zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông

Chia sẻ: Chubongungoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Báo xấu

92
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là xây dựng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn vật lí theo hướng phát triển năng lực sáng tạo của học sinh THPT. Đồng thời, đề tài được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên trong khi giảng dạy vật lí trường phổ thông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông

Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn sáng kiến Nghị quyết số 29-NQTW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của hội nghị lần thứ 8, Ban chấp hành Trung ương khóa XI với nội dụng đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đảng và Nhà nước xác định mục tiêu đổi mới là:“Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực”. Mục tiêu của cấp THPT là: “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”. Để thực hiện mục tiêu của cấp học đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục và Đào tạo theo tinh thần nghị quyết số 29-NQ/TW của BCH TW Đảng khóa XI và thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” các trường THPT đã tiến hành chỉ đạo các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm tạo ra những phương thức học hiệu quả, gắn lý thuyết với vận động với thao tác vật chất với đời sống thực, giúp học sinh đạt được tri thức và kinh nghiệm, nhưng theo hướng tiếp cận hoàn toàn không giống nhau, có tác dụng hỗ trợ tích cực để các em được phát triển toàn diện cả về kiến thức, kỹ năng, phẩm chất góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Chính vì những lí do trên, tôi chọn đề tài sáng kiến là: “Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông” . Với mong muốn góp phần vào việc đổi mới nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học môn Vật lí ở trường THPT, đồng thời tạo thêm niềm yêu thích hứng thú với môn học đầy tính sáng tạo này. 2. Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng và tổ chức thành công một hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý thì sẽ giúp học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất, tư tưởng, ý chí và tình cảm, giá trị, kỹ năng sống và những năng lực chung cần có ở con người trong xã hội hiện đại, đặc biệt là năng lực sáng tạo. 3. Mục đích của sáng kiến Nghiên cứu xây dựng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn vật lí theo hướng phát triển năng lực sáng tạo của học sinh THPT. Đồng thời, đề tài được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên trong khi giảng dạy vật lí trường phổ thông. Trang 1/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông 4. Phạm vi nghiên cứu Sáng kiến tập trung nghiên cứu xây dựng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong chương II, Vật lí lớp 11, phần kiến thức “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện năng” và tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong chủ đề học tập ‘Các loại máy điện – truyền tải điện năng đi xa” của chương III, Vật lí lớp 12. 5. Phương pháp nghiên cứu a) Nghiên cứu lý luận: + Nghiên cứu các tài liệu về phương pháp dạy học Vật lí và giáo dục học, chương trình, nội dung sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập Vật lí lớp 11,12… + Nghiên cứu cơ sở lí luận của hoạt động trải nghiệm sáng tạo của học sinh trong dạy học Vật lí ở trường phổ thông. + Nghiên cứu cơ sở lí luận dạy học các ứng dụng kĩ thuật của Vật lí. b) Nghiên cứu thực tiễn: - Nghiên cứu thực tiễn việc dạy học vật lí ở trường THPT Gia Viễn B. - Nghiên cứu hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở các trường trung học phổ thông hiện nay, đặc biệt là hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở các tổ nhóm bộ môn trong trường THPT Gia Viễn B. - Điều tra và tìm hiểu về tâm tư, mong muốn và những kĩ năng học sinh có về trải nghiệm sáng tạo trong học tập. c) Thực nghiệm sư phạm: - Tổ chức dạy học dự án “sử dụng an toàn tiết kiệm điện ” tại lớp học. - Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo chuyên đề “Các loại máy điện. Truyền tải điện năng” tại nhà máy thủy điện Hòa Bình. Qua việc tiến hành thực nghiệm, đánh giá tính khả thi, tính hiệu quả và tính phổ dụng của sáng kiến. Đồng thời, cũng nhằm hoàn thiện về mặt nội dung và lý luận trong sáng kiến. 6. Những điểm mới và ý nghĩa thực tiễn của sáng kiến a) Về mặt lý luận: Theo phương pháp dạy học mới thì tác dụng của hoạt động TNST được khẳng định ở chỗ nó gắn kết được giữa lí thuyết với thực hành, làm cho vốn kiến thức của HS được liên kết, được mở rộng và củng cố sâu hơn (vì nguồn tư liệu sưu tầm được rất phong phú và đa dạng, biết cách xử lí tư liệu, phát hiện vấn đề và giải quyết vấn đề). Từng cá nhân học sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn khác nhau của đời sống gia đình, nhà trường cũng như ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt động, qua đó phát triển năng lực thực tiễn, phẩm chất nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong vật lí có thể được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi hình thức hoạt động đều mang ý nghĩa giáo dục nhất định. b) Về mặt thực tiễn: - Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp học sinh củng cố lại những kiến thức của mình đã học, vận dụng nó để giải thích các hiện tượng thực tế, giúp phát triển năng lực sáng tạo, giúp học sinh có thể thiết kế, chế tạo ra các vật dụng, vật liệu liên quan đến các kiến thức đã học. Trang 2/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông - Sáng kiến đã đưa ra hai hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo với chương trình vật lí lớp 11 và 12.  