Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học theo chủ đề nhóm Halogen nhằm phát triển năng và phẩm chất học sinh ở trường trung học phổ thông

Chia sẻ: Cỏ Xanh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là phát huy tính tích cực, tự học, tự sáng tạo, gây hứng thú cho học và say mê nghiên cứu khoa học. Giúp học sinh phân tích, so sánh, tổng hợp kiến thức cho bản thân. Là tài liệu cần thiết cho học sinh tự học và giáo viên thay đổi phương pháp giảng dạy phù hợp với chương trình và từng lớp học

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức dạy học theo chủ đề nhóm Halogen nhằm phát triển năng và phẩm chất học sinh ở trường trung học phổ thông

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “NHÓM HALOGEN” NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ( HÓA HỌC 10) MÔN: HÓA HỌC 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT PHAN ĐĂNG LƯU ----��---- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “NHÓM HALOGEN” NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ( HÓA HỌC 10 ) Tác giả: Đặng Trọng Mười Tổ chuyên môn: Tổ Tự nhiên - Môn Hóa học 2
Năm học: 2020-2021 Số điện thoại: 0912435199 MỤC LỤC Trang PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I - LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 II- MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI 2 III-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 PHẦN 2. NỘI DUNG 3 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC 3 HÓA HỌC THEO CHỦ ĐỀ NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT I.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN 3 I.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 4 I.3. GIẢI PHÁP 5 3
II- PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI 6 II.1-Điểm mới của đề tài 6 II.2. Điểm hạn chế của đề tài 6 CHƯƠNG II: Tổ chức dạy học chủ đề nhóm “Halogen”nhằm phát triển năng 7 và phẩm chất học sinh ở trường trung học phổ thông 2.1. Xây dựng chủ đề 7 2.2. Xác định mục tiêu chủ đề 7 2.3. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. 8 2.4. Xây dựng bảng mô tả các mức độ nhận thức NL, PC cần hình thành 9 2.5. Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề 11 Chương 3:Thực nghiệm sưphạm về việc xây dựng , tổ chức dạy học chủ đề 46 Halogen nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh ở trường Trung học phổ thông 3.1. Đối tượng thực nghiệm 46 3.2. Phương pháp thực nghiệm 46 3.3. Kết quả thực nghiệm 46 PHẦN BA – KẾT LUẬN 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO 51 PHỤ LỤC 52 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN Nội dung Viết tắt Giáo viên GV 4
Học sinh HS phương trình hóa học PTHH Thí nghiệm TN Phòng thí nghiệm PTN công nghiệp CN Nguyên tử khối trung bình NTKTB Phát triển năng lực, phẩm chất PTNL, PC Sách giáo khoa SGK Chủ đề CĐ Trung học phổ thông THPT Chương trình giáo dục phổ thông CTGDPT 5
PHẦN I. ĐĂT VẤN ĐỀ I - LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông theo Nghị quyết số 29- NQ/TW với mục tiêu “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực.” Dạy học theo chủ đề là hình thức tìm tòi những khái niệm, tư tưởng, đơn vị kiến thức, nội dung bài học, chủ đề,… có sự giao thoa, tương đồng lẫn nhau, dựa trên cơ sở các mối liên hệ về lí luận và thực tiễn được đề cập đến trong các môn học hoặc các hợp phần của môn học đó (tức là con đường tích hợp những nội dung từ một số đơn vị, bài học, môn học có liên hệ với nhau) làm thành nội dung học trong một