẠ VĂN PHONG TRẦN THỊ HƯƠNG NGÂN ĐT: 0982560964 ĐT: 0392548947 ĐT:0988394019 TỔ: TỰ NHIÊN Năm thực hiện: 2024
MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................ 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 2 5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 2 6. Đóng góp mới của đề tài ....................................................................................... 2 PHẦN II. NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ....................3 1.Cơ sở lí luận .......................................................................................................... 3 1.1.Năng lực tự học ................................................................................................... 3 1.2. Cấu trúc năng lực ............................................................................................. 3 1.3. Phát triển năng lực môn Công nghệ ................................................................. 3 1.4. Hiệu quả ........................................................................................................... 6 1.5. Kết luận ........................................................................................................... 6 2. Cơ sở thực tiễn .......................................................................................................7 2.1. Về phía giáo viên ................................................................................................7 2.2. Về Phía học sinh ..................................................................................................9 3. Dạy học dự án ........................................................................................................11 3.1. Khái niệm dạy học dự án .....................................................................................11 3.2.Mục tiêu của dạy học dự án ..................................................................................11 3.3. Đặc điểm của dạy học dự án ................................................................................12 3.4. Ưu điểm và hạn chế của dạy học dự án ................................................................13 3.5. Hồ sơ dạy học dự án ............................................................................................14 3.6. Đánh giá trong dạy học dự án ..............................................................................15 3.7. Các bước Đánh giá trong dạy học dự án. 16 CHƯƠNG II: XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN CHẾ TẠO SẢN PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CẮT GỌT- CÔNG NGHỆ 11 ............................................................................................. 18 I. Xây dựng bộ hồ sơ dạy học dự án ............................................................................ 18 1.Hình thành ý tưởng dự án, tên dự án ......................................................................... 18 2.Mục tiêu và sản phẩm của dự án ............................................................................... 18 3. Kế hoạch dạy học dự án ......................................................................................... 19 4.Phương pháp đánh giá .............................................................................................. 21 II .KẾ HOẠCH BÀI DẠY DỰ ÁN BÀI 10: CHẾ TẠO SẢN PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CẮT GỌT .................................................................... 25 III.QUY TRÌNH TỔ CHỨC THỰC HIỆN DẠY HỌC DỰ ÁN: CHẾ TẠO
SẢN PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CẮT GỌT............................... 30 1. Nội dung dự án ......................................................................................................... 30 2. Phương pháp tổ chức dạy học dự án ........................................................................ 31 3. Phân công nhiệm vụ ................................................................................................. 31 4. Thời gian thực hiện dự án ......................................................................................... 31 5. Dự kiến kết quả ........................................................................................................ 31 6. Tiến trình tổ chức dự án ........................................................................................... 32 CHƯƠNG III: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................................... 1.Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm ..................................................... 38 1.1.Mục đích thực nghiệm sư phạm ............................................................................. 38 2.1.Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm ....................................................................... 38 3.1.Phương pháp thực nghiệm sư phạm ........................................................................ 39 2.Đối tượng và kế hoạch thực nghiệm sư phạm ............................................................ 38 2.1.Đối tượng thực nghiệm sư phạm ............................................................................ 38 2.2.Kế hoạch thực nghiệm sư phạm .............................................................................. 39 3.Tiến hành thực nghiệm sư phạm ................................................................................ 