Sau chương II vật lí lớp 11 Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện năng” nhằm giúp các em củng cố lại những kiến thức đã học về phần điện, được nguyên nhân, tác hại của tai nạn điện trong đời sống và trong kĩ thuật, từ đó đưa ra được biện pháp an toàn trong sử dụng điện; tác hại của việc lãng phí điện, các biện pháp cũng như lợi ích của việc tiết kiệm điện năng, tạo hứng thú học tập môn vật lý.  Đối với khối lớp 12 thông qua hình thức trải nghiệm sáng tạo học sinh được củng cố kiến thức về điện xoay chiều, các loại máy điện; nhận ra được vai trò của nhà máy thủy điện và hệ thống điện lưới quốc gia trong lịch sử phát triển khoa học; nhận ra được vai trò của sự ra đời các loại động cơ không đồng bộ trong lịch sử phát triển khoa học; nhận ra được vai trò của máy biến áp trong quá trình truyền tải điện năng… Đặc biệt giúp học sinh phát huy được tối đa các năng lực chung: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; và năng lực đặc thù: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực tìm hiểu tự nhiên và xã hội, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất… - Nội dung sáng kiến này là tài liệu tham khảo bổ ích cho giáo viên giảng dạy vật lí lớp 11 và 12. 7. Cấu trúc của sáng kiến Sáng kiến gồm 39 trang, ngoài phần mở đầu và kết luận, ở phần nội dung của sáng kiến gồm 2 chương và phần phụ lục1, phần phụ lục 2, tài liệu tham khảo. Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn. Chương 2: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện năng” và tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo “Các loại máy điện – truyền tải điện năng đi xa” Phụ lục: Phụ lục 1 và phụ lục 2 Trang 3/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1 Khái niệm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Hoạt động TNST là hoạt động giáo dục, trong đó, dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn khác nhau của đời sống gia đình, nhà trường cũng như ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt động, qua đó phát triển năng lực thực tiễn, phẩm chất nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình. 1.1.2. Các đặc điểm chung của hoạt động trải nghiệm sáng tạo Hoạt động trải nghiệm sáng tạo vật lí nói riêng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo nói chung có những đặc điểm cơ bản sau: + Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một hoạt động giáo dục như các môn học khác trong chương trình giáo dục phổ thông được thực hiện một cách có tổ chức trong hoặc ngoài nhà trường. Thông qua việc tham gia vào các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. + Nội dung của hoạt động trải nghiệm sáng tạo: Nội dung giáo dục của hoạt động trải nghiệm sáng tạo thiết thực và gần gũi với cuộc sống thực tế, đáp ứng được nhu cầu hoạt động của học sinh, giúp các em vận dụng những hiểu biết của mình vào trong thực tiễn cuộc sống một cách thuận lợi. + Về quy mô tổ chức: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có thể tổ chức theo những quy mô khác nhau như theo nhóm, theo lớp, theo trường… + Về địa điểm: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có thể tổ chức tại nhiều địa điểm khác nhau ở trong hoặc ngoài nhà trường như: lớp học, thư viện, vườn trường, công viên, viện bảo tàng, khu di tích… + Lực lượng tham gia: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có khả năng thu hút sự tham gia, phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. + Hình thức tổ chức: Cùng một chủ đề, một nội dung giáo dục nhưng hoạt động trải nghiệm sáng tạo có thể tổ chức theo nhiều hình thức hoạt động khác nhau, tùy theo lứa tuổi và nhu cầu của học sinh, tùy theo điều kiện cụ thể của từng lớp, từng trường, từng địa phương. 1.1.3 Nội dung hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong vật lí Một số nội dung hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học vật lí mà học sinh có thể thực hiện như sau: -Tìm hiểu thêm các kiến thức về vật lí và kĩ thuật. - Nghiên cứu các lĩnh vực riêng biệt của vật lí học, tìm hiểu những ứng dụng của vật lí trong đời sống như: kĩ thuật điện, kĩ thuật vô tuyến điện, các ứng dụng sóng siêu âm… - Thiết kế, chế tạo và sử dụng các dụng cụ thí nghiệm vật lí và kĩ thuật. Để lựa chọn nội dung tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo về vật lí phù hợp thì giáo viên cần phải căn cứ vào nội dung kiến thức mà học sinh đã học trên lớp và tầm quan trọng của nội dung này trong đời sống và trong kĩ thuật cũng như mục tiêu dạy học về phần kiến thức đó mà học sinh cần phải đạt được. Trang 4/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông 1.1.4. Một số hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học vật lí Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi hình thức hoạt động đều mang ý nghĩa giáo dục nhất định. Dưới đây là một số hình thức tổ chức của hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong nhà trường phổ thông: a. Hình thức có tính Khám phá (Hoạt động tự chủ): Như Thực địa, thực tế, thăm quan, cắm trại, trò chơi. b. Hình thức có tính Thể nghiệm (Hoạt động hướng nghiệp): Như diễn đàn, giao lưu, hội thảo/xemina, sân khấu hóa. c. Hình thức có tính Tham gia lâu dài (Hoạt động câu lạc bộ): Dự án và nghiên cứu khoa học; câu lạc bộ. d. Hình thức có tính Cống hiến XH (Hoạt động tình nguyện): Thực hành lao động việc nhà, việc trường Các hoạt động xã hội, tình nguyện. 