chủ đề có ý nghĩa hơn, thực tế hơn, nhờ đó học sinh có thể tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng vào thực tiễn. Với mô hình này, học sinh có nhiều cơ hội làm việc theo nhóm để giải quyết những vấn đề xác thực, có hệ thống và liên quan đến nhiều kiến thức khác nhau. các em thu thập thông tin từ nhiều nguồn kiến thức. Hóa học là môn khoa học thực nghiệm, hệ thống kiến thức được xây dựng trên hiện tượng thực nghiêm. Để có thể ghi nhớ, so sánh và vận dụng được những kiến thức thực nghiệm đó không phải là vấn đề đơn giản với học sinh phổ thông. Đa số các em đều cho rằng môn Hóa học là môn học thuộc, hệ thống kiến thức quá khó mà trước đó các em chưa chú trọng và học tập một cách bài bản.Từ suy nhgĩ đó đa số học sinh đều rất sợ môn Hóa học. Để giúp các em học môn Hóa học một cách dễ dàng hơn yêu thích hơn, trước hết chúng ta phải biết vận dụng khả năng tự học tự tìm tòi của học sinh về những kiến thức thực tế, những thí nghiệm chứng minh, minh họa thông qua nội dung môn học tôi đã chuẩn bị trước cho các em một hệ thống các đơn vị kiến thức theo các mục cụ để các em cần chuẩn bị trước ở nhà trong thời ít nhất một tuần trước khi học ở lớp. Giờ học ở lớp giáo viên ghi các mục chính và cho học sinh trình bày những nội dung mà giáo viên đã giao nhiệm vụ chuẩn bị trước của cá nhân 1
và thảo luận nhóm. Sau khi học sinh trình bày giáo viên cho những học sinh khác phát biểu bổ sung và nhận xét sản phẩm của bạn hay của nhóm đã làm. Cuối cùng giáo viên nhận xét sửa chữa và kết luận. Thông qua phần trình bày của học sinh chúng ta giúp các em nắm chắc kiến thức một cách sâu sắc, biết cách so sánh, biết cách giải bài tập hóa học và giải quyết các vấn đề thực tiễn và từ đó ghi nhớ kiến thức một cách tự nhiên Trong chương trình hóa học phổ thông, chương halogen là chương đầu tiên học sinh học về hóa học nguyên tố, tôi thiết nghĩ thiết kế bài giảng cho học sinh học về hóa nguyên tố trong chương Halogen này sẽ giúp các em tự sắp xếp các kiến thức trong một chương về hóa học nguyên tố khi học ở chương khác, như nhóm Oxi - Lưu huỳnh, nhóm Nitơ -Phot pho, nhóm Cacbon - Silic, nhóm Kim loại kiềm- kim loại kiềm thổ theo lộ trình mà giáo viên đã hướng dẫn trong chương này. Tên cơ sở đó tôi chọn đề tài Tổ chức dạy học theo chủ đề nhóm “Halogen”nhằm phát triển năng và phẩm chất học sinh ở trường trung học phổ thông - chương V Hóa học lớp 10 ban cơ bản Trên cơ sở kiến thức tổng hợp của cả chương mà học sinh đã tiếp nhận được tôi cũng xây dựng hệ thống bài tập luyện tập chương Halogen để khắc sâu kiến thức cho học sinh và rèn luyện kỹ năng tự học môn Hóa học và ngày càng yêu thích hơn II- MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI 1-Mục đích - Nâng cao chất lượng dạy-học Hóa học ở trường THPT - Phát huy tính tích cực, tự học, tự sáng tạo, gây hứng thú cho học và say mê nghiên cứu khoa học - Giúp học sinh phân tích , so sánh , tổng hợp kiến thức cho bản thân -Là tài liệu cần thiết cho học sinh tự học và giáo viên thay đổi phương pháp giảng dạy phù hợp với chương trình và từng lớp học 2- Nhiệm vụ - Nêu được cơ sở của phương pháp dạy học chủ đề 2