39 4.Kết quả thực nghiệm sư phạm ................................................................................... 39 4.1. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm ................................................................ 39 4.2. Phân tích kết quả sư phạm ..................................................................................... 40 5. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất ................................. 42 5.1.Mục đích khảo sát .................................................................................................. 42 5.2.Nội dung và phương pháp khảo sát ......................................................................... 42 5.3. Đối tượng khảo sát ................................................................................................ 43 5.4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất....... 43 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ........................................................................ 49 1. Kết luận .................................................................................................................... 49 2.Đề xuất ..................................................................................................................... 50
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Nhu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp ngày càng cao, đặc biệt là nguồn nhân lực có kỹ năng thực hành tốt, khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề. Để theo kịp sự phát triển của khoa học công nghệ, để hòa nhập được với nền kinh tế tri thức trong thế kỉ XXI thì sự nghiệp giáo dục cũng phải đổi mới nhằm tạo ra những con người không những có đủ trình độ kiến thức phổ thông cơ bản mà còn phải đáp ứng được các yêu cầu về phẩm chất, năng lực của người lao động trong thời kì mới. Ngoài việc phát triển chương trình và biên soạn sách giáo khoa thì phương pháp dạy học cần phải chú trọng tới yêu cầu sử dụng các phương pháp dạy học tích cực; chú ý cho học sinh thực hành, vận dụng kiến thức, kĩ năng vào tình huống thực tiễn. Trong chương giáo dục phổ thông 2018, đặt mục tiêu phát triển năng lực cho học sinh, trong đó có năng lực giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và kỹ năng thực hành...Môn Công nghệ là bộ môn khoa học trang bị cho học sinh hệ thống kiến thức về hiểu biết kĩ thuật, công nghệ. Nó vừa mang tính lý thuyết vừa mang tính thực tiễn; đóng vai trò quan trọng trong việc trang bị cho học sinh kiến thức và kỹ năng về kĩ thuật, công nghệ. Trong đó gia công cắt gọt, một lĩnh vực quan trọng trong ngành công nghiệp. Đã có nhiều phương pháp dạy học tích cực được nghiên cứu và áp dụng thành công ở nhiều nước trên thế giới và ở Việt Nam cũng đã và đang từng bước triển khai áp dụng. Phương pháp dạy học dự án là một phương pháp dạy học hiện đại, có hiệu quả cao trong việc phát triển năng lực cho học sinh; là một phương pháp dạy học có nhiều ưu điểm để hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề, chủ động, sáng tạo cho học sinh. Trong quá trình giảng dạy chúng tôi nhận thấy: phần gia công cơ khí trong chương trình Công nghệ 11 là phần có nhiều nội dung kiến thức mới, nhiều kiến thức trừu tượng, đòi hỏi học sinh được ứng dụng thực tế; gây không ít trở ngại cho học sinh khi lĩnh hội kiến thức.Tuy nhiên phần gia công cơ khí có rất nhiều sản phẩm xung quanh các em; phần kiến thức gần gũi với cuộc sống hằng ngày, có nhiều phương pháp gia công các em đã được nhìn thấy, đã làm....Dự án "Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt" cho phép học sinh được trải nghiệm thực tế quá trình thiết kế, chế tạo sản phẩm, từ đó phát triển các phẩm chất và năng lực cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên để có phương pháp phù hợp định hướng cho học sinh lĩnh hội kiến thức, phát triển phẩm chất và năng lực, vận dụng kiến thức vào cuộc sống chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: Tổ chức dạy học dự án: “ Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt ” - Công nghệ 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. 1
2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu và áp dụng dạy học dự án: Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt – Công nghệ lớp 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài. - Nghiên cứu về nội dung kiến thức, đối tượng học sinh và điều kiện dạy học - Phân tích, xử lí số liệu khảo sát thực trạng áp dụng dạy học dự án. - Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai dạy học dự án. - Xây dựng kế hoạch dạy học dự án: Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt- lớp 11 - GDPT 2018 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. - Thiết kế công cụ đánh giá năng lực của học sinh thông qua dạy học dự án. - Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá khả năng ứng dụng thực tế và hiệu quả của dự án đã đưa ra. - Phân tích, xử lý thống kê số liệu thực nghiệm sư phạm . 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu - Học sinh lớp 11 - Dạy học dự án và phẩm chất, năng lực học sinh b. Phạm vi nghiên cứu Phần phương pháp gia công cắt gọt- Công nghệ 11- GDPT 2018. 5. Phương pháp nghiên cứu. a. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Nghiên cứu các tài liệu về cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học phát triển phẩm chất, năng lực và dạy học dự án. - Nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa, sách giáo viên, các tài liệu có kiến thức liên quan đến chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt. b. Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm Thực nghiệm sư phạm ở trường THPT Diễn Châu 2 tỉnh Nghệ An 6. Đóng góp mới của đề tài - Góp phần làm rõ cơ sở lí luận về vấn đề hình thành và phát triển năng lực của HS THPT, làm rõ vai trò, đặc điểm của dạy học dự án. - Thiết kế được kế hoạch bài dạy và đưa ra quy trình tổ chức dạy học theo dự án nhằm phát triển năng lực của học sinh. 2