1.1.5. Phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo - Phương pháp giải quyết vấn đề: Giải quyết vấn đề là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực tư duy, sáng tạo, giải quyết vấn đề của học sinh. Các em được đặt trong tình huống có vấn đề, thông qua việc giải quyết vấn đề giúp học sinh lĩnh hội tri thức, kĩ năng và phương pháp. Trong tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, phương pháp giải quyết vấn đề thường được vận dụng khi học sinh phân tích, xem xét và đề xuất những giải pháp trước một hiện tượng, sự việc nảy sinh trong quá trình hoạt động. Phương pháp giải quyết vấn đề có ý nghĩa quan trọng, phát huy tính tích cực,sáng tạo của học sinh, giúp các em có cách nhìn toàn diện hơn trước các hiện tượng, sự việc nảy sinh trong hoạt động, cuộc sống hàng ngày. Để phương pháp này thành công thì vấn đề đưa ra phải sát với mục tiêu hoạt động, kích thích học sinh tích cực tìm tòi cách giải quyết. Đối với tập thể lớp, khi giải quyết vấn đề giáo viên phải coi trọng nguyên tắc tôn trọng, bình đẳng, tránh gây ra căng thẳng không có lợi khi giáo dục học sinh. - Phương pháp làm việc nhóm: Làm việc theo nhóm nhỏ là phương pháp tổ chức dạy học - giáo dục, trong đó: giáo viên sắp xếp học sinh thành những nhóm nhỏ theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên, từ đó học sinh trong nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm việc để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm. - Phương pháp dạy học dự án: Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án. 1.1.6. Quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo về vật lí Quy trình tổ chức các hoạt động trải nghiệm phải đảm bảo các bước cơ bản của học tập trải nghiệm: Khai thác những trải nghiệm, kinh nghiệm đã có, thử nghiệm tích cực. Hình thành kinh nghiệm mới (kiến thức, kĩ năng, thái độ, giá trị mới) cho người học. Bước 1: Xác định nhu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo Bước 2: Đặt tên cho hoạt động Bước 3: Xác định mục tiêu của hoạt động Bước 4: Xác định nội dung và phương pháp, phương tiện, hình thức của hoạt động Trang 5/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông Bước 5: Lập kế hoạch Bước 6: Thiết kế chi tiết hoạt động trên bản giấy Bước 7: Kiểm tra, điều chỉnh và hoàn thiện chương trình hoạt động Bước 8: Lưu trữ kết quả hoaṭ đông vào hồ sơ của học sinh 1.1.7. Phát triển năng lực sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lí Trong dạy học vật lí, việc phát triển năng lực sáng tạo của HS là nhiệm vụ rất quan trọng của GV vật lí. Để làm được điều này, GV vật lí cần hiểu về bản thân quá trình nhận thức vật lí và hướng hoạt động nhận thức của HS vào các hoạt động say mê tìm tòi theo cách giải quyết các vấn đề khoa học của các nhà vật lí. Trang 6/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông 1.2. Cơ sở thực tiễn 1.2.1 Yêu cầu chuẩn kiến thức kĩ năng. Theo tài liệu Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Vật lí lớp 11 và 12 thì việc giảng dạy cần giúp học sinh đạt các chuẩn kiến thức, kĩ năng như sau: 1.2.1.1 Chuẩn kiến thức, kĩ năng chương 2 Dòng điện không đổi Vật lí 11 a, Kiến thức - Nêu được dòng điện không đổi là gì. - Nêu được suất điện động của nguồn điện là gì. - Nêu được cấu tạo chung của các nguồn điện hoá học (pin, acquy). - Viết được công thức tính công của nguồn điện : Ang = Eq = EIt - Viết được công thức tính công suất của nguồn điện : Png = EI - Phát biểu được định luật Ôm đối với toàn mạch. - Viết được công thức tính suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn mắc nối tiếp, mắc song song. b, Kĩ năng E - Vận dụng được hệ thức I= hoặc U = E – Ir để giải các bài tập đối với toàn mạch, RN + r trong đó mạch ngoài gồm nhiều nhất là ba điện trở. - Vận dụng được công thức Ang = EIt và Png = EI. - Tính được hiệu suất của nguồn điện. - Nhận biết được, trên sơ đồ và trong thực tế, bộ nguồn mắc nối tiếp hoặc mắc song song. - Tính được suất điện động và điện trở trong của các loại bộ nguồn mắc nối tiếp hoặc mắc song song. - Tiến hành được thí nghiệm đo suất điện động và xác định điện trở trong của một pin. 1.2.1.2 Chuẩn kiến thức kĩ năng Các loại máy điện – truyền tải điện năng đi xa a, Kiến thức: - Phát biểu được định nghĩa, nêu được cấu tạo và nguyên tắc làm việc của máy biến áp. - Viết được hệ thức giữa điện áp của cuộn thứ cấp và của cuộn sơ cấp trong máy biến áp. - Viết được biểu thức giữa I trong cuộn thứ cấp và trong cuộn sơ cấp của một máy biến áp. - Mô tả được sơ đồ cấu tạo và giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều 1 pha và máy phát điện 3 pha. - Trình bày được khái niệm từ trường quay. - Trình bày được cách tạo ra từ trường quay trong các loại máy điện. - Trình bày được cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha. Trang 7/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông - Viết được biểu thức của điện năng hao phí trên