-Thực trạng về trình độ học sinh khác nhau và áp dụng đề tài này phù hợp với các lớp khác nhau, được học theo chủ đề kiến thức sẽ chắc chắn, biết phân tích , tổng hợp và so sánh -Từ việc nghiên cứu vận dụng đề tài rút ra bài học kinh nghiệm và phát triển trên diện rộng nâng cao chất lượng dạy học, tiết kiệm thời gian và hiệu quả hơn và đặc biệt khai thác học sinh khám phá được bản thân III-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để hoàn thành tốt đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Nghiên cứa phương pháp dạy học theo chủ đề Nghiên cứu phướng pháp dạy học theo dự án Nghiên cứu phương pháp dạy học tích hợp Nghiên cứu kỹ nội dung kiến thức của chương, các tài tiệu tham khảo Phân tích lý thuyết, tổng hợp và so sánh rồi thống kê theo trật tự Đúc rút từ bản thân trong quá trình dạy học Tham khảo, học hỏi, ý kiến đóng góp của đồng nghiệp Áp dụng đề tài vào giảng dạy cho tất cả các lớp PHẦN 2. NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC THEO CHỦ ĐỀ NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT I.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN Dạy học theo chủ đề là một xu hướng dạy học có tính khoa học và thực tiễn nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp học sinh có đủ phẩm chất và năng lực giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện tại. Nhận thức rõ điều này ở nước ta, Bộ GD&ĐT đã tăng cường công tác chỉ đạo, xây dựng các chủ đề vào quá trình giảng dạy. Cụ thể: 3
- Ngày 8/10/2014, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn5555/BGDĐT-GDTrH về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng. Công văn chính là cơ sở quan trọng nhất cho việc thiết kế và tổ chức các chủ đề và chuyên đề trong DH ở trường phổ thông -Ngày 03/10/2017, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH về việc Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất HS từ năm 2017-2018. -Ngày 26/12/2018, Bộ GD&ĐT tạo ban hành Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT về việc Ban hành chương trình GDPT. Đối với môn Hóa học việc dạy học theo các chủ đề và chuyên đề được chính thức xác nhận và sẽ triển khai trong tương lai. - Ngày 20/03/2019, Bộ GD&ĐT ban hành Công văn số 1106/BGDĐT_GDTrH. Công văn quy định rõ: căn cứ vào đặc điểm từng vùng miền, các địa phương nghiên cứu, lựa chọn những nội dung phù hợp để biên soạn theo chủ đề và hướng dẫn các nhà trường tổ chức thực hiện… - Dạy học theo chủ đề là sự kết hợp giữa mô hình dạy học truyền thống và hiện đại, ở đó giáo viên không dạy học chỉ bằng cách truyền thụ kiến thức mà còn hướng dẫn học sinh tự lực tìm kiếm thông tin, sử dụng kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ có ý nghĩa thực tiễn. - Với phương pháp học theo chủ đề, học sinh được học tập theo từng chủ đề và nghiên cứu sâu các chủ đề dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Các em được giao bài tập hoặc bài thực nghiệm làm việc theo từng nhóm với từng đề án riêng của môn học. Với phương pháp học này, việc thảo luận và hợp tác tìm ra giải pháp cho vấn đề giúp các em phát triển khả năng học độc lập rất nhiều. Chính quá trình tự khám phá và thực hành, các em hiểu biết vấn đề sâu hơn là chỉ nghe giảng và chép bài. - So với cách dạy truyền thống, phương pháp DH theo chủ đề có nhiều lợi thế hơn - Các nhiệm vụ học tập được giao cho học sinh và các em chủ động tìm hướng giải quyết vấn đề 4