PHẦN II. NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.Cơ sở lí luận 1.1. Năng lực và sự phát triển năng lực của học sinh Theo một số nghiên cứu năng lực là tổng hợp các đặc điểm, thuộc tính của một cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trưng của một hoạt động nhất định, đảm bảo cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao. Các năng lực hình thành trên cơ sở của các tư chất tự nhiên của cá nhân đóng vai trò quan trọng, năng lực của con người phần lớn do cộng tác, luyện tập mà nên chứ không tự nhiên mà có. Như vậy có thể coi năng lực là sự kết hợp các kiến thức, kĩ năng, phẩm chất của một cá nhân hay tập thể nhằm thực hiện thành công hoạt động trong bối cảnh nhất định. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, chúng tôi sử dụng khái niệm năng lực được xác định trong chương trình GDPT tổng thể 2018: “Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,… thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những điều kiện cụ thể ”. 1.2. Cấu trúc năng lực Dựa trên những khái niệm về năng lực, người ta chia năng lực thành hai loại chính, đó là năng lực chung và năng lực đặc thù môn học. Năng lực chung là những năng lực trong một phạm vi rộng, tạo tiền đề và là cơ sở cần thiết trong các hoạt động nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhóm năng lực chung bao gồm: + Khả năng hành động độc lập thành công. + Khả năng tự chủ trong việc sử dụng các công cụ giao tiếp và công cụ tri thức. + Khả năng hành động thành công trong các nhóm xã hội không đồng nhất. Năng lực đặc thù môn học đáp ứng yêu cầu của một lĩnh vực hoạt động chuyên môn, là sự kết hợp độc đáo các thuộc tính chuyên biệt và là điều kiện cho hoạt động này đạt hiệu quả cao. 1.3. Phát triển năng lực môn Công nghệ Chương trình môn Công nghệ hình thành và phát triển ở học sinh năng lực công nghệ và những phẩm chất đặc thù trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ để học tập, làm việc hiệu quả trong môi trường công nghệ ở gia đình, nhà trường, xã hội và lựa chọn ngành nghề thuộc các lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ. 3
Công nghệ là môn học có vai trò quan trọng trong giáo dục phổ thông tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang hiện hữu, sự quan tâm mạnh mẽ của Việt Nam về giáo dục STEM, sự quan tâm đặc biệt tới giáo dục hướng nghiệp và phân luồng ở phổ thông thì giáo dục công nghệ càng được quan tâm, coi trọng. Hiểu biết công nghệ là năng lực phản ánh nội dung học tập cốt lõi về công nghệ trên các phương diện bản chất của công nghệ; mối quan hệ giữa công nghệ, con người, xã hội; một số công nghệ phổ biến, các quá trình sản xuất chủ yếu có ảnh hưởng và tác động lớn tới kinh tế, xã hội trong hiện tại và tương lai; phát triển và đổi mới công nghệ; nghề nghiệp và định hướng nghề nghiệp trong môi trường kỹ thuật, công nghệ chủ yếu ở Việt Nam. Năng lực công nghệ được hình thành và phát triển thông qua hoạt động dạy học trong mỗi mạch nội dung cụ thể. Năng lực công nghệ bao gồm các năng lực thành phần có mối quan hệ, tương hỗ lẫn nhau là: Năng lực hiểu biết công nghệ, năng lực giao tiếp công nghệ, năng lực sử dụng công nghệ, năng lực đánh giá công nghệ và năng lực thiết kế công nghệ. - Nhận thức công nghệ: Là năng lực làm chủ kiến thức phổ thông cốt lõi về công nghệ trên các phương diện bản chất của công nghệ; mối quan hệ giữa công nghệ, con người, xã hội; một số công nghệ phổ biến, các quá trình sản xuất chủ yếu có ảnh hưởng và tác động lớn tới kinh tế, xã hội trong hiện tại và tương lai; phát triển và đổi mới công nghệ; nghề nghiệp và định hướng nghề nghiệp trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ chủ yếu ở Việt Nam. - Giao tiếp công nghệ: Là năng lực lập, đọc, trao đổi tài liệu kĩ thuật về các sản phẩm, quá trình, dịch vụ công nghệ trong sử dụng, đánh giá công nghệ và thiết kế kĩ thuật. - Sử dụng công nghệ: Là năng lực khai thác sản phẩm, quá trình, dịch vụ công nghệ đúng chức năng, đúng kĩ thuật, an toàn và hiệu quả; tạo ra sản phẩm công nghệ. - Đánh giá công nghệ: Là năng lực đưa ra những nhận định về một sản phẩm, quá trình, dịch vụ công nghệ với góc nhìn đa chiều về vai trò, chức năng, chất lượng, kinh tế - tài chính, tác động môi trường và những mặt trái của kĩ thuật, công nghệ. - Thiết kế kĩ thuật: Là năng lực phát hiện nhu cầu, vấn đề cần giải quyết, cần đổi mới trong thực tiễn; đề xuất giải pháp kĩ thuật, công nghệ đáp ứng nhu cầu, giải quyết vấn đề đặt ra; hiện thực hoá giải pháp kĩ thuật, công nghệ; thử nghiệm và đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu, vấn đề đặt ra. Quả thật, với cách dạy của giáo viên và cách học của học sinh hiện nay thì việc dạy và học theo phương pháp dạy học dự án đã góp phần đưa môn Công nghệ lại gần với đời sống thực. Phương pháp dạy học dự án tạo điều kiện tốt nhất góp phần đảm bảo các mục tiêu chung của môn Công nghệ, đặc biệt là việc đảm bảo năng lực trong dạy học Công nghệ đó là: 4