đường dây tải điện, từ đó suy ra những giải pháp giảm điện năng hao phí trên đường dây tải điện, trong đó tăng áp là biện pháp triệt để và hiệu quả nhất. - Trình bày được khái niệm và vai trò của hệ thống điện quốc gia và sơ đồ lưới điện. - Đọc được sơ đồ hệ thống lưới điện quốc gia. - Vẽ được sơ đồ của lưới điện quốc gia. b, Kĩ năng - Giải thích và hiểu được cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của một số loại máy phát điện xoay chiều trong đời sống. - Giải được các loại bài tập điển hình về máy biến áp, máy phát điện, truyền tải điện năng. - Giải được một số bài tập đơn giản phần động cơ không đồng bộ ba pha. - Biết cách vận hành một máy phát điện, động cơ điện đơn giản ở gia đình. - Kĩ năng làm việc nhóm. - Kĩ năng tìm kiếm thông tin. - Đọc, hiểu tài liệu ( SGK, nguồn tư liệu khác…). 1.2.2 Thực trạng dạy và học Vật lý của các trường THPT hiện nay 1.2.2.1. Đối với giáo viên Hầu hết các giáo viên vẫn mang nặng phương pháp truyền thụ, thuyết trình, thông báo. Trong các tiết dạy của chương "Dòng điện không đổi" Vật lý 11 và “Các loại máy điện, truyền tải điện năng đi xa” của lớp 12, giáo viên ít tiến hành thí nghiệm, cũng như không sử dụng thiết bị trực quan, học sinh chỉ được học những nội dung thuần túy lí thuyết. Do đó, học sinh khó có thể hiểu sâu được kiến thức, khả năng tư duy, sáng tạo, chế tạo, vận dụng lí huyết vào thực tế là hạn chế. + Các giáo án của giáo viên chủ yếu là tóm tắt lại kiến thức sách giáo khoa, không hoạch định hoặc hoạch định không rõ ràng các hoạt động của giáo viên và học sinh trong mỗi giờ học, vai trò tổ chức, định hướng của giáo viên chưa được thể hiện rõ. + Trong giờ dạy, cũng có một số giáo viên đã tìm cách tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh với những câu hỏi phỏng vấn yêu cầu học sinh suy nghĩ giải quyết nhưng phần lớn những câu hỏi đó ít đòi hỏi ở học sinh sự suy luận, phân tích, tìm tòi mà chỉ chủ yếu yêu cầu ở học sinh sự tái hiện thông thường nên chưa phát huy được tính tích cực của học sinh cũng như ít có tác dụng đối với sự phát triển tư duy của học sinh trong quá trình học tập. + Phương pháp dạy học chưa phát triển được tính sáng tạo của học sinh. + Hầu hết các giáo viên không chế tạo thêm dụng cụ thí nghiệm cũng như các thiết bị trực quan cho phần này. + Có rất ít giáo viên giờ tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo về vật lí cho học sinh, thậm chí có những giáo viên chưa bao giờ tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh do đó không nắm được phương pháp tổ chức thế nào cho hiệu quả. Trang 8/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông 1.2.2.2. Đối với học sinh +Về cơ bản HS đã nắm được nội dung lí thuyết của chương Dòng điện không đổi, Các loại máy điện- truyền tải điện năng đi xa. + Làm được một số bài tập. + Học sinh hiểu và giải thích được một số hiện tượng liên quan ở trong đời sống. + Một số HS biết được và đã làm được một số ứng dụng kĩ thuật của chương. Tuy nhiên do giờ học trên lớp còn nặng nề, không gây được hứng thú học tập cho học sinh cho nên có nhiều học sinh thụ động trong việc tiếp thu kiến thức: Lười suy nghĩ, lười hoạt động, chỉ ngồi nghe thầy giảng rồi chép lại, ít hứng thú; rất ít học sinh mạnh dạn đặt câu hỏi cho giáo viên về vấn đề đã được học, thậm chí cả vấn đề mà các em chưa hiểu. + Nhiều học sinh chưa hiểu các khái niệm như: dòng điện không đổi, nguồn điện, suất điện động của nguồn… + Nhiều học sinh chưa nắm được cấu tạo và nguyên tắc làm việc của máy biến áp, không trình bày được khái niệm và vai trò của hệ thống điện quốc gia và sơ đồ lưới điện. Chưa mô tả được sơ đồ cấu tạo và giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều 1 pha và máy phát điện 3 pha. + Kĩ năng vận dụng kiến thức vật lí đã học vào giải thích các hiện tượng vật lí trong đời sống và ứng dụng kĩ thuật còn kém. + Hoạt động chủ yếu của học sinh là học thuộc lí thuyết, viết đúng công thức và luyện giải bài tập. Học sinh không được quan sát thí nghiệm cũng như trực tiếp làm thí nghiệm. Do đó, cơ hội để các em hiểu sâu kiến thức, rèn luyện kĩ năng cũng như phát triển năng lực sáng tạo là không nhiều. + Học sinh chưa từng hoặc rất ít được giáo viên giao nhiệm vụ làm dụng cụ thí nghiệm vật lí cũng như ít được tham gia các hoạt động mang tính chất vừa học vừa chơi về vật lí nên nhiều em thấy sợ học môn này, kiến thức mà các em đạt được còn hời hợt, không chắc chắn và còn lúng túng, dập khuôn khi áp dụng kiến thức. + Đa số các em không có khả năng sáng tạo, thiết kế, chế tạo các thiết bị về ứng dụng “ tiết kiệm điện năng". Học sinh ít có khả năng vận dụng kiến thức một cách sáng tạo vào thực tiễn mà chủ yếu chỉ vận dụng được vào những tình huống quen thuộc. + Khả năng làm việc tự lực, sinh hoạt nhóm, diễn đạt về một vấn đề của học sinh còn rất kém, thường lúng túng khi diễn đạt ý tưởng của mình hoặc điều muốn hỏi, do các em ít được trao đổi, tranh luận với bạn bè và thầy cô. Trang 9/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông Chương 2: TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO : “ SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG” VÀ “CÁC LOẠI MÁY ĐIỆN- TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG ĐI XA” 2.1. Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo kiến thức “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện năng” – Vật lý 11 2.1.1. Tên hoạt động: Bạn đã sử dụng điện đúng cách? 2.1.2. Mục tiêu của hoạt động: a) Kiến thức - Nêu được tác hại của tai nạn điện trong sinh hoạt và trong sản xuất. - Đưa ra được nguyên nhân của việc mất an toàn trong sử dụng điện. - Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện. - Đưa ra được những tác hại của việc lãng phí điện năng. - Nêu được các biện pháp để tiết kiệm điện và lợi ích của việc này. - Đưa ra được khẩu hiệu sau khi học xong bài này. - Chế tạo được sản phẩm an toàn và tiết kiệm điện b) Kĩ năng - Kĩ năng làm việc nhóm. - Thu thập tài liệu, xử lí thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. - Phân tích số liệu có liên quan đến chủ đề. - Sử dụng công nghệ nhằm hỗ trợ việc học: chụp ảnh, quay video, tìm kiếm thông tin qua internet... - Biết sử dụng phần mềm Word và PowerPoint, tạo video… để tạo nên sản phẩm báo cáo kết quả học tập - Kĩ năng thuyết trình trước đám đông. c) Thái độ Có thái độ học tập nghiêm túc, trung thực - Rèn luyện được thói quen tiết kiệm điện năng và an toàn trong sử dụng điện. - Tuyên truyền cho các thành viên trong gia đình và cộng đồng cùng tiết kiệm điện năng. - Có hiểu biết trong việc sử dụng điện năng an toàn. - Biết sử dụng các dụng cụ tiết kiệm điện năng. - Có ý thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường sống và tài nguyên thiên nhiên. - Hứng thú với phương pháp học tập mới, bồi dưỡng sự yêu thích, say mê đối với môn Vật lí. d) Định hướng phát triển năng lực - Các năng lực chung: tự học, hợp tác, giải quyết vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông. Trang 10/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông - Các năng lực chuyên biệt của môn Vật lí: Năng lực sử dụng kiến thức, năng lực về phương pháp, năng lực trao đổi thông tin, năng lực cá thể. Bảng mô tả các năng lực cần phát triển Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao Biết được thế Nêu ra được các Giải thích Đưa ra tác hại nào là an toàn biểu hiện của nguyên nhân của cũng như biện An toàn điện. việc mất an toàn việc mất an toàn pháp phòng điện khi sử dụng điện khi sử dụng điện tránh tai nạn trong đời sống và trong đời sống và điện trong đời kĩ thuật. kĩ thuật. sống và kĩ thuật. Biết được thế Đưa ra các hiểu Đưa ra biện pháp Chế tạo được Tiết kiệm nào là tiết kiệm hiện của việc tiết kiệm điện. sản phẩm tiết điện điện, lãng phí lãng phí điện kiệm điện. điện 2.1.3. Xác định nội dung và hình thức của hoạt động Nội dung Hình thức hoạt động Địa điểm 1. Làm nảy sinh vấn đề “Sử dụng điện theo nguyên tắc bốn đúng: đúng lúc, đúng chỗ, - Làm việc theo nhóm theo hướng dẫn đúng cách và đúng nhu cầu”. của giáo viên. ? Em có thể làm gì để tiết kiệm - Trình bày hướng nghiên cứu của - Ở lớp và sử dụng điện một cách an nhóm. toàn. - Đưa ra các vấn đề cần nghiên cứu 2. Tìm hiểu về cách sử dụng điện an toàn và tiết kiệm Thống nhất các vấn đề cần nghiên cứu: - Làm việc theo nhóm theo hướng dẫn Vấn đề 1: An toàn khi sử dụng của giáo viên. - Ở lớp điện Vấn đề 2: Tiết kiệm điện. Vấn đề 3: Đưa ra được thông điệp. Vấn đề 4. Chế tạo được sản phẩm 3. Hoàn thành bài thu hoạch của - Làm việc theo nhóm, tổng hợp các - Ở nhà nhóm kết quả thu được để tổng hợp vào bài Trang 11/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông báo cáo. Trình bày bài thu hoạch của nhóm. - Tại lớp 4. Báo cáo kết quả Trao đổi, chia sẻ thông tin với nhóm bạn. 2.1.4. Chuẩn bị hoạt động a) Giáo viên - Giáo án điện tử trình chiếu trên PowerPoint. - Một số hình ảnh minh họa, các số liệu thống kê có liên quan. - Máy tính, máy chiếu, máy quay phim, chụp ảnh, máy ghi âm. - Phiếu đánh giá kết quả. - Trò chơi Ô Chữ để học sinh củng cố sau bài học. b) Học sinh - Sưu tầm tài liệu về an toàn và tiết kiệm điện trong đời sống và kĩ thuật. - Các phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin: Microsoft Word , Microsoft PowerPoint - Các sản phẩm do học sinh tự thiết kế 2.1.5. Lập kế hoạch a) Đối tượng tham gia - Học sinh lớp 11 - Giáo viên bộ môn. - Khách mời : Ban giám hiệu và các thầy cô giáo trong hội đồng sư phạm nhà trường. b) Thời gian dự kiến: dự kiến thực hiện trong 3 tuần, trong đó có 2 tiết trên lớp: 1 tiết giới thiệu, nghiên cứu và thảo luận vấn đề; 1 tiết báo cáo sản phẩm và 2 tuần học sinh chuẩn bị ở nhà, thời gian thực hiện 20/11. 2.1.6. Chi tiết chương trình Thời gian Nội dung công việc Người thực hiện Làm nảy sinh vấn đề: - Giáo viên đưa ra một khẩu hiệu là câu hỏi khái quát và câu hỏi bài học: “Sử dụng điện theo nguyên tắc bốn đúng: đúng lúc, đúng chỗ, đúng cách và đúng nhu cầu”. Em hiểu thế nào về khẩu - Giáo viên bộ môn - 1 tiết nghiên hiệu này? hướng dẫn học sinh cứu thảo luận nghiên cứu các vấn đề tại lớp học - Giáo viên và các nhóm học sinh cùng thảo luận đưa ra. để đề xuất các vấn đề cần tìm hiểu. Vấn đề 1: An toàn khi sử dụng điện Vấn đề 2: Tiết kiệm điện. Vấn đề 3: Đưa ra được thông điệp. Trang 12/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông Vấn đề 4. Chế tạo được sản phẩm. Giải quyết vấn đề: Giao nhiệm vụ cho từng nhóm, hướng dẫn lập kế hoạch nhóm. - Học sinh làm việc cá nhân và nhóm theo kế hoạch đề ra. - Giáo viên theo dõi, đôn đốc học sinh, kiểm tra - Học sinh làm việc - 2 tuần làm định kỳ tiến độ thực hiện. Các nhóm chia sẻ, trao nhóm, giáo viên đôn việc nhóm tại đổi, thông báo cho nhau những kết quả đã thực đốc, theo dõi và kiểm nhà. hiện. tra tiến độ. - Giáo viên gặp học sinh theo lịch để giải đáp câu hỏi và hỗ trợ học sinh về công nghệ. - Học sinh báo cáo được kết quả làm việc của các nhóm. - Sau khi các nhóm trình bày xong, các nhóm khác - Học sinh báo cáo kết nhận xét, đưa ra câu hỏi phát vấn. quả, phát vấn và đánh giá nhóm khác bằng - 1 tiết báo - Học sinh các nhóm thảo luận, rút kinh nghiệm, phiếu đánh giá. cáo trên lớp đánh giá các thành viên trong nhóm khác bằng - Giáo viên tổ chức “Phiếu đánh giá kết quả“. trò chơi. - Giáo viên tổ chức trò chơi Ô chữ với các câu hỏi - Giáo viên tổng kết. đơn giản, liên quan đến bài học. - Giáo viên tổng kết. 2.2. Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo chủ đề “Các loại máy điện – truyền tải điện năng đi xa” – Vật lý 12 2.2.1. Tên hoạt động: Một ngày làm kĩ sư điện 2.2.2. Mục tiêu của hoạt động: a) Kiến thức - Mô tả sơ bộ được hoạt động của các tổ máy trong nhà máy thủy điện. - Nêu được sự chuyển hóa năng lượng trong nhà máy thủy điện. - Vẽ một cách đơn giản hệ thống điện lưới tại nhà máy thủy điện. - Vẽ sơ bộ cấu tạo của máy phát điện, cấu tạo và các thông số của máy biến áp tại nhà máy thủy điện. b) Kĩ năng - Thu thập, đánh giá, lựa chọn và xử lí thông tin từ các nguồn khác nhau: đọc sách giáo khoa Vật lí, sách tham khảo, báo chí, các thông tin khoa học, Internet, tìm hiểu từ các kĩ sư, hướng dẫn viên, phòng truyền thống của nhà máy thủy điện Hòa Bình… để tìm hiểu hoạt động của nhà máy thủy điện, hoạt động của các tổ máy, hoạt động của hệ thống truyền tải điện năng. Trang 13/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông - HS trao đổi những kiến thức và các ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ trong thực tế như máy biến áp, máy phát điện, động cơ điện bằng ngôn ngữ vật lí: gọi đúng tên các bộ phận: roto, stato, phần cảm, phần ứng, hiệu suất truyền tải…; xác định đúng các thông số trên các loại máy điện quan sát được trong thực tế. - So sánh những nhận xét từ kết quả tìm hiểu của nhóm mình với các nhóm khác và kết luận đã học nêu ở sách giáo khoa. - Ghi chép các nội dung hoạt động nhóm. - Biểu diễn kết quả học tập bằng bài trình chiếu, bài thuyết trình, bài thu hoạch, viết bài cảm nhận về chuyến tham quan học tập... - Trình bày được kết quả hoạt động nhóm dưới các hình thức: văn bản, báo cáo thí nghiệm, bản trình chiếu PowerPoint - Lập kế hoạch, thực hiện được kế hoạch, điều chỉnh kế hoạch học tập trên lớp và ở nhà đối với toàn chủ đề sao cho phù hợp với điều kiện học tập. - Trình bày được vai trò của hệ thống điện lưới quốc gia, những khó khăn khi gặp phải trong quá trình sản xuất điện. - So sánh đánh giá được các giải pháp khác nhau trong việc thiết kế, chế tạo các loại máy biến áp, các loại hệ thống đường dây truyền tải…. c) Thái độ - Cảnh báo về việc: + An toàn khi sử dụng các thiết bị điện. + Tiết kiệm điện. - Cảnh báo về an toàn khi vào tham quan nhà máy thủy điện Hòa Bình - Nhận ra được vai trò của nhà máy thủy điện Hòa Bình và hệ thống điện lưới quốc gia trong lịch sử phát triển khoa học. - Nhận ra được vai trò của sự ra đời các loại động cơ không đồng bộ trong lịch sử phát triển khoa học. - Nhận ra được vai trò của máy biến áp trong quá trình truyền tải điện năng. d) Định hướng phát triển năng lực Nhóm năng Năng lực thành phần Mô tả mức độ thực hiện trong chủ đề lực - Vận dụng mô hình hệ thống điện lưới quốc gia K4: Vận dụng (giải thích, đã học trong công nghệ: vẽ một cách đơn giản hệ dự đoán, tính toán, đề ra giải thống điện lưới tại nhà máy thủy điện Hòa Bình. pháp, đánh giá giải pháp,…) - Vận dụng các kiến thức đã học về máy biến áp, kiến thức vật lí vào các tình máy phát điện: vẽ sơ bộ cấu tạo của máy phát huống thực tiễn. điện, cấu tạo và các thông số của máy biến áp tại nhà máy thủy điện Hòa Bình. Trang 14/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông - Đặt ra những câu hỏi liên quan tới máy phát điện? máy biến áp? Hệ thống truyền tải điện? … P1: Ðặt ra những câu hỏi về tại nhà máy thủy điện. một sự kiện vật lí - Đặt ra những câu hỏi về sự chuyển hóa năng lượng trong nhà máy thủy điện. P2: Mô tả được các hiện tượng tự nhiên bằng ngôn - Mô tả được hoạt động của các tổ máy bằng ngôn ngữ vật lí và chỉ ra các quy ngữ vật lý. Năng luật vật lí trong hiện tượng lực về đó phương pháp - Thu thập, đánh giá, lựa chọn và xử lí thông tin từ các nguồn khác nhau: đọc sách giáo khoa Vật P3: Thu thập, đánh giá, lựa lí, sách tham khảo, báo chí, các thông tin khoa chọn và xử lí thông tin từ học, Internet, tìm hiểu từ các kĩ sư, hướng dẫn các nguồn khác nhau để giải viên, phòng truyền thống của nhà máy thủy điện quyết vấn đề trong học tập Hòa Bình… để tìm hiểu hoạt động của nhà máy vật lí thủy điện, hoạt động của các tổ máy, hoạt động của hệ thống truyền tải điện năng. P6: Chỉ ra được điều kiện lí Chỉ ra được hiệu suất của các động cơ điện, của tưởng của hiện tượng vật lí quá trình truyền tải điện năng trong thực tế. - HS trao đổi những kiến thức và các ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ trong thực tế như X1: Trao đổi kiến thức và máy biến áp, máy phát điện, động cơ điện bằng ứng dụng vật lí bằng ngôn ngôn ngữ vật lí: gọi đúng tên các bộ phận: roto, ngữ vật lí và các cách diễn stato, phần cảm, phần ứng, hiệu suất truyền tải…; tả đặc thù của vật lí xác