- Kiến thức không bị dạy riêng lẻ mà được tổ chức lại theo một hệ thống, vì vậy, kiến thức các em tiếp thu được là những khái niệm trong một mạng lưới quan hệ chặt chẽ - Mức độ hiểu biết của học sinh sau phần học không chỉ là hiểu, biết, vận dụng mà còn biết phân tích, tổng hợp, đánh giá Kiến thức không chỉ là kiến thức mà còn liên quan đến nhiều lĩnh vực và trong cuộc sống. - Với cách tiếp cận dạy học theo chủ đề, học sinh không những được tăng cường tích hợp các vấn đề cuộc sống, thời sự vào bài giảng mà còn tăng cường sự vận dụng kiến thức của học sinh sau quá trình học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn, rèn luyện các kỹ năng sống vốn rất cần cho học sinh hiện nay. I.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1.2.1. Đối với giáo viên Để có kết luận xác đáng, tôi đã tiến hành khảo sát tìm hiểu về phía HS và phía GV Đối tượng điều tra khảo sát là GV, HS ở trường tôi đang công tác và một số trường THPT trên địa bàn Tỉnh Nghệ An Phương pháp: thông qua phiếu điều tra kết hợp với phỏng vấn. Dựa trên kết quả khảo sát GV trường tôi công tác và một số GV THPT trên địa bàn tỉnh tôi nhận thấy: - Các trường THPT đã và đang tiến hành dạy học theo CĐ.Tuy nhiên việc dạy học theo CĐ chưa được tiến hành, không thường xuyên. Trong hoạt động dạy học, việc xây dựng các CĐ dạy học theo hướng PTNL, PC còn nặng về hình thức, chưa thực sự đầu tư nên hiệu quả chưa cao. Phần lớn GV chưa mạnh dạn sử dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học theo định hướng PTNL, PC... Việc vận dụng phương pháp dạy học theo định hướng PTNL, PC hiện nay của một số GV còn chưa được thường xuyên, thiếu linh hoạt, mang tính rập khuôn, máy móc nên chưa gây được hứng thú học tập cho HS. - Căn cứ vào nội dung chương Halogen bản thân tôi và đồng nghiệp đều khẳng định nôi dung chương Haloen có ví trí quan trọng trong chương trình hóa học nguyên tố nó có tác động rất lớn đến việc học tập về hóa học nguyên tố sau này 5
- Chương Halogen sách giáo khoa hiện hành trình bày riêng lẻ từng nguyên tố chỉ chú trọng về một nguyên tố, thiếu tính hệ thống, khó so sánh, khó đánh giá, có nội dung trùng lặp 1.2.2. Đối với học sinh Dựa trên kết quả khảo sát phiếu điều tra HS và trao đổi trực tiếp với học sinh trường tôi công tác và các trườngTHPT trên địa bàn tôi nhận thấy: - Đa số học sinh còn cảm thấy xa lạ, chưa quen với việc học tập theo CĐ. Các em đã quen học theo từng bài trong sách giáo khoa. - Phần lớn các em còn lúng túng với phương pháp dạy học mới, dạng bài tập vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực tiễn. - Phần lớn HS chưa biết cách sử dụng các kiến thức thực tiễn và kiến thức liên môn trong giải quyết các bài tập và làm bài kiểm tra. Với cơ sở lí luận và thực tiễn nói trên, tôi đã sắp xếp, cấu trúc lại một số kiến thức quan trọng của chương halogen. Từ đó xây dựng cấu trúc nội dung bài giảng mới thông qua việc xâu chuỗi những vấn đề theo chiều sâu của các nguyên tố nhóm halogen và hợp chất của chúng. Đồng thời chủ đề cũng khai thác những vấn đề trọng tâm là nguyên tố clo và hợp chất của chúng để kết hợp với các nguyên tố halogen khác và hợp chất của chúng với các phương pháp dạy học tích cực góp phần phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh. I.3. GIẢI PHÁP - Sắp xếp, xây dựng cấu trúc nội dung chương Halogen trong thời lượng 7 tiết lý thuyết cũng bằng số tiết theo phân phối chương trình của BGD -Thiết kế và tổ chức dạy học CĐ với các phương pháp, kĩ thuật dạy học đa dạng, phong phú phát huy tích cực, chủ động, hứng thú cho HS. Qua đó phát triển NL, PC cho các em. - Khi thiết kế chủ đề, GV cần lựa chọn nội dung nổi bật, cốt yếu và có tính vấn đề của hóa học . Cần chú trọng các nội dung thể hiện mối quan hệ và sự tác động của các chất để so sánh mức độ hoạt động của các chất 6