- Năng lực hành động hiệu quả trên cơ sở những kiến thức, kĩ năng, phẩm chất đã được hình thành trong quá trình học tập, rèn luyện và giao tiếp. - Năng lực hợp tác, phối hợp hoạt động trong đời sống và học tập. - Năng lực sáng tạo, có thể thích ứng với những thay đổi trong cuộc sống. - Năng lực tự khẳng định bản thân. Với những đặc trưng cơ bản của mình, phương pháp dạy học dự án giúp củng cố, phát triển và hoàn thiện các năng lực đã được hình thành từ các cấp học dưới. Học sinh sẽ phát triển các năng lực trên thông qua việc thực hiện các dự án Công nghệ ở trung học phổ thông. Vì phương pháp dạy học dự án hướng đến sự thực hành hiệu quả, tạo điều kiện tối đa để liên kết và phát triển hệ thống kiến thức, kĩ năng học sinh đã có. Đặc trưng hoạt động nhóm và đặc trưng xã hội trong phương pháp dự án sẽ giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực hợp tác, phối hợp hoạt động trong học tập và đời sống. Đặc trưng tạo ra sản phẩm và đặc trưng tự tổ chức, tự chịu trách nhiệm trong phương pháp dạy học dự án là điều kiện tốt nhất để học sinh hình thành và phát triển năng lực sáng tạo, năng lực tự khẳng định bản thân. Đó là những năng lực rất cần thiết để chuẩn bị cho học sinh bước vào đời. Phương pháp dạy học dự án giúp thực hiện tốt mục tiêu dạy học môn Công nghệ: - Về kiến thức: phương pháp dạy học dự án góp phần đảm bảo, cập nhật hóa mục tiêu kiến thức, đặc biệt là những vấn đề đang được đặt ra nhằm sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên, nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển kinh tế xã hội của cả nước. Thông qua việc thực hiện các dự án Công nghệ, hệ thống kiến thức cơ bản về môn Công nghệ được hình thành và được vận dụng một cách linh hoạt và sáng tạo hơn. - Về năng lực: phương pháp dạy học dự án góp phần hình thành rèn luyện kĩ năng công nghệ một cách hiệu quả. Bởi việc kết hợp giữa lí thuyết và thực hành là một trong những đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học dự án. Trong phương pháp này, học sinh sẽ luôn được tổ chức, hướng dẫn để hoạt động. Do đó khi thực hiện dự án, các kĩ năng thực hành sẽ thường xuyên được vận dụng. Với việc tham gia giải quyết những vấn đề đặt ra trong cuộc sống có liên quan trực tiếp đến các nội dung Công nghệ, kĩ thuật, học sinh sẽ được rèn luyện và phát triển các kĩ năng quan sát, sử dụng và làm ra các sản phẩm gần gũi với đời sống. Công cụ công nghệ thông tin sẽ là trợ thủ đắc lực để học sinh thu thập, xử lí các thông tin. Yêu cầu bắt buộc về việc xây dựng và hoàn thiện sản phẩm trong suốt quá trình làm dự án sẽ tạo điều kiện cho học sinh vận dụng kiến thức để làm ra sản phẩm theo yêu cầu đồ ng thời ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống và sản xuất. - Về phẩm chất: Một trong những biện pháp rất hiệu quả trong giáo dục học sinh là phải tổ chức cho học sinh tìm hiểu những ứng dụng thực tế và phân tích sâu sắc chính là cơ sở có tính thuyết phục cao, có thể chuyển biến tư tưởng, tình cảm của các em. Thực hiện khảo sát về mọi mặt chỉ mới là yêu cầu bước đầu của 5
phương pháp dạy học dự án, việc tham gia giải quyết những vấn đề đang tồ n tại mới là phần chính trong phương pháp dạy học dự án. Những nhận thức về môn học, tinh thần trách nhiệm, ý thức cộng đồ ng, ý thức dân tộc sẽ sâu sắc hơn nhiều khi học sinh tự mình tham gia giải quyết những vấn đề đang đối mặt, dù những giải pháp đưa ra còn chưa thật sự hoàn chỉnh. Vì vậy, có thể khẳng định, phương pháp dạy học dự án góp phần hoàn thành mục tiêu dạy và học thích hợp nhất đối với các môn khoa học có ứng dụng như công nghệ 1.4. Hiệu quả Dạy học dự án là phương pháp dạy học hiện đại, phù hợp với xu hướng giáo dục đổi mới: - Giúp học sinh phát triển phẩm chất, năng lực cần thiết trong thế kỷ XXI như: tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, giao tiếp, sáng tạo,... - Kích thích hứng thú học tập, tạo môi trường học tập tích cực, chủ động cho học sinh. - Giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn một cách hiệu quả. Dự án “Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt” - Công nghệ 11 có đem lại hiệu quả: - Giúp học sinh củng cố kiến thức về gia công cắt gọt, rèn luyện kỹ năng thực hành. - Rèn luyện kỹ năng sử dụng dụng cụ, máy móc gia công. - Nâng cao khả năng đọc bản vẽ kỹ thuật. - Phát triển tư duy sáng tạo, khả năng thiết kế, chế tạo sản phẩm của học sinh. - Học sinh được tham gia vào hoạt động học tập thực tiễn, thú vị, bổ ích. - Được trải nghiệm cảm giác thành công khi hoàn thành sản phẩm của mình. - Giúp học sinh rèn luyện tính hợp tác, làm việc nhóm hiệu quả. - Kích thích hứng thú học tấp, tạo niềm đam mê với môn Công nghệ cho học sinh. 1.5. Kết luận: Dự án học tập “Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt” - Công nghệ 11 là phương pháp dạy học hiệu quả, giúp phát triển phẩm chất, năng lực học sinh toàn diện. Do đó, cần được triển khai rộng rãi trong nhà trường. Lưu ý - Cần lựa chọn chủ đề dự án phù hợp với trình độ, điều kiện học tập của học sinh. - Lên kế hoạch chi tiết cho dự án, bao gồm mục tiêu, yêu cầu, tiến độ thực hiện, phân công nhiệm vụ cho học sinh. 6