định đúng các thông số trên các loại máy điện quan sát được trong thực tế. X3: Lựa chọn, đánh giá - So sánh những nhận xét từ kết quả tìm hiểu Năng được các nguồn thông tin của nhóm mình với các nhóm khác và kết luận đã lực trao khác nhau, học nêu ở sách giáo khoa. đổi thông X5: Ghi lại được các kết quả - Ghi chép các nội dung hoạt động nhóm. tin từ các hoạt động học tập vật - Biểu diễn kết quả học tập bằng bài trình chiếu, lí của bài thuyết trình, bài thu hoạch, viết bài cảm nhận về chuyến tham quan học tập... mình (nghe giảng, tìm kiếm thông tin, thí nghiệm, làm - Ghi nhớ các kiến thức: Máy biến áp, truyền tải việc nhóm… ). điện năng, máy phát điện, động cơ không đồng bộ. - Trình bày được kết quả hoạt động nhóm dưới X6: Trình bày các kết quả từ các hình thức: văn bản, báo cáo thí nghiệm, bản các hoạt động học tập vật lí trình chiếu PowerPoint Trang 15/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông X7 Thảo luận được kết quả công việc của mình và Thảo luận các kết quả thực hiện các nhiệm vụ học những vấn đề tập của bản thân và của nhóm liên quan dưới góc nhìn vật lí X8 Tham gia hoạt động Nhiệt tình tham gia hoạt động trải nghiệm, hoạt nhóm trong học tập vật lí động nhóm trong học tập. C3: Chỉ ra được vai trò (cơ hội) và hạn chế của các Trình bày được vai trò của hệ thống điện lưới quan điểm vật lí trong các quốc gia, những khó khăn khi gặp phải trong quá trường hợp cụ thể trong môn trình sản xuất điện. vật lí và ngoài môn vật lí C4: So sánh và đánh giá được - dưới khía cạnh vật lí - So sánh đánh giá được các giải pháp khác nhau - các giải trong việc thiết kế, chế tạo các loại máy biến áp, pháp kĩ thuật khác nhau về các loại hệ thống đường dây truyền tải…. mặt kinh tế, xã hội và môi trường - Cảnh báo về việc: C5: Sử dụng được kiến thức vật lí để đánh giá và cảnh + An toàn khi sử dụng các thiết bị điện. báo mức độ an toàn của thí + Tiết kiệm điện. nghiệm, của các vấn đề +… trong cuộc sống và của các công nghệ hiện đại - Cảnh báo về an toàn khi vào tham quan nhà máy thủy điện Hòa Bình Nhận ra được vai trò của nhà máy thủy điện Hòa C6: Nhận ra được ảnh Bình và hệ thống điện lưới quốc gia trong lịch sử hưởng vật lí lên các mối phát triển khoa học. quan hệ xã hội và lịch sử Nhận ra được vai trò của máy biến áp trong quá trình truyền tải điện năng. 2.2.3. Xác định nội dung và hình thức của hoạt động Nội dung Hình thức hoạt động Địa điểm 1. Tìm hiểu nguyên lý phát điện của nhà máy thủy điện: Tham quan các tổ máy trong nhà máy Nhà máy thủy điện Hòa Bình. - Làm việc theo nhóm theo hướng dẫn thủy điện của giáo viên phụ trách. Hòa Bình - Tìm hiểu cơ cấu chuyển hóa năng lượng. - đặt câu hỏi tìm hiểu cho hướng dẫn viên, các kĩ sư vận hành nhà máy. - tìm hiểu hoạt động của các tổ Trang 16/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông máy phát điện. 2. Tìm hiểu hệ thống truyền tải điện - Làm việc theo nhóm theo hướng dẫn - Tìm hiểu các bộ phận của hệ của giáo viên phụ trách, thu thập số Nhà máy thống truyền tải điện tại nhà máy liệu, thông tin… thủy điện thủy điện. - đặt câu hỏi tìm hiểu cho hướng dẫn Hòa Bình - Tìm hiểu hoạt động của máy viên, các kĩ sư vận hành nhà máy. biến áp trước khi đưa dòng điện hòa vào điện lưới quốc gia. 3. Hoàn thành bài thu hoạch - Làm việc theo nhóm, tổng hợp các Nhà máy của nhóm kết quả thu được để tổng hợp vào bài thủy điện báo cáo. Hòa Bình - ở nhà 4. Báo cáo kết quả Trình bày bài thu hoạch của nhóm. - Tại lớp Trao đổi, chia sẻ thông tin với nhóm bạn. 2.2.4. Chuẩn bị hoạt động a) Giáo viên - Xây dựng kế hoạch tham quan học tập trải nghiệm. - Phổ biến kế hoạch tham quan cho HS ngay đầu năm học 2016-2017, ấn định thời gian cụ thể cho chuyến tham quan để thông báo cho BGH và CMHS. - Địa chỉ: Nhà máy thủy điên Hòa Bình, TP. Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình. - Liên hệ trước với Nhà máy thủy điện, nêu rõ mục đích, yêu cầu đối với học sinh, để được tạo điều kiện thuận lợi. - Để định hướng nhận thức của HS khi tham quan trải nghiệm, GV cần chuẩn bị một số chủ đề yêu cầu HS viết thu hoạch, cụ thể như sau: Câu hỏi ngoại khóa chuyên đề trải nghiệm sáng tạo. Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại nhà máy Thủy điện Hòa Bình, các em hãy nêu những hiểu biết về thực tiễn của mình về nguyên tắc, cấu tạo và nguyên lý hoạt động sản xuất điện từ nước của nhà máy? Trình bày sơ bộ sự chuyển hóa năng lượng trong quá trình sản xuất điện năng tại nhà máy thủy điện Hòa Bình? Quá trình truyền tải điện năng từ nhà máy thủy điện Hòa Bình đến nơi tiêu thụ cần thực hiện theo phương thức và qui trình như thế nào? So với những kiến thức lí thuyết đã học các em cảm thấy có điều gì sâu sắc và ấn tượng hơn? Nêu suy nghĩ và cảm xúc của em về buổi trải nghiệm sáng tạo. Hãy sử dụng các hình ảnh và số liệu thu được hoàn thành một bài báo cáo về kết quả thu được. Bài báo cáo có thể thực hiện bằng phần mềm soạn thảo văn bản MS Trang 17/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông Word, hoặc trình chiếu MS Powerpoint, hoặc video, … Yêu cầu báo cáo: Trả lời đầy đủ, chính xác, có sáng tạo về các vấn đề. Có tư liệu minh họa phù hợp, sinh động. Nêu rõ nhiệm vụ và kết quả làm việc của từng thành viên trong nhóm. b) Những yêu cầu đối với HS QUY ĐỊNH V/v Đi tham quan trải nghiệm sáng tạo tại Nhà máy thủy điện Hòa Bình 1. Bắt buộc học sinh