Bước 1: Nêu vấn đề, thu hút sự chú ý của HS vào nội dung trọng tâm của chủ đề bằng cách GV đặt HS vào tình huống có vấn đề thông qua các bài tập nhận thức, tạo không khí thoải mái nhưng cũng tạo ra sự “trở ngại” trong tư duy định hướng nhận thức của HS.Từ đó gây sự tập trung chú ý, kích thích trì tò mò, mong muốn tìm hiểu, khám phá kiến thức mới cho HS. Bước 2: Cung cấp và hướng dẫn HS khai thác các nguồn tài liệu để tìm hiểu nội dung chủ đề về Halogen ( Nguồn tài liệu chủ đề do GV cung cấp qua bài giảng hoặc HS có thể tự tìm hiểu SGK, tư liệu tham khảo, đồ dùng trực quan, mạng internet). Thông qua nghiên cứu tài liệu giúp HS nắm được tính chất, hiện tượng, phản ánh nội dung kiến thức CĐ một cách chính xác, sinh động. Đây là cách giúp HS từng bước thực hiện nhiệm vụ học tập với các phương pháp dạy học tích cực của GV. Qua đó, HS chủ động chiếm lĩnh các nội dung kiến thức của chủ đề để phát triển các năng lực, phẩm chất cần thiết. Bước 3: Tổ chức, hướng dẫn học sinh trao đổi, thảo luận, đánh giá về tính chất của các chất trong chủ đề. GV cần sử dụng linh hoat, đa dạng, phong phú các phương pháp dạy học như (thuyết trình, nêu vấn đề, dự án, tích hợp liên môn, đồ dùng trực quan, trao đổi, đàm thọai, tranh luận…); kĩ thuật dạy học: ( khăn trải bàn, nhóm, ...) để khai thác và phát triển các năng lực, phẩm chất HS Bước 4: Cũng cố, đánh giá, kiểm tra hoạt động nhận thức, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS. Trên cơ sở sản phẩm học tập của các em, GV cho HS tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau, GV nhận xét, bổ sung, kết luận giúp HS hệ thống những vấn đề cốt lõi của chủ đề, đồng thời hướng dẫn các em mở rộng cũng cố kiến thức bằng việc tự học ở nhà, tự nghiên cứu; chuẩn bị nôi dung bài mới. - Tổ chức DHCĐ về hóa học nguyên tố được thực hiện qua một chuỗi hoạt động học tập của HS. Trong mỗi hoạt động học tập, GV hướng dẫn HS thực hiện các bước: chuyển giao nhiệm vụ học tập (yêu cầu rõ ràng, phù hợp với khả năng của HS, hình thức sinh động, hấp dẫn, tạo động cơ và hứng thú để HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập. ( GV là người tư vấn, hỗ trợ, giúp đỡ thực hiện nhiệm vụ) ; HS báo cáo thảo luận trình bày sản phẩm học tập cụ thể; đánh giá kết quả thực hiện 7
nhiệm vụ (HS đánh giá lẫn nhau; Gv nhận xét, đánh giá kết quả của HS rút ra kết luận). Cách tổ chức DHCĐ như thế này chính là cách GV dạy cho HS cách học và cách tự học tuân theo quy luật chung của quá trình nhận thức trực quan sinh động - tư duy trừu tượng - thực tiễn, vừa mang đặc trưng của bộ môn. II- PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI II.1. Điểm mới của đề tài - Hệ thống hóa cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc xây dựng và tổ chức dạy học theo chủ đề trong môn Hóa học ở trường THPT, đáp ứng yêu cầu của đổi mới phương pháp dạy học chương trình hiện hành và hướng tới chương trình giáo dục phổ thông môn Hóa học năm 2018. - Sắp xếp, xây dựng cấu trúc nội dung chủ đề bài giảng mới thông qua việc xâu chuỗi những vấn đề theo chiều sâu của đơn chất và hợp chất của Halogen -- Đề xuất các biện pháp tổ chức dạy học theo chủ đề nhằm phát triển năng lực và phẩm chất học sinh ở trường THPT. - Phát huy tính tự học, tự nghiên cứu, tự tìm tòi và tính sáng tạo của học sinh - Phát huy được khả năng phân tích, so sánh, tổng hợp xâu chuổi kiến thức một cách logic -Giúp HS tập làm quen báo cáo nghiện cứu khoa học và giải trình trước tập thể -Kết quả này giúp tôi và đồng nghiệp vận dụng trong quá trình dạy học thực tiễn, đề tài cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho HS, GV trong quá trình dạy- học. II.2. Điểm hạn chế của đề tài Phù hợp với đối tượng học sinh có lực học khá giỏi. còn đối với học sinh có lực học yếu thì chưa phát huy hết ưu điểm của đề tài 8