- Giáo viên cần hướng dẫn, hỗ trợ học sinh trong quá trình thực hiện dự án. - Đánh giá kết quả dự án một cách khách quan, công bằng. 2. Cơ sở thực tiễn Để tìm hiểu thực trạng việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực cho học sinh trong dạy học Công nghệ, chúng tôi đã tiến hành khảo sát giáo viên giảng dạy môn Công Nghệ ở trong trường và một số trường trong tỉnh và học sinh khối 11 của Trường THPT Diễn Châu 2, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Nội dung khảo sát: - Khảo sát tổng quan về tình hình sử dụng các biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học nhằm phát triển năng lực của học sinh ở trường THPT hiện nay. - Nghiên cứu giáo án, dự giờ các tiết dạy học Công nghệ ở lớp 11.Lấy ý kiến của các giáo viên về phương pháp dạy học tích cực sử dụng trong dạy học Công nghệ nói chung và phương pháp dạy học dự án nói riêng nhằm phát triển năng lực cho học sinh . - Khảo sát về cơ sở vật chất tại một số trường THPT hiện nay: Phòng học, phòng thực hành, dụng cụ trang thiết bị và các phương tiện dạy học khác. 2.1. Về giáo viên * Phiếu khảo sát thực trạng của giáo viên Kính gửi quý thầy/ cô ! Hiện nay, chúng tôi đang thực hiện đề tài: Tổ chức dạy học dự án: “ Chế tạo sản phẩm bằng phương pháp gia công cắt gọt ”- Công nghệ 11 nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.Trong đề tài này, chúng tôi xây dựng kế hoạch dạy học theo dạy học dự án nhằm phát triển năng lực của học sinh đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả trong dạy học. Để tìm hiểu thực trạng việc áp dụng dạy học dự án nhằm phát triển năng lực của học sinh hiện nay, chúng tôi gửi đến quý thầy/cô phiếu điều tra ý kiến. Rất mong nhận được sự giúp đỡ và đóng góp ý kiến của quý thầy/cô. Xin quý thầy/cô điền thông tin cá nhân và ý kiến vào bảng sau Họ và tên:........................................................ ....................................... Trường:................................................................................................... Thầy/cô đánh dấu (x) vào ô lựa chọn đúng với ý kiến của mình: Câu hỏi 1. Theo thầy/ cô, trong dạy học Công Nghệ ở trường THPT, việc phát triển năng lực cho học sinh có tầm quan trọng như thế nào? Rất quan trọng. Quan trọng. Bình thường. Không quan trọng. 7
Câu hỏi 2: Thầy/ cô đã có những sáng kiến, đổi mới gì trong dạy học Công nghệ 11 theo phát triển phẩm chất, năng lực học sinh? Áp dụng phương pháp dạy học tích cực. Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Đánh giá học sinh theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực. Tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở. Câu hỏi 3. Thầy/ cô thường xuyên sử dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực nào trong dạy học Công nghệ ? Phương pháp dạy học thuyết trình. Phương pháp dạy học đàm thoại. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề . Phương pháp dạy học theo dự án. Phương pháp dạy học bàn tay nặn bột. Phương pháp dạy học áp dụng mô hình lớp học đảo ngược . Phương pháp dạy học sử dụng bài tập thực tiễn. Phương pháp dạy học sử dụng bài tập theo định hướng phát triển năng lực. Câu hỏi 4. Thầy/cô đánh giá hiệu quả của các phương pháp, kỹ thuật dạy học đó như thế nào ? Rất hiệu quả. Hiệu quả. Ít hiệu quả. Không hiệu quả. Câu hỏi 5. Thầy/cô đã tham gia các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng về đổi mới dạy học Công nghệ 11 theo phát triển phẩm chất, năng lực học sinh chưa? Có Chưa Câu hỏi 6. Thầy/cô còn gặp những khó khăn gì trong quá trình dạy học Công nghệ ở trường THPT nhằm phát triển năng lực của học sinh? Về cơ sở vật chất và trang thiết bị. Về chương trình và tài liệu giáo dục. Về phương pháp và kỹ thuật dạy học. Về phía học sinh. Câu 7. Thầy /cô đã biết về dạy học dự án trong dạy học chưa? Thầy/cô đã từng dạy học dự án trong quá trình giảng dạy chưa ? Biết và sử dụng thành thạo. Biết và có sử dụng chưa thành thạo . Biết nhưng chưa sử dụng. Chưa biết. Ý kiến khác: ……………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn ý kiến đóng góp của quý thầy /cô 8
2.2.Về phía học sinh * Phiếu khảo sát thực trạng của học sinh Đánh dấu (x) vào ô mà em lựa chọn Câu hỏi 1. Em có hứng thú học tập môn Công nghệ không? Rất yêu thích. Thích. Bình thường. Không thích. Câu hỏi 2. Theo em, mức độ nắm vững kiến thức cơ bản trong chương trình Công nghệ 11 của em như thế nào? Mức độ nắm vững tốt. Mức độ nắm vững khá. Mức độ nắm vững đạt. Mức độ nắm vững chưa đạt. Câu hỏi 3. Em thường xuyên tham gia các hoạt động học tập nào trong môn Công nghệ ? Tham gia đầy đủ các hoạt động học tập trên lớp. Tham gia các hoạt động học tập ngoài lớp. Tham gia các hoạt động ứng dụng thực tiễn. Kết hợp đa dạng các hoạt động học tập. Câu hỏi 4. Theo em, tầm quan trọng của năng lực công nghệ đối với môn Công nghệ như thế nào? Rất cần thiết. Cần thiết. Ít cần thiết. Không cần thiết. Câu hỏi 5. Em đánh giá kỹ năng thực hành các thao tác kỹ thuật trong học tập Công nghệ của em như thế nào? Kỹ năng thực hành tốt. Kỹ năng thực hành khá. Kỹ năng thực hành đạt. Kỹ năng thực hành chưa đạt. Câu 6: Dạy học cự án là phương pháp dạy có sự kết hợp giữa lý thuyết với thực hành và tạo ra sản phẩm cụ thể. Vậy em đã được học theo dạy học dự án chưa? Đã được học. Chưa được học. Ý kiến khác………………………………………………………………… Cảm ơn sự hợp tác của các em! Từ kết quả khảo sát thu được, chúng tôi nhận thấy: *Về giáo viên: Đông đảo giáo viên có nhận thức đúng đắn về đổi mới phương pháp dạy học. Nhiều giáo viên đã xác định rõ sự cần thiết và có mong muốn, đã cố gắng thực hiện đổi mới phương pháp dạy học.... Hiện nay việc dạy và học môn Công nghệ tại các trường THPT đã có bước 9