phải đi xe của nhà trường tổ chức, phải mặc đồng phục phù hợp, đi giầy hoặc dép quai hậu. 2. Phải đi và về theo đúng thời gian, địa điểm nhà trường quy định. Phải ngồi đúng xe của lớp mình, tuân thủ sự chỉ đạo của trưởng xe, không xả rác ra xe. Khi xe chạy không thò đầu, thò tay ra ngoài, không chạy lung tung trên xe. 3. Trước giờ xe chạy, giáo viên chủ nhiệm phải gọi tên, đủ sĩ số xe mới chuyển bánh, nếu thiếu phải báo cáo giáo viên chủ nhiệm hoặc Ban giám hiệu qua điện thoại di động. 4. Khi tham quan phải đi theo lớp, theo nhóm, không leo trèo, đi qua các đường tắt. Chú ý lắng nghe hướng dẫn viên thuyết minh, ghi chép lại làm bài thu hoạch. Nếu cần hỏi vấn đề gì phải giơ tay xin phát biểu ý kiến. Phải giữ gìn vệ sinh chung, góp phần bảo vệ cảnh quan, môi trường nơi đến tham quan. 5. Nhiệt tình tham gia các hoạt động của trường, của chi đoàn, của lớp, của nhóm. Sau khi tham quan phải viết thu hoạch nộp giáo viên chủ nhiệm. Lớp phải tổ chức tổng kết, rút kinh nghiệm. 6. Những điều học sinh cần lưu ý khi đi tham quan: - Không mang đồ trang sức, đồ dùng cá nhân quá đắt tiền, không mang quá nhiều tiền khi đi tham quan. Tự bảo quản đồ dùng cá nhân, cất giữ tiền, hành lý, tư trang của mình cẩn thận tránh trộm cắp, cướp giật. Nếu mất nhà trường không chịu trách nhiệm. - Trước khi mua bán, sử dụng bất cứ thứ gì, dịch vụ gì phải hỏi giá và mặc cả thuận mua vừa bán, tránh bị lừa đảo, cãi lộn. - Chuẩn bị trước đồ ăn, nước uống ở nhà, không ăn uống nơi hàng quán bán trong khu vực tham quan để đảm bảo an toàn. - Không để xảy ra mất đoàn kết với thanh niên và nhân dân địa phương. 7. Học sinh toàn trường phải thực hiện các quy định trên, nếu vi phạm sẽ bị xử lý kỉ luật theo nội quy của nhà trường. 8. Nếu xảy ra bất cứ sự việc bất thường gì lập tức phải báo cáo các thầy cô, anh chị hướng dẫn viên, các bác phụ huynh để giải quyết kịp thời. Trang 18/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông 2.2.5. Lập kế hoạch a) Đối tượng tham gia - Học sinh lớp 12 - Giáo viên nhóm vật lí, giáo viên chủ nhiệm hai lớp - Khách mời : Ban giám hiệu và phụ huynh đại diện hai lớp b) Kinh phí hoạt động: do học sinh và giáo viên đóng góp, bao gồm: - Tiền xe : 90. 000đồng/1người - Tiền vé : 40 000đ/1người - Tiền ăn : 60 000đ/1người - Tiền nước uống và phát sinh khác : 10 000đ/1người Vậy mỗi người tham gia sẽ phải đóng là: 200 000 đồng ( hai trăm nghìn đồng ) c) Thời gian dự kiến: kết thúc học kì I. 2.2.6. Chi tiết chương trình Thời gian Nội dung công việc Người thực hiện 6h15 Tập trung tại sân trường, nhắc nhở nội quy, học Giáo viên chủ nhiệm sinh lên xe và giáo viên nhóm vật lí 6h30 Xuất phát 9h30 Đến nhà máy thủy điện Hòa Bình Giáo viên chủ nhiệm - Tập trung học sinh và giáo viên nhóm vật lí - Dặn dò các nhóm về hoạt động trải nghiệm 9h45- 11h30 Học sinh được thăm quan và nghe hướng dẫn viên Giáo viên và hướng giới thiệu dẫn viên 11h45 Tập trung tại địa điểm tập kết Giáo viên chủ nhiệm -Kiểm tra sĩ số của từng nhóm và giáo viên nhóm vật lí - Lên ô tô ra nhà hàng nghỉ ngơi và ăn cơm trưa 1h-2h30 Thăm quan một số danh lam thắng cảnh lân cận Giáo viên chủ nhiệm gần đó và giáo viên nhóm vật lí 2h45 Tập trung , kiểm tra sĩ số, lên xe về trường Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên nhóm vật lí Trang 19/39
Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông KẾT LUẬN Qua quá trình thực hiện đề tài, đối chiếu với mục đích nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu của đề tài chúng tôi đã đạt được những kết quả sau:  Chúng tôi đề xuất quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo và đã xây dựng được nội dung “Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông” cụ thể:  Lớp 11: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong chuyên đề học tập “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện năng”.  Lớp 12 Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong chuyên đề học tập ‘Các loại máy điện – truyền tải điện năng đi xa” Tôi cũng đã tiến hành áp dụng sáng kiến này tại đơn vị công tác từ năm học 2016- 2017. Đồng thời tôi cũng dự kiến những khó khăn mà học sinh có thể gặp phải và dự kiến phương pháp giúp đỡ các em vượt qua những khó khăn. Sáng kiến được hoàn chỉnh sau mỗi lần áp dụng. Thực nghiệm đã thu được kết quả đáng kể. Kết quả thực nghiệm bước đầu cho thấy tính hiệu quả, tính khả thi và phổ dụng của sáng kiến này. Tổ, nhóm của chúng tôi cũng đang xây dựng nội dụng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh khối 10, dự kiến tiến hành áp dụng năm học 2018-2019. Chúng tôi cũng đã hướng dẫn HS chế tạo thành công một số sản phẩm tiết kiệm điện từ những vật liệu đơn giản (Sử dụng chai nước làm đèn chiếu sáng), dễ kiếm, rẻ tiền để phục vụ cho hoạt động dạy học, có thể làm mẫu cho học sinh trong giờ học lí thuyết trên lớp Nội dung sáng kiến này rất có ý nghĩa đối với chúng tôi. Là tài liệu tham khảo bổ ích cho các thầy cô và học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Đồng thời, bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh và góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay. Tác giả mong nhận được sự góp ý từ các bạn đồng nghiệp, các em học sinh để việc áp dụng sáng kiến đạt hiệu quả hơn nữa và hoàn chỉnh nội dung của sáng kiến này./. Trang 20/39

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.