CHƯƠNG II: XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “NHÓM HALOGEN” NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT ( HÓA HỌC LỚP 10 ) 2.1. Xây dựng chủ đề Chủ đề gồm một số nội dung kiến thức (Phụ lục 1) 2.2. Xác định mục tiêu chủ đề I. Mục tiêu 1. Kiến thức: HS nắm vững các kiến thức sau: Biết được: - Vị trí nhóm halogen trong bảng tuần hoàn. -Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên. - Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử và một số tính chất vật lí của các nguyên tố trong nhóm. - Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố halogen tương tự nhau. Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh. - Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen. - Ứng dụng của Halogen, phương pháp điều chế Halogen trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp. - Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro halogenua (tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit halogenhiđric). - Tính chất vật lí, điều chế axit clohiđric và các axit halogenhidric khác trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. - Dung dịch HF có tính axit yếu nhưng có tính chất riêng là ăn mòn thuỷ tinh còn HCl, HBr, HI là những axit mạnh, có tính khử ( do X-) tính oxi hóa do H+ . -Tinh chất, ứng dụng của một số muối clorua, phản ứng đặc trưng của ion clorua. -Thành phần hóa học, ứng dụng, nguyên tắc sản xuất các hợp chất có oxi của clo 9
- Hiểu được: Tính chất hoá học cơ bản của Halogen là phi kim mạnh, có tính oxi hoá mạnh (tác dụng với kim loại, hiđro). Flo chỉ có tính oxi hóa, Clo, Brom, iot còn thể hiện tính khử . -Sự giống nhau và khác nhau khi điều chế các Halogen . - Tính axit và tính khử tăng dần: HF < HCl < HBr < HI -Tính oxi hóa mạnh của một số hợp chất có oxi của clo (nước Gia-ven, clorua vôi). 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng. - Viết được cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử F, Cl, Br, I. - Dự đoán, kiểm tra và kết luận được về tính chất hóa học cơ bản của halogen so sánh tính chất hóa học của halogen viết PTHH minh họa. - Viết được các phương trình hóa học chứng minh tính chất oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm. - Viết các phương trình hóa học điều chế các Halogen. - Quan sát các thí nghiệm hoặc hình ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét. -So sánh được tính chất vật lí của các Halogen cũng như các đại lượng liên quan - Tính thể tích hoặc khối lượng dung dịch chất tham gia hoặc tạo thành sau phản ứng. - Dự đoán, kiểm tra dự đoán, kết luận được về tính chất của axit HCl. - Viết các PTHH chứng minh tính chất hoá học của axit HX. - Phân biệt dung dịch HCl và muối clorua với dung dịch axit và muối khác. - Tính nồng độ hoặc thể tích của dung dịch axit HCl tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng . - Viết được các PTHH minh hoạ tính chất hóa học và điều chế nước Gia-ven, clorua vôi . - Sử dụng có hiệu quả, an toàn nước Gia-ven, clorua vôi trong thực tế. 10