chuyển biến rõ rệt về hình thức tổ chức, phương pháp tổ chức. Đối với môn Công nghệ yêu cầu học sinh có trí tưởng tượng cao; có nhiều nội dung rất gần gũi với cuộc sống hàng ngày của học sinh. Cho nên đòi hỏi giáo viên cần xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp để giúp học sinh chủ động trong hoạt động chiếm lĩnh kiến thức để vận dụng vào trong cuộc sống. Phương pháp dạy học tích cực tuy đã có sự chuyển mình, đã sử dụng một số phương pháp dạy học tích cực nhưng vẫn nặng về lối truyền thụ kiến thức lí thuyết hàn lâm; chưa phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập đặc biệt là chưa rèn luyện kĩ năng thực hành cho học sinh, chưa định hướng cho các em tự cụ thể hóa kiến thức. Nhiều giáo viên chưa có giải pháp cụ thể cho việc áp dụng dạy học dự án vào dạy học nhằm phát triển năng lực của học sinh, một số giáo viên còn chưa có ý định áp dụng mô hình này. Mặc dù nhận thức rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện các kĩ năng thực hành cho học sinh nhưng nhiều giáo viên chưa biết cách tổ chức cho học sinh thực hiện dự án như thế nào và cách rèn luyện kĩ năng cụ thể cho học sinh. - Việc dạy của giáo viên nặng về lí thuyết chưa chú ý đến việc hướng dẫn học sinh vận dụng vào thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Qua trao đổi, các thầy cô cho biết có những khó khăn nhất định khi áp dụng dạy học dự án trong dạy học như: với các trường THPT thì điều kiện có sở vật chất trong và ngoài nhà trường để khai thác sử dụng vào việc dạy học còn nhiều hạn chế. Vì vậy, việc dạy học chủ yếu khai thác các cơ sở vật chất sẵn có trong nhà trường như phòng thí nghiệm, phòng vi tính, khai thác các tài liệu trên mạng internet… hoặc tự làm đồ dùng học tập; dạy học dự án đã được tập huấn, giới thiệu đến với giáo viên THPT nhưng thực hiện chưa phổ biến. *Về học sinh - Qua quá trình khảo sát cho thấy, có nhiều học sinh đã có ý thức chủ động, nỗ lực trong học tập, chịu khó học hỏi thầy cô và bạn bè. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều học s inh c hưa thực sự cố gắ ng còn học thụ động, đối phó; chủ yếu là nghe giảng và ghi chép, ghi nhớ thuộc lòng kiến thức chứ chưa nắm được bản chất của vấn đề, chưa hiểu rõ nội dung đã học do đó không thể vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề thực tiễn cuộc sống. - Ý thức học tập của các em chưa thực sự tự giác, vẫn còn nghĩ “ Công nghệ ” là môn phụ nên việc tập trung, dành thời gian cho việc học bộ môn này còn hạn chế. Xuất phát từ tính cấp thiết và nhu cầu của thực tiễn, giáo viên cần tạo một môi trường học tập để học sinh có thể phát triển các năng lực. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tàt, chúng tôi đã tiến hành xây dựng và tổ chức dạy học dự án trong dạy học, tổ chức cho học sinh các hoạt động tự khám phá ra các kiến thức; rèn luyện cho các em kĩ năng thực hành, tự nghiên cứu khoa học ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 10
2.3. Kinh nghiệm của các trường tiên tiến: - Nhiều trường tiên tiến trên thế giới đã áp dụng phương pháp dạy học dự án và thu được kết quả tốt. - Kinh nghiệm của các trường này cho thấy phương pháp dạy học dự án có thể áp dụng hiệu quả trong các trường THPT ở Việt Nam. 2.4. Điều kiện thực tế của các trường THPT ở Việt Nam: - Nhiều trường THPT ở Việt Nam có cơ sở vật chất và trang thiết bị phù hợp để tổ chức dạy học dự án. - Các trường THPT cũng có đội ngũ giáo viên đủ năng lực để tổ chức dạy học dự án. Tuy nhiên, hiện nay còn một số tồ n tại trong việc dạy và học đó là: - Một số trường đang thiếu về cơ sở vật chất, thiết bị. - Việc dạy của giáo viên nặng về lí thuyết chưa chú ý đến việc hướng dẫn học sinh vận dụng vào thực tiễn cuộc sống hàng ngày. - Đối với học sinh, việc vận dụng kiến thức công nghệ vào đời sống còn ít. 3. Dạy học dự án 3.1. Khái niệm dạy học dự án Dạy học dự án là một hình thức dạy học hay PPDH phức hợp, trong đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng thông qua việc giải quyết một bài tập tình huống (dự án) có thật trong đời sống, theo sát chương trình học, có sự kết hợp giữa lý thuyết với thực hành và tạo ra các sản phẩm cụ thể. 3.2. Mục tiêu của dạy học dự án - Hướng tới phát triển kỹ năng tư duy bậc cao (phân tích- tổng hợp, đánh giá và sáng tạo). Quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập cùng một lúc với việc tìm kiếm thông tin là quá trình xử lí thông tin, lập ra một tổng thể kiến thức mới khác với nội dung bài học, phê phán đánh giá, lựa chọn công cụ (kiến thức, công nghệ...) để thực hiện nhiệm vụ học tập đòi hỏi học sinh phải có tư duy tổng hợp, biết vận dụng một cách sáng tạo giải quyết vấn đề thực tiễn trong dự án học tập. - Hướng tới phát triển kỹ năng sống. Hợp tác, giao tiếp, quản lý, tổ chức, điều hành, ra quyết định, tích hợp công nghệ vào giải quyết công việc và thực hiện các sản phẩm,... là những mục tiêu mà các phương pháp dạy học tích cực hướng tới. Dạy học dự án có ưu thế đặc biệt trong việc thực hiện các mục tiêu này: Quá trình thực hiện dự án học sinh toàn quyền quyết định phương tiện, cách thức thực hiện, phải hợp tác cao độ các thành viên 11
trong nhóm trong sự hiểu biết điểm mạnh, điểm yếu của từng thành viên; phải biết tranh luận và biết lắng nghe, phải biết tự kiểm tra, đánh giá và tự điều chỉnh hoạt động, phải huy động tối đa công nghệ vào sản phẩm học tập của nhóm. 3.3. Đặc điểm của dạy học dự án + Người học là trung tâm của dạy học dự án - Dạy học dự án chú ý đến nhu cầu, hứng thú của người học: người học được trực tiếp tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú của cá nhân. Dạy học dự án là một phương pháp dạy học quan trọng để thực hiện quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm. - Người học tham gia tích cực và tự lực vào các giai đoạn của quá trình dạy học, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Giáo viên chủ yếu đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, giúp đỡ, khuyến khích tính tích cực, tự lực, tính trách nhiệm, sự sáng tạo của người học. - Người học không chỉ nghe, ghi nhớ, nhắc lại mà cần thu thập thông tin từ rất nhiều nguồn khác nhau rồi phân tích, tổng hợp, đánh giá và rút ra tri thức cho mình. - Người học không chỉ tiếp thu kiến thức về các sự kiện mà còn áp dụng lý thuyết vào thực tế, rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề. + Dạy học thông qua các hoạt động thực tiễn của một dự án - Trong quá trình thực hiện dự án, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng thông qua các hoạt động thực tiễn. - Chủ đề của dự án luôn gắn liền với những tình huống của thực tiễn xã hội, với những nghề nghiệp cụ thể, đời sống có thực… - Người học thường đóng một vai gì đó khi thực hiện dự án. - Các dự án học tập góp phần gắn liền nhà trường với thực tiễn đời sống xã hội, với địa phương, với môi trường và có thể mang lại những tác động tích cực đối với xã hội. + Hoạt động học tập phong phú và đa dạng - Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực hoặc môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề có thực mang tính thách đố. Dự án có tính liên môn, có nghĩa là nhiều môn học liên kết với nhau. Một dự án dù là của môn nào, cũng phải đòi hỏi kiến thức của nhiều môn học để giải quyết. Đặc điểm này giúp dự án gần với thực tế hơn vì trong cuộc sống ta cần kiến thức tổng hợp để làm việc. - Trong quá trình thực hiện dự án có sự kết hợp giữa nghiên cứu và vận dụng lý thuyết vào trong hoạt động thực tiễn, thực hành. Thông qua đó, kiểm tra, củng 12
cố, mở rộng hiểu biết về lý thuyết cũng như rèn luyện kỹ năng hành động, tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. - Trong dạy học dự án, việc kiểm tra đánh giá đa dạng hơn, kiểm tra qua hoạt động nhiều hơn, nên giảm kiểm tra kiến thức thuần túy và kiểm tra viết. - Trong dạy học dự án, phương tiện học tập đa dạng hơn, công nghệ thông tin được tích hợp vào quá trình học tập. + Kết hợp làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân - Các dự án thường được thực hiện theo nhóm, trong đó có sự phân công và cộng tác làm việc giữa các thành viên. - Làm việc theo nhóm giúp cho sản phẩm chất lượng hơn, tốn ít thời gian hơn vì nó kết hợp và phát huy được sở trường của mỗi cá nhân. - Các dự án đòi hỏi kỹ năng cộng tác làm việc giữa các thành viên, giữa học viên và giáo viên cũng như với các lực lượng xã hội khác cùng tham gia trong dự án. Nhờ đó, hoạt động trong dạy học dự án có tính xã hội cao. + Quan tâm đến sản phẩm của hoạt động - Trong quá trình thực hiện dự án, người ta quan tâm nhiều đến các sản phẩm được tạo ra. Sản phẩm có thể là vật chất, hoặc phi vật chất, một bản thiết kế hoặc một kế hoạch. - Giáo viên cùng với người học đánh giá sản phẩm dựa trên tính thực tế, tính hữu ích của sản phẩm và sự kết hợp làm việc giữa các thành viên trong nhóm. - Những sản phẩm đem lại nhiều ích lợi đối với xã hội thường được đánh giá cao. Chúng có thể được công bố, giới thiệu rộng rãi và đưa vào sử dụng trong thực tế. 3.4. Ưu điểm và hạn chế của dạy học theo dự án + Ưu điểm - Gắn lý thuyết với thực hành, tư duy với hành động, nhà trường và xã hội. Dạy học dự án làm cho nội dung học luôn cập nhật với thực tiễn và có ý nghĩa, thiết lập được mối liên hệ giữa nội dung học tập với cuộc sống thực tế bên ngoài nhà trường đang diễn ra sôi động. - Kích thích động cơ, hứng thú học tập của học sinh. - Tạo cơ hội cho học sinh tự tìm hiểu chính mình, khẳng định mình. Dạy học dự án cũng như nhiều chiến lược dạy học tích cực khác là dạy học đa phong cách giúp cho học sinh có cơ hội phát hiện điểm mạnh của mình để phát huy, thấy được điểm yếu của mình để khắc phục, tạo ra sự tự tin của bản thân vào cuộc sống. - Phát triển kỹ năng phát hiện và giải quyết vấn đề xuất phát từ yêu cầu thực tiễn. Dạy học dự án tạo cơ hội cho học sinh tự lực phát hiện và giải quyết vấn đề, việc khám phá tìm hiểu mang ý nghĩa cụ thể hơn, học sinh được khuyến khích đặt 13
câu hỏi, lập kế hoạch, tiến hành tìm hiểu, quan sát và suy nghĩ về những gì mình đã tìm tòi, khám phá. - Phát huy tính tự lực, tinh thần trách nhiệm; phát triển khả năng sáng tạo, rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn; kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm; năng lực đánh giá, năng lực thực tiễn. - Tạo điều kiện cho nhiều phong cách, tiềm năng học tập khác nhau, tạo môi trường hòa trộn, thúc đẩy lẫn nhau trong học sinh vì sự phát triển toàn diện. - Làm cho nhiệm vụ học tập tới tất cả mọi học sinh. - Học sinh có cơ hội rèn luyện nhiều kỹ năng sống quan trọng như: giao tiếp, ra quyết định, giải quyết vấn đề, đặt mục tiêu... + Hạn chế - Đòi hỏi nhiều thời gian - Không thể áp dụng dạy học dự án tràn lan mà chỉ có thể áp dụng với những nội dung nhất định trong những điều kiện cho phép. - Dạy học dự án đòi hỏi có sự chuẩn bị và lên kế hoạch thật chu đáo thì mới lôi cuốn được người học tham gia một cách tích cực. - Hoạt động thực hành, thực tiễn khi thực hiện dạy học dự án đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính phù hợp. 3.5. Hồ sơ dạy học dự án Hồ sơ dạy học dự án bao gồm: mục tiêu, ý tưởng và tên dự án, sản phẩm dự án, bộ câu hỏi định hướng, giáo án triển khai dự án, giáo án nghiệm thu dự án, bộ phiếu đánh giá. * Mục tiêu của dự án Mục tiêu dạy học dự án phải dựa trên chuẩn kiến thức, kỹ năng mà