3. Phẩm chất: - Nhân ái - Khoan dung, Chuyên cần - Tiết kiệm, Trách nhiệm - Kỷ luật, Trung thực - Dũng cảm. - Say mê, hứng thú học tập, yêu khoa học. - Tích cực, chủ động. - Giáo dục HS ý thức bảo vệ môi trường, yêu quý và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. 4. Năng lực: - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học. - Năng lực thực hành hóa học. - Năng lực tính toán. - Năng lực tự học. - Năng lực hợp tác. - Năng lực làm việc nhóm. - Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề. - Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống. - Năng lực công nghệ thông tin và truyền thông. 2.3. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh. 1. GV: -Kế hoạch dạy học,phiếu học tập. - Giáo án điện tử; máy tính; máy chiếu đa năng. - Bảng phụ, bút màu ... - Thí nghiệm mô phỏng 2. HS: - Ôn tập kiến thức hợp chất của clo (lớp 9). -Sách vở, bút màu, bút viết, giấy Ao, tìm hiểu các tài liệu về chủ đề halogen - Sưu tầm các video mô phỏng thí nghiệm về tính chất và điều chế halogen và hợp chất - Đọc kĩ nội dung chủ đề trước khi học trên lớp. 11
2.4. Xây dựng bảng mô tả các mức độ nhận thức NL, PC cần hình thành Tiết Mức độ Nội dung Tiết 1 Biết vị trí của halogen trong bảng tuần hoàn, GIỚI THIỆU VỀ những nguyên tố nhóm halogen. HALOGEN- TÍNH - Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên CHẤT VẬT LÍ – Nhận tử và một số tính chất vật lí, trạng thái tự TRẠNG THÁI TỰ biết nhiên của các nguyên tố trong nhóm. NHIÊN - Cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố halogen tương tự nhau. Vì sao trong hợp chất Flo chỉ có số oxi hóa bằng -1,còn Clo, Brom, iot ngoài số oxi Thông hhóa -1 còn có số oxi hóa bằng +1, +3, +5, hiểu +7 vì sao trong tự nhiên các Halogen chỉ tồn tại ở dạng hợp chất Vận Xác định số oxi hóa của các nguyên tố dụng cơ Haloen có trong hợp chất bản Vận Giải thích vì sao clo, brom,iot có các số oxi dụng hóa bằng+1, +3, +5, +7 cao Tiết 2, 3 Các halogen là những phi kim, công thức TÍNH HÓA Nhận CHẤT phân tử X2, trong các PTHH khi viết Phản HỌC CỦA HLOGEN biết ứng của halogen với chất khác phải sử dụng công thức X2 12
Tính chất hoá học cơ bản của Halogen là phi kim mạnh, có tính oxi hoá mạnh (tác dụng Thông với kim loại, hiđro,một số phi kim). Flo chỉ hiểu thể hiện tính oxi hóa, Clo, Brom, iot vừa thề hiện tính oxi hóa, vừa thể hiện tính khử và còn thể hiện tính khử . Vận Viết được các phản ứng hóa học dưới dạng dụng cơ tổng quát bản Vận So sánh được tính oxi hóa, tính khử của các dụng Halogen và viết được phản ứng hóa học để cao chứng minh tính chất đó Tiết 4. Nhận Ứng dụng của halogen, phương pháp ỨNG DỤNG VÀ ĐIỀU biết điều chế halogen trong phòng thí nghiệm, CHẾ HALOGEN trong công nghiệp. Thông sự giống nhau và khác nhau khi điều chế các hiểu halogen . Vận Khi điều chế các chất có thể thay đổi hóa dụng cơ chất và viết được phương trình hóa học, cân bản bằng phản ứng oxi hóa khử Vận So sánh lượng clo điều chế được từ dung dụng HCl lấy dư và các chất oxi hóa có số mol cao bằng nhau hoặc khối lượng bằng nhau Tiết 5,6 Nhận - Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro biết halogenua (tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit halogenhiđric). 13
HIĐROHALOGENUA - Tính chất vật lí, điều chế axit clohiđric - AXIT và các axit halogenhidric khác trong phòng HALOGENHIDRIC - thí nghiệm và trong công nghiệp. MUỐI HALOGENUA - Dung dịch HF có tính axit yếu nhưng có tính chất riêng là ăn mòn thuỷ tinh HCl HBr, HI là những axit mạnh, có tính khử ( do X-) tính oxi hóa do H+ . -Tinh chất, ứng dụng của một số muối clorua, phản ứng đặc trưng của ion clorua. Tính axit và tính khử tăng dần:HF< Thông HCl
Vận vận dụng kiến thức tính tẩy màu, khử trùng dụng của nước Gia-Ven, Clorua vôi vào cuộc cao sống 2.5. Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề 15