tài liệu chuẩn của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo ban hành, kết hợp với mục tiêu giáo dục địa phương và mục tiêu giáo dục kỹ thuật tổng hợp gắn liền với thực tiễn. Từ việc xác định mục tiêu của dự án mà giáo viên lựa chọn những nội dung phù hợp với trình độ của học sinh để triển khai thực hiện trong điều kiện về cơ sở vật chất, thời gian và tài chính cho phép đảm bảo thực hiện thành công dự án. * Ý tưởng dự án, tên dự án, hình thức dự án Ý tưởng dự án xuất phát từ những vấn đề, tình huống thực tiễn. Tình huống càng gần gũi, càng thiết thực và học sinh chưa biết cách giải quyết sẽ càng tạo được hứng thú học tập cho các em. Trong chương trình Công nghệ 11 có một số nội dung thích hợp để tổ chức dự án như: + Các dự án liên quan đến một số phương pháp gia công cơ khí + Các dự án liên quan đến động cơ đốt trong 14
Sau khi đã xác định ý tưởng và các điều kiện có thể thực hiện ý tưởng giáo viên và học sinh đặt tên cho dự án. Tên dự án cũng phải mang tính gần gũi với đời sống học sinh để cuốn hút học sinh vào nhiệm vụ học tập của mình. * Sản phẩm của dạy học dự án Dựa vào mục tiêu của dự án, giáo viên đưa ra yêu cầu về sản phẩm dự án của học sinh. Để có được sản phẩm đạt yêu cầu, học sinh phải thực hiện theo định hướng của giáo viên. Sản phẩm dự án của học sinh có thể là một bài thuyết trình, một dụng cụ thí nghiệm, một sản phẩm có ứng dụng thực tiễn..Tất cả các dự án đó phải được xây dựng trong kế hoạch thực hiện. Sản phẩm của dự án có thể được trình bày giữa các nhóm học sinh, có thể được giới thiệu trong nhà trường hay ngoài xã hội hoặc là sản phẩm các em đã tạo ra. * Kế hoạch bài dạy chuyển giao nhiệm vụ dự án Giáo viên thiết kế kế hoạch bài dạy chuyển giao nhiệm vụ dự án nhằm đạt các mục tiêu sau: - Học sinh xác định được nhiệm vụ mà nhóm và mỗi cá nhân phải thực hiện. - Hướng dẫn nhóm học sinh lập kế hoạch triển khai dự án của nhóm. -Tạo hứng thú cho học sinh tích cực trong quá trình tiếp nhận, thực hiện dự án. * Kế hoạch bài dạy báo cáo và nghiệm thu dự án Giáo viên thiết kế kế hoạch bài dạy nghiệm thu dự án nhằm đạt các mục tiêu sau: - Hướng dẫn học sinh cách trình bày báo cáo, phản biện bảo vệ sản phẩm dự án. - Học sinh hứng thú, tích cực và tự tin trình bày sản phẩm đã thực hiện. Tổng kết lại kiến thức sau khi hoàn thành dự án giúp học sinh khắc sâu được kiến thức - Đánh giá dự án, rút kinh nghiệm. 3.6. Đánh giá trong dạy học dự án Đánh giá kết quả của một hoạt động nhằm phát hiện và uốn nắn kịp thời những sai sót, điều chỉnh có hiệu quả hoạt động đó. Đánh giá kết quả học tập của học sinh là một quá trình thu thập và xử lý thông tin để biết được kiến thức, kỹ năng, thái độ của học sinh một cách đầy đủ đúng đắn, chính xác, từ đó so sánh với một tập hợp các tiêu chí thích hợp của mục tiêu đã xác định nhằm đưa ra quyết định theo một mục đích nào đó, giúp điều chỉnh quá trình dạy học tốt hơn. Một số vấn đề cần lưu ý khi tiến hành kiểm tra, đánh giá: - Đánh giá theo các chuẩn mục tiêu dạy học, theo các tiêu chí cụ thể đã được công bố trước cho người học. - Tập trung vào kỹ năng và bằng chứng tiến bộ của người học . - Tạo cơ hội để người học nhận ra, đánh giá được sự tiến bộ đạt được. 15
- Có tính kế thừa liên tục, ghi nhận những điểm quan trọng, đáng chú ý. - Làm căn cứ để đổi mới cách dạy và học. - Đánh giá cần được thực hiện liên tục, song song với quá trình dạy học, bằng nhiều hình thức đa dạng phù hợp với việc dạy và học hàng ngày - Đánh giá được thiết kế dựa trên sự thu hút người học cùng tham gia đánh giá, khuyến khích tạo động lực học tập, nâng cao ý thức và niềm tin cho người học. Chú ý đến cơ hội để người học có khả năng thể hiện sự tiến bộ. - Đánh giá phải tuân theo nguyên tắc chính xác, khách quan, phân hóa và công bằng. - Các thông tin đánh giá cần được phân tích, tích hợp (thậm chí dùng làm công cụ, phương tiện) ngay trong quá trình diễn ra bài học và phải được lưu giữ và phân tích cẩn thận phục vụ cho các quá trình thành phần của dạy học. - Đánh giá dựa trên bằng chứng xác thực hơn là cảm tính. Đánh giá dự án không chỉ đơn thuần là giáo viên đánh giá học sinh mà cả giáo viên và học sinh cùng đánh giá, không những chỉ đánh giá sản phẩm của dự án mà còn phải đánh giá mức độ hiểu, khả năng nhận thức và kỹ năng của học sinh đồng thời theo dõi sự tiến bộ ở các em. Sự thể hiện: là những bài trình bày, các sản phẩm và các sự kiện mà học sinh thiết kế và thực hiện để thể hiện quá trình học tập của các em. - Kế hoạch dự án: Kế hoạch dự án giúp học sinh tự chủ trong học tập. Học sinh xác định mục tiêu, thiết kế chiến lược để đạt mục tiêu, đặt thời gian biểu và xác định các tiêu chí để đánh giá. - Phản hồi qua bạn học: Phản hồi của bạn học giúp cho học sinh tiếp thu được đặc điểm về chất lượng học tập qua đánh giá việc học của bạn học. - Quan sát các nhóm làm việc để hỗ trợ đánh giá kỹ năng cộng tác. - Các sản phẩm: Sản phẩm là những gì học sinh sáng tạo ra hoặc xây dựng nên, thể hiện việc học tập của các em. 3.7.Các bước trong dạy học dự án Để dạy học theo dự án, cần thực hiện các bước sau đây: Bước 1: Chọn đề tài, chia nhóm - Tìm trong chương trình học tập các nội dung cơ bản có liên quan hoặc có thể ứng dụng vào thực tế. - Phát hiện những gì tương ứng đã và đang xảy ra trong cuộc sống. Chú ý vào những vấn đề lớn mà xã hội và thế giới đang quan tâm. - Giáo viên phân chia lớp học thành các nhóm, hướng dẫn người học đề xuất, xác định tên đề tài. Đó là một dự án chứa đựng một nhiệm vụ cần giải